1. ‫آسا‬ ‫بهبود‬‫یش‬‫در‬ ‫حرارتی‬‫باز‬ ‫فضاهای‬‫مجتمع‬‫ها‬‫ی‬‫مسکونی‬ ‫چهارمین‬‫کنفرانس‬‫بین‬‫المللی‬
‫انرژی‬ ‫نگهداشت‬ ‫در‬ ‫نوین‬ ‫رویکردهای‬
‫آسا‬ ‫بهبود‬‫یش‬‫در‬ ‫حرارتی‬‫باز‬ ‫فضاهای‬‫مجتمع‬‫ها‬‫ی‬‫مسکون‬‫ی‬
‫مقصودی‬ ‫میترا‬1*‫کردجمشیدی‬ ‫ماریا‬ ،2
1-‫معماری‬ ‫مهندسی‬ ‫ارشد‬ ‫کارشناسی‬ ‫دانشجوی‬‫مازندران‬ ‫دانشگاه‬ ،‫معماری‬ ‫و‬ ‫هنر‬ ‫دانشکده‬ ،
(.maghsoudy@stu.umz.ac.irm((*‫عهده‬‫دار‬)‫مکاتبات‬
2-‫مازندران‬ ‫دانشگاه‬ ،‫معماری‬ ‫و‬ ‫هنر‬ ‫دانشکده‬ ،‫معماری‬ ‫مهندسی‬ ‫استادیار‬
).kordjamshidi@umz.ac.irm(
‫توسعه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫محیط‬ ‫در‬ ‫فضا‬ ‫تراکم‬ ‫و‬ ‫شهرنشینی‬‫امروزه‬ ،‫شهری‬ ‫های‬‫فضاهای‬‫باز‬‫روزمره‬ ‫زندگی‬ ‫در‬ ‫مهمی‬ ‫نقش‬
‫ایفا‬ ‫انسان‬‫م‬‫ی‬‫کنند‬‫تأث‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ .‫ی‬‫رگذارتر‬‫ی‬‫ن‬‫مناسب‬ ‫در‬ ‫عوامل‬‫ساز‬‫ی‬‫فضا‬‫های‬‫باز‬‫از‬ ‫یکی‬ .‫است‬
‫مهم‬‫تر‬‫ی‬‫ن‬‫فضا‬ ‫کیفیت‬ ‫بهبود‬ ‫جهت‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫معماری‬ ‫طراحی‬ ‫در‬ ‫اصول‬‫م‬‫ی‬‫باشد‬.‫حاضر‬ ‫مطالعه‬‫باهدف‬
‫فضا‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫شرایط‬ ‫بهبود‬‫ها‬‫ی‬‫باز‬‫مجتمع‬‫ها‬‫ی‬‫مسکونی‬،‫انجام‬‫گرفته‬‫است‬.‫در‬‫این‬‫پژوهش‬‫بررسی‬ ‫به‬
،‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫شرایط‬‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫فرم‬‫ها‬‫ی‬‫ساخته‬‫شده‬‫جانمایی‬ ،‫بلوک‬‫ازنظر‬ ‫ها‬‫جریان‬ ‫عبور‬‫هوا‬‫عناصر‬ ‫مقایسه‬ ‫و‬
‫انرژی‬ ‫طراحی‬.‫است‬ ‫شده‬ ‫پرداخته‬‫ازجمله‬‫ع‬‫شده‬ ‫مطالعه‬ ‫انرژی‬ ‫طراحی‬ ‫ناصر‬‫م‬‫ی‬‫توان‬‫به‬،‫گیاهی‬ ‫پوشش‬ ‫تراکم‬
‫و‬‫ی‬‫ژگ‬‫ی‬‫ها‬‫نمود‬ ‫اشاره‬ ‫سازی‬ ‫کف‬ ‫مصالح‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫ی‬.‫این‬‫ی‬‫افته‬‫ها‬‫بین‬ ‫قوی‬ ‫رابطه‬ ‫یک‬‫اقلیم‬ ‫خرده‬ ‫عامل‬ ‫دو‬‫و‬ ‫و‬‫ی‬‫ژگ‬‫ی‬‫ها‬‫ی‬
‫با‬ ) ... ‫و‬ ‫جانمایی‬ ،‫ارتفاع‬ ،‫(فرم‬ ‫ساختمان‬‫شرایط‬‫نمایان‬ ‫را‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬‫م‬‫ی‬‫سازد‬.‫هرچند‬‫یک‬‫پارامتر‬‫به‬‫تنها‬‫ی‬‫ی‬
‫کافی‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫شرایط‬ ‫ارزیابی‬ ‫برای‬‫نی‬‫ست‬‫در‬ ‫عوامل‬ ‫این‬ ‫گفت‬ ‫باید‬ ‫اما‬‫و‬ ‫هوا‬ ‫حرارت‬ ‫درجه‬‫م‬‫ی‬‫زان‬‫تابش‬
‫خورشیدی‬‫از‬ ‫(که‬‫موارد‬‫تع‬ ‫مهم‬‫یی‬‫ن‬‫کننده‬‫آسایش‬)‫است‬ ‫حرارتی‬‫تأث‬‫ی‬‫رگذارند‬.‫درنها‬‫ی‬‫ت‬‫پ‬ ‫مقاله‬ ‫این‬ ‫در‬‫ی‬‫شنهاد‬‫ها‬‫یی‬
‫به‬‫منظور‬‫باز‬ ‫فضاهای‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫شرایط‬ ‫بهبود‬‫م‬‫جتمع‬‫ها‬‫مسکونی‬ ‫ی‬‫ارائه‬‫شده‬‫که‬‫م‬‫ی‬‫توان‬‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫آ‬‫ن‬‫ها‬
‫مطلوب‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫شرایط‬ ،‫بنا‬ ‫اولیه‬ ‫معماری‬ ‫طراحی‬ ‫در‬‫باز‬ ‫فضاهای‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫تری‬‫مجتمع‬‫ها‬.‫نمود‬ ‫ایجاد‬ ‫مسکونی‬ ‫ی‬
‫واژه‬‫ها‬‫ی‬‫کلیدی‬:‫فضا‬‫های‬‫مجتمع‬ ‫باز‬‫ها‬‫ی‬‫مسکونی‬،‫حرارتی‬ ‫آسایش‬‫معماری‬ ‫طراحی‬ ،‫اقلیم‬ ،
1‫و‬*-‫علمي‬ ‫درجه‬ :‫مسئول‬ ‫نويسنده‬‫و‬ ‫دانشکده‬ ،‫تخصصي‬ ‫رشته‬ ‫و‬ ‫تحصیلی‬ ‫مقطع‬ ،
‫تحصیل‬ ‫محل‬ ‫دانشگاه‬( ‫اول‬ ‫نويسنده‬B Nazanin.pt11،‫راست‬‫چ‬‫ی‬‫ن‬)
2-‫علمي‬ ‫درجه‬( ‫تخصصي‬ ‫رشته‬ ‫و‬‫كاري‬ ‫سمت‬ ‫يا‬‫تحصیل‬ ‫محل‬ ‫دانشگاه‬ ‫و‬ ‫دانشکده‬ ،)
( ‫دوم‬ ‫نويسنده‬B Nazanin.pt11،‫راست‬‫چ‬‫ی‬‫ن‬)

2. ‫آسا‬ ‫بهبود‬‫یش‬‫در‬ ‫حرارتی‬‫باز‬ ‫فضاهای‬‫مجتمع‬‫ها‬‫ی‬‫مسکونی‬ ‫چهارمین‬‫کنفرانس‬‫بین‬‫المللی‬
‫انرژی‬ ‫نگهداشت‬ ‫در‬ ‫نوین‬ ‫رویکردهای‬
‫مقدمه‬
‫به‬ ‫شواهد‬ ‫و‬ ‫مطالعات‬‫دست‬‫دهه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫حاکی‬ ‫آمده‬‫به‬ ‫اخیر‬ ‫های‬‫پدیده‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫زمین‬ ‫گرمای‬ ‫افزایش‬ ‫شاهد‬ ‫تدریج‬
‫تأثیر‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫شهر‬ ‫حومه‬ ‫نواحی‬ ‫و‬ ‫شهرها‬ ‫در‬ ‫محلی‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫جهانی‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫هم‬ ‫که‬ ‫گرما‬ ‫این‬ .‫هستیم‬ ‫گرمایی‬ ‫جزیره‬
‫ساکنین‬ ‫حرارت‬ ‫آسایش‬ ‫بر‬ ‫منفی‬ ‫بسیار‬‫است‬ ‫گذاشته‬(Brown,2011‫بر‬ ‫بیشتر‬ ‫تمرکز‬ ‫و‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫باید‬ ‫لذا‬ .)‫اقلیمی‬ ‫مسائل‬ ‫روی‬،‫ب‬‫ه‬
‫طراحی‬‫ساختمان‬.‫شود‬ ‫پرداخته‬
‫برنامه‬ ‫با‬ ‫اول‬ ‫وهله‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫روشن‬‫ریزی‬‫محیطی‬ ‫مشخصات‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ،‫دوم‬ ‫مرحله‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شهری‬ ‫طراحی‬ ‫حوزه‬ ‫در‬ ‫کالن‬ ‫های‬
‫می‬‫دا‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫اقلیمی‬ ‫مشکالت‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫توان‬‫مطلوب‬ ‫محیط‬ ‫و‬ ‫کرد‬ ‫تعدیل‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫د‬‫ایجاد‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫ازلحاظ‬ ‫تری‬
(‫نمود‬Lenzholzer,2013.)
