selamat membaca nota tentang sistem pemerintahan.

1. BAB 6:
SISTEM PEMERINTAHAN
PRESENT BY :
ISLAMIC STUDIES
(MPU1123U3)

2. PENGENALAN

3. 6.2.1 : KONSEP DAN PRINSIP PEMERINTAHAN DAN PENTADBIRAN
• Kepimpinan Rasulullah dan khulafa al-rasyidin merupakan model
pemerintahan kurun terbaik dalam sejarah Islam dan mengandungi ‘qudwah
hasanah’
• Islam menolak sama sekali konsep pemerintahan autokratik dan teokraksi.
Dalam sistem pemerintahan autokratik, pemerintah mempunyai kuasa mutlak
dan mengatasi segala undang-undang dan peraturan.
• Sistem teokraksi pula, pemerintah dianggap orang pilihan Tuhan yang sentiasa
mendapat amanat langsung daripada Tuhan. Dengan itu, mengikut sistem ini,
pemerintah tidak mungkin melakukan kesilapan dalam pemerintahannya dan
rakyat berkewajipan mentaati segala perintah secara mutlak tanpa sebarang
keraguan.

4. • Islam menolak kedua-dua sistem pemerintahan ini kerana sistem tersebut
terbukti membawa kepada kewujudan pemerintah yang bersifat diktator. Dalam
Islam walau setinggi mana sekalipun kedudukan pemerintah, ia sama sekali
tidak dapat mengatasi undang-undang atau memiliki kuasa mutlak.
• Dalam Islam, antara gelaran yang diberikan kepada pemerintah tertinggi ialah
imam (ketua negara). Dari segi praktisnya, kedudukan imam dalam konteks
pemerintahan hampir sama dengan kedudukan imam dalam sembahyang
berjemaah
• Dia wajib dihormati dan ditaati jika memerintah dengan benar dan adil. Namun
begitu, harus diingat bahawa pemerintah tidak mempunyai kuasa mutlak
sehingga tidak boleh ditegur jika melakukan kesalahan dan tidak boleh ditukar
ganti jika melanggar hukum-hakam Allah s.w.t

5. PRINSIP PEMERINTAHAN DAN PENTADBIRAN.
• Menegakkan keadilan
Pemerintah bertanggungjawab untuk melaksanakan keadilan pada semua
termasuk haiwan dalam negara yang ditadbirnya. Keadilan atau al-adalah
juga bererti menghapuskan kezaliman serta penganiayaan (al-zulm).
• Melaksanakan undang-undang Allah s.w.t.
Undang-undang yang bersumberkan al-Qur’an dan al-Sunnah wajib
menjadi rujukan utama dalam segala urusan pemerintahan dan
pentadbiran negara. Kuasa mutlak adalah milik Allah s.w.t. dan
pemerintah hanyalah sebagai pentadbir yang memikul amanah Allah s.w.t.
untuk memakmurkan bumi ini
• Menyeru kepada makruf dan mencegah mungkar
Menyeru kepada kebaikan dan mencegah daripada kemungkaran,
pemerintah juga perlu memastikan pentadbirannya membawa
kemakmuran, mendapat keredaan Allah s.w.t. serta memperoleh
keampunan Ilahi.
• Mewujudkan perdamaian dan persaudaraan sejagat
Pemerintah sebagai ketua pentabdir negara perlu mengukuhkan
kesepakatan, kefahaman serta perpaduan dan mengelak daripada
berlakunya perpecahan

6. 6.2.3 : PEMERINTAHAN DAN KEPIMPINAN RASULULLAH SAW DAN
KEMPIMPINAN KHULAFA AL-RASYIDIN
1. Kemuncak pemerintahan dan pentadbiran bercorak Islam berlaku selepas
penghijrahan Rasullulah SAW dari Makkah ke Madinah.
2. Pemerintahan tersebut diteruskan dalam pemerintahan Khulafa Al-Rasyidin iaitu
yang terdiri daripada generasi para sahabat.
3. Pemerintahan dan Khulafa Al-Rasyidin berteraskan prinsip Keadilan,
Kesamarataan, Kebebasan dan Ketelusan.

7. Keadilan ( meletakkan sesuatu pada tempatnya )
RASULULLAH S.A.W
 Tidak megamalkan kronisme.
 Melantik wakil daripada puak-
puak lain untuk jawatan
na’ibin/nawwab.
 Seorang ketua hakim yang
adil.
 Bersifat adil dalam
melaksanakan tanggungjawab
sebagai seorang Khalifah.
KHULAFA AL-RASYIDIN
 Menghadiri ke mahkamah
untuk menghadapi
perbicaraan di hadapan para
hakim .
 Khalifah Ali menerima
keputusan hakim yang
meyebelahi orang yahudi.
 Khalifah Umar menjadikan
kemampuan sebagai asas
percukaian dan kelayakan
untuk mendapatkan
pembahagian sara hidup
atau harta.

8. Kesamarataan
( Tidak membezakan manusia berdasarkan darjat atau kekayaan harta )
RASULULLAH SAW
 Persamaan (musawwah)
ada kaitan bahawa umat
Islam adalah bersaudara.
 Hak dan kedudukan
manusia di sisi Allah
adalah sama dan yang
membezakannya adalah
taqwa.
KHULAFA AL-RASYIDIN
 Hak rakyat dilayan sama
rata/adil.
 Orang kafir zimmi tidak boleh
dizalimi.
 Orang Islam diwajibkan
bayar zakat, manakala kafir
zimmi dikenakan jizyah.

