More Related Content Similar to 50 cong ty lam thay doi the gioi
Similar to 50 cong ty lam thay doi the gioi (20) More from khosachdientu2015
More from khosachdientu2015 (20) 50 cong ty lam thay doi the gioi3. 50 COMPANIES THAT CHANGED THE WORLD
© 2001 Howard Rothman
Original English language edition published by Career Press,
3 Tice Rd., Franklin Lakes, NJ 07417 USA. All rights reserved.
Vietnamese edition © 2008 by First News â Tri Viet.
Published by arrangement with Career Press.
50 COMPANIES THAT CHANGED THE WORLD
50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
Cöng ty First News-Trñ ViĂŻĂ„t giûÀ baĂŁn quyĂŻĂŹn xuĂȘĂ«t baĂŁn vaĂą phaĂĄt haĂąnh
ĂȘĂ«n baĂŁn tiĂŻĂ«ng ViĂŻĂ„t trĂŻn toaĂąn thĂŻĂ« giĂșĂĄi theo hĂșĂ„p à öÏng chuyĂŻĂn giao
baĂŁn quyĂŻĂŹn vĂșĂĄi Career Press, Hoa KyĂą.
BĂȘĂ«t cûå sûÄ sao cheĂĄp naĂąo khöng Ă Ă»ĂșĂ„c sûÄ à öÏng yĂĄ cuĂŁa First News vaĂą
Career Press Ă ĂŻĂŹu laĂą bĂȘĂ«t hĂșĂ„p phaĂĄp vaĂą vi phaĂ„m LuĂȘĂ„t XuĂȘĂ«t baĂŁn ViĂŻĂ„t
Nam, LuĂȘĂ„t BaĂŁn quyĂŻĂŹn Quöëc tĂŻĂ« vaĂą Cöng Ă»ĂșĂĄc BaĂŁo höÄ BaĂŁn quyĂŻĂŹn SĂșĂŁ
hûÀu Trñ tuïÄ Berne.
CCĂĂNNGG TTYY VVĂĂNN HHOOĂĂAA SSAAĂĂNNGG TTAAĂ
Ă
OO TTRRĂĂ VVIIĂĂĂ
Ă
TT -- FFIIRRSSTT NNEEWWSS
11HNguyĂŻĂźn ThĂ” Minh Khai, QuĂȘĂ„n 1, TP. HöÏ Chñ Minh
Tel: (84-8) 8227979 - 8227980 - 8233859 - 8233860
Fax: (84-8) 8224560; Email: triviet@firstnews.com.vn
Website: www.firstnews.com.vn
4. First News
NHAĂ XUĂĂT BAĂN TREĂ
Biïn dÔch:
CAO XUĂN VIĂĂ
T KHĂĂNG â VĂĂNG BAĂO LONG
50 COMPANIES THAT CHANGED THE WORLD
Howard Rothman
CO-AUTHOR OF COMPANIES WITH A CONSCIENCE
5. LĂșĂąi taĂĄc giaĂŁ
D
uĂą töÏn taĂ„i nhĂ» möÄt sûåc maĂ„nh riĂŻng leĂŁ hay hĂșĂ„p nhĂȘĂ«t, thĂŻĂ« giĂșĂĄi
cuĂŁa caĂĄc cöng ty vaĂą tĂȘĂ„p Ă oaĂąn Ă ang coĂĄ möÄt aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng ngaĂąy
caùng maÄnh meÀ vaù liïn tuÄc à ïën cuöÄc söëng cuãa mößi chuång ta.
ChuĂĄng ta söëng vaĂą laĂąm viĂŻĂ„c trong thĂŻĂ« giĂșĂĄi Ă oĂĄ. ChuĂĄng ta Ăčn, mĂčĂ„c, ĂșĂŁ; chuĂĄng
ta di chuyĂŻĂn trĂŻn nhûÀng chiĂŻĂ«c xe hĂși, taĂąu hoĂŁa, maĂĄy bay do thĂŻĂ« giĂșĂĄi Ă oĂĄ
saĂŁn xuĂȘĂ«t ra vaĂą giao tiĂŻĂ«p liĂŻn luĂ„c Ă Ă”a möÄt caĂĄch nhanh choĂĄng nhĂșĂą caĂĄc
maĂ„ng lĂ»ĂșĂĄi truyĂŻĂŹn thöng Ă iĂŻĂ„n tûã cûÄc kyĂą hûÀu hiĂŻĂ„u maĂą thĂŻĂ« giĂșĂĄi Ă oĂĄ mang
laĂ„i. NoĂĄi toĂĄm laĂ„i, moĂ„i nhu cĂȘĂŹu vĂŻĂŹ cuöÄc söëng, sinh hoaĂ„t, hoĂ„c tĂȘĂ„p, giaĂŁi trñ vaĂą
laĂąm viĂŻĂ„c haĂąng ngaĂąy cuĂŁa chuĂĄng ta Ă ĂŻĂŹu lĂŻĂ„ thuöÄc gĂȘĂŹn nhĂ» hoaĂąn toaĂąn vaĂąo
thĂŻĂ« giĂșĂĄi cuĂŁa caĂĄc cöng ty cuĂąng haĂąng triĂŻĂ„u saĂŁn phĂȘĂm vaĂą dĂ”ch vuĂ„ maĂą hoĂ„
cung cĂȘĂ«p.
Tûù kinh nghiïÄm à iïÏu haùnh möÄt cûãa haùng baån leã vaù möÄt cöng ty baån
haĂąng tûÄ à öÄng cuĂŁa gia Ă ĂČnh, töi coĂĄ nhiĂŻĂŹu cĂș höÄi quan saĂĄt thĂŻĂ« giĂșĂĄi thĂ»Ășng
maĂ„i. Töi Ă aĂ€ chuĂŁ à öÄng tham gia thĂŻĂ« giĂșĂĄi naĂąy ngay tûù khi coĂąn hoĂ„c phöĂ
thöng. Khi trĂșĂŁ thaĂąnh möÄt nhaĂą baĂĄo, möÄt cöë vĂȘĂ«n kinh tĂŻĂ« vaĂą baĂŁn thĂȘn tham
gia trûÄc tiĂŻĂ«p vaĂąo cöng viĂŻĂ„c kinh doanh, töi Ă aĂ€ coĂĄ dĂ”p laĂąm viĂŻĂ„c vĂșĂĄi nhiĂŻĂŹu
cöng ty rĂȘĂ«t thuĂĄ vĂ” khi hoĂ„ thûÄc hiĂŻĂ„n caĂĄc dûÄ aĂĄn à öÄc Ă aĂĄo vaĂą quan troĂ„ng. Töi
thñch thuå à ïën à öÄ à aÀ viïët thaùnh saåch möÄt vaùi dûÄ aån trong söë à oå.
VĂșĂĄi quyĂŻĂn saĂĄch naĂąy, töi muöën gûãi Ă ĂŻĂ«n caĂĄc baĂ„n möÄt bûåc tranh toaĂąn
caĂŁnh vĂŻĂŹ nhûÀng caĂĄch thûåc maĂą caĂĄc cöng ty Ă aĂ€ aĂĄp duĂ„ng vaĂą laĂąm thay à öĂi thĂŻĂ«
giĂșĂĄi cuĂŁa chuĂĄng ta. Töi Ă aĂ€ tham khaĂŁo yĂĄ kiĂŻĂ«n cuĂŁa caĂĄc giaĂĄm à öëc Ă iĂŻĂŹu haĂąnh,
caĂĄc chuyĂŻn gia, kyĂ€ sĂ», giaĂĄo viĂŻn, nhĂȘn viĂŻn, baĂ„n beĂą trong nhiĂŻĂŹu lĂŽnh vûÄc
Ă ĂŻĂ sau cuĂąng lĂȘĂ„p ra möÄt danh saĂĄch göÏm 50 cöng ty tiĂŻu biĂŻĂu nhĂȘĂ«t, bao
quaĂĄt nhĂȘĂ«t vaĂą noĂĄi lĂŻn Ă Ă»ĂșĂ„c tĂȘĂŹm aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng maĂą hoĂ„ Ă aĂ€ taĂ„o ra à öëi vĂșĂĄi cuöÄc
söëng con ngĂ»ĂșĂąi trong thĂŻĂ« kyĂŁ XIX vaĂą XX. ĂĂ Ă ĂȘy, baĂ„n seĂ€ thĂȘĂ«y khaĂĄi niĂŻĂ„m vĂŻĂŹ
di chuyĂŻĂn Ă Ă»ĂșĂ„c dĂȘĂźn dĂčĂŠt tûù chuĂŁ Ă ĂŻĂŹ taĂąu hoĂŁa vaĂą xe hĂși sang maĂĄy bay, hay
caĂĄch thûåc maĂą cuöÄc caĂĄch maĂ„ng truyĂŻĂŹn thöng Ă aĂ€ Ă Ă»a nhĂȘn loaĂ„i Ă i tûù baĂĄo
6. 6 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
chñ Ă ĂŻĂ«n Ă aĂąi phaĂĄt thanh, truyĂŻĂŹn hĂČnh röÏi Ă ĂŻĂ«n maĂ„ng Internet. XaĂ€ höÄi chuĂĄng
ta Ă aĂ€ thay à öĂi ra sao sau sûÄ xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n cuĂŁa Ă iĂŻĂ„n vaĂą Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i, cuĂŁa chuößi
khaĂĄch saĂ„n vaĂą thûåc Ăčn nhanhâŠ
CoĂĄ thĂŻĂ noĂĄi, sûÄ hĂČnh thaĂąnh vaĂą phaĂĄt triĂŻĂn cuĂŁa xaĂ€ höÄi noĂĄi chung vaĂą
ngaĂąnh thĂ»Ășng maĂ„i noĂĄi riĂŻng nĂčçm trong tĂȘĂŹm aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng cuĂŁa nhûÀng con
ngĂ»ĂșĂąi kiĂŻĂ„t xuĂȘĂ«t, coĂĄ tĂȘĂŹm nhĂČn vĂ»ĂșĂ„t thĂșĂąi gian, nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi khĂșĂŁi xĂ»ĂșĂĄng caĂĄc
traĂąo lĂ»u, löëi söëng, cöng nghĂŻĂ„ mĂșĂĄi bĂčçng nhûÀng yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng à öÄt phaĂĄ maĂ„nh meĂ€
nhĂȘĂ«t. VĂČ thĂŻĂ«, khöng coĂĄ gĂČ Ă aĂĄng ngaĂ„c nhiĂŻn khi biĂŻĂ«t rĂčçng gĂȘĂŹn nhĂ» tĂȘĂ«t caĂŁ
nhûÀng cöng ty Ă Ă»ĂșĂ„c Ă ĂŻĂŹ cĂȘĂ„p Ă ĂŻĂ«n trong danh saĂĄch 50 Cöng ty laĂąm thay
à öĂi thĂŻĂ« giĂșĂĄi, duĂą Ă Ă»ĂșĂ„c thaĂąnh lĂȘĂ„p khi naĂąo vaĂą ĂșĂŁ Ă ĂȘu, vĂȘĂźn coĂĄ aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng rĂȘĂ«t
lĂșĂĄn Ă ĂŻĂ«n cuöÄc söëng cuĂŁa chuĂĄng ta. SûÄ thĂȘĂ„t laĂą töi viĂŻĂ«t quyĂŻĂn saĂĄch naĂąy trĂŻn
möÄt chiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh cuĂŁa haĂ€ng Apple vĂșĂĄi sûÄ trĂșĂ„ giuĂĄp cuĂŁa trĂČnh duyĂŻĂ„t
Netscape, phĂȘĂŹn mĂŻĂŹm soaĂ„n thaĂŁo vĂčn baĂŁn Microsoft Word vaĂą maĂĄy in
Hewlett-Packard. Töi nhĂȘĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c thĂ» tûù qua dĂ”ch vuĂ„ FedEx khoaĂŁng ba
lĂȘĂŹn möÄt tuĂȘĂŹn, vaĂą thĂ»ĂșĂąng giaĂŁi trñ cuĂ€ng nhĂ» cĂȘĂ„p nhĂȘĂ„t tin tûåc tûù caĂĄc kĂŻnh
truyĂŻĂŹn hĂČnh CNN, CBS nhĂșĂą hĂŻĂ„ thöëng truyĂŻĂŹn hĂČnh caĂĄp cuĂŁa nhaĂą cung cĂȘĂ«p
AT&T. ChiĂŻĂ«c xe Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa töi laĂą saĂŁn phĂȘĂm cuĂŁa tĂȘĂ„p Ă oaĂąn General
Motors, chiïëc tiïëp theo mang nhaÀn hiïÄu Toyota, vaù chiïëc xe hiïÄn nay
töi Ă ang sûã duĂ„ng coĂĄ voĂŁ xe cuĂŁa haĂ€ng Firestone. Töi tĂȘĂ„p thĂŻĂ duĂ„c haĂąng
ngaĂąy bĂčçng à öi giaĂąy Nike vaĂą nghe nhaĂ„c bĂčçng Ă ĂȘĂŹu Ă ĂŽa Sony. Con caĂĄi
chuĂĄng töi thĂ»ĂșĂąng xem caĂĄc böÄ phim hoaĂ„t hĂČnh Walt Disney vaĂą thñch vaĂąo
caĂĄc cûãa haĂąng à öÏ chĂși Toy âRâ Us khi coĂąn beĂĄ. Töi tûùng Ă i maĂĄy bay cuĂŁa
haĂ€ng People Express à öi ba lĂȘĂŹn. Gia Ă ĂČnh töi thĂ»ĂșĂąng Ă i mua sĂčĂŠm ĂșĂŁ hĂŻĂ„
thöëng baĂĄn leĂŁ Wal-Mart vaĂą mua vĂŻĂŹ saĂŁn phĂȘĂm cuĂŁa rĂȘĂ«t nhiĂŻĂŹu cöng ty nhĂ»
Kellogg, Procter & Gamble, Philip Morris, H.J. Heinz, L.L. Bean, Coca-
ColaâŠ
50 cöng ty naĂąy roĂ€ raĂąng Ă aĂ€ taĂ„o ra möÄt kyĂŁ nguyĂŻn mĂșĂĄi cuĂŁa nĂŻĂŹn thĂ»Ășng
maĂ„i toaĂąn cĂȘĂŹu. HoĂ„ Ă aĂ€ coĂĄ nhûÀng phaĂĄt kiĂŻĂ«n vö cuĂąng quan troĂ„ng vĂŻĂŹ dĂȘy
chuyĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t, nhĂ»ĂșĂ„ng quyĂŻĂŹn kinh doanh, mĂșĂŁ röÄng thĂ»Ășng hiĂŻĂ„u vaĂą
nhĂȘn viĂŻn thĂșĂąi vuĂ„. HoĂ„ Ă aĂ€ taĂ„o ra nhûÀng dĂȘĂ«u ĂȘĂ«n Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t à öëi vĂșĂĄi thĂŻĂ« giĂșĂĄi
noĂĄi chung vaĂą tûùng ngĂ»ĂșĂąi chuĂĄng ta noĂĄi riĂŻng bĂčçng caĂĄch thay à öĂi caĂĄc loaĂ„i
lĂ»Ășng thûÄc - thûÄc phĂȘĂm maĂą chuĂĄng ta sûã duĂ„ng haĂąng ngaĂąy, nhûÀng troĂą giaĂŁi
trñ chuĂĄng ta yĂŻu thñch vaĂą phĂ»Ășng thûåc giuĂĄp chuĂĄng ta liĂŻn laĂ„c vĂșĂĄi nhau.
TrĂŻn thûÄc tĂŻĂ«, caĂĄc cöng ty naĂąy luön phaĂŁi à öëi Ă ĂȘĂŹu vĂșĂĄi nhûÀng thaĂĄch
thûåc thĂ»ĂșĂąng trûÄc Ă ĂŻĂ duy trĂČ aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng cuĂŁa mĂČnh, nhĂ»ng hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t hoĂ„ Ă ĂŻĂŹu
7. LĂĂI TAĂC GIAĂ âą 7
thaĂąnh cöng trĂŻn thĂ»Ășng trĂ»ĂșĂąng. ĂoĂĄ laĂą möÄt trong nhûÀng lyĂĄ do chñnh
khiĂŻĂ«n tĂŻn tuöĂi cuĂŁa hoĂ„ Ă Ă»ĂșĂ„c Ă Ă»a vaĂąo saĂĄch. Hy voĂ„ng nhûÀng cĂȘu chuyĂŻĂ„n
thuĂĄ vĂ” vĂŻĂŹ con Ă Ă»ĂșĂąng chinh phuĂ„c thĂŻĂ« giĂșĂĄi cuĂŁa hoĂ„ seĂ€ hĂȘĂ«p dĂȘĂźn vaĂą mang laĂ„i
nhiïÏu à iïÏu böà ñch cho caåc baÄn.
MöÄt söë à öÄc giaĂŁ hoĂŁi töi vĂŻĂŹ khaĂŁ nĂčng Ă ĂȘĂŹu tĂ» vaĂąo caĂĄc cöng ty trĂŻn. ĂoĂĄ
laĂą möÄt cĂȘu hoĂŁi thöng minh vaĂą töi Ă aĂ€ khuyĂŻn hoĂ„ haĂ€y haĂąnh à öÄng ngay.
MöÄt vaĂąi ângĂ»ĂșĂąi khöĂng löÏâ trong söë 50 cöng ty kĂŻĂ trĂŻn laĂą âthaĂąnh viĂŻn
thĂ»ĂșĂąng trûÄcâ cuĂŁa chĂł söë Down Jones. MöÄt söë khaĂĄc laĂą nhûÀng doanh
nghiĂŻĂ„p à ûång Ă ĂȘĂŹu saĂąn giao dĂ”ch NASDAQ. Tuy nhiĂŻn, sûÄ bĂȘĂ«t öĂn cuĂŁa thĂ”
trĂ»ĂșĂąng chûång khoaĂĄn nûãa cuöëi nĂčm 2000 Ă aĂ€ gĂȘy cho hoĂ„ möÄt vaĂąi cuĂĄ söëc
khaĂĄ nĂčĂ„ng. Microsoft, AT&T vaĂą Ford cuĂ€ng khöng miĂŻĂźn nhiĂŻĂźm trĂ»ĂșĂĄc sûÄ
biĂŻĂ«n à öÄng cuĂŁa thĂ” giaĂĄ cöà phiĂŻĂ«u trong nhiĂŻĂŹu phĂȘn khuĂĄc thĂ” trĂ»ĂșĂąng. Tuy
nhiĂŻn, caĂĄc nhaĂą Ă ĂȘĂŹu tĂ» lĂȘu daĂąi coĂĄ thĂŻĂ yĂŻn tĂȘm rĂčçng nhûÀng cöng ty Ă Ă»ĂșĂ„c
noĂĄi Ă ĂŻĂ«n trong quyĂŻĂn saĂĄch coĂĄ möÄt bĂŻĂŹ daĂąy hoaĂ„t à öÄng vûÀng chĂčĂŠc, coĂĄ
nguöÏn lûÄc taĂąi chñnh döÏi daĂąo vaĂą chiĂŻĂ«n lĂ»ĂșĂ„c kinh doanh hiĂŻĂ„u quaĂŁ. Hy voĂ„ng
rĂčçng caĂĄc nhaĂą tiĂŻn phong naĂąy seĂ€ tiĂŻĂ«p tuĂ„c duy trĂČ vĂ” trñ dĂȘĂźn Ă ĂȘĂŹu cuĂŁa mĂČnh
trong thĂŻĂ« kyĂŁ 21.
- Howard Rothman
9. 1
MICROSOFT
Ngöi nhaĂą khöng thĂŻĂ thiĂŻĂ«u cûãa söĂ,
cuöÄc söëng khöng thïà thiïëu⊠Windows!
âą NgĂ»ĂșĂąi saĂĄng lĂȘĂ„p:
âą Logo:
⹠VÔ trñ trong nïÏn
kinh tïë MyÀ:
âą NeĂĄt Ă ĂčĂ„c trĂ»ng:
âą SaĂŁn phĂȘĂm chñnh:
âą Doanh thu:
âą LĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n:
âą Söë nhĂȘn viĂŻn:
âą Ăöëi thuĂŁ chñnh:
âą KiĂŻĂ«n truĂĄc sĂ» trĂ»ĂșĂŁng
PhaĂĄt triĂŻĂn PhĂȘĂŹn mĂŻĂŹm:
⹠Chuã tÔch kiïm CEO:
âą TruĂ„ sĂșĂŁ chñnh:
âą NĂčm thaĂąnh lĂȘĂ„p:
âą Website:
William H. Gates III vaĂą Paul Allen
HaĂ„ng 49 (Fortune 500 â nĂčm 2007)
TaĂ„o ra nhûÀng hĂŻĂ„ Ă iĂŻĂŹu haĂąnh Ă Ă»ĂșĂ„c sûã duĂ„ng bĂșĂŁi
gĂȘĂŹn nhĂ» toaĂąn böÄ caĂĄc maĂĄy tñnh caĂĄ nhĂȘn trĂŻn
khĂčĂŠp thĂŻĂ« giĂșĂĄi
PhĂȘĂŹn mĂŻĂŹm maĂĄy tñnh vaĂą caĂĄc dĂ”ch vuĂ„ Internet
51,12 tĂł à ö la (nĂčm 2007)
12,6 tĂł à ö-la (nĂčm 2007)
79.000 ngĂ»ĂșĂąi (nĂčm 2007)
America Online (AOL), Oracle, Sun Microsystems
William H. Gates III
Steve A. Ballmer
Redmond, Washington, Hoa KyĂą
1975
www.microsoft.com
ToĂĄm tĂčĂŠt
10. 10 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
DuĂą muöën duĂą khöng, vö tĂČnh hay cöë yĂĄ, trûÄc tiĂŻĂ«p hay giaĂĄn tiĂŻĂ«p, baĂ„n
Ă ang sûã duĂ„ng saĂŁn phĂȘĂm vaĂą dĂ”ch vuĂ„ cuĂŁa Microsoft. VaĂą, baĂ„n cuĂ€ng khöng
thĂŻĂ phuĂŁ nhĂȘĂ„n Ă iĂŻĂŹu naĂąy: Microsoft laĂą cöng ty quyĂŻĂŹn lûÄc nhĂȘĂ«t thĂŻĂ« giĂșĂĄi
hiĂŻĂ„n nay.
ĂĂ»ĂșĂ„c thaĂąnh lĂȘĂ„p caĂĄch Ă ĂȘy hĂșn 30 nĂčm bĂșĂŁi hai ngĂ»ĂșĂąi baĂ„n thĂȘn tûù
thĂșĂąi niĂŻn thiĂŻĂ«u, tĂȘĂ„p Ă oaĂąn naĂąy Ă ang ngaĂąy caĂąng lĂșĂĄn maĂ„nh cuĂąng vĂșĂĄi sûÄ
phaĂĄt triĂŻĂn cuĂŁa maĂĄy tñnh caĂĄ nhĂȘn. Microsoft khöng phaĂŁi laĂą cöng ty lĂșĂĄn
nhĂȘĂ«t, cuĂ€ng khöng phaĂŁi laĂą cöng ty coĂĄ giaĂĄ trĂ” nhĂȘĂ«t thĂŻĂ« giĂșĂĄi. NoĂĄ khöng
thĂȘĂ„t sûÄ xuĂȘĂ«t sĂčĂŠc vĂŻĂŹ mĂčĂ„t caĂŁi tiĂŻĂ«n, phaĂĄt triĂŻĂn cöng nghĂŻĂ„ hay thiĂŻĂ«t lĂȘĂ„p
Ă Ă»ĂșĂ„c möëi quan hĂŻĂ„ töët Ă eĂ„p vĂșĂĄi nhĂȘn viĂŻn. NoĂĄ khöng hĂȘĂ«p dĂȘĂźn nhĂ» möÄt
trang web hay, löi cuöën nhĂ» möÄt thĂ»Ășng vuĂ„ thĂŻĂ thao Ă ĂČnh Ă aĂĄm, hay
thu huĂĄt nhĂ» möÄt troĂą giaĂŁi trñ thĂșĂąi thĂ»ĂșĂ„ng. NhĂ»ng, noĂĄ Ă aĂ€ saĂŁn xuĂȘĂ«t ra
möÄt phĂȘĂŹn mĂŻĂŹm vĂȘĂ„n haĂąnh Ă ĂŻĂ«n 90% söë maĂĄy tñnh caĂĄ nhĂȘn trĂŻn toaĂąn thĂŻĂ«
giĂșĂĄi â vaĂą Ă iĂŻĂŹu naĂąy Ă aĂ€ mang Ă ĂŻĂ«n cho noĂĄ möÄt vĂ” trñ thöëng trĂ” tuyĂŻĂ„t à öëi
maĂą chĂ»a coĂĄ cöng ty naĂąo, ĂșĂŁ bĂȘĂ«t kyĂą lĂŽnh vûÄc naĂąo, coĂĄ thĂŻĂ bĂČ kĂ”p.
***
CĂȘu chuyĂŻĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu vaĂąo nĂčm 1975, khi Bill Gates vaĂą Paul
Allen chuyĂŻĂn à öĂi ngön ngûÀ lĂȘĂ„p trĂČnh cuĂŁa loaĂ„i maĂĄy tñnh lĂșĂĄn Ă ĂșĂąi Ă ĂȘĂŹu
thaĂąnh möÄt loaĂ„i ngön ngûÀ coĂĄ thĂŻĂ Ă Ă»ĂșĂ„c sûã duĂ„ng trĂŻn chiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh caĂĄ
nhĂȘn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn. Cöng ty maĂą hoĂ„ Ă aĂ€ Ă ĂčĂ„t tĂŻn bĂčçng caĂĄch gheĂĄp hai tûù Ă ĂȘĂŹu cuĂŁa
âmicrocomputersâ(1)
vaĂą âsoftwareâ(2)
Ă aĂ€ thaĂąnh cöng ngoaĂąi sûåc tĂ»ĂșĂŁng
tĂ»ĂșĂ„ng. LĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n nĂčm Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn chĂł laĂą 16.000 à ö-la, nhĂ»ng Ă ĂŻĂ«n nĂčm thûå
nĂčm nhaĂŁy voĂ„t lĂŻn Ă ĂŻĂ«n 7,5 triĂŻĂ„u à ö-la vaĂą mĂșĂŁ röÄng kinh doanh ra toaĂąn
cĂȘĂŹu, thiĂŻĂ«t lĂȘĂ„p quan hĂŻĂ„ vĂșĂĄi tĂȘĂ«t caĂŁ caĂĄc nhaĂą saĂŁn xuĂȘĂ«t maĂĄy vi tñnh haĂąng Ă ĂȘĂŹu
thĂŻĂ« giĂșĂĄi, mĂșĂŁ röÄng caĂĄc doĂąng saĂŁn phĂȘĂm möÄt caĂĄch maĂ„nh meĂ€, vaĂą Ă aĂ€ thu vĂŻĂŹ
gĂȘĂŹn 150 triĂŻĂ„u à ö-la lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n trong nĂčm 1985. Sau Ă oĂĄ, Microsoft Ă Ă»ĂșĂ„c
cöà phĂȘĂŹn hoĂĄa trong khi vĂȘĂźn duy trĂČ mûåc lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n Ă aĂĄng kinh ngaĂ„c 25%
trĂŻn doanh thu baĂĄn haĂąng. Bill Gates âĂ oaĂ„tâ danh hiĂŻĂ„u tĂł phuĂĄ treĂŁ tuöĂi
nhĂȘĂ«t nĂ»ĂșĂĄc MyĂ€ khi Ă oĂĄ vaĂą trĂșĂŁ thaĂąnh ngĂ»ĂșĂąi giaĂąu nhĂȘĂ«t thĂŻĂ« giĂșĂĄi sau naĂąy.
(1) Microcomputer - Maåy vi tñnh.
(2) Software - PhĂȘĂŹn mĂŻĂŹm.