‫مجتمع‬ ‫از‬ ‫خصوصی‬ ‫حیاط‬ ‫حذف‬ ‫با‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫شهرنشینی‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫رشد‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫امروزه‬‫باز‬ ‫فضای‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫مسکونی‬ ‫های‬
‫ازاین‬ ‫است‬ ‫یافته‬ ‫بیشتری‬ ‫رواج‬ ‫عمومی‬‫باز‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫آسایش‬ ‫شرایط‬ ‫ایجاد‬ ‫رو‬‫مجتمع‬‫این‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫ویژه‬ ‫توجه‬ ‫نیازمند‬ ‫مسکونی‬ ‫های‬
‫می‬ ‫محیط‬ ‫فیزیکی‬ ‫مشخصات‬ ‫و‬ ‫فردی‬ ‫مشخصات‬ ‫شامل‬ ‫که‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫شرایط‬ ‫بررسی‬ ‫با‬ ‫مهم‬‫می‬ ‫حاصل‬ ‫باشد‬.‫شود‬
‫مشخ‬‫پوشش‬ ‫نوع‬ ،‫جنس‬ ،‫سن‬ ‫شامل‬ ‫فردی‬ ‫صات‬‫حالت‬ ‫و‬ ‫فعالیت‬ ‫نوع‬ ،‫روان‬ ‫های‬‫اشخاص‬ ‫شناختی‬‫می‬‫باشد‬‫موارد‬ .‫ذکرشده‬‫د‬‫ر‬
(‫است‬ ‫مؤثر‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫از‬ ‫انسان‬ ‫درک‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫فردی‬ ‫ترجیحات‬ ‫حیطه‬Nikolopoulou &Baker,2001‫تبادل‬ ‫در‬ .)
‫می‬ ‫شمار‬ ‫به‬ ‫مؤثری‬ ‫عامل‬ ‫لباس‬ ،‫اطراف‬ ‫محیط‬ ‫با‬ ‫انسان‬ ‫بدن‬ ‫حرارت‬‫می‬ ‫اطراف‬ ‫محیط‬ ‫با‬ ‫بدن‬ ‫سطح‬ ‫تماس‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫رود‬،‫ذوالفقاری‬ (‫کاهد‬
1831‫حرارتی‬ ‫نارسایی‬ ‫ضریب‬ ‫پوشش‬ ‫مختلف‬ ‫انواع‬ )‫میزان‬ .‫دارد‬ ‫مختلف‬ ‫افراد‬ ‫لباس‬ ‫انتخاب‬ ‫نوع‬ ‫به‬ ‫بستگی‬ ‫که‬ ‫دارند‬ ‫مختلفی‬
‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫انسان‬ ‫فعالیت‬ ‫و‬ ‫حرکت‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫بدن‬ ‫متابولیسم‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫انرژی‬‫می‬ ‫تأثیر‬ ‫بدن‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫در‬ ‫مستقیم‬ ‫طور‬(‫گذارد‬
،‫محمودی‬1831‫روان‬ ‫تطابق‬ ‫همچنین‬ .)‫ف‬ ‫در‬ ‫آسایش‬ ‫احساس‬ ‫بر‬ ‫اقلیمی‬ ‫موقعیت‬ ‫با‬ ‫شناختی‬‫در‬ ،‫دارد‬ ‫قوی‬ ‫بسیار‬ ‫تأثیر‬ ‫باز‬ ‫ضای‬
‫انجام‬ ‫پژوهش‬‫سال‬ ‫در‬ ‫گرفته‬2112‫محدوده‬ ‫دو‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫میزان‬ ‫یافتن‬ ‫پیرامون‬ ‫مالزی‬ ‫دانشجویان‬ ‫از‬ ‫گروهی‬ ‫توسط‬
‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫میزان‬ ‫و‬ ‫اقلیمی‬ ‫موقعیت‬ ‫احساس‬ ‫و‬ ‫درک‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫اشخاص‬ ‫بودن‬ ‫غیربومی‬ ‫و‬ ‫بومی‬ ‫حتی‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫مشخص‬ ‫دانشگاه‬
‫آن‬‫تأثیرگذ‬ ‫ها‬،‫مکارمی‬ (‫است‬ ‫ار‬2112)‫مشخ‬ ‫اینکه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫لذا‬ .‫است‬ ‫خارج‬ ‫طراح‬ ‫کنترل‬ ‫از‬ ‫فردی‬ ‫صات‬‫حاضر‬ ‫تحقیق‬ ‫توجه‬
‫و‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫محیطی‬ ‫پارامترهای‬ ‫به‬ ‫معطوف‬‫شوند‬ ‫می‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫ثابت‬ ‫فردی‬ ‫مشخصات‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫پارامترهای‬‫مث‬ ‫عنوان‬ ‫به‬‫ال‬
‫آه‬ ‫رفتن‬ ‫راه‬ ‫متوسط‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫شهری‬ ‫باز‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫افراد‬ ‫فعالیت‬‫سرعت‬ ‫با‬ ‫سته‬4‫و‬ ‫ساعت‬ ‫در‬ ‫کیلومتر‬131‫محاسبه‬ ‫مربع‬ ‫متر‬ ‫بر‬ ‫وات‬
‫مشخصی‬ ‫فرم‬ ‫پوشش‬ ‫نوع‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬‫لباس‬ ‫از‬‫شود‬ ‫می‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬.
‫جهت‬ ،‫ارتفاع‬ ،‫ساختمان‬ ‫شکل‬ ‫و‬ ‫فرم‬ ‫شامل‬ ‫محیط‬ ‫فیزیکی‬ ‫مشخصات‬‫ساختمان‬ ‫جانمایی‬ ‫و‬ ‫موقعیت‬ ،‫بنا‬ ‫گیری‬‫سر‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫ها‬‫انه‬
‫میزان‬ ،‫سبز‬ ‫فضای‬‫سای‬‫ه‬‫اندازی‬‫غیره‬ ‫و‬‫می‬‫باشد‬‫محیط‬ ‫کیفیت‬ ‫بهبود‬ ‫و‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫افزایش‬ ‫باعث‬ ‫موارد‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫که‬
‫می‬‫شود‬.
‫انواع‬ ‫به‬ ‫ساختمان‬ ‫شکل‬ ‫و‬ ‫فرم‬‫حالت‬‫های‬‫طراحی‬‫مجتمع‬‫های‬‫مسکونی‬‫می‬ ‫مربوط‬،‫شود‬‫ازجمله‬‫شکل‬ ‫به‬ ‫طراحی‬‫بلوک‬‫های‬‫منفرد‬،
‫گرفتن‬ ‫قرار‬‫به‬‫صورت‬‫از‬ ‫ترکیبی‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫مرکزی‬ ‫باز‬ ‫فضای‬ ‫یک‬ ‫حول‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫خطی‬‫حالت‬‫های‬‫گفته‬‫شده‬‫که‬‫هرکدام‬‫با‬‫نوع‬ ‫به‬ ‫توجه‬
‫جانمایی‬‫بلوک‬‫ها‬‫و‬‫جهت‬‫گیری‬‫آن‬‫در‬ ‫ها‬‫اقلیم‬‫های‬‫مختلف‬،‫را‬ ‫خود‬ ‫خاص‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬‫می‬‫طلبند‬‫عالوه‬ .‫بر‬‫موارد‬‫ذکرشده‬‫میزان‬
‫آن‬ ‫نوع‬ ‫و‬ ‫گیاهی‬ ‫پوشش‬،‫ترکیب‬ ‫و‬ ‫درختان‬ ‫کاشت‬ ‫محل‬ ‫همچنین‬‫آن‬‫عناصر‬ ‫با‬ ‫ها‬‫سایه‬‫انداز‬‫دیگر‬،‫میزان‬ ‫در‬ ‫نحوی‬ ‫به‬ ‫هرکدام‬
‫ساکنین‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫احساس‬‫تأثیرگذار‬‫می‬‫باش‬‫ن‬‫د‬.
‫بستگی‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫از‬ ‫انسان‬ ‫درک‬ ‫و‬ ‫شخص‬ ‫فردی‬ ‫ترجیحات‬ ‫به‬ ‫فردی‬ ‫مشخصات‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫روشن‬ ‫ذکرشده‬ ‫موارد‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
‫موارد‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫فضا‬ ‫طراحی‬ ‫و‬ ‫تغییر‬ ‫امکان‬ ‫و‬ ‫دارد‬‫داشت‬ ‫نخواهد‬ ‫وجود‬‫درحالی‬ .‫امکان‬ ‫و‬ ‫فیزیکی‬ ‫مشخصات‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫که‬
‫آن‬ ‫برای‬ ‫طراحی‬‫ها‬،‫اقلیمی‬ ‫مشکالت‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫حل‬‫فضا‬ ‫کیفیت‬ ‫ارتقا‬ ‫و‬ ‫آسایش‬ ‫شرایط‬ ‫برقراری‬ ‫و‬‫ممکن‬‫می‬‫لذا‬ .‫شود‬‫پ‬ ‫در‬‫ژوهش‬

3. ‫آسا‬ ‫بهبود‬‫یش‬‫در‬ ‫حرارتی‬‫باز‬ ‫فضاهای‬‫مجتمع‬‫ها‬‫ی‬‫مسکونی‬ ‫چهارمین‬‫کنفرانس‬‫بین‬‫المللی‬
‫انرژی‬ ‫نگهداشت‬ ‫در‬ ‫نوین‬ ‫رویکردهای‬
‫ویژه‬ ‫توجه‬ ‫حاضر‬‫ای‬‫پاسخ‬ ‫فیزیکی‬ ‫مشخصات‬ ‫به‬‫محیطی‬ ‫دهی‬‫است‬ ‫شده‬‫پاسخ‬ ‫قابلیت‬ .‫در‬ ‫آن‬ ‫طراحی‬ ‫وجوه‬ ‫با‬ ‫محیط‬ ‫هر‬ ‫دهی‬
‫به‬ ‫است‬ ‫ارتباط‬‫گونه‬‫پاسخ‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫ای‬‫دهی‬‫ت‬ ‫تحت‬ ‫را‬ ‫کاربران‬ ‫زندگی‬ ‫کیفیت‬ ‫و‬ ‫رضایت‬ ‫ها‬‫قرار‬ ‫أثیر‬‫می‬،‫(بنتلی‬ ‫دهد‬1831.)
