Avans Academielezing Kritisch leren denken loont de moeite

Leer- en innovatiecentrum
Januari 2017
Kritisch leren
denken loont de
moeite!
Academielezing
25 januari 2017
Anita Heijltjes
Lectoraat Brein & Leren
Leer- en Innovatiecentrum
Avans Hogeschool
Synaps:
Herman Lamers,
foto Adri Verhoosel

Januari 2017
Waarom kritisch denken?
q  Besluitvorming
q  Leren en transfer
q  Burgerschap
q  Transitie

Januari 2017
JOB
Getrouwd
ElS
?
BAS
Niet
getrouwd
| 3
Kijkt een getrouwd persoon naar een niet-
getrouwd persoon?
1.  Ja
2.  Nee
3.  Niet vast te stellen

Januari 2017
Stelling: Alle vogels hebben vleugels
Stelling: Een kip heeft vleugels
Conclusie: Een kip is een vogel
1.  De conclusie volgt logisch uit de stellingen
2.  De conclusie volgt niet logisch uit de stellingen

Januari 2017
vleugels
vogels kip
Stelling: Een kip heeft vleugels
Conclusie: Een kip is een vogel ✗

Januari 2017
vleugels
vogels
kip
Stelling: Een kip is een vogel
Conclusie: Een kip heeft vleugels ✔

Januari 2017
Trump:
“Hillary kan niet eens haar man tevreden stellen, laat staan dat ze
als toekomstige president het Amerikaanse volk tevreden kan
stellen.”
Stelling 1:
Als je het Amerikaanse volk tevreden kan stellen (P) dan ben je
een goede president (Q)
Stelling 2:
Hillary kan haar eigen man niet eens tevreden stellen (-P)
Conclusie:
Hillary is geen goede president (-Q)
Als P dan Q, P dan Q (geldig)
Als P dan Q, Q dan P (ongeldig)
Als P dan Q, -P dan -Q (ongeldig)
Als P dan Q, -Q dan -P (geldig)
7

Januari 2017
“Als de naam Jansen op de voorkant van de zak staat,
dan staat bloedgroep A positief op de achterkant van
de zak”.
Welke zakken draai je om, om na te gaan of de regel
klopt?
| 8
JANSEN
PETERS A pos AB neg

Januari 2017
Two minds in one brain
Type 1 denken Type 2 denken
| 9
Weinig inspanning, autonoom,
intuïtief, parallel, snel
Inspanning, bewust, reflectief, analytisch,
sequentieel, langzaam

Januari 2017
Kahneman & Tversky
10

Januari 2017
Beschikbaarheids
heuristiek
11
https://www.youtube.com/watch?v=hSz7yO7bckI

Januari 2017
Representativiteits
heuristiek
12

Januari 2017
Ankering en aanpassings-
heuristiek
Wat is de lengte van de Mississippi?
anker 70 dan schatting 300
Hoeveelheid vlees eet de gemiddelde Amerikaan per jaar?
anker 50 kg dan schatting 100 kg
anker 1000 kg dan schatting 500 kg
Hoeveel vrouwelijk professoren werken er aan de Universiteit
van Californië in Berkeley?
Jacowitz & Kahneman (1994)
13

Januari 2017
Affect heuristiek
Emoties en gevoelens bijvoorbeeld angst, plezier,
verrassing etc. beïnvloeden standpunt of beslissing.
14

Januari 2017
NOS journaal 26 oktober 2015
Door het dagelijks eten van 50
gram bewerkt of 100 gram
onbewerkt vlees heb je een 20
keer grotere kans op
darmkanker.
Was eigenlijk 18% maar
afgerond…
15

Januari 2017
darmkanker geen
darmkanker
Bewerkt of
rood vlees
18%
(12)
Geen bewerkt
of rood vlees
5,6%
(4)
6,6%
(66)
93,4
(940)
1000
16

Januari 2017
17
skepsis darmkanker

Januari 2017
Heuristieken:
•  Beschikbaarheid
•  Representativiteit
•  Ankering en aanpassing
•  Affect (emotie, gevoel)

Januari 2017
Kritisch denken betekent dat je
redeneert en reflecteert voordat je
een standpunt inneemt, of besluit
hoe te handelen en dat je kunt
verklaren waarop dat standpunt/
besluit is gebaseerd (APA, 1990)
19
Kennis &
vaardigheden
houding
Vaardigheden:
Interpreteren
Analyseren
Evalueren
Concluderen
Verklaren
Zelfreguleren
Denkhouding:
Ruimdenkend zijn
Door willen denken

Januari 2017
20
Wat is waar?
•  wat voor de hand ligt
•  wat je als eerste gehoord hebt
•  wat bij eigen ervaringen past
•  wat je graag wilt dat waar is
•  wat je vaak gehoord hebt
Brein is goed in vinden van fouten bij
anderen maar niet bij jezelf!

