2. Co to jest Armia Krajowa?
Zarys historyczny
Akcja „Burza”
Bohaterowie
Lokalna działalność
Autorzy
Koniec

3. Armia Krajowa (AK) to konspiracyjna siła
zbrojna polskiego państwa podziemnego,
działająca w czasie II wojny światowej,
podczas okupacji niemieckiej i sowieckiej
w granicach sprzed 1 września 1939 roku i
poza nimi. Armia Krajowa była najsilniejszą i
najlepiej zorganizowaną armią podziemną na
terenie Europy, która działała w tamtym czasie.
Kryptonimami owej organizacji były:
"Polski Związek Powstańczy" (PZP)
"Siły Zbrojne w Kraju" (SZK)
Menu

4. ZARYS HISTORYCZNY
Armia Krajowa powstała w wyniku przekształcenia Służby Zwycięstwu Polski (powołana 27
IX 1939) w utworzony 13 XI 1939 Związek Walki Zbrojnej (ZWZ). Te dwie organizacje
były pierwszymi, które podłożyły podwaliny pod podziemną działalność naszych rodaków.
Rozkazem Naczelnego Wodza Sił Zbrojnych generała Władysława Sikorskiego z 14 II 1942
ZWZ został przemianowany na Armię Krajową. Pierwszym dowódcą AK został Komendant
Główny Związku Walki Zbrojnej, generał Stefan Rowecki.
Przeprowadzenie zwycięskiego powstania powszechnego było celem strategicznym Armii
Krajowej. Do czasu jego wybuchu planowano prowadzić walkę bieżącą. Podstawowymi
formami działania miały być sabotaż, dywersja, wywiad i propaganda. Dopiero w
późniejszym okresie miano przystąpić do działań partyzanckich.
Menu
Dalej

5. ZARYS HISTORYCZNY
Zakres wykonywanej akcji bojowej przez Armię Krajową obejmował:
• niszczenie urządzeń kolejowych i telekomunikacyjnych,
• wysadzanie mostów,
• napady na transporty wojskowe, na magazyny, na lotniska, na strażnice
i wartownie, na więzienia i na transporty więźniów w celu uwolnienia ich,
• zamachy na funkcjonariuszy okupacyjnych, na szpiegów i zdrajców,
• ubezpieczanie i obrona własnych radiostacji, odbioru zrzutów lotniczych
i wszelkich własnych urządzeń i czynności narażonych na zbrojne
uderzenie nieprzyjaciela.
20 kwietnia 1940 powstał Związek Odwetu, był to szczególnie zakonspirowanym pion
Związku Walki Zbrojnej. Oddziały Odwetu organizowały głównie akcje minerskie na
kolejach, dywersję i sabotaż w przemyśle zbrojeniowym, węzłach transportu i łączności.
Menu
Wstecz
Dalej

6. ZARYS HISTORYCZNY
Wiosną 1941 roku nastąpiło nasilenie akcji sabotażowych. Był to okres, gdy Niemcy na
ziemiach polskich koncentrowali ogromne siły Wehrmachtu i Lufwaffe przed uderzeniem na
ZSRR. Komenda Główna Armii Krajowej ograniczyła działalność Odwetu. Zakazali im
prowadzenia akcji zbrojnych obawiając się represjami Niemców wobec ludności cywilnej,
która zamieszkiwała dany teren.
W sierpniu 1941 roku powołano specjalną organizację dywersyjną – „Wachlarz”. Dowodził
nią podpułkownik Jan Włodarkiewicz. Posiadała ona dwa główne zadania: prowadzenie
bieżącej akcji sabotażowo-dywersyjnej oraz zapewnienie osłony powstania od wschodu. Do
jej osiągnięć należy przeprowadzenie około 100 akcji przede wszystkim na transporty
kolejowe. Najgłośniejsze jednak było rozbicie więzienia w Pińsku przez grupę żołnierzy pod
dowództwem porucznika Jana Piwnika. „Wachlarz” nie zdążył rozwinąć swojej działalności
na szeroką skalę, gdyż pod koniec 1942 roku został rozwiązany, a jego członkowie włączenie
do lokalnych struktur Armii Krajowej.
Menu
Wstecz
Dalej

7. ZARYS HISTORYCZNY
W maju 1942 roku powołano Organizację Specjalnych Akcji „Osa". Dowodził nią
podpułkownik Józef Szajewski. Była to ściśle zakonspirowana komórka AK. Jej celem było
dokonywanie zamachów na funkcjonariuszy policji hitlerowskiej i bezpieczeństwa,
więziennictwa oraz administracji, wyróżniających się szczególnym okrucieństwem. W jej
skład wchodził sztab, warszawski i krakowski oddział bojowy oraz oddział "Zagralin". W
lutym 1943 roku oddział bojowy „Osy” wcielono do Kedywu KG AK i przemianowano na
"Kosę", która była najsilniejszą obok „Motoru” jednostką bojową Kierownictwa Dywersji.
W latach 1942-1943 krok naprzód zrobiła akcja scalenia wysiłku wojskowego w kraju.
Armia Krajowa podporządkowała: Narodową Organizację Wojskową (NOW) oraz
organizację wojskową Stronnictwa Ludowego. Stan żołnierzy AK przekroczył wtedy liczbę
300 tysięcy ludzi.
Menu
Wstecz
Dalej