11. MICROSOFT âą 11
Bill Gates vaĂą Paul Allen, ngaĂąy Ă oĂĄ vaĂą bĂȘy giĂșĂą
NgoaĂąi nhûÀng thaĂąnh quaĂŁ to lĂșĂĄn kĂŻĂ trĂŻn, Microsoft cuĂ€ng nhĂȘĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c
vö söë lĂșĂąi khen tiĂŻĂ«ng chĂŻ khaĂĄc nhau. HoĂ„ bĂ” töë caĂĄo laĂą Ă aĂ€ chiĂŻĂ«m Ă oaĂ„t
nhûÀng caĂŁi tiĂŻĂ«n cöng nghĂŻĂ„ Ă Ă»ĂșĂ„c phaĂĄt triĂŻĂn bĂșĂŁi nhûÀng cöng ty khaĂĄc vaĂą
biĂŻĂ«n nhûÀng thaĂąnh tûÄu chĂȘĂ«t xaĂĄm naĂąy thaĂąnh taĂąi saĂŁn thu lĂșĂ„i riĂŻng; hoĂ„ Ă aĂ€
laĂ„m duĂ„ng quyĂŻĂŹn lûÄc vö haĂ„n cuĂŁa mĂČnh Ă ĂŻĂ cheĂąn eĂĄp caĂĄc à öëi thuĂŁ caĂ„nh
tranh vaĂą buöÄc ngĂ»ĂșĂąi tiĂŻu duĂąng phaĂŁi mua nhûÀng baĂŁn nĂȘng cĂȘĂ«p phĂȘĂŹn
mĂŻĂŹm vĂșĂĄi giaĂĄ caĂŁ à öÄc quyĂŻĂŹn. Tuy nhiĂŻn, hoĂ„ cuĂ€ng Ă aĂ€ boĂŁ lĂșĂ€ cĂș höÄi khi cĂșn
söët Internet buĂąng nöà à ïà röÏi sau Ă oĂĄ phaĂŁi vĂȘĂ«t vaĂŁ chaĂ„y Ă ua vĂșĂĄi caĂĄc à öëi thuĂŁ
caÄnh tranh trong lÎnh vûÄc naùy.
VaĂąo giûÀa nĂčm 1998, BöÄ TĂ» phaĂĄp Hoa KyĂą vaĂą möÄt liĂŻn minh göÏm
20 Ă aĂ„i biĂŻĂu liĂŻn bang Ă aĂ€ töë caĂĄo Microsoft vi phaĂ„m caĂĄc Ă iĂŻĂŹu luĂȘĂ„t
chöëng à öÄc quyĂŻĂŹn â möÄt caĂĄo buöÄc dĂȘĂźn Ă ĂŻĂ«n viĂŻĂ„c hoaĂ„t à öÄng cuĂŁa hoĂ„ phaĂŁi
bĂ” taĂĄch ra laĂąm hai maĂŁng. DuĂą vĂȘĂ„y, trong khi chĂșĂą phaĂĄn quyĂŻĂ«t cuĂŁa toĂąa
aĂĄn Ă Ă»ĂșĂ„c thi haĂąnh thĂČ Microsoft Ă aĂ€ kĂ”p phuĂ„c höÏi Ă ĂŻĂ lĂȘĂ«y laĂ„i quyĂŻĂŹn lûÄc
Ă aĂ€ mĂȘĂ«t.
Paul Allen Ă aĂ€ thĂȘĂ«y trĂ»ĂșĂĄc tĂ»Ășng lai khi öng nhĂČn thĂȘĂ«y chiĂŻĂ«c maĂĄy
tñnh MITS Altair trĂŻn trang bĂČa taĂ„p chñ Popular Mechanics vaĂąo nĂčm
1975. Allen, luĂĄc Ă oĂĄ Ă ang laĂąm viĂŻĂ„c ĂșĂŁ Honeywell, ngay lĂȘĂ„p tûåc nhĂȘĂ„n ra
rĂčçng thiĂŻĂ«t bĂ” mang tñnh tiĂŻn phong naĂąy seĂ€ thay à öĂi hoaĂąn toaĂąn caĂĄch sûã
duĂ„ng maĂĄy vi tñnh. Allen Ă Ă»a tĂșĂą taĂ„p chñ cho ngĂ»ĂșĂąi baĂ„n à öÏng hĂ»Ășng
Seattle Bill Gates, khi Ă oĂĄ Ă ang laĂą sinh viĂŻn nĂčm thûå hai ĂaĂ„i hoĂ„c
Harvard. Gates Ă aĂ€ viĂŻĂ«t chĂ»Ășng trĂČnh maĂĄy tñnh Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa mĂČnh vaĂą
12. 12 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
tûù Ă oĂĄ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu sûÄ nghiĂŻĂ„p kinh doanh maĂĄy tñnh khi chĂ»a Ă ĂŻĂ«n tuöĂi 20.
Thñch thuĂĄ vĂșĂĄi viĂŻĂźn caĂŁnh thaĂąnh cöng, Gates cuĂąng vĂșĂĄi Allen lao vaĂąo laĂąm
viĂŻĂ„c suöët ngaĂąy Ă ĂŻm Ă ĂŻĂ chuyĂŻĂn hoĂĄa thûå ngön ngûÀ lĂȘĂ„p trĂČnh coĂĄ tĂŻn goĂ„i
laĂą BASIC, vöën Ă ang Ă Ă»ĂșĂ„c duĂąng trĂŻn nhûÀng chiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh lĂșĂĄn, thaĂąnh
möÄt ngön ngûÀ maĂą nhûÀng chiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh caĂĄ nhĂȘn coĂĄ thĂŻĂ hiĂŻĂu Ă Ă»ĂșĂ„c.
Khi caĂŁ hai hoaĂąn tĂȘĂ«t cöng viĂŻĂ„c, Allen Ă aĂĄp maĂĄy bay Ă ĂŻĂ«n truĂ„ sĂșĂŁ cuĂŁa
MITS ĂșĂŁ Albuquerque Ă ĂŻĂ trĂČnh baĂąy nhûÀng yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng vaĂą thaĂąnh quaĂŁ lao
à öÄng cuĂŁa hoĂ„. CaĂĄc nhaĂą laĂ€nh Ă aĂ„o cuĂŁa MITS Ă aĂ€ ĂȘĂ«n tĂ»ĂșĂ„ng Ă ĂŻĂ«n mûåc giao
ngay cho Allen möÄt vĂ” trñ trong cöng ty. Ăng cuĂ€ng bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu phaĂĄt triĂŻĂn
hiïÄu quaã ngön ngûÀ BASIC cho doùng maåy Altair, vaù à iïÏu naùy à aÀ thu
huĂĄt sûÄ chuĂĄ yĂĄ cuĂŁa nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi uĂŁng höÄ doĂąng maĂĄy naĂąy - hoĂ„ chĂșĂą Ă ĂșĂ„i möÄt
sûÄ caĂŁi tiĂŻĂ«n nhĂ» vĂȘĂ„y tûù quaĂĄ lĂȘu röÏi. Gates bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu say mĂŻ vaĂą boĂŁ hoĂ„c ĂșĂŁ
Harvard Ă ĂŻĂ theo Allen Ă ĂŻĂ«n New Mexico. ĂĂ Ă oĂĄ, caĂŁ hai lĂȘĂ„p ra möÄt liĂŻn
doanh khöng chñnh thûåc vĂșĂĄi tĂŻn goĂ„i Micro-soft, dĂȘĂ«u gaĂ„ch nöëi Ă ĂŻĂ nhĂȘĂ«n
maĂ„nh nguöÏn göëc cuĂŁa cöng ty, vaĂą bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu phaĂĄt triĂŻĂn yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng cuĂŁa mĂČnh.
NĂčm Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn, hoĂ„ thu Ă Ă»ĂșĂ„c 16.005 à ö-la lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n.
Hai ngĂ»ĂșĂąi mĂșĂŁ nhiĂŻĂŹu vĂčn phoĂąng ĂșĂŁ Albuquerque vaĂą kyĂĄ hĂșĂ„p à öÏng
vĂșĂĄi vaĂąi cöng ty lĂșĂĄn, trong söë Ă oĂĄ coĂĄ General Electric vaĂą NCR(1)
. CaĂŁ hai
cöng ty naĂąy Ă ĂŻĂŹu bĂ” thu huĂĄt bĂșĂŁi tiĂŻĂ«ng vang cuĂŁa doĂąng maĂĄy Altair. Allen
vaĂą Gates bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu tuyĂŻĂn nhĂȘn viĂŻn, vaĂą vaĂąo nĂčm 1977 hoĂ„ chñnh thûåc
khĂčĂšng Ă Ă”nh sûÄ töÏn taĂ„i cuĂŁa cöng ty. Gates cuĂ€ng bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu lĂŻn tiĂŻĂ«ng phaĂŁn
à öëi viĂŻĂ„c vi phaĂ„m baĂŁn quyĂŻĂŹn à öëi vĂșĂĄi saĂŁn phĂȘĂm cuĂŁa Microsoft, vaĂą Ă iĂŻĂŹu
naĂąy Ă aĂ€ laĂąm mĂȘĂ«t loĂąng rĂȘĂ«t nhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi vĂČ hoĂ„ cho rĂčçng daĂ„ng chĂ»Ășng
trĂČnh maĂĄy tñnh nhĂ» thĂŻĂ« phaĂŁi Ă Ă»ĂșĂ„c cung cĂȘĂ«p miĂŻĂźn phñ. ĂĂȘy dĂŽ nhiĂŻn
khöng phaĂŁi laĂą lĂȘĂŹn cuöëi cuĂąng Gates vaĂą cöng ty bĂ” buöÄc töÄi aĂĄp Ă ĂčĂ„t yĂĄ
muöën cuĂŁa mĂČnh lĂŻn phĂȘĂŹn coĂąn laĂ„i cuĂŁa thĂŻĂ« giĂșĂĄi maĂĄy tñnh.
NhiĂŻĂŹu giĂȘĂ«y pheĂĄp sûã duĂ„ng ngön ngûÀ BASIC nhanh choĂĄng Ă Ă»ĂșĂ„c
thĂ»Ășng thaĂŁo nhĂčçm phuĂ„c vuĂ„ cho caĂĄc doĂąng maĂĄy vûùa mĂșĂĄi ra Ă ĂșĂąi nhĂ»
Commodore PET vaĂą TRS-80 (cuĂąng vĂșĂĄi sûÄ vĂ»Ășn lĂŻn maĂ„nh meĂ€ cuĂŁa möÄt
cöng ty ĂșĂŁ BĂčĂŠc California coĂĄ tĂŻn goĂ„i Apple). VaĂąo cuöëi nĂčm 1977
Microsoft bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu phaĂĄt triĂŻĂn möÄt ngön ngûÀ maĂĄy tñnh mĂșĂĄi tĂŻn laĂą
FORTRAN, vaĂą bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu kĂŻĂ« hoaĂ„ch chiĂŻĂ«n lĂ»ĂșĂ„c bĂčçng viĂŻĂ„c baĂĄn leĂŁ ngön ngûÀ
(1) NCR laĂą möÄt cöng ty cung cĂȘĂ«p giaĂŁi phaĂĄp cöng nghĂŻĂ„ toaĂąn cĂȘĂŹu nĂčçm trong Danh saĂĄch Fortune 500.
13. MICROSOFT âą 13
lĂȘĂ„p trĂČnh BASIC. Khi lĂșĂ„i
nhuĂȘĂ„n Ă aĂ„t mûåc 400.000
à ö-la, Gates vaù Allen
quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh dĂșĂąi truĂ„ sĂșĂŁ Ă ĂŻĂ«n
Bellevue, Washington.
Sau khi thoĂŁa thuĂȘĂ„n
Ă Ă»ĂșĂ„c vĂșĂĄi möÄt à öëi taĂĄc NhĂȘĂ„t
BaĂŁn Ă ĂŻĂ quaĂŁng baĂĄ BASIC
ra nĂ»ĂșĂĄc ngoaĂąi, hoaĂ„t à öÄng
kinh doanh cuĂŁa Microsoft
bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu tĂčng töëc. Sau Ă oĂĄ,
ngay trĂ»ĂșĂĄc lĂŻĂź kyĂŁ niĂŻĂ„m thaĂąnh lĂȘĂ„p cöng ty lĂȘĂŹn thûå nĂčm, Microsoft kyĂĄ möÄt
hĂșĂ„p à öÏng sĂș böÄ vĂșĂĄi IBM Ă ĂŻĂ phaĂĄt triĂŻĂn möÄt hĂŻĂ„ Ă iĂŻĂŹu haĂąnh daĂąnh riĂŻng cho
doĂąng maĂĄy tñnh caĂĄ nhĂȘn maĂą IBM sĂčĂŠp cho ra Ă ĂșĂąi. Microsoft â giĂșĂą Ă ĂȘy Ă aĂ€
coĂĄ 40 nhĂȘn viĂŻn, trong Ă oĂĄ coĂĄ möÄt thanh niĂŻn tĂŻn laĂą Steve Ballmer vûùa
chuyĂŻĂn Ă ĂŻĂ«n tûù Procter & Gamble â hiĂŻĂ„n khöng coĂĄ möÄt dûÄ aĂĄn hay yĂĄ
tĂ»ĂșĂŁng khaĂŁ thi naĂąo trong tay, vĂČ thĂŻĂ« Gates Ă aĂ€ mua laĂ„i möÄt chĂ»Ășng trĂČnh
goÄi laù QDOS(1)
tûù cöng ty SaĂŁn phĂȘĂm maĂĄy tñnh Seattle vĂșĂĄi giaĂĄ 50.000 à ö-
la. Cöng ty cuĂŁa Gates sau Ă oĂĄ chĂłnh sûãa laĂ„i chĂ»Ășng trĂČnh naĂąy Ă ĂŻĂ Ă aĂĄp
ûång nhu cĂȘĂŹu cuĂŁa IBM, röÏi à öĂi tĂŻn noĂĄ thaĂąnh MS-DOS(2)
, vaĂą phĂȘĂŹn mĂŻĂŹm
naĂąy Ă aĂ€ thñch ûång möÄt caĂĄch tuyĂŻĂ„t vĂșĂąi vĂșĂĄi chiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh caĂĄ nhĂȘn thĂŻĂ« hĂŻĂ„
mĂșĂĄi cuĂŁa IBM. LĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn phĂȘĂm baĂĄn ra cao Ă ĂŻĂ«n choĂĄng mĂčĂ„t ngay khi vûùa
mĂșĂĄi trĂČnh laĂąng vaĂąo nĂčm 1981. LĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n Ă aĂ„t Ă ĂŻĂ«n con söë 16 triĂŻĂ„u à ö-la
vaĂą söë nhĂȘn viĂŻn cuĂŁa cöng ty tĂčng lĂŻn gĂȘĂ«p ba lĂȘĂŹn.
MĂ»ĂșĂąi saĂĄu thaĂĄng sau khi phiĂŻn baĂŁn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n, cöng ty Ă aĂ€
cĂȘĂ«p giĂȘĂ«y pheĂĄp sûã duĂ„ng MS-DOS cho 50 nhaĂą saĂŁn xuĂȘĂ«t phĂȘĂŹn cûång khaĂĄc
nhau, vaĂą Microsoft Ă aĂ€ thĂȘĂ„t sûÄ cĂȘĂ«t caĂĄnh. Cöng ty mĂșĂŁ thĂŻm nhiĂŻĂŹu vĂčn
phoĂąng ĂșĂŁ chĂȘu Ău, à öÏng thĂșĂąi sûã duĂ„ng lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n thu Ă Ă»ĂșĂ„c Ă ĂŻĂ saĂŁn xuĂȘĂ«t
möÄt loaĂ„i baĂŁng tñnh Ă iĂŻĂ„n tûã vaĂą bĂ»ĂșĂĄc chĂȘn vaĂąo thĂ” trĂ»ĂșĂąng kinh doanh
phĂȘĂŹn mĂŻĂŹm Ă ang ngaĂąy möÄt phaĂĄt triĂŻĂn. NgĂ»ĂșĂąi à öÏng saĂĄng lĂȘĂ„p Paul Allen
rĂșĂąi khoĂŁi cöng ty vaĂąo nĂčm 1983 vĂČ lyĂĄ do sûåc khoĂŁe, nhĂ»ng nhûÀng bĂ»ĂșĂĄc
NhûÀng nhĂȘn viĂŻn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa Microsoft nĂčm 1978,
Bill Gates ĂșĂŁ haĂąng Ă ĂȘĂŹu, bĂČa traĂĄi
(1) QDOS - Quick and Dirty Operating System.
(2) MS-DOS - Microsoftâs Disk Operating System.
14. 14 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
Ă i tiĂŻn phong maĂą öng vaĂą Bill Gates Ă aĂ€ xaĂĄc lĂȘĂ„p thĂČ vĂȘĂźn Ă Ă»ĂșĂ„c phaĂĄt huy.
NĂčm kyĂŁ niĂŻĂ„m thaĂąnh lĂȘĂ„p lĂȘĂŹn thûå 10 laĂą thĂșĂąi kyĂą cûÄc thĂ”nh cuĂŁa Microsoft,
khi hoĂ„ cho xuĂȘĂ«t xĂ»ĂșĂŁng phiĂŻn baĂŁn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa möÄt hĂŻĂ„ Ă iĂŻĂŹu haĂąnh
mang tñnh à öÏ hoĂ„a coĂĄ tĂŻn laĂą Windows. Ban Ă ĂȘĂŹu doanh söë cuĂŁa saĂŁn phĂȘĂm
naĂąy khaĂĄ chĂȘĂ„m, möÄt phĂȘĂŹn vĂČ lĂ»ĂșĂ„ng phĂȘĂŹn mĂŻĂŹm tĂ»Ășng thñch vĂșĂĄi noĂĄ chĂ»a
Ă Ă»ĂșĂ„c phaĂĄt triĂŻĂn, nhĂ»ng nguyĂŻn nhĂȘn chuĂŁ yĂŻĂ«u laĂą hĂŻĂ„ Ă iĂŻĂŹu haĂąnh naĂąy Ă aĂ€
vĂȘĂ«p phaĂŁi sûÄ chĂł trñch khaĂĄ nĂčĂ„ng nĂŻĂŹ. NhûÀng ngĂ»ĂșĂąi hoaĂąi nghi Ă aĂ€ chĂł ra
rĂčçng hĂŻĂ„ Ă iĂŻĂŹu haĂąnh Macintosh cuĂŁa Apple Ă aĂ€ laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c moĂ„i thûå
Windows laĂąm, vaĂą thĂȘĂ„m chñ coĂąn laĂąm töët hĂșn.
Microsoft Ă aĂĄp traĂŁ nhûÀng lĂșĂąi chĂł trñch bĂčçng caĂĄch cöà phĂȘĂŹn hoĂĄa vaĂą
chuyĂŻĂn Ă ĂŻĂ«n möÄt truĂ„ sĂșĂŁ mĂșĂĄi göÏm böën toĂąa nhaĂą ĂșĂŁ Redmond, Washington
vaĂąo nĂčm 1986. Microsoft tiĂŻĂ«p tuĂ„c caĂŁi thiĂŻĂ„n hĂŻĂ„ Ă iĂŻĂŹu haĂąnh Windows
à öÏng thĂșĂąi tĂČm kiĂŻĂ«m lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n trong möÄt söë lĂŽnh vûÄc khaĂĄc khiĂŻĂ«n cho
lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n haĂąng nĂčm nhanh choĂĄng Ă aĂ„t Ă ĂŻĂ«n con söë 150 triĂŻĂ„u à ö-la vaĂą
töĂng söë nhĂȘn viĂŻn lĂŻn Ă ĂŻĂ«n 1.000 ngĂ»ĂșĂąi. Gates, cöà à öng lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t cuĂŁa
cöng ty, luĂĄc naĂąy Ă aĂ€ trĂșĂŁ thaĂąnh tĂł phuĂĄ ĂșĂŁ tuöĂi 31. NhĂ»ng bĂŻn caĂ„nh sûÄ giaĂąu
coĂĄ vaĂą sûåc maĂ„nh ngaĂąy caĂąng tĂčng lĂŻn thĂČ nhûÀng lĂșĂąi caĂĄo buöÄc, phaĂŁn à öëi
chöëng laĂ„i Ă ĂŻĂ« chĂŻĂ« non treĂŁ naĂąy cuĂ€ng xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n ngaĂąy caĂąng nhiĂŻĂŹu. NhûÀng
cöng ty caĂ„nh tranh thĂ»ĂșĂąng buöÄc töÄi Microsoft laĂą Ă aĂ€ laĂąm giaĂąu bĂȘĂ«t chñnh
tûù mößi chiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh caĂĄ nhĂȘn Ă Ă»ĂșĂ„c baĂĄn ra trĂŻn toaĂąn thĂŻĂ« giĂșĂĄi. DuĂą vĂȘĂ„y,
nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi uĂŁng höÄ cuĂ€ng tĂčng lĂŻn Ă aĂĄng kĂŻĂ khi Microsoft mĂșĂŁ röÄng tĂȘĂŹm
aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng. ĂoĂĄ laĂą nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi luön hoan nghĂŻnh nhiĂŻĂ„t liĂŻĂ„t nhûÀng saĂŁn
phĂȘĂm laĂąm cho maĂĄy tñnh cuĂŁa hoĂ„ trĂșĂŁ nĂŻn hiĂŻĂ„u quaĂŁ vaĂą Ă aĂ„t nĂčng suĂȘĂ«t cao
hĂșn.
NhûÀng nĂčm cuöëi thĂȘĂ„p niĂŻn 80, ngĂ»ĂșĂąi ta tiĂŻĂ«p tuĂ„c chûång kiĂŻĂ«n nhiĂŻĂŹu
bĂ»ĂșĂĄc tiĂŻĂ«n khaĂĄc cuĂŁa Microsoft. HoĂ„ giĂșĂĄi thiĂŻĂ„u möÄt âgoĂĄiâ ûång duĂ„ng coĂĄ tĂŻn
laĂą Office, nhûÀng saĂŁn phĂȘĂm Ă Ă»ĂșĂ„c baĂĄn dĂ»ĂșĂĄi daĂ„ng Ă ĂŽa CD nhĂ» möÄt böÄ
sĂ»u tĂȘĂ„p goĂ„i laĂą Bookshelf. VĂșĂĄi lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn phĂȘĂm chiĂŻĂ«m hĂșn möÄt nûãa thĂ”
phĂȘĂŹn trĂŻn toaĂąn thĂŻĂ« giĂșĂĄi, Microsoft Ă aĂ€ trĂșĂŁ thaĂąnh cöng ty phaĂĄt triĂŻĂn
phĂȘĂŹn mĂŻĂŹm lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t vaĂą Apple Ă aĂ€ kiĂŻĂ„n Microsoft vĂČ⊠vi phaĂ„m baĂŁn
quyĂŻĂŹn. Tuy thĂŻĂ«, nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi à ûång Ă ĂȘĂŹu cöng ty ĂșĂŁ Redmond coĂĄ veĂŁ nhĂ»
khöng quan tĂȘm lĂčĂŠm Ă ĂŻĂ«n lĂșĂąi caĂĄo buöÄc naĂąy vaĂą tiĂŻĂ«p tuĂ„c mĂșĂŁ röÄng truĂ„ sĂșĂŁ
Ă ĂŻĂ coĂĄ thĂŻĂ chûåa thĂŻm nhiĂŻĂŹu nhĂȘn viĂŻn hĂșn nûÀa.
15. MICROSOFT âą 15
BĂ»ĂșĂĄc ngoĂčĂ„t lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t xaĂŁy ra vaĂąo nĂčm 1990 khi phiĂŻn baĂŁn mĂșĂĄi nhĂȘĂ«t
laĂą Windows 3.0 Ă Ă»ĂșĂ„c ra mĂčĂŠt. Microsoft tin rĂčçng saĂŁn phĂȘĂm naĂąy seĂ€ vĂŽnh
viĂŻĂźn laĂąm thay à öĂi thĂŻĂ« giĂșĂĄi maĂĄy tñnh caĂĄ nhĂȘn, vaĂą Ă aĂ€ khĂșĂŁi xĂ»ĂșĂĄng möÄt
chiĂŻĂ«n dĂ”ch tiĂŻĂ«p thĂ” vĂșĂĄi chi phñ lĂŻn Ă ĂŻĂ«n 100 triĂŻĂ„u à ö-la. NhûÀng nöß lûÄc
naĂąy Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c Ă ĂŻĂŹn Ă aĂĄp xûång Ă aĂĄng khi Windows 3.0 Ă aĂ„t con söë baĂĄn ra
100.000 baĂŁn chĂł trong voĂąng ba tuĂȘĂŹn lĂŻĂź, biĂŻĂ«n Microsoft thaĂąnh cöng ty
Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn trong lĂŽnh vûÄc maĂĄy tñnh coĂĄ doanh thu vĂ»ĂșĂ„t quaĂĄ möÄt tĂł à ö-la.
CöÄt möëc quan troĂ„ng naĂąy Ă Ă»ĂșĂ„c thiĂŻĂ«t lĂȘĂ„p vaĂąo luĂĄc Microsoft töà chûåc Ăčn
mûùng sinh nhĂȘĂ„t thûå 15. Tuy nhiĂŻn, khöng lĂȘu sau Ă oĂĄ, ToĂąa aĂĄn LiĂŻn
bang tuyĂŻn böë rĂčçng möÄt cuöÄc Ă iĂŻĂŹu tra Ă ang Ă Ă»ĂșĂ„c tiĂŻĂ«n haĂąnh vĂČ nghi
ngĂșĂą Microsoft vi phaĂ„m luĂȘĂ„t chöëng à öÄc quyĂŻĂŹn.
Windows 3.0 (1990) vaĂą Windows 3.1 (1993)
NhûÀng thaĂąnh cöng to lĂșĂĄn cuĂŁa Microsoft, vaĂą nhûÀng chĂ»ĂșĂĄng ngaĂ„i
vĂȘĂ„t cuĂ€ng to lĂșĂĄn khöng keĂĄm, tiĂŻĂ«p tuĂ„c tĂčng lĂŻn theo cĂȘĂ«p söë nhĂȘn trong
suöët thĂȘĂ„p niĂŻn 90. HaĂąng triĂŻĂ„u ngĂ»ĂșĂąi trĂŻn thĂŻĂ« giĂșĂĄi Ă aĂ€ Ă Ăčng kyĂĄ sûã duĂ„ng
Windows cho maĂĄy tñnh caĂĄ nhĂȘn cuĂ€ng nhĂ» cho muĂ„c à ñch kinh doanh
khi caĂĄc phiĂŻn baĂŁn vaĂą phĂȘĂŹn mĂŻĂŹm mĂșĂĄi cuĂŁa hĂŻĂ„ Ă iĂŻĂŹu haĂąnh naĂąy liĂŻn tuĂ„c
xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n. RöÏi vuĂ„ tranh chĂȘĂ«p keĂĄo daĂąi 63 thaĂĄng vĂșĂĄi haĂ€ng Apple cuöëi
cuĂąng cuĂ€ng kĂŻĂ«t thuĂĄc vĂșĂĄi phĂȘĂŹn coĂĄ lĂșĂ„i nghiĂŻng vĂŻĂŹ phña Microsoft. DuĂą
vĂȘĂ„y, nhûÀng à öëi thuĂŁ caĂ„nh tranh vĂȘĂźn khöng ngûùng gĂȘy khoĂĄ dĂŻĂź hoĂąng
ngĂčn caĂŁn bĂ»ĂșĂĄc tiĂŻĂ«n cuĂŁa Microsoft.
Cöng ty Ă aĂĄnh dĂȘĂ«u sinh nhĂȘĂ„t lĂȘĂŹn thûå 20 cuĂŁa mĂČnh bĂčçng viĂŻĂ„c ra mĂčĂŠt
phiĂŻn baĂŁn Windows 95. VĂșĂĄi phiĂŻn baĂŁn naĂąy, cuöëi cuĂąng hĂŻĂ„ Ă iĂŻĂŹu haĂąnh
16. 16 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
cuĂŁa Microsoft cuĂ€ng coĂĄ thĂŻĂ saĂĄnh ngang vĂșĂĄi hĂŻĂ„ Ă iĂŻĂŹu haĂąnh nöĂi tiĂŻĂ«ng Mac
cuĂŁa Apple. HĂșn 4 triĂŻĂ„u baĂŁn Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c baĂĄn hĂŻĂ«t chĂł trong voĂąng 4 ngaĂąy.
