Διαπολιτισμική εκπαίδευση

1. Σχολική βελτίωση σε συνθήκες
πολιτισμικού πλουραλισμού
Δρ. Χριστίνα Χατζησωτηρίου
&
Δρ. Χριστιάνα Καρούσιου

2. Θεωρητικό πλαίσιο και
προϋπάρχουσα
βιβλιογραφία
Περιγραφή έρευνας,
σκοπός και
σημαντικότητα
Μεθοδολογία
Αποτελέσματα και
συμπεράσματα
Προοργανωτής

4. Σχολική βελτίωση (ΣΒ)
ΟΡΙΣΜΟΣ
• Οι γενικές προσπάθειες να καταστούν τα σχολεία ένα
βελτιωμένο περιβάλλον μάθησης για τους μαθητές.
• Στρατηγική για εκπαιδευτική αλλαγή, η οποία προάγει τα
μαθησιακά αποτελέσματα, αλλά και ενδυναμώνει την
ικανότητα του σχολείου για να διαχειρίζεται την αλλαγή
(Hopkins, 1996, σελ. 32).

5. Τι εξετάζει;
• Ποιοι παράγοντες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ΣΒ
(Townsend, 2007);
• Πώς τα μαθησιακά αποτελέσματα επηρεάζονται από ένα
συνοθύλευμα παραγόντων (π.χ. σχολείο, κοινότητα και
οικογένεια);
Εξετάζει: (1) παράγοντες σχολείου
(2) παράγοντες σχολικής τάξης
(3) παράγοντες ανθρώπινου δυναμικού
Τι συμβαίνει με τη
φωνή;

6. Κριτική στην έρευνα στο πεδίο της ΣΒ
• Έμμεση επιθυμία για γενικεύσεις των ευρημάτων.
• Ποιες συνθήκες αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα
σχολεία και το ανθρώπινο δυναμικό τους;
• Δεν αναγνωρίζει τον υπερπλουραλιστικό χαρακτήρα
του μαθητικού πληθυσμού.
Αντιπαρέρχεται μιας ερευνητικής ατζέντας
ΣΥΓΚΕΙΜΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ.
Προκειμένου τα σχολεία να βελτιωθούν ως προς τους
άξονες τόσο της ποιότητας, όσο και της ισότητας, η ΣΒ
οφείλει να εξετάσει πώς το σχολείο δύναται να
ανταποκριθεί στις επιμέρους ανάγκες των μαθητών.

7. Τι είδος ΣΒ;
• Με το να γίνουν πιο συμπεριληπτικά*, τα σχολεία
βελτιώνονται (Ainscow et al., 2006).
*Συμπερίληψη υπό την έννοια της ισότητας, συμμετοχικότητας,
ενσυναίσθησης, σεβασμού στον πλουραλισμό και αειφορίας.
Η ΣΒ πρέπει να επαναπροσδιοριστεί
προκειμένου να συμπεριλάβει τις
προσπάθειες να γίνουν τα σχολεία
καλύτεροι χώροι για όλους τους μαθητές
ούτως ώστε όλοι οι μαθητές να βελτιωθούν
ανεξαρτήτως του πλουραλιστικού κεφαλαίου
τους.

8. Ερευνητικός σκοπός
Διαδικασία
• Ανάπτυξη σημαντικών ιδεών
σχετικών με τη βελτίωση του
διαπολιτισμικού σχολείου.
Παράγοντες
• Εμπλοκή και συμπερίληψη στην
έρευνα, όλων των σχολικών
ιθυνόντων.
Ε.Ε.
• Πώς διάφοροι σχολικοί φορείς -
συμπεριλαμβανομένων των διευθυντών,
των εκπαιδευτικών, των μαθητών και των
γονέων τους - αντιλαμβάνονται τις
επιτυχείς συνιστώσες της σχολικής
βελτίωσης στα διαπολιτισμικά σχολεία;

9. Ερευνητικός σχεδιασμός
Προσωπικό
Σχολείου
Γονείς Μαθητές
Συνεντεύξεις
(Ν=3)
Διευθυντής
2 Εκπαιδευτκοί
Παρατηρήσεις
Συνεντεύξεις
(Ν=4)
2 Γηγενείς γονείς
2 Μεταναστευτικής
προελεύσεως γονείς
Συνεντεύξεις
(Ν=4)
2 Γηγενείς μαθητές
2 Μεταναστευτικής
προελεύσεως μαθητές
Παρατηρήσεις
Στο καθένα από τα 10 συμμετέχοντα σχολεία
(2 σχολεία σε κάθε εκπαιδευτική περιφέρεια στην Κυπριακή Δημοκρατία)