8. ZARYS HISTORYCZNY
Pierwsze wystąpienie bojowe oddziałów leśnych AK miało miejsce w nocy z 31 XII na 1 I
1943 roku na Zamojszczyźnie. Odbywało się tam brutalne wysiedlanie polskiej ludności, w
celu zaludnienia tej ziemi niemieckimi kolonistami. Wystąpienie to rozwinęło się w
długotrwałą bitwę w lasach Zamościa i Krasnobrodu. Trwała ona aż do połowy lutego 1943
roku. W owym miesiącu akcja kolonizacyjna została przez Niemców przerwana.
22 stycznia 1943 roku powołano Kierownictwo Dywersji (Kedyw) KG AK, na czele, którego
stanął pułkownik Emil Fieldorf. W jego skład weszły: Związek Odwetu, Wachlarz, Tajna
Organizacja Wojskowa oraz grupy bojowe Szarych Szeregów.
Menu
Wstecz
Dalej

9. ZARYS HISTORYCZNY
Z początkiem 1944 roku okręgi AK przygotowywały się do realizacji „Burzy”.
Kontynuowano też walkę bieżącą. Nasilono wywiad ofensywny i polityczny oraz likwidację
dygnitarzy niemieckich i konfidentów. Prowadzono szkolenie i konspiracyjną produkcję
broni.
19 stycznia 1945 roku nastąpiło rozwiązanie Armii Krajowej z rozkazu Leopolda
Okluckiego.
Menu
Wstecz

10. Akcja BURZA
To akcja wojskowa zorganizowana i podjęta przez oddziały Armii Krajowej przeciw
wojskom niemieckim, bezpośrednio przed wkroczeniem Armii Czerwonej. Prowadzona
została w granicach naszego państwa.
Trwała ona od 4 stycznia 1944 do stycznia 1945. Rozkaz do rozpoczęcia akcji wydał generał
Tadeusz Komorowski. Jego następca – generał Leopold Okulicki – wydał rozkaz mający na
celu zakończenie akcji 26 października 1944.
Formy akcji obejmowały:
• powstanie zbrojne,
• wzmożoną akcję dywersyjną na tyłach armii niemieckiej.
Menu
Dalej

11. Akcja BURZA
Cele „Burzy”:
• wojskowy, polegał na zaatakowaniu wszystkimi siłami AK tylnych straży wojsk
niemieckich,
• polityczny, sprowadzał się do utworzenia na obszarach wyzwolonych przez Armię
Krajową administrację, stanowiącą ramię RP w Londynie,
• moralno-psychologiczny.
Akcja „Burza” jest największą, po kampanii wrześniowej, akcją militarną Polaków podczas
II wojny światowej.
Menu
Wstecz
Dalej

12. Leopold
Okulicki
Kazimierz
Sosnkowski
Michał
Karaszewicz
Tadeusz
Komorowski
Stefan
Rowecki
Menu

13. Leopold Okulicki
Leopold Okulicki - polski generał, ostatni dowódca Armii Krajowej. Był jednym z
szesnastu przywódców podziemia porwanych przez Sowietów i postawionym przed
radzieckim trybunałem. Jego pseudonimy to: „Niedźwiadek”, „Biedronka”, „Bronka”,
„Jan”, „Jan Mrówka”, „Jan Ogór”, „Kobra”, „Konrad”, „Kula”, „Miller”, „Mrówka”, „Stary
Boba”, „Osa”, „Pan Jan”, „Sęp”, „Termit”.
Urodził się 12 listopada 1898 roku w Bratucicach. Już jako kilkunastoletni chłopiec
brał czynny udział w bocheńskim oddziale Związku Strzeleckiego. Będąc w
gimnazjum wstąpił do Legionów Polskich. Gdy Polska odzyskała niepodległość,
rozpoczął on służbę w Wojsku Polskim, co raz to szybciej awansując. Podczas
kampanii wrześniowej walczył w obronie Warszawy, a od października współtworzył
Służbę Zwycięstwu Polski oraz Związek Walki Zbrojnej – Okręg „Łódź”. W okresie
1940-1941 pełnił stanowisko komendanta obszaru okupacji sowieckiej. W styczniu
1941 roku został aresztowany przez NKWD i osadzony w moskiewskim więzieniu na
Łubiance.
Bohaterowie
Dalej