Microsoft baĂĄn Windows keĂąm theo trĂČnh duyĂŻĂ„t Internet Explorer nhĂ»
möÄt nöß lûÄc muöÄn maĂąng nhĂčçm tĂȘĂ«n cöng à öëi thuĂŁ caĂ„nh tranh Netscape
trĂŻn thĂ»Ășng trĂ»ĂșĂąng Ă ang ngaĂąy möÄt noĂĄng lĂŻn cuĂŁa thĂŻĂ« giĂșĂĄi aĂŁo. HoĂ„ cuĂ€ng
Ă aĂ€ hĂČnh thaĂąnh möÄt dĂ”ch vuĂ„ trûÄc tuyĂŻĂ«n coĂĄ tĂŻn goĂ„i Microsoft Network Ă ĂŻĂ
tranh thĂ” phĂȘĂŹn vĂșĂĄi tĂȘĂ„p Ă oaĂąn haĂąng Ă ĂȘĂŹu trong lĂŽnh vûÄc naĂąy laĂą America
Online. Gates laĂ„i tiĂŻĂ«p tuĂ„c nöß lûÄc hĂșn nûÀa trong viĂŻĂ„c tung ra caĂĄc phĂȘĂŹn
mĂŻĂŹm liĂŻn quan Ă ĂŻĂ«n Internet, nhĂ»ng bĂ»ĂșĂĄc Ă i naĂąy cuĂŁa öng cuĂ€ng laĂąm caĂĄc
cĂș quan coĂĄ thĂȘĂm quyĂŻĂŹn Ă ĂŻĂ mĂčĂŠt hĂșn Ă ĂŻĂ«n hoaĂ„t à öÄng cuĂŁa cöng ty. VaĂąo
nĂčm 1997, BöÄ TĂ» phaĂĄp Hoa KyĂą chñnh thûåc tuyĂŻn böë Microsoft vi phaĂ„m
Ă iĂŻĂŹu luĂȘĂ„t chöëng à öÄc quyĂŻĂŹn, do Ă aĂ€ duĂąng hĂŻĂ„ Ă iĂŻĂŹu haĂąnh Windows laĂąm
Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n buöÄc caĂĄc nhaĂą saĂŁn xuĂȘĂ«t maĂĄy tñnh phaĂŁi baĂĄn keĂąm caĂĄc saĂŁn phĂȘĂm
cuĂŁa mĂČnh.
Steve Ballmer Ă Ă»ĂșĂ„c Ă ĂŻĂŹ baĂ„t giûÀ chûåc ChuĂŁ tĂ”ch kiĂŻm GiaĂĄm à öëc Ă iĂŻĂŹu
haĂąnh vaĂą Gates Ă aĂŁm traĂĄch cĂ»Ășng vĂ” KiĂŻĂ«n truĂĄc sĂ» trĂ»ĂșĂŁng BöÄ phĂȘĂ„n PhaĂĄt
triĂŻĂn PhĂȘĂŹn mĂŻĂŹm vaĂą ChuĂŁ tĂ”ch TĂȘĂ„p Ă oaĂąn trong khi nhûÀng phaĂĄn quyĂŻĂ«t
cuĂŁa ToĂąa aĂĄn LiĂŻn bang tiĂŻĂ«p tuĂ„c Ă Ă»ĂșĂ„c Ă Ă»a ra. NĂčm 1999, möÄt phiĂŻn toĂąa
caĂĄo buöÄc Microsoft Ă aĂ€ laĂąm töĂn haĂ„i nghiĂŻm troĂ„ng Ă ĂŻĂ«n quyĂŻĂŹn lĂșĂ„i cuĂŁa
ngĂ»ĂșĂąi tiĂŻu duĂąng do vi phaĂ„m luĂȘĂ„t chöëng à öÄc quyĂŻĂŹn trong nhûÀng baĂŁn
thĂ»Ășng thaĂŁo vĂșĂĄi caĂĄc à öëi taĂĄc cuĂŁa hoĂ„. MöÄt nĂčm sau Ă oĂĄ, cöng ty bĂ” yĂŻu
cĂȘĂŹu phaĂŁi taĂĄch ra thaĂąnh hai maĂŁng coĂĄ tĂ» caĂĄch phaĂĄp nhĂȘn à öÄc lĂȘĂ„p; möÄt
maĂŁng chuyĂŻn saĂŁn xuĂȘĂ«t hĂŻĂ„ Ă iĂŻĂŹu haĂąnh vaĂą maĂŁng kia thĂČ phaĂĄt triĂŻĂn caĂĄc
phĂȘĂŹn mĂŻĂŹm ûång duĂ„ng. Microsoft Ă aĂ€ kĂ”ch
liïÄt phaãn à öëi phaån quyïët naùy vaù vaùo muùa
thu nĂčm 2000, ToĂąa aĂĄn Töëi cao Hoa KyĂą Ă aĂ€
tuyĂŻn böë rĂčçng möÄt cuöÄc Ă iĂŻĂŹu trĂȘĂŹn phaĂŁi
Ă Ă»ĂșĂ„c tiĂŻĂ«n haĂąnh trĂ»ĂșĂĄc khi coĂĄ möÄt phaĂĄn
quyïët cuöëi cuùng.
Tñnh Ă ĂŻĂ«n cuöëi nĂčm 2007, Microsoft coĂĄ
79.000 nhĂȘn viĂŻn ĂșĂŁ 102 quöëc gia trĂŻn
khĂčĂŠp thĂŻĂ« giĂșĂĄi vaĂą Ă aĂ„t doanh thu toaĂąn cĂȘĂŹu
51,12 tó à ö la. MaÀ chûång khoaån cuãa hoÄ taÄiWindows Vista Ultimate 2007
17. MICROSOFT âą 17
NASDAQ laĂą MSFT (SEHK: 4338) hay thĂ»ĂșĂąng Ă Ă»ĂșĂ„c biĂŻĂ«t Ă ĂŻĂ«n vĂșĂĄi kyĂĄ hiĂŻĂ„u
MS. BöÄ ûång duÄng MS Office vaù hïÄ à iïÏu haùnh Windows cuãa hoÄ chiïëm
Ă ĂŻĂ«n 90% thĂ” phĂȘĂŹn thĂŻĂ« giĂșĂĄi trong caĂĄc nĂčm 2003 vaĂą 2006. âĂĂŻĂ« chĂŻĂ«
Microsoftâ Ă aĂ€ saĂŁn sinh ra 4 tĂł phuĂĄ vaĂą khoaĂŁng⊠12.000 triĂŻĂ„u phuĂĄ tĂȘĂŹm cĂșĂ€
thĂŻĂ« giĂșĂĄi kĂŻĂ tûù ngaĂąy thaĂąnh lĂȘĂ„p Ă ĂŻĂ«n nay.
MuĂ„c tiĂŻu chiĂŻĂ«n lĂ»ĂșĂ„c tiĂŻĂ«p theo cuĂŁa Microsoft laĂą cuöÄc söëng gia Ă ĂČnh.
HoĂ„ seĂ€ tĂȘĂ„p trung phaĂĄt triĂŻĂn caĂĄc phĂȘĂŹn mĂŻĂŹm vaĂą thiĂŻĂ«t bĂ” cĂș baĂŁn Ă ĂŻĂ liĂŻn kĂŻĂ«t
ba à öëi tĂ»ĂșĂ„ng: nhaĂą riĂŻng, cöng sĂșĂŁ vaĂą tûùng caĂĄ nhĂȘn.
Microsoft coĂąn bĂ»ĂșĂĄc sang caĂĄc lĂŽnh vûÄc khaĂĄc nhĂ» Ă ĂȘĂŹu tĂ» vaĂąo maĂ„ng
truyĂŻĂŹn hĂČnh caĂĄp MSNBC, MSN Internet, Tûù Ă iĂŻĂn trûÄc tuyĂŻĂ«n Ă a phĂ»Ășng
tiĂŻĂ„n Microsoft Encarta. CaĂĄc saĂŁn phĂȘĂm giaĂŁi trñ cuĂŁa hoĂ„ nhĂ» Xbox, Xbox
360, Zune vaĂą MSN TV Ă Ă»ĂșĂ„c ca ngĂșĂ„i nhĂ» möÄt nĂŻĂŹn vĂčn hoĂĄa kinh doanh
lĂȘĂ«y phaĂĄt triĂŻĂn laĂąm troĂ„ng tĂȘm. Trang web chñnh thûåc cuĂŁa hoĂ„ laĂą möÄt
trong nhûÀng trang web coĂĄ lĂ»ĂșĂ„ng truy cĂȘĂ„p lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t thĂŻĂ« giĂșĂĄi (xĂŻĂ«p thûå
18) vĂșĂĄi 2,4 triĂŻĂ„u kĂŻĂ«t nöëi mößi ngaĂąy, theo thöëng kĂŻ cuĂŁa Alexa.com.
NgĂ»ĂșĂąi Ă aĂąn öng giaĂąu coĂĄ nhĂȘĂ«t haĂąnh tinh Bill Gates naĂąy coĂĄ vĂșĂ„ - Melinda
French - vaĂą ba à ûåa con - hai gaĂĄi vaĂą möÄt trai. Ăöi vĂșĂ„ chöÏng tĂł phuĂĄ naĂąy coĂąn
nöĂi tiĂŻĂ«ng vĂșĂĄi nhûÀng hoaĂ„t à öÄng tûù thiĂŻĂ„n cuĂŁa mĂČnh. HoĂ„ Ă aĂ€ quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh daĂąnh
95% gia taĂąi Ă ĂŻĂ lĂȘĂ„p caĂĄc quyĂ€ phoĂąng chöëng vaĂą Ă ĂȘĂy luĂąi cĂčn bĂŻĂ„nh HIV-AIDS
vaĂą bĂŻĂ„nh söët reĂĄt. Ăng cuĂ€ng Ă Ă»ĂșĂ„c TaĂ„p chñ Time phong danh hiĂŻĂ„u âNgĂ»ĂșĂąi
Ă aĂąn öng cuĂŁa NĂčmâ nĂčm 2005 vĂČ nhûÀng nöß lûÄc vaĂą Ă oĂĄng goĂĄp trong caĂĄc hoaĂ„t
à öÄng nhĂȘn Ă aĂ„o.
NhĂ» möÄt giai thoaĂ„i, ngĂ»ĂșĂąi ta noĂĄi rĂčçng nĂŻĂ«u Bill Gates bĂčĂŠt gĂčĂ„p möÄt
tĂșĂą giĂȘĂ«y baĂ„c 100 à ö-la trĂŻn Ă Ă»ĂșĂąng thĂČ Ă¶ng khöng nĂŻn nhĂčĂ„t. BĂșĂŁi vĂČ, trong
thĂșĂąi gian öng laĂąm chuyĂŻĂ„n Ă oĂĄ thĂČ taĂąi saĂŁn cuĂŁa öng Ă aĂ€ tĂčng thĂŻm⊠vaĂąi
chuÄc ngaùn à ö-la!
TaĂ„p chñ Time Ă aĂĄnh giaĂĄ Bill Gates laĂą möÄt trong 100 ngĂ»ĂșĂąi coĂĄ aĂŁnh
hĂ»ĂșĂŁng nhĂȘĂ«t thĂŻĂ« giĂșĂĄi trong thĂŻĂ« kyĂŁ 20 vaĂą liĂŻn tuĂ„c vaĂąo nhûÀng nĂčm Ă ĂȘĂŹu
(2004 â 2005 â 2006) cuĂŁa thĂŻĂ« kyĂŁ 21. NgoaĂąi ra, tĂșĂą Sunday Times xĂŻĂ«p öng
vaĂąo danh saĂĄch caĂĄc âAnh huĂąng cuĂŁa ThĂșĂąi Ă aĂ„iâ nĂčm 1999, tĂșĂą Chief Executive
Officers phong öng laĂą âGiaĂĄm à öëc Ă iĂŻĂŹu haĂąnh cuĂŁa NĂčmâ nĂčm 1994, âŠ
18. 18 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
Bill Gates Ă Ă»ĂșĂ„c phong TiĂŻĂ«n sĂŽ Danh dûÄ tûù nhiĂŻĂŹu hoĂ„c viĂŻĂ„n khaĂĄc
nhau trĂŻn thĂŻĂ« giĂșĂĄi nhĂ» ĂaĂ„i hoĂ„c Kinh doanh Nyenrode, Breukelen, HaĂą
Lan, nĂčm 2000; HoĂ„c viĂŻĂ„n Cöng nghĂŻĂ„ HoaĂąng gia ThuĂ„y ĂiĂŻĂn, nĂčm 2002;
ĂaĂ„i hoĂ„c Waseda, Tokyo, NhĂȘĂ„t BaĂŁn, nĂčm 2005; ĂaĂ„i hoĂ„c Harvard, thaĂĄng
06/2007; vaĂą HoĂ„c viĂŻĂ„n Karolinska, Stockholm, ThuĂ„y ĂiĂŻĂn, thaĂĄng
01/2008. Ăng Ă Ă»ĂșĂ„c NûÀ hoaĂąng Anh Elizabeth II phong tĂ»ĂșĂĄc HiĂŻĂ„p sĂŽ
Danh dûÄ nĂčm 2005.
BILL GATES ĂĂĂN VIĂĂ„T NAM
NgaĂąy 21/04/2006, âNgĂ»ĂșĂąi laĂąm thay à öĂi thĂŻĂ« giĂșĂĄiâ Bill Gates Ă aĂ€
Ă ĂŻĂ«n ViĂŻĂ„t Nam bĂčçng chuyĂŻn cĂș riĂŻng theo lĂșĂąi mĂșĂąi cuĂŁa ThuĂŁ tĂ»ĂșĂĄng Phan
VĂčn KhaĂŁi. Ăng Ă aĂ€ daĂąnh hĂșn möÄt giĂșĂą Ă ĂŻĂ noĂĄi chuyĂŻĂ„n vĂșĂĄi sinh viĂŻn ViĂŻĂ„t
Nam taĂ„i trĂ»ĂșĂąng ĂaĂ„i hoĂ„c BaĂĄch khoa HaĂą NöÄi saĂĄng ngaĂąy 22/04/2006.
Trong cuöÄc gĂčĂ„p mĂčĂ„t cuĂŁa Bill Gates vĂșĂĄi caĂĄc doanh nghiĂŻĂ„p phĂȘĂŹn mĂŻĂŹm
ViĂŻĂ„t Nam, cuĂ€ng trong ngaĂąy 22/04/2006, öng noĂĄi: â ⊠LuĂĄc naĂąy Ă ĂȘy, Ă iĂŻĂŹu
Time 1984 Time 1997 Time 1999 vaĂą Time 2006
Bill Gates taĂ„i HöÄi trĂ»ĂșĂąng ĂaĂ„i hoĂ„c BaĂĄch
khoa Haù NöÄi
Sinh viĂŻn ĂaĂ„i hoĂ„c BaĂĄch khoa HaĂą NöÄi phĂȘĂ«n
khñch chaùo à oån Bill Gates saång 22/04/2006
19. MICROSOFT âą 19
caĂĄc baĂ„n cĂȘĂŹn laĂąm laĂą giaĂŁi phoĂĄng nguöÏn nhĂȘn lûÄc, phaĂĄt triĂŻĂn cöng bĂčçng
giûÀa caĂĄc trĂ»ĂșĂąng Ă aĂ„i hoĂ„c, doanh nghiĂŻĂ„p tĂ» nhĂȘn, nhaĂą nĂ»ĂșĂĄc vaĂą caĂĄ nhĂȘn,
à öÏng thĂșĂąi xaĂĄc Ă Ă”nh roĂ€ nhu cĂȘĂŹu trong nĂ»ĂșĂĄc cuĂ€ng nhĂ» trĂŻn thĂŻĂ« giĂșĂĄiâ.
BILL GATES RĂĂI âNGAI VAĂNGâ
Sau ba thĂȘĂ„p kyĂŁ thöëng trĂ” Ă ĂŻĂ« chĂŻĂ« Microsoft, vaĂąo ngaĂąy 27/6/2008,
Bill Gates Ă aĂ€ hoaĂąn tĂȘĂ«t nhûÀng thuĂŁ tuĂ„c cuöëi cuĂąng taĂ„i TöĂng haĂąnh dinh
Microsoft Ă ĂŻĂ chñnh thûåc rĂșĂąi khoĂŁi cĂ»Ășng vĂ” Ă iĂŻĂŹu haĂąnh tĂȘĂ„p Ă oaĂąn huĂąng
maĂ„nh nhĂȘĂ«t thĂŻĂ« giĂșĂĄi naĂąy. Theo nhûÀng hoaĂ„ch Ă Ă”nh lĂșĂĄn lao tûù hai nĂčm
vĂŻĂŹ trĂ»ĂșĂĄc, öng seĂ€ cuĂąng vĂșĂ„ tĂȘĂ„p trung vaĂąo caĂĄc nöß lûÄc tûù thiĂŻĂ„n thöng qua
QuyĂ€ Bill & Melinda Gates Foundation Ă ĂŻĂ caĂŁi thiĂŻĂ„n tĂČnh hĂČnh sûåc khoĂŁe
con ngĂ»ĂșĂąi trĂŻn toaĂąn cĂȘĂŹu vaĂą baĂŁo trĂșĂ„ caĂĄc taĂąi nĂčng treĂŁ trong caĂĄc trĂ»ĂșĂąng
hoĂ„c, Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t laĂą ĂșĂŁ MyĂ€. ThaĂĄch thûåc phña trĂ»ĂșĂĄc à öëi vĂșĂĄi öng coĂĄ leĂ€ coĂąn khoĂĄ
khĂčn hĂșn nhiĂŻĂŹu so vĂșĂĄi nhûÀng cuöÄc chiĂŻĂ«n khöng khoan nhĂ»ĂșĂ„ng vĂșĂĄi
nhûÀng à öëi thuĂŁ âtruyĂŻĂŹn kiĂŻĂ«pâ cuĂŁa Microsoft nhĂ» Apple, Google hay
IBM trĂ»ĂșĂĄc Ă ĂȘy. NhĂ»ng dĂ»ĂșĂąng nhĂ» khöng gĂČ coĂĄ thĂŻĂ ngĂčn caĂŁn nöĂi con
ngĂ»ĂșĂąi daĂĄm nghĂŽ daĂĄm laĂąm naĂąy.
Khöng coĂĄ Bill Gates, con taĂąu Microsoft seĂ€ Ă i vĂŻĂŹ Ă ĂȘu? CĂȘu traĂŁ lĂșĂąi
chĂčĂŠc chĂčĂŠn seĂ€ Ă ĂŻĂ«n trong möÄt thĂșĂąi gian ngĂčĂŠn nûÀa, khi caĂĄc âbûãu böëiâ
do âHoaĂąng Ă ĂŻĂ« cöng nghĂŻĂ„â Ă ĂŻĂ laĂ„i cho nhûÀng keĂŁ kĂŻĂ« thûùa Ă Ă»ĂșĂ„c mang
ra sûã duÄng.
Bill Gates à aÀ noåi:
âĂiĂŻĂŹu tuyĂŻĂ„t vĂșĂąi ĂșĂŁ möÄt chiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh xaĂĄch tay
laĂą bĂȘĂ«t kĂŻĂ baĂ„n nhöÏi nheĂĄt cho noĂĄ nhiĂŻĂŹu bao
nhiĂŻu, noĂĄ vĂȘĂźn khöng hĂŻĂŹ to ra hay nĂčĂ„ng hĂșn.â
âTHE GREAT THING ABOUT A COMPUTER NOTEBOOK
IS THAT NO MATTER HOW MUCH YOU STUFF INTO IT,
IT DOESNâT GET BIGGER OR HEAVIER.â
20. 2
AT&T
PheĂĄp maĂąu cuĂŁa ThĂŻĂ« kyĂŁ 19
âą NgĂ»ĂșĂąi saĂĄng lĂȘĂ„p:
âą Logo:
⹠VÔ trñ trong nïÏn
kinh tïë MyÀ:
âą NeĂĄt Ă ĂčĂ„c trĂ»ng:
âą SaĂŁn phĂȘĂm chñnh:
âą Doanh thu:
âą LĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n:
âą Söë nhĂȘn viĂŻn:
âą Ăöëi thuĂŁ chñnh:
⹠Chuã tÔch kiïm CEO:
âą TruĂ„ sĂșĂŁ chñnh:
âą NĂčm thaĂąnh lĂȘĂ„p:
âą Website:
Alexander Graham Bell, Gardiner Hubbard vaĂą
Thomas Sanders
HaĂ„ng 27 (Fortune 500 â nĂčm 2007)
Nhaù tiïn phong trong cuöÄc caåch maÄng ngaùnh
truyïÏn thöng
MaÄng hûÀu tuyïën, vö tuyïën (wireless), Internet,
truyĂŻĂŹn hĂČnh caĂĄp
63 tĂł à ö-la (nĂčm 2007)
7,36 tĂł à ö-la (nĂčm 2007)
309.000 ngĂ»ĂșĂąi (nĂčm 2007)
America Online, MCI WorldCom, Sprint
Lendall L. Stephenson (nĂčm 2007)
San Antonio, Texas, Hoa KyĂą
1877
www.att.com
ToĂĄm tĂčĂŠt
21. AT&T âą 21
NĂŻĂ«u coĂĄ pheĂĄp laĂ„ naĂąo Ă oĂĄ giuĂĄp con ngĂ»ĂșĂąi coĂĄ thĂŻĂ nghe Ă Ă»ĂșĂ„c tiĂŻĂ«ng noĂĄi
cuĂŁa nhau tûù nhûÀng khoaĂŁng caĂĄch vaĂąi trĂčm meĂĄt Ă ĂŻĂ«n vaĂąi chuĂ„c ngaĂąn ki-lö-
meĂĄt thĂČ Ă oĂĄ chñnh laĂą âpheĂĄp laĂ„â maĂą AT&T, cuĂąng vĂșĂĄi Graham Bell, ngĂ»ĂșĂąi
khai sinh ra cöng ty naĂąy, Ă aĂ€ mang Ă ĂŻĂ«n cho nhĂȘn loaĂ„i.
AT&T (Cöng ty ĂiĂŻĂ„n thoaĂ„i vaĂą ĂiĂŻĂ„n tñn Hoa KyĂą - American Telephone
& Telegraph Company) cung cĂȘĂ«p caĂĄc dĂ”ch vuĂ„ chuyĂŻn nghiĂŻĂ„p vaĂą truyĂŻĂŹn
thöng Internet, truyĂŻĂŹn dûÀ liĂŻĂ„uâhĂČnh aĂŁnhâĂȘm thanh Ă ĂŻĂ«n caĂĄc doanh
nghiĂŻĂ„p vaĂą ngĂ»ĂșĂąi tiĂŻu duĂąng cuĂ€ng nhĂ» caĂĄc cĂș quan nhaĂą nĂ»ĂșĂĄc. Trong lĂ”ch
sûã phaĂĄt triĂŻĂn cuĂŁa mĂČnh, AT&T Ă aĂ€ tûùng laĂą cöng ty Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t thĂŻĂ«
giĂșĂĄi, nhaĂą Ă iĂŻĂŹu haĂąnh maĂ„ng truyĂŻĂŹn hĂČnh caĂĄp lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t thĂŻĂ« giĂșĂĄi, cuĂ€ng nhĂ»
tûùng laĂą möÄt cöng ty à öÄc quyĂŻĂŹn Ă Ă»ĂșĂ„c Chñnh phuĂŁ MyĂ€ baĂŁo höÄ.
NhûÀng kyĂ€ thuĂȘĂ„t truyĂŻĂŹn thöng hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i Ă Ă»ĂșĂ„c hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t moĂ„i ngĂ»ĂșĂąi
cöng nhĂȘĂ„n laĂą dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u nhĂȘĂ„n biĂŻĂ«t roĂ€ raĂąng nhĂȘĂ«t cuĂŁa möÄt xaĂ€ höÄi phaĂĄt
triĂŻĂn. VaĂą, khöng coĂĄ tĂȘĂ„p Ă oaĂąn hay cöng ty naĂąo coĂĄ thĂŻĂ qua mĂčĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c
AT&T trong lĂŽnh vûÄc naĂąy. Cöng ty ĂiĂŻĂ„n thoaĂ„i vaĂą ĂiĂŻĂ„n tñn (American
Telephone & Telegraph) lĂȘu Ă ĂșĂąi vaĂą nöĂi tiĂŻĂ«ng thĂŻĂ« giĂșĂĄi AT&T vĂȘĂźn luön
Ă i tiĂŻn phong trong moĂ„i bĂ»ĂșĂĄc phaĂĄt triĂŻĂn cuĂŁa ngaĂąnh kinh doanh thiĂŻĂ«t
yĂŻĂ«u ngaĂąy caĂąng lĂșĂĄn maĂ„nh vaĂą phûåc taĂ„p naĂąy â tûù sûÄ ra Ă ĂșĂąi cuĂŁa chiĂŻĂ«c Ă iĂŻĂ„n
thoaĂ„i Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa âVua saĂĄng chĂŻĂ«â Alexander Graham Bell(1)
vaùo cuöëi
thĂŻĂ« kyĂŁ 19 cho Ă ĂŻĂ«n luĂĄc phaĂŁi xĂȘy dûÄng laĂ„i tûù Ă ĂȘĂŹu dĂ»ĂșĂĄi aĂĄp lûÄc tûù phña
chñnh phuĂŁ vaĂąo giai Ă oaĂ„n gĂȘĂŹn cuöëi thĂŻĂ« kyĂŁ 20. VaĂą cöng ty Ă ang taĂĄi cĂȘĂ«u
truĂĄc möÄt lĂȘĂŹn nûÀa Ă ĂŻĂ chuĂȘĂn bĂ” tiĂŻĂŹn Ă ĂŻĂŹ nhĂčçm taĂ„o thĂŻm möÄt dĂȘĂ«u ĂȘĂ«n mĂșĂĄi
cho riĂŻng mĂČnh trong thĂŻĂ« kyĂŁ 21.