( ‫شکل‬1)‫تحقیق‬ ‫کلی‬ ‫ساختار‬
‫مجتمع‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫میزان‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫محیطی‬ ‫عوامل‬ ‫ابتدا‬ ‫حاضر‬ ‫پژوهش‬ ‫در‬‫تأثیرگذارند‬ ‫مسکونی‬ ‫های‬‫معرفی‬‫و‬ ‫گردیده‬‫سپس‬
‫دسته‬ ‫باهدف‬ ‫مسکونی‬ ‫مجتمع‬ ‫مختلف‬ ‫انواع‬‫آن‬ ‫در‬ ‫باز‬ ‫فضای‬ ‫انواع‬ ‫بندی‬‫می‬ ‫معرفی‬ ‫ها‬‫شو‬‫ن‬‫پس‬ .‫د‬‫به‬ ‫ازآن‬‫در‬ ‫محیطی‬ ‫عوامل‬ ‫بررسی‬
‫اقلیم‬‫پرداخته‬ ‫کوهستانی‬ ‫و‬ ‫مرطوب‬ ‫و‬ ‫گرم‬ ،‫معتدل‬ ، ،‫خشک‬ ‫و‬ ‫گرم‬ ‫های‬‫شده‬‫است‬‫محیطی‬ ‫پارامترهای‬ ‫مقایسه‬ ‫با‬ ‫درنهایت‬ ‫و‬
‫و‬ ‫شناسایی‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫تحقق‬ ‫در‬ ‫مؤثر‬ ‫طراحی‬ ‫معیارهای‬ ‫مختلف‬‫پیشنهاد‬‫هایی‬‫رویکرد‬ ‫با‬ ‫باز‬ ‫فضاهای‬ ‫معماری‬ ‫ارتقای‬ ‫جهت‬
‫ارائه‬ ‫اقلیمی‬‫است‬ ‫شده‬.
‫پژوهش‬ ‫پیشینه‬
‫به‬ ‫توجه‬‫تأثیر‬‫اقلیم‬ ‫متقابل‬‫و‬‫معماری‬‫سال‬ ‫از‬ ‫هوارد‬ ‫لوک‬ ‫پیشگامی‬ ‫با‬1388‫دهه‬ ‫از‬ .‫شد‬ ‫آغاز‬ ‫لندن‬ ‫در‬1111‫مطالعات‬‫بر‬‫روی‬
‫تأثیر‬‫و‬ ‫طراحی‬ ‫منظر‬ ‫از‬ .‫گردید‬ ‫متمرکز‬ ‫اقلیم‬ ‫خرده‬ ‫تغییرات‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫شهر‬ ‫کالبد‬‫سیاست‬‫گذاری‬،‫یافته‬‫های‬‫مطالعات‬ ‫این‬‫ن‬‫می‬‫توانست‬
‫به‬‫طور‬‫باشد‬ ‫اثرگذار‬ ‫مستقیم‬‫ازاین‬‫رو‬‫و‬ ‫معماران‬ ‫توجه‬‫شهر‬‫سازان‬‫و‬ ‫انسان‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫به‬‫تأثیر‬‫گردید‬ ‫معطوف‬ ‫آن‬ ‫بر‬ ‫معماری‬(
2005،Emmanuel)‫پیدورک‬ ‫دانا‬ .(1811،11-1‫کتاب‬ ‫در‬ ‫نیز‬ )‫برنامه‬‫دهی‬‫به‬ ‫توجه‬ ‫خود‬‫زمینه‬‫ای‬‫جای‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫طرح‬ ‫که‬
‫می‬‫گیرد‬‫را‬‫کرده‬ ‫بررسی‬‫است‬ ‫معتقد‬ ‫و‬‫پاسخ‬‫های‬‫به‬ ‫منجر‬ ‫که‬ ‫اقلیمی‬‫شکل‬‫گیری‬‫ساختمان‬ ‫مختلف‬ ‫انواع‬‫می‬‫شود‬‫مسا‬ ‫و‬‫ئ‬‫مانند‬ ‫لی‬
... ‫و‬ ‫ساختمان‬ ‫دوام‬ ،‫افراد‬ ‫آسایش‬ ،‫انرژی‬ ‫مصرف‬،‫واقعیت‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫تصمیماتی‬ ‫نیازمند‬‫باشند‬ ‫متکی‬ ‫خاصی‬ ‫مکان‬ ‫اقلیمی‬ ‫های‬.
‫ساختمان‬ ‫درون‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫به‬ ‫معطوف‬ ‫مطالعات‬ ‫اکثر‬ ‫ایران‬ ‫در‬‫می‬‫باش‬‫د‬،‫(حیدری‬1833‫؛‬،‫سلیقه‬1838‫؛‬2008،
،(Nasrollahi knight‫تو‬ ‫معدودی‬ ‫مطالعات‬ ‫تنها‬‫س‬( ‫قیابکلو‬ ‫ط‬1832(‫طاهباز‬ ‫و‬ )1831‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫مباحث‬ ‫به‬ )
‫باز‬ ‫فضای‬ ‫در‬‫پرداخته‬‫شده‬.‫است‬
‫عالوه‬ ‫خارجی‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬‫بر‬‫شرایط‬‫مت‬ ،‫اقلیمی‬‫أ‬‫محیط‬ ‫از‬ ‫ثر‬‫ساخته‬‫شده‬‫تعرق‬ ‫و‬ ‫تبخیر‬ ،‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫پوشش‬ ،‫اطراف‬
‫سایه‬ ‫و‬ ‫گیاهان‬‫ایجادشده‬‫و‬ ‫طبیعی‬ ‫عوامل‬ ‫توسط‬‫دست‬‫ساز‬.‫است‬
‫فضا‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫تعریف‬ ‫متعدد‬ ‫دالیل‬ ‫به‬‫ها‬‫باز‬ ‫ی‬‫پیچیدگی‬‫های‬‫فضا‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫بیشتری‬‫های‬‫این‬ .‫دارد‬ ‫بسته‬‫تف‬‫اوت‬‫ها‬‫باعث‬
‫را‬ ‫بسته‬ ‫فضای‬ ‫استانداردهای‬ ‫محققین‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫است‬ ‫گردیده‬‫قا‬‫بل‬‫تعمیم‬( ‫ندانند‬ ‫باز‬ ‫فضای‬ ‫به‬1592،2005،Emmanuel.)
‫تفاوت‬ ‫این‬ ‫هوپ‬‫ها‬‫را‬‫انرژی‬ ‫و‬ ‫فیزیولوژی‬ ،‫روانشناسی‬ ‫عمده‬ ‫دلیل‬ ‫سه‬ ‫به‬‫می‬‫داند‬(661،2002،Hoppe.)‫پس‬‫مطالعه‬ ‫این‬ ‫از‬
‫خصوص‬ ‫در‬ ‫استدالل‬ ‫امکان‬‫تأثیر‬‫ساختمان‬ ‫طرح‬ ‫نوع‬‫بر‬‫کیفیت‬‫باز‬ ‫فضای‬‫مجتمع‬‫های‬‫مشخص‬ ‫مسکونی‬‫می‬‫شود‬‫من‬ ‫این‬ ‫به‬ .‫ظور‬
‫طرح‬‫های‬‫مختلف‬‫مجموعه‬‫های‬‫نوع‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫مسکونی‬‫فضای‬‫باز‬‫موردبررسی‬‫قرارگرفته‬‫است‬،‫(جلیلی‬1812.)‫پژوهش‬ ‫هدف‬
‫طراحی‬ ‫پاسخگویی‬ ‫بررسی‬ ‫حاضر‬‫ساختمان‬‫های‬‫مجتمع‬‫های‬‫مابین‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫نیاز‬ ‫به‬ ‫مسکونی‬‫آن‬‫هاست‬.

4. ‫آسا‬ ‫بهبود‬‫یش‬‫در‬ ‫حرارتی‬‫باز‬ ‫فضاهای‬‫مجتمع‬‫ها‬‫ی‬‫مسکونی‬ ‫چهارمین‬‫کنفرانس‬‫بین‬‫المللی‬
‫انرژی‬ ‫نگهداشت‬ ‫در‬ ‫نوین‬ ‫رویکردهای‬
‫عوامل‬‫تأثیرگذار‬‫با‬ ‫فضای‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫در‬‫ز‬‫مجتمع‬‫های‬‫مسکونی‬
‫ساختمان‬ ‫طراحی‬ ‫پارامترهای‬‫ازجمله‬،‫پالن‬ ‫سایت‬ ‫نوع‬ ،‫ساختمان‬ ‫شکل‬‫جهت‬‫گیری‬‫جانمایی‬ ،‫نما‬‫بلوک‬‫های‬،‫ساختمانی‬
،‫تابش‬ ‫میزان‬ ،‫گیاهی‬ ‫پوشش‬ ‫همچنین‬‫آب‬‫وهوا‬‫میزان‬ ،‫سایه‬‫اندازی‬‫مصالح‬ ‫و‬ ‫آسمان‬ ‫خط‬ ،‫به‬‫کاررفته‬‫مختلف‬ ‫سطوح‬ ‫در‬‫ازجمله‬
‫موار‬‫د‬‫که‬ ‫هستند‬ ‫ی‬‫بر‬‫روی‬‫باز‬ ‫فضای‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬‫مجتمع‬‫های‬‫مسکونی‬‫تأثیرگذارند‬(2012،Seong Yeong Jeong.)
