2. 2
Filipino
Kagamitan ng Mag-aaral
UNIT 4
PAG-AARI NG PAMAHALAAN
HINDI IPINAGBIBILI
INILAAN PARA SA
Distrito/Paaralan: ____________________________
Dibisyon: ____________________________________
Unang Taon ng Paggamit: ___________________
Pinagkukunan ng Pondo (pati Taon):________
3
Baitang
Batang Pinoy Ako
3. 3
BATANG PINOY AKO – Ikatlong Baitang
Filipino – Kagamitan ng Mag-aaral
Unang Edisyon, 2014
ISBN :
Paunawa hinggil sa Karapatang-Sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa
Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamhalalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan
o tanggapang naghanda at/o naglathala ng akda bago at upang magamait sa layuning
komersiyal.
Nagtataglay ng karapatang-ari ang mga akda/materyales (mga kuwento,
seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks,
atbp.) na ginamit sa aklat na ito. Pinagsikapang hanapin at hilingin ang pahintulot ng mga
karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng
mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon.
Inilalathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Kalihim : Br. Armin A. Luistro, FSC
Pangalawang Kalihim : Dina S. Ocampo
Punong Tagapangasiwa: Angelika D. Jabines; Pangalawang Tagapangasiwa:
Marilou Martha E. Benisano; Manunulat: Florenda Cardinoza, Jenny-Lyn Trapane,
Amaflor Alde, Agnes G. Rolle, Josenette Brana, Ronald Ramilo, Louiegrace
Margallo, Mercelita Salazar, Aireen Ambat, Lea Agustin, Natasha Rae Natividad,
Cynthia Reyroso, Dolorosa Castro, Modesta Jaurigue.
Tagapag-ambag: Maria Hazel J. Derla, Gratcielo Chiara D. Badillo, Elgie Ariniego,
Ma. Cristina C. Garcia; Evelyn de Castro, Malou M. de Ramos, Maria Castillo-David
Konsultant: Dr. Lydia Liwanag, Ani Rosa Almario; Editor: Benilda Santos, Jomar Empaynado
Tagapagtala: Jasmin Bangisan, Aprilyn Montilla Tagaguhit : Kristel de Guzman, Kenneth
Cubol ,Michael Cajis, Jefrrey V. Cambronero, Reynaldo A. Simple Taga-anyo: Ferdinand
Bergado.
Inilimbag sa Pilipinas ng __________
Department of Education – Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)
Office Address : 5th Floor Mabini, Bldg.
Meralco Avenue, Pasig City
Philippines 1600
Telefax : 02 – 634- 1054 o 634- 1072
E-mail Address : imcsetd@yahoo.com
4. 4
PAUNANG SALITA
Kumusta mga bata?
Sadyang isinulat at inihanda para sa iyo ang Kagamitan ng
Mag-aaral na ito. Ito ang magiging kaibigan mo sa pag-aaral ng
Filipino at magiging kasama mo at ng iyong mga
kaibigan sa pagtuklas ng mga bagong konsepto at kaalaman sa
pamamagitan ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa, pagsulat, at
pagtanaw. Ang lahat ng mga gawain na inilagay dito ay
gagawin mo sa paggabay ng iyong guro. Basahin at unawain
ang mga panuto na mababasa dito upang maging
matagumpay ka sa mga gawaing sadyang inihanda para sa iyo.
Ang mga aralin dito ay nahahati sa apat na yunit.
- Pamilya Ko, Mamahalin Ko
- Pamayanan Ko, Pagyayamanin Ko
- Bansa Ko, Ikararangal Ko
- Kakayahan Ko, Ipagmamalaki Ko
Ang bawat aralin naman ay may mga gawain
tulad ng :
Alamin Natin. Dito mo mababasa ang mga kuwento, tula, at
talata na magiging daan sa pagtalakay ng mga kasanayang
lilinangin sa bawat aralin.
Linangin Natin. Ito ay pagsasanay ng mga kakayahan
o kaalaman na tinalakay sa klase. Maaari itong isagawa nang
ikaw lamang o kasama ang iyong pangkat.
Tandaan Natin. May mababasa ka dito na mga
pangungusap na hindi kumpleto. Pupunanmo lamang ang mga
5. 5
ito ng mga salita upang maipakita ang natutuhan mo sa isang
aralin.
Pagyamanin Natin. Karagdagang pagsasanay ito hinggil sa
mga natutuhan mo.
Sa paggamit ng kagamitang ito, upang ikaw ay maging
matagumpay, tandaan mo lamang na laging hintayin ang
hudyat o mga panuto na sasabihin ng iyong guro.