Cöng ty ĂiĂŻĂ„n thoaĂ„i vaĂą ĂiĂŻĂ„n tñn Hoa KyĂą (AT&T) tûùng laĂą cöng ty meĂ„
cuĂŁa möÄt cöng ty Ă Ă»ĂșĂ„c à öÄc quyĂŻĂŹn hĂșĂ„p phaĂĄp coĂĄ tĂŻn laĂą Ma Bell - möÄt
cöng ty Ă aĂ€ à öÄc chiĂŻĂ«m thĂ” trĂ»ĂșĂąng à öÏng thĂșĂąi cung cĂȘĂ«p cho Hoa KyĂą dĂ”ch
vuĂ„ Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i töët nhĂȘĂ«t thĂŻĂ« giĂșĂĄi. NhĂ»ng Ă Ă”a vĂ” à öÄc tön cuĂŁa noĂĄ luön laĂąm
cho nhûÀng quan chûåc Ă ĂȘĂŹu ngaĂąnh vaĂą caĂĄc à öëi thuĂŁ caĂ„nh tranh caĂŁm thĂȘĂ«y
(1) Alexander Graham Bell (1847 - 1922): NhaĂą phaĂĄt minh, saĂĄng chĂŻĂ« vĂŽ Ă aĂ„i ngĂ»ĂșĂąi MyĂ€, öng töà cuĂŁa Ă iĂŻĂ„n
thoaĂ„i, maĂĄy haĂĄt dĂŽa, âŠ
22. 22 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
khoĂĄ chĂ”u, vaĂą kĂŻĂ«t quaĂŁ laĂą noĂĄ bĂ” chia cĂčĂŠt bĂčçng möÄt chñnh saĂĄch chöëng à öÄc
quyĂŻĂŹn cuĂŁa Chñnh phuĂŁ Hoa KyĂą. MĂčĂ„c cho nhûÀng e ngaĂ„i vĂŻĂŹ möÄt hĂȘĂ„u quaĂŁ
khuĂŁng khiĂŻĂ«p coĂĄ thĂŻĂ xaĂŁy ra cho caĂŁ hai: cöng ty vaĂą cĂș sĂșĂŁ haĂ„ tĂȘĂŹng truyĂŻĂŹn
thöng maĂą noĂĄ Ă aĂ€ daĂąy cöng taĂ„o dûÄng, möÄt AT&T mĂșĂĄi Ă Ă»ĂșĂ„c thaĂąnh lĂȘĂ„p
möÄt lĂȘĂŹn nûÀa vaĂą tiĂŻĂ«p tuĂ„c dĂȘĂźn Ă ĂȘĂŹu ngaĂąnh cöng nghiĂŻĂ„p naĂąy vĂșĂĄi tĂ» caĂĄch
laĂą nhaĂą cung cĂȘĂ«p thiĂŻĂ«t bĂ” vaĂą dĂ”ch vuĂ„ thöëng nhĂȘĂ«t, tĂȘĂ„p trung vaĂąo viĂŻĂ„c
phaĂĄt triĂŻĂn caĂĄc dĂ”ch vuĂ„ Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i Ă Ă»ĂșĂąng daĂąi. Khi thĂ” trĂ»ĂșĂąng thay à öĂi,
noĂĄ laĂ„i tiĂŻĂ«n thĂŻm möÄt bĂ»ĂșĂĄc nûÀa vaĂąo ba hĂ»ĂșĂĄng kinh doanh chñnh, tĂȘĂ„p
trung vaĂąo dĂ”ch vuĂ„ truyĂŻĂŹn taĂŁi gioĂ„ng noĂĄi, dûÀ liĂŻĂ„u vaĂą hĂČnh aĂŁnh.
VĂșĂĄi hĂșn 80 triĂŻĂ„u khaĂĄch haĂąng taĂ„i MyĂ€, AT&T à ûång vûÀng ĂșĂŁ ngöi vĂ”
à öÄc tön trong lĂŽnh vûÄc kinh doanh cuĂŁa mĂČnh. Khöng coĂąn nghi ngĂșĂą gĂČ
nûÀa, moĂ„i thûå Ă aĂ€ thay à öĂi kĂŻĂ tûù luĂĄc Bell mĂșĂŁ Ă ĂȘĂŹu cuöÄc caĂĄch maĂ„ng
truyĂŻĂŹn thöng bĂčçng cĂȘu noĂĄi Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa loaĂąi ngĂ»ĂșĂąi qua Ă Ă»ĂșĂąng dĂȘy
caĂĄp: âNgaĂąi Watson, haĂ€y Ă ĂŻĂ«n Ă ĂȘy, töi cĂȘĂŹn öng!â(1)
. Cöng ty maù öng à aÀ taÄo
dûÄng nhĂčçm truyĂŻĂŹn phaĂĄt minh cuĂŁa mĂČnh Ă i khĂčĂŠp caĂŁ nĂ»ĂșĂĄc giĂșĂą Ă ĂȘy Ă ang
cung cĂȘĂ«p rĂȘĂ«t nhiĂŻĂŹu dĂ”ch vuĂ„ truyĂŻĂŹn thöng nöÄi haĂ„t, Ă Ă»ĂșĂąng daĂąi vaĂą truyĂŻĂŹn
thöng khöng dĂȘy, bĂŻn caĂ„nh dĂ”ch vuĂ„ truyĂŻĂŹn hĂČnh caĂĄp vaĂą truy cĂȘĂ„p
Internet töëc à öÄ cao. NgĂ»ĂșĂąi saĂĄng lĂȘĂ„p ra AT&TĂĄ chĂčĂŠc hĂčĂšn Ă aĂ€ khöng tĂ»ĂșĂŁng
tĂ»ĂșĂ„ng ra Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng bĂ»ĂșĂĄc phaĂĄt triĂŻĂn vĂ»ĂșĂ„t bĂȘĂ„c nhĂ» thĂŻĂ«.
DuĂą vĂȘĂ„y, viĂŻĂ„c kinh doanh vaĂą thĂ»Ășng trĂ»ĂșĂąng ngaĂąy nay luön coĂĄ rĂȘĂ«t
nhiĂŻĂŹu biĂŻĂ«n à öÄng, vaĂą nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi nöëi nghiĂŻĂ„p öng laĂ„i Ă ang phaĂŁi tiĂŻĂ«p
tuĂ„c vĂȘĂ„t löÄn vĂșĂĄi nhûÀng à öĂi mĂșĂĄi maĂą hoĂ„ hy voĂ„ng rĂčçng chuĂĄng seĂ€ giuĂĄp hoĂ„
Ă Ă»Ășng Ă ĂȘĂŹu Ă Ă»ĂșĂ„c vĂșĂĄi nhûÀng biĂŻĂ«n à öĂi coĂĄ thĂŻĂ xaĂŁy ra bĂȘĂ«t cûå luĂĄc naĂąo, trong
caĂŁ lĂŽnh vûÄc cöng nghĂŻĂ„ lĂȘĂźn caĂ„nh tranh Ă ĂŻĂ giaĂąnh thĂ” trĂ»ĂșĂąng.
***
Alexander Graham Bell Ă aĂ€ cöë gĂčĂŠng chĂŻĂ« taĂ„o möÄt phiĂŻn baĂŁn hoaĂ„t
à öÄng bĂčçng gioĂ„ng noĂĄi cuĂŁa chiĂŻĂ«c maĂĄy Ă iĂŻĂ„n baĂĄo⊠vaĂą Ă aĂ€ thaĂąnh cöng
ngoaĂąi mong Ă ĂșĂ„i. Sau khi coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c bĂčçng saĂĄng chĂŻĂ« à öëi vĂșĂĄi thiĂŻĂ«t bĂ” bĂ»ĂșĂĄc
ngoĂčĂ„t naĂąy nhĂșĂą nhûÀng nöß lûÄc khöng mĂŻĂ„t moĂŁi cuĂŁa mĂČnh, öng vaĂą hai
à öÏng sûÄ khaĂĄc thaĂąnh lĂȘĂ„p nĂŻn Cöng ty ĂiĂŻĂ„n thoaĂ„i Bell vaĂąo nĂčm 1877.
(1) NĂčm 1875, nhĂșĂą sûÄ giuĂĄp Ă ĂșĂ€ taĂąi chñnh cuĂŁa hai ngĂ»ĂșĂąi baĂ„n, Sanders vaĂą Hubbard, Bell Ă aĂ€ thuĂŻ
Thomas Edison, möÄt nhaĂą phaĂĄt minh lößi laĂ„c khaĂĄc cuĂŁa thĂŻĂ« giĂșĂĄi, laĂąm trĂșĂ„ lyĂĄ cho öng Ă ĂŻĂ cuĂąng thûÄc hiĂŻĂ„n
caåc thñ nghiïÄm vïÏ à iïÄn tñn.
23. AT&T âą 23
MöÄt nĂčm sau, hoĂ„ kyĂĄ kĂŻĂ«t hĂșĂ„p à öÏng mua baĂĄn Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn ĂșĂŁ New
Haven, Connecticut. DĂ»ĂșĂĄi sûÄ laĂ€nh Ă aĂ„o cuĂŁa Theodore Vail, ngĂ»ĂșĂąi giûÀ
chûåc vuĂ„ giaĂĄm à öëc Ă iĂŻĂŹu haĂąnh töëi cao cuĂŁa Bell tûù nĂčm 1878 Ă ĂŻĂ«n 1887,
cöng ty Ă aĂ€ tiĂŻĂ«n haĂąnh cöà phĂȘĂŹn hoĂĄa. HoĂ„ Ă aĂ€ chöëng Ă ĂșĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng thaĂĄch
thûåc liĂŻn tiĂŻĂ«p xuĂȘĂ«t phaĂĄt tûù caĂĄc à öëi thuĂŁ tiĂŻĂŹm taĂąng bĂčçng caĂĄch kyĂĄ kĂŻĂ«t caĂĄc
hiĂŻĂ„p Ă»ĂșĂĄc khöng mang tñnh caĂ„nh tranh cao, hoĂčĂ„c Ă Ășn giaĂŁn laĂą saĂĄp nhĂȘĂ„p
vĂșĂĄi caĂĄc cöng ty Ă oĂĄ.
VaĂąo nĂčm 1881, Vail Ă aĂ€ lĂčĂŠp Ă ĂčĂ„t caĂĄc töĂng Ă aĂąi Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i theo giĂȘĂ«y
pheĂĄp vĂȘĂ„n haĂąnh (baĂŁn quyĂŻĂŹn) cuĂŁa AT&T trĂŻn hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t caĂĄc thaĂąnh phöë lĂșĂĄn
nhoĂŁ cuĂŁa MyĂ€. Hai nĂčm sau Ă oĂĄ, öng giaĂąnh Ă Ă»ĂșĂ„c quyĂŻĂŹn kiĂŻĂm soaĂĄt
Western Electric vaĂą biĂŻĂ«n noĂĄ thaĂąnh möÄt xĂ»ĂșĂŁng saĂŁn xuĂȘĂ«t cuĂŁa AT&T. Sau
cuĂąng öng mĂșĂŁ thĂŻm möÄt böÄ phĂȘĂ„n kyĂ€ thuĂȘĂ„t cĂș khñ, vaĂą noĂĄ Ă aĂ€ phaĂĄt triĂŻĂn
thaĂąnh Trung tĂȘm phaĂĄt triĂŻĂn saĂŁn phĂȘĂm Bell huyĂŻĂŹn thoaĂ„i. ToaĂąn böÄ hoaĂ„t
à öÄng kinh doanh cuĂŁa öng bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu Ă Ă»ĂșĂ„c biĂŻĂ«t Ă ĂŻĂ«n dĂ»ĂșĂĄi tĂŻn goĂ„i HĂŻĂ„ thöëng
Bell (Bell System) vaĂą chĂčĂšng bao lĂȘu sau Ă oĂĄ AT&T tuyĂŻn böë rĂčçng hoĂ„
Ă aĂ„t doanh thu Ă ĂŻĂ«n 10 triĂŻĂ„u à ö-la vĂșĂĄi 155.000 khaĂĄch haĂąng coĂĄ thĂŻĂ goĂ„i
cho nhau qua hĂŻĂ„ thöëng Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i. Sau khi Ă Ă»ĂșĂ„c taĂĄi cĂȘĂ«u truĂĄc vaĂąo nĂčm
1885, Vail bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu quaĂĄ trĂČnh xĂȘy dûÄng möÄt maĂ„ng lĂ»ĂșĂĄi trĂŻn toaĂąn quöëc
Ă ĂŻĂ cung cĂȘĂ«p cho nĂ»ĂșĂĄc MyĂ€ möÄt dĂ”ch vuĂ„ Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i Ă Ă»ĂșĂąng daĂąi töët nhĂȘĂ«t.
Vail trĂșĂŁ thaĂąnh chuĂŁ tĂ”ch cuĂŁa AT&T sau taĂĄi cĂȘĂ«u truĂĄc, nhĂ»ng nhûÀng
bĂȘĂ«t à öÏng vĂșĂĄi caĂĄc cöë vĂȘĂ«n kinh tĂŻĂ« cuĂŁa cöng ty Ă aĂ€ khiĂŻĂ«n öng phaĂŁi tûù
nhiĂŻĂ„m hai nĂčm sau Ă oĂĄ. DuĂą vĂȘĂ„y, cöng ty vĂȘĂźn tiĂŻĂ«p tuĂ„c phaĂĄt triĂŻĂn theo
âMaĂĄy Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„iâ cuĂŁa Cöng ty
ĂiĂŻĂ„n thoaĂ„i Bell nĂčm 1877
24. 24 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
Ă Ă»ĂșĂąng löëi maĂą öng Ă aĂ€ Ă ĂčĂ„t ra vaĂą khöng ngûùng xĂȘy dûÄng hĂŻĂ„ thöëng truyĂŻĂŹn
thöng Ă Ă»ĂșĂąng daĂąi coĂĄ quy mö toaĂąn quöëc, maĂą Ă iĂŻĂm bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu cuĂŁa hĂŻĂ„ thöëng
naĂąy laĂą New York. NoĂĄ vĂ»Ășn Ă ĂŻĂ«n Chicago vaĂąo nĂčm 1892, Denver vaĂąo
nĂčm 1899, vaĂą San Francisco vaĂąo nĂčm 1915. Trung tĂȘm phaĂĄt triĂŻĂn saĂŁn
phĂȘĂm Bell liĂŻn tuĂ„c coĂĄ nhûÀng caĂŁi tiĂŻĂ«n vĂ»ĂșĂ„t bĂȘĂ„c Ă ĂŻĂ nĂȘng cao chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng
caĂĄc cuöÄc goĂ„i Ă Ă»ĂșĂąng daĂąi vaĂą ngaĂąy caĂąng coĂĄ uy tñn trong lĂŽnh vûÄc phaĂĄt
triĂŻĂn, hoaĂąn thiĂŻĂ„n caĂĄc saĂŁn phĂȘĂm liĂŻn quan Ă ĂŻĂ«n truyĂŻĂŹn thöng. Tuy vĂȘĂ„y
rĂȘĂ«t nhiĂŻĂŹu à öëi thuĂŁ caĂ„nh tranh vĂȘĂźn Ă e doĂ„a sûÄ thöëng trĂ” cuĂŁa tĂȘĂ„p Ă oaĂąn naĂąy.
VĂșĂĄi viĂŻĂ„c caĂĄc bĂčçng saĂĄng chĂŻĂ« cuĂŁa Bell Ă ang dĂȘĂŹn hĂŻĂ«t haĂ„n vaĂą caĂĄc nhaĂą
doanh nghiĂŻĂ„p ĂșĂŁ khĂčĂŠp nĂși Ă ang tĂȘĂ«n cöng vaĂąo thĂ” trĂ»ĂșĂąng kinh doanh
Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i, caĂĄc saĂŁn phĂȘĂm caĂŁi tiĂŻĂ«n vaĂą dĂ”ch vuĂ„ Ă Ă»ĂșĂąng daĂąi laĂą khöng Ă uĂŁ
Ă ĂŻĂ Ă aĂŁm baĂŁo cho tĂ»Ășng lai cuĂŁa AT&T. Trong giai Ă oaĂ„n tûù nĂčm 1894 Ă ĂŻĂ«n
1904, hĂșn 6.000 cöng ty Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i à öÄc lĂȘĂ„p Ă aĂ€ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu hoaĂ„t à öÄng laĂąm
tĂčng nhanh söë lĂ»ĂșĂ„ng Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i Ă ang sûã duĂ„ng, tûù 300.000 Ă ĂŻĂ«n hĂșn 3
triĂŻĂ„u chiĂŻĂ«c. NhiĂŻĂŹu khu vûÄc cuĂŁa MyĂ€ mĂșĂĄi Ă oĂĄn nhĂȘĂ„n dĂ”ch vuĂ„ naĂąy lĂȘĂŹn Ă ĂȘĂŹu
tiĂŻn, nhĂ»ng möÄt söë khu vûÄc khaĂĄc laĂ„i coĂĄ hai hay nhiĂŻĂŹu nhaĂą cung cĂȘĂ«p
tranh giaĂąnh lĂȘĂźn nhau cuĂąng hoaĂ„t à öÄng. ThĂȘĂ„t khöng may, phĂȘĂŹn lĂșĂĄn caĂĄc
nhaĂą cung cĂȘĂ«p dĂ”ch vuĂ„ naĂąy laĂ„i coĂĄ haĂ„ tĂȘĂŹng kyĂ€ thuĂȘĂ„t khöng tĂ»Ășng thñch
vĂșĂĄi nhau, vaĂą thuĂŻ bao cuĂŁa dĂ”ch vuĂ„ naĂąy khöng thĂŻĂ goĂ„i cho ngĂ»ĂșĂąi sûã
duÄng dÔch vuÄ cuãa möÄt cöng ty khaåc. Cuùng luåc à oå, Vail quay vïÏ laÄi
AT&T ĂșĂŁ cĂ»Ășng vĂ” ChuĂŁ tĂ”ch, vaĂą vĂșĂĄi baĂŁn nĂčng nhaĂ„y beĂĄn cuĂŁa mĂČnh, öng
Ă aĂ€ Ă Ă»a cöng ty vĂ»ĂșĂ„t lĂŻn.
Trong suöët 20 nĂčm xa AT&T, Vail nghiĂŻĂ„m ra rĂčçng hĂŻĂ„ thöëng Ă iĂŻĂ„n
thoaĂ„i cuĂŁa caĂŁ nĂ»ĂșĂĄc seĂ€ hoaĂ„t à öÄng hiĂŻĂ„u quaĂŁ nhĂȘĂ«t nĂŻĂ«u Ă Ă»ĂșĂ„c chñnh phuĂŁ baĂŁo
höÄ à öÄc quyĂŻĂŹn. Ăng Ă aĂ€ Ă ĂŻĂŹ xuĂȘĂ«t yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng naĂąy trong baĂŁn thöng baĂĄo hĂčçng
nĂčm cuĂŁa AT&T vaĂąo nĂčm 1907 vaĂą coĂąn keĂąm theo möÄt chiĂŻĂ«n dĂ”ch quaĂŁng
caĂĄo rĂȘĂŹm röÄ nhĂȘĂ«n maĂ„nh rĂčçng Ă ĂȘy laĂą caĂĄch duy nhĂȘĂ«t maĂą cöng ty coĂĄ thĂŻĂ
vĂȘĂ„n chuyĂŻĂn caĂĄc Ă Ă»ĂșĂąng dĂȘy kĂŻĂ«t nöëi Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i theo nhu cĂȘĂŹu cuĂŁa caĂŁ
chñnh phuĂŁ lĂȘĂźn ngĂ»ĂșĂąi dĂȘn. VĂșĂĄi khĂȘĂu hiĂŻĂ„u âmöÄt hĂŻĂ„ thöëng, möÄt chñnh saĂĄch,
dĂ”ch vuĂ„ toaĂąn cĂȘĂŹuâ, öng Ă aĂ€ truyĂŻĂŹn Ă aĂ„t thaĂąnh cöng thöng Ă iĂŻĂ„p cuĂŁa mĂČnh
Ă ĂŻĂ«n tûùng höÄ gia Ă ĂČnh. Cuöëi cuĂąng chñnh phuĂŁ cuĂ€ng chĂȘĂ«p nhĂȘĂ„n Ă ĂŻĂŹ xuĂȘĂ«t
cuĂŁa öng trong möÄt chĂȘĂ«p thuĂȘĂ„n vaĂąo nĂčm 1913, Ă Ă»ĂșĂ„c biĂŻĂ«t dĂ»ĂșĂĄi tĂŻn goĂ„i
ĂaĂ„o luĂȘĂ„t Kingsbury. CuĂąng möÄt söë Ă iĂŻĂŹu khoaĂŁn khaĂĄc, ĂaĂ„o luĂȘĂ„t naĂąy yĂŻu
25. AT&T âą 25
cĂȘĂŹu AT&T kĂŻĂ«t nöëi nhûÀng cöng ty Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i hoaĂ„t à öÄng à öÄc lĂȘĂ„p khaĂĄc vaĂąo
maĂ„ng lĂ»ĂșĂĄi cuĂŁa noĂĄ. TrĂ»ĂșĂĄc khi Vail vĂŻĂŹ hĂ»u vaĂąo nĂčm 1919, ĂaĂ„o luĂȘĂ„t
Kingsbury cuöëi cuùng à aÀ à ûa cöng ty cuãa öng à ïën möÄt vÔ trñ à öÄc tön
trong ngaĂąnh kinh doanh Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i ĂșĂŁ MyĂ€ vaĂą mĂșĂŁ Ă Ă»ĂșĂąng cho sûÄ thaĂąnh
cöng trĂŻn thĂ” trĂ»ĂșĂąng quöëc tĂŻĂ«.
AT&T vĂȘĂźn tiĂŻĂ«p tuĂ„c phaĂĄt triĂŻĂn maĂ„nh meĂ€ sau khi Vail vĂŻĂŹ hĂ»u. Cöng
ty tham gia vaĂąo nhûÀng lĂŽnh vûÄc mĂșĂĄi meĂŁ khaĂĄc, chĂčĂšng haĂ„n nhĂ» phaĂĄt
soĂĄng radio, nhĂ»ng ban laĂ€nh Ă aĂ„o mĂșĂĄi cuĂŁa cöng ty muöën tĂȘĂ„p trung vaĂąo
viĂŻĂ„c cung cĂȘĂ«p dĂ”ch vuĂ„ Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i cho moĂ„i ngĂ»ĂșĂąi dĂȘn MyĂ€. Khöng bao
lĂȘu sau, AT&T Ă aĂ€ giaĂŁm bĂșĂĄt phĂȘĂŹn lĂșĂĄn tiĂŻĂŹn cuĂŁa Ă ĂȘĂŹu tĂ» vaĂąo caĂĄc dûÄ aĂĄn bĂŻn
lĂŻĂŹ naĂąy. ĂĂŻĂ tiĂŻĂ«p tuĂ„c tiĂŻĂ«n Ă ĂŻĂ«n muĂ„c tiĂŻu kĂŻĂ«t nöëi toaĂąn cĂȘĂŹu cho tĂȘĂ«t caĂŁ khaĂĄch
haĂąng cuĂŁa mĂČnh, cöng ty Ă aĂ€ mĂșĂŁ ra vaĂąi dĂ”ch vuĂ„ mĂșĂĄi, vñ duĂ„ nhĂ» Ă Ă»ĂșĂąng
dĂȘy xuyĂŻn ĂaĂ„i TĂȘy DĂ»Ășng Ă ĂŻĂ«n London. MĂčĂ„c cho caĂĄi giaĂĄ 75 à ö-la cho
nĂčm phuĂĄt goĂ„i khi dĂ”ch vuĂ„ mĂșĂĄi Ă Ă»ĂșĂ„c bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu vaĂąo nĂčm 1927, dĂ”ch vuĂ„
naĂąy phöà biĂŻĂ«n Ă ĂŻĂ«n mûåc khöng lĂȘu sau Ă oĂĄ nhiĂŻĂŹu thaĂąnh phöë khaĂĄc ĂșĂŁ chĂȘu
Ău cuĂ€ng Ă Ă»ĂșĂ„c kĂŻĂ«t nöëi vĂșĂĄi Hoa KyĂą. NhûÀng bĂ»ĂșĂĄc caĂŁi tiĂŻĂ«n nhĂ» vĂȘĂ„y, cuĂąng
vĂșĂĄi Ă ĂčĂ„c quyĂŻĂŹn baĂŁo höÄ cuĂŁa chñnh phuĂŁ, Ă aĂ€ nhanh choĂĄng giuĂĄp AT&T trĂșĂŁ
thaĂąnh tĂȘĂ„p Ă oaĂąn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn trĂŻn thĂŻĂ« giĂșĂĄi coĂĄ doanh thu haĂąng nĂčm Ă aĂ„t Ă ĂŻĂ«n
con söë 1 tó à ö-la.
ĂĂŻĂ«n ThĂŻĂ« chiĂŻĂ«n II, Bell Ă aĂ€ saĂŁn xuĂȘĂ«t ra 90% töĂng söë thiĂŻĂ«t bĂ” Ă iĂŻĂ„n
thoaĂ„i trĂŻn toaĂąn nĂ»ĂșĂĄc MyĂ€ vaĂą nĂčĂŠm giûÀ 98% thĂ” phĂȘĂŹn dĂ”ch vuĂ„ Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i
Ă Ă»ĂșĂąng daĂąi. Söë ngĂ»ĂșĂąi MyĂ€ sûã duĂ„ng Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i cuĂ€ng tĂčng lĂŻn nhĂ» AT&T
Ă aĂ€ hûåa heĂ„n, Ă aĂ„t 50% vaĂąo nĂčm 1945, 70% vaĂąo nĂčm 1955 vaĂą 90% vaĂąo
nĂčm 1969. NhĂ»ng ngay caĂŁ viĂŻĂ„c trang bĂ” cho mößi höÄ gia Ă ĂČnh ĂșĂŁ MyĂ€ möÄt
chiïëc à iïÄn thoaÄi cuÀng khöng thïà khiïën chñnh quyïÏn liïn bang thöi
ray rûåt vĂŻĂŹ möÄt Ă aĂ„o luĂȘĂ„t quaĂĄ coĂĄ lĂșĂ„i cho AT&T nhiĂŻĂŹu thĂȘĂ„p niĂŻn vĂŻĂŹ trĂ»ĂșĂĄc.
Cuöëi cuĂąng, hoĂ„ Ă aĂ€ ra tay vaĂąo nĂčm 1949, vĂșĂĄi BöÄ luĂȘĂ„t chöëng à öÄc quyĂŻĂŹn
Sherman. ĂiĂŻĂŹu naĂąy Ă aĂ€ dĂȘĂźn Ă ĂŻĂ«n möÄt sĂčĂŠc lĂŻĂ„nh nĂčm 1956 buöÄc AT&T
phaĂŁi giĂșĂĄi haĂ„n sûÄ tham gia cuĂŁa mĂČnh trong caĂĄc hoaĂ„t à öÄng cuĂŁa hĂŻĂ„ thöëng
à iïÄn thoaÄi quöëc gia.
ĂĂŻĂ«n thĂȘĂ„p niĂŻn 1960, khi vaĂąi cöng ty mĂșĂĄi nöĂi Ă Ă»ĂșĂ„c pheĂĄp kinh
doanh möÄt dĂ”ch vuĂ„ Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i khöng dĂȘy mĂșĂĄi vaĂą mĂșĂŁ ra nhûÀng dĂ”ch vuĂ„
26. 26 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
Ă Ă»ĂșĂąng daĂąi dûÄa trĂŻn soĂĄng siĂŻu ĂȘm.
Trong traĂąo lĂ»u Ă oĂĄ, AT&TĂĄ Ă aĂ€ trĂșĂŁ
thaĂąnh cöng ty lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t trĂŻn thĂŻĂ« giĂșĂĄi
â vĂșĂĄi söë nhĂȘn viĂŻn lĂŻn Ă ĂŻĂ«n gĂȘĂŹn 1
triĂŻĂ„u ngĂ»ĂșĂąi vaĂą thu lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n coĂąn
nhiĂŻĂŹu hĂșn caĂŁ tĂȘĂ„p Ă oaĂąn General
Motors, Exxon vaù Mobil cöÄng laÄi.
Caåc nhaù chûåc traåch liïn bang caãm
thĂȘĂ«y ngaĂąy caĂąng khoĂĄ chĂ”u vĂșĂĄi viĂŻĂ„c
cöng ty nĂčĂŠm giûÀ 80% thĂ” phĂȘĂŹn cuĂŁa
thĂ” trĂ»ĂșĂąng truyĂŻĂŹn thöng MyĂ€. VaĂą thĂŻĂ«
laĂą vaĂąo nĂčm 1974, BöÄ TĂ» phaĂĄp MyĂ€
Ă aĂ€ Ă Ă»a ra möÄt böÄ luĂȘĂ„t Ă ĂčĂ„t dĂȘĂ«u chĂȘĂ«m
hĂŻĂ«t cho Ma Bell.