9. KEBEBASAN (BEBAS DALAM LINGKUNGAN YANG DIBENARKAN SYARAK)
RASULULLAH SAW
 Memberi peluang kepada
para sahabat
mengemukakan pandangan
dalam membuat keputusan
 Bebas untuk berbeza
pendapat.
KHULAFA’ AL-RASYIDIN
 Khalifah Abu Bakar berpesan pada Usamah, panglima
tentera Islam agar tidak menganggu masyarakat lain
beribadat.
 Khalfah Umar telah memberi jaminan kepada penduduk
Ila’ terhadap diri, harta, gereja dan lambing salib mereka.

10. KETELUSAN
RASULULLAH SAW
 Rasulullah SAW seorang
yang jujur dalam setiap
perkara.
 Digelar sebagai al-Amin
sejak dari kecil.
KHULAFA’ AL-RASYIDIN
 Khalifah Abu Bakar dan Umar tidak
dilantik kaum kerabat mereka
memegang jawatan penting dalam
pentadbiran.
 Khalifah Ali bersikap tegas dalam
pengurusan harta baitulmal apabila
menolak permintaan saudaranya
untuk mendapatkan peruntukan
harta baitulmal.
 Khalifah Usman menjawab segala
kecaman yang diterimanya di
khalayak ramai.

11. 6.2.4 : INSTITRUSI PEMERITAHAN & PENTADBIRAN

12. Konsep Khilafah, Imamah dan Imarah
• Dalam sistem pemerintahan Islam, istilah Siasah Syariyyah sering digunakan
yang bererti ilmu ketatanegaraan, ilmu kenegaraan dan ilmu pengetahuan
berkaitan dgn kegiatan manusia utk peroleh kuasa.
• Siasah bermakna perintah melakukan pembaikan dan mendidik. Iaitu
pemerintah memimpin rakyat ke arah kebaikan.
• Segi praktikalnya, siasah syariyyah ialah sistem dan peraturan yang
diwujudkan bagi memelihara dan mendaulatkan negara dan pemerintahan
serta melaksanakan syariat Allah.
• Khilafah
• Asal perkataan ialah khalafa iaitu pengganti kepada orang terdahulu /
menggantikan org lain.
• Khalifah diertikan sebagai ketua negara / masyarakat
• Saidina Abu Bakar merupakan pemegang jawatan khalifah pertama dlm
pemerintahan Islam selepas kewafatan Rasulullah.
• Hakikatnya, umat Islam merupakan khalifah yg bertanggungjawab
melaksanakan amanah bg mentadbir, mengurus, memakmurkan bumi
seterusnya melaksanakan amar makruf dan nahi mungkar
• Nabi Adam – khalifah pertama (manusia).
• Maka adakah patut kamu menyangka bahawa Kami hanya menciptakan kamu
sia-sia sahaja? Dan kamu tidak akan dikembalikan kepada Kami?(al-
Mukminun:115).

13. Imamah
 Khalifah juga disebut sebagai imamah .
 Orang melaksanakan / beroleh kuasa dikenali ulil amri @ imam. Dalam
konteks sekarang dikenali sbg. sultan, raja, perdana menteri dsb.
“Wahai orang yang beriman, taatlah kamu kepada Allah dan Rasul dan kepada
Ulil-Amri dari kalangan kamu.”(an-Nisaa: 59)
Elemen berkaitan khalifah dan imamah:
i. Kuasa mutlak adalah milik Allah
ii. Khalifah sbg pemegang amanah / wakil utk tadbir alam
iii. Tujuan khalifah ialah utk memastikan manusia bertindak sejajar dgn Allah
dan Rasul
iv. Hukum menegakkan imamah Islam adalah wajib

14.  Sebaik-baik calon khalifah ialah dari mereka yang soleh:
“Allah menjanjikan orang yang beriman dan beramal soleh dari kalangan
kamu (Muhammad) bahawa Dia akan menjadikan mereka khalifah yang
memegang kuasa pemerintahan di bumi..(an-Nur: 55)
Tugas Khalifah dan Imam terhadap alam:
i. mewujudkan kesejahteraan
ii. tidak berlaku zalim
iii. tidak rakus dalam menikmati hasil alam sehingga melakukan pencemaran
dan kemudharatan
iv. mengkaji alam utk kebaikan dan mengenal Allah
v. Berhati-hati dlm menikmati alam ini kerana ia adalah amanah
vi. memahami alam tidak kekal, tetapi akhirat tempat kembali dan kekal

15. Imarah
 Berkait rapat dgn khilafah dan imamah. Ia bererti pemerintah atau
pemimpin umum berkaitan dengan hidup di dunia utk kesejahteraan
akhirat spt raja, perdana menteri, khalifah dsb.
Kesimpulan:
Khilafah, imamah dan imarah ialah konsep yg berkaitan dgn pentadbiran,
pemerintahan dan jawatan dlm Islam
Ianya bertanggungjawab:
i. Memelihara kebajikan masyarakat
ii. Memastikan mereka mentaati syariat
iii. Mencotohi kehidupan Rasulullah
iv. Menegakkan amar maaruf dan nahi mungkar

16. IN THE END :