1. OOp 1 juli is de gewijzigde Aanbestedingswet 2012 in werking
getreden, waarmee de nieuwste Europese richtlijnen zijn om-
gezet in Nederlands recht. De nieuwe wet heeft het afgelopen
jaar geleid tot een stortvloed aan congressen, workshops, con-
sultaties en artikelen. Mogelijkheden te over voor overheids-
inkopers om zich te verdiepen in het innovatiepartnerschap,
de uitbreiding van de uitsluitingsgronden en de uitzonderin-
gen voor sociale diensten. Mogelijkheden die terecht veelvul-
dig aangegrepen zijn. De keerzijde van deze belangstelling
wordt inmiddels ook duidelijk; klassieke supply chain-proces-
sen als make-or-buy-beslissingen, total cost of ownership en
leveranciersmanagement raken ondergesneeuwd.
Strategische functie
Peter Kraljic, bekend van zijn portfoliomatrix, schreef ruim
30 jaar geleden al ‘Purchasing Must Become Supply Manage-
ment’. Het was een oproep om inkoop van een strikt ope-
rationele functie te verheffen naar een strategische functie.
Kraljic benadrukte de noodzaak om de hele keten te managen
en beschreef processen als contractmanagement, supply risk
management en make or buy policies. Relatief nieuwe concep-
ten in 1983, maar inmiddels uitgebreid onderzochte proces-
sen die hun waarde hebben bewezen. Juist aan deze klassieke
supply chain-processen wordt momenteel weinig aandacht
besteed door overheidsinkopers, zo blijkt.
Actuele ontwikkelingen
KPMG en Pels Rijcken organiseerden een ronde tafel met
25 inkopers uit de publieke sector, afkomstig van verschillen-
de overheidsinstellingen, waterschappen, provincies en grote
gemeenten. Met het thema ‘grip op innovaties en inrichting
van inkoop’ werd uitgebreid gediscussieerd over actuele ont-
wikkelingen en vraagstukken. Een enquête onder de parti-
Aanbestedingswet
verdringt klassieke
supply chain-processen
Make-or-buy-beslissingen, total cost of ownership en leveranciersmanagement zijn
in het gedrang gekomen door de vele ontwikkelingen in het aanbestedingsrecht.
Dat blijkt uit een rondetafelgesprek met overheidsinkopers. Consultants JohnTros
enWouter Lohmann doen verslag.
WouterLohmann
Functie:senior
consultant
Organisatie:KPMG,
strategicsourcing&
procurement
JohnTros
Functie:partner
Organisatie:KPMG,
strategicsourcing&
procurement
Auteurs
cipanten laat de huidige focus op de juridische kant van het
inkoopproces goed zien: iedereen was het eens met de stelling
dat hij of zij op hoogte is van de laatste ontwikkelingen van
de Aanbestedingswet (figuur 1).
Impact
Daarentegen geeft een derde van de inkopers aan dat de in-
koopafdeling niet betrokken wordt bij alle make-or-buy-be-
slissingen. Dat wil zeggen de keuze om een product in te
kopen of zelf te ontwikkelen (figuur 2). Inkoop kan van gro-
te toegevoegde waarde zijn bij deze beslissing door relevante
(markt)informatie aan te leveren. Bijvoorbeeld over beschik-
bare producten, eventuele schaarste of overcapaciteit in de
markt en verwachte kosten en levertijd bij een aanbesteding.
Dergelijke informatie is noodzakelijk om de impact van een
uitbesteding (buy-beslissing) te beoordelen.
Levenscycluskosten
Ook de total cost of ownership (TCO) – de totale kosten van
aanschaf, gebruik, onderhoud en verwijdering van een pro-
duct – krijgt weinig aandacht van overheidsinkopers. Twee
derde van de respondenten geeft aan geen inzicht te hebben
in deze kosten (figuur 3). Het risico is dat een product dat het
beste scoort op het prijscriterium, uiteindelijk duurder blijkt
dan een product met een lagere score. Wanneer de TCO van
beide producten niet bekend is, bestaat de kans op verspil-
ling van publieke middelen. TCO-berekeningen zijn overi-
gens ook relevant voor de Aanbestedingswet: de levenscyclus-
kosten van een product (die sinds 1 juli als gunningscriterium
gehanteerd mogen worden) bestaan voor een zeer groot deel
uit de TCO. Levenscycluskosten omvatten naast de total cost
of ownership ook (het kwantificeerde deel van) de kosten van
externe milieu-effecten.