‫ساختمان‬ ‫شکل‬
‫طراحی‬ ‫نوع‬ ‫به‬ ‫زیادی‬ ‫بسیار‬ ‫بستگی‬ ‫ساختمان‬ ‫شکل‬‫انجام‬‫گرفته‬‫محیطی‬ ‫مطالعات‬ ‫پیشینه‬ ‫در‬ .‫دارد‬ ‫معماران‬ ‫توسط‬‫ت‬‫أییدشده‬
‫که‬ ‫است‬"‫برنامه‬ ‫درباره‬ ‫اندیشیدن‬ ‫هنگام‬ ‫به‬ ‫طراحان‬‫ساختمان‬‫ها‬‫طراحی‬ ‫فرایند‬ ‫طول‬ ‫در‬ ،‫به‬‫شدت‬‫به‬‫گونه‬‫ها‬‫متکی‬‫اند‬"‫(لنگ‬،
1831،5.)‫برحسب‬‫نیازهای‬‫پیشینه‬ ‫و‬ ‫پژوهشی‬‫شکل‬‫گیری‬‫در‬ ‫مسکونی‬ ‫الگوهای‬‫کشورهای‬‫گونه‬ ‫مختلف‬‫شناسی‬‫مخت‬ ‫های‬‫از‬ ‫لفی‬
‫محیط‬‫های‬،‫دالف‬ ‫(بی‬ ‫است‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫بلوک‬ ‫تا‬ ‫مجموعه‬ ‫مقیاس‬ ‫از‬ ‫مسکونی‬2112،58-41.)‫گونه‬‫های‬‫مختلف‬‫مجموعه‬‫های‬
‫را‬ ‫مسکونی‬‫بر‬‫اساس‬‫هم‬‫نشینی‬‫الگوی‬ ‫چهار‬ ‫به‬ ‫بسته‬ ‫و‬ ‫باز‬ ‫فضای‬"‫محیطی‬"،"‫خطی‬"،"‫منفرد‬"‫و‬"‫ترکیبی‬"‫دسته‬‫بند‬‫ی‬‫می‬‫کن‬‫ن‬‫د‬(
‫شکل‬2‫و‬8).
‫مجموعه‬‫های‬‫محیطی‬ ‫الگوی‬ ‫با‬ ‫مسکونی‬‫الگوی‬ ‫عنوان‬ ‫با‬ ‫که‬"‫میانی‬ ‫باز‬ ‫فضای‬"‫نیز‬‫نام‬‫برده‬‫می‬‫شوند‬،‫مجموعه‬‫هایی‬‫هس‬‫تند‬
‫در‬ ‫که‬‫آن‬‫ها‬،‫بلوک‬‫ها‬‫مرکزی‬ ‫باز‬ ‫فضای‬ ‫یک‬ ‫حول‬‫شکل‬‫گرفته‬‫اند‬.
‫مجموعه‬‫های‬‫به‬ ‫که‬ ‫منفرد‬ ‫الگوی‬ ‫با‬ ‫مسکونی‬‫آن‬‫ها‬‫طرح‬‫های‬"‫خردگانی‬"‫نیز‬‫می‬‫گویند‬،‫مجموعه‬‫هایی‬‫در‬ ‫که‬ ‫هستند‬‫آن‬‫ها‬،
‫بلوک‬‫های‬‫که‬ ‫مسکونی‬ً‫ا‬‫غالب‬‫بلندمرتبه‬‫می‬‫باشند‬،‫به‬‫صورت‬‫مجموعه‬ ‫سایت‬ ‫در‬ ‫یکدیگر‬ ‫از‬ ‫مجزا‬‫پراکنده‬‫شده‬‫اند‬‫ا‬ ‫در‬ .‫نوع‬ ‫ین‬
‫طرح‬‫ها‬،‫بیرونی‬ ‫محیط‬ ‫کیفیت‬ً‫ال‬‫کام‬‫از‬ ‫متفاوت‬‫طرح‬‫های‬.‫است‬ ‫میانی‬ ‫باز‬ ‫فضای‬
‫الگوی‬"‫خطی‬"‫یا‬"‫نواری‬"،‫ساده‬‫ترین‬‫چیدمان‬ ‫نحوه‬‫بلوک‬‫ها‬‫در‬‫طرح‬‫های‬‫خطی‬ ‫الگوی‬ ‫طراحی‬ .‫است‬ ‫مسکونی‬ً‫ال‬‫معمو‬‫تحت‬
‫تأثیر‬‫عامل‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫زمین‬ ‫شکل‬ ‫کشیدگی‬‫مؤثر‬‫بلو‬ ‫یک‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫قرارگیری‬ ‫مانند‬ ،‫دیگری‬‫منطقه‬ ‫شهرسازی‬ ‫ضوابط‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫ار‬‫م‬‫وردنظر‬
.‫است‬
‫الگوی‬"‫ترکیبی‬"‫در‬‫مجموعه‬‫های‬،‫مسکونی‬ً‫ال‬‫معمو‬‫ترکیب‬‫ی‬،‫محیطی‬ ‫الگوهای‬ ‫از‬ ‫نوع‬ ‫سه‬ ‫یا‬ ‫دو‬ ‫از‬‫است.(جلیل‬ ‫خطی‬ ‫و‬ ‫منفرد‬،‫ی‬
1812)
( ‫شکل‬2)‫مجموعه‬‫های‬)‫چپ‬ ‫(سمت‬ ‫محیطی‬ ‫الگوی‬ ،)‫راست‬ ‫(سمت‬ ‫خطی‬ ‫الگوی‬ ‫با‬ ‫مسکونی‬
(‫شکل‬8)‫مجموعه‬‫های‬)‫چپ‬ ‫(سمت‬ ‫ترکیبی‬ ‫الگوی‬ ،)‫راست‬ ‫(سمت‬ ‫منفرد‬ ‫الگوی‬ ‫با‬ ‫مسکونی‬

5. ‫آسا‬ ‫بهبود‬‫یش‬‫در‬ ‫حرارتی‬‫باز‬ ‫فضاهای‬‫مجتمع‬‫ها‬‫ی‬‫مسکونی‬ ‫چهارمین‬‫کنفرانس‬‫بین‬‫المللی‬
‫انرژی‬ ‫نگهداشت‬ ‫در‬ ‫نوین‬ ‫رویکردهای‬
‫جانمایی‬ ( ‫پالن‬ ‫سایت‬ ‫نوع‬‫بلوک‬‫ها‬)
‫مطالعات‬ ‫طبق‬‫انجام‬‫گرفته‬‫حالت‬‫های‬‫قرارگیری‬ ‫مختلف‬‫بلوک‬‫ها‬‫در‬‫مجتمع‬‫های‬‫مسکونی‬‫تأثیر‬‫آسایش‬ ‫بر‬ ‫زیادی‬ ‫بسیار‬
‫باز‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫ساکنان‬ ‫حرارتی‬‫مجتمع‬‫ها‬‫مطالعه‬ ‫در‬ .‫دارد‬‫انجام‬‫گرفته‬( ‫همکاران‬ ‫و‬ ‫طالقانی‬ ‫توسط‬2114)،‫منفرد‬ ‫جانمایی‬ ‫مدل‬ ‫سه‬
‫قرارگیری‬ ‫فرم‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫حاکی‬ ‫نتایج‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫قرارگرفته‬ ‫ارزیابی‬ ‫مورد‬ ‫معتدل‬ ‫اقلیم‬ ‫در‬ ‫محیطی‬ ‫و‬ ‫خطی‬‫بلوک‬‫ها‬‫به‬‫صو‬‫رت‬
)‫مرکزی‬ ‫(حیاط‬ ‫محیطی‬‫مطلوب‬‫ترین‬‫حالت‬‫ازلحاظ‬‫ایجاد‬ ‫را‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬‫می‬‫کند‬‫منفرد‬ ‫مدل‬ ‫و‬‫طراحی‬ ‫حالت‬ ‫بدترین‬‫ازلحاظ‬
‫چیدمان‬ ‫در‬ ‫همچنین‬ .‫است‬ ‫معتدل‬ ‫اقلیم‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬‫بلوک‬‫ها‬‫اطراف‬ ‫از‬ ‫عمومی‬ ‫باز‬ ‫فضای‬ ‫اینکه‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫محیطی‬ ‫شکل‬ ‫به‬
‫دارد‬ ‫بهتری‬ ‫عملکرد‬ ‫جوی‬ ‫عوامل‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫محفوظ‬‫مطالعات‬ ‫و‬‫انجام‬‫گرفته‬‫آسایش‬ ‫احساس‬ ‫میزان‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫حاکی‬
‫از‬ ‫بیش‬ ‫مدل‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ساکنین‬ ‫حرارتی‬31%‫می‬‫باشد‬‫به‬ ‫نسبت‬ ‫و‬‫حالت‬‫های‬‫بهتری‬ ‫فضایی‬ ‫مطلوبیت‬ ‫دیگر‬‫ازلحاظ‬‫حرارتی‬
(‫دارد‬2013،Taleghani).
‫در‬‫مطالعه‬‫ای‬‫سرد‬ ‫اقلیم‬ ‫در‬ ‫ترکیبی‬ ‫و‬ ‫محیطی‬ ،‫خطی‬ ‫مدل‬ ‫سه‬ ‫دیگر‬‫موردبررسی‬‫و‬ ‫است‬ ‫قرارگرفته‬‫ارزیابی‬‫ها‬‫ی‬‫انجام‬‫شده‬
‫نشان‬‫می‬‫دهد‬‫با‬ ‫مرکزی‬ ‫حیاط‬ ‫مدل‬ ‫که‬‫جهت‬‫گیری‬‫شرقی‬-‫دارا‬ ‫روز‬ ‫سرد‬ ‫بسیار‬ ‫ساعات‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫دما‬ ‫حداکثر‬ ‫غربی‬‫می‬‫باشد‬‫و‬‫حداقل‬
‫مربوط‬ ‫دما‬‫می‬‫شود‬‫به‬‫با‬ ‫خطی‬ ‫مدل‬‫جهت‬‫گیری‬‫مرکزی‬ ‫حیاط‬ ‫مدل‬ ‫سرد‬ ‫اقلیم‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫حاکی‬ ‫نتیجه‬ .‫شرقی‬ ‫جنوب‬
‫مطلوب‬‫ترین‬‫حالت‬‫ازلحاظ‬‫حر‬ ‫آسایش‬‫خطی‬ ‫مدل‬ ‫و‬ ‫ارتی‬‫نامطلوب‬‫ترین‬‫حالت‬‫می‬‫باشد‬(2012،Seong yeong jeong.)
