2. Panuto: Isulat ang T kung ang pahayag tama at M naman kung mali.
Isulat ang sagot sa iyong kuwaderno.
1. Ang tawag sa Pilipinong piniling pumanig sa mga Hapones ay
Makapili.
2. Ang mga sundalong kabilang sa USAFFE na hindi nasawi ay pinili
nilang manahimik na lamang at nagtago.
3. Ang HUKBALAHAP ay isang kilusang gerilya na pinamunuan ni Luis
Taruc.
4. Walang naging ambag ang mga kilusang gerilya sa pakikipaglaban
ng mga Pilipino sa mga Hapones.
5.Ang mga sibilyan ay may malaking ginampanan sa pakikibaka ng
mga Pilipino para sa kalayaan noong panahon ng mga Hapones.
3. Tingnan ang larawan sa ibaba. Sagutin ang mga tanong. Isulat ang sagot sa
iyong kuwaderno.
1. Ano ang iyong makikita sa larawan?
2. Base sa iyong nakita na larawan, masasabi mo bang uunlad ang
bayan kapag ganito ang nangyayari?
4. Ngayon ang ating aralin ay tungkol sa ang
suliraning pangkabuhayan pagkatapos ng
digmaan at ang naging pagtugon sa mga
suliranin
5. Ang Pilipinas ay tinatayang pangalawa
ang lawak ng pinsalang natamo nito sa
Warsow, Poland nang bagsakan ito ng
bomba ng mga bansang Alyado.
Ang mga kilalang gusali sa Maynila
tulad ng Philippine General Hospital
(PGH), Unibersidad ng Pilipinas at
Batasan ay nasunog
Philippine General Hospital
Unibersidad ng Pilipinas
6. Matapos ang digmaan ay nabago ang
takbo ng kalakalan at kalinangan sa
muling pagtatag ng lungsod . Naging
bodega ng mga kompanyang
nagkakargamento at naging tirahan ng
mga informal setters na galing sa
probinsiya ang Intramuros, na siyang
kinagawiang sentro ng kultura at politika.
7. Marami pa ring mga tao mula sa
probinsiya ang nagsilipat sa Maynila sa
pag-aakalang dito matatagpuan ang
magandang buhay na inaasam-asam
kahit na sa malaking pinsalang nangyari
dito. Bunga nito, patuloy na nagsikip ang
Lungsod ng Maynila at Lungsod ng
Quezon. Kaya ang pagdami ng illegal
settlers ay naging laganap na problema.
8. Itinatag ng pamahalaan ang National Resettlement and
Rehabilitation Administration o NARRA upang masolusyonan ang
problemang informal settlers. Ito ang samahang nangangasiwa sa
paglilipat ng mga informal settlers sa iba’t ibang pook sa labas ng
Maynila at iba pang lungsod. Binigyang-tuon rin ng pamahalaan
ang pagpapaunlad ng mga rural na komunidad upang makumbinsi
ang mga taong manatili at manirahan dito.
Maraming kalsada at tulay ang ipinagawa noong 1954. Ang
proyektong pang-irigasyon upang mapaunlad ang buhay ng mga
magsasaka ay napagawa rin ng pamahalaan. Kaya’t maraming
pamilya ang nalipat ng tirahan sa mga proyektong pook-tirahan sa
iba’t ibang panig ng kapuluan noong 1955.
9. Ang kawalan ng hanapbuhay ng karamihan sa mga Pilipino ay
naging isang malaking hamon sa pamahalaang Komonwelt.
Pagkatapos ng digmaan ay unti-unting itinayo ng mga
namumuhunan ang kanilang nasalantang kabuhayan. Dahil sa
kakulangan ng puhunang pangtustos at kakulangan ng mga
manggagawang may kakayahang pamunuan ang industriyang
itinatag ay nahirapang bumalik ang mga industriyang
nasimulan. Nagdulot ng masasamang gawain ng mga
mamamayan ang ganitong kalagayan. Natuto silang
magnakaw, mang-agaw, manlamang sa kapuwa, manloko, at
marami pang ibang masamang gawi.
10. Kaakibat ng kakulangan sa hanapbuhay o mapagkukunan ng
hanapbuhay ay ang kahirapan. Pagkatapos ng digmaan ay naghirap
ang maraming Pilipino.
Sila ay nawalan ng tahanan, trabaho, o kabuhayan. Maging ang
kanilang kagamitan na kailangan sa pang-araw-araw na pamumuhay
ay nawala o nasira. Nagdulot ang mga ito ng matinding kahirapan sa
karamihan ng mga Pilipino.
