Presentation of Balaenoptera musculus for the european program School on the Cloud and eTwinning

1. Η Γαλάζια φάλαινα
(Balaenoptera musculus)
Το μεγαλύτερο θηλαστικό της γης

2. Είναι σπονδυλωτό θηλαστικό, ανήκει στα ανώτερα θηλαστικά, στα θηλαστικά
δηλαδή που γεννούν πλήρως αναπτυγμένα μικρά.
Λόγω του μεγέθους της που είναι τεράστιο, κατατάσσεται στα κητώδη θηλαστικά.
Η ονομασία αυτή προέρχεται από την αρχαία λέξη «κήτος», που σημαίνει
μεγαλόσωμο θαλάσσιο ζώο.

3. Η γαλάζια φάλαινα δεν έχει δόντια αλλά μπαλένες.
Οι μπαλένες είναι κεράτινα ελάσματα που φιλτράρουν το νερό που εισέρχεται στο
στόμα της συγκρατώντας το ζωοπλαγκτόν που αποτελεί την τροφή της. Τα
θηλαστικά που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία ονομάζονται μυστακοκήτη ή
μπαλενοφόρα θηλαστικά.
Οι μπαλένες

4. Η γαλάζια φάλαινα είναι το μεγαλύτερο θηλαστικό που έζησε ποτέ στη γη. Το
μήκος της ξεπερνάει τα 30 μέτρα. Το βάρος της μπορεί να φτάσει τους 200 τόνους,
όσο ζυγίζουν μαζί 24 ελέφαντες!
Είναι όμως και το πιο θορυβώδες θηλαστικό. Ο χτύπος της καρδιάς της μπορεί να
ακουστεί μέχρι δύο μίλια μακριά. Η καρδιά της είναι τόσο μεγάλη που έχει
περίπου το ίδιο μέγεθος με ένα μικρό αυτοκίνητο, και οι κεντρικές της αρτηρίες
είναι αρκετά μεγάλες για να κολυμπήσει μέσα ένας άνθρωπος άνετα.

5. Η γαλάζια φάλαινα είναι θερμόαιμο θηλαστικό, το οποίο αναπνέει με πνεύμονες.
Είναι άριστα προσαρμοσμένη στο θαλάσσιο περιβάλλον, διαφέρει όμως από τα
ψάρια, αφού πρέπει να ανεβαίνει στην επιφάνεια της θάλασσας για να αναπνεύσει
οξυγόνο από την ατμόσφαιρα, όπως και τα υπόλοιπα θηλαστικά.
Πώς αναπνέει; Ανεβαίνει στην επιφάνεια της θάλασσας και αναπνέει μέσω του
φυσητήρα που υπάρχει στο πάνω μέρος του κεφαλιού της. Όταν βγαίνει στην
επιφάνεια εκπνέει με δύναμη δημιουργώντας έτσι τον πίδακα ατμού (σύννεφο
υδρατμών και σταγονιδίων νερού) πάνω από το κεφάλι της. Βέβαια μετά εισπνέει
και ξανά βουτάει στη θάλασσα με ταχύτητα 1 έως 3 μέτρα ανά λεπτό.

6. Κινείται μέσω της μυώδους ουράς της, με την οποία μπορεί να αναπτύσσει υψηλές
ταχύτητες, ενώ με τα πλευρικά πτερύγια μπορεί να εκτελεί ταχύτατους ελιγμούς. Το
δέρμα της είναι λείο και γυαλιστερό, χωρίς λέπια, ώστε να έχει ελάχιστη αντίσταση
με το νερό.

7. Βρίσκεται σε σχεδόν όλους τους ωκεανούς, αλλά προτιμά τα θερμότερα νερά.
Η γαλάζια φάλαινα είναι ένα πολύ μοναχικό ζώο και, δαπανά το μεγαλύτερο μέρος
της ζωής του μόνο, περιπλανώμενο στα νερά των ωκεανών. Οι φάλαινες περνούν
τη ζωή τους σε διαρκή κίνηση. Το καλοκαίρι περιφέρονται στους πάγους της
Ανταρκτικής, ενώ το χειμώνα ανεβαίνουν σε βορειότερες θάλασσες. Σήμερα έχουν
μείνει λιγότερο από 12.000 γαλάζιες φάλαινες.
Τρέφεται κυρίως με κριλ (ζωοπλαγκτόν, μικροσκοπικές γαρίδες), αλλά και μικρά
ψάρια και καλαμάρια, που κολυμπούν μέσα στο τεράστιο στόμα της. Μια ενήλικη
γαλάζια φάλαινα μπορεί να φάει έως και 4 τόνους κριλ σε μια ημέρα.

