213 gim051

T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP
(MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN
GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

GRAFİK VE FOTOĞRAF

İÇ MEKÂNDA (STÜDYO DIŞI) FOTOĞRAF
ÇEKİMİ

ANKARA, 2009

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;
 Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı
ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli
olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim
programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik
geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).
 Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye
rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek
ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında
uygulanmaya başlanmıştır.
 Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği
kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması
önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.
 Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki
yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden
ulaşabilirler.
 Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.
 Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında
satılamaz.

İÇİNDEKİLER

AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1
ÖĞRENME FAALİYETİ–1 .................................................................................................... 3
1. İÇ MEKÂNDA FOTOĞRAF ÇEKİMİ ............................................................................... 3
1.1. Tanımı, Önemi ve Özellikleri ....................................................................................... 3
1.2. Çekim Öncesi Yapılması Gereken Hazırlıklar.............................................................. 4
1.2.1. Mekânın Düzenlenmesi ......................................................................................... 5
1.2.2. Konuyla İlgili Hazırlık ve Düzenlemeler............................................................... 9
1.3. Çekim Araçlarının Ayarlanması ................................................................................. 13
1.4. Çekim İçin Gerekli Araç Gereçlerin Çekim Ortamına Nakledilmesinde Dikkat
Edilmesi Gereken Noktalar................................................................................................ 14
UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 15
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 16
ÖĞRENME FAALİYETİ–2 .................................................................................................. 17
2. İÇ MEKANDA FOTOĞRAF ÇEKERKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN
NOKTALAR.......................................................................................................................... 17
2.1. Parasoleyler ve Işık Kesiciler...................................................................................... 18
2.2. Ters ışık çekiminde dikkat edilmesi gereken noktalar ................................................ 19
2.2.1. Ters Işıkta Fotoğraf Çekimi................................................................................. 19
2.2.2. Siluet Fotoğrafı Çekme........................................................................................ 20
2.3. Farklı stüdyo çekim örneklerinin incelenmesi ............................................................ 21
2.3.1. Hatalı Çekim Örnekleri........................................................................................ 21
2.3.2. Doğru çekim örnekleri......................................................................................... 22
2.3.3. Farklı Işık Uygulamaları Örnekleri...................................................................... 23
2.3.4. Farklı Açı Uygulamaları Örnekleri...................................................................... 31
ÖĞRENME FAALİYETİ–3 .................................................................................................. 37
3. ÇEKİM SONRASI İŞLEMLERDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR..... 37
3.1. Manuel Fotoğraf Makinelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar ......................... 37
3.1.1. Filmin Çıkartılarak Baskıya Verilmesi ................................................................ 37
3.1.2. Baskı Sonrası Fotoğrafların Kontrolü.................................................................. 38
3.2. Dijital Fotoğraf Makinelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar........................... 38
3.2.1. Bellek Kartındaki Görüntülerin Bilgisayara Aktarılması .................................... 39
3.2.2. Görüntülerin Kontrol Edilmesi ............................................................................ 40
3.3. Stüdyonun Temizlenmesi............................................................................................ 40
MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 44
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 46
KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 47

i

AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
KOD 213GIM051

ALAN Fotoğraf ve Grafik

DAL/MESLEK Fotoğraf Çekim Elemanı

MODÜLÜN ADI İç Mekânda (Stüdyo Dışı) Fotoğraf Çekimi

Stüdyo dışı iç mekânlarda tekniğine uygun fotoğraf çekimi
MODÜLÜN TANIMI için gerekli olan bilgi ve becerilerin kazandırıldığı öğrenme
materyalidir.
SÜRE 40/24

ÖN KOŞUL Ön koşulu yoktur.

YETERLİK Stüdyo dışı iç mekânda fotoğraf çekimi yapmak

Genel Amaç
Stüdyo dışı iç mekânda tekniğine uygu fotoğraf
çekebileceksiniz.
Amaçlar
MODÜLÜN AMACI 1. Stüdyo dışı iç mekânda fotoğraf çekimi öncesi mekân ve
konu için gerekli hazırlıkları eksiksiz yapabileceksiniz.
2. Stüdyo dışı iç mekânda çekilmiş farklı çekim örneklerini
inceleyerek doğru analiz edebileceksiniz.
3. Çekim sonrasında yapılması gereken işlemleri hatasız
uygulayabileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİM Ortam: Stüdyo dışı her türlü iç mekân
ORTAMLARI VE Donanım: Fotoğraf makinesi, pozometre, ışık kaynakları, fon
DONANIMLARI vb. araç gereçler bulunmalıdır.

Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra verilen ölçme
araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz.
ÖLÇME VE
DEĞERLERDİRME Modül sonunda kazandığınız bilgi becerileri ölçmek amacıyla
öğretmeniniz tarafından hazırlanacak ölçme araçları ile
değerlendireceksiniz.

ii

GİRİŞ
GİRİŞ
Sevgili Öğrenci;

Fotoğraf sabır ve emek isteyen bir uğraştır. Çekim yaptığınız her çalışmada yaptığınız
işe değer vermeniz, ayrıca çekimini yaptığınız kişilere de değer vermeniz gerekir. Fotoğraf
çekmek sadece makinenin deklanşörüne basmak demek değildir. Öncelikle konuyu
beynimizde canlandırmalıyız. Çektiğimiz her ne olursa olsun fotoğrafa duygu, anlam
katmalıyız. Konunun bizlere ilginç gelen farklı bulduğumuz yönlerini araştırdıktan sonra
deklanşöre basmalıyız.

Tabii ki doğru ışığı, doğru açıyı, perspektifi keşfetmek, doğru anı hissetmek gerekir.
Bunun için okumak, araştırmak, tarihimizi, sanat eserlerimizi bilmek, tüm kültürleri tanımak,
gelenek, görenek, örf adetlerimizi bilmek, her şey hakkında bir fikir sahibi olmamız
gerektiğini önemsemeniz gerekir.

Çekeceğimiz fotoğraflar her zaman dış ortamlarda değildir. Bazen iç mekânlarda da
fotoğraf çekimleri yaparız. Bu durumda ışık ve makine ayarlarıyla ilgili farklı bir takım
düzenlemeleri yapmamız gerekir. Bu modülle iç (stüdyo dışı) mekânlarda fotoğraf çekimi ile
ilgili bilgi ve becerileri kazanacaksınız. Ancak deneyim kazanmak için uygulama yapmak
zorunda olduğunuzu unutmayınız.

1

ÖĞRENME FAALİYETİ–1
AMAÇ

Stüdyo dışı iç mekânda fotoğraf çekimi öncesi mekân ve konu için gerekli hazırlıkları
eksiksiz yapabileceksiniz.

ARAŞTIRMA

 Farklı iç mekânlarda ışık kaynaklarıyla ilgili gözlemlerde bulununuz. Bu
mekânda fotoğraf çekimi yapmak zorunda kalsaydınız hangi ayarlarla fotoğraf
çekebileceğinizi not ediniz.

1. İÇ MEKÂNDA FOTOĞRAF ÇEKİMİ
1.1. Tanımı, Önemi ve Özellikleri
Sınıf, oda, çeşitli mimari yapıların içi, binaların içi vb. kapalı ortamlarda yapılan
fotoğraf çekimleridir. İç mekânın genel görünümü, portre veya ürün fotoğrafları çekimi vb.
iç mekânda gerçekleştirilen fotoğraf çekimlerine örnek olarak gösterilebilir.

Fotoğraf 1.1: İç mekânda fotoğraf çekimi

Fotoğraflar kapalı ortamda çekilecekse çoğu durumda yeterli ışık seviyesi
sağlanamadığından ışık takviyesi gerekmektedir, bu durumlarda yapay ışık kaynaklarından
yararlanırız.

Çektiğimiz fotoğrafların büyük bir kısmını iç mekânlarda gerçekleştiririz. Bu nedenle
dış mekân çekimlerine oranla makine ayarlarımızda ve kullanacağımız ekipmanlarda bir
takım farklılıklar olacaktır. Her şeyden önce iç mekânlarda ışık kaynağı ile ilgili bilgilere

3

sahip olmalıyız. İç mekânda doğal ışık kaynaklarıyla bir aydınlanma olabileceği gibi yapay
ışık kaynakları kullanılarak bir aydınlatma da olabilir. Bu durumlarda ek ışık kaynaklarına
ihtiyaç duyarız.

Büyük cisimlerin fotoğrafları çekilecekse çoğu zaman amatör fotoğraf makineleri ile
iyi netice alınamamaktadır. Çünkü bu makinelerde duruma müdahale edebilme şansımız
yoktur. Bu nedenle iç mekânlarda özellikle yapay ışık kaynaklarıyla bir çekim yapacaksak
ışığı ayarlayabileceğimiz bir makineyi tercih etmeliyiz.


1.2. Çekim Öncesi Yapılması Gereken Hazırlıklar
İç mekânda fotoğraf çekimi gerçekleştirmeden önce mutlaka çekim yapılacak alanın
dikkatli bir şekilde incelenmesi gerekir. Mümkünse çekime gidilmeden önce mekân
görülmeli ve çekim için gerekli olan makine ve ekipmanlar belirlenmeli ve çekime uygun
ekipmanlarla gidilmelidir.