***
Trong khi caĂĄc tranh tuĂ„ng phaĂĄp lyĂĄ vĂȘĂźn tiĂŻĂ«p diĂŻĂźn, AT&T nhĂȘĂ„n thûåc
rĂčçng hoĂ„ chĂčĂŠc chĂčĂŠn seĂ€ bĂ” buöÄc tûù boĂŁ 22 cöng ty con maĂą qua caĂĄc cöng
ty naĂąy hoĂ„ cung cĂȘĂ«p dĂ”ch vuĂ„ Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i quöëc nöÄi cuĂŁa mĂČnh. VĂșĂĄi viĂŻĂ„c
cöng böë tĂȘĂŹm nhĂČn tĂ»Ășng lai vaĂąo ângaĂąnh kinh doanh xûã lyĂĄ thöng tinâ,
hoĂ„ chuĂȘĂn bĂ” nhûÀng bĂ»ĂșĂĄc Ă i mĂșĂĄi cho ngaĂąy maĂą cöng ty khöng coĂąn sûÄ
baĂŁo höÄ cuĂŁa chñnh phuĂŁ. VaĂą Ă uĂĄng nhĂ» AT&T dûÄ Ă oaĂĄn, nĂčm 1982, hoĂ„ bĂ”
buöÄc phaĂŁi tûù boĂŁ sûÄ à öÄc quyĂŻĂŹn cuĂŁa mĂČnh à öëi vĂșĂĄi caĂĄc töĂng Ă aĂąi Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i
trong nĂ»ĂșĂĄc, nhĂ»ng vĂȘĂźn Ă Ă»ĂșĂ„c pheĂĄp duy trĂČ caĂĄc böÄ phĂȘĂ„n dĂ”ch vuĂ„ Ă Ă»ĂșĂąng
daĂąi, saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą nghiĂŻn cûåu cuĂ€ng nhĂ» phaĂĄt triĂŻĂn cöng nghĂŻĂ„. Sau Ă oĂĄ
BöÄ TĂ» phaĂĄp MyĂ€ à öÏng yĂĄ dĂșĂ€ boĂŁ ĂiĂŻĂŹu luĂȘĂ„t 1956 vaĂą vaĂąo ngaĂąy 01 thaĂĄng 01
nĂčm 1984, möÄt cöng ty AT&T mĂșĂĄi Ă Ă»ĂșĂ„c ra Ă ĂșĂąi möÄt lĂȘĂŹn nûÀa â cuĂąng vĂșĂĄi
noĂĄ laĂą baĂŁy cöng ty con âBaby Bellâ hoaĂ„t à öÄng à öÄc lĂȘĂ„p.
ĂĂȘy laĂą sûÄ chia cĂčĂŠt lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t cuĂŁa möÄt cöng ty kĂŻĂ tûù sau vuĂ„ Standard
Oil nĂčm 1911 vaĂą noĂĄ Ă aĂ€ bĂ” phaĂŁn à öëi dûÀ döÄi tûù nhiĂŻĂŹu phña. CoĂĄ ngĂ»ĂșĂąi cho
rĂčçng dĂ”ch vuĂ„ Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i seĂ€ bĂ” chĂȘĂ«m dûåt vĂŽnh viĂŻĂźn; nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc
laĂ„i noĂĄi Ă iĂŻĂŹu naĂąy seĂ€ khiĂŻĂ«n lĂ»ĂșĂ„ng ngĂ»ĂșĂąi tiĂŻu duĂąng vaĂą caĂĄc chĂł söë gia tĂčng
bĂ” giaĂŁm suĂĄt nghiĂŻm troĂ„ng. LuĂĄc bĂȘĂ«y giĂșĂą möÄt ngaĂąy coĂĄ Ă ĂŻĂ«n 800 triĂŻĂ„u cuĂĄ
CaĂĄc töĂng Ă aĂąi viĂŻn cuĂŁa Bell Systems
nĂčm 1952
27. Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i Ă Ă»ĂșĂ„c thûÄc hiĂŻĂ„n trĂŻn toaĂąn nĂ»ĂșĂĄc MyĂ€, vaĂą nguy cĂș Ă aĂ€ hiĂŻĂn hiĂŻĂ„n
trĂ»ĂșĂĄc mĂčĂŠt. NhĂ»ng röÏi caĂĄc möëi lo cuĂ€ng qua Ă i möÄt caĂĄch ĂŻm thĂȘĂ«m, tĂ»Ășng
tûÄ nhĂ» thaĂŁm hoĂ„a maĂĄy tñnh Y2K vĂȘĂ„y. AT&T vĂȘĂźn lĂșĂĄn gĂȘĂ«p à öi so vĂșĂĄi à öëi
thuĂŁ nguy hiĂŻĂm nhĂȘĂ«t cuĂŁa noĂĄ trong cuĂąng lĂŽnh vûÄc kinh doanh vĂŻĂŹ caĂŁ vöën
liĂŻĂ«ng, kyĂ€ thuĂȘĂ„t, lĂȘĂźn nhĂȘn lûÄc. Trong thĂȘĂ„p kyĂŁ kĂŻĂ« tiĂŻĂ«p, hoĂ„ Ă aĂ€ tĂȘĂ„n duĂ„ng
nguöÏn lûÄc döÏi daĂąo cuĂŁa mĂČnh Ă ĂŻĂ trĂșĂŁ thaĂąnh nhaĂą cung cĂȘĂ«p chñnh cho caĂĄc
dĂ”ch vuĂ„ truyĂŻĂŹn thöng, maĂ„ng lĂ»ĂșĂĄi thiĂŻĂ«t bĂ” vaĂą maĂĄy tñnh. ĂĂŻĂ Ă ĂȘĂy maĂ„nh
cho muĂ„c tiĂŻu naĂąy, nĂčm 1995 cöng ty thöng baĂĄo seĂ€ taĂĄch ra möÄt lĂȘĂŹn nûÀa,
lĂȘĂŹn naĂąy laĂą thaĂąnh 3 cöng ty con: AT&T, chuyĂŻn cung cĂȘĂ«p dĂ”ch vuĂ„ Ă iĂŻĂ„n
thoaĂ„i Ă Ă»ĂșĂąng daĂąi vaĂą caĂĄc dĂ”ch vuĂ„ truyĂŻĂŹn thöng khaĂĄc; ViĂŻĂ„n nghiĂŻn cûåu
Lucent, chĂŻĂ« taĂ„o vaĂą kinh doanh Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i, caĂĄc thiĂŻĂ«t bĂ” chuyĂŻĂn à öĂi maĂ„ng
lĂ»ĂșĂĄi, vi maĂ„ch maĂĄy tñnh vaĂą caĂĄc phĂȘĂŹn cûång khaĂĄc; vaĂą tĂȘĂ„p Ă oaĂąn NCR, möÄt
cöng ty maĂĄy tñnh maĂą hoĂ„ Ă aĂ€ mua böën nĂčm trĂ»ĂșĂĄc Ă oĂĄ.
C. Michael Armstrong Ă aĂŁm nhĂȘĂ„n cĂ»Ășng vĂ” ChuĂŁ tĂ”ch kiĂŻm CEO vaĂąo
nĂčm 1997, vaĂą chĂł trong voĂąng möÄt nĂčm öng Ă aĂ€ Ă Ă»a cöng ty theo möÄt
hĂ»ĂșĂĄng Ă i khaĂĄc bĂčçng caĂĄch mua laĂ„i TCI, nhaĂą cung cĂȘĂ«p truyĂŻĂŹn hĂČnh caĂĄp
lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t nĂ»ĂșĂĄc MyĂ€. Sau Ă oĂĄ öng ta Ă aĂ€ Ă Ă»a ra nhûÀng kĂŻĂ« hoaĂ„ch nhĂčçm kĂŻĂ«t
hĂșĂ„p caĂĄc tiĂŻĂ„n ñch truyĂŻĂŹn thöng Ă a daĂ„ng cuĂŁa AT&T vĂșĂĄi Ă Ă»ĂșĂąng truyĂŻĂŹn
hĂČnh caĂĄp, dĂ”ch vuĂ„ Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i trong nĂ»ĂșĂĄc vaĂą Ă Ă»ĂșĂąng daĂąi, cuĂąng vĂșĂĄi Ă Ă»ĂșĂąng
truyĂŻĂŹn Internet töëc à öÄ cao. NĂčm
tiĂŻĂ«p theo öng laĂ„i mĂșĂŁ röÄng hoaĂ„t
à öÄng kinh doanh bĂčçng caĂĄch hĂČnh
thaĂąnh möÄt liĂŻn minh vĂșĂĄi tĂȘĂ„p Ă oaĂąn
British Telecom Ă ĂŻĂ cung cĂȘĂ«p dĂ”ch
vuĂ„ Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i khöng dĂȘy trĂŻn toaĂąn
thĂŻĂ« giĂșĂĄi.
Tuy Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c möÄt söë thaĂąnh tûÄu
khaĂŁ quan dĂ»ĂșĂĄi thĂșĂąi Armstrong,
nhĂ»ng khi bĂ»ĂșĂĄc sang thĂŻĂ« kyĂŁ mĂșĂĄi,
AT&T phaĂĄt triĂŻĂn möÄt caĂĄch khaĂĄ trĂČ
trĂŻĂ„. NgĂ»ĂșĂąi à ûång Ă ĂȘĂŹu trĂ»ĂșĂĄc Ă oĂĄ cuĂŁa
TCI à aÀ coå yå muöën mua laÄi cöng ty
à aÀ tûùng thön tñnh cöng ty cuãa öng
AT&T âą 27
MöÄt buöÏng à iïÄn thoaÄi tûÄ à öÄng sûã duÄng
tiĂŻĂŹn xu cuĂŁa AT&T ngaĂąy nay
28. 28 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
ta, vaĂą Ă aĂ€ coĂĄ nhûÀng suy Ă oaĂĄn rĂčçng Armstrong seĂ€ buöÄc phaĂŁi phĂȘn chia
cöng ty cuĂŁa mĂČnh möÄt lĂȘĂŹn nûÀa.
NgaĂąy 31/01/2005, SBC (Southwestern Bell Corporation) tuyĂŻn
böë mua laÄi AT&T Corp. Ngaùy 30/06/2005, caåc à aÄi cöà à öng cuãa AT&T
à aÀ hoÄp taÄi Denver vaù à öÏng yå baån cöng ty. BöÄ Tû phaåp MyÀ à aÀ laùm roÀ
höÏ sĂș vaĂą UĂy ban TruyĂŻĂŹn thöng Quöëc höÄi MyĂ€ Ă aĂ€ chuĂȘĂn thuĂȘĂ„n Ă ĂŻĂŹ nghĂ”
cuĂŁa SBC vaĂą AT&T vaĂąo ngaĂąy 31/10/2005. CuöÄc saĂĄp nhĂȘĂ„p chñnh thûåc
bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu kĂŻĂ tûù ngaĂąy 18/11/2005.
NgaĂąy 29/12/2006, UĂy ban TruyĂŻĂŹn thöng Quöëc höÄi MyĂ€ chĂȘĂ«p thuĂȘĂ„n
cuöÄc sang nhĂ»ĂșĂ„ng BellSouth vĂșĂĄi giaĂĄ 86 tĂł à ö-la vaĂą liĂŻn doanh mĂșĂĄi vĂȘĂźn
giûÀ laĂ„i tĂŻn goĂ„i AT&T. CuöÄc hĂșĂ„p nhĂȘĂ«t naĂąy goĂĄp phĂȘĂŹn cuĂŁng cöë quyĂŻĂŹn sĂșĂŁ
hûÀu caĂŁ hai böÄ phĂȘĂ„n Cingular Wireless vaĂą Yellowpages.com, möÄt thĂșĂąi
laù möÄt liïn doanh giûÀa BellSouth vaù AT&T.
GiûÀa nĂčm 2007, ChuĂŁ tĂ”ch kiĂŻm CEO mĂșĂĄi cuĂŁa AT&T Randall
Stephenson bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu thaĂŁo luĂȘĂ„n vĂŻĂŹ troĂ„ng tĂȘm lĂȘĂ«y cöng nghĂŻĂ„ vaĂą dĂ”ch vuĂ„
khöng dĂȘy (wireless) laĂąm nĂŻĂŹn taĂŁng mĂșĂĄi cho sûÄ phaĂĄt triĂŻĂn cuĂŁa möÄt
AT&T âmĂșĂĄiâ, bao göÏm caĂĄc loaĂ„i hĂČnh Ă a phĂ»Ășng tiĂŻĂ„n mĂșĂĄi nhĂ»
VideoShare, U-verse vaù à ûa Internet töëc à öÄ cao à ïën caåc vuùng nöng
thön xa xöi heĂŁo laĂĄnh cuĂŁa MyĂ€. ĂöÏng thĂșĂąi Stephenson tiĂŻĂ«p tuĂ„c mua
thïm möÄt söë cöng ty khaåc nhû Dobson Communications vaùo ngaùy
29/06/2007, Interwise vaĂąo ngaĂąy 02/11/2007 vĂșĂĄi giaĂĄ 121 triĂŻĂ„u à ö-la,
vaù mua laÄi laùn soång 700MHz tûù Aloha Partners vaùo ngaùy 09/10/2007
vĂșĂĄi giaĂĄ 2,5 tĂł à ö-la.
Trong cuöÄc chĂși toaĂąn cĂȘĂŹu ngaĂąy nay, duĂą kĂŻĂ«t quaĂŁ cuöëi cuĂąng coĂĄ nhĂ»
thĂŻĂ« naĂąo vĂșĂĄi AT&T thĂČ vai troĂą vaĂą sûå maĂ„ng lĂ”ch sûã cuĂŁa cöng ty naĂąy
trong sûÄ phaĂĄt triĂŻĂn möÄt thĂŻĂ« giĂșĂĄi hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i cuĂŁa chuĂĄng ta laĂą möÄt Ă iĂŻĂŹu
khöng thïà chöëi caÀi.
29. 3
HAĂNG Ă TĂ FORD
NhĂȘn loaĂ„i Ă i nhanh hĂșn vaĂą xa hĂșn nhĂșĂą nhûÀng
chiïëc xe mang nhaÀn hiïÄu Ford
âą NgĂ»ĂșĂąi saĂĄng lĂȘĂ„p:
âą Logo:
⹠VÔ trñ trong nïÏn
kinh tïë MyÀ:
âą NeĂĄt Ă ĂčĂ„c trĂ»ng:
âą SaĂŁn phĂȘĂm chñnh:
âą Doanh thu:
âą LĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n:
âą Söë nhĂȘn viĂŻn:
âą Ăöëi thuĂŁ chñnh:
âą ChuĂŁ tĂ”ch tĂȘĂ„p Ă oaĂąn:
⹠Chuã tÔch kiïm CEO:
âą TruĂ„ sĂșĂŁ chñnh:
âą NĂčm thaĂąnh lĂȘĂ„p:
âą Website:
Henry Ford
HaĂ„ng 07 (Fortune 500 â nĂčm 2007)
NhaĂą caĂĄch maĂ„ng trong hoaĂ„t à öÄng saĂŁn xuĂȘĂ«t
haùng loaÄt
Xe hĂși, xe taĂŁi, thiĂŻĂ«t bĂ” vĂȘĂ„n taĂŁi v.v.
160 tĂł à ö-la (nĂčm 2007)
Löß 12,61 tĂł à ö-la (nĂčm 2007)
245.000 ngĂ»ĂșĂąi (nĂčm 2007)
Toyota, DaimlerChrysler, General Motors
William Clay Ford, Jr.
Alan Mulally
Dearborn, Michigan, Hoa KyĂą
1903
www.ford.com
ToĂĄm tĂčĂŠt
30. 30 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
NĂŻĂ«u AT&T tûùng taĂ„o ra âpheĂĄp maĂąuâ giuĂĄp à öi tai nhĂȘn loaĂ„i trĂșĂŁ nĂŻn
âthñnhâ hĂșn trĂ»ĂșĂĄc nhûÀng khoaĂŁng caĂĄch tĂ»ĂșĂŁng nhĂ» vö tĂȘĂ„n thĂČ Ford Motors
Ă aĂ€ biĂŻĂ«n Ă»ĂșĂĄc mĂș cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi vĂŻĂŹ âà öi hia vaĂ„n dĂčĂ„mâ trĂșĂŁ thaĂąnh sûÄ thĂȘĂ„t.
MoĂ„i khoaĂŁng caĂĄch vĂŻĂŹ Ă Ă”a lyĂĄ vaĂą thĂșĂąi gian Ă ĂŻĂŹu bĂ” ruĂĄt ngĂčĂŠn bĂșĂŁi nhûÀng yĂĄ
tĂ»ĂșĂŁng âthay à öĂi caĂŁ thĂŻĂ« giĂșĂĄiâ cuĂŁa Ford.
DĂȘĂ«u ĂȘĂ«n roĂ€ neĂĄt nhĂȘĂ«t cuĂŁa TĂȘĂ„p Ă oaĂąn Ă tö
Ford laù viïÄc Henry Ford à aÀ aåp duÄng
phĂ»Ășng phaĂĄp âdĂȘy chuyĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng
loaĂ„tâ. BĂ»ĂșĂĄc caĂŁi tiĂŻĂ«n tuy Ă Ășn giaĂŁn nhĂ»ng cûÄc
kyĂą hiĂŻĂ„u quaĂŁ naĂąy Ă aĂ€ thay à öĂi hoaĂąn toaĂąn khaĂĄi
niĂŻĂ„m âsaĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą lĂčĂŠp raĂĄpâ. Sau khi ra Ă ĂșĂąi,
Ford Corp. Ă aĂ€ nhanh choĂĄng trĂșĂŁ thaĂąnh möÄt
ngĂ»ĂșĂąi khöĂng löÏ trĂŻn thĂŻĂ« giĂșĂĄi, möÄt cöß maĂĄy
töĂng hĂșĂ„p vĂșĂĄi caĂĄc quy trĂČnh kheĂĄp kñn cuĂŁa
möÄt trong nhûÀng nhaĂ€n hiĂŻĂ„u ö tö nöĂi tiĂŻĂ«ng
nhĂȘĂ«t haĂąnh tinh. NgaĂąy nay Ford Ă ang taĂ„o dûÄng möÄt hĂČnh aĂŁnh mĂșĂĄi meĂŁ
vaĂą coĂĄ phĂȘĂŹn Ă aĂĄng ngaĂ„c nhiĂŻn vĂșĂĄi phĂ»Ășng chĂȘm baĂŁo vĂŻĂ„ möi trĂ»ĂșĂąng.
Trong möÄt ngaĂąnh cöng nghiĂŻĂ„p tĂ»ĂșĂŁng nhĂ» khöng bao giĂșĂą coĂĄ thĂŻĂ Ă i
cuĂąng hĂ»ĂșĂĄng vĂșĂĄi viĂŻĂ„c baĂŁo vĂŻĂ„ möi trĂ»ĂșĂąng, nhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi xem bĂ»ĂșĂĄc Ă i naĂąy
cuĂŁa Ford laĂą vö cuĂąng kyĂą laĂ„. BĂ»ĂșĂĄc chuyĂŻĂn biĂŻĂ«n mĂșĂĄi naĂąy Ă Ă»ĂșĂ„c bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu
vaĂąo thaĂĄng 5 nĂčm 2000, khi vĂ” chuĂŁ tĂ”ch tĂȘĂ„p Ă oaĂąn mĂșĂĄi Ă Ă»ĂșĂ„c böà nhiĂŻĂ„m
William Clay Ford, Jr. â chaĂĄu cöë cuĂŁa nhaĂą saĂĄng lĂȘĂ„p Henry Ford â lĂȘĂŹn
Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn thûùa nhĂȘĂ„n rĂčçng caĂĄc loaĂ„i xe daĂ„ng thĂŻĂ thao gĂȘy ö nhiĂŻĂźm nhiĂŻĂŹu
hĂșn xe bĂČnh thĂ»ĂșĂąng vaĂą coĂĄ thĂŻĂ gĂȘy taĂĄc haĂ„i lĂȘu daĂąi cho nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi lĂ»u
thöng trĂŻn Ă Ă»ĂșĂąng phöë. Ăng trĂ”nh troĂ„ng tuyĂŻn böë rĂčçng Ford seĂ€ saĂŁn
xuĂȘĂ«t ra nhûÀng chiĂŻĂ«c xe kiĂŻĂu mĂșĂĄi, saĂ„ch hĂșn vaĂą thĂȘn thiĂŻĂ„n vĂșĂĄi möi
trĂ»ĂșĂąng hĂșn. Ăng coĂąn cam kĂŻĂ«t giaĂŁm thiĂŻĂu à öÄ tiĂŻu hao nhiĂŻn liĂŻĂ„u cuĂŁa
saĂŁn phĂȘĂm Ford xuöëng 25% trong voĂąng nĂčm nĂčm kĂŻĂ« tiĂŻĂ«p vaĂą thaĂĄch thûåc
caĂĄc à öëi thuĂŁ caĂ„nh tranh khaĂĄc laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c nhĂ» vĂȘĂ„y.
Henry Ford (1863 â 1947)
31. HAĂNG ĂTĂ FORD âą 31
NhûÀng saĂĄng kiĂŻĂ«n naĂąy Ă aĂ€ vĂȘĂ«p phaĂŁi nhiĂŻĂŹu sûÄ nghi ngĂșĂą vĂŻĂŹ tñnh khaĂŁ
thi, nhĂ»ng Ford rĂȘĂ«t gioĂŁi trong viĂŻĂ„c nĂčĂŠm bĂčĂŠt tĂȘm lyĂĄ khaĂĄch haĂąng vaĂą thay
à öĂi saĂŁn lĂ»ĂșĂ„ng möÄt caĂĄch hĂșĂ„p lyĂĄ. DoĂąng xe Model T, tiĂŻĂ«ng vang Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn
cuĂŁa cöng ty, Ă aĂ€ thöëng trĂ” thĂ” trĂ»ĂșĂąng ö tö thĂșĂąi kyĂą Ă ĂȘĂŹu bĂčçng viĂŻĂ„c cung
cĂȘĂ«p möÄt phĂ»Ășng tiĂŻĂ„n Ă i laĂ„i tiĂŻĂ«t kiĂŻĂ„m vaĂą Ă aĂĄng tin cĂȘĂ„y cho giĂșĂĄi trung vaĂą
thĂ»ĂșĂ„ng lĂ»u. Khi saĂŁn lĂ»ĂșĂ„ng baĂĄn ra bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu chĂȘĂ„m laĂ„i, Ford chuyĂŻĂn sang
saĂŁn xuĂȘĂ«t nhûÀng doĂąng saĂŁn phĂȘĂm coĂĄ bĂŻĂŹ ngoaĂąi bĂčĂŠt mĂčĂŠt vaĂą nhiĂŻĂŹu tiĂŻĂ„n
nghi hĂșn. HoĂ„ giĂșĂĄi thiĂŻĂ„u caĂĄc doĂąng saĂŁn phĂȘĂm mĂșĂĄi, trĂșĂŁ thaĂąnh möÄt trong
nhûÀng nhaĂą saĂŁn xuĂȘĂ«t ö tö Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn phaĂĄt triĂŻĂn röÄng raĂ€i Ă ĂŻĂ«n caĂĄc chĂȘu luĂ„c
khaĂĄc, hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i hoĂĄa thiĂŻĂ«t bĂ” saĂŁn xuĂȘĂ«t, mĂșĂŁ ra möÄt cöng ty con chuyĂŻn
Ă aĂŁm traĂĄch caĂĄc hoaĂ„t à öÄng taĂąi chñnh, thĂȘĂ„m chñ Ford coĂąn mua laĂ„i nhûÀng
cöng ty ö tö nhoĂŁ khaĂĄc nhĂčçm mĂșĂŁ röÄng thĂ” phĂȘĂŹn cuĂŁa mĂČnh.
Ngaùy nay, bïn caÄnh caåc
nhaĂ€n hiĂŻĂ„u xe hĂși nöĂi tiĂŻĂ«ng
khaĂĄc nhĂ» Aston Martin,
Jaguar, Lincoln, Mercury,
Land Rover⊠Ford coùn laù nhaù
saĂŁn xuĂȘĂ«t xe taĂŁi haĂąng Ă ĂȘĂŹu thĂŻĂ«
giĂșĂĄi, vaĂą à ûång thûå hai vĂŻĂŹ saĂŁn
xuĂȘĂ«t xe hĂși noĂĄi chung. BöÄ
phĂȘĂ„n tñn duĂ„ng cuĂŁa Ford laĂą
cöng ty taĂąi chñnh ö tö haĂąng Ă ĂȘĂŹu cuĂŁa MyĂ€. VaĂą, theo yĂŻu cĂȘĂŹu cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi
tiĂŻu duĂąng, cöng ty Ă ang dĂȘĂźn Ă ĂȘĂŹu ngaĂąnh cöng nghiĂŻĂ„p trong viĂŻĂ„c hĂ»ĂșĂĄng
Ă ĂŻĂ«n saĂŁn xuĂȘĂ«t caĂĄc saĂŁn phĂȘĂm khöng gĂȘy ö nhiĂŻĂźm möi trĂ»ĂșĂąng.
***
HaĂ€ng Ă tö Ford chñnh thûåc hoaĂ„t à öÄng vaĂąo nĂčm 1903, khi Henry
Ford vaĂą 11 cöÄng sûÄ goĂĄp vöën 28.000 à ö-la Ă ĂŻĂ mĂșĂŁ möÄt xĂ»ĂșĂŁng saĂŁn xuĂȘĂ«t
rĂȘĂ«t khiĂŻm töën trong möÄt nhaĂą maĂĄy lĂčĂŠp raĂĄp maĂĄy bay cuĂ€ kyĂ€ ĂșĂŁ Detroit.
VĂșĂĄi cĂ»Ășng vĂ” laĂą giaĂĄm à öëc kiĂŻm kyĂ€ sĂ» trĂ»ĂșĂŁng, Ford Ă aĂ€ tröng Ă ĂșĂ„i Ă iĂŻĂŹu
naĂąy gĂȘĂŹn nhĂ» suöët cuöÄc Ă ĂșĂąi mĂČnh. VaĂąi tuĂȘĂŹn sau, öng baĂĄn chiĂŻĂ«c Ford
Model A hai xi-lanh cho möÄt nha sĂŽ ĂșĂŁ Chicago vaĂą trong voĂąng 14 thaĂĄng
tiïëp theo, öng à aÀ baån ra 1.700 chiïëc khaåc.
Ford Model-T, 1925
32. 32 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
Sinh nĂčm 1863 ĂșĂŁ Greenfield Township, Michigan, thĂșĂąi niĂŻn thiĂŻĂ«u
Henry Ford laĂą möÄt cĂȘĂ„u beĂĄ thñch theo Ă uöĂi lĂŽnh vûÄc cĂș khñ hĂșn laĂą viĂŻĂ„c
nöng trang - cöng viĂŻĂ„c maĂą öng Ă Ă»ĂșĂ„c mong Ă ĂșĂ„i laĂą seĂ€ cuĂąng laĂąm vĂșĂĄi nĂčm
ngĂ»ĂșĂąi em cuĂŁa mĂČnh. Söë phĂȘĂ„n cuĂŁa öng lĂŻn tiĂŻĂ«ng goĂ„i vaĂąo nĂčm Ford 13
tuöĂi, khi öng thĂȘĂ«y möÄt cöß maĂĄy hĂși nĂ»ĂșĂĄc tûÄ vĂȘĂ„n haĂąnh. Ford Ă aĂ€ nhaĂŁy ra
khoĂŁi chiĂŻĂ«c xe ngûÄa maĂą öng Ă ang Ă i vĂșĂĄi cha Ă ĂŻĂ ngĂčĂŠm nghña noĂĄ vaĂą ngay
lĂȘĂ„p tûåc quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh rĂčçng mĂČnh seĂ€ trĂșĂŁ thaĂąnh möÄt kyĂ€ sĂ» cĂș khñ. Ba nĂčm
sau öng Ă ĂŻĂ«n Detroit vaĂą laĂąm thĂșĂ„ maĂĄy tĂȘĂ„p sûÄ cho HaĂ€ng Ă tö Michigan.
Sau hai nĂčm, öng nhĂȘĂ„n möÄt vĂ” trñ töët hĂșn: kyĂ€ sĂ» cho Cöng ty Edison
Illuminating.
Trong khi laĂąm viĂŻĂ„c ĂșĂŁ Edison, Ford bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu nghiĂŻn cûåu chĂŻĂ« taĂ„o möÄt
chiĂŻĂ«c xe chaĂ„y bĂčçng à öÄng cĂș xĂčng. VaĂąo nĂčm 1896, öng saĂŁn xuĂȘĂ«t ra
chiĂŻĂ«c xe Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa mĂČnh: chiĂŻĂ«c Quadricycle, coĂĄ böën baĂĄnh nhĂ» baĂĄnh
xe Ă aĂ„p, möÄt vö-lĂčng Ă ĂŻĂ laĂĄi, hai baĂĄnh truyĂŻĂŹn à öÄng nĂčçm phña trĂ»ĂșĂĄc.