Sana sa paggamit mo nito, maging isa kang tunay na
Batang Pinoy na maka Diyos, makatao, makabayan at
makakalikasan.
Maligayang pag-aaral sa iyo!
MGA MAY-AKDA
6. 6
TALAAN NG NILALAMAN
Yunit IV – Kakayahan Ko, Ipagmamalaki Ko
Aralin 31 – Kakayahan Ko, Ibabahagi Ko 8
Paggamit ng Angkop na Pagtatanong
Tungkol sa mga Tao, Bagay, Lugar at Pangyayari
Pagsagot sa mga Tanong Tungkol sa
Balitang Binasa
Aralin 32 – Batang Pinoy ako, Matatag Ako 11
Paggamit ng Angkop na Pagtatanong
Tungkol sa mga Tao, Bagay, Lugar at Pangyayari
Pagsagot sa mga Tanong na Bakit at Paano
Aralin 33 – Pilipino Ako, May Mayamang Kultura 13
Paglalarawan ng mga Bagay, tao at
Lugar sa Pamayanan
Pagbibigay ng Kahulugan ang Graph
Aralin 34 – Bata Man Ako, Kaya Kong Maging Hero 16
Paglalarawan ng mga Bagay, Tao, at
Lugar sa Pamayanan
Paggamit ng Malaki at Maliit na Letra at
mga Bantas sa Pagsulat ng mga Salitang Natutuhan
Aralin 35 – Karapatan Mo, Karapatan Ko,Pantay Tayo 18
Paggamit ng mga Salitang Kilos sa
Pag-uusap Tungkol sa Iba’t ibang Gawain
sa Tahanan, Paaralan at Pamayanan
Pagsusunod-sunod ng mga Pangyayari sa
Kuwentong Napakinggan
Aralin 36 – Pamilyang Pinoy, May Pananagutan 21
Paggamit ng mga Salitang Kilos sa
Pag-uusap Tungkol sa Iba’t-ibang Gawain
sa Tahanan, Paaralan, at Pamayanan
Pagsunod sa Panutong May 3-4 Hakbang
Pagbibigay ng Wakas ng Binasang Kuwento
Aralin 37 – Kaligtasan Ko, Kaligtasan Mo, Atin Ito 23
Paggamit nang Wasto ng Pang-abay na
Naglalarawan ng Kilos o Gawi
Pagbibigay ng Sariling Wakas sa
Napakinggang Kuwento
Aralin 38 – Ang Teknolohiya at Ako 25
7. 7
Paggamit nang Wasto ng Pang-abay na
Naglalarawan ng Kilos o Gawi
Pagsasalaysay Muli ng Napakinggang
Teksto sa Tulong ng Balangkas
Pagbibigay ng Mungkahing Solusyon sa Suliraning
Nabasa sa Isang Teksto o
Napanood
Aralin 39 – Pagpapaunlad ng Bansa Ko, Kaisa Ako 30
Paggamit nang Wasto ng Pang-ukol
Naibibigay ang Buod o Lagom ng
Tekstong Binasa
Pagbibigay-Kahulugan sa Graph
Aralin 40 – Panatag na Buhay, Kayamanan Ko 35
Paggamit nang Wasto ng Pang-ukol
Pagsulat ng Liham Pangangalakal
8. 8
Ang mga Pilipino ay yaman ng bansa. Ang kanilang
kagalingan at katalinuhan ay hindi matatawaran.
Paano nga ba magagamit ang mga regalong ito upang
makatulong sa kapwa?
Natatanging Regalo
Bawat isa sa atin, mayaman man o hindi, ay biniyayaan ng
natatanging kakayahan. Ibinigay ito sa atin bilang regalo upang
magamit sa pagtulong sa ating kapwa at sa pangangalaga ng
ating kapaligiran. At dahil nga regalo ito sa atin, nararapat
lamang na ito ay ibahagi rin natin nang libre sa ating kapwa lalo
na sa mga nangangailangan.
Ang paggamit ng ating kakayahan sa kabutihan ay hindi
lamang magdadala sa atin ng tiyak na tagumpay kundi ng
kagalakan sa ating kapwa. Tulad na lamang ng isang Pilipino na
nakilala sa kaniyang “kariton klasrum.”
Balewala sa kaniya ang hirap ng pagtutulak ng kaniyang
kariton na punong-puno ng aklat, mapuntahan lamang at
maturuan ang mga batang hindi makapag-aral dahil
sa kahirapan. Hindi siya naging maramot sa kaalaman at
katalinuhan na sa kaniya ay iniregalo ng Maykapal.
Sana dumami ang Efren Reyes sa atin. Isang bayaning
Pilipino na tunay na maipagmamalaki. Isang Pilipino na world
class ang pangalan.