‫گرم‬ ‫مناطق‬ ‫برخالف‬ ‫همچنین‬‫و‬‫خشک‬‫خورشید‬ ‫تابش‬ ‫که‬‫مهم‬‫ترین‬‫عامل‬‫تأثیرگذار‬‫مناطق‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫میزان‬ ‫در‬
‫باد‬ ‫سرد‬‫مؤثرترین‬‫آسایش‬ ‫عدم‬ ‫عامل‬‫می‬‫باشد‬(Lenzholzer,2013).‫درنتیجه‬‫در‬ ‫بودن‬ ‫محفوظ‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫مرکزی‬ ‫حیاط‬ ‫مدل‬
‫جوی‬ ‫عوامل‬ ‫برابر‬‫ازجمله‬‫حالت‬ ‫سرد‬ ‫مناطق‬ ‫در‬ ‫شدید‬ ‫بادهای‬‫مطلوب‬‫تری‬‫ازلحاظ‬‫ایجاد‬ ‫ساکنین‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬‫می‬‫نم‬‫اید‬.
‫خشک‬ ‫و‬ ‫گرم‬ ‫اقلیم‬ ‫برای‬ ‫فرم‬ ‫بهترین‬ ‫مرکزی‬ ‫حیاط‬ ‫فرم‬‫می‬‫باشد‬.
‫جهت‬‫گیری‬‫نما‬
‫جهت‬‫گیری‬‫شرای‬ ،‫نیز‬ ‫ساختمان‬ ‫نمای‬‫باز‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫متفاوتی‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫ط‬‫مجتمع‬‫های‬‫ایجاد‬ ‫مسکونی‬‫می‬‫کند‬‫ب‬‫ه‬
‫را‬ ‫باد‬ ‫وزش‬ ‫میزان‬ ‫و‬ ‫دریافتی‬ ‫خورشیدی‬ ‫اشعه‬ ‫میزان‬ ‫اینکه‬ ‫دلیل‬‫معین‬‫می‬‫کند‬،‫(سفالیی‬1831.)‫بررسی‬‫های‬‫انجام‬‫گرفته‬‫در‬
‫نشان‬ ‫معتدل‬ ‫اقلیم‬‫می‬‫دهد‬‫در‬‫مجتمع‬‫های‬،‫منفرد‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫جانمایی‬ ‫با‬ ‫مسکونی‬‫جهت‬‫گ‬‫یری‬‫شمالی‬-‫شرقی‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫جنوبی‬-‫غ‬‫ربی‬
‫ازلحاظ‬‫باد‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫حفاظت‬ ‫و‬ ‫تابش‬ ‫میزان‬‫یکسان‬‫اند‬‫جانمایی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫حالی‬ ‫در‬ ‫این‬ ‫و‬‫بلوک‬‫ها‬‫خطی‬ ‫شکل‬ ‫به‬‫جهت‬‫گیر‬‫ی‬‫های‬
‫شمالی‬-‫شرقی‬ ‫و‬ ‫جنوبی‬-‫غربی‬ً‫ال‬‫کام‬‫متفاوت‬‫اند‬‫شمالی‬ ‫مدل‬ ‫و‬-‫حالت‬ ‫جنوبی‬‫خنک‬‫تری‬‫ایجاد‬‫می‬‫کند‬(2014،Taleghani.)
‫سرد‬ ‫اقلیم‬ ‫در‬‫جهت‬‫گیری‬‫شرقی‬-‫ایجاد‬ ‫باعث‬ ‫روز‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫خورشید‬ ‫مستقیم‬ ‫تابش‬ ‫معرض‬ ‫در‬ ‫قرارگیری‬ ‫جهت‬ ‫از‬ ‫غربی‬
‫بهتری‬ ‫آسایش‬ ‫شرایط‬‫می‬‫شود‬‫مطالعات‬ ‫طبق‬ ‫همچنین‬ .‫انجام‬‫گرفته‬‫جهت‬‫گیری‬‫شرقی‬ ‫جنوب‬ ‫راستای‬ ‫در‬-‫بدترین‬ ‫غربی‬ ‫شمال‬
‫نوع‬‫جهت‬‫گیری‬‫سرد‬ ‫اقلیم‬ ‫در‬‫می‬‫باشد‬(2012،Seong yeong jeong‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫اینکه‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ .)‫کوچک‬‫ترین‬‫از‬ ‫بدنه‬
‫در‬ ‫ساختمان‬‫مدت‬‫زمانی‬‫قرار‬ ‫تابش‬ ‫معرض‬ ‫در‬ ‫کوتاه‬‫می‬‫گیرد‬،‫حالت‬ ‫بدترین‬‫ازلحاظ‬‫ایجاد‬ ‫را‬ ‫باز‬ ‫فضای‬ ‫برای‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬
‫می‬‫کند‬.‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫آن‬ ‫دلیل‬‫اتفاق‬ ‫محیط‬ ‫به‬ ‫تابشی‬ ‫انرژی‬ ‫انعکاس‬ ‫میزان‬ ‫کمترین‬‫می‬‫افتد‬‫میزان‬ ‫بیشترین‬ ‫و‬‫سایه‬‫اندازی‬‫ایجاد‬
‫می‬‫شود‬.
‫شمالی‬ ‫راستای‬ ‫در‬ ‫کشیدگی‬ ‫با‬ ‫مرکزی‬ ‫حیاط‬ ‫مدل‬ ‫خشک‬ ‫و‬ ‫گرم‬ ‫اقلیم‬ ‫در‬-‫ایجاد‬ ‫را‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫حالت‬ ‫بهترین‬ ‫جنوبی‬
‫می‬‫کند‬‫در‬ ‫زیرا‬‫گرم‬‫ترین‬‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫سایه‬ ‫مقدار‬ ‫بیشترین‬ ‫ساعات‬‫درحالی‬‫که‬‫شرقی‬ ‫مدل‬-‫غربی‬‫میزان‬ ‫کمترین‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫س‬‫ایه‬‫اندازی‬
‫میزان‬ ‫کمترین‬‫را‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬‫نیز‬‫ایجاد‬‫نمود‬ ‫خواهد‬‫فصل‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫چنانچه‬ ‫که‬ ‫داشت‬ ‫توجه‬ ‫نکته‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫باید‬ ‫البته‬ .
‫زمستان‬‫مدنظر‬‫است‬ ‫جنوبی‬ ‫جبهه‬ ‫گستردگی‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫باشد‬‫ازاین‬‫رو‬‫شرقی‬ ‫راستای‬ ‫در‬ ‫بنا‬ ‫کشیدگی‬-‫غربی‬‫مطلوب‬‫تر‬‫ا‬‫با‬ ‫اما‬ ‫ست‬
‫تابستان‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫برقراری‬ ‫خشک‬ ‫و‬ ‫گرم‬ ‫مناطق‬ ‫در‬ ‫اینکه‬ ‫به‬ ‫توجه‬‫پراهمیت‬‫تر‬‫می‬‫باشد‬‫جهت‬‫گیری‬‫شمالی‬-‫جنو‬‫بی‬
‫پیشنهاد‬‫می‬‫گردد‬(2012،Berkovic.)

6. ‫آسا‬ ‫بهبود‬‫یش‬‫در‬ ‫حرارتی‬‫باز‬ ‫فضاهای‬‫مجتمع‬‫ها‬‫ی‬‫مسکونی‬ ‫چهارمین‬‫کنفرانس‬‫بین‬‫المللی‬
‫انرژی‬ ‫نگهداشت‬ ‫در‬ ‫نوین‬ ‫رویکردهای‬
( ‫شکل‬4)‫مدت‬‫زمان‬‫در‬ ‫خورشیدی‬ ‫انرژی‬ ‫تابش‬‫جهت‬‫گیری‬‫های‬‫مختلف‬‫مجموعه‬‫های‬‫مسکونی‬(2014،Taleghani)
‫محیطی‬ ‫مشخصات‬
‫بر‬ ‫عالوه‬‫نیز‬ ‫محیطی‬ ‫پارامترهای‬ ،‫ساختمان‬ ‫فیزیکی‬ ‫مشخصات‬‫تأثیر‬.‫دارند‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫ایجاد‬ ‫در‬ ‫بسزایی‬
‫به‬‫عنوان‬‫مثال‬‫از‬ ‫استفاده‬ ،‫محیط‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫وجود‬ ،)...‫و‬ ‫چمن‬ ،‫(درخت‬ ‫گیاهی‬ ‫پوشش‬‫المان‬‫های‬‫سایه‬‫انداز‬‫مصالح‬ ‫انتخاب‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫و‬
‫در‬‫کف‬‫سازی‬‫محوطه‬‫ازجمله‬‫به‬ ‫توجه‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫پارامترهایی‬‫ویژگی‬‫ها‬‫مشخصات‬ ‫و‬‫آن‬‫ها‬‫مشکالت‬ ‫حل‬ ‫در‬ ‫زیادی‬ ‫بسیار‬ ‫کمک‬
‫حرارت‬ ‫آسایش‬ ‫به‬ ‫مربوط‬‫ی‬‫باز‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫ساکنین‬‫مجتمع‬‫های‬‫مسکونی‬‫می‬‫کند‬.