8. Πολύ λίγα είναι γνωστά σχετικά με την αναπαραγωγή τους αν και οι επιστήμονες
γνωρίζουν ότι οι γαλάζιες φάλαινες έχουν την τάση να γεννούν κάθε 2 με 3 χρόνια
και αυτό πραγματοποιείται συνήθως στην αρχή του χειμώνα.
Το μικρό της γαλάζιας
φάλαινας μένει με τη
μητέρα του για
περίπου 6 μήνες πριν
είναι έτοιμο να
απομακρυνθεί από τη
μητέρα του.
Όταν γεννιέται το μικρό έχει
βάρος τρεις τόνους και μήκος 7
με 8 μέτρα!

9. Οι γαλάζιες φάλαινες έχουν καταγραφεί επανειλημμένως να «τραγουδούν»
τέσσερις νότες, διάρκειας περίπου δύο λεπτών το κάθε τραγούδι. Οι ήχοι που
βγάζουν είναι τόσο πολύπλοκοι όσο η ανθρώπινη ομιλία! Οι φάλαινες ενώνουν τις
δυνάμεις τους και τραγουδούν μαζί για να εντοπίσουν πού βρίσκονται τα ψάρια.
Χρησιμοποιούν το τραγούδι επίσης ως «κάλεσμα» την εποχή του ζευγαρώματος.

10. Η φάλαινα ζει 20 περίπου χρόνια. Σπάνια όμως φτάνει μέχρι τα 20, γιατί συνήθως
ψαρεύονται γύρω στα δέκα τους χρόνια. Οι φάλαινες ψαρεύονται για το κρέας
τους, για το λίπος τους, για τα κόκαλά τους και τις μπαλένες τους. Το λίπος τους,
χρησιμεύει για την παρασκευή μαγειρικού λίπους, σαπουνιών, κεριών,
καλλυντικών, βερνικιών και μελάνης. Η σάρκα τους, που εκτός από τροφή για τον
άνθρωπο χρησιμοποιείται ως τροφή για τους οικόσιτους σκύλους και τις γάτες.
Οι μπαλένες και τα οστά τους χρησιμεύουν ως λίπασμα. Κάθε φάλαινα αποδίδει
14-15 τόνους φαλαινέλαιο.
Οι κυριότερες περιοχές αλιείας και κατεργασίας της φάλαινας βρίσκονται στο Νότιο
Πόλο και συγκεκριμένα στα νησιά Φώκλαντ και Γεωργία. Το κυνήγι διαρκεί περίπου
από το Δεκέμβρη ως τον Απρίλη και γίνεται με ειδικά σκάφη, που ονομάζονται
φαλαινοθηρικά.

11. Αντιμετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους και ας είναι τα μεγαλύτερα ζώα του πλανήτη.
1. Η φαλαινοθηρία (αν και έχουν οριστεί αυστηροί κανόνες για τη θήρευση
σχετικά με τον επιτρεπτό αριθμό αλλά και τα μέσα που χρησιμοποιούνται).
Σήμερα, οι χώρες που κυνηγούν φάλαινες είναι οι Νορβηγία, Ισλανδία, Ιαπωνία
και οι ιθαγενείς κοινότητες στη Σιβηρία, την Αλάσκα και το βόρειο Καναδά. Η
φαλαινοθηρία ήταν της μόδας πριν 100 χρόνια.

12. 2. Οι όρκες είναι επίσης μία απειλή τους. Οι όρκες κάνουν συντονισμένες
επιθέσεις στις γαλάζιες φάλαινες, τις δαγκώνουν και όταν οι τραυματισμένες
πια γαλάζιες φάλαινες εξαντλούνται, πεθαίνουν. Μελέτες δείχνουν ότι μέχρι
και το 25% των ώριμων γαλάζιων φαλαινών έχουν ουλές που προκύπτουν από
επιθέσεις όρκας.
3. Από τους πιο διαδεδομένους κινδύνους για τις φάλαινες είναι οι κλιματικές
αλλαγές, η ρύπανση, η υπεραλίευση, η καταστροφή του όζοντος, ο θόρυβος
μέσα στις θάλασσες, όπως αυτός που προκαλείται από τα στρατιωτικά sonars
χαμηλής συχνότητας και οι προσκρούσεις σε πλοία.

13. Ευχαριστώ για την προσοχή σας!
Μαρία Μπρικοπούλου
Το τραγούδι της γαλάζιας φάλαινας
www.nationalgeographic.com, www.google.com, www.youtube.com, www.wwf.org, www.wikipedia.com, www.livepedia.gr, www.google.gr