BÀI GIẢNG VIÊM DA CƠ ĐỊA_10434712092019

1. VIÊMDACƠĐỊA
ĐẠIHỌCYDƯỢCTP.HỒCHÍMINH
HỘINGHỊKHOAHỌCKỸTHUẬTLẦNTHỨ35
TP.HCM,ngày30tháng03năm2018

2. VIÊMDACƠĐỊADỊỨNG
(Atopicdermatitis,Atopiceczema,Chàmthểtạng)
*Bệnhviêmdacấp,báncấpnhưngthường
mạn.Haytáiphát.Biểuhiệnđadạng,ngứavà
khôdathườnggặp
*Chiếm15-20%trẻem,khoảng1-3%người
lớn
*Đasốkhởipháttrước6thángtuổi
60-75%khởiphát<6Th,80-90%:<5năm
đầu
*70-90%luibệnhkhiđếntuổitrưởngthành

3. VDCĐ kèm rối loạn/ bệnh khác
•MốiliênquanrõVDCĐ nặngvàrốiloạntăng
độnggiảmchúý ( >¼ cóADHD,attentiondeficit
hyperactivity disorder)
•Nguycơtrầmcảmở ngườilớn, tựkỷvàRL giấcngủ
ở trẻem
•Béophì, bệnhtimmạch, loãngxương
•Bạchbiến, rụngtóctừngvùng
Am J ClinDermatol.2015 Oct;16(5):371-88. Association Between Atopic Dermatitis and Autism Spectrum Disorders: A
Systematic Review.
BilleciL1,TonacciA1,TartariscoG2,RutaL2,3,PioggiaG4,GangemiS

4. SINHBỆNHHỌC
ØYếutốditruyềnvàmiễndịch,rốiloạn
chứcnănghàng ràodađóngvaitròchính
trongVDCĐ.

5. •NC2năm(2015-2017):46loci(vtrigentrênNST)và53
gen.
Cácgenliênquanđếnhàngràothượngbì,
điềuhòaMDvàcácchứcnăngnộibào.
ĐangNCsựtươngtácphứctạpcủacác
gen,sựtươngtáccácyếutốditruyềnvà
môitrườngtrongVDCĐ.
YazdNKK,PatelRR,DellavalleRP,DunnickCA,GeneticRiskFactorsfor
DevelopmentofAtopicDermatitis:aSystematicReview;CurrentDermatology
Reports,Dec2017,Volume6,Iss4,pp297–308
Ditruyền

6. JInvestigativeDermatology,129(3):543-52·April2009Molecularmechanismsinatopiceczema:insightgainedfrom
geneticstudies:TheJournalofPathology,241(2)·Sep2016
NST
Ditruyền

7. -KhángnguyênàCD4-T/Th2àIL-4,IL-5à
lymphoBàIgE(quámẫnloạiI)
-TbLangerhansvớithụthểIgEáilựccaoàPƯ
viêm(quámẫnloạiIV)
QúamẫntypIvàtypIVcùngtácđộngàvòng
xoắnbệnhlý.
VDCĐ:suygiảmlymphoT,trongkhi
eosinophils,lymphôBvàIgEhuyếtthanhtăng
lên.
MứcIgEhuyếtthanhcóthểtươngquanvớimức
độtrầmtrọngcáctriệuchứngchàm.
Miễndịch

8. *Thượngbì->càogãiàKN/siêuKN(visinhvật,
hóachất,cácyếutốmôitrườngkhác)àAPCàhạchbạch
huyếtCD4naïveàTh2àtăngcytokinesTh2
kếthợpTNF,IFNàviêmvàtổnhại,tăngapoptosis
củatbsừngàCànglàmgiảmchứcnăngcủahàngràobảo
vệda.
*SựđộtbiếnmấtchứcnăngcủaFilaggrin:yếu
tốnguycơmạnhnhất
*Cơnbùngphát:liênquanđếngiảmsựđa
dạngthảmvisinhvật,sựgiatăngcủaS.aureus.(Vi
khuẩndahộisinhàpeptidekhángkhuẩnàchốngS.
aureus)
Khiếmkhuyếthàngràoda