Punan ang organizer sa pamamagitan ng pagsagot sa mga
tanong na nakasulat.
9. 9
Masasagot ko ang mga tanong tungkol sa binasang balita
kung ___________.
Sagutin ang mga inihandang katanungan matapos basahin
ang balitang makikita sa napiling news room.
Muling basahin ang teksto tungkol kay Efren Reyes.
Subukang gumawa ng isang tanong tungkol dito.
Sumulat ng isang tanong tungkol sa binasang teksto.
Pamagat
Sino ang
bida sa
kuwento?
Ano ang
nangyari sa
kaniya?
Bakit siya
nakilala?
Paano siya
naging bayani?
10. 10
Sa pagtatanong, gumagamit ng mga salitang tulad
ng ________________.
Suriin ang mga larawan. Sa iyong notebook, sumulat ng
isang tanong para sa bawat isa.
Basahing muli ang “Natatanging Regalo.” Pansinin kung
paano ito isinulat.
Sa isang malinis na papel, sipiin ang isang talata sa
“Natatanging Regalo” na nagustuhan mo.
Sa pagsipi ng isang talata, ___________________.
Gamit ang alin mang pangkalahatang sanggunian, sumipi
ng isang talata tungkol sa isang natatanging Pilipino. Gawin ito sa
notebook. Sundan ang format na ito.
Sanggunian : ______________________
Pahina : ______________________
Talata :
11. 11
Bakit kaya naging inspirasyon si Kano?
Ano ang katatagang ipinakita niya?
Alamin sa ating kuwento.
Kano
Sa isang bayan sa Mindoro, may isang mag-aaral na ang
pangalan ay Albastru Biglang-awa Razboinic. Tawagin na lang
natin siyang Kano. Lumaki siyang hindi man lamang naramdaman
ang pagmamahal ng isang tunay na magulang. Ang kaniyang
ama na isang taga-Romania ay nasa piitan dahil sa
pagkakasangkot sa isang krimen. Ang kaniya namang ina ay
hindi na nagbalik mula nang ihatid siya galing sa Italya. Tanging
ang kaniyang lola ang nagsilbing ina niya, si Lola Insyang.
Tuwing gabi, pagkatapos ng mga gawain sa bahay at sa
paaralan, agad siyang dudungaw sa kanilang bintana. Titingala
sa kalangitan at hahanapin ang kaniyang bituin. Ito ang
nagbibigay sa kaniya ng pag-asa na balang araw magkikita pa
rin sila ng kaniyang mga magulang.
Lagi niyang bukambibig, “Marami po akong natanggap na
biyaya….teka po…nakalista po ….matulog nang busog…..teka
po…sandali lang po….isa…hmm….mga tatlumpung beses na
po…..nakipanood ng telebisyon sa kabilang bayan…..mga
isa…..dalawa….sampu po!….naligo sa ilog….halos linggo-
linggo….kumain ng sorbetes….…isa…Ay!…isa..lang talaga….Ah
heto….kumain ng hopya…..isang daang beses…yan po
….nakasulat yan….pati po petsa….salamat po Titser Blu…”
Isang araw, nagpaalam si Kano kay Titser Blu. Lilipat na sila sa
kabilang bayan. Kinuha na ng tunay na may-ari ang lupang
kinatitirikan ng kanilang munting dampa.
12. 12
“Paalam, Kano. Alam ko isang araw, magkikita pa rin tayo.
Sa araw na iyon, alam kong ibang Kano na ang aking makikita.
Salamat sa pagiging kaibigan ko. Salamat sa pagiging inspirasyon
ko,” ang sabi ni Titser Blu.
Kumpletuhin ang mga tanong batay sa kuwento ni Kano.
1. Bakit _________________?
2. Paano ________________?
Ang bakit ay sinasagot ng __________________.
Ang paano naman ay ____________________.
Sino ang iyong inspirasyon? Iguhit kung bakit at paano siya
naging inspirasyon mo.
Gamit ang organizer, sumulat ng isang tanong bago,
habang, at pagkatapos basahin ang kuwento ni Kano.
13. 13
Pumili ng tatlong kaklase na sasagot sa mga isinulat na
katanungan.
Kumpletuhin ang talaan sa iyong notebook.
Ano ang isinasagot sa bawat tanong?
Tanong Sagot
Ano
Sino
Saan
Ilan
Kailan
Ano-ano
Sino-sino
Magmasid sa iyong paligid. Sumulat ng dalawang tanong
tungkol sa mga naobserbahan mo. Pasagutan ito sa isa mong
kaklase.
Kilala mo ba si Prinsipe Konstantino? Alam mo ba ang hitsura
niya? Basahin at alamin kung bakit kakaiba ang Prinsipe
Konstantino sa kuwentong ito.