14. Leopold Okulicki
Po układzie polsko-sowieckim zwolniony. Wtedy to zostaje szefem sztabu Armii
Polskiej w ZSRR i dowódcą 7 dywizji piechoty. Okulicki zostaje przeniesiony do
Londynu, po wyjściu armii generała Andersa na Bliski Wschód. W 1944 roku
przerzucony do kraju, gdzie zostaje zastępcą szefa Komendy Głównej Armii
Krajowej. Po klęsce powstania warszawskiego zostaje Komendantem Głównym
AK. Formację tą rozwiązuje rozkazem z 19 stycznia 1945 roku. W marcu tego
roku zostaje aresztowany przez NKWD, co spowodowało, że w czerwcu w
„procesie szesnastu” otrzymuje wyrok 10 lat więzienia. Zmarł 24 grudnia 1946
roku.
Został odznaczony:
Orderem Orła Białego,
Orderem Virtuti Militarii IV i V klasy,
Krzyżem Niepodległości,
Czterokrotnie Krzyżem Walecznych,
Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami,
Nadanym pośmiertnie Legion of Merit.
Bohaterowie
Wstecz

15. Michał Karaszewicz
Michał Tokarzewski-Karaszewicz – generał broni Wojska Polskiego, wolnomularz,
teozof, duchowny Liberalnego Kościoła Katolickiego. Jego pseudonimy to „Doktor”,
„Stawski”, „Stolarski” i „Tarwid”.
Urodził się 5 stycznia 1893 roku we Lwowie. W czasie studiów związał się z ruchem
socjalistycznym. Działał również w organizacjach niepodległościowych Józefa
Piłsudzkiego. Przed I wojną światową należał do Związku Walki Czynnej oraz
Związku Strzeleckiego „Strzelec”. W roku 1914 wstąpił do Legionów Polskich, gdzie
dowodził V, a następnie II batalionem 5 Pułku Piechoty Legionów, III batalionem 6
Pułku Piechoty Legionów, po czym objął dowodzenie 5 Pułkiem Piechoty Legionów.
Doktor został ciężko ranny w październiku 1914 roku podczas bitwy pod ŁaskamiAnielinem. W okresie międzywojennym dowodził m.in. 19. i 25. Dywizją Piechoty, a
od 1932 okręgami korpusów. W trakcie trwania kompanii wrześniowej od 11
września dowodził grupą operacyjną swojego imienia w składzie Armii „Pomorze”,
wraz z nią uczestniczył w bitwie nad Bzurą. Po kapitulacji stolicy – 27 września 1939
roku – generał stanął na czele organizacji wojskowej Służby Zwycięstwu Polski.
Bohaterowie
Dalej

16. Michał Karaszewicz
Po utworzeniu ZWZ został komendantem Obszaru nr 3 Lwów. Podczas próby przekroczenia
granicy niemiecko-radzieckiej w marcu 1940 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy
NKWD. Zwolniony w sierpniu 1941 roku podjął służbę w Armii Polskiej na terenie ZSRR jako
dowódca 6 Dywizji Piechoty „Lwów”. Został następnie mianowany zastępcą generała
Władysława Andersa. Pełnił funkcję zastępcy dowódcy Armii Polskiej na Wschodzie po
ewakuacji z ZSRR. Pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii po zakończeniu II wojny
światowej. W 1946 był dowódcą 2 Korpusu Polskiego, a następnie Polskiego Korpusu
Przysposobienia i Rozmieszczenia. Od roku 1954 pełnił funkcję Generalnego Inspektora Sił
Zbrojnych i ministra obrony narodowej w RP na Uchodźctwie. Zmarł 22 maja 1964 roku w
Casablance.
Został odznaczony:
Orderem Orła Białego (pośmiertnie w 1964 roku przez władze RP na Uchodźctwie)
Krzyżem Komandorskim Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyżem Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
Krzyżem Niepodległości z Mieczami
Bohaterowie
Wstecz

17. Kazimierz Sosnkowski
Kazimierz Sosnkowski – polski dowódca wojskowy i polityk, szef sztabu I Brygady
Legionów Polskich, generał broni Wojska Polskiego, minister spraw wojskowych,
następca Prezydenta RP, minister w rządzie na emigracji, komendant główny
Związku Walki Zbrojnej, Wódz Naczelny Polskich Sił Zbrojnych. Założył Związek
Walki Czynnej. Jego pseudonimy to „Baca”, „Godziemba”, „Józef”, "Józef
Godziemba", „Ryszard” i „Szef”.
Urodził się 19 listopada 1885 roku w Warszawie. W 1904 roku wstąpił do Polskiej
Partii Socjalistycznej, następnie również do Organizacji Bojowej PPS, gdzie został
mianowany komendantem okręgu warszawskiego. Kierował nim podczas tak zwanej
Krwawej środy 15 sierpnia 1906 roku. Zdekonspirowany i ścigany musiał opuścić
Warszawę. Później został komendantem Organizacji Bojowej PPS okręgu
radomskiego i zagłębiowskiego. W tymże okresie był jednym z najbliższych
współpracowników Józefa Piłsudzkiego.
Bohaterowie
Dalej