NhĂčçm tĂȘĂ„p trung hoaĂąn toaĂąn vaĂąo viĂŻĂ„c caĂŁi tiĂŻĂ«n nhûÀng yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng cuĂŁa mĂČnh,
öng rĂșĂąi khoĂŁi Edison vaĂąo nĂčm 1899 Ă ĂŻĂ mĂșĂŁ Cöng ty Detroit Automobile.
Cöng ty naĂąy hoaĂ„t à öÄng khöng thaĂąnh cöng vaĂą möÄt cöng ty thûå hai Ă Ă»ĂșĂ„c
thaĂąnh lĂȘĂ„p hai nĂčm sau Ă oĂĄ cuĂ€ng coĂĄ kĂŻĂ«t cuĂ„c tĂ»Ășng tûÄ. NhĂ»ng ĂșĂŁ lĂȘĂŹn thûå
ba, vĂșĂĄi möÄt cöng ty mang chñnh tĂŻn öng vaĂą coĂĄ Ă uĂŁ söë vöën Ă ĂŻĂ giaĂŁi quyĂŻĂ«t
nhûÀng khoĂĄ khĂčn taĂąi chñnh ban Ă ĂȘĂŹu, öng Ă aĂ€ gĂčĂ„t haĂĄi Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng thaĂąnh
cöng vang döÄi.
NhûÀng nĂčm Ă ĂȘĂŹu thĂȘĂ„t sûÄ laĂą quaĂ€ng thĂșĂąi gian phaĂĄt triĂŻĂn vö cuĂąng maĂ„nh
meĂ€ cuĂŁa HaĂ€ng Ford. HoĂ„ mĂșĂŁ Chi nhaĂĄnh Ford - Canada chĂł möÄt nĂčm sau
ngaĂąy thaĂąnh lĂȘĂ„p. VaĂąo nĂčm 1907, cöng ty Ă aĂ€ xuĂȘĂ«t khĂȘĂu xe hĂși sang chĂȘu
Ford GT90 - 2007 Ford Taurus - 2008
33. HAĂNG ĂTĂ FORD âą 33
Ău. Trong voĂąng mĂ»ĂșĂąi
nĂčm sau Ă oĂĄ, hoĂ„ Ă aĂ€ coĂĄ
trong tay nhûÀng nhaù
maĂĄy saĂŁn xuĂȘĂ«t ĂșĂŁ UĂc,
Nam Phi vaĂą NhĂȘĂ„t
BaĂŁn. Trong khi Ă oĂĄ,
Henry Ford vĂȘĂźn
khöng ngûùng à ûa ra
nhûÀng thiĂŻĂ«t kĂŻĂ« mĂșĂĄi.
Ăng duĂąng nhûÀng kyĂĄ
tûÄ nöëi tiïëp nhau
trong baĂŁng chûÀ caĂĄi Ă ĂŻĂ Ă ĂčĂ„t tĂŻn cho caĂĄc mĂȘĂźu thiĂŻĂ«t kĂŻĂ« naĂąy, duĂą nhiĂŻĂŹu baĂŁn
thiĂŻĂ«t kĂŻĂ« khöng bao giĂșĂą Ă Ă»ĂșĂ„c Ă Ă»a vaĂąo saĂŁn xuĂȘĂ«t. MöÄt trong nhûÀng mĂȘĂźu
thiĂŻĂ«t kĂŻĂ« Ă Ă»ĂșĂ„c saĂŁn xuĂȘĂ«t laĂą doĂąng xe Model N, möÄt chiĂŻĂ«c xe maĂ„nh meĂ€ vĂșĂĄi
böën xi-lanh vaĂą coĂĄ giaĂĄ baĂĄn 500 à ö-la. VĂČ Ă¶ng phaĂŁi chĂ”u traĂĄch nhiĂŻĂ„m gĂȘĂŹn
nhĂ» hoaĂąn toaĂąn cho nhûÀng saĂŁn phĂȘĂm Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn naĂąy nĂŻn khöng coĂĄ gĂČ ngaĂ„c
nhiĂŻn laĂą Ford nhanh choĂĄng trĂșĂŁ thaĂąnh ChuĂŁ tĂ”ch cöng ty vaĂą laĂą chuĂŁ sĂșĂŁ hûÀu
chñnh cuãa haÀng.
BĂ»ĂșĂĄc ngoĂčĂ„t lĂșĂĄn mĂșĂŁ ra vaĂąo nĂčm 1909 khi Henry Ford cöng böë doĂąng
xe Model T. CoĂąn Ă Ă»ĂșĂ„c biĂŻĂ«t Ă ĂŻĂ«n dĂ»ĂșĂĄi tĂŻn goĂ„i Tin Lizzie, noĂĄ Ă aĂ€ thĂȘĂ„t sûÄ
gĂȘy Ă Ă»ĂșĂ„c sûÄ chuĂĄ yĂĄ cuĂŁa cöng chuĂĄng vaĂą Ford nhanh choĂĄng nhĂȘĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c
10.000 Ă Ășn Ă ĂčĂ„t haĂąng cho saĂŁn phĂȘĂm naĂąy. Nhu cĂȘĂŹu thĂ” trĂ»ĂșĂąng buöÄc öng
phaĂŁi mĂșĂŁ möÄt xĂ»ĂșĂŁng saĂŁn xuĂȘĂ«t lĂșĂĄn hĂșn gĂȘĂŹn khu vûÄc Highland Park.
NhĂ»ng hĂ»ĂșĂĄng giaĂŁi quyĂŻĂ«t naĂąy cuĂ€ng khöng bĂčĂŠt kĂ”p tiĂŻĂ«n à öÄ thĂ” trĂ»ĂșĂąng
Ă oĂąi hoĂŁi vĂČ quy trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t luĂĄc ĂȘĂ«y Ă oĂąi hoĂŁi tûùng cöng nhĂȘn riĂŻng leĂŁ
phaĂŁi lĂčĂŠp raĂĄp toaĂąn böÄ möÄt chiĂŻĂ«c xe trĂ»ĂșĂĄc khi chuyĂŻĂn sang lĂčĂŠp raĂĄp chiĂŻĂ«c
khaĂĄc. Ford Ă aĂ€ duĂąng kyĂ€ nĂčng cĂș khñ cuĂŁa mĂČnh Ă ĂŻĂ giaĂŁi quyĂŻĂ«t vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ, vaĂą
vaĂąo nĂčm 1913, öng tĂČm ra möÄt caĂĄch Ă ĂŻĂ tĂčng töëc à öÄ saĂŁn xuĂȘĂ«t bĂčçng caĂĄch
sûã duĂ„ng vaĂą phaĂĄt triĂŻĂn möÄt bĂ»ĂșĂĄc caĂŁi tiĂŻĂ«n mĂșĂĄi trong saĂŁn xuĂȘĂ«t goĂ„i laĂą dĂȘy
chuyĂŻĂŹn lĂčĂŠp raĂĄp. Ban Ă ĂȘĂŹu, caĂĄc cöng nhĂȘn Ă i tûù möÄt chiĂŻĂ«c xe Ă aĂ€ hoaĂąn
thaĂąnh möÄt phĂȘĂŹn Ă ĂŻĂ«n möÄt chiĂŻĂ«c khaĂĄc chĂł Ă ĂŻĂ gĂčĂŠn möÄt böÄ phĂȘĂ„n giöëng
nhau â vaĂą cûå nhĂ» thĂŻĂ«; sau cuĂąng, Ford Ă aĂ€ caĂŁi tiĂŻĂ«n kyĂ€ thuĂȘĂ„t naĂąy bĂčçng
caĂĄch Ă ĂčĂ„t moĂ„i thûå vaĂąo bĂčng chuyĂŻĂŹn Ă ĂŻĂ caĂĄc phĂȘĂŹn cuĂŁa chiĂŻĂ«c xe vaĂą baĂŁn
thĂȘn chiĂŻĂ«c xe Ă Ă»ĂșĂ„c chuyĂŻĂn thĂčĂšng Ă ĂŻĂ«n tûùng cöng nhĂȘn. HĂŻĂ„ thöëng naĂąy
Ford Quadricycle 1896 -
MöÄt trong nhûÀng chiĂŻĂ«c âxe hĂșiâ Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa nhĂȘn loaĂ„i
34. 34 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
laĂąm viĂŻĂ„c hiĂŻĂ„u quaĂŁ Ă ĂŻĂ«n mûåc chĂł trong möÄt nĂčm Ford Ă aĂ€ coĂĄ thĂŻĂ saĂŁn
xuĂȘĂ«t Ă Ă»ĂșĂ„c 168.000 chiĂŻĂ«c xe hĂși â giuĂĄp doĂąng xe Model T chiĂŻĂ«m lĂŽnh
möÄt phĂȘĂŹn ba thĂ” trĂ»ĂșĂąng ö tö trĂŻn toaĂąn nĂ»ĂșĂĄc MyĂ€.
DuĂą vĂȘĂ„y, Ford vĂȘĂźn khöng dûùng bĂ»ĂșĂĄc. Ăng mua laĂ„i cöà phĂȘĂŹn cuĂŁa caĂĄc
à öëi taĂĄc trong cöng ty vaĂą xĂȘy dûÄng khu phûåc hĂșĂ„p cöng nghiĂŻĂ„p lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t
thĂŻĂ« giĂșĂĄi. Ăng mua laĂ„i cöng ty ö tö Lincoln vaĂą bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu saĂŁn xuĂȘĂ«t xe taĂŁi,
xe keĂĄo, vaĂą caĂŁ maĂĄy bay. ThĂȘĂ„m chñ öng coĂąn ra tranh cûã chûåc nghĂ” sĂŽ,
nhĂ»ng viĂŻĂ„c naĂąy khöng thaĂąnh cöng. VaĂą khi lĂ»ĂșĂ„ng xe Model T baĂĄn ra
suĂĄt giaĂŁm vĂČ caĂ„nh tranh quyĂŻĂ«t liĂŻĂ„t sau khi chiĂŻĂ«c xe thûå möÄt triĂŻĂ„u Ă Ă»ĂșĂ„c
saĂŁn xuĂȘĂ«t, Ford Ă aĂ€ phaĂĄt triĂŻĂn möÄt phiĂŻn baĂŁn nhanh hĂșn vaĂą nhiĂŻĂŹu tiĂŻĂ„n
nghi hĂșn, vĂșĂĄi tĂŻn goĂ„i giöëng saĂŁn phĂȘĂm Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa Ford. DoĂąng xe
Model A mĂșĂĄi naĂąy Ă Ă»ĂșĂ„c ra mĂčĂŠt vaĂąo nĂčm 1927, vaĂą 400.000 Ă Ășn Ă ĂčĂ„t
haĂąng Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c gûãi tĂșĂĄi, thĂȘĂ„m chñ trĂ»ĂșĂĄc khi quy trĂČnh kyĂ€ thuĂȘĂ„t saĂŁn xuĂȘĂ«t
doĂąng xe naĂąy Ă Ă»ĂșĂ„c bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu. GĂȘĂŹn hai triĂŻĂ„u chiĂŻĂ«c xe Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c baĂĄn hĂŻĂ«t cho
Ă ĂŻĂ«n khi thĂ” trĂ»ĂșĂąng chûång khoaĂĄn suĂ„p à öà hai nĂčm sau Ă oĂĄ.
NhĂ»ng ngay caĂŁ cuöÄc ĂaĂ„i KhuĂŁng hoaĂŁng Kinh tĂŻĂ« thĂŻĂ« giĂșĂĄi(1)
cuÀng
khöng caĂŁn nöĂi bĂ»ĂșĂĄc tiĂŻĂ«n cuĂŁa Henry Ford. Ăng tiĂŻĂ«p tuĂ„c giĂșĂĄi thiĂŻĂ„u à öÄng
cĂș V-8 Ă ĂȘĂŹy sûåc maĂ„nh vaĂą doĂąng xe trung cĂȘĂ«p Mercury. ĂĂȘy laĂą saĂŁn phĂȘĂm
coĂĄ lĂ»ĂșĂ„ng baĂĄn ra tĂčng liĂŻn tuĂ„c cho Ă ĂŻĂ«n khi ThĂŻĂ« chiĂŻĂ«n II laĂąm cho viĂŻĂ„c saĂŁn
xuĂȘĂ«t caĂĄc doĂąng xe dĂȘn duĂ„ng bĂ” Ă ĂČnh trĂŻĂ„. Trong chiĂŻĂ«n tranh, caĂĄc xĂ»ĂșĂŁng
saĂŁn xuĂȘĂ«t cuĂŁa Ford Ă aĂ€ cho ra Ă ĂșĂąi maĂĄy bay neĂĄm bom B-24, xe jeep, xe
tĂčng vaĂą caĂĄc maĂĄy moĂĄc quĂȘn duĂ„ng khaĂĄc. VaĂą vaĂąo nĂčm 1945, xe chĂșĂŁ khaĂĄch
xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n trĂșĂŁ laĂ„i trĂŻn dĂȘy chuyĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t cuĂŁa öng. Henry Ford qua Ă ĂșĂąi
hai nĂčm sau Ă oĂĄ ĂșĂŁ tuöĂi 83 vaĂą khöng coĂĄ nhiĂŻĂŹu thĂșĂąi gian Ă ĂŻĂ tĂȘĂ„n hĂ»ĂșĂŁng hĂŻĂ«t
sûÄ höÏi sinh naùy.
Tuy nhiĂŻn, dĂȘy chuyĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t maĂą öng phaĂĄt minh tiĂŻĂ«p tuĂ„c vĂȘĂ„n
haĂąnh möÄt caĂĄch trĂșn tru. NhûÀng thiĂŻĂ«t kĂŻĂ« caĂŁi tiĂŻĂ«n nhĂ» doĂąng xe thĂŻĂ thao
Thunderbird Ă Ă»ĂșĂ„c ra mĂčĂŠt thĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn, vaĂą khöng lĂȘu sau, cöng ty cöĂ
phĂȘĂŹn hoĂĄa vaĂąo nĂčm 1956 bĂčçng cuöÄc phaĂĄt haĂąnh cöà phiĂŻĂ«u rĂȘĂŹm röÄ Ă ĂŻĂ kyĂŁ
niĂŻĂ„m chiĂŻĂ«c xe thûå 50 triĂŻĂ„u Ă Ă»ĂșĂ„c saĂŁn xuĂȘĂ«t. NgĂ»ĂșĂąi chaĂĄu Henry Ford II
Ă aĂ€ lĂŻn thay vĂ” trñ cuĂŁa öng, vaĂą traĂĄch nhiĂŻĂ„m kinh doanh dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn Ă Ă»ĂșĂ„c
chuyĂŻĂn sang nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi coĂĄ tĂ» tĂ»ĂșĂŁng à öëi nghĂ”ch, nhĂ» Robert
(1) Great Depression 1929 â 1933: CuöÄc ĂaĂ„i KhuĂŁng hoaĂŁng Kinh tĂŻĂ« thĂŻĂ« giĂșĂĄi, bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu tûù sûÄ suĂ„p à öĂ
cuĂŁa thĂ” trĂ»ĂșĂąng chûång khoaĂĄn vaĂąo caĂĄc ngaĂąy 28 vaĂą 29 thaĂĄng 10 nĂčm 1929.
35. HAĂNG ĂTĂ FORD âą 35
McNamara (ngĂ»ĂșĂąi tûù chûåc vaĂąo nĂčm 1961 Ă ĂŻĂ trĂșĂŁ thaĂąnh BöÄ trĂ»ĂșĂŁng BöÄ
Quöëc phoĂąng MyĂ€) vaĂą Lee Iacocca (ra Ă i vaĂąo nĂčm 1978 Ă ĂŻĂ nĂčĂŠm giûÀ chûåc
ChuĂŁ tĂ”ch HaĂ€ng Chrysler). MöÄt chuößi nhûÀng nĂčm thaĂĄng khöng thaĂąnh
cöng nöëi tiĂŻĂ«p sau Ă oĂĄ â nhĂ» Ă iĂŻĂŹu Ă aĂ€ xaĂŁy ra vĂșĂĄi tĂȘĂ«t caĂŁ caĂĄc cöng ty saĂŁn
xuĂȘĂ«t ö tö khaĂĄc cuĂŁa MyĂ€ â vĂČ coĂĄ sûÄ xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n cuĂŁa caĂĄc à öëi thuĂŁ caĂ„nh tranh
ngaĂąy caĂąng nhiĂŻĂŹu vaĂą maĂ„nh meĂ€ Ă ĂŻĂ«n tûù NhĂȘĂ„t BaĂŁn. NhĂ»ng nhûÀng mĂȘĂźu xe
caĂŁi tiĂŻĂ«n, nhĂ» Taurus hay Escort, cuĂąng vĂșĂĄi doĂąng xe taĂŁi nhoĂŁ F Ă aĂ€ giuĂĄp
Ford trĂșĂŁ laĂ„i vĂșĂĄi cuöÄc Ă ua. VaĂąo nĂčm 1986, lĂȘĂŹn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn trong saĂĄu thĂȘĂ„p
kyĂŁ doanh thu cuĂŁa cöng ty Ă aĂ€ qua mĂčĂ„t General Motors vaĂą hoĂ„ Ă aĂ€ mua laĂ„i
Aston Martin, Jaguar cuĂąng möÄt söë cöng ty khaĂĄc. Tuy nhiĂŻn, chĂł nĂčm
nĂčm sau, möÄt giai Ă oaĂ„n bĂȘĂ«t öĂn vaĂą trĂČ trĂŻĂ„ Ă aĂ€ khiĂŻĂ«n Ford phaĂŁi Ă oĂĄn nhĂȘĂ„n
nĂčm kinh doanh thua löß lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t trong lĂ”ch sûã hoaĂ„t à öÄng cuĂŁa mĂČnh.
***
Tûù giûÀa thĂȘĂ„p niĂŻn 90 cuĂŁa thĂŻĂ«
kyĂŁ trĂ»ĂșĂĄc, khi Ford saĂŁn xuĂȘĂ«t chiĂŻĂ«c
xe thûå 250 triïÄu, cöng ty à aÀ thûÄc
hiĂŻĂ„n haĂąng loaĂ„t thay à öĂi triĂŻĂ„t Ă ĂŻĂ
nhĂȘĂ«t kĂŻĂ tûù khi Henry aĂĄp duĂ„ng dĂȘy
chuyĂŻĂŹn lĂčĂŠp raĂĄp cuĂŁa mĂČnh vaĂąo saĂŁn
xuĂȘĂ«t. MöÄt trong nhûÀng thay à öĂi lĂșĂĄn
nhĂȘĂ«t laĂą Ford 2000, möÄt kĂŻĂ« hoaĂ„ch
Ă ĂȘĂŹy tham voĂ„ng bao göÏm sûÄ phaĂĄt triĂŻĂn caĂĄc thiĂŻĂ«t kĂŻĂ« mĂșĂĄi, möÄt baĂŁn thoĂŁa
thuĂȘĂ„n vĂșĂĄi Nissan Ă ĂŻĂ baĂĄn xe Ford ĂșĂŁ NhĂȘĂ„t, vaĂą kyĂĄ hĂșĂ„p à öÏng vĂșĂĄi Hertz,
cöng ty cho thuĂŻ xe lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t thĂŻĂ« giĂșĂĄi. NhûÀng bĂ»ĂșĂĄc Ă i naĂąy nhanh
choĂĄng Ă Ă»ĂșĂ„c tiĂŻĂ«p nöëi vĂșĂĄi viĂŻĂ„c mua laĂ„i dĂȘy chuyĂŻĂŹn baĂŁo dĂ»ĂșĂ€ng xe ö tö
lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t chĂȘu Ău vaĂą nhûÀng kĂŻĂ« hoaĂ„ch cho möÄt nöß lûÄc tĂ»Ășng tûÄ ĂșĂŁ MyĂ€.
ViĂŻĂ„c mua laĂ„i HaĂ€ng xe Volvo cuĂŁa ThuĂ„y ĂiĂŻĂn Ă aĂ€ böà sung cho Ford möÄt
doĂąng xe cao cĂȘĂ«p cuĂąng vĂșĂĄi sûÄ coĂĄ mĂčĂ„t ngaĂąy caĂąng nhiĂŻĂŹu ĂșĂŁ chĂȘu Ău.
NhûÀng bĂ»ĂșĂĄc Ă i maĂ„nh meĂ€ vaĂąo caĂĄc thĂ” trĂ»ĂșĂąng tiĂŻĂŹm nĂčng vaĂą chĂ»a Ă Ă»ĂșĂ„c
Ă ĂŻĂ yĂĄ nhiĂŻĂŹu nhĂ» Trung Quöëc, ĂĂn ĂöÄ vaĂą ViĂŻĂ„t Nam Ă Ă»ĂșĂ„c gĂȘĂ«p ruĂĄt tiĂŻĂ«n
haĂąnh. ViĂŻĂ„c gia nhĂȘĂ„p caĂĄc dûÄ aĂĄn kinh doanh vĂșĂĄi Microsoft vaĂą
Priceline.com Ă ĂŻĂ baĂĄn xe hĂși trĂŻn maĂ„ng Internet cuĂ€ng Ă Ă»ĂșĂ„c thûÄc hiĂŻĂ„n.
DoĂąng xe Thunderbird cuĂŁa Ford
36. 36 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
NgoaĂąi ra Ford coĂąn bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu sûã duĂ„ng maĂĄy tñnh Ă ĂŻĂ giaĂŁm chi phñ vaĂą
thĂșĂąi gian phaĂĄt triĂŻĂn cho tĂȘĂ«t caĂŁ moĂ„i thûå, tûù viĂŻĂ„c giaĂŁ lĂȘĂ„p caĂĄc vuĂ„ Ă uĂ„ng xe
Ă ĂŻĂ«n thiĂŻĂ«t kĂŻĂ« ban Ă ĂȘĂŹu cuĂŁa xe. CĂȘĂŹn noĂĄi thĂŻm rĂčçng, Ă ĂŻĂ thñ nghiĂŻĂ„m möÄt
vuĂ„ Ă uĂ„ng xe, Ford phaĂŁi boĂŁ ra 60.000 à ö-la cho möÄt lĂȘĂŹn thûã vaĂąo nĂčm
1985, nhĂ»ng hiĂŻĂ„n nay vĂșĂĄi phĂȘĂŹn mĂŻĂŹm giaĂŁ lĂȘĂ„p trĂŻn maĂĄy tñnh, hoĂ„ chĂł töën
⊠10 à ö-la. VĂŻĂŹ thiĂŻĂ«t kĂŻĂ«, möÄt cöng viĂŻĂ„c tûùng töën 12 ngĂ»ĂșĂąi trong voĂąng
12 tuĂȘĂŹn Ă ĂŻĂ hoaĂąn tĂȘĂ«t, giĂșĂą Ă ĂȘy coĂĄ thĂŻĂ Ă Ă»ĂșĂ„c hoaĂąn tĂȘĂ«t chĂł trong voĂąng ba
tuĂȘĂŹn vĂșĂĄi möÄt ngĂ»ĂșĂąi duy nhĂȘĂ«t.
ĂĂŻĂ Ă ĂȘĂy maĂ„nh sûÄ hiĂŻĂu biĂŻĂ«t vĂŻĂŹ maĂĄy tñnh trong à öÄi nguĂ€ nhĂȘn viĂŻn,
Ford Ă aĂ€ thöng baĂĄo möÄt chĂ»Ășng trĂČnh höß trĂșĂ„ taĂąi chñnh cho pheĂĄp tĂȘĂ«t caĂŁ
caĂĄc nhĂȘn viĂŻn mua möÄt chiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh gia Ă ĂČnh cuĂąng vĂșĂĄi maĂĄy in maĂąu
vaĂą Ă Ă»ĂșĂąng truyĂŻĂŹn Internet maĂą chĂł phaĂŁi traĂŁ goĂĄp 5 à ö-la möÄt thaĂĄng.
ChĂ»Ășng trĂČnh gĂȘy chĂȘĂ«n à öÄng nhĂȘĂ«t trong söë naĂąy laĂą nöß lûÄc mĂșĂĄi Ă Ă»ĂșĂ„c
baĂąy toĂŁ cuĂŁa Ford Ă ĂŻĂ âkĂŻĂ«t hĂșĂ„p cöng nghiĂŻĂ„p hoĂĄa vĂșĂĄi chuĂŁ nghĂŽa baĂŁo vĂŻĂ„ möi
trĂ»ĂșĂąngâ, nhĂ» vĂ” chuĂŁ tĂ”ch naĂąy vaĂą gia Ă ĂČnh thûùa kĂŻĂ« Ă aĂ€ noĂĄi trĂŻn tĂșĂą
Newsweek vaĂąo muĂąa xuĂȘn nĂčm 2000 â nhĂ»ng Ă oĂĄ khoĂĄ coĂĄ thĂŻĂ laĂą Ă iĂŻĂm kĂŻĂ«t
thuĂĄc cuĂŁa quaĂĄ trĂČnh chuyĂŻĂn biĂŻĂ«n Ă ang diĂŻĂźn ra cuĂŁa Ford. ChĂł trong voĂąng
möÄt thaĂĄng sau thöng baĂĄo naĂąy, cöng ty Ă aĂ€ trĂșĂŁ thaĂąnh möÄt trong nhûÀng
nhaĂą saĂŁn xuĂȘĂ«t lĂșĂĄn cuĂŁa thĂŻĂ« giĂșĂĄi cung cĂȘĂ«p möÄt chĂŻĂ« à öÄ phuĂĄc lĂșĂ„i y tĂŻĂ« troĂ„n goĂĄi
cho ngĂ»ĂșĂąi à öëi ngĂȘĂźu (vĂșĂ„ hoĂčĂ„c chöÏng) cuĂŁa caĂĄc nhĂȘn viĂŻn cuĂŁa mĂČnh. MöÄt
thaĂĄng sau Ă oĂĄ, cöng ty tuyĂŻn böë rĂčçng hoĂ„ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu chĂŻĂ« taĂ„o xe hĂși trong caĂĄc
xĂ»ĂșĂŁng saĂŁn xuĂȘĂ«t ĂșĂŁ NhĂȘĂ„t BaĂŁn, Ă Ă»ĂșĂ„c Ă iĂŻĂŹu haĂąnh bĂșĂŁi à öëi taĂĄc laĂą HaĂ€ng Mazda.
TrĂ»ĂșĂĄc Ă oĂĄ, vaĂąo thaĂĄng 09 nĂčm 1995, TĂȘĂ„p Ă oaĂąn Ford Motor ViĂŻĂ„t Nam
vaĂą khai trĂ»Ășng nhaĂą maĂĄy lĂčĂŠp raĂĄp taĂ„i tĂłnh HaĂŁi DĂ»Ășng, vĂșĂĄi töĂng diĂŻĂ„n tñch
17.400 m2
vaĂą cöng suĂȘĂ«t 14.000 xe möÄt nĂčm. TöĂng vöën Ă ĂȘĂŹu tĂ» cuĂŁa Ford
ViĂŻĂ„t Nam laĂą 102 triĂŻĂ„u USD,
trong Ă oĂĄ Ford Motor goĂĄp
75% söë vöën vaù Cöng ty
Diesel Söng Cöng ViïÄt
Nam coĂĄ 25% vöën goĂĄp. ĂĂȘy
laù liïn doanh ö tö coå vöën
Ă ĂȘĂŹu tĂ» lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t vaĂą cuĂ€ng laĂą
möÄt trong nhûÀng dûÄ aån
NhaĂą maĂĄy Ford taĂ„i HaĂŁi DĂ»Ășng â ViĂŻĂ„t Nam
37. HAĂNG ĂTĂ FORD âą 37
Ă ĂȘĂŹu tĂ» lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t cuĂŁa MyĂ€ taĂ„i ViĂŻĂ„t Nam. TöĂng söë nhĂȘn viĂŻn taĂ„i Ford ViĂŻĂ„t
Nam laĂą hĂșn 580 nhĂȘn viĂŻn.