4

Genellikle cami, hamam, kilise vb. yapıların iç mekânlarında yeterli ışık olmaz. Bu
nedenle karanlık mekânlarda iyi performans sağlamak için tripot kullanmak gerekir. Mekân
dar ise geniş açılı fotoğraf makinesi kullanmak gerekir. Kimi yerlerde yakından fotoğraf
çekme imkânı bulunamayabilir. Bu nedenle karanlık ortamda dahi iyi netice veren, hızlı,
mümkünse hafif bir makineye ihtiyacımız vardır. Çekim yapılmadan önce çekim yapılacak
konu belirlenmeli, amaca en uygun makine seçimi yapılmalıdır.

Çekimler ister mekânda ister stüdyoda gerçekleştirilsin, iç çekimlerde de mümkün
olduğunca doğal ışıktan yararlanılmalı. Doğrudan gelmeyen ve yumuşak bir pencere ışığı,
portre çekimi yapıldığında hoş bir etki yapar. Tül perdeli bir pencereden sızan yanal ışık, bu
konuda sıkça verilen bir örnektir. Mum ışığını, değişik bir tondaki portre çekimi için
denenebilir.

1.2.1. Mekânın Düzenlenmesi

Mekânda çekmek istediğiniz konu veya durumu belirledikten sonra ışık yönü tespit
edilir ve gerektiğinde konuya uygun ışıklandırma yapılır.

 Mekânın hazırlanması: Bulunduğumuz mekânın çekilecek konuya uygun bir
biçimde düzenlenmesi gerekir. Bu nedenle öncelikle bir kompozisyon tasarlanır.
Kompozisyonu bozan unsurlar mümkünse çekim ortamından uzaklaştırılmalıdır.
Eğer çekim ortamından uzaklaştırılamıyorsa ve kompozisyonu engelleyen bir
durumdaysa kompozisyon ya farklı bakış açılarıyla yaratılmaya çalışılmalı ya da
farklı kompozisyonlar düşünülmelidir.

Konu çekiminde kullanılacak ışık kaynaklarının düzenlemesi yapılır. Çekime hazır
hâle getirilir. Bunun için öncelikle ortam ışığı gözden geçirilmeli, ek ışık kaynağına ihtiyaç
duyulup duyulmayacağına karar verilmelidir.

Mimari fotoğrafçılığında temel öğelerden biri orijinalliktir. Çekilen fotoğrafların
özgün ve kendine has bir karakteri olmalıdır. Yapılan çalışmanın heyecan verici ve
diğerlerinden ön plana çıkan bir yanı olmalıdır.

5


 Fonun hazırlanması: Çekmeye karar verilen konuya uygun fon araştırılır. Bu
duvarın kendi dokusu olabilir, çeşitli kumaşlarla veya kartonla konuya uygun
renk ve dokusuna göre uygun fon kullanılabilir. Kullanılan fonun konuyu ön
plana çıkarmasına dikkat edilmelidir. Konunun etkisini dağıtmamalıdır.

Çekeceğimiz konunun arkasına veya altına;derinliği olan, üç boyutlu ve dikkat çekici
etkiler yaratmak amacıyla kâğıt, plastik ve kumaş malzemelerden üretilen, üzerlerine çizilen
grafik ve resimler ile farklı ortamlar yaratan fonlar oluşturulur. Daha yaratıcı çekimler
yapabilmek amacıyla özellikle reklam çalışmalarında sıkça kullanılırlar.

İnsan unsuru ile çalışırken ten renginin doğru olarak algılanması veya ön plana
çıkarılması amacıyla fon, ten renginden koyu tutulur. Sürekliliği sağlamak amacıyla motorla
ve uzaktan kumandayla inip kalkan fonlar da üretilmiştir.

Bu kullanılan fonlara ışık vererek efektler yapma imkânı da vardır. Işığı yansıtmayan
özel malzemelerden üretilirler ve parlamazlar. Bu nedenle ışık yapımındaki en önemli
faktörlerden olan fonu değiştirerek çalışmalara sürat kazandırır, estetik katarız.

 Malzemelerin hazırlanması: Çalışmalar sırasında işimizi kolaylaştırmak
amacıyla bazı aksesuarlara ihtiyaç duyarız. Mutlaka kullanmamız gereken
aksesuarları anımızda bulundurmamız gerekir.

Işık ölçücüler, fotoğraf makinesi destekleri (tripod, monopod, el tutucuları vb.),
otomatik deklanşörler, motorlu film sarıcılar, hacimli film magazinleri, objektifler, filtre
sistemleri, fotoğraf makinesi bakım ve temizliği için çeşitli gereçler, flaşlar, ışık kaynakları,

6

fotoğraf çantaları, arşivleme malzemeleri bir fotoğrafçının gereksinim duyabileceği
ekipmanlar arasında sayılabilirler.