9. TƯƠNGTÁCGIỮADITRUYỀN–MD
VÀCÁCYẾUTỐBÊNNGOÀI

10. TSLPthymicstromal-derivedlymphopoietin;CLA:Cutaneouslymphocyte-associatedantigen;inflammatorydendriticepidermalcell(IDEC)
population
TÓMTẮTCƠCHẾMDTRONGVDCĐ

11. Triệuchứnglâmsàng
Thayđổitheotuổi
•Dưới2tuổi
•2tuổi–tuổidậythì(nữ11+/-3;nam12+/-3)
•Ngườilớn

12. Ấunhi
(Dưới2tuổi)
Đasố:Hồngbanthườngởdađầuvàmá,mặt
duỗichi,xuhướngđốixứng.Thườngkèm
mụnnước,rỉdịch.Chàxátvàcàogãiliêntục
ànhiễmtrùngda.
Cóthểgâyngứanhiềuàcảntrởgiấcngủ.

13. 2 tuổi–dậythì
Ítbịcấptính,vàítbịrỉdịchhơnsovớidưới2
tuổi.Thgtổnàdàyhóalớpbiểubì.Xu
hướngđốixứng,thườngởvùnggấp.
–Trướckhuỷuvàhốkhoeo
–Cổ,cổtayvàmắtcá
–Cóthểxảyraởmímắt,môi,
dađầu,phíasautai.
-Cóthểlikenhóa

14. Phátbanthườngởnếpgấp
Phátbancórảirácthểtoàncơthể.
Thườngdarấtkhô,bongvảyvàngứanhiều
Likenhóa
Ngườilớn

15. VDCĐxảyraởmọichủngtộc
Nguồn:TorreloA,JournaloftheEuropeanAcademyofDermatologyand
venereology2014,JEADV2014,28,2-4

16. Dấu hiệu LS mất chức năng filaggrin
Palmarhyperlinearityisaclinicalmarkeroflos-of-functionfilaggrinmutations

21. TIÊUCHUẨNCHẨNĐOÁN
Tiêuchuẩn chính( Hanifin -Rajka):Cóbahoặchơn:
* Ngứa
* Hìnhtháihọcvàphânbốđiểnhình
* Liken hóa nếp gấpởngườilớn
* Tổn thương ởmặtvàmặt duỗi ởtrẻnhũ nhivàtrẻem
* Viêmdacấptínhhoặcmạntínhtáiphát
* Tiềnsửcánhânhoặcgiađìnhcótiềncăn(hen,viêm
mũidịứng,viêmdadịứng)

22. TIÊUCHUẨNCHẨNĐOÁN
Tiêuchuẩn phụ( Hanifin):Cóbahoặchơn:
1.Khô da
2. Da vảy cá/ Chỉ tay rõ/ dày sừng nang lông
3. Phản ứng da tứcthì(loại1)
4.IgEhuyếtthanhtăng
5.Tuổikhởiphátbệnh sớm
6.Xuhướngnhiễmtrùngda(đặcbiệtlàSaureusvà
herpessimplex)hoặcMDTGTBbàokém
7. Xu hướng viêmdabàn tay,bànchânkhông đặc hiệu

23. TIÊUCHUẨNCHẨNĐOÁN
8. Chàm númvú
9.Viêm môi
10.Viêmkếtmạctáiphát
11.Dennie-Morgan(infraorbitalfold)
12. Giác mạc hình chóp
13.Đụcthủytinhthểdướibao trước
14. Thâm da quanh mắt
15.Mặttáihoặcđỏ
16.Vảy phấn trắng

24. 17.Nếpgấpcổ
18.Ngứakhiđổmồhôi
19.Khôngdungnạpvớilenvàdung môilipid
20.Dày sừngquanhnanglông( perifollicular accentuation)
21. Khôngdung nạpthựcphẩm
22.Diễn tiếnảnhhưởngbởiyếutốmôitrườnghoặc
xúccảm
23.Da vẽnổitrắng
TIÊUCHUẨNCHẨNĐOÁN