‫گیاهی‬ ‫پوشش‬
‫پوشش‬‫های‬‫سبز‬‫به‬‫خصوص‬‫ا‬ ‫درختان‬ .‫هستند‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ‫عوامل‬ ‫از‬ ‫دیگر‬ ‫یکی‬ ‫درختان‬‫رطوبت‬ ‫افزودن‬ ‫طریق‬ ‫ز‬
‫زمین‬ ‫توسط‬ ‫گرما‬ ‫انعکاس‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫تابش‬ ‫جذب‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫حرارت‬ ‫درجه‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫هوا‬،‫بهبود‬ ‫را‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬‫می‬‫بخشند‬،‫(توسلی‬
1831‫کم‬ ‫گرمایی‬ ‫ظرفیت‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫گیاهی‬ ‫عناصر‬ .)،‫روز‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫گرما‬‫می‬‫گیرند‬‫هنگام‬ ‫در‬ ‫و‬‫بعدازظهر‬‫پس‬ ‫محیط‬ ‫به‬‫می‬‫دهند‬.
‫پوشش‬‫های‬‫گیاهی‬‫برگ‬‫ریز‬‫ازلحاظ‬‫از‬ ‫جلوگیری‬‫تابش‬‫های‬‫زمستان‬ ‫فصل‬ ‫در‬ ‫نور‬ ‫عبور‬ ‫امکان‬ ‫و‬ ‫تابستان‬ ‫در‬ ‫شدید‬‫بسی‬ ‫عوامل‬‫ار‬
‫مؤثری‬‫آسایش‬ ‫ایجاد‬ ‫جهت‬ ‫در‬‫حرارتی‬‫می‬‫باشند‬.‫به‬‫جای‬‫گیاهی‬ ‫پوشش‬‫می‬‫توان‬‫هم‬ ‫پایین‬ ‫گرمایی‬ ‫ظرفیت‬ ‫با‬ ‫مصالح‬ ‫از‬‫است‬‫فاده‬
‫نمود‬(2014،Taleghani.)
‫مطالعه‬ ‫در‬‫انجام‬‫گرفته‬‫توسط‬Seong yeong jeong(2012‫پیرامون‬ )‫تأثیر‬‫سرد‬ ‫اقلیم‬ ‫در‬ ‫گیاهی‬ ‫پوشش‬ ‫میزان‬،‫پوشش‬
‫سطح‬ ‫سه‬ ‫در‬ ‫گیاهی‬11%،25%‫و‬41%‫پارامترهای‬ ‫دیگر‬ ‫کنار‬ ‫در‬‫تأثیرگذار‬‫بر‬‫آسایش‬‫موردبررسی‬‫گرفت‬ ‫قرار‬‫ه‬‫مطالعات‬ ‫نتایج‬ ‫و‬
‫داد‬ ‫نشان‬‫گیاهی‬ ‫پوشش‬ ‫که‬41%‫سرد‬ ‫ساعات‬ ‫در‬ ‫بیشتر‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫افزایش‬ ‫باعث‬( ‫روز‬5:00 am-8:00 pm)‫می‬‫شود‬

7. ‫آسا‬ ‫بهبود‬‫یش‬‫در‬ ‫حرارتی‬‫باز‬ ‫فضاهای‬‫مجتمع‬‫ها‬‫ی‬‫مسکونی‬ ‫چهارمین‬‫کنفرانس‬‫بین‬‫المللی‬
‫انرژی‬ ‫نگهداشت‬ ‫در‬ ‫نوین‬ ‫رویکردهای‬
‫این‬ ‫همچنین‬‫تأثیر‬‫در‬‫شکل‬‫های‬‫و‬ ‫سبز‬ ‫سطوح‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫نیز‬ ‫ساختمان‬ ‫مختلف‬‫پوشش‬‫های‬‫گیاهی‬‫سطح‬ ‫در‬ ‫هم‬
‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫افزایش‬ ‫باعث‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫ساختمان‬‫می‬‫شود‬.
‫توسط‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫مطالعات‬ ‫طبق‬Berkovic(2012‫قرارگیر‬ ‫نحوه‬ ‫پیرامون‬ )‫در‬ ‫میانی‬ ‫باز‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫درختان‬ ‫ی‬
‫مجتمع‬‫های‬‫مرکزی‬ ‫حیاط‬ ‫دارای‬ ‫مسکونی‬‫افزار‬ ‫نرم‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫گرفته‬ ‫انجام‬ ‫سازی‬ ‫مدل‬ ‫و‬Envi-met،‫نتیجه‬ ‫این‬‫حاصل‬‫شده‬
‫حالت‬ ‫بهترین‬ ‫که‬ ‫است‬‫قرار‬‫گرفتن‬‫به‬ ‫نزدیک‬ ‫درختان‬‫جداره‬‫هاست‬‫را‬ ‫درخت‬ ‫و‬ ‫جداره‬ ‫سایه‬ ‫که‬ ‫مناطقی‬ .‫به‬‫طور‬‫هم‬‫زمان‬‫دارند‬
‫آسای‬ ‫دارای‬.‫هستند‬ ‫بیشتری‬ ‫حرارتی‬ ‫ش‬
( ‫شکل‬5)‫تأثیر‬‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫ایجاد‬ ‫در‬ ‫درختان‬ ‫مناسب‬ ‫جانمایی‬‫مجتمع‬‫های‬‫م‬ ‫فضای‬ ‫با‬ ‫مسکونی‬‫ی‬‫انی‬
‫است‬ ‫سایه‬ ‫ایجاد‬ ‫تابستان‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫ایجاد‬ ‫در‬ ‫کلیدی‬ ‫استراتژی‬ ‫بنابراین‬‫آن‬ ‫ایجاد‬ ‫که‬‫به‬‫وسیله‬‫ع‬ ‫و‬ ‫درختان‬‫ناصر‬
‫سایه‬‫انداز‬‫مناسب‬‫ترین‬‫راه‬‫حل‬.‫است‬Yahia(2014‫گیاهی‬ ‫پوشش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫رسیده‬ ‫نتیجه‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫خود‬ ‫مطالعات‬ ‫در‬ )
( ‫منظر‬ ‫طراحی‬ ‫عناصر‬ ‫و‬‫سایبان‬‫ها‬)‫می‬‫توان‬‫کشیدگی‬ ‫حالت‬ ‫در‬ ‫هم‬ ‫بهتری‬ ‫آسایش‬ ‫شرایط‬ ‫به‬‫به‬‫صورت‬‫شرقی‬-‫شمال‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫غربی‬‫ی‬-
‫جنوبی‬‫دست‬‫یافت‬‫آسای‬ ‫ایجاد‬ ‫راهکار‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫داشته‬ ‫اظهار‬ ‫او‬ ‫همچنین‬ .‫ف‬ ‫در‬ ‫ش‬‫گیاهان‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫زمستان‬ ‫صل‬‫برگ‬‫ریز‬،
‫سایه‬‫بان‬‫های‬‫و‬ ‫متحرک‬‫المان‬‫های‬‫منظر‬‫جابه‬‫جاشونده‬.‫است‬
(‫نژاد‬ ‫مهدوی‬2013‫با‬ )‫مدل‬‫سازی‬‫خیابان‬ ‫از‬ ‫بخشی‬‫ولی‬‫عصر‬‫رسیده‬ ‫نتیجه‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫منظر‬ ‫طراحی‬ ‫عناصر‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫تهران‬
‫درختان‬ ‫که‬ ‫است‬‫سایه‬‫انداز‬‫عمل‬ ‫به‬ ‫ممانعت‬ ‫خورشید‬ ‫تابش‬ ‫از‬ ‫صبح‬ ‫هنگام‬ ‫در‬‫می‬‫آورند‬‫در‬ ‫حرارت‬ ‫درجه‬ ‫کاهش‬ ‫باعث‬ ‫امر‬ ‫این‬ ‫و‬
‫میزان‬ ‫به‬ ‫میانی‬ ‫باز‬ ‫فضای‬8/1‫درجه‬‫سانتی‬‫گراد‬‫می‬‫شود‬‫این‬ ‫همچنین‬ .‫تأثیر‬‫به‬ ‫دما‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫ادامه‬ ‫نیز‬ ‫ظهر‬ ‫هنگام‬ ‫در‬13/1
‫درجه‬‫سانتی‬‫گراد‬‫می‬‫رسد‬‫که‬ ‫است‬ ‫خورشید‬ ‫نور‬ ‫بازگرداندن‬ ‫امر‬ ‫این‬ ‫دلیل‬ .‫مهم‬‫ترین‬‫دلیل‬‫خنک‬‫سازی‬‫محیط‬‫می‬‫باشد‬.
‫جمع‬‫بند‬‫ی‬‫و‬‫نت‬‫ی‬‫جه‬‫گ‬‫ی‬‫ر‬‫ی‬
‫حاضر‬ ‫پژوهش‬ ‫از‬ ‫هدف‬‫ارائه‬‫داده‬‫های‬‫پایه‬‫به‬‫منظور‬‫طراحی‬‫ساختمان‬‫های‬‫با‬ ‫متناسب‬‫محیط‬‫زیست‬‫باهدف‬‫مشکالت‬ ‫کاهش‬
‫باز‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫به‬ ‫مربوط‬‫مجتمع‬‫های‬‫مسکونی‬‫می‬‫باشد‬.‫ارائه‬‫کاهش‬ ‫باعث‬ ‫فضا‬ ‫کیفیت‬ ‫افزایش‬ ‫ضمن‬ ‫که‬ ‫ضوابطی‬
‫گرمایی‬ ‫جزیره‬ ‫پدیده‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫و‬ ‫زمین‬ ‫کره‬ ‫گرمای‬‫می‬‫شو‬‫ن‬‫د‬.