Sinikap ng pamahalaang Komonwelt na malunasan ang kahirapan sa
bansa. Isinasagawa ito ng pamahalaan kahit gaano kaliit ang
pagtulong. Ang arina, commeal, keso, powdered milk, powdered egg,
at iba pa ay ang mga ipinarating na tulong mula sa ibang bansa.
11. Panuto: Punan ng wastong salita ang bawat kahon upang matukoy
ang mga ito. Isulat ang sagot sa iyong kwaderno.
1. Ito ay itinatag ng pamahalaan upang masolusyonan
ang problemang informal settlers.
2. Lugar kung saan ang mga tao mula sa probinsiya ay
nagsilipat sa pag-aakalang dito matatagpuan ang magandang
buhay na inaasam-asam.
12. 3. Uri ng komunidad na binigyang-tuon ng pamahalaan ang
pagpapaunlad upang makumbinsi ang mga taong manatili at
manirahan dito.
4. Ito ang ibinagsak ng mga kaalyadong bansa sa
Pilipinas na puminsala sa bansa.
13. 5. Ito ay kaakibat ng kakulangan sa hanapbuhay o
mapagkukunan ng hanapbuhay
14. Panuto: Pumili ng salita sa loob ng kahon para mabuo ang bawat
pahayag
1. Matapos ang __________ ay nabago ang takbo ng kalakan at
kalinangansa muling pagtatag ng Lungsod.
2. Ang kawalan ng __________ ng karamihan sa mga Pilipino ay
naging isang malaking hamon sa pamahalaang Komonwelt.
3. Naging laganap na problema ang pagdami ng _________.
15. 4. Itinatag ng pamahalaan ang __________ upang
masolusyonan ang problema ng informal settlers.
5. Kaakibat ng kakulangan sa hanapbuhay o
mapagkukunan ng hanapbuhay ay ang _________.
17. Sa pamamagitan ng fishbone organizer, isulat ang mga
sanhi kung bakit lumaganap ang mga suliraning
pangkabuhayan sa bansa. Sa katapat na linya ay itala naman
ang mga ginawa ng pamahalaan upang matugunan ang
mga suliraning ito. Gawin ito sa iyong kwaderno.
Balikan
18. Nagdulot ang Ikalawang Digmaang
Pandaigdig ng matinding kahirapan sa
mga mamamayang Pilipino. Dahil dito,
napilitan si Pangulong Manuel Roxas na
tanggapin ang inalok na tulong militar
mula sa mga Amerikano. Walong buwan
pagkaraang makamit ng mga Pilipino
ang kasarinlan mula sa mga Amerikano
inapubrahan ng dalawang panig ang
mga sumusunod na kasunduang base-
militar:
Manuel Roxas
19. 1.Military Bases Agreement
Ito ay kasunduang nagpapahintulot na
manatili ang 23 Amerikanong base-militar sa
iba’t ibang sulok ng Pilipinas. Isa ito sa
maituturing na hakbang na ginawa ni
Pangulong Manuel Roxas na nagbigay ng higit
na kapangyarihan sa Amerika na mahawakan
ang kaganapan sa Pilipinas. Ang kasunduang ito
20. 2. Military Assistance Agreement
Ito ay kasunduang pinahihintulutan ng Pilipinas
ang mga Amerikano ng karapatang tumulong sa
pamamahala at pagpaplano ng Hukbong Sandatahan
ng Pilipinas gayundin ang pagtutustos ng mga armas
at kagamitang pangmilitar nila. Ito ay nilagdaan noong
Marso 21, 1947 upang higit pang lumakas ang
pananatili ng kapangyarihang militar ng mga
Amerikano sa Pilipinas
21. Ang sumusunod ay mga mahahalagang nilalaman ng
mga kasunduang ito:
Ang Digmaang Pandaigidig sa Pasipiko ang
nagbigay-daan sa pag-ayon ng Pilipinas at Estados
Unidos na magtulungan upang pangalagaan ang
katiwasayan ng teritoryo ng dalawang bansa.
22. • Hiniling ng mga Amerikano na magbigay ng tulong-
militar ang Pilipinas upang maprotektahan ang Estados
Unidos laban sa pananakop.
• Ipinagbabawal sa kasunduan na gamitin o daanan ng
mga Amerikano ang mga daungan sa pagitan ng mga
base militar sa buong kapuluan, mapatubig man, lupa o
himpapawid.