DEAL! 8 - 201634

2. VU LAW
ACADEMY
Specialiseren of verdiepen in het
Aanbestedingsrecht?
• Leergang aanbestedingsrecht voor inkopers (maart 2017)
• Leergang aanbestedingsrecht voor juristen (maart 2017)
• Studiemiddag aanbestedingsrecht (4x per jaar)
www.vula.nl
Coördinator:
prof. mr.
Chris Jansen
(advertentie)
Ongeveer de helft van de respondenten stelt dat de organi-
satie de contracten met leveranciers niet centraal managet
(figuur 4). Centraal inzicht in alle afspraken, contracten en
prestaties van leveranciers is essentieel voor goed leveran-
ciersmanagement. Zonder structuur op dit vlak bestaat het
risico dat leveranciers niet consistent aan afspraken gehou-
den worden en dat hun prestaties onvoldoende gemonitord
en bijgestuurd worden. Ook bestaat de kan dat leveranciers
verschillende prijzen en voorwaarden overeenkomen met
verschillende afdelingen van de inkopende organisatie.
Uitkomst bieden
Het gebrek aan aandacht voor de klassieke supply chain-pro-
cessen staat in schril contrast met de grote bekendheid van
de Aanbestedingswet. Het lijkt erop dat make-or-buy-beslis-
singen, total cost of ownership en leveranciersmanagement in
het gedrang zijn gekomen door de vele ontwikkelingen in het
aanbestedingsrecht. Dit beeld wordt bevestigd wanneer bij de
ronde tafel gevraagd wordt waar de deelnemers in een volgen-
de sessie over willen doorpraten. Meest genoemd worden life
cycle cost management en lean procurement. Dezelfde ontwik-
keling is zichtbaar in onze adviespraktijk. Veel vraagstukken
bij aanbestedingen komen voort uit onvoldoende kennis van
de leveranciersmarkt, de beoogde producten en de kostenop-
bouw van producten. Vraagstukken waar de Aanbestedings-
wet weinig houvast voor geeft, maar waarvoor goed supply
chain management uitkomst biedt.
Goede balans
Het pleidooi is niet om de Aanbestedingswet te negeren. Ze-
ker nu de wet net gewijzigd is zal de jurisprudentie zich snel
ontwikkelen en zullen aanbestedende diensten deze ontwik-
kelingen moeten volgen. Het is echter noodzakelijk om een
goede balans te vinden tussen de Aanbestedingswet en de
klassieke supply chain-processen. Alleen dan kan inkoop de
strategische rol spelen die Kraljic al in 1983 beoogde. £
Helemaal
meeeens
Meeoneens Beetjemee
oneens
Beetjemee
eens
Meeeens Helemaal
meeeens
Helemaal
meeeens
Meeoneens Beetjemee
oneens
Beetjemee
eens
Meeeens Helemaal
meeeens
Helemaal
meeeens
Meeoneens Beetjemee
oneens
Beetjemee
eens
Meeeens Helemaal
meeeens
Helemaal
meeeens
Meeoneens Beetjemee
oneens
Beetjemee
eens
Meeeens Helemaal
meeeens
80%
60%
40%
20%
0%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
FIGUUR 1 STELLING: U EN UW MEDEWERKERS ZIJN OP DE HOOGTE
VAN DE LAATSTE ONTWIKKELINGEN VAN DE AANBESTEDINGSWET
FIGUUR 3 STELLING: UW ORGANISATIE HEEFT INZICHT IN DE TOTALE
LEVENSDUURKOSTEN VAN EEN INGEKOCHT(E) PRODUCT OF DIENST
FIGUUR 2 STELLING: UW INKOOPAFDELING IS BETROKKEN BIJ ALLE
MAKE-OR-BUY-BESLISSINGEN VAN UW ORGANISATIE
FIGUUR 4 STELLING: DE LEVERANCIERSCONTACTEN WORDEN
CENTRAAL GEMANAGED BINNEN UW ORGANISATIE
Figuren:KPMG,2016
DEAL! 8 - 2016 35