14. 14
Kakaibang Prinsipe Konstantino
Angelika D. Jabines
Mayo 31. Ang araw na pinakahihintay ng lahat.
Aiah : Wow! Ate, ang ganda mo talaga.
Angela : Ikaw rin, ang ganda mo!
Teka, nasaan ang pakpak mo?
Aiah : Inaayos pa ni Ate Bobie.
Angela : Si Kamille, bihis na ba?
Aiah : Nagbibihis na rin. Sana paglaki ko
maging Reyna Elena rin ako katulad mo.
Angela : Hayaan mo, itatago ko ang aking korona
para may magamit ka.
Tara na, andiyan na si Nonong. Baka mahuli
tayo. Tawagin mo na sila.
Aiah : Nanay, Von, Ate Kamille, tayo na!
Nanay : Von, akin na sabi iyang pakpak ng ate mo.
Lalakad ka lang sa tabi ni Ate Angela mo.
Hindi ka isang anghel.
Nagsimula na ang prusisyon nang makarating ang lahat ng
reyna. At si Prinsipe Konstantino na nakapakpak ay buong sayang
lumakad kasama ang kaniyang Reyna Elena.
Sumulat ng isang pangungusap tungkol sa natutuhan
sa usapang binasa.
Natutuhan ko sa araling ito ang____________________.
Iguhit ang isang okasyon o pagdiriwang na hindi mo
malilimutan. Sumulat ng isang pangungusap tungkol dito.
Basahin muli ang “Kakaibang Prinsipe Konstantino.”
Ilista ang mga salitang naglalarawan.
15. 15
Pag-aralan ang larawan. Sumulat ng dalawang
pangungusap na maglalarawan ng nakikita dito.
Ang pang-uri ay ____________________.
Sa pamamagitan ng mga linya, hugis at kulay, ilarawan ang
isang okasyon sa pamayanang kinabibilangan. Gawin ito sa isang
malinis na papel.
Basahin ang “Kakaibang Prinsipe Konstantino.”
Sino sa mga tauhan dito ang nais mong tularan?
Sumulat ng isang pangungusap tungkol sa natutuhan
sa pictograph na ginawa ng klase.
Ang pictograph ay isang ___________________________.
16. 16
Sa pamamagitan ng isang pictograph, ipakita kung ilan sa
pangkat ang nakasali na sa Santacruzan, Flores de Mayo
o sa isang reynahan.
Ang pagiging bayani ay pagtulong sa kapwa, at ang
paggawa ng kabutihan kahit walang nakatingin. Ito ay ang
pagiging handa na ibigay ang sarili para sa ibang tao.
Handa ka ba sa ganitong kabayanihan?
Kabayanihan
Iba’t ibang uri ang kabayanihan,
Tulad ng bulaklak, iba’t ibang kulay,
May mga bayaning pinararangalan,
Mayroong di-kilala’y bayani ring tunay.
Mga kababayang nabuwal sa laban,
Mga magigiting, mga matatapang,
Nag-alay ng dugo at saka ng buhay,
Upang mapalaya lupang minamahal.
May mga bayani sa mga tauhan,
Bayani sapagkat ulirang magulang,
Ang turo sa anak, kabutihang-asal,
Upang sa paglaki ay maging huwaran.
May mga bayaning nasa paaralan,
Batang masunurin, masikap, magalang,
Batang malulusog, isip at katawan,
Mga mamamayan ng kinabukasan.
17. 17
May mga bayaning utusan ng bayan,
Hindi pinipili ang sinisilbihan,
Sa mga sakuna ay maaasahan,
Kapag may panganib ay matatawagan.
Ang maging bayani ay hindi mahirap,
Kung puso’y malinis, marunong lumingap,
Kagalinga’t buti siyang tinatahak,
Saan mang tungkulin ay karapat-dapat.
Pumili at sumulat ng dalawang salitang magkatugma na
buhat sa tula. Dagdagan ito ng dalawa pang salitang katugma.
Magtanong sa dalawa pang kaklase upang makumpleto ang
Tanikala ng mga Magkakatugmang Salita.
Ang mga salita ay magkakatugma kung _________.
Mula sa mga salita sa Tanikala ng Magkakatugmang Salita,
pumili ng dalawa at gamitin ito sa pangungusap.
18. 18
Itala ang mga salitang naglalarawan na mababasa
sa tulang “Kabayanihan.”
Sino ang itinuturing mong bayani ng iyong buhay?
Iguhit at ipakita kung paano siya naging bayani. Sumulat ng
isang pangungusap na naglalarawan tungkol sa iyong
iginuhit. Gawin ito sa isang malinis na papel.