18. Kazimierz Sosnkowski
W 1908 roku współorganizował Związek Walki Czynnej, a w 1910 roku był
współzałożycielem Związku Strzeleckiego. Następnie mianowany na zastępcę
komendanta głównego oraz szefa sztabu. Podczas I wojny światowej służył w
Legionach Polskich, na początku jako zastępca dowódcy I pułku piechoty – Józefa
Piłsudzkiego, a później I Brygady. Odznaczał się w szeregu walk między innymi w
bitwie pod Łowczówkiem. Po ustąpieniu Józefa Piłsudzkiego ze stanowiska dowódcy
I Brygady oraz Legionów ,dnia 26 września 1916 roku objął komendę nad I Brygadą.
Po kryzysie przysięgowym w Legionach Polskich został aresztowany 22 lipca 1917
roku razem z Piłsudzkim, a we wrześniu osadzony wraz z nim w Magdeburgu.
Przebywali tam do 8 listopada 1918 roku. Po powrocie do Warszawy mianowany
został dowódcą Okręgu Generalnego Warszawa. W marcu 1919 roku objął
stanowisko wiceministra spraw wojskowych. W wojnie polsko-bolszewickiej wystąpił
w charakterze "strażaka" na zagrożonym odcinku frontu (północ) – jako dowódca
Armii Rezerwowej.
Bohaterowie
Wstecz
Dalej

19. Kazimierz Sosnkowski
W sierpniu 1920 roku był ministrem spraw wojskowych (do 1924 roku). Faktyczny
dowódca obrony Warszawy w okresie bitwy warszawskiej. W 1921 roku negocjował
warunki i podpisywał umowę wojskową polsko-francuską. 1925 roku został
mianowany przedstawicielem Polski przy Lidze Narodów na konferencję
rozbrojeniową w Genewie. Z jego inicjatywy uchwalono i podpisano konwencje o
zakazie użycia broni bakteriologicznej oraz w sprawie produkcji i handlu bronią. W
kwietniu 1925 zostaje dowódcą VII Dowództwa Okręgu Korpusu w Poznaniu. Od
1927 do wybuchu II wojny światowej pełnił służbę inspektora Armii "Podole", od 1928
także Armii "Polesie". 11 września 1939 został mianowany dowódcą Frontu
Południowego. Naczelny Wódz podporządkował mu Armię "Małopolska", Armię
"Kraków", Dowództwo OK Nr VI oraz wszystkie oddziały wojskowe improwizowane w
Małopolsce wschodniej, a także wszystkie oddziały wojskowe przybywające
transportami kolejowymi do Lwowa.
Bohaterowie
Wstecz
Dalej

20. Kazimierz Sosnkowski
Jako jeden z niewielu dowódców operacyjnych w trakcie trwania wojny obronnej
1939 roku przyjął koncepcję dowodzenia aktywnego i agresywnego, dążąc do bitwy,
a nie unikając jej. Przełamywał niemieckie okrążenia, kierując się do Lwowa Stoczył
szereg zwycięskich bitew między innymi Bitwę pod Jaworowem. W ostateczności do
całkowitego wyczerpania możliwości działania operacyjnego doprowadziły walki w
lasach janowskich. 22 września 1939 roku podczas przebijania się do Lwowa został
odcięty przez wojska sowieckie od reszty swoich jednostek w okolicach Brzuchowi.
Wobec kapitulacji Lwowa przed Armią Czerwoną, przedostał się w ubraniu cywilnym
na tereny okupowane przez Sowietów. Dotarł przez Karpaty Wschodnie na Węgry,
po czym na początku października 1939 roku dostał się do Francji. Również w tym
czasie został wyznaczony przez prezydenta Raczkiewicza na jego następcę oraz
mianowany 8 listopada 1939 roku na przewodniczącego Komitetu Ministrów do
Spraw Kraju. Wszedł w skład rządu jako minister bez teki. Pierwszy komendant
Związku Walki Zbrojnej. Po klęsce Francji przekazał dowództwo ZWZ generałowi
Stefanowi Roweckiemu. Współprzewodniczył komitetowi polskoczechosłowackiemu, w ramach którego planowano przyszłą federację polskoczechosłowacką.
Bohaterowie
Wstecz
Dalej

21. Kazimierz Sosnkowski
Do 8 lipca 1943 roku nie pełnił poważniejszych funkcji. Został mianowany
Naczelnym Wodzem 8 lipca 1943 roku, gdy generał Władysław Sikorski zginął
w katastrofie lotniczej w Gibraltarze. Był przeciwnikiem wywołania powstania
warszawskiego, odsunięty konsekwentnie na boczny tor przez premiera
Stanisława Mikołajczyka. Ostatecznie powstanie wybuchło wbrew jego
zdecydowanemu sprzeciwowi. Zabiegał o pomoc aliancką dla powstańców. Nie
mogąc uzyskać jej oficjalnie, zarzucił rządom Wielkiej Brytanii i Stanów
Zjednoczonych złamanie umów sojuszniczych. 30 września 1944 pod
naciskiem Winstona Churchilla zdymisjonowany ze stanowiska Naczelnego
Wodza. W listopadzie 1944 roku opuścił Wielką Brytanię i zamieszkał w
Kanadzie. Ze względu na swoją postawę dotyczącą władz ZSRR odmawiano
mu wiz wyjazdowych do roku 1949. Został oficjalnym następcą Augusta
Zaleskiego. Cieszył się znaczącym autorytetem wśród emigrantów. W latach
1952-1954 występował jako mediator między zwolennikami Augusta Zaleskiego
a ludnością uznającymi władzę Rady Trzech.
Bohaterowie
Wstecz
Dalej