NhaĂą maĂĄy Ford taĂ„i HaĂŁi DĂ»Ășng laĂą nhaĂą maĂĄy ö tö Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn vaĂą duy nhĂȘĂ«t
taĂ„i ViĂŻĂ„t Nam Ă Ă»ĂșĂ„c cĂȘĂ«p caĂŁ ba chûång chĂł chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng ISO 9001; ISO
14001 vaĂą QS 9000. ThaĂĄng 6 nĂčm 2005, Ford ViĂŻĂ„t Nam cuĂ€ng Ă aĂ€ vĂ»ĂșĂ„t
qua caĂĄc kiĂŻĂm Ă Ă”nh cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t vaĂą Ă aĂ„t tiĂŻu chuĂȘĂn nhĂȘĂ„n chûång chĂł chĂȘĂ«t
lĂ»ĂșĂ„ng ISO:TS 16949 chuyĂŻn ngaĂąnh cöng nghiĂŻĂ„p ö tö.
NĂčm 2005, caĂĄc cöng ty chûång khoaĂĄn Ă aĂ€ à öÏng loaĂ„t Ă Ă”nh giaĂĄ giaĂŁm traĂĄi
phiĂŻĂ«u cuĂŁa caĂŁ Ford lĂȘĂźn General Motors. HoĂ„ chĂł ra rĂčçng chi phñ phuĂĄc lĂșĂ„i
cho lûÄc lĂ»ĂșĂ„ng lao à öÄng coĂĄ tuöĂi, xĂčng dĂȘĂŹu tĂčng giaĂĄ, thĂ” phĂȘĂŹn tan raĂ€, doanh
thu lĂŻĂ„ thuöÄc quaĂĄ nhiĂŻĂŹu vaĂąo saĂŁn lĂ»ĂșĂ„ng xe thĂŻĂ thao baĂĄn ra, lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n cuĂŁa
caĂĄc doĂąng xe haĂ„ng nĂčĂ„ng giaĂŁm maĂ„nh do chi phñ ângoaĂąi lĂŻĂŹâ tĂčng cao trong
nöß lûÄc vûÄc dĂȘĂ„y doanh söë⊠laĂą möÄt gaĂĄnh nĂčĂ„ng cho hai cöng ty naĂąy.
ThaĂĄng 01 nĂčm 2008, Ford khai trĂ»Ășng website möÄt trang web liĂŻĂ„t
kĂŻ 10 Quy tĂčĂŠc Khöng thĂŻĂ Ă aĂĄnh baĂ„i cuĂŁa Ford (10 Ford Tough Rules) vaĂą
möÄt chuößi caĂĄc trang web liĂŻn kĂŻĂ«t vĂșĂĄi chĂ»Ășng trĂČnh truyĂŻĂŹn hĂČnh tĂ»Ășng
taĂĄc COPS Show TV(1)
Ă ĂŻĂ quaĂŁng baĂĄ sĂȘu röÄng hĂșn nûÀa hĂČnh aĂŁnh cuĂŁa hoĂ„.
NĂŻĂ«u coĂąn söëng, coĂĄ leĂ€ Henry Ford khöng à öÏng yĂĄ vĂșĂĄi tĂȘĂ«t caĂŁ nhûÀng
bĂ»ĂșĂĄc Ă i liĂŻn kĂŻĂ«t naĂąy, nhĂ»ng öng seĂ€ haĂąi loĂąng vĂČ nhĂșĂą Ă oĂĄ, Ford Motors
vĂȘĂźn duy trĂČ vĂ” trñ haĂąng Ă ĂȘĂŹu möÄt caĂĄch vûÀng chĂčĂŠc trong nĂŻĂŹn cöng
nghiĂŻĂ„p maĂą öng Ă aĂ€ döÏn hĂŻĂ«t tĂȘm huyĂŻĂ«t Ă ĂŻĂ xĂȘy dûÄng tûù Ă ĂȘĂŹu thĂŻĂ« kyĂŁ trĂ»ĂșĂĄc.
Henry Ford à aÀ noåi:
âKhöng coĂĄ viĂŻĂ„c gĂČ laĂą quaĂĄ khoĂĄ nĂŻĂ«u baĂ„n biĂŻĂ«t
chia nhoĂŁ noĂĄ ra.â
âNOTHING IS PARTICULARLY HARD IF YOU DIVIDE IT
INTO SMALL JOBS.â
(1) COPS Show TV (C.O.P.S - Civilian Operated Police Services) â ChĂ»Ășng trĂČnh TV ra Ă ĂșĂąi nĂčm 1989
chuyĂŻn vĂŻĂŹ nhûÀng cĂȘu chuyĂŻĂ„n vaĂą cöng viĂŻĂ„c haĂąng ngaĂąy cuĂŁa CaĂŁnh saĂĄt MyĂ€ taĂ„i vĂčn phoĂąng hay trĂŻn
Ă Ă»ĂșĂąng tuĂȘĂŹn tra cuĂŁa hoĂ„.
38. 4
HAĂNG MAĂY TĂNH
APPLE
QuaĂŁ taĂĄo khuyĂŻĂ«t luön Ă Ă»ĂșĂ„c caĂŁ thĂŻĂ« giĂșĂĄi theĂąm muöën!
âą NgĂ»ĂșĂąi saĂĄng lĂȘĂ„p:
âą Logo:
⹠VÔ trñ trong nïÏn
kinh tïë MyÀ:
âą NeĂĄt Ă ĂčĂ„c trĂ»ng:
âą SaĂŁn phĂȘĂm chñnh:
âą Doanh thu:
âą LĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n:
âą Söë nhĂȘn viĂŻn:
âą Ăöëi thuĂŁ chñnh:
⹠Chuã tÔch kiïm CEO:
âą TruĂ„ sĂșĂŁ chñnh:
âą NĂčm thaĂąnh lĂȘĂ„p:
âą Website:
Steve Jobs, Steve Wozniak
HaĂ„ng 121 (Fortune 500 â nĂčm 2007)
MaĂĄy tñnh cho moĂ„i ngĂ»ĂșĂąi
MaĂĄy tñnh caĂĄ nhĂȘn, thiĂŻĂ«t bĂ” ngoaĂ„i vi vaĂą caĂĄc thiĂŻĂ«t
bĂ” truyĂŻĂŹn thöng Ă a phĂ»Ășng tiĂŻĂ„n
19,32 tĂł à ö-la (nĂčm 2007)
1,99 tĂł à ö-la (nĂčm 2007)
20.000 ngĂ»ĂșĂąi (thaĂĄng 09 nĂčm 2006)
Microsoft, Compaq, Sun Microsystems
Steve Jobs
No. 01, Infinite Loop, Cupertino, California
1976
www.apple.com
ToĂĄm tĂčĂŠt
39. HAĂNG MAĂY TĂNH APPLE âą 39
BiĂŻĂ«n caĂĄi phûåc taĂ„p thaĂąnh Ă Ășn giaĂŁn, nĂȘng caĂĄi tĂȘĂŹm thĂ»ĂșĂąng lĂŻn Ă Ăłnh
cao nghĂŻĂ„ thuĂȘĂ„t, baĂĄn thiĂŻĂ«t bĂ” kyĂ€ thuĂȘĂ„t cao vĂșĂĄi giaĂĄ thĂȘĂ«p, laĂąm caĂŁ thĂŻĂ« giĂșĂĄi
mĂȘĂ«t Ăčn mĂȘĂ«t nguĂŁ vĂČ chĂșĂą Ă ĂșĂ„i, thöi thuĂĄc nhĂȘn viĂŻn tröën viĂŻĂ„c Ă ĂŻĂ⊠xĂŻĂ«p haĂąng
giaĂąnh giĂȘĂ„t quyĂŻĂŹn sĂșĂŁ hûÀu möÄt saĂŁn phĂȘĂm mĂșĂĄi ra loĂą nĂčçm goĂ„n trong loĂąng
baĂąn tay, vaĂą coĂąn nhiĂŻĂŹu hĂșn thĂŻĂ« nûÀa... CoĂĄ leĂ€ Ă oĂĄ laĂą taĂąi nĂčng thiĂŻn phuĂĄ cuĂŁa
ngĂ»ĂșĂąi Ă aĂąn öng coĂĄ caĂĄi tĂŻn bĂČnh dĂ” Steve Jobs vaĂą tinh thĂȘĂŹn saĂĄng taĂ„o khöng
ngûùng cuĂŁa möÄt tĂȘĂ„p Ă oaĂąn coĂĄ logo hĂČnh quaĂŁ taĂĄo khuyĂŻĂ«t.
GĂȘĂŹn cuöëi thiĂŻn niĂŻn kyĂŁ thûå hai sau cöng nguyĂŻn, coĂĄ hai chaĂąng
trai treĂŁ tĂŻn Steve cuĂąng nghiĂŻn cûåu vĂŻĂŹ âthuĂȘĂ„t giaĂŁ kim cuĂŁa thĂŻĂ« kyĂŁâ trong
möÄt ga-ra nhoĂŁ boĂŁ hoang ĂșĂŁ miĂŻĂŹn bĂčĂŠc California. Trong luĂĄc à öi baĂ„n Ă ang
cuĂąng xoĂčĂŠn dĂȘy Ă iĂŻĂ„n vaĂą miĂŻĂ„ng niĂŻĂ„m thĂȘĂŹn chuĂĄ bĂčçng möÄt thûå ngön ngûÀ
phûåc taĂ„p goĂ„i laĂą LĂȘĂ„p trĂČnh thĂČ möÄt âtia seĂĄtâ thĂČnh lĂČnh giaĂĄng xuöëng â
vaĂą thĂŻĂ« laĂą möÄt thiĂŻĂ«t bĂ” coĂĄ thĂŻĂ thay à öĂi caĂŁ thĂŻĂ« giĂșĂĄi ra Ă ĂșĂąi. VaĂąo ngaĂąy CaĂĄ
thaĂĄng TĂ» nĂčm 1976, hoĂ„ trĂČnh baĂąy saĂŁn phĂȘĂm cuĂŁa mĂČnh - chiĂŻĂ«c maĂĄy
tñnh Apple Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn - ra trĂ»ĂșĂĄc cöng chuĂĄng.
TrĂŻn caĂŁ nĂ»ĂșĂĄc MyĂ€, rĂȘĂ«t nhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi lĂȘĂ„p tûåc nhĂȘĂ„n ra rĂčçng thiĂŻĂ«t bĂ”
naĂąy seĂ€ thĂȘĂ„t sûÄ laĂąm thay à öĂi cuöÄc söëng cuĂŁa hoĂ„. NoĂĄ mang möÄt sûåc maĂ„nh
vö song - maĂą trĂ»ĂșĂĄc Ă ĂȘy chĂł vaĂąi ngĂ»ĂșĂąi coĂĄ quyĂŻĂŹn lûÄa choĂ„n â Ă ĂŻĂ«n tûùng
Ă ĂȘĂŹu ngoĂĄn tay cuĂŁa moĂ„i ngĂ»ĂșĂąi. NoĂĄ cuĂ€ng coĂĄ vaĂąi giĂșĂĄi haĂ„n nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh, vaĂą coĂĄ
giaĂĄ thaĂąnh bĂčçng möÄt söë vaĂąng tĂ»Ășng Ă Ă»Ășng vĂșĂĄi troĂ„ng lĂ»ĂșĂ„ng cuĂŁa noĂĄ,
nhĂ»ng thiĂŻĂ«t bĂ” naĂąy Ă aĂ€ mĂșĂŁ Ă ĂȘĂŹu cho möÄt cuöÄc caĂĄch maĂ„ng maĂą trong Ă oĂĄ
hai chaĂąng trai tĂŻn Steve noĂĄi trĂŻn Ă Ă»ĂșĂ„c tön vinh nhĂ» nhûÀng vĂ” thaĂĄnh.
Tûù nhûÀng ngaĂąy Ă ĂȘĂŹu mĂșĂĄi thaĂąnh lĂȘĂ„p cöng ty, rĂȘĂ«t nhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi sĂčĂ©n
saĂąng giuĂĄp Ă ĂșĂ€ hoĂ„ vĂŻĂŹ mĂčĂ„t taĂąi chñnh vaĂą caĂŁ yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng saĂĄng taĂ„o. VaĂą thĂŻĂ« laĂą
Apple Ă aĂ€ phaĂĄt triĂŻĂn maĂ„nh meĂ€. NhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi laĂąm viĂŻĂ„c cho Apple nhĂȘĂ„n
thĂȘĂ«y cöng ty naĂąy röÏi seĂ€ giaĂąu maĂ„nh hĂșn caĂŁ nhûÀng gĂČ hoĂ„ coĂĄ thĂŻĂ nghĂŽ
Ă ĂŻĂ«n trong nhûÀng giĂȘĂ«c mĂș hoang Ă Ă»ĂșĂąng nhĂȘĂ«t. NhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc
hĂ»ĂșĂŁng ûång nhiĂŻĂ„t liĂŻĂ„t cuöÄc âthĂȘĂ„p tûÄ chinhâ naĂąy vaĂą Apple ngaĂąy caĂąng taĂ„o
ra nhûÀng thiĂŻĂ«t bĂ” mĂșĂĄi laĂąm say Ă ĂčĂŠm vaĂą thu huĂĄt thĂŻm vö söë tñn à öÏ. Hai
chaĂąng trai treĂŁ tĂŻn Steve luĂĄc naĂąy Ă ang à ûång trĂŻn Ă Ăłnh cuĂŁa thĂŻĂ« giĂșĂĄi.
40. 40 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
Sau Ă oĂĄ, moĂ„i thûå à öÄt nhiĂŻn suĂ„p à öĂ. MöÄt nhĂȘn vĂȘĂ„t kyĂą taĂąi khaĂĄc Ă aĂ€
mang Ă ĂŻĂ«n cho cöng chuĂĄng lûÄa choĂ„n hĂȘĂ«p dĂȘĂźn hĂșn. ĂoĂĄ chñnh laĂą Bill
Gates cuĂŁa Microsoft. NhûÀng ngĂ»ĂșĂąi uĂŁng höÄ chia thaĂąnh caĂĄc phe phaĂĄi à öëi
nghĂ”ch nhau. KhaĂŁ nĂčng dĂȘĂźn dĂčĂŠt cöng ty vĂșĂĄi tĂȘĂŹm nhĂČn xa cuĂŁa böÄ phĂȘĂ„n
laĂ€nh Ă aĂ„o Ă aĂ€ khöng coĂąn nûÀa. Hai ngĂ»ĂșĂąi Ă aĂąn öng tĂŻn Steve Ă aĂ€ phaĂŁi rĂșĂąi
boĂŁ vĂ” trñ Ă ĂȘĂŹy aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng cuĂŁa mĂČnh vaĂą Ă Ă»ĂșĂ„c thay thĂŻĂ« bĂșĂŁi möÄt loaĂ„t nhûÀng
ngĂ»ĂșĂąi hay yĂŻu saĂĄch, Ă ĂŻĂ röÏi nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi naĂąy laĂ„i thĂȘĂ«t baĂ„i trong caĂĄc cöë
gĂčĂŠng vö voĂ„ng nhĂčçm lĂȘĂ«y laĂ„i aĂĄnh haĂąo quang Ă aĂ€ mĂȘĂ«t. Khöng coĂąn caĂĄch
naĂąo khaĂĄc, nhûÀng khaĂĄch haĂąng trĂ»ĂșĂĄc Ă oĂĄ uĂŁng höÄ Apple Ă aĂąnh quay lĂ»ng
möÄt caĂĄch miĂŻĂźn cĂ»ĂșĂ€ng vĂșĂĄi thiĂŻĂ«t bĂ” mang nhaĂ€n hiĂŻĂ„u traĂĄi taĂĄo khuyĂŻĂ«t maĂą
hoĂ„ Ă aĂ€ tûùng tön thĂșĂą.
NhĂ»ng khi tĂȘĂ«t caĂŁ dĂ»ĂșĂąng nhĂ» Ă aĂ€ vö phĂ»Ășng cûåu vaĂ€n, nhûÀng
ngĂ»ĂșĂąi Ă ang phaĂŁi chöëng choĂ„i vĂȘĂ«t vaĂŁ hoĂąng gĂȘy dûÄng laĂ„i Ă ĂŻĂ« chĂŻĂ« xĂ»a Ă aĂ€
kĂ”p thûåc tĂłnh vaĂą tĂČm Ă ĂŻĂ«n möÄt trong hai ngĂ»ĂșĂąi tĂŻn Steve, luĂĄc naĂąy Ă aĂ€
ĂșĂŁ vaĂąo tuöĂi trung niĂŻn, vaĂą naĂąi nĂł öng quay vĂŻĂŹ vĂșĂĄi Apple. MĂčĂ„c cho sûÄ
ngaĂ„c nhiĂŻn cuĂŁa nhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi, öng Ă aĂ€ quay vĂŻĂŹ â duĂą luĂĄc Ă ĂȘĂŹu coĂĄ phĂȘĂŹn
cĂȘĂn troĂ„ng. VaĂą, khöng Ă ĂŻĂ chĂȘĂ„m trĂŻĂź thĂŻm möÄt phuĂĄt giĂȘy naĂąo nûÀa, öng
Ă aĂ€ chûång toĂŁ rĂčçng mĂČnh vĂȘĂźn coĂąn nguyĂŻn sûåc maĂ„nh vaĂą sûÄ tinh nhaĂ„y
ngaĂąy naĂąo.
***
NĂčm 1975, Steve Jobs, chaĂąng sinh viĂŻn 20 tuöĂi Ă aĂ€ boĂŁ hoĂ„c quay vĂŻĂŹ
quĂŻ nhaĂą ĂșĂŁ miĂŻĂŹn bĂčĂŠc California nhĂčçm tĂČm kiĂŻĂ«m möÄt cöng viĂŻĂ„c thuĂĄ vĂ”
hĂșn. VĂșĂĄi vĂ” trñ laĂą möÄt nhĂȘn viĂŻn lĂȘĂ„p trĂČnh game cho haĂ€ng Atari, anh
tuĂ„ hoĂ„p giaĂŁi trñ vĂșĂĄi möÄt nhoĂĄm ngĂ»ĂșĂąi cuĂąng sĂșĂŁ thñch ĂșĂŁ Menlo Park Ă Ă»ĂșĂ„c
goĂ„i laĂą CĂȘu laĂ„c böÄ maĂĄy tñnh Homebrew. Anh tham gia vaĂąo caĂĄc buöĂi hoĂ„p
mĂčĂ„t buöĂi töëi, vaĂą Ă aĂ€ coĂĄ dĂ”p thĂȘĂ«y möÄt thaĂąnh viĂŻn khoe chiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh
caĂĄ nhĂȘn maĂ„nh meĂ€ hiĂŻĂ„u Altair. ChiĂŻĂ«c maĂĄy Ă ĂșĂąi Ă ĂȘĂŹu naĂąy Ă Ă»ĂșĂ„c lĂčĂŠp raĂĄp tûù
möÄt böÄ göÏm nhiĂŻĂŹu saĂŁn phĂȘĂm Ă Ă»ĂșĂ„c Ă ĂčĂ„t mua qua möÄt cöng ty Ă ĂčĂ„t haĂąng
thĂ» tñn ĂșĂŁ Albuquerque, vaĂą à öëi vĂșĂĄi nhûÀng thaĂąnh viĂŻn cuĂŁa cĂȘu laĂ„c böÄ
Homebrew thĂČ thiĂŻĂ«t bĂ” naĂąy thĂȘĂ„t thĂșĂąi thĂ»ĂșĂ„ng. HĂȘĂŹu hĂŻĂ«t nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi coĂĄ
mĂčĂ„t ĂșĂŁ Ă oĂĄ Ă ĂŻĂŹu thĂȘĂ«y Ă Ă»ĂșĂ„c tiĂŻĂŹm nĂčng cuĂŁa chiĂŻĂ«c maĂĄy. CoĂąn Jobs thĂČ nghĂŽ
Ă ĂŻĂ«n möÄt kĂŻĂ« hoaĂ„ch kinh doanh Ă ĂȘĂŹy taĂĄo baĂ„o vaĂą hĂȘĂ«p dĂȘĂźn.
41. HAĂNG MAĂY TĂNH APPLE âą 41
ThiĂŻĂ«u kyĂ€ nĂčng cĂș khñ cuĂ€ng nhĂ» maĂĄy moĂĄc cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t Ă ĂŻĂ biĂŻĂ«n yĂĄ
tĂ»ĂșĂŁng thaĂąnh hiĂŻĂ„n thûÄc, Jobs ruĂŁ möÄt thaĂąnh viĂŻn khaĂĄc cuĂŁa Homebrew
laĂą Steve Wozniak cuĂąng tham gia vĂșĂĄi mĂČnh. ChaĂąng trai 25 tuöĂi coĂĄ tĂŻn
goĂ„i thĂȘn mĂȘĂ„t laĂą âWozâ naĂąy vöën laĂą con möÄt kyĂ€ sĂ» tĂŻn lûãa cuĂŁa HaĂ€ng
Lockheed, luĂĄc ĂȘĂ«y Ă aĂ€ viĂŻĂ«t Ă Ă»ĂșĂ„c ngön ngûÀ lĂȘĂ„p trĂČnh vaĂą thiĂŻĂ«t kĂŻĂ« thaĂąnh
cöng möÄt bo maĂ„ch. Anh cuĂ€ng theo Ă uöĂi niĂŻĂŹm Ă am mĂŻ cuĂŁa mĂČnh vĂșĂĄi
cöng viĂŻĂ„c taĂ„i möÄt cöng ty Ă iĂŻĂ„n tûã tiĂŻn phong ĂșĂŁ thung luĂ€ng Silicon coĂĄ
tĂŻn laĂą Hewlett-Packard. NhĂ»ng cuĂ€ng nhĂ» Jobs, anh nhĂȘĂ„n thĂȘĂ«y tiĂŻĂŹm
nĂčng rĂȘĂ«t lĂșĂĄn trong cöng viĂŻĂ„c mĂșĂĄi meĂŁ naĂąy. ĂĂŻĂ thu gom Ă uĂŁ söë tiĂŻĂŹn cĂȘĂŹn
thiĂŻĂ«t hĂȘĂŹu bĂčĂŠt tay vaĂąo viĂŻĂ„c, anh Ă aĂ€ baĂĄn chiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh coĂĄ chûåc nĂčng
lĂȘĂ„p trĂČnh cuĂŁa mĂČnh, trong khi Jobs noĂĄi lĂșĂąi taĂ„m biĂŻĂ„t vĂșĂĄi chiĂŻĂ«c xe taĂŁi nhoĂŁ
hiĂŻĂ„u Volkswagen. Hai ngĂ»ĂșĂąi lĂȘĂ„p tûåc bĂčĂŠt tay vaĂąo gĂȘĂŹy dûÄng sûÄ nghiĂŻĂ„p
kinh doanh trong ga-ra cuãa cha meÄ Jobs taÄi Los Altos.
SaĂŁn phĂȘĂm Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa sûÄ hĂșĂ„p taĂĄc naĂąy laĂą chiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh Apple I,
möÄt thiĂŻĂ«t bĂ” coĂĄ nĂŻĂŹn taĂŁng laĂą baĂŁng maĂ„ch Ă iĂŻĂ„n tûã maĂą hoĂ„ Ă aĂ€ baĂĄn Ă Ă»ĂșĂ„c
thöng qua möÄt nhaĂą baĂĄn leĂŁ Ă Ă”a phĂ»Ășng vĂșĂĄi giaå⊠500 à ö-la. Tuy Ă aĂ€ sĂčĂ©n
saĂąng chuyĂŻĂn sang bĂ»ĂșĂĄc tiĂŻĂ«p theo trong cöng viĂŻĂ„c kinh doanh nhĂ»ng
nhĂȘĂ„n thĂȘĂ«y giĂșĂĄi haĂ„n cuĂŁa mĂČnh, hoĂ„ Ă aĂ€ thuyĂŻĂ«t phuĂ„c möÄt ngĂ»ĂșĂąi Ă aĂąn öng
34 tuöĂi tĂŻn laĂą Mike Markkula tham gia cuĂąng hoĂ„. Markkula vûùa chĂȘĂ«m
dûåt laùm kyÀ sû à iïÄn tûã cho Intel, möÄt cöng ty coå giaå trÔ nhiïÏu triïÄu à ö-
la. Wozniak tĂȘĂ„p trung xûã lyĂĄ nhûÀng vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ vĂŻĂŹ kyĂ€ thuĂȘĂ„t coĂąn Jobs vaĂą
Markkula thu thĂȘĂ„p tiĂŻĂŹn mĂčĂ„t vaĂą vay vöën. HoĂ„ mĂșĂŁ möÄt vĂčn phoĂąng ĂșĂŁ
Cupertino vaĂą chñnh thûåc hĂșĂ„p taĂĄc vĂșĂĄi nhau vaĂąo ngaĂąy 03/01/1977.
ChiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh thĂȘĂ„t sûÄ
Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa hoĂ„, chiĂŻĂ«c Apple
II, Ă Ă»ĂșĂ„c ra mĂčĂŠt khoaĂŁng 15
thaĂĄng sau Ă oĂĄ. HĂȘĂŹu nhĂ» chĂł coĂĄ
Woz Ă aĂŁm Ă Ă»Ășng troĂ„ng traĂĄch
phaĂĄt triĂŻĂn chiĂŻĂ«c maĂĄy naĂąy. NoĂĄ
ra mĂčĂŠt lĂȘĂŹn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn vaĂąo nĂčm
1978 taĂ„i lĂŻĂź khai maĂ„c höÄi chĂșĂ„
maåy tñnh West Coast. Caåc
nhaĂą quan saĂĄt ngay lĂȘĂ„p tûåc bĂ”
Apple I, maĂĄy vi tñnh Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa HaĂ€ng Apple,
khöng coĂĄ maĂąn hĂČnh vaĂą höÄp CPU
42. 42 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
mĂŻ hoĂčĂ„c bĂșĂŁi cöß maĂĄy tñch hĂșĂ„p maĂąn hĂČnh, baĂąn
phñm, nguöÏn Ă iĂŻĂ„n vaĂą khaĂŁ nĂčng à öÏ hoĂ„a maĂ„nh
meĂ€ naĂąy. Doanh thu haĂąng nĂčm cuĂŁa cöng ty sau
à oå à aÄt à ïën con söë 300 triïÄu à ö-la, giuåp Apple
loÄt vaùo danh saåch Fortune 500 vaù thu huåt sûÄ
chuĂĄ yĂĄ cuĂŁa giĂșĂĄi truyĂŻĂŹn thöng (cuĂ€ng nhĂ» nhûÀng
à öëi thuĂŁ caĂ„nh tranh tĂ»Ășng lai nhĂ» Tandy vaĂą
Commodore). RĂȘĂ«t nhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi nhĂȘĂ„n taĂąi trĂșĂ„ cho
cöng ty Ă aĂ€ giuĂĄp Apple tĂȘĂ„p trung phaĂĄt triĂŻĂn
khöng ngûùng vĂŻĂŹ mĂčĂ„t cöng nghĂŻĂ„. VaĂąo nĂčm 1980, doanh thu chĂł riĂŻng
à öëi vĂșĂĄi caĂĄc saĂŁn phĂȘĂm maĂĄy tñnh caĂĄ nhĂȘn Ă aĂ€ Ă aĂ„t Ă ĂŻĂ«n con söë 1 tĂł à ö-la.