Ang pang-uri ay ____________________.
Gamit ang mga pang-uri, isulat sa iyong notebook
kung paano ka magiging bayani.
Ano-ano ang karapatan mo? Alin kaya sa mga ito ang
natamasa ni Chelly sa kaniyang kuwento.
Si Chelly at ang mga Aklat
Louiegrace G. Margallo
Mataas ang patas ng aklat na binabasa ni Chelly
sa kanilang aklatan. Basa siya nang basa na tila kalaro
ang bawat pahina ng aklat, napapangiti, at kung minsan, may
impit na tawa pa tuwing makakakita ng mga linyang
nakakatuwa.
19. 19
Sinisimulan ni Chelly ang pagbasa sa pamamagitan
ng pagtingin sa listahan ng mga aklat. Pagkatapos, lalapit siya sa
librarianupang humiram ng aklat na gusto niyang basahin. Kapag
wala sa shelf ang aklat, agad siyang hahanap ng bagong aklat
na babasahin.
Bitbit ang aklat, pupuntahan ni Chelly ang paborito
niyang lugar sa aklatan at doon kumportableng uupo at
magsisimulang magbasa. Agad niyang titingnan
ang mga larawan at paliliparin ang isipan na tila kasali siya
sa kuwentong kaniyang binabasa.
Huli niyang gagawin ay ang pumikit habang marahang
isinasara ang aklat na kaniyang binasa at nakangiti niya itong
isasauli.
Maghanda ng isang maikling pagsasalaysay tungkol
sa kuwento ni Chelly. Gamitin ang balangkas na ginawa
ng klase.
Ang balangkas ay _________________________.
Pumili at basahin ang isang kuwentong iyong mapipili.
Gumawa ng balangkas nito sa iyong notebook.
Muling basahin ang kuwento ni “Chelly at ang mga Aklat.”
Kasama ang iyong kapangkat, gumawa ng isang patalastas
tungkol sa pagbabasa.
20. 20
Sumulat ng isang pangungusap tungkol sa nakita mo
sa patalastas na ipinakita ng bawat pangkat. Guhitan
ang pandiwa na ginamit.
Ang pandiwa ay ____________________.
Sumulat ng dalawang pangungusap tungkol sa mga isang
napanood o napakinggang patalastas. Guhitan ang mga
pandiwang ginamit. Gawin ito sa iyong notebook.
Basahin muli ang kuwento ni Chelly. May nais ka bang
sabihin sa kaniya?
Sa isang malinis na papel, sipiin ang nabuong liham ng klase
para kay Chelly.
Sa pagsipi ng liham, ___________.
Muling isulat ang siniping liham. Isaalang-alang ang mga
puna na ibinigay ng guro.
21. 21
Alamin natin kung paanong magiging huwaran ang bawat
pamilyang Pilipino.
Huwarang Pamilya
www.takdangaralin.com
Sa aming tahanan
Buo ang pamilya
Lubos na kasiyahan
Aming nadarama.
Maaga pa lamang
Iyong makikita
Haligi ng tahanan
Hayun na sa palayan.
Ilaw ng tahanan
Laging nariyan
Tunay na mapagmahal
Maasikaso talaga.
Si Kuya, si Ate
Maaasahan din
Masipag, magalang
Magaling sa eskwela.
Itong aking pamilya
Magandang huwaran
Sa aking paglaki
Sila ang tutularan.
22. 22
Pag-aralan ang sitwasyong ipinakikita ng bawat larawan.
Sabihin ang magiging wakas ng bawat isa.
Upang makapagbigay ako ng sarili kong wakas sa isang
kuwento, kailangan kong ________.
Iguhit sa isang malinis na papel ang posibleng mangyari sa
isang pamayanan kung maraming bilang ng pamilya ang
maituturing na huwaran.
Basahing muli ang “Huwarang Pamilya.”
Itala ang mga salitang nagpapakita ng kilos.
Ano-ano ang ginagawa ninyo sa sariling tahanan? Sumulat
ng dalawang pangungusap tungkol dito.
Ikahon ang pandiwa na ginamit.
23. 23
Ang pandiwa ay _____________________.
Sa iyong notebook, gumawa ng isang talaan ng mga
gawain ng iyong pamilya sa buong araw. Sundan ang
format.Dagdagan ng kahon kung kinakailangan.
Ang pagiging handa sa pagdating ng anumang kalamidad
ay pagiging ligtas natin sa kapahamakan. Paano ba magiging
handa?
Laging Handa
“May paparating na bagyo...”
Ito ang natatandaan ni Roy na narinig niya mula sa kanilang
radyo na halos hindi na pinagpapahinga.