10. Προώθηση
γονεϊκής
εμπλοκής
Ανταπόκριση στις
ανάγκες και τα
συναισθήματα των
μαθητών
Ανάπτυξη
συμπεριληπτι-
κών σχολικών
κουλτούρων
Κύκλος θεματικής ανάλυσης

11. Ανάπτυξη συμπεριληπτικών σχολικών
κουλτούρων
• Οικοδόμηση κοινοτήτων, όπου όλοι οι σχολικοί φορείς μπορούν να
βελτιωθούν και να μάθουν ο ένας από τον άλλο (Stoll, Bolam,
Mcmahon, Wallace &Thomas, 2006).
• Συμπεριληπτικές κουλτούρες: Τα σχολεία προάγουν την κοινωνική
ισότητα, ενδυναμώνοντας όλους τους εμπλεκομένους φορείς και
ενθαρρύνοντας τη συνεργασία προς ένα κοινό σκοπό.
• Σε αυτές τις δικτυωμένες κοινότητες, όλοι οι σχολικοί
φορείς δραστηριοποιούνται σε κοινές αποφάσεις και είναι
συνυπεύθυνοι εντός ενός πλαισίου αμοιβαίας
εμπιστοσύνης και σεβασμού (Stoll & Louis, 2007).
• Μαθησιακές κουλτούρες αναπτύσσονται καθώς ο
καθένας μαθαίνει από τον άλλο (συλλογικά), ενώ όλοι
δεσμεύονται και αφοσιώνονται στη σχολική βελτίωση.
Πώς;
Η
Γ
Ε
Σ
Ι
Α

12. Ακούγοντας τους μαθητές: Γιατί ;
• Επίγνωση των επιμέρους αναγκών των μαθητών (κοινωνικό-
συναισθηματικών και μαθησιακών).
• Οι μαθητές μπορούν να αναγνωρίσουν και να προσδιορίσουν τους
παράγοντες που παρεμποδίζουν τη συμπερίληψη τους στο σχολείο,
βοηθώντας έτσι στη βελτίωση των σχολείων ως οντότητες συμπερίληψης.
• Οι μαθητές παύουν να είναι απλοί κοινωνοί των πολιτικών και των
πρακτικών της σχολικής βελτίωσης, αλλά θα πρέπει ενεργά να
εμπλέκονται στη διαμόρφωση και εφαρμογή τους.
Ακρογωνιαίος λίθος της σχολικής βελτίωσης

13. Ακούγοντας τους μαθητές: Γιατί ;
• Αφουγκραζόμαστε τα παιδικά συναισθήματα σχετικά με τον πλουραλισμό,
αλλά και την περιθωριοποίηση και τον αποκλεισμό.
• Οι μαθητές δρουν ως ίσοι στους ενήλικες με ενεργό συμμετοχή στον
καθορισμό στόχων, το σχεδιασμό και την εφαρμογή δραστηριοτήτων, την
ανάπτυξη και διεκπεραίωση αξιολογήσεων, καθώς και τη λήψη αποφάσεων
στην εκπαίδευση.
• Αξιοποίηση κοινωνικο-συναισθηματικών στρατηγικών διδασκαλίας για
ενίσχυση του συναισθηματικού γραμματισμού των μαθητών προκειμένου να
αναπτύξουν φιλίες, να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα τα δικά τους και των
άλλων, καθώς και για να αναπτύξουν ικανότητες επίλυσης προβλημάτων.
• Πολιτισμικά-αειφόρες συζητήσεις: Επιτρέπουν στους
μαθητές να εκφράσουν τα συναισθήματα τους, να επιλύσουν
κοινά προβλήματα, να κτίσουν θετικές σχέσεις με τους
συνομήλικους και τους ενήλικες στον περίγυρο τους και να
συμμετέχουν σε δράσεις βελτίωσης (Hemmeter, Otrosky & Fox,
2006, σελ. 585).