‫نتایج‬‫به‬‫دست‬‫آمده‬‫ح‬‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫اکی‬‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫محیطی‬ ‫پارامترهای‬ ‫و‬ ‫ساختمان‬ ‫طراحی‬ ‫پارامترهای‬
‫مسائل‬‫اقلیمی‬‫می‬‫توان‬‫شرا‬‫یط‬‫مطلوب‬‫تری‬‫ازلحاظ‬‫عمومی‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬‫مجتمع‬‫های‬‫عالوه‬ .‫نمود‬ ‫ایجاد‬ ‫مسکونی‬‫ب‬‫ر‬
‫این‬‫شاخص‬‫هایی‬‫طراحی‬ ‫پارامترهای‬ ‫ارزیابی‬ ‫برای‬‫مجتمع‬‫های‬‫در‬ ‫مسکونی‬‫اقلیم‬‫های‬‫مختلف‬‫به‬‫دست‬‫آن‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫آمد‬
‫می‬‫توان‬‫در‬ ‫آسایش‬ ‫عدم‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫آسایش‬ ‫ارزیابی‬ ‫به‬‫مجموعه‬‫های‬‫مسکونی‬.‫پرداخت‬ ‫مختلف‬

8. ‫آسا‬ ‫بهبود‬‫یش‬‫در‬ ‫حرارتی‬‫باز‬ ‫فضاهای‬‫مجتمع‬‫ها‬‫ی‬‫مسکونی‬ ‫چهارمین‬‫کنفرانس‬‫بین‬‫المللی‬
‫انرژی‬ ‫نگهداشت‬ ‫در‬ ‫نوین‬ ‫رویکردهای‬
( ‫شکل‬1‫مجتمع‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫ایجاد‬ ‫بر‬ ‫مؤثر‬ ‫عوامل‬ )‫مسکونی‬ ‫های‬
‫حاضر‬ ‫پژوهش‬ ‫در‬ ‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫نتایج‬ ‫از‬ ‫برخی‬‫زیر‬ ‫شرح‬ ‫به‬‫می‬‫باشد‬:
1)،‫پالن‬ ‫سایت‬ ‫نوع‬ ،‫ساختمان‬ ‫نوع‬ ‫شامل‬ ‫طراحی‬ ‫پارامترهای‬‫جهت‬‫گیری‬،‫سبز‬ ‫فضای‬ ‫سرانه‬ ،‫نما‬‫آب‬‫وهوا‬،‫محلی‬ ‫اقلیم‬ ،
‫نواحی‬‫ساخته‬‫شده‬‫و‬‫مصالح‬ ‫و‬ ‫واحد‬ ‫تعداد‬‫به‬‫کاررفته‬‫مختلف‬ ‫سطوح‬ ‫در‬،‫بر‬‫روی‬‫باز‬ ‫فضای‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬‫مجتمع‬‫ه‬‫ای‬
‫مسکونی‬‫تأثیرگذارند‬.
2)‫گرم‬ ‫مناطق‬ ‫برای‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫میزان‬ ‫بررسی‬ ‫در‬‫و‬‫خشک‬،‫و‬ )‫(ظهر‬ ‫روز‬ ‫گرم‬ ‫ساعات‬ ‫و‬ ‫تابستان‬ ‫فصل‬ ‫اصلی‬ ‫مالک‬
‫زمست‬ ‫فصل‬ ،‫سرد‬ ‫مناطق‬ ‫برای‬‫روز‬ ‫پایانی‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫ساعات‬ ‫در‬ ‫ان‬‫می‬‫باشد‬‫مطالعات‬ .‫انجام‬‫شده‬‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫حاکی‬‫آنچ‬‫ه‬
‫را‬ ‫نقش‬ ‫بیشترین‬ ‫تابستان‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫در‬‫دارد‬‫تابش‬‫است‬ ‫خورشید‬‫درحالی‬‫که‬‫باد‬ ‫زمستان‬ ‫در‬‫مهم‬‫ترین‬‫پ‬‫ارامتر‬
.‫است‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬
8)‫محیطی‬ ‫الگوی‬ ‫با‬ ‫مسکونی‬ ‫مجموعه‬ ‫مدل‬"‫میانی‬ ‫باز‬ ‫فضای‬"‫بهت‬‫طراحی‬ ‫نوع‬ ‫رین‬‫ازلحاظ‬‫هر‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫ایجاد‬
8‫سرد‬ ‫و‬ ‫معتدل‬ ،‫گرم‬ ‫اقلیم‬‫می‬‫باشد‬‫با‬ ‫مسکونی‬ ‫های‬ ‫مجتمع‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫شرایط‬ ‫از‬ ‫ساکنین‬ ‫رضایت‬ ‫میزان‬ ‫و‬
‫از‬ ‫بیش‬ ‫محیطی‬ ‫الگوی‬%31‫است‬‫اما‬‫متأسفانه‬‫هنوز‬ ‫مدل‬ ‫این‬‫ایران‬ ‫در‬.‫است‬ ‫نشده‬ ‫رایج‬
4)‫س‬ ‫موقعیت‬‫ایه‬‫در‬ ‫ها‬‫تأمین‬‫دارد‬ ‫زیادی‬ ‫بسیار‬ ‫اهمیت‬ ‫آسایش‬‫کنار‬ ‫در‬ ‫گیاهی‬ ‫پوشش‬ ‫قرارگیری‬ ‫و‬‫جداره‬‫ها‬‫بهت‬ ‫عملکرد‬‫ری‬
‫ایجاد‬‫می‬‫نماید‬‫سطوح‬ ‫در‬ ‫موارد‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫و‬‫گسترده‬‫تر‬‫گرمایی‬ ‫جزیره‬ ‫و‬ ‫گرما‬ ‫کاهش‬ ‫باعث‬‫می‬‫شود‬.
5)‫مهم‬‫ترین‬‫شاخص‬‫ها‬‫عمومی‬ ‫فضای‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫ارزیابی‬ ‫برای‬‫مجتمع‬‫های‬‫شک‬ ‫عامل‬ ‫چهار‬ ‫مسکونی‬‫نوع‬ ،‫ساختمان‬ ‫ل‬
،‫پالن‬ ‫سایت‬‫جهت‬‫گیری‬‫سبز‬ ‫فضای‬ ‫سرانه‬ ‫و‬ ‫نما‬‫می‬‫باشد‬‫و‬‫درصورتی‬‫که‬‫از‬ ‫ساختمان‬ ‫طراحی‬ ‫پروسه‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫طراحان‬
‫این‬‫شاخص‬‫ها‬‫نمایند‬ ‫استفاده‬‫می‬‫توانند‬‫نمایند‬ ‫حل‬ ‫زیادی‬ ‫بسیار‬ ‫حدود‬ ‫تا‬ ‫را‬ ‫محیط‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫معضالت‬
‫انتظ‬ ‫مورد‬ ‫حد‬ ‫در‬ ‫فضا‬ ‫کیفیت‬ ‫بهبود‬ ‫باعث‬ ‫و‬.‫شوند‬ ‫ار‬‫ذکر‬ ‫پارامتر‬ ‫چهار‬ ‫هر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫دیگر‬ ‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫نکته‬ ‫همچنین‬
‫دارند‬ ‫پوشانی‬ ‫هم‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫استقالل‬ ‫عین‬ ‫در‬ ‫شده‬.‫گیرد‬ ‫قرار‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫نیز‬ ‫یکدیگر‬ ‫بر‬ ‫آنها‬ ‫متقابل‬ ‫تأثیرات‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫و‬
‫درنهایت‬‫پایه‬ ‫اطالعات‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫هدف‬‫به‬‫منظور‬‫مشکال‬ ‫حل‬ ‫و‬ ‫محیط‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫ارزیابی‬‫و‬ ‫ت‬‫کیفیت‬ ‫بهبود‬‫مجمو‬‫عه‬‫های‬
‫سطح‬ ‫در‬ ‫مسکونی‬‫شهرهاست‬‫که‬‫است‬ ‫امید‬‫امر‬ ‫این‬‫با‬‫در‬‫گرفتن‬ ‫نظر‬‫فاکتورهای‬‫طراحی‬‫معرفی‬‫شده‬‫در‬ ‫اقلیمی‬ ‫مشخصات‬ ‫و‬
‫میسر‬ ‫نزدیک‬ ‫آینده‬‫گردد‬.
‫نتایج‬‫حاضر‬ ‫پژوهش‬‫می‬‫تواند‬‫کمک‬‫ی‬‫انجام‬ ‫جهت‬ ‫شهری‬ ‫طراحان‬ ‫و‬ ‫معماران‬ ‫به‬‫طراحی‬‫های‬‫دوستدار‬‫محیط‬‫زیست‬‫به‬‫منظور‬
‫شهرها‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫باالتر‬ ‫کیفیت‬ ‫با‬ ‫فضاهایی‬ ‫داشتن‬‫باشد‬.

9. ‫آسا‬ ‫بهبود‬‫یش‬‫در‬ ‫حرارتی‬‫باز‬ ‫فضاهای‬‫مجتمع‬‫ها‬‫ی‬‫مسکونی‬ ‫چهارمین‬‫کنفرانس‬‫بین‬‫المللی‬
‫انرژی‬ ‫نگهداشت‬ ‫در‬ ‫نوین‬ ‫رویکردهای‬
‫م‬‫مراجع‬ ‫و‬ ‫نابع‬
Brown, Robert D. "Ameliorating the effects of climate change: Modifying microclimates through design."
Landscape and Urban Planning 100, no. 4 (2011): 372-374.
Lenzholzer, Sanda, and Robert D. Brown. "Climate-responsive landscapearchitecture design education." Journal
of Cleaner Production 61 (2013): 89-99.