Fotoğraf 1.4: Üç ayak kafaları

Stüdyo dışında belirlediğimiz herhangi bir mekânda gerekli olan bu malzemeler,
çekim amacına uygun olarak düzenlenir, çekim esnasında kullanılabilecek şekilde hazırlanır.

 Aydınlatmaların yapılması: Bir görüntünün kaydedilmesi sırasında ışığın
gereken teknik ve psikolojik etkileri sağlayabilmesi amacıyla kontrol edilmesi
gerekmektedir. Işığın kontrol için bir çok yöntem geliştirilmiştir.


Fotoğraf 1.5: Konunun aydınlatılması

7

İç mekânların fotoğrafını çekerken ışık pencereden ya da kapı aralığından geliyorsa
makinenize ISO 400 gibi orta hızlı film takmalısınız. Tabii ki ilave ışık ya da makineyi bir
üçayağın üstüne yerleştirerek yavaş bir enstantene kullanabilirsiniz. Loş ışıklı iç mekânlarda,
kompakt makinelerin vizörleri nispeten daha parlak bir görüntü verirler. Böylece netlik ayarı
kolaylaşır. Bu da onların SLR’lere göre bir üstünlüğüdür.

İç mekânları çekerken iki türlü temel yaklaşım arasında bir seçim yapmak gerekir. Ya
kapılardan, pencerelerden gelen ya da evin mevcut ışıklarıyla yetinmek, ya da flaş, stüdyo
ışığı gibi ek yapay ışık kullanmaktır.

 Makinenin ve çekim açılarının ayarlanması: Gerekli ekipmanlar hazırlanır.
Konu tespit edildikten sonra konuya uygun çekim açısı araştırılır. Çekimin
amacına uygun ışık yönü tespit edilir.

İç mekân çekimleri için yanınızda 10–20 mm arası geniş açılı ve 17-70 mm odaklı
ortalama bir zoom objektif bulundurmanız gerekir. Geniş açılı objektiflerin kadraja giren
yakın objeleri ön plana çıkaracağını, uzak objeleri ise arka plana iteceğini, dolayısıyla
fotoğrafın amacını değiştirebileceğini unutmamalısınız. Böyle durumlarda gerekirse
fotoğrafın ışık, renk ve kontrastlık gibi diğer ölçüleriyle oynamalı veya çekeceğiniz çok
sayıda farklı fotoğraftan amacınıza uygun görüntüleri seçmelisiniz.

Fotoğraf 1.6: Fotoğrafta orantı

Örneğin Fotoğraf 1.6’daki konu geniş açıyla çekilseydi su şişesi şu an olduğundan çok
daha abartılı görünecekti.

İç mekânlarda genellikle yapay ışık kullanılmaktadır. Yapay ışık, çeşitli yollarla elde
edilen ışıktır. Örneğin her türlü lamba, flaş gibi ışık kaynakları bu gruba girer. Eğer ışığın
miktarı sabit ve fotoğraf için uygunsa yapay ışık kaynaklarından kusursuz bir renk ve
parlaklık elde edebilirsiniz. Bu yönüyle doğal ışığa göre yapay ışık daha çok tercih edilebilir.

Dijital makine ile çekim yaparken beyaz ayarı (white balance) yapmayı unutmayınız.

Gerekirse Fotoğraf Makinesi Ayarları modulünde ilgili bölümü tekrar ediniz.

8

1.2.2. Konuyla İlgili Hazırlık ve Düzenlemeler

Konuyla ilgili hazırlık ve düzenlemeler çerçevesinde ağıdaki işlemler uygulanmalıdır.

 Konunun hazırlanması

İç mekân fotoğrafları hem gece hem de gündüz çekimleriyle ilgilidir. İç mekânda
fotoğrafçı için önemli olan ışığın geliş yönü, yapay ışığın türü ve kapı-pencere gibi doğal ışık
geçen yerlerin büyüklük ve yakınlık durumlarıdır. İç mekânlarda çekilen fotoğrafları önemli
ölçüde etkileyen bu faktörlere dikkat etmelisiniz.

Özellikle iç mekânda portre ve ürün fotoğrafı çekiyorsanız ışığın geliş açısı ve türü
daha da önemli olacaktır. Portre fotoğraflarında yüzdeki çizgiler ve hatlar vurgulamak
istenirse sert, istenmezse yumuşak bir aydınlatmayı ve ışığın tercih edilmesi uygun olacaktır.