14. Προώθηση γονεϊκής εμπλοκής
• Κριτικός παράγοντας της βελτίωσης των μαθησιακών αποτελεσμάτων,
της μείωσης της σχολικής διαρροής και της ενίσχυσης των θετικών
στάσεων προς το σχολείο και της αξίας της εκπαίδευσης (Zaoura &
Aubrey, 2011).
• Τα επιτυχή δίκτυα σχολείου-οικογένειας έχουν τη δυνατότητα να
επαναπροσδιορίσουν τη σχολική κουλτούρα ως περισσότερο
συμπεριληπτική, συμμετοχική και συνεργατική.
• Ως μορφή κοινωνικού κεφαλαίου:
(1) Κοινωνικοποίηση νεαρών ατόμων.
(2) Οι γονείς ασκούν κοινωνικό έλεγχο ερχόμενοι σε επαφή
με άλλους ιθύνοντες με τους οποίους μπορούν να
συζητήσουν τις επιδόσεις των παιδιών τους.
(3) Οι γονείς εξασφαλίζουν πρόσβαση σε σημαντικές
πληροφορίες για τα παιδιά τους (Turney & Kao, 2009).

15. Συμπεράσματα
• Η ενεργός και με νόημα εμπλοκή όλων των σχολικών φορέων
σε οποιαδήποτε προσπάθεια βελτίωσης, θα πρέπει να έχει
κεντρικό ρόλο στην αντίστοιχη ερευνητική δραστηριότητα.
• Κρίνεται απαραίτητη η παροχή ευκαιριών, τόσο σε
προνομιούχες, όσο και σε καταπιεσμένες ομάδες για να
καθορίσουν τα προβλήματα και να εισηγηθούν πιθανές λύσεις
αναφορικά στις διαπολιτισμικές σχολικές πολιτικές και
πρακτικές.
• Οι διευθυντές θα πρέπει να ενθαρρύνουν τους
εκπαιδευτικούς, καθώς και τους γονείς (γηγενείς ή
μετανάστες) και τα παιδιά τους, όπως και την
ευρύτερη κοινωνία, να εμπλακούν ενεργά στην
ενδοσχολική διοίκηση.

16. Επιπτώσεις
• Έρευνες ΣΒ σε συνθήκες πολιτισμικού πλουραλισμού θα πρέπει να
αποφεύγουν μια απολιτική εξέταση της μείωσης του χάσματος της
επίδοσης αναφορικά με τις διαφορές στα επίπεδα εκπαιδευτικής
επιτυχίας (οι οποίες συνήθως μετριούνται βάσει των αποτελεσμάτων
σταθμισμένων τεστ) μεταξύ των προνομιούχων και των καταπιεσμένων
ομάδων της κοινωνίας (Gorski, 2009, σελ. 87).
• Πεδία περαιτέρω έρευνας:
(1) Έχουν τη δυνατότητα τα σχολεία που εργάζονται προς τη
διαπολιτισμική σχολική βελτίωση, να επιφέρουν από κάτω προς τα άνω
δομικό μετασχηματισμό που προάγει τη διαπολιτισμική
εκπαίδευση ως μέσο κοινωνικής δικαιοσύνης;
(2) Με ποιους τρόπους μπορούν τα σχολεία να μεταδώσουν
μηνύματα διαπολιτισμικής σχολικής βελτίωσης στα
μακρο-οικονομικά επίπεδα χάραξης πολιτικής;

17. Βιβλιογραφία
Ainscow, M., Booth, T., Dyson, A., Farrell, P., Frankham, J. Gallannaugh, F, Howes, A. &
Smith, R. (2006). Improving Schools, Developing Inclusion. Oxon: Routledge.
Gorski, P. (2009). Intercultural education as social justice. Intercultural Education, 20(2),
87-90.
Hemmeter, M. L., Ostrosky, M. & Fox, L. (2006). Social and emotional foundations for
early learning. School Psychology Review, 35 (4), 583 – 601.
Stoll, L. & Louis, K.S. (2007). Professional learning communities: Elaborating new
approaches. In L. Stoll & K. S. Louis (Eds.), Professional learning communities:
Divergence, depth, and dilemmas. Berkshire, England: Open University Press.
Townsend, T. (2007). 20 years of ICSEI: The impact of school effectiveness and school
improvement on school reform. In: Townsend, T., (ed.) International Handbook of
School Effectiveness and Improvement. Dordrecht, The Netherlands, Springer, 3-26.
Turney, K. & Kao, G. (2009). Barriers to School Involvement: Are
Immigrant Parents Disadvantaged?, The Journal of Educational
Research, 102 (4), 257-271.
Zaoura, A. & Aubrey, C. (2011). Home-school relationships in primary
schools parents’ perspectives. International Journal about Parents
in Education, 5 (2), 12-24.

18. Ευχαριστώ για την
προσοχή σας!
hadjisoteriou.c@unic.ac.cy
karousiou.c@unic.ac.cy