Nikolopoulou, Marialena, Nick Baker, and Koen Steemers. "Thermal comfort in outdoor urban spaces:
understanding the human parameter." Solar energy 70, no. 3 (2001): 227-235.
،‫حسن‬ ،‫ذوالفقاری‬"‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫تبریز‬ ‫در‬ ‫گردش‬ ‫برای‬ ‫مناسب‬ ‫زمانی‬ ‫تقویم‬ ‫تعیین‬‫شاخص‬‫های‬(‫فیزیولوژی‬ ‫معادل‬ ‫دمای‬PET)
‫متوسط‬ ‫و‬‫نظرسنجی‬‫پیش‬‫بینی‬‫شده‬( ،PMV)‫پژوهش‬‫های‬‫جغرافیایی‬"،1831،12،141-121
،‫سعید‬ ‫امیر‬ ،‫محمودی‬‫ندا‬‫قاضی‬‫زاده‬.‫منعام‬ ‫علیرضا‬ ‫و‬ ،"‫تأثیر‬‫فضای‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫در‬ ‫طراحی‬‫باز‬‫مجتمع‬‫های‬‫نمونه‬ ‫مسکونی‬
‫اکباتان‬ ‫مسکونی‬ ‫مجتمع‬ ‫سه‬ ‫فاز‬ :‫موردی‬"‫زیبا‬ ‫هنرهای‬ ‫نشریه‬-،‫شهرسازی‬ ‫و‬ ‫معماری‬1831،42،21-51
Makaremi, Nastaran, Elias Salleh, Mohammad Zaky Jaafar, and AmirHosein GhaffarianHoseini. "Thermal comfort
conditionsof shaded outdoor spaces in hot and humid climate of Malaysia." Building and environment 48 (2012):
7-14.
‫بنتلی‬،‫ایین‬،"‫محیط‬‫های‬‫پاسخ‬‫ده‬‫طراحان‬ ‫راهنمای‬ ‫کتاب‬ :"،‫مصطفی‬ ‫ترجمه‬‫بهزاد‬‫فر‬،‫صن‬ ‫و‬ ‫علم‬ ‫دانشگاه‬ ‫انتشارات‬‫ایران‬ ‫عت‬،،‫تهران‬1831
Emmanuel, Rohinton. "Thermal comfort implications of urbanization in a warm-humid city: the Colombo
Metropolitan Region (CMR), Sri Lanka." Building and Environment 40, no. 12 (2005): 1591-1601.
‫دورک‬،‫پی‬ ‫دانا‬،"‫برنامه‬‫دهی‬‫طراحی‬ ‫برای‬ ‫اطالعات‬ ‫مدیریت‬ :‫معماری‬"،،‫محمودی‬ ‫سعید‬ ‫امیر‬ ‫سید‬ ‫ترجمه‬‫تهران‬ ‫دانشگاه‬ ‫انتشارات‬،،‫تهران‬
1831
،‫شاهین‬ ،‫حیدری‬‫ندا‬‫قاضی‬‫زاده‬.‫منعام‬ ‫علیرضا‬ ‫و‬ ،"‫تهران‬ ‫شهر‬ ‫مردم‬ ‫حرارتی‬ ‫آسایش‬ ‫دمای‬"‫زیبا‬ ‫هنرهای‬ ‫نشریه‬-‫و‬ ‫معماری‬
،‫شهرسازی‬1833،83،141-5
،‫سلیقه‬‫محمد‬،‫ندا‬‫قاضی‬‫زاده‬.‫منعام‬ ‫علیرضا‬ ‫و‬ ،"‫مدل‬‫سازی‬‫چابهار‬ ‫شهر‬ ‫برای‬ ‫اقلیم‬ ‫با‬ ‫همساز‬ ‫مسکن‬"‫نشریه‬‫توسعه‬ ‫و‬ ‫جغرافیا‬،
1838،4،121-142
Nasrollahi, Nazanin, Ian Knight, and Phil Jones. "Workplace satisfaction and thermal comfort in air conditioned
office buildings: findings from a summer survey and field experiments in Iran." Indoor and Built Environment 17,
no. 1 (2008): 69-79.
،‫قیابکلو‬‫زهرا‬،."‫سایت‬ ‫طراحی‬ ‫و‬ ‫سایه‬ ‫حرکت‬ ‫الگوی‬"‫زیبا‬ ‫هنرهای‬ ‫نشریه‬-، ‫شهرسازی‬ ‫و‬ ‫معماری‬1832،15،35-53
‫طاهباز‬،‫منصوره‬،."‫باز‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫سایه‬ ‫طراحی‬"‫نشری‬‫زیبا‬ ‫هنرهای‬ ‫ه‬-، ‫شهرسازی‬ ‫و‬ ‫معماری‬1831،81،23-22
Höppe, Peter. "Different aspects of assessing indoor and outdoor thermal comfort." Energy and buildings 34,
no. 6 (2002): 661-665.

10. ‫آسا‬ ‫بهبود‬‫یش‬‫در‬ ‫حرارتی‬‫باز‬ ‫فضاهای‬‫مجتمع‬‫ها‬‫ی‬‫مسکونی‬ ‫چهارمین‬‫کنفرانس‬‫بین‬‫المللی‬
‫انرژی‬ ‫نگهداشت‬ ‫در‬ ‫نوین‬ ‫رویکردهای‬
،‫جلیلی‬‫محمد‬،.‫طلیسچی‬ ‫غالمرضا‬ ‫و‬ ،‫فر‬ ‫عینی‬ ‫علیرضا‬"‫باز‬ ‫فضای‬‫مجموعه‬‫های‬‫و‬ ‫مسکونی‬‫پاسخ‬‫دهی‬‫محیطی‬"‫نشریه‬‫هنر‬‫های‬
‫زیبا‬-‫شهرسازی‬ ‫و‬ ‫معماری‬،1812،4،13-52
Jeong, Seon-Yeong, and Seong-Hwan Yoon. "Method to quantify the effect of apartment housing design
parameters on outdoor thermal comfort in summer." Building and Environment 53 (2012): 150-158.
‫لنگ‬،‫جان‬،"‫شناسی‬ ‫گونه‬ :‫شهری‬ ‫طراحی‬‫رویه‬‫ها‬‫و‬‫طرح‬‫ها‬"،،‫بحرینی‬ ‫حسین‬ ‫سید‬ ‫ترجمه‬‫تهران‬ ‫دانشگاه‬ ‫انتشارات‬،،‫تهران‬1831
Biddulph, Mike." Introduction to Residential Layout", Architectural Press, Amsterdam. (2007)
Taleghani, Mohammad, Laura Kleerekoper, Martin Tenpierik, and Andy van den Dobbelsteen. "Outdoor thermal
comfort within five different urban forms in the Netherlands." Building and Environment (2014).
Taleghani, Mohammad, Martin Tenpierik, Andy van den Dobbelsteen, and Richard de Dear. "Energy use impact
of and thermal comfort in different urban block types in the Netherlands." Energy and Buildings 67 (2013): 166-
175.
‫توسلی‬،‫محمود‬،"‫ایران‬ ‫خشک‬ ‫و‬ ‫گرم‬ ‫اقلیم‬ ‫در‬ ‫معماری‬ ‫و‬ ‫شهر‬ ‫ساخت‬"،‫انتشارات‬‫نو‬ ‫پیوند‬ ‫پیام‬،،‫تهران‬1831
Berkovic, Sigalit, Abraham Yezioro, and Arieh Bitan. "Study of thermal comfort in courtyards in a hot arid
climate." Solar Energy 86, no. 5 (2012): 1173-1186.
‫سفالیی‬،‫فرزانه‬،"‫اقلیم‬ ‫با‬ ‫همساز‬ ‫معماری‬"،‫معماری‬ ‫و‬ ‫شهرسازی‬ ‫تحقیقاتی‬ ‫و‬ ‫مطالعاتی‬ ‫مرکز‬،،‫تهران‬1831
Yahia, Moohammed Wasim, and Erik Johansson. "Landscape interventions in improving thermal comfort in the
hot dry city of Damascus, Syria—the example of residential spaces with detached buildings." Landscape and
Urban Planning 125 (2014): 1-16.
Mahdavinejad, Moohammadjavad Mahboobe Khademi, and Golriz Sadeghnejad. "Enhancment of thermal
comfort through adobtion of invironmental dedign strategies." Energy and Invironmental Engineering 125
(2013): 81-89.

11. ‫آسا‬ ‫بهبود‬‫یش‬‫در‬ ‫حرارتی‬‫باز‬ ‫فضاهای‬‫مجتمع‬‫ها‬‫ی‬‫مسکونی‬ ‫چهارمین‬‫کنفرانس‬‫بین‬‫المللی‬
‫انرژی‬ ‫نگهداشت‬ ‫در‬ ‫نوین‬ ‫رویکردهای‬
Improving Thermal comfort in residential complex outdoor space
Abstract:
Outdoor spaces play an important role in daily lives. Thermal comfort is one of the most
influential factors in the suitability of an outdoor space. One of the most important principles
in architectural design is considering thermal comfort in order to improve the air quality of
space. This paper aims the enhancement of thermal comfort conditions in Residential
complex outdoor space. The study examines the thermal comfort conditions regarding to
built form and passing air flow through located blocks. The most significant purpose of this
research is comparison between the energy design elements such as vegetation density,
water feature and pavement materials. The findings confirm a strong relationship between
microclimatic and building features (height, form, location).In addition this two parameter
influence on air temperature and solar radiation directly and it is obvious that have a strong
effect on outdoor thermal comfort indirectly. Finally, these researches present some
suggestions that should be considered in residential complex outdoor space designing, in
order to improve the outdoor thermal comfort.
Keywords: Residential complex open space, Thermal comfort, Microclimate, Architecture
design.