Hindi nagtagal, nakita niya si Mang Kiko, ang kaniyang Tatay
na may dalang lubid at martilyo. Umakyat ng bubong at
siniguradong maayos ang kanilang bubungan.
24. 24
Si Aling Melna naman na kaniyang Nanay ay abala sa pag-
aayos ng isang malaking bag. Pagsilip ni Roy sa loob nito, nakita
niya ang iba’t ibang klase ng pagkain, damit, mga gamot, at
isang flashlight.
Si Kuya Romy naman ang naglinis at naghanda ng mga
bote upang lagyan ng tubig. Pumunta naman si Ate Beth sa
tindahan at bumili ng baterya ng radyo at flashlight.
Dumating ang gabi. Lumalakas ang ihip ng hangin.
Nakatulugan na ni Roy ang pakikinig sa malakas na patak ng
ulan.
Kinaumagahan, walang kuryente. Mataas ang tubig sa
labas. Ngunit sa kanilang gripo, walang tubig.
“ ’Buti na lang laging handa sina Tatay,” ang nasabi ni Roy
sa kaniyang sarili.
Pumili ng isang kuwento mula sa kagamitang ito. Basahin ito
at ihambing sa “Laging Handa.”Sundan ang format
sa iyong notebook.
Kuwento 1 Kuwento 2
Pagkakatulad
Pagkakaiba
25. 25
Natutuhan ko sa aralin ngayon na ____________________.
Humanap ng kapareha. Pag-usapan ang isang kuwentong
nabasa ninyo. Paghambingin ang mga ito batay sa tsart na
ginamit sa naunang gawain.
Basahin muli ang “Laging Handa.” Tukuyin kung paano
isinagawa ang mga kilos sa kuwento.
Paano tayo magiging ligtas sa lahat ng lugar sa lahat ng
pagkakataon?
Sagutin ito sa pamamagitan ng pagsulat ng isang paalala.
Bilugan ang pang-abay na ginamit. Guhitan naman ang
pandiwa.
Ang pang-abay ay ____________.
Isulat sa loob ng isang puso ang pangako mo upang
matiyak ang kaligtasan mo at ng iyong kapwa. Bilugan ang
pang-abay na ginamit.
Aking
kuwento...
Sa kaklase
ko…Pagkakatulad
26. 26
Malaki ang ginagampanan ng teknolohiya sa ating pang-
araw-araw na pamumuhay. Pinadadali at pinabibilis nito ang
mga gawain natin upang mas marami pang matapos sa loob ng
isang araw.
Ito rin kaya ang nangyari sa ating bida sa kuwento?
Nakatulong nga Ba?
Pagkagising ni Galileo, agad binuksan ang kanilang
telebisyon. Oras na ng kaniyang paboritong cartoons.
Lumamig na ang pagkain sa agahan. Hindi pa rin tapos ang
kaniyang pinapanood.
Oras na ng paliligo. Tinatamad pa rin siya. Hindi pa rin
mapuknat ang mga mata sa kaniyang pinapanood.
“Galileo, kumain ka na.”
“Galileo, pumunta ka nga muna sa tindahan.”
“Galileo, tulungan mo nga muna ako dito.”
Hindi pa rin natitinag si Galileo sa kaniyang paboritong
panghapong programa.
“Bryan Concepcion, nag-uulat.”
Sa wakas, nakapahinga na rin ang kanina pang nag-iinit na
mainit na kahon.
“Tak... tak...tak...” computer naman ang pinagana ni
Galileo. Ito ang maririnig mula sa kaniyang silid-tulugan.
Ilang saglit lang isang munting papel ang lumabas sa
kaniyang printer.
Hatinggabi na nang marinig, “Galileo Diza, nag-uulat.”
Handa na siya sa kaniyang pag-uulat na gagawin
sa klase.
Sumulat ng isa hanggang dalawang pangungusap
na magpapaalala kay Galileo ng mga dapat niyang tandaan sa
paggamit ng teknolohiya.
Natutuhan ko sa aralin ngayon na ______________.
27. 27
Tulungan si Galileo na makagawa ng kaniyang talaan
ng mga gawain sa araw-araw. Sundan ang format sa iyong
notebook.
Isulat sa mga linya ang mga dapat niyang gawin sa oras na
nakasulat sa loob ng kahon. Dagdagan ang kahon
at mga linya kung kinakailangan.
Muling basahin ang “Nakatulong nga Ba?” sa p. 144.
Tukuyin ang mga kilos na isinagawa sa kuwento.
Isulat ang mga kilos na ginawa ng mga kasama ni Galileo sa
kanilang bahay, habang siya ay nanonood ng telebisyon.
Ilarawan din ang bawat isang kilos na binanggit. Sundan ang
format na ito sa notebook.
28. 28
Ang tatlong uri ng pang-abay ay ang mga _______.
Ang _________ ay sumasagot sa tanong na paano.
Ang _________ ay sumasagot sa tanong na saan o saan
ginawa ang kilos.
Ang _________ ay sumasagot sa tanong na kailan at
nagsasaad ng oras o panahon na ginanap ang kilos.
Obserbahan ang mga kilos ng isang kaklase. Sumulat ng
isang pangungusap na maglalarawan nito.
Basahing muli ang kuwento ni Galileo. Isulat ang mga
tambalang salita na mababasa.
Kilos
Kilos
Kilos
Kilos
Saan
Saan
Saan
Saan
Paano
Paano
Paano
Paano
Kailan
Kailan
Kailan
Kailan
29. 29
Pumili ng dalawang larawan na maaaring pagsamahin
upang maging tambalang salita. Gamitin ang dalawang
mabubuo sa sariling pangungusap.
Ang tambalang salita ay ____________.
Isulat sa iyong notebook ang tambalang salita na mabubuo
sa pamamagitan ng mga larawan sa bawat hanay.
½
30. 30
Bata man o matanda, mayaman o mahirap, lahat tayo ay
may mahalagang tungkulin na dapat gampanan sa ating kapwa
at sa ating bayan. Lahat tayo ay katulong sa
pagpapaunlad ng ating bayan.
Ikaw, paano ka tumutulong sa pagpapaunlad ng iyong
bayan? Sino ka sa ating kuwento?
31. 31
Tulay na Kahoy
Dahil sa malakas na ulan, natanggal ang isang malaking
kahoy na nagsisilbing tulay sa ilog na malapit sa bahay nina Pipoy
Pagong. Hindi tuloy makapasok sa paaralan ang mga bata. Hindi
makapasok sa kani-kanilang trabaho ang kaniyang mga kabaryo.
Madilim-dilim pa inumpisahan na ni Pipoy na hilahin ang
isang malaking kahoy na kaniyang nakita. Hanggang sa inabot
na siya ng pagsikat ng araw at sa pagdating ni Kulas Kuneho.
“Ano kaya ang gagawin na naman ni Pipoy?”
Naupo siya sa tabi ng ilog at nangingising pinanood si Pipoy.
Makalipas ang ilang oras, natapos din sa wakas si Pipoy sa
pagkakatang ng mga bato sa isang dulo ng kahoy. Palangoy na
si Pipoy sa kabilang dulo nang maisipan ni Kiko na maglaro.
Parehong abala sa magkabilang dulo sina Pipoy at Kiko.
Pagbalik ni Pipoy, napakamot ng ulo at takang-taka kung
bakit nawala ang mga bato na kaniyang inilagay. Kaya
pinagtiyagaan niya na gawin muli ito.
Habang abala si Pipoy sa kabilang dulo, si Kiko naman ay
abala na rin sa kabilang dulo ng tulay. At sa pagtulak niya ng
isang malaking bato, kasama siyang nahulog sa malamig na
tubig ng ilog.
“Tulong! Tulong!”
Hindi pala siya marunong lumangoy.
Nakita ni Pipoy ang sinapit ni Kiko. Hindi nagdalawang-isip
agad siyang lumangoy palapit kay Kiko.
Pagmulat ng mga mata ni Kiko, nakaupo si Pipoy sa
kaniyang tabi.
“Kumusta ka na?”
“Nilagyan kita ng kumot para hindi ka lamigin.”
Napahiya si Kiko sa ginawa ni Pipoy. Agad siyang
bumangon at nag-umpisang maghakot ng bato. Isa-isang
inilagay ito sa kabilang dulo ng tulay na kahoy habang si Pipoy ay
abala sa kabilang dulo.
Madilim na rin nang matapos ang kanilang ginagawa.
Masayang pinanood ng bagong magkaibigan ang kanilang mga
kabaryo na masayang tumatawid sa bagong tulay na kahoy na
kanilang ginawa.
32. 32
Sagutin ang mga tanong na nasa loob ng bawat kahon
upang makasulat ng maikling buod ng kuwento nina Pipoy
at Kiko.
Ang buod ng talata ay _____________________.
Pumili at bumasa ng isang kuwento. Gamitin ang format na
nasa ibaba sa pagbuo at pagsulat ng buod nito.
Si __________...
Sino ang pangunahing tauhan sa kuwento?
Nais niyang __________...
Ano ang suliranin sa kuwento?
Kaya __________...
Ano ang ginawa niya upang malutas ito?
Ngunit __________...
Ano ang nangyari sa kaniyang naisip na solusyon?
Kaya __________...
Ano ang sumunod na nangyari?
Sa wakas __________...
Ano ang katapusan ng kuwento?
33. 33
Basahin muli ang kuwentong “Tulay na Kahoy” upang
madugtungan nang wasto ang sumusunod na parirala.
1. Ang kuwento ay tungkol sa __________________.
2. Ang tulay ay para sa ________________.
3. Ayon kay ____________________.
Buhat sa kuwento ng magkaibigang Pipoy, sumulat
ng dalawang pangungusap gamit ang mga pang-ukol
na natutuhan.
Ang pang-ukol ay ___________________.
Ito ay ang sumusunod _______________________.
Sumulat ng isang talata na may tatlo hanggang limang
pangungusap tungkol sa isang nasaksihang pangyayari. Guhitan
ang mga pang-ukol na ginamit.
Pamagat
Unang
Detalye
Pangalawang
Detalye
Pangatlong
Detalye
Paksa
34. 34
Basahin ang “Tulay na Kahoy.” Sino ka sa dalawang
magkaibigan?
Nasa susunod na pahina ang graph na nagpapakita
ng iba’t ibang paraan kung paano tayo makatutulong
sa pag-unlad ng bansa. Pag-aralan ito upang masagot
ang mga tanong tungkol dito.
Pagtulong sa Pagpapaunlad ng Bansa
Mga Paraan Bilang ng mga Nagsipagsagot
Pag-aaral
nang mabuti
Pagtitipid
Pagtatanim ng
puno
Pangangalaga
sa kalikasan
Pagiging
laging handa
Pangangalaga
sa kalusugan
35. 35
1. Anong paraan ang gagawin ng pinakamaraming babae?
2. Anong paraan ang kakaunti ang lalaking gagawa?
3. Aling paraan ang may pinakakaunti ang gagawa?
4. Ilan ang magtatanim ng puno?
5. Ilang babae ang mangangalaga sa kalikasan?
6. Ilang lalaki at babae ang mag-aaral nang mabuti?
Natutuhan ko na __________.
Sumulat ng dalawa hanggang apat na pangungusap tungkol sa
natutuhan mo sa graph na pinag-aralan.
Ang pagkakaroon ng isang panatag na buhay ay
pangarap ng bawat isa. Ang ating pag-aaral ay isa sa mga susi
upang pagdating ng araw makapaghanapbuhay tayo at
matugunan ang ating mga pangangailangan.
Basahin natin ang liham ni Marisa na nagsasabi kung paano
niya nais matupad ang mga pangarap niya sa buhay.
36. 36
Pebrero 3, 2013
G. Nardo Cruz
Personnel Officer
FBC Publishing House
243 Rosal St. Mandaluyong City
Mahal na G. Cruz:
Nabasa ko po sa bulletin board ng aming paaralan ang
inyong panawagan sa mga nagnanais na maging scholar ng
inyong kumpanya.
Sumulat po ako upang ipahayag ang aking pagnanais na
makapagpatuloy ng aking pag-aaral sa pamamagitan ng tulong
pinansyal na ibibigay ninyo kung sakaling ako ay matanggap.
Kalakip po nito ang aking bio data na nagsasaad
ng aking mga kakayahan at katangian na hinahanap
ng inyong kumpanya.
Salamat po.
Lubos na gumagalang,
Marissa Santer
Aplikante
Gamitin ang organizer upang ihambing ang binasang liham
sa isinulat ni Danika sa kaniyang kaibigan na si Vans.
Pagkakaiba
Pagkakatulad
37. 37
Natutuhan ko sa aralin na ______________________.
Pumili at magbasa ng dalawang magkaibang kuwento.
Paghambingin ang mga ito gamit ang organizer na ito.
Basahin muli ang liham na ginawa ni Marisa.
Sumulat ng pangungusap sa bawat kahon gamit ang mga
pang-ukol na natutuhan.
Kuwento 1: ________________________
Kuwento 2 : ________________________
Pagkakatulad Pagkakaiba
38. 38
Ang mga pang-ukol ay ______________________.
Gumupit ng dalawang larawan na nagpapakita ng paraan
kung paano magiging panatag ang iyong buhay. Sumulat ng
isang pangungusap sa bawat larawan na idinikit sa notebook.
Bilugan ang pang-ukol na ginamit.
Basahin ang liham ni Marisa. Pansinin kung paano ito isinulat.
Sumulat ng isang liham na katulad ng ginawa ni Marisa.
Ang liham pangangalakal ay ______________________.
Ito ay may mga bahagi tulad ng ________________________.
Sa pagsulat nito, kailangang __________________________.
Muling isulat ang liham na binigyang-puna ng iyong guro.
