MORPOLOHIYA NG WIKANG AYANGAN: ISANG PAGAARALAJHSSR Journal
ABSTRAK: Ang pag-aaral na ito ay naglalayong mailahad ang palabuuan na sumasaklawsa anyongmorpema
ng wikang Ayangan ng Mayoyao, Ifugao. Ang pananaliksik na ito ay gumamit ng deskriptibongkwalitatibong
disenyo ng pananaliksik kayat ito ay gumamit ng di-binalangkas na pakikipanayamsamgatagatugon na tagalower bahelna ng nasabing lugar. Natuklasan sa pag-aaral na mayroong morpemangsalitang-ugat, morpemang
panlapi, at malimit na morpemang ponema ang wikang Ayangan. May mga salitang- ugat sa wikang Ayangan
na ang salin sa wikang Filipino ay hindi nag-anyong salitang-ugat. May mga salitarinna ang bilang ng pantig ng
salitang-ugat sa wikang Ayangan ay hindi pareho sa bilang ng pantig ng salitang- ugat sa wikang Filipino at ito
ay bise bersa. May mga panlapi sa wikang Ayangan na tinumbasan ngmgapanlapi sa wikang Filipino. Ang mga
panlapi na ginamit sa paglalapi sa mga salitang-ugat para magingmakauri at makangalan na mga salita sa
wikang Ayangan ay pareho na ginamit sa paglalapi sa mga salitang- ugat sa wikang Filipino bilang tumbas ng
mga salita sa wikang Ayangan. Ang paglalaping ginawa sa makauri at makangalan sa wikang Ayangan ay
pareho sa wikang Filipino. Natuklasan din na ang panlaping [in] at [um]ay nagkakaiba ng pusisyon sa mga salita
sa hanay ng makadiwa. Natuklasan din sa pag-aaral na ito na walangsalita sa wikang Ayangan ang may
laguhang paglalapi. Natuklasan din na ang indigenous accent symbol ( ' ) aykumakatawan bilang [ko] at ang
ponemang /m/ naman ay kumakatawan bilang [mo] sa morpemang ponemangwikang Ayangan.
Susing-salita: palabuuan, morpema, wikang Ayangan, lower bahelna, wikang Filipino
MORPOLOHIYA NG WIKANG AYANGAN: ISANG PAGAARALAJHSSR Journal
ABSTRAK: Ang pag-aaral na ito ay naglalayong mailahad ang palabuuan na sumasaklawsa anyongmorpema
ng wikang Ayangan ng Mayoyao, Ifugao. Ang pananaliksik na ito ay gumamit ng deskriptibongkwalitatibong
disenyo ng pananaliksik kayat ito ay gumamit ng di-binalangkas na pakikipanayamsamgatagatugon na tagalower bahelna ng nasabing lugar. Natuklasan sa pag-aaral na mayroong morpemangsalitang-ugat, morpemang
panlapi, at malimit na morpemang ponema ang wikang Ayangan. May mga salitang- ugat sa wikang Ayangan
na ang salin sa wikang Filipino ay hindi nag-anyong salitang-ugat. May mga salitarinna ang bilang ng pantig ng
salitang-ugat sa wikang Ayangan ay hindi pareho sa bilang ng pantig ng salitang- ugat sa wikang Filipino at ito
ay bise bersa. May mga panlapi sa wikang Ayangan na tinumbasan ngmgapanlapi sa wikang Filipino. Ang mga
panlapi na ginamit sa paglalapi sa mga salitang-ugat para magingmakauri at makangalan na mga salita sa
wikang Ayangan ay pareho na ginamit sa paglalapi sa mga salitang- ugat sa wikang Filipino bilang tumbas ng
mga salita sa wikang Ayangan. Ang paglalaping ginawa sa makauri at makangalan sa wikang Ayangan ay
pareho sa wikang Filipino. Natuklasan din na ang panlaping [in] at [um]ay nagkakaiba ng pusisyon sa mga salita
sa hanay ng makadiwa. Natuklasan din sa pag-aaral na ito na walangsalita sa wikang Ayangan ang may
laguhang paglalapi. Natuklasan din na ang indigenous accent symbol ( ' ) aykumakatawan bilang [ko] at ang
ponemang /m/ naman ay kumakatawan bilang [mo] sa morpemang ponemangwikang Ayangan.
Susing-salita: palabuuan, morpema, wikang Ayangan, lower bahelna, wikang Filipino
Ang araling panlipunan ay isang katagang naglalarawan sa isang malawak na mga pag-aaral sa iba't ibang larangan na kinakasangkutan ng nakaraan at kasalukuyang pakikipag-ugnayan at kaugalian ng mga tao
Ang araling panlipunan ay isang katagang naglalarawan sa isang malawak na mga pag-aaral sa iba't ibang larangan na kinakasangkutan ng nakaraan at kasalukuyang pakikipag-ugnayan at kaugalian ng mga tao
5. Ang salitang Sosyolinggwistik ay nilikha noong 1939 ni Thomas C.
Hudson, sa pamagat ng kanyang articule “Sociolinguistics in India”.
1960s naging sikat ang pag-aaral ng sociolinguistics at nagkaroon ito
ng dalawang pamagat: sociolinguistics at ang sosyolohiya ng wika.
PINAGMULAN NG SALITANG
SOSYOLINGGWISTIK
6. TEORYANG
SOSYOLINGGWISTIKO
• Pamamalagay na ang wika ay isang
panlipunang phenomenon.
• Nagiging makabuluhan ang anumang
pahayag, aksyon, salita ng isang
indibidwal kung ito ay nakapaloob sa
lipunan at ipinapahayag sa ibang indibwal
o grupo.
7. Ayon pa rin kay Saussure (1915), ang wika ay hindi kumpleto sa
sinumang indibidwal o nagsasalita, nagagawa lamang ito sa loob ng isang kolektibo o
pangkat.
Ayon naman kay Saussure (1915), ang teoryang sosyolinggwistik ay teorya na batay sa
palagay na ang wika ay panlipunan at ang speech ay pang-indibidwal.
Ayon kay Sapir (1949), ang wika ay isang kasangkapan ng sosyalisasyon, na ang mga
relasyong sosyal ay hindi matutupad kung wala ito.
8. • Ayon kay (Constantino, 2000) sa aklat ni Santos, et al. 2010, ang
sosyolinggwistikong teorya ay ang ideya ng paggamit ng heterogenous ng
wika dahil sa magkakaibang mga indibidwal at grupo na may magkakaibang
lugar na tinitirahan, interes, gawain, pinag-aaralan at iba pa. Pinaniniwalaan
dito na ang wika ay hindi isang simpleng instrumento ng komunikasyon na
ginagamit ng indibidwal ayon sa isang sistemang mga alituntunin kundi isang
kolektibong pwersa, isang pagsama-sama ng mga anyo sa isang
nagkakaibang cultural at sosyal na mga gawain at grupo.
9. Ayon naman sa pagtatalakay sa dyornal na inilathala ng Shiffield Academy sa
United Kingdom, ang sosyolinggwistika ay ang pinagsamang pag-aaral ng
sosyolohikal at linggwistika na kung saan pinag-uugnay ang wika at ang lipunan:
Sociolinguistics is the study of the relationship between language and society.
Sociolinguistics can help us understand why we speak differently in various
social contexts, and help uncover the social relationships in a community.
(http://sites.google.com/a/sheffield.ac.uk/aal2013/branches/sociolinguistics/what-
is-sociolinguistics).