25. CHẨNĐOÁN
•Một chính và ít nhất là 3 phụ
•Hoặc ít nhất là 2 chính
•Hoặc ít nhất là 1 chính và 1 phụ ( Archer and
Hanifin suggested AD diagnosis in infancy,
1987)

26. Chẩnđoánphânbiệt
1.Viêmda khác : viêmdatiếtbã,vảynến,VDdị
ứngtiếpxúchoặckíchứng,
2.Vẩy cá
3.Nhiễmtrùngvànhiễmkýsinhtrùng
4.Suygiảmmiễndịchbẩm sinh:hộichứngWiskott
-Aldrich,hộichứngIPEX(immunodysregulation polyendocrinopathy
enteropathy X-linked)
5.Rốiloạnmiễndịchkhác:Duhring
6.Bệnháctínhởda: u bạch huyết tb T(
M.fungoides)
7.Rốiloạnchuyểnhóadothiếukẽm,thiếuhụt
pyridoxin,thiếubiotin,thiếuhụtniacin,
8.Khác:Mềđaysắctố,bóng nước ly thượng bì

27. ĐÁNHGIÁ
•Khámthựcthể
•Hỏibệnhsử
•Xácđịnhcácyếutốkhởiphát
•Đánhgiácácphươngphápđiềutrịhiệntạivà
trướckia
•CóthểsửdụngSCORAD,EASI
(SCORingAtopicDermatitis,EczemaArea
andSeverityIndex).

28. 0DasạchKhôngdấuhiệuviêmcủaVDCĐ
1HầunhưsạchHBmờnhạt,khôngdấucàoxước,rỉrịch,
đóngmài
2NhẹHồngbannhẹ,hơinhôcao,càoxước
nhẹ(nếucó_)
3TrungbìnhHBrõ,đỏmờ,nhôcaorõkhônglanrộng
càoxước,rỉdịch,đóngmàinhẹ
4NặngHBđỏđậm,nhôcaovàlanrộng,cào
xước,đóngmàirõ
MứcđộLoạiĐịnhnghĩa
ĐÁNHGIÁTOÀNCẦU
CỦANGHIÊNCỨUVIÊN

29. Điều trị VDCĐ
ĐTTC: chủ yếu
Trường hợp nặng cần điều trị hệ thống hoặc
QTL, vẫn thường sử dụng kết hợp với ĐTTC.
Mỗi loại ĐTTC đều đã được NC về cơ chế tác
dụng , hiệu quả điều trị, và có thể dựa trên
chứng cứ .

30. Bậcthangđiềutrị
ĐTcơbảnVDCĐtừnhẹđếnnặng:
Dưỡngẩmda,tránhcácchấtkíchứng
Giáodụcsứckhỏe
BôiCorticoidnhẹđếntrungbình
và/ứcchếcalcineurin(TCI)
Bôicorticoidtrungbình
đếnmạnhvà/TCI
ĐThệthống
(Ư.C.M.D)/UV
B
2
B
1
B
3
B
4
TheoDermatolNurs2010Jannettipublications
Dakhôđơn
thuần
VDCĐ
nhẹàtr.bình
VDCĐnặng,khóchữa
VDCĐtr.bìnhànặng
B
1

31. DƯỠNG ẨM
•Phục hồi hàng rào bảo vệ da.
•Có TD giảm viêm trong da bị chấn thương và kích ứ
ng.
•Phòng ngừa VDTX kích ứng .
•Tăng bong tróc TB sừng (alpha và beta hydroxy
acid) ® da mềm và mướt hơn.
•TD phụ: viêm da šếp xúc do các thành phần trong sản phẩm D
Â, trứng cá, viêm nang lông, nặng thêm viêm da tiết bã.