23. • Ipinagkaloob ng Pilipinas sa Estados Unidos ang
karapatang panatilihin ang mga base militar ng
Amerika sa iba’ ibang panig ng bansa.
• Tatagal ang kasunduang ito sa loob ng 99 taon at
maaaring palawigin ang taon.
• Maaaring gamitin ng mga Amerikanong kasapi ng
militar ang lahat ng mga pampublikong daan, tulay,
daungan at iba pa batay sa kondisyon.
24. • Maaaring patawan ng buwis sa sahod ang mga
Amerikanong sundalo at empleyado na naglilingkod
sa mga base militar.
• Lahat ng istruktura sa loob ng mga base militar ng
Amerika ay pag-aari ng Estados Unidos hanggang sa
magwakas ang kasunduan.
25. Ang base militar ay isang
pasilidad na direktang
pagmamay-ari at
pinamamahalaan para sa
hukbong sandatahan.
Naglalaman ito ng mga
kagamitan at tauhang militar
at dito nagsasagawa ng mga
pagsasanay at operasyon.
26. Sa pangkalahatan, nagsisilbing tirahan o kampo para sa isa o
higit pang pangkat ng mga sundalo ang base militar ngunit
maaari rin itong gawing sentro ng mga operasyong militar
dahil dito matatagpuan ang mga pinunong militar.
Karaniwan sa mga ito ay nakadepende sa mga tulong mula
sa labas upang maisagawa ang mga operasyon nitó. Sa
kabilang banda, mayroon namang malalaking pasilidad na
may sapat nang pagkain, tubig, at kagamitan upang
makatagal habang nakikipaglaban.
27. Clark Field Air Base (Pampanga) Tawi-Tawi Naval Anchor- age (Sulu)
Fort Stotsenburg (Pampanga) Naule Point (Zambales)
Mariveles Military Reservation Taumpi- tao Point (Palawan)
POL Terminal and Training Area (Bataan) Coast Guard No 354 (Palawan)
Leyte-Samar Naval Base,
Subic Bay (Olongapo) Talampulan Island
Caiacao-Sangley Point Naval Base (Cavite)
Angeles General Depot (Pampanga)
Bagobantay Transmitter Area (Lungsod Quezon)
Castillejos, Coast Guard No 356 (Zambales)
United States Armed Forces Cemetery No. 2 (Rizal)
Camp John Hay Leave and Recreation Center (Baguio)
28. Panuto: Maglaro ng Loop a Word: Bilugan sa loob ng kahon
ang salitang tinutukoy sa bawat
bilang. Pagkatapos, sagutin ang mga tanong at isulat ang
inyong sagot sa kuwaderno
________1. Ito ay kasunduang nagpapahintulot na manatili ang 23
Amerikanong base-militar sa iba’t ibang sulok ng Pilipinas.
________ 2. Sila ang nag alok ng tulong militar kay Pangulong
Manuel Roxas.
________ 3. Hukbong gumagamit ng mga armas at iba pang
kagamitang pang militar.
29. _____4. Ito ay maaaring patawan sa sahod ng mga
Amerikanong sundalo at empleyado na naglilingkod
sa mga base militar.
_____5. Ito ay pag-aari ng Estados Unidos hanggang
sa magwakas ang kasunduan.
30. Panuto: Basahin at suriin ang bawat pangungusap. Isulat ang
Tama kung ito ay nagsasabi ng katotohanan uko sa ugnayang
Pilipino-Amerikano at Kasunduang Base Militar at Mali naman
kung hindi. Isulat ang iyong sagot sa kwaderno.
______1. Pinagkalooban ng Amerika ang Pilipinas ng karapatang
panatilihin ang mga kanilang mga base militar sa iba’t ibang panig ng
bansa.
______2. Napilitan lamang si Pangulong Manuel Roxas na tanggapin ang
inalok na tulong militar mula sa mga Amerikano dahil sa hirap na dulot
ng digmaan.
31. ______3. Ang base militar ay naglalaman ng mga
pampublikong daan, tulay at daungan ng mga sundalo.
______4. Ang Military Assistance Agreement ay kasunduang
nagpapahintulot na manatili ang 23 Amerikanong base-
militar sa iba’t ibang sulok ng Pilipinas.
______5. Maaaring patawan ng buwis sa sahod ang mga
Pilipinong sundalo at empleyado na naglilingkod sa mga
base militar.
Editor's Notes
Military base agreement
Amerikano
sandatahan
Buwis
Instruktura
