impressionisme - 1880

1. 2e
helft 19e
eeuw = verandering
* uitwisseling van ideeën tussen
Europese landen: nieuwe
waarden en opvattingen
* onbegrip & conflicten:
industrialisering > urbanisatie >
sociale wantoestanden >
arbeidersbewegingen
* nieuwe ideologieën: socialisme,
marxisme, anarchisme
* groeiende scheiding tussen
religie en wetenschap:
* evolutietheorie van Darwin >
empirisme

2. Veranderingen in de kunst
Vroeger: dienstbaar aan religie, vaderland & moraal vanaf nu: autonome kunst
cultus van de schoonheid
zich onderscheiden als individu
individuele gevoelens
bijv. dandy

3. Schilderkunst
Het moment weergeven… IMPRESSIONISTEN > geen duidelijke lijnen meer
> sfeer weergeven met licht en kleur
Impression Soleil levant, 1874 – Le Hâvre – Claude Monet

4. 1880 – nieuwe ideeën in literatuur – 80’tigers
L’ART POUR L’ART
Autonome kunst
In dienst van de schoonheid
Nieuw tijdschrift: DE NIEUWE GIDS
Met jonge NEDERLANDSE SCHRIJVERS
Korte samenwerking… artistieke meningsverschillen
Willem Kloos Albert Verwey
Herman Gorter Frederik van Eeden

5. 80’tigers… enkele uitspraken:
Kunst is de allerindividueelste expressie
van de allerindividueelste emotie
Fantasie is de oorzaak en het middel
en het wezen van poëzie.
Vorm en inhoud bij poëzie zijn één.

6. Avond
Nauw zichtbaar wiegen op een lichten zucht
De witte bloesems in de scheemring - ziet,
Hoe langs mijn venster nog, met ras gerucht,
Een enkele al te late vogel vliedt.
En ver, daar ginds, die zachtgekleurde lucht
Als perlemoer, waar ied're tint vervliet
In teerheid... Rust - o, wondervreemd genucht!
Want alles is bij dag zo innig niet.
Alle geluid dat nog van verre sprak,
Verstierf - de wind, de wolken, alles gaat
Al zachter en zachter - alles wordt zo stil...
En ik weet niet, hoe thans dit hart, zo zwak,
Dat al zo moe is, altijd luider slaat,
Altijd maar luider, en niet rusten wil.
Willem Kloos (1859 - 1938)
Impressionistische kenmerken
Zintuiglijke waarnemingen: …
_____= veel …
Vorm & inhoud één
Hier niet:
Neologisme & onomatopee(ën)
Genucht: genoegen, vermaak
zachtgekleurde lucht: synesthesie

7. Avond
Nauw zichtbaar wiegen op een lichten zucht
De witte bloesems in de scheemring - ziet,
Hoe langs mijn venster nog, met ras gerucht,
Een enkele al te late vogel vliedt.
En ver, daar ginds, die zachtgekleurde lucht
Als perlemoer, waar ied're tint vervliet
In teerheid... Rust - o, wondervreemd genucht!
Want alles is bij dag zo innig niet.
Alle geluid dat nog van verre sprak,
Verstierf - de wind, de wolken, alles gaat
Al zachter en zachter - alles wordt zo stil...
En ik weet niet, hoe thans dit hart, zo zwak,
Dat al zo moe is, altijd luider slaat,
Altijd maar luider, en niet rusten wil.
Willem Kloos (1859 - 1938)
Impressionistische kenmerken
Zintuiglijke waarnemingen: …
_____= veel …
Vorm & inhoud één
Hier niet:
Neologisme & onomatopee(ën)
Genucht: genoegen, vermaak
zachtgekleurde lucht: synesthesie