32. GiảmnhanhđộnặngcủaVDCĐ
DùngtrongtrườnghợpVDCĐbùng
phátđángkểvà/hoặcnhữngcakhótrị.
Cóthểđượcthựchiệntạibệnhviệnhoặc
tạinhà.
Liệuphápquấnướt

33. Mức độ khuyến cáo ĐTTC (VDCĐ)
KHUYẾNCÁOMĐ
Khuyến
cáo
MĐ
chứng
cứ
SửdụngDÂ
ThoaDÂsaukhitắm
Điềutrịquấnướt(WWT)
(WetWrapTherapy)
A
B
B
I
II
II

34. Mức độ khuyến cáo ĐTTC (VDCĐ)
KHUYẾNCÁOMĐ
Khuyến
cáo
MĐ
chứng
cứ
SửdụngTCS
Tầnsốcủaứngdụng
SửdụngchủđộngcủaTCS
đểduytrì
Cầnxemxétcáctácdụng
phụkhisửdụng
A
B
A
A
I
II
I
I

35. Mức độ khuyến cáo ĐTTC (VDCĐ)
KHUYẾNCÁOMĐKh.
cáo
MĐ
chứngcứ
SửdụngTCI
Sửdụngđểgiảm/thay
steroid
Off-labelsửdụngcủaTCI
ởnhữngđộtuổi<2y
SửdụngchủđộngTCI
duytrì
SửdụngđồngthờiTCSvà
TCI
A
B
A
A
B
I
II
I
I
II

36. MĐ khuyến cáo việc quản lý và điều trị VDCĐ bằng QTL
và thuốc toàn thân
KHUYẾNCÁOMĐKh.cáoMĐchứng
cứ
Quangtrịliệu(Các
dạng)
Cyclosporine
Azathioprine
Methotrexate
Mycophenolate
B
B
B
B
C
II
I-II
II
II
III

37. Theo loại da hoặc theo MED:
Theo MED (Broadband UVB)
•Khởi đầu UVB 50% of MED
•Lần điều trị:
+ 1 -10 :Tăng 25% liều MED lúc đầu
+ 11-20 : Tăng 10% liều MED lúc đầu
•≥ 21 Theo chỉ định của bác sĩ

38. KhángCD20:Rituximab:KTchimerđơndòngkhángCD20,
loạibỏtếbàoB.KNCD20bềmặttbtiềnBvàtbB,(khôngtrên
tbplasma)àlygiảitếbào.
ĐiềutrịbệnhtăngsinhtbBvàbệnhtựmiễndịch(RA,LES,
pem.vulgaris(Sanchez-Ramonvàcs,2013).
2008:SimonvàSediva:VDCĐ(1000mg,TM,cách2tuần).
KhángIgE:
*Omalizumab:KTđơndòngtừchuột.àliênkếtvớicácthụ
thểtrênIgE(cảFceRIvàFceRII)ngănIgEgắnvàobềmặt
basophilsvàtếbàovónàngănphónghạtvàhoạthóacácchất
trunggian.
OmalizumabcũngứcchếbiểuhiệnFceRItrênbềmặtcủaDC.
ĐIỀUTRỊSINHHỌC

39. *NemolizumabứcchếIL-31àchàmTrbình-
nặngkhôngkiểmsoátàcảithiệnvềngứavàrối
loạngiấcngủ.
*IL-13:Tralokinumabvàlebrikizumabbanđầuà
trịbệnhsuyễnvàcáctìnhtrạngviêmkhác.
Tralokinumab:cảithiệnđángkểtrongchỉsốchất
lượngcuộcsốngdaliễu(DLQI)sovớigiảdược.
*Lebrikizumab:chàmtrungbình-nặng,không
corticosteroidtạichỗ,tỷlệđápứngEASI50và
EASI75tốthơnđángkểsovớigiảdược(theo
PatelvàStrowd.)
BowserA,Atopicdermatitis:Biologicstowatchin2018
October30,2017.

40. FDAMỹchấpnhậndùngđiềutrịcácbệnhdaviêmvàáctínhtừ2001
Nguồn:OsinkaK,DumyczK,KwiekB,Feleszko,NovelTherapeuticApproachesto
AtopicDermatitisArchImmunolTher11.2017
ĐIỀUTRỊSINHHỌC
bệnhdịứng,RLmiễndịchvàáctính

41. http://bit.ly/KhoTaiLieuAZ