1. Франц хэлнээс гаралтай "essee" гэх ү г нь"хэлний туршлага, оролдлого, найруулал
тойм, таталбар" гэх мэт олон утгатай ү г бө гө ө д анх 15-р зууны ү ед Францын зохиолч
Мишель де Монтень "эсээ" хэмээх бичил зохиолын тө рлийг ү ү сгэн бичиж, утга
зохиолд нэгэн ө вөрмө ц шинэ тө рлийг буй болгосон гэж ү здэг. Тэр цагаас хойш эсээ
улс ү ндэстэн бү рийн их утга зохиол, сэтгү ү л зү йд амжилттай ө рнө н дэлгэрсэн байна.
Эсээг Монголын уран зохиолд уг чанараар нь анхлан хө гжү ү лсэн хү н бол
хө дө лмө рийн баатар, тө рийн шагналт зохиолч Л.Тү дэв бө гө ө д тэрээр 1980-аад оны
дунд ү еэс ихэвчлэн шинжлэх ухааны танин мэдү ү лэх агуулгатай эссэ нийтлэлү ү дийг
бичиж уншигчдын сонирхол хү слийг татах болсон юм.
Эсээн талаар International Journal of English Studies IJES-д “The Rhetorical Organization of
Chinese and American students’ Expositary essays: a Contrastive rhetoric Study”, Ling Yan and
David Cahill (2008), Abdel Hamid Ahmed (December 2010), Literacy information and Computer
Education Journal-д “ Students Problems with Cohesion and Coherence in EFL Essay Writing
in Egypt: Different Perspectives”гэдэг сэдвээр мө н докторД. Баттогтох “Эсээ бичих эрдэм”
гэдэг сэдвээр 2011 онд ном бичсэн байдаг Эсээг зохион бичлэгтэй адилтгаж ү зэх, эсвэл
эрс ялгаатай гэж ү зэхийн аль аль нь ө рөө сгө л. Хэдийгээр эссэ зохион бичлэг 2 нь
бичлэгийн богино төрө л , чө лөө т сэтгэлгээний бичвэрийн хувьд адил боловч утга
санааны агууламж, мэдлэг , мэдээлэл , ухагдахууныг илтгэх чадавх, хэлний ур дү рслэл
, найруулгын ө нгө аяс , бичвэрийн бү тэц зохиомж , уншигчдад нө лө ө лө х ач
холбогдлоороо эсээ нь зохион бичлэгээс давуу талтай. Эсээг бичигчээс эх хэлний
мэдлэг чадвар, сэтгэн бодох , урнаар дү рслэн ө ү ү лэхийн авъяас билэг, тал бү рийн
ерө нхий мэдлэг, сэтгэлгээний ө ргө н цар хү рээг шаардана. Иймд эссэ бичигч нь
тухайн сэдвийн талаар гү нзгий мэдлэгтэй, мэдлэгийн ерөнхий тө вшин ө ргө нтэй,
баримтыг уран сайхнаар буйлуулах уран сайхны сэтгэлгээтэй, логик бодомж,
хийсвэрлэн сэтгэх , зохион бодох, нэгтгэн дү гнэх чадвартай, эх хэлний баялаг арвин,
найруулан бичих дадлага сурцтай байх хэрэгтэй. Хү н сайн мэддэг зү йлээ сайн бичдэг.
Сайн эссэ бичихийн тулд сайн мэдэх эсвэл сонирхсон зү йлийнхээ тухай ө ө рийн ү зэл
бодлыг жишээ баримттай, ү нэн магадтай, ү нэлэлт дү гнэлттэй, энгийн ойлгомжтой,
уран дү рслэг хэлээр бичихийг эрмэлзэх хэрэгтэй. Тухайн сэдвээр мэдээлэл баримт их
цуглуулж, тү ү ндээ сонголт хийж, сайтар боловсруулан бичсэн байх шаардлагатай.
Эссэ уншиж сурах,эсвэл бичиж сурах нь эх хэлээ сайн эзэмшин сурахын оньс, бас бусад
эрдэмд суралцахын тү лхү ү р болно. Эссэ бичих эрдмийг зө вхө н хэлбичгийн хичээлээр
хязгаарлаж болохгү й, бү х хичээлээр эссэ бичих хэрэгтэй. Тө рө л бү рийн шинжлэх
ухааны хэлэнд суралцах эрдмийн хэл бол эссэ мө н.

2. Бичвэр, зохион бичлэг
Дипломын ажлын сэдэв
Б. Намжилмаа
Гадаад хэлний мэргэжлийн ангийн оюутнуудын бичвэртэй ажиллаж сургах дасгалын
тогтолцоо/Орос хэлний 1-р ангийн унших дадал хичээлийн жишээн дээр/ 2011.59
хуудас.
М. Энхжаргал
Электрон бичвэрт тулгуурласан монгол хэлний зө в бичихү йн судалгаа. Магистрын
ажил 2010. 47хуудас. Дип. 3786
Ц. Дэлгэрэхцэцэг
Япон хэлээр найруулан бичих чадварыг дээшлү ү лэх онол арга зү йн асуудал.2008