22. Kazimierz Sosnkowski
1954 roku doprowadził do podpisania w Londynie Aktu Zjednoczenia
Narodowego. Zmarł w Kanadzie. Pochowany w Paryżu. W 1992 roku urnę z
jego prochami sprowadzono do Polski, gdzie złożono ją w podziemiach
archikatedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Był autorem dzieł takich jak:
„Z legionów do Magdeburga" i "Nakazy chwili, przemówienia generała”.
Został odznaczony:
Orderem Orła Białego (pośmiertnie, 11 listopada 1995 przez Lecha Wałęsę)
Krzyżem Komandorskim Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyżem Wielkiego Orderu Odrodzenia Polski
Krzyżem Niepodległości z Mieczami
Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
Złotym Krzyżem Zasługi
Krzyżem Wolności II klasy (Estonia)
Bohaterowie
Wstecz

23. Stefan Rowecki
Stefan Rowecki – generał dywizji Wojska Polskiego, komendant główny
Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej w latach 1940-1943, teoretyk
wojskowości. Jego pseudonimy to: „Grot”, „Rakoń”, „Grabica”, „Inżynier”,
„Jan”, „Kalina”, „Tur”.
Urodził się 25 grudnia 1895 roku w Piotrkowie Trybunalskim. Przed I wojną
światową był członkiem konspiracyjnego harcerstwa. Od 1913 roku należał do
Polskich Drużyn Strzeleckich w Warszawie. Wówczas zaczął używać
pseudonimu Stefan Radecki, a w późniejszym czasie miał go również w
Legionach Polskich. Po ukończeniu kursu podoficerskiego, w 1914 roku
dowodził IV plutonem kompanii warszawskich Polskich Drużyn Strzeleckich. W
lipcu tego samego roku wyjechał potajemnie na kurs oficerski, a pod koniec
1914 wstąpił do Legionów Polskich. W czasie I wojny światowej walczył w I
Brygadzie owych oddziałów, gdzie był dowódcą I plutonu, a następnie V pułku
piechoty. Od 11 sierpnia 1917 roku przebywał w obozie dla internowanych
oficerów Legionów w Beniaminowie.
Bohaterowie
Dalej

24. Stefan Rowecki
W lutym przyszłego roku wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej. Gdy utworzono
niepodległe państwo polskie, w listopadzie 1918 roku, uczestniczył w
rozbrajaniu okupantów niemieckich. W latach 1919-1920 walczył w wojnie
polsko-bolszewickiej, m.in. jako szef Oddziału II Frontu PołudniowoWschodniego i Grupy Uderzeniowej gen. Edwarda Rydza-Śmigłego. W okresie
międzywojennym pełnił różne stanowiska w armii. W latach 1921-1926 był
oficerem Biura Ścisłej Rady Wojennej. We wrześniu 1926 roku obowiązki szefa
wydziału przekazał majorowi SG Marianowi Porwitowi, po czym objął
stanowisko I oficera sztabu w Inspektoracie Armii generała dywizji Józefa
Rybaka, na którym pozostawał do 1930 roku. Był również założycielem i
redaktorem „Przeglądu Wojskowego”. W latach 1930-1935 pełnił funkcję
dowódcy 55 Poznańskiego Pułku Piechoty w Lesznie. Dowodzenie Brygadą
KOP "Podole" zostało mu powierzone w listopadzie 1935. Trzy lata później, w
lipcu, został dowódcą piechoty dywizyjnej 2 Dywizji Piechoty Legionów w
Kielcach. W czerwcu 1939 roku otrzymał polecenie zorganizowania
Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej, którą dowodził we wrześniu tego
roku.
Bohaterowie
Wstecz
Dalej

25. Stefan Rowecki
Ostatni bój na jej czele stoczył w dniach 18-20 września pod Tomaszowem
Lubelskim. W Warszawie 5 października 1939 został zastępcą komendanta
Służby Zwycięstwu Polski, generała brygady Michała TokarzewskiegoKaraszewicza. Sam został mianowany do stopnia generała brygady 3 maja
1940 roku. W tym samym roku otrzymał również stanowisko komendanta
Obszaru Warszawskiego ZWZ, a następnie całego obszaru Polski pod
okupacją niemiecką. 30 czerwca 1940 został komendantem głównym Związku
Walki Zbrojnej i dowódcą Sił Zbrojnych w Kraju. W tymże roku wystąpił
również do generała Władysława Sikorskiego z propozycją powołania Delegata
Rządu RP na kraj. Pod koniec 1941 roku utworzył organizację „Wachlarz”,
która była przeznaczona do prowadzenia sabotażu i dywersji we wschodnich
województwach naszego kraju. Doprowadził do połączenia najważniejszych
organizacji konspiracyjnych w Rzeczpospolitej w jednolite wojsko podziemne,
od 1942 występujące jako Armia Krajowa, której 14 lutego owego roku został
komendantem głównym. Rozbudował ją, zapewniając jej równocześnie
właściwą strukturę organizacyjną i system dowodzenia.
Bohaterowie
Wstecz
Dalej