Januari 2017
21
Illustratie: blog.redcaffeine.com/the-
social-media-filter-bubble/
google, email, facebook, instagram, twitter, browser, soort computer, locatie,
IP-adres, click gedrag
„We zitten zo veilig in onze bubbels, dat we alleen nog informatie accepteren
die overeenkomt met onze meningen, in plaats van dat we onze meningen
baseren op bewijs.”
afscheidsspeech Obama, Chicago, 11 januari 2017

Januari 2017
“We krijgen niet de informatie die
relevant, belangrijk, oncomfortabel is,
of een tegengeluid laat horen”.
Gevaar: geen democratie zonder
goede informatie.
Zonder objectieve zoekresultaten,
krijgen we geen kans om zelf een
kritische houding te ontwikkelen.
En het grote probleem is
mensen hebben dit niet door!”
Eli Pariser

Januari 2017
23
Fake news, hoax, nepnieuws
‘viral’ : bewust verzonnen en
bewust en onbewust verspreid
als een ‘virus’.
•  Clickbait: aas om je naar
andere sites te lokken; U dacht
dat fruit gezond was? 5
redenen waarom u het mis
heeft!
Advertorials (advertentie
vermomd als redactioneel
artikel, ogenschijnlijk
objectief)

Januari 2017
Onderzoek naar het evalueren van
informatie op internet (Stanford University)
•  Civic online reasoning
-  88% van jong volwassenen halen hun nieuws van facebook!
-  weten studenten wie achter de website zit?
-  hoe denken ze over die bronnen, geloven ze de bron?
•  Hoe betrouwbaar is de informatie op internet?
– uitgevoerd in 2015-2016
– 12 staten (VS)
– 7804 studenten
– van VO t/m WO

Januari 2017
Taken
•  Homepage analyseren
•  Foto beoordelen
•  Tweet beoordelen

Leer- en Innovatiecentrum
Januari 2017

Januari 2017
•  Stapje terug doen, eerst denken dan doen!
•  Informatie niet klakkeloos overnemen
•  Aannames (onder)zoeken
•  Voors en tegens afwegen
•  Feiten en meningen onderscheiden
•  Bronnen onderzoeken
•  Tegenspraak organiseren (weerleggen, falsificeren)
•  Alternatieve verklaringen zoeken
•  Drogredenen kennen
27

Januari 2017
0
0,1
0,2
0,3
0,4
Kritisch denken
instructie
(A)
Infusie
(B)
Onderdompeling
(C)
A+B of A+C
| 28
Abrami et al., 2014 (k = 341)
Onderwijs in kritisch denken

Januari 2017
Effect werkvormen op Kritisch Denken
0
0,2
0,4
0,6
| 29
Abrami et al., 2014 (k =129)
Dialoog
(A)
Authentiek
(B)
A + B A + B +
Coaching

Januari 2017
Dialoog
Vragen stellen
Discussie
Debat/Socratische dialoog
| 30
Waar baseer je
dat op?
Wat heeft dat
er mee te
maken?
Wat is je aanname?
Zijn er
tegenargumenten?
Hoe weet je dat
eigenlijk?
Hoe betrouwbaar is
die info?

Januari 2017
| 31
Argumentatiestructuur Toulmin

Januari 2017
CLAIM
Wat is de stelling of
de overtuiging?
GEGEVENS
Waar baseer je je op?
(feiten/observaties)
RECHTVAARDIGING
Wat heeft dat ermee te maken?
(want, omdat)
ONDERSTEUNING
Hoe weet je dat eigenlijk?
VOORBEHOUD
Is dat altijd zo?
MODALE TERM
Wat betekent dit alles
voor de formulering van
de claim?
Argumentatiestructuur Toulmin

Januari 2017
Wat is de uitspraak?
(CLAIM)
Het slachtoffer lijdt aan
koolstofmonoxidevergiftiging

Januari 2017
Waar baseer je dit op?
(GEGEVEN)
(CLAIM)
Het COHb-gehalte
(Carboxyhemoglobine) in
het bloed is 8%

Januari 2017
Wat heeft dit met elkaar te maken?
(RECHTVAARDIGING)
Als het COHb-gehalte hoger is dan de
referentiewaarde (2%), dan is er
sprake van koolstofmonoxide-
vergiftiging
Waar baseer je dit op?
(GEGEVEN)
(CLAIM)
Het COHb-gehalte in
het bloed is 8%

Januari 2017
CLAIM
de overtuiging?
Koolstofmonoxidevergiftiging
GEGEVENS
Het COHb-gehalte in het
bloed is 8%.
RECHTVAARDIGING
vergiftiging.
ONDERSTEUNING
In het handboek medische
laboratoriumdiagnostiek staat
dat….
Wat is de ondersteuning?

Januari 2017
CLAIM
de overtuiging?
Koolstofmonoxidevergiftiging
GEGEVENS
Het COHb-gehalte in het
bloed is 8%.
RECHTVAARDIGING
vergiftiging.
ONDERSTEUNING
In het handboek medische
laboratoriumdiagnostiek staat
dat….
VOORBEHOUD
Is dat altijd zo?
…
Als het slachtoffer een zware
roker is, geldt een hogere
referentiewaarde (10%)
Wat is het voorbehoud?

Januari 2017
Uiteindelijke claim
Het slachtoffer lijdt
waarschijnlijk aan

Januari 2017
Kritisch denken binnen Avans
Experimenteel onderzoek naar kritisch leren denken van docenten en
studenten
Community kritisch denken (docentenhandleiding leerlijnen kritisch
denken)
Verankering kritisch denken in leerlijn onderzoeksvaardigheden
Trainingen en workshops voor docenten kritisch denken

Januari 2017
Stelling 1 Niets is beter dan het eeuwige geluk
Stelling 2 Een worstenbroodje is beter dan niets
Conclusie Daarom is een worstenbroodje beter dan
het eeuwige geluk (Jonathan Baron)
Dank voor uw aandacht!
aeg.heijltjes@avans.nl
| 40

Avans Academielezing Kritisch leren denken loont de moeite

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Avans Academielezing Kritisch leren denken loont de moeite

Similar to Avans Academielezing Kritisch leren denken loont de moeite (20)

More from Avansacademielezing

More from Avansacademielezing (20)

Avans Academielezing Kritisch leren denken loont de moeite