Ərimə və bərkimə 8-cisinif

1. Şəhər : Sumqayıt
Məktəb: İ.Qayıbov adına 1
saylı tam orta məktəb
Fənn : Fizika
Sinif : 8
Müəllim: Əhmədova Aliyə
Tarix : 8 / 08 / 2015

2. STANDART:
1.1.1. İstilik və elektromaqnit hadisələrini və onların baş
vermə səbəblərini şərh edir ;
3.1.1. İstilik və elektrik hadisələrinə aid ölçü cihazlarından
istifadə edir.
MƏQSƏD:
*Ərimə prosesində kristal maddənin temperaturunun
dəyişmədiyini və maddənin növünə görə fərqli
olduğunu şərh edir .
•Kristal maddənin ərimə prosesini təcrübi olaraq tədqiq
edir və alınan nəticələri izahlı təqdim edir.
MÖVZU:
ƏRİMƏ VƏ BƏRKİMƏ

3. İNTEQRASİYA : Həyat bilgisi 1.1.1 . , Kimya 1.1.1.
Riyaziyyat 4.1.1. Coğrafiya 2.1.3.
İŞ FORMASI : kollektivlə iş, qruplara iş
İŞ ÜSULU: Beyin həmləsi, müzakirə,Venn
diaqramı , təcrübə , nümayiş
RESURS: dərslik,məsələ kitabı,
iş vərəqləri, müxtəlif
maddələr, kolba , spirt lampası,
ştativ, LabDisk-rəqəmsal laboratoriya cihazı
proyektor, notbuk, vatman , flamastr

4. Motivasiya.Problem sual
Məişətimizdə hansı kristal maddələrdən istifadə
edirik ?
Bu kristal maddələr bir –birindən hansı fiziki
xüsusiyyətlərinə görə fərqlənə bilər ?
Maraqlıdır, kristal maddələrin ərimə prosesində
maddənin temperaturu niyə dəyişmir?

5. Tədqiqatların aparılması
Kəhraba qrupu
Dərslikdən istifadə edərək bərk cisimlərin növlərini , kristallik
qruluşlarındakı fərqliliklərin xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirin və
təqdim edin.

6. Buz qrupu
Maddələrin normal atmosfer təzyiqində ərimə
temperaturlarının dərslikdəki cədvəlinə əsasən
mülahizələr yürüdün və fikirlərinizi əsaslandırın.

7. Qalay qrupu
Labdisk – rəqəmsal laboratoriya avadanlığından
istifadə edərək buz kristallarının ərimə prosesini
təlimata uyğun olaraq tədqiq edin və nəticələri
təhlil edin.

8. Qruplar tədqiqatları məlumat mübadiləsi və müzakirəsi ilə təqdim edirlər.
Nəticələrin ümumiləşdirilməsi
*Amorf və kristal maddələr zərrəciklərinin
düzülüşünə ,ərimə və bərkimə prosesinin xarakterinə
görə kəskin fərqlənir.
*Kristal maddənin əridiyi temperatura onun ərimə
temperaturu deyilir.
*Hər bir kristal maddənin özünəməxsus ərimə
temperaturu vardır.
*Müşahidələr və təcrübələr təsdiq edir ki, kristal
maddələr əridiyi temperaturda da bərkiyir.

9. *Ərimə prosesində kristal maddəyə verilən isilik miqdarı
kristal qəfəslərin dağılmasına sərf edildiyindən ərimə
ərzində maddənin temperauru dəyişmir(BC hissəsi).
*Ərimə prosesində maddənin daxili enerjisi də artır.
t (C)
20
10
0
-10
-20
A
B C
D
Q (Coul)

10. Qrafikə əsasən maddənin ərimə
temperaturunu təyin edin
Bu hansı maddədir ?
IŞ VƏRƏQİ 1

11. IŞ VƏRƏQİ 2

12. -20 dərəcə Selsi
4 kq
0 dərəcə Selsi
4 kq
0 dərəcə Selsi
2 kq
Bərk cisimləri əritmək üçün tələb olunan ən
kiçik istilik miqdarından ən böyük istilik
miqdarına kimi sıralayın.
IŞ VƏRƏQİ 3

13. Arktikanı örtən buz səthində
üzdüyü su ilə müvazinət
halındadır. 0°C
temperaturda suya
yerləşdirilən üzən buzlaqlar
ərimir və uzun illər boyunca
səthdə qalmağa davam edir.
Buz yalnız o halda əriyir ki,
buzlaq Arktikanın buz
təbəqəsindən ayrılıb daha isti
sulara doğru hərəkət etməyə
başlayır.
BLİRSİNİZMİ...
IŞ VƏRƏQİ 4

14. 1. Suyun səthində duran buz su ilə təmasda olduqda
əriməyə başlaması üçün eyni zamanda hansı şərtlər
ödənməlidir?
a) Buzun temperaturu 0°C bərabər olmalıdır.
b) Suyun temperaturu 0°C bərabər olmalıdır.
c) Suyun temperaturu sıfırdan böyük olmalıdır.
d) Buzun temperaturu sıfırdan kiçik olmalıdır.
2. Suda duran buz su ilə təmasda olduqda suyun
donmasına səbəb olması üçün eyni zamanda hansı şərtlər
ödənməlidir?
a) Buzun temperaturu 0°C bərabər olmalıdır.
b) Suyun temperaturu 0°C bərabər olmalıdır.
c) Suyun temperaturu sıfırdan böyük olmalıdır.
d) Buzuntemperaturu sıfırdan böyük olmalıdır.
IŞ VƏRƏQİ 4

15. Öyrəndiklərimizi tətbiq edək
Qruplar məsələ kitabından seçilmiş məsələləri həll
edirlər.
Murquzov M.İ. 7-9 –cu siniflər üçün məsələ kitabı
Məsələ 543 , 544, 545

16. QRUPLAR
MEYARLAR
QALAY
QRUPU
KƏHRABA
QRUPU
BUZ
QRUPU
Ərimə prosesində
kristal maddənin
temperaturunun
dəyişmədiyini Izah edir
və maddənin növünə
görə fərqli olduğunu
şərh etmə
Kristal maddənin ərimə
prosesini təcrübi olaraq
tədqiq etmə və alınan
nəticələri izahlı təqdim
etmə

17. 1-ci
səviyyə
2-ci
səviyyə
3-cü
səviyyə
4-cü
səviyyə
Ərimə prosesində
kristal maddənin
temperaturunun
dəyişmədiyini izah
etmədə və maddənin
növünə görə fərqli
olduğunu şərh etmədə
çətinlik çəkir
Ərimə prosesində
kristal maddənin
temperaturunun
dəyişmədiyini
müəllimin
köməkliyi ilə izah
etməyə və
maddənin növünə
görə fərqli olduğunu
şərh etməy çəhd edir
Ərimə prosesində
kristal maddənin
temperaturunun
dəyişmədiyini özü
izah edir və
maddənin növünə
görə fərqli olduğunu
şərh edir
Ərimə prosesində
kristal maddənin
temperaturunun
dəyişmədiyini
əsaslandıraraq izah
edir və maddənin
növünə görə fərqli
olduğunu sərbəst şərh
edir
Kristal maddənin
ərimə prosesini
təcrübi olaraq tədqiq
etməyə və alınan
nəticələri təqdim
etməyə çəkinir.
Kristal maddənin
ərimə prosesini
yoldaşlarının
köməyilə təcrübi
olaraq tədqiq
etməyə və alınan
nəticələri
müəllim
köməyilə təqdim
etməyə cəhd edir
Kristal maddənin
ərimə prosesini
təcrübi olaraq
təlimata uyğun
tədqiq edir və
alınan nəticələri
qənaəbəxş təqdim
edir
Kristal maddənin
ərimə prosesini
təcrübi olaraq
təlimata uyğun
tədqiq edir və
alınan nəticələri
izahlı təqdim edir.

18. QRUP ADLARININ
EBONİT , BUZ , QALAYIN
MƏİŞƏTİMİZDƏ İSTİFADƏ MƏQAMLARI
VƏ FAYDALARI BARƏDƏ ESSE
HAZIRLAMAQ.

19. http://portal.edu.az/lessons/az/physics/Erime_ve_berkime/scorm-
emt.html?sco=content/learningunit2/script_00001.emt.xml&title;=%C6
%8Frim%C9%99+v%C9%99+b%C9%99rkim%C9%99&api=13
http://www.e-derslik.edu.az
V “Elektron Təhsil” Respublika Müsabiqəsinin 1-ci yer qalibi olan şəxsi
müəllim blogum:
http://asanfizika.blogspot.com/2013/08/online-oyna.html