Portre fotoğrafların en önemli yanı modelin duygularını, kişiliğini vurgulaması, kişi
hakkında yeterli bilgiyi verebilmesidir. Bunu aktaramayan bir çekim, vesikalık bir
fotoğraftan öteye gidemeyecektir.

Fotoğraf 1.7: Portre fotoğrafı

Karede uyuma dikkat edilmeli, fotoğrafa güç katmak için sıra dışı farklı açılar
denenmelidir. Netlik ve arka plan, çekim başarısının diğer önemli unsurlarıdır. Gözlerin
netliğini sağladığınızda başarılı bir kare için önemli bir ölçütü halletmiş olursunuz. Arka
planın bulanıklaşması konunuzun önemini artıracaktır.

Yüz ifadesi ve hatlar gibi yakın çekim gerektiren durumlarda bu noktalara dikkat
edilmesi gerekir. Bu tür çekimlerde geniş açı objektifler tercih edilmez. Orta-tele objektifler
daha doğru tercih olacaktır. Arka planın sadeliği portre çekimlerde önem verilmesi gereken
bir başka unsurdur. Karışık, ilgiyi başka yöne çeken, parlak ve çok renkli arka planlardan
kaçınılmalıdır. Portre fotoğraflarda mümkün olduğunca açık diyafram kullanarak, arka
planın flu olmasının sağlanması çoğunlukla bu etkiyi verir.

Kendinizi kısıtlamayın! Krema sıkan bir aşçının eli, yüzün bir kısmı, sadece baş veya
bütün vücudu kareye alan başarılı çekimler için denemeler yapmaktan kaçınmayın. Kişileri
9

yaptıkları işin veya kullandıkları makinenin başında çekmek de daha iyi anlatımlar için
yardımcı olacaktır

 Konunun yerleştirilmesi

Bir fotoğrafçı için iç mekânlarda fotoğraf çekimi dış mekânlara oranla zaman
açısından daha rahattır. Kompozisyon oluştururken objeleri istediğiniz biçimde yerleştirerek
her defasında ışıkları ayarlayıp kompozisyonu vizörden kontrol etme şansına sahip
olursunuz. Bu tür çalışmalar genellikle tripot (bir üçayak- sehpa) gerektirir.

Öncelikle çekim yapılacak olan mekân dikkatli bir şekilde incelenmelidir. Kadraja
dâhil edilecek ve ayıklanacak objeler belirlenmelidir. Işığın geliş açısı incelenerek gerekirse
yapay ışık kaynaklarının hangileri olacağı ve bu ışıkların yerleştireceği uygun konumlar
belirlenmelidir. Amacımızı tekrar gözden geçirerek kadrajımıza karar verelim.

 Konunun aydınlatılması

İç mekânlar, uygun ışık ve bakış açısı bulmada dış ortamlara göre daha zor ve
kısıtlayıcıdır. İç mekânın gözle görünüşüyle fotoğraftaki görüntüsü arasında bazen belirgin
farklar oluşur. Işığın az olduğu bir yerde, gözün kolayca algıladığı bir ayrıntıyı film yüzeyi
göremeyebilir. İç mekândaki ışık koşullarını değerlendirmek özel bir dikkat ister. Bu tür
ortamlardaki ışık düzeyi, bazı filmler veya ASA değerleri için yetersiz olabilir; bu da, yüksek
kontrast ve çekim zorluğu demektir.

İç mekânların çoğu pencere ya da kapıdan gelen, farklı mevsimlerde, farklı hava
koşullarında, gün boyunca oranı ve özellikleri değişen doğal ışıkla aydınlanır. İç mekânlarda
gün ışığı ya da yapay ışıkla çekim yapabilirsiniz; ancak her iki durumda da kontrast yüksek
olur. Makinenin çekim açısını değiştirmek ya da dereceli degrade filtre kullanmak kontrast
dengesini bir ölçüde düzeltebilir. Pencere önündeki portrede kontrast dengesine dikkat
ediniz.

Konrast dengesini düzeltmek için ek aydınlatma yapılıyorsa oranını dikkatli
ayarlamak gerekir; aşırı aydınlanma iç mekânın atmosferik özelliklerine zarar verebilir

Fotoğraf 1.8: İç mekânda çekim çalışması

10

İç mekân çekimlerinde, gün ışığı ile yapay aydınlatma bir arada kullanıldığında renk
sıcaklığının nasıl harmanlandığına dikkat etmek gerekir. Böyle bir durumda, renkli bir gün
ışığı film tercih edilmişse 30 magenta filtre kullanmak renk dengesini düzeltebilir.

Fotoğraf 1.9: İç mekân çekimi

Yukarıdaki stüdyo fotoğrafını ışık ve flaş kullanımı bakımından dikkatlice inceleyiniz.