MĂȘĂu quaĂŁng caĂĄo Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa hoĂ„, möÄt trong nhûÀng mĂȘĂu quaĂŁng caĂĄo
nöĂi tiĂŻĂ«ng nhĂȘĂ«t tûùng Ă Ă»ĂșĂ„c thûÄc hiĂŻĂ„n, Ă Ă»ĂșĂ„c thiĂŻĂ«t kĂŻĂ« Ă ĂŻĂ dĂȘĂźn dĂčĂŠt ngĂ»ĂșĂąi tiĂŻu
duĂąng theo möÄt hĂ»ĂșĂĄng Ă i roĂ€ raĂąng: hoĂčĂ„c sûã duĂ„ng maĂĄy tñnh cuĂŁa Apple,
hoĂčĂ„c cuĂŁa IBM. VaĂą thöng Ă iĂŻĂ„p nĂčm 1984 Ă oĂĄ vĂȘĂźn rĂȘĂ«t roĂ€ raĂąng cho Ă ĂŻĂ«n
ngaĂąy höm nay. ĂĂȘy laĂą lĂșĂąi tuyĂŻn böë cöë yĂĄ chöëng laĂ„i thĂŻĂ« giĂșĂĄi maĂĄy tñnh
Ă ang bĂ” thöëng trĂ” bĂșĂŁi maĂĄy tñnh Big Blue cuĂŁa IBM â maĂą trong quaĂŁng caĂĄo
bĂ” möÄt ngĂ»ĂșĂąi phuĂ„ nûÀ yĂŻu tûÄ do giaĂĄng möÄt Ă oĂąn chñ tûã bĂčçng buĂĄa taĂ„.
SaĂĄng höm sau, khi Jobs chñnh thûåc cöng böë à ûåa con mĂșĂĄi ra Ă ĂșĂąi
nĂčĂ„ng gĂȘĂŹn 10 kg vaĂą coĂĄ giaĂĄ 2.495 à ö-la Ă oĂĄ, cöng chuĂĄng Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c chuĂȘĂn
bĂ” sĂčĂ©n saĂąng. Apple tuyĂŻn böë rĂčçng 72.000 chiĂŻĂ«c maĂĄy Mac Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c baĂĄn
saĂ„ch chĂł trong voĂąng 100 ngaĂąy. Trong möÄt nĂčm, doanh thu cuĂŁa cöng
ty tĂčng lĂŻn Ă ĂŻĂ«n con söë 2 tĂł à ö-la. ĂiĂŻĂŹu naĂąy Ă aĂ€ thay à öĂi moĂ„i thûå vĂŻĂŹ hĂŻĂ„
Ă iĂŻĂŹu haĂąnh maĂĄy tñnh. NgĂ»ĂșĂąi ta chuyĂŻĂn tûù hĂŻĂ„ Ă iĂŻĂŹu haĂąnh DOS vĂșĂĄi nhûÀng
doĂąng lĂŻĂ„nh khoĂĄ nhĂșĂĄ sang caĂĄc thao taĂĄc bĂčçng tay vĂșĂĄi cûãa söà vaĂą biĂŻĂu
tĂ»ĂșĂ„ng vö cuĂąng trûÄc quan.
***
NhûÀng thĂȘĂ„p niĂŻn kĂŻĂ tûù khi chiĂŻĂ«c maĂĄy Mac ra Ă ĂșĂąi laĂą nhûÀng nĂčm
thaĂĄng thĂčng trĂȘĂŹm cuĂŁa Apple. SûÄ ra Ă ĂșĂąi cuĂŁa Macintosh laĂą Ă iĂŻĂm saĂĄng
cuöëi cuĂąng cuĂŁa cöng ty trong hĂșn möÄt thĂȘĂ„p kyĂŁ. Jobs bĂ” thay thĂŻĂ« möÄt
caĂĄch phuĂ€ phaĂąng bĂșĂŁi John Sculley, möÄt uĂŁy viĂŻn höÄi à öÏng quaĂŁn trĂ” cuĂ€
cuĂŁa tĂȘĂ„p Ă oaĂąn Pepsi, Ă Ă»ĂșĂ„c mĂșĂąi vĂŻĂŹ Ă ĂŻĂ cuĂŁng cöë hĂČnh aĂŁnh cuĂŁa Apple trĂŻn
ChiĂŻĂ«c maĂĄy Macintosh
128K Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa Apple
43. HAĂNG MAĂY TĂNH APPLE âą 43
thĂ” trĂ»ĂșĂąng chûång khoaĂĄn. ChĂł mĂșĂĄi 30 tuöĂi vaĂą khaĂĄ giaĂąu coĂĄ, Jobs khöng
chĂșĂą lĂȘu trĂ»ĂșĂĄc khi bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu möÄt cöng ty maĂĄy tñnh tiĂŻn tiĂŻĂ«n vĂșĂĄi tĂŻn goĂ„i
NeXT. Ăng cuĂ€ng mua laĂ„i xĂ»ĂșĂŁng laĂąm phim hoaĂ„t hĂČnh Pixar, nĂși maĂą sau
naĂąy seĂ€ saĂŁn xuĂȘĂ«t ra nhûÀng böÄ phim gĂȘy tiĂŻĂ«ng vang lĂșĂĄn nhĂ» ThĂŻĂ« giĂșĂĄi
cön truĂąng hay CĂȘu chuyĂŻĂ„n à öÏ chĂși.
Apple tiĂŻĂ«p tuĂ„c gĂčĂ„p nhiĂŻĂŹu khoĂĄ khĂčn. DuĂą IBM khöng thĂŻĂ giûÀ Ă Ă»ĂșĂ„c
lĂșĂ„i thĂŻĂ« cuĂŁa mĂČnh trong thĂ” trĂ»ĂșĂąng maĂĄy tñnh Ă ĂŻĂ baĂąn khi nhûÀng baĂŁn sao
giaĂĄ thĂȘĂ«p caĂĄc doĂąng saĂŁn phĂȘĂm cuĂŁa noĂĄ traĂąn ngĂȘĂ„p thĂ” trĂ»ĂșĂąng, thĂČ nhûÀng
quy Ă»ĂșĂĄc vĂŻĂŹ cöng nghĂŻĂ„ maĂą hoĂ„ Ă aĂ€ xaĂĄc lĂȘĂ„p â tuy roĂ€ raĂąng laĂą thua keĂĄm
Apple â Ă aĂ€ trĂșĂŁ thaĂąnh möÄt chuĂȘĂn mûÄc khöng thĂŻĂ baĂĄc boĂŁ. HĂșn 95%
khaĂĄch haĂąng choĂ„n sûã duĂ„ng maĂĄy vi tñnh âtĂ»Ășng thñch vĂșĂĄi IBMâ, khiĂŻĂ«n
cho saĂŁn phĂȘĂm cuĂŁa Apple bĂ” phuĂŁ Ă ĂȘĂŹy buĂ„i trĂŻn caĂĄc kĂŻĂ„ baĂĄn haĂąng. Cuöëi
cuĂąng Sculley bĂ” thay bĂșĂŁi Michael Spindler, ngĂ»ĂșĂąi sau Ă oĂĄ laĂ„i bĂ” thay
bĂșĂŁi Gil Amelio. Sau Ă oĂĄ, vaĂąo thaĂĄng 7 nĂčm 1997, Amelio laĂ„i bĂ” cho ra
rĂČa vaĂą ngĂ»ĂșĂąi huĂąng bĂ” quĂŻn laĂ€ng Steve laĂ„i Ă Ă»ĂșĂ„c Ă oĂĄn chaĂąo quay vĂŻĂŹ möÄt
lĂȘĂŹn nûÀa vĂșĂĄi cĂ»Ășng vĂ” ChuĂŁ tĂ”ch HöÄi à öÏng quaĂŁn trĂ” âlĂȘm thĂșĂąiâ.
MöÄt ngaĂąy sau sûÄ trĂșĂŁ vĂŻĂŹ cuĂŁa mĂČnh â vĂČ Ă iĂŻĂŹu naĂąy öng Ă Ă»ĂșĂ„c thĂ»ĂșĂŁng
⊠1 cöà phĂȘĂŹn vaĂą mûåc lĂ»Ășng⊠1 à ö-la möÄt nĂčm â Jobs bĂčĂŠt tay vaĂąo viĂŻĂ„c
vaĂą saĂŁn xuĂȘĂ«t ra möÄt thiĂŻĂ«t bĂ” möÄt lĂȘĂŹn nûÀa laĂąm thay à öĂi thĂŻĂ« giĂșĂĄi: chiĂŻĂ«c
iMac. SûÄ ra Ă ĂșĂąi cuĂŁa chiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh trong suöët naĂąy möÄt nĂčm sau Ă oĂĄ Ă aĂ€
giuĂĄp Apple lĂȘĂ«y laĂ„i ngöi Ă ĂȘĂŹu baĂŁng trong lĂŽnh vûÄc cöng nghĂŻĂ„, doanh thu
cuĂŁa cöng ty cuĂ€ng nhĂ» giaĂĄ trĂ” cöà phiĂŻĂ«u cuĂŁa noĂĄ trĂŻn thĂ” trĂ»ĂșĂąng chûång
khoaĂĄn tĂčng voĂ„t. Khöng lĂȘu sau, vaĂąo thaĂĄng 01 nĂčm 2000, HöÄi à öÏng
QuaĂŁn trĂ” cöng ty Ă aĂ€ nhĂȘĂ«t trñ thĂ»ĂșĂŁng cho nöß lûÄc cuĂŁa Jobs bĂčçng möÄt
chiïëc maåy bay phaãn lûÄc Gulfstream V vaù 10 triïÄu à ö-la trong quyïÏn
Ă»u tiĂŻn mua cöà phiĂŻĂ«u cuĂŁa Apple. ĂĂŻĂ Ă aĂĄp laĂ„i, öng Ă aĂ€ boĂŁ cuĂ„m tûù âlĂȘm
thĂșĂąiâ ra khoĂŁi chûåc danh cuĂŁa mĂČnh.
TrĂșĂŁ laĂ„i Apple lĂȘĂŹn naĂąy, Steve Jobs Ă aĂ€ tiĂŻĂ«p tuĂ„c laĂąm thĂŻĂ« giĂșĂĄi ruĂĄng
à öÄng vĂșĂĄi nhûÀng maĂąn trĂČnh diĂŻĂźn thöng qua böÄ oĂĄc siĂŻu viĂŻĂ„t cuĂŁa mĂČnh.
ĂĂȘĂŹu tiĂŻn, Steve tiĂŻĂ«n haĂąnh mua laĂ„i möÄt loaĂ„t cöng ty trong ngaĂąnh
vaĂą nhĂčĂŠm vaĂąo caĂĄc saĂŁn phĂȘĂm tiĂŻu duĂąng kyĂ€ thuĂȘĂ„t söë chuyĂŻn nghiĂŻĂ„p.
NĂčm 1998, Apple mua phĂȘĂŹn mĂŻĂŹm Macromediaâs Final Cut. ĂĂȘy laĂą
tñn hiĂŻĂ„u Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa hoĂ„ trong viĂŻĂ„c thĂȘm nhĂȘĂ„p thĂ” trĂ»ĂșĂąng kyĂ€ thuĂȘĂ„t
44. 44 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
söë. NĂčm tiĂŻĂ«p theo, Apple
cho ra Ă ĂșĂąi hai saĂŁn phĂȘĂm:
iMovie cho ngĂ»ĂșĂąi tiĂŻu
duùng phöà thöng vaù Final
Cut Pro cho giĂșĂĄi laĂąm phim
chuyĂŻn nghiĂŻĂ„p, trong Ă oĂĄ
Final Cut Pro à aÀ thaùnh
cöng lĂșĂĄn vĂșĂĄi 800.000 ngĂ»ĂșĂąi
Ă Ăčng kyĂĄ sûã duĂ„ng tñnh Ă ĂŻĂ«n
Ă ĂȘĂŹu nĂčm 2007.
NgaĂąy 19/05/2001, Apple mĂșĂŁ caĂĄc cûãa haĂąng baĂĄn leĂŁ chñnh thûåc Ă ĂȘĂŹu
tiĂŻn cuĂŁa mĂČnh taĂ„i hai bang Virginia vaĂą California. Sau Ă oĂĄ laĂą sûÄ xuĂȘĂ«t
hiĂŻĂ„n Cûãa haĂąng Apple, bĂčçng kñnh trong suöët vĂșĂĄi thang maĂĄy hĂČnh truĂ„ vaĂą
cĂȘĂŹu thang xoĂčĂŠn dĂȘĂźn vaĂąo bĂŻn trong, trĂŻn ĂaĂ„i löÄ söë 5, New York. SûÄ kiĂŻĂ„n
naĂąy laĂąm sûãng söët caĂŁ caĂĄc nhaĂą Ă ĂȘĂŹu tĂ» lĂȘĂźn ngĂ»ĂșĂąi tiĂŻu duĂąng luĂĄc bĂȘĂ«y giĂșĂą.
NĂčm 2002, Apple mua Nothing Real vaĂą nĂȘng cĂȘĂ«p thaĂąnh Shake,
Emagic thaùnh Logic. Hai ûång duÄng naùy vaù iPhoto à aÀ hoaùn chónh böÄ
sĂ»u tĂȘĂ„p nöĂi tiĂŻĂ«ng vĂŻĂŹ caĂĄc phĂȘĂŹn mĂŻĂŹm daĂąnh cho ngĂ»ĂșĂąi tiĂŻu duĂąng phöĂ
thöng coå tïn goÄi laù iLife cuãa Apple.
Cuöëi nĂčm 2002, Apple
giĂșĂĄi thiĂŻĂ„u chiĂŻĂ«c maĂĄy nghe
nhaÄc iPod cuãa hoÄ vaù saãn
phĂȘĂm naĂąy thaĂąnh cöng nhĂ»
möÄt hiĂŻĂ„n tĂ»ĂșĂ„ng. Böën doĂąng
iPod: iPod shuffle, iPod
nano, iPod classic vaĂą iPod
touch Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c baĂĄn ra vĂ»ĂșĂ„t
con söë 100 triïÄu chiïëc tñnh
Ă ĂŻĂ«n thaĂĄng 09 nĂčm 2007.
NĂčm 2003, ngĂȘn haĂąng nhaĂ„c söë Appleâs iTune Store ra Ă ĂșĂąi giuĂĄp
dĂȘn ghiĂŻĂŹn nhaĂ„c taĂŁi vĂŻĂŹ iPod cuĂŁa mĂČnh nhûÀng baĂąi haĂĄt yĂŻu thñch vĂșĂĄi giaĂĄ
99 xu mößi baĂąi. DĂ”ch vuĂ„ naĂąy nhanh choĂĄng dĂȘĂźn Ă ĂȘĂŹu thĂ” trĂ»ĂșĂąng nhaĂ„c
Steve Jobs vaù chiïëc Gulfstream, trÔ giaå 90 triïÄu à ö
la, coĂĄ thĂŻĂ bay Ă ĂŻĂ«n 1.200 km/h, sûåc chûåa 13 â 19
ngĂ»ĂșĂąi. VaĂąo luĂĄc öng Ă Ă»ĂșĂ„c tĂčĂ„ng, trĂŻn toaĂąn thĂŻĂ« giĂșĂĄi
chĂł coĂĄ 63 chiĂŻĂ«c Gulfstream nhĂ» thĂŻĂ«
iPod, doĂąng saĂŁn phĂȘĂm thaĂąnh cöng nhĂȘĂ«t cuĂŁa Apple
tñnh à ïën thaång 09/2007. Tûù traåi sang phaãi: iPod
shuffle, iPod nano, iPod classic vaĂą iPod touch
45. HAĂNG MAĂY TĂNH APPLE âą 45
online; Steve Jobs tuyïn böë taÄi Macworld Conference & Expo thaång
01 nĂčm 2008 rĂčçng 4 tĂł baĂąi haĂĄt Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c taĂŁi vĂŻĂŹ tñnh Ă ĂŻĂ«n thĂșĂąi Ă iĂŻĂm Ă oĂĄ.
Ăöëi vĂșĂĄi doĂąng maĂĄy Macintosh, caĂĄc
thiïët kïë cuãa Apple liïn tuÄc bûåt phaå
bĂčçng nhûÀng kiĂŻĂu daĂĄng vaĂą maĂąu sĂčĂŠc
à öÄc à aåo. Doùng maåy iMac G3 vaù iBook
vĂșĂĄi maĂąu trĂčĂŠng carbon töĂng hĂșĂ„p xuĂȘĂ«t
hiĂŻĂ„n kĂŻĂ tûù nĂčm 2001, Power Mac G5
vaĂąo nĂčm 2003, Apple Cinema
Displays nĂčm 2004.
ĂĂȘĂŹu thaĂĄng 06 nĂčm 2005, Steve
Jobs thöng baåo Apple seÀ sûã duÄng chip
Intel trong caĂĄc maĂĄy Mac cuĂŁa mĂČnh tûù
nĂčm 2006 vaĂą ngĂ»ng saĂŁn xuĂȘĂ«t caĂĄc doĂąng maĂĄy Power Mac. ĂöÏng thĂșĂąi,
Apple giĂșĂĄi thiĂŻĂ„u phĂȘĂŹn mĂŻĂŹm Boot Camp giuĂĄp ngĂ»ĂșĂąi sûã duĂ„ng maĂĄy Mac
coĂĄ thĂŻĂ caĂąi Ă ĂčĂ„t Windows XP Ă ĂŻĂ chaĂ„y song song vĂșĂĄi hĂŻĂ„ Ă iĂŻĂŹu haĂąnh Mac
OS X cuãa hoÄ.
NgaĂąy 09/01/2007, Steve Jobs
thöng baĂĄo thay à öĂi tĂŻn tĂȘĂ„p Ă oaĂąn tûù
Apple Computer Inc. thaĂąnh Apple
Inc., cuĂąng luĂĄc laĂą buöĂi giĂșĂĄi thiĂŻĂ„u möÄt
saĂŁn phĂȘĂm Apple mĂșĂĄi, möÄt lĂȘĂŹn nûÀa
laĂąm Ă iĂŻn Ă aĂŁo caĂŁ thĂŻĂ« giĂșĂĄi: iPhone.
DuĂą iPhone chĂł Ă Ă»ĂșĂ„c tung ra thĂ”
trĂ»ĂșĂąng vaĂąo thaĂĄng 06 nĂčm 2007,
nhĂ»ng ngay lĂȘĂ„p tûåc, cöà phiĂŻĂ«u cuĂŁa Apple tĂčng lĂŻn mûåc kyĂŁ luĂ„c laĂą 97,80
à ö-la vaĂą vĂ»ĂșĂ„t qua mûåc 100 à ö-la MyĂ€ vaĂąo thaĂĄng 05 nĂčm 2007.
ĂuĂĄng nhĂ» tuyĂŻn böë cuĂŁa Steve Jobs vaĂąo Ă ĂȘĂŹu nĂčm, cuöëi thaĂĄng 06
nĂčm 2007, tiĂŻĂ«p theo sûÄ thaĂąnh cöng vang döÄi cuĂŁa iPod, Apple tung ra
thĂ” trĂ»ĂșĂąng MyĂ€ saĂŁn phĂȘĂm Ă Ă»ĂșĂ„c haĂąng triĂŻĂ„u ngĂ»ĂșĂąi tröng Ă ĂșĂ„i: iPhone,
thiĂŻĂ«t bĂ” truyĂŻĂŹn thöng Ă a phĂ»Ășng tiĂŻĂ„n khöng phñm, böÄ nhĂșĂĄ chĂł coĂĄâŠ
8Gb vaĂą maĂąn hĂČnh 3,5 inch caĂŁm ûång tuyĂŻĂ„t à öëi sûã duĂ„ng thao taĂĄc âsĂșĂąâ
DoĂąng maĂĄy iMac maĂąu trĂčĂŠng sang troĂ„ng,
cĂȘĂ«u hĂČnh maĂ„nh meĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c Apple giĂșĂĄi
thiĂŻĂ„u nĂčm 2002
Laptop MacBook Pro 2006 â saĂŁn phĂȘĂm sûã
duĂ„ng böÄ vi xûã lyĂĄ vĂșĂĄi cöng nghĂŻĂ„ chip loĂ€i
keĂĄp (Core Duo) cuĂŁa Intel
46. 46 âą 50 CĂNG TY LAĂM THAY ĂĂĂI THĂĂ GIĂĂI
vaĂą âvuöëtâ. ĂĂȘy laĂą saĂŁn phĂȘĂm âĂ inhâ cuĂŁa
thĂŻĂ« giĂșĂĄi trong nĂčm 2007, ûång duĂ„ng cöng
nghïÄ siïu caãm ûång coå thïà thûÄc hiïÄn moÄi
mĂŻĂ„nh lĂŻĂ„nh tûù thao taĂĄc cuĂąng luĂĄc ĂșĂŁ caĂŁ ba
ngoĂĄn tay ngĂ»ĂșĂąi sûã duĂ„ng nhĂ»: cuöÄn, phoĂĄng
toâthu nhoĂŁ, vaĂą xoay troĂąn caĂĄc hĂČnh aĂŁnh
trĂŻn maĂąn hĂČnh theo yĂĄ muöën. ĂĂȘy thûÄc sûÄ
laĂą möÄt saĂŁn phĂȘĂm cöng nghĂŻĂ„ cao Ă ĂȘĂŹy
quyïën ruÀ vaù dïß sûã duÄng à ïën mûåc kinh
ngaĂ„c! MöÄt saĂŁn phĂȘĂm coĂĄ khaĂŁ nĂčng laĂąm thay à öĂi caĂĄc khaĂĄi niĂŻĂ„m vaĂą nhĂȘĂ„n
thûåc thöng thĂ»ĂșĂąng cuĂŁa chuĂĄng ta vĂŻĂŹ Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i di à öÄng, maĂĄy quay
phim chuÄp aãnh, maåy nghe nhaÄc vaù caã maåy vi tñnh.
Trong nĂčm 2008, Apple seĂ€ giĂșĂĄi thiĂŻĂ„u trackpad daĂąnh cho caĂĄc doĂąng
maĂĄy laptop Apple trong tĂ»Ășng lai, sûã duĂ„ng cöng nghĂŻĂ„ Ă a caĂŁm ûång
(multi-touch technology) maù hoÄ tûùng ûång duÄng vaùo caåc maåy iPhone
cuĂŁa mĂČnh.
VĂșĂĄi khaĂŁ nĂčng Ă iĂŻĂŹu haĂąnh xuĂȘĂ«t sĂčĂŠc vaĂą tinh thĂȘĂŹn theo Ă uöĂi sûÄ hoaĂąn
myĂ€ tuyĂŻĂ„t à öëi, Steve Jobs, linh höÏn cuĂŁa Apple Inc., thĂȘĂ„m chñ coĂąn Ă Ă»ĂșĂ„c
vñ nhĂ» möÄt âJobs Christâ, âĂĂȘĂ«ng cûåu naĂ„n⊠thĂȘĂ«t nghiĂŻĂ„pâ(1)
cuĂŁa nhĂȘn
loaĂ„i. VaĂą Ă iĂŻĂŹu naĂąy hĂČnh nhĂ» coĂĄ phĂȘĂŹn Ă uĂĄng.
iPhone, thiïët bÔ truyïÏn thöng à a
phĂ»Ășng tiĂŻĂ„n â SaĂŁn phĂȘĂm cöng
nghĂŻĂ„ âĂ Ăłnhâ cuĂŁa nĂčm 2007
(1) âJobs Christâ â Jesus Christ: Löëi so saĂĄnh vñ von xem Steve Jobs nhĂ» thĂȘĂŹn thaĂĄnh. TrĂŻn thûÄc tĂŻĂ«,
HaĂ€ng Apple Ă ang cung cĂȘĂ«p viĂŻĂ„c laĂąm öĂn Ă Ă”nh cho 20.000 nhĂȘn viĂŻn toaĂąn thĂșĂąi gian, chĂ»a kïà à öÄi nguĂ€
nhĂȘn lûÄc tûù caĂĄc nhaĂą phĂȘn phöëi, caĂĄc Ă aĂ„i lyĂĄ trĂŻn toaĂąn thĂŻĂ« giĂșĂĄi.
MöÄt bûåc tranh vui caåch à iïÄu
âJesus Christ vaĂą caĂĄc mön Ă ĂŻĂ„â
vĂșĂĄi khuön mĂčĂ„t lĂčĂŠp gheĂĄp cuĂŁa
Steve Jobs cuĂąng haĂąo quang
hĂČnh traĂĄi taĂĄo khuyĂŻĂ«t, xung
quanh laĂą caĂĄc âmön Ă ĂŻĂ„ trung
thaĂąnhâ Ă ang sûã duĂ„ng nhûÀng
saĂŁn phĂȘĂm trñ tuĂŻĂ„ cuĂŁa Apple
47. HAĂNG MAĂY TĂNH APPLE âą 47
BĂȘĂ«t kĂŻĂ tia seĂĄt kyĂą diĂŻĂ„u kia coĂĄ giaĂĄng xuöëng lĂȘĂŹn nûÀa trĂŻn cuĂąng möÄt tĂȘĂ„p
Ă oaĂąn hay khöng, taĂąi nĂčng cuĂŁa Jobs Ă ĂŻĂ«n Ă ĂȘy Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c khĂčĂšng Ă Ă”nh. Steve
Jobs Ă aĂ€ chûång minh rĂčçng mößi bĂ»ĂșĂĄc Ă i cuĂŁa öng vaĂą Apple laĂą möÄt âpheĂĄp laĂ„â;
vaĂą, cĂȘu chuyĂŻĂ„n cöà tñch hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i naĂąy vĂȘĂźn chĂ»a Ă ĂŻĂ«n höÏi kĂŻĂ«t thuĂĄc.
ThĂŻĂ« giĂșĂĄi seĂ€ coĂąn ânghiĂŻng ngaĂŁâ vĂČ Steve Jobs vaĂą quaĂŁ taĂĄo khuyĂŻĂ«t Apple.
Steve Jobs à aÀ noåi:
âSaĂĄng taĂ„o laĂą Ă iĂŻĂm khaĂĄc biĂŻĂ„t giûÀa möÄt nhaĂą
laĂ€nh Ă aĂ„o vaĂą möÄt keĂŁ Ăčn theo.â
âINNOVATION DISTINGUISHES BETWEEN A LEADER
AND A FOLLOWER.â
âBaĂ„n muöën daĂąnh caĂŁ phĂȘĂŹn Ă ĂșĂąi coĂąn laĂ„i cuĂŁa
mĂČnh Ă ĂŻĂ baĂĄn âtraĂą Ă aĂĄâ hay baĂ„n muöën coĂĄ möÄt
cĂș höÄi thay à öĂi caĂŁ thĂŻĂ« giĂșĂĄi?â
âDO YOU WANT TO SPEND THE REST OF YOUR LIFE
SELLING SUGARED WATER OR DO YOU WANT A
CHANCE TO CHANGE THE WORLD?â
48. 5
MCDONALDâS
⊠vaĂą kĂŻĂ tûù Ă oĂĄ nhĂȘn loaĂ„i Ăčn nhanh hĂșn
âą NgĂ»ĂșĂąi saĂĄng lĂȘĂ„p:
âą Logo:
⹠VÔ trñ trong nïÏn
kinh tïë MyÀ:
âą NeĂĄt Ă ĂčĂ„c trĂ»ng:
âą SaĂŁn phĂȘĂm chñnh:
âą Doanh thu:
âą LĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n:
âą Söë nhĂȘn viĂŻn:
âą Ăöëi thuĂŁ chñnh:
⹠Chuã tÔch kiïm CEO:
âą TruĂ„ sĂșĂŁ chñnh:
âą NĂčm thaĂąnh lĂȘĂ„p:
âą Website:
Ray Kroc
HaĂ„ng 108 (Fortune 500 â nĂčm 2007)
ĂaĂ€ khĂșĂŁi xĂ»ĂșĂĄng vaĂą vĂȘĂźn Ă ang dĂȘĂźn Ă ĂȘĂŹu cuöÄc caĂĄch
maĂ„ng thûåc Ăčn nhanh trĂŻn toaĂąn cĂȘĂŹu
Hamburger, gaĂą raĂĄn, khoai tĂȘy chiĂŻn vaĂą thûåc
uöëng
21,59 tĂł à ö-la (nĂčm 2007)
3,54 tĂł à ö-la (nĂčm 2007)
465.000 ngĂ»ĂșĂąi (nĂčm 2005)
Burger King, Wendyâs, Taco Bell, Pizza Hut
Jim Skinner Vice
Oak Brook, Illinois
1955
www.mcdonalds.com
ToĂĄm tĂčĂŠt