26. Stefan Rowecki
Był przeciwny współpracy z PPR. Od momentu uzyskania zgody – 1942 rok –
na prowadzenie ograniczonej walki zbrojnej, nadzorował przygotowanie planu
powstania powszechnego. Od 7 grudnia 1942 pełnił dodatkowo funkcję
Delegata Ministra Obrony Narodowej w Kraju. W czasie okupacji niemieckiej
stał się obiektem zainteresowania władz bezpieczeństwa naszych wrogów, co
spowodowało, że został umieszczony na pierwszym miejscu niemieckiej listy
poszukiwanych Polaków, jako „wróg numer jeden”. Został wydany Niemcom
przez agentów Gestapo ulokowanych w wywiadzie Armii Krajowej. 30 czerwca
1943 roku został zdekonspirowany i aresztowany. Następnie został
przewieziony do centrali Gestapo w Berlinie, gdzie stanowczo odrzucił
niemiecką propozycję współdziałania. W połowie lipca 1943 roku został
osadzony w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen, jako więzień
honorowy. 1 sierpnia 1944 roku, Heinrich Himmler, na wieść o wybuchu
powstania warszawskiego nakazał niezwłoczne zgładzenie Stefana
Roweckiego. Według ustaleń historyków, został on zamordowany w owym
obozie, w którym przebywał, w nocy z 1 na 2 sierpnia 1944 roku.
Bohaterowie
Wstecz
Dalej

27. Stefan Rowecki
Został odznaczony:
Orderem Orła Białego (pośmiertnie w 1995)
Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari (1942)
Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari (1923)
Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
Krzyżem Niepodległości z Mieczami
Krzyżem Walecznych – czterokrotnie
Złotym Krzyżem Zasługi – dwukrotnie
Krzyżem Armii Krajowej (pośmiertnie w 1967)
Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Medalem Pamiątkowym Za Wojnę 1918-1921
Gwiazdą Wytrwałości
Krzyżem Oficerskim Legii Honorowej (Francja, 1937)
Komandorską Legią Zasługi (pośmiertnie 9 sierpnia 1984 przez prezydenta
USA Ronalda Reagana)
Bohaterowie
Wstecz

28. Tadeusz Komorowski
Tadeusz Komorowski – generał dywizji Wojska Polskiego, dowódca Armii
Krajowej, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych. Jego pseudonimy to: „Bór”,
„Znicz”, „Lawina”, „Korczak”.
Urodził się 1 czerwca 1895 roku w Chorobrowie. Wojskową karierę rozpoczął w
armii austro-węgierskiej. Podczas I wojny światowej stacjonował na froncie
rosyjskim i włoskim. Do Wojska Polskiego należał od 1918 roku. W trakcie
wojny bolszewickiej, w dniach 20-31 sierpnia 1920 roku, dowodził 12 Pułkiem
Ułanów Podolskich. W bitwie pod Komarowem został ranny. W okresie
międzywojennym pełnił między innymi funkcję dowódcy 9 Pułku Ułanów
Małopolskich i komendanta Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu.
Podczas kompanii wrześniowej w 1939 roku dowodził Ośrodkiem Zapasowego
Zgrupowania Kawalerii w Garwolinie, a później pełnił funkcję zastępcy
dowódcy Kombinowanej Brygady Kawalerii pułkownika Adama Zakrzewskiego
w składzie Armii Lublin. Był współorganizatorem i przywódcą Organizacji
Wojskowej Krakowa, która w styczniu 1940 roku weszła w skład Związku Walki
Zbrojnej.
Bohaterowie
Dalej

29. Tadeusz Komorowski
W maju tego roku otrzymał stopień generała brygady. W latach 1940-1941 był
na stanowisku komendanta okręgu i obszaru krakowskiego ZWZ. Po
dekonspiracji i przedostaniu się do Warszawy objął funkcję zastępcy
komendanta głównego Związku Walki Zbrojnej – dowódcy AK. 1 lipca 1943
roku (formalnie od 17 lipca) został dowódcą Armii Krajowej. W marcu 1944
roku otrzymał stopień generała dywizji. Podjął decyzję o wybuchu powstania
warszawskiego. Od 30 września 1944 roku został mianowany przez rząd
emigracyjny Wodzem Naczelnych Polskich Sił Zbrojnych. Po upadku
powstania warszawskiego dostał się do niewoli. Po wojnie osiadł w Wielkiej
Brytanii, gdzie do 1946 roku pełnił funkcję Naczelnego Wodza Polskich Sił
Zbrojnych na obczyźnie. W latach 1947-1949 sprawował urząd premiera rządu
RP na uchodźstwie. Od lipca 1956 roku wchodził w skład emigracyjnej Rady
Trzech. Zmarł na atak serca podczas polowania 24 sierpnia 1966 roku w
Buckley. Pochowany na cmentarzu Gunnersbury w Londynie.
Bohaterowie
Wstecz
Dalej

30. Tadeusz Komorowski
Został odznaczony:
Orderem Orła Białego (pośmiertnie, 1995)
Krzyżem Komandorskim Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyżem Kawalerskim Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski
Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
Krzyżem Walecznych – trzykrotnie
Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami
Złotym Krzyżem Zasługi
Srebrnym Krzyżem Zasługi
Bohaterowie
Wstecz

31. Lokalna Armia Krajowa
W szeregach Armii Krajowej na Kielecczyźnie walczył m.in.:
Antoni Henryk Pracki ps. „Rola” - powstaniec wielkopolski, oficer piechoty
WP, od początku 1940r. aktywnie działał w konspiracji pod ps. „Golski”,
„Rola” oraz pod nazwiskiem Henryk Leszczyński. Początkowo był
organizatorem i dowódcą placówki NOW (Narodowej Organizacji Wojskowej) w
Wąsewie, następnie po scaleniu NOW z AK wszedł w skład Armii Krajowej. Oj
maja do lipca 1943r. był szefem referatu AK w Ostrowii Mazowieckiej. Od lipca
1943r. był już komendantem obwodu w stopniu kapitana, a potem majora. Po
odzyskaniu niepodległości za tę działalność został skazany na 3 lata więzienia.
Edward Małecki ps. „Goryl” - W czasie kampanii i wrześniowej przedostał się
do Warszawy, gdzie w 1941r. zaangażował się w działalność konspiracyjną. W
marcu tego samego roku został zaprzysiężony do obwodu Żoliborz. Do
wybuchu powstania przekazywał informacje o działalności Niemców na terenie
lotniska Bielany, gdzie pracował. Brał udział w walkach powstańczych na
terenie stolicy. Będąc w szeregach AK naprawiał broń oraz kolportował prasę.
Menu
Dalej

32. Lokalna Armia Krajowa
Według zachowanych informacji na terenie Raszkowa do 1944r. istniały dwie
placówki organizacji konspiracyjnych: placówka organizacji utworzonej przez
Antoniego Garbarka PS. „Burza” i placówka ZWZ-AK Inspektor Rejonowego
Ostrów Powiat z dowódcą Leonem Wieczorkiem.
Antoni Garbarek ps. „Jerzy”
To postać niezwykle konserwatywna dla badaczy dziejów AK na terenie
powiatu ostrowskiego, ponieważ w latach dziewięćdziesiątych XX wieku.,
Garbarek twierdził, że 28 września 1939r. wstąpił do ZWZ w Ostrowie
Wielkopolskim. Nie było to jednak zgodne z prawdą, ponieważ ZWZ w
Ostrowie
utworzona 4 grudnia 1939r. Według badań prowadzonych przez M. Woźnieka
placówka zorganizowana na terenie Raszkowa do 1944r. była placówką
samodzielną. „Jerzy” zorganizował na terenie Ostrowa i Kalisza grupy
dywersyjno-sabotażowe. Grupy zostały wcielone przez Jana Kołodzieja ps.
„Drwal” w szeregi AK. Sam Antoni Garbar pod ps. „Burza” w 1944r. został
zaprzysiężony do Armii Krajowej. Z rozkazu ppor. Jerzego Sobczaka ps.
„Ekert” organizował schrony dla członków organizacji.
Menu
Wstecz
Dalej

33. Lokalna Armia Krajowa
Dr Walenty Brodziak
Lekarz nawiązały kontakt z Raszkowem w 1942 roku. Został wysiedlony z
rodziną z Łąkocin. Krótko przed rozpoczęciem wojny Brodziak ożenił się z
Gertrudą Knosałą , która pochodziła ze Śląska Opolskiego. Ze względu na
pochodzenie żony Niemcy narzucili rodzinie przyjęcia do IV grupy niemieckiej
listy narodowej. Walenty i Gertruda Brodziakowie przyjęli status
Volksdeutschów. Jako Volksdeusch W. Brodziak mógł prowadzić legalną
praktykę lekarską. Brodziakowie nawiązywali wiele przydatnych kontaktów,
m.in. z władzami Wydziału Zdrowia w Ostrowie Wielkopolskim, które w 1942r.
wyraził zgodę na otwarcie szpitalika w Raszkowie pod nazwą Krankenstuben
des DR Brodziak. Od 1942r. rodzina współpracowała z grupą „Burza”. W
listopadzie 1942r. rodzice Marcin i Stanisława Brodziak, siostry Maria, Anna,
Kazimiera; bracia Wiktor, Stanisława i Julian, żona Gertruda i Walenty Brodziak
zostali zaprzysiężeni do Armii Krajowej. Brodziak otrzymał pseudonim „L-2” i
włączył się do działań placówki AK w Raszkowie kierowanej przez Antoniego
Garbarka oraz wszedł w kontakty z placówką ZWZ-AK kierowaną przez Leona
Wieczorka.
Menu
Wstecz
Dalej

34. Lokalna Armia Krajowa
Leon Wieczorek
Dowódca placówek Armii Krajowej na terenie Raszkowa. Leon Wieczorek
utrzymywał szerokie kontakty m.in. z placówką AK „Aluminium” w Topoli
Małej, z tajnym szpitalikiem dr Brodziaka, z okolicznymi partyzantami i
ośrodkiem kierowniczym ZWZ-AK w Ostrowie Wielkopolskim.
Józef Zasieczny ps. „Wuja”
Zamieszkały w Raszkowie. Jako zawodowy pszczelarz posiadał liczne kontakty
w środowisku niemieckim. Dzięki temu miał możliwość poruszania się po
terenie Wielkopolski i Generalnej Guberni. Wykorzystywał te możliwości w
organizowaniu na szeroką skalę transporty żywności dla wysiedlonych,
współpracował z organizacjami Armii Krajowej w Ostrowie i na terenie
Raszkowa. Prowadził działalność „Ojczyzna”, która miała na celu pomoc
społeczną dla rodzin polskich represjonowanych i wysiedlonych. Wspólnie z
wyżej wymienionymi dr Brodziakiem oraz Leonem Wieczorkiem organizowali
zapasy mąki z młyna w Raszkowie, zapasy paliw z magazynów w Krotoszynie.
Menu
Wstecz
Dalej

35. Lokalna Armia Krajowa
Jan Kempiński ps. „Błysk” ur. 4 lutego 1921r. w Jaskółkach. W konspiracjach
działał od 1940 roku. Po wysiedleniu uciekł na tereny Niemiec i stworzył grupę
konspiracyjną. W 1943r. został aresztowany przez gestapowców za
działalność sabotażową. Udało mu się jednak zbiec podczas transportu do
obozu koncentracyjnego. Powrócił do Polski i wstąpił do akowskiej
partyzantki w Górach Świętokrzyskich. „Błysk” otrzymał wiele odznaczeń za
stoją działalność: Krzyżem zasługi, trzema Krzyżami Walecznymi oraz Krzyżem
Virtuti Militarii IV i V klasy.
„Błysk” zorganizował na terenie raszkowskiej gminy sieć placówek. Jego
oddziały liczyły około 100-120 członków. Grupa działała w rejonie Raszkowa,
Jaskółek i Ligoty.
Kres „Błyska” nastąpił w 1945r. po zakrojonej na szeroką skalę akcji 14. Pułku
Korpusu Bezpieczeństwa Wojskowego i 140. Pułku NKWD, które
zdziesiątkowały oddziały pod Odolanowem. Jan Kempiński został aresztowany
dnia 17 grudnia 1945r. W dniu 4 maja 1946r. sąd skazał go na karę śmierci.
Wyrok wykonano dnia 21 czerwca 1946r. w Poznaniu.
Menu
Wstecz
Dalej

36. Lokalna Armia Krajowa
Członkowie Armii Krajowej w naszym powiecie nasilili akcje sabotażowe
działań niemieckich.
Przy pomocy tamtejszej ludności starali się uniemożliwić wrogom demontaż
fabryk i przedsiębiorstw, zabezpieczali pozostawione mienie, rozminowali
mosty i budowle przeznaczone do zburzenia przez wycofujące się oddziały
niemieckie.
W nocy z 22 na 23 stycznia 1945r. na teren Ostrowa Wielkopolskiego przybyła
pierwsza jednostka Armii Czerwonej. Według Henryka Matuszczaka był to
patrol ze składu Samodzielnego Korpusu Pancernego. Jako grupa pościgowa
wyprzedziła znacznie armie ogólnokrajowe.
Pierwszy radziecki czołg do Raszkowa wjechał rankiem 23 stycznia 1945r.
Dzień później w nasze okolice nadciągnęły niedobitki armii niemieckiej.
Prawdopodobnie był to oddział z elitarnego korpusu „Hermann Göring”. Na
terenie gminy Raszków doszło do krwawej potyczki między oddziałami
nieprzyjaciela. Podczas tych walk oddziały niemiecki poniosły bardzo dużą
stratę. Poległych niemieckich żołnierzy pochowano w zbiorowej mogile w
lasku w Rąbczynie.
Menu
Wstecz

37. Przygotowały :
Anna Matyba
Paulina Spendowska
Katarzyna Walczak
uczennice Gimnazjum im. Armii Krajowej w Raszkowie
W ramach projektu : „ Nadajemy imię naszej szkole”
Menu