Renkli fotoğrafta az ışıklılık sorunlarından kaçınmak için, tungsten filmleri kullanmak
iyi bir seçim olur; 85 B filtre, tungsten filmi gün ışığını dengeler. Dijital çekimlerde ise hiç
filtre kullanılmadan beyaz ayarı ile renk sapmaları dengelenip düzeltilebilinir.

İç mekân çekimlerinde özellikle diyafram kısarak net alan derinliğini artırmak
gerektiğinde çoğu zaman tek çare tripod kullanmaktır.

Fotoğrafçılar müdahale edemedikleri iç mekânlarda mevcut ışıkla çekim yapmak
zorundadır. Örneğin restoran, eğlence mekânları, toplantı ve düğün salonları gibi alanlar
böyledir. Belirtilen ortamlara benzer yerlerde kadraja parlak ışıklı yüzeylerin girmemesine
dikkat edin. Bu tür cisimler ve ışıklar pozometreyi yanıltacağından hatalı poz değerleri ile
çekim yapmanıza neden olur. Eğer bu ışıkları kadraja almak zorunda kalırsanız ana konuya
düşen ışık oranına eş bir diyafram veya enstantane değerini manuel olarak ayarlayın. Bir
başka pratik yol ise otomatik modlarda ışık ölçümünü obje üzerine düşen ışıktan yapıp poz
sabitleme tuşuna basın ve fotoğrafınızı istediğiniz kadrajla çekin.

1 Eotoğrafta pencere ve güneş ışığı çok yer 2. Fotoğraf normal çıkmış
aldığından kontrast

Fotoğraf 1.10

11

Konu flaşla aydınlatıldığında fon çok ışıklı değilse yakın olan cisimlerdeki aşırı
parlama, arkaya doğru uzanan sert gölgelere neden olur.

Fotoğraf 1.11: İç mekân çekimi örnekleri

Soldaki fotoğrafta önde oluşan parlamanın uzaklaştıkça azaldığını ana objenin ise
spotla aydınlandığını, sağdakinde ise flaş kullanılmadığı görüyoruz. Oysa 1. fotoğraf flaşsız,
2. fotoğraf flaşlı çekilebilirdi.

Parlama ve gölgelerin fotoğrafınıza katkısı yoksa eğer flaş ışığının önüne beyaz ve
ince bir kumaş veya hazır difüzyonlar kullanarak bu sert ışığı yumuşatın. Üstteki iki
fotoğrafın da bu yönteme çok uygun olduğunu söyleyebiliriz.

 Flaş sektirme yöntemiyle çekim yapma

İç çekimlerinizde kullandığınız flaş oynar başlıklı ise flaşın yönünü yukarıya ya da
yana çevirip tavandan veya duvardan sıçratma yaparak da ışığı konuya yöneltebilirsiniz. Flaş
sıçratma veya flaş sektirme denilen bu tekniği hem iç hem de dış çekimlerinizde konu
boyuna uygun beyaz bir kartonla da kullanabilirsiniz. Flaş sektirme tekniğinde ışık tek
noktadan değil de geniş bir yüzeyden yayıldığı için mekânın tümü eşit oranda
aydınlatılabilir.

Bu yöntemi kullanırken iki kurala dikkat etmeniz gerekir: Birinci kural, sıçratma
yapılan yüzeyin rengi beyaz değil ise mevcut renk fotoğrafın tamamına hâkim olur. İkinci
kural ise flaş ışığı mekânın büyüklüğüne, yüzey parlaklığına, rengine, tavan yüksekliği veya
duvar uzaklığına bağlı olarak arttırılmazsa konu yeterince aydınlatılamaz. Bu teknikle ilgili
denemeler yaparak deneyim kazanmaya çalışınız.

Şekil 1.1: Sekme flaş kullanımı

12

Eğer flaşınızın uzatma kordonu veya uzaktan kumandası varsa flaşı fotoğraf
makinesinden ayırıp farklı noktalara yerleştirerek kullanabilirsiniz. Bu yöntem stillife, portre
ve mekân fotoğrafları için uygun bir çalışma şeklidir. Diğer bir yöntem ise iki flaş ünitesiyle
çalışmaktır. Büyük olan flaşı sıçratma yaparak kullanırsınız ve diğer flaşı direkt konuya
yöneltirsiniz. Burada doğabilecek problem tavanın çok yüksek olması veya reflekte yapması
için uygun bir satıh olmamasıdır. Fakat her şeye rağmen iki flaş ünitesi ile çalışmak daha
fazla aydınlanmayı sağlar.

Fotoğraf 1.12: İç mekânda çekim çalışması

1 ve 2. fotoğrafta konumun uygun, mekânın geniş, tavanın yüksek ve renkli olması
sekmeyi gereksiz kılıyor. 3. fotoğrafta flaşın nasıl kullanıldığını siz söyleyin.

1.3. Çekim Araçlarının Ayarlanması
Çekim araçlarını ayarlarken şu hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir:

 Çekim amacına uygun olarak fotoğraf makinesinin yerinin ayarlanmasına dikkat
edilmelidir. Tripot kullanmaya özen gösterilmelidir.

Mekândan içeri ışık sızıyorsa ya da mekânla birlikte dışarıdaki manzarada görülmek
isteniyorsa içeride de dışarısı kadar ışık gerekmektedir. Bu nedenle ışık kaynaklarından
faydalanırız.

Işık yerleştirilirken ya da planlanırken ışık kadar gölgelerin bırakılması da fotoğrafı
çekilecek konuyu objeyi anlamlandıracaktır.
 Mekân çekimlerinde genellikle doğal ışık tercih edilir. Konuyu, pencere vs. gibi
yere ışığın konuya düşmesine göre yerleştirebilirsiniz.
Mekândaki ya da objedeki koyu tonlarla açık tonlar aynı ışığa gereksinim
duymayacaklarından, koyu tonlara daha fazla ışık düşecek şekilde paraflaşlar ölçümü
yapılarak dengelenmelidir.
 Gerek duyduğunuz noktalara ya da genel bir ışık sistemi kurularak mekâna
uygun tonlarda ışık elde etmekte yarar vardır.

13

Geniş açılı bir makine, iç mekân çekiminde daha iyi etki verecektir. Tabi mekân dar
ise geniş açı sorununu çözecektir.

Pencere varsa pencereden direkt ya da süzülerek gelen ışıkta çekim yapabilirsiniz.

Mekânda, mimari çekimlerde genelde körüklü perspektifinde düzeltilebildiği
makineler tercih edilir.
Dijital laika marka makinelerde de bilgisayar desteği ile geliştirilmiştir.

Mekânla birlikte dışarıdaki manzara vs. ayrıntıları görmek amaçlanırsa o anlamda
ışığın dışarıdaki kadar içeride de güçlendirilmesi önemlidir.

 Karanlık mekânlarda çekim yapmak için öncelikle flaşa ihtiyaç varıdır. Flaş
mesafeleri yeterli olan fotoğraf makinelerini ya da ihtiyaç olursa ekstra flaş
takılabilen fotoğraf makinelerini tercih etmek daha doğru olacaktır. Ayrıca
alacağınız fotoğraf makinesinde, loş ortamlarda odaklamayı kolaylaştıracak oto
fokus asistan ışığının (AF Assist Light/Beam) olmasına dikkat edilmelidir.
 İç mekân çekimlerinde netliği manuel yapmak daha iyi sonuç verir

1.4. Çekim İçin Gerekli Araç Gereçlerin Çekim Ortamına
Nakledilmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Fotoğraf araç ve gereçleri darbe, sarsıntı, nemli ortamlardan uzak bir şekilde
nakledilmelidir. Çekim ortamına çekim için gerekli olan araç ve gereçleri naklederken dikkat
edilmesi gereken noktaları şöyle sıralayabiliriz:

 Malzemelerin sarsılmamasına özen gösterilmelidir.
 Özellikle objektiflerin nakil esnasında çok dikkatli taşınması gerekir.
 Nemli ve ıslak ortamlardan uzak tutulmalıdır.
 Malzemelerin korunaklı olarak çantalarında taşınmasına dikkat edilmelidir.
 Işıkların çekim için taşınmaları öncesinde soğumaya terk edilip soğutulduktan
sonra taşınmalıdır.
 Çekim öncesi araçlar kurulduktan sonra da bir süre ısınması beklenmelidir.

14

UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları Öneriler

 Çekim yapılacak mekânın çekim öncesi
 Özellikle ışık açısından kontrol ediniz.
şartlarını kontrol ediniz.
 Gerekli düzenlemeyi yapınız ( boya,
 Gerekirse profesyonel çalışanlardan
temizlik, elektrik sistemi, çekimi
yardım alınız.
engelleyecek ışık, ısı ve diğer etkenler).
 Düzenleme sonrası çekim şartlarına  Çekim kompozisyonu açısından kontrol
uygunluğunu kontrol ediniz. ediniz.

 Işık, makine, fon ekipmanlarını
 Çekim ortamının şartlarını dikkate alınız.
belirleyiniz.
 Işık, makine ve fon sistemini koruma
çanta ve kılıflarına yerleştirerek  Dikkatli olunuz.
toplayınız.
 Yardımcı alet edevat çantalarını ve
 Eksik malzeme kalmaması için dikkatli
elektrik uzatma kablolarını, yedek
olunuz.
sigortaları hazırlayınız.

 Toplanan çanta ve ekipmanın adetlerini
 Dikkatli olunuz.
not ediniz.

 Güvenli nakliyat araçları ve sigorta
işlemleri ile çekim ekipmanlarını  Dikkatli olunuz.
stüdyoya geri taşıdınız mı?
 Nakledilen çanta ve ekipmanların
adetlerini ve durumlarını kontrol ediniz.
 Ürünün/ konunun çekiminin yapılacağı
 Fonun iç mekâna uygun olmasına özen
en uygun yeri belirleyerek fon sistemini
gösterin.
kurunuz.
 Işık sistemini kurunuz ve aydınlatma
düzenine göre yerleştiriniz.
 Kompozisyonu bozan herhangi bir
 Ürünü/ konuyu fon önüne veya üstüne
unsurun kadraja girmeyeceğinden emin
yerleştiriniz.
olunuz.
 Makine ve tripod düzenini çekim
 En uygun açıyı seçiniz.
noktasına yerleştiriniz.

15

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyette kazandığınız bilgi ve becerileri ölçünüz.

Aşağıda verilen cümleler doğru ise (D), yanlı ise (Y) yazınız.

1. (…) İç mekân çekimlerinde alan dar ise geniş açılı fotoğraf makinesi kullanılır.

2. (…) Mekândan içeri ışık sızıyorsa ya da mekânla birlikte dışarıdaki manzara da
görülmek isteniyorsa içeride de dışarısı kadar ışık gerekmektedir. Bu nedenle ışık
kaynaklarından faydalanırız.

3. (…) İç mekânda pencere varsa pencereden direkt gelen ya da süzülerek gelen ışıkta
çekim yapılamaz.

4. (…) Çekim öncesi çekim araçları ısıtılmadan taşınmaz.

5. (…) Mekânda mimari çekimlerde genelde körüklü perspektifinde düzeltilebildiği
makineler tercih edilir.

DEĞERLENDİRME

Verdiğiniz cevaplarınızda ‘‘hayır’’ seçeneği işaretli ise faaliyete dönerek tekrar ediniz.

Cevaplarınızın tümü ‘‘evet’’ ise bir sonraki faaliyete geçebilirsiniz

16

AMAÇ

Stüdyo dışı iç mekânda çekilmiş farklı çekim örneklerini inceleyerek doğru analiz
edebileceksiniz.

ARAŞTIRMA

Çevrenizde tarihi dokusu olan yapı varsa bu yapının iç mekân çekimini yapınız.

2. İÇ MEKANDA FOTOĞRAF ÇEKERKEN
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN
NOKTALAR
İç mekânlarda ışık, çoğunlukla az olduğundan, fotoğraf çekmek zordur. Doğal ışık,
çoğu suni ışıktan çok daha parlak olduğundan, kapalı mekânlarda insan fotoğrafı çekerken
kuzeye bakan bir pencereden (ya da güneş ışığını doğrudan almayan herhangi bir
pencereden) ışığı almak, fotoğraflarınızda genellikle en iyi sonucu verir. Yumuşak ve
doğrudan gelmeyen pencere ışığı, insan fotoğrafları çekmek için uygundur. Yüzün pencereye
dönük olmayan kısmı çok karanlık ise çektiğiniz kişinin yerini ya da kendi konumunuzu
değiştirerek yüzün daha fazla kısmının ışık almasını sağlayın. Loş pencere ışığı, obtüratörün
daha düşük hızla kapanmasına yol açacağından, fotoğraf makinenizi oynatmamaya dikkat
edin ya da üçayak kullanın.

Masa ve tavan lambaları, insan fotoğrafı için genellikle uygun ışık yaratmaz. Bunları
kullanmaktan kaçının. Flaş ya da pencere ışığını tercih edin. Kullanmak zorundaysanız da
makinenizi oynatmamaya dikkat edin ya da üçayak kullanın.

Tungsten, en fazla ortamlarda kullanılan aydınlatma kaynağıdır. Tungsten ile
aydınlatılmış bir konuyu ya da bir mekânı, gün ışığı filmi ile (Daylight) çekersek sarı-
turuncu baskın rengin fotoğraf üzerinde hakim olduğu görülür. Bu durumu önlemenin en
basit yolu bu ışık şartları altında çalışırken tungsten film kaynağını kullanmaktır.

Fluoresan ampuller, spectrum yeşil bandını kullandığı için gözlerimiz bunları beyaz
olarak algılamalarına rağmen, filmde yeşil baskın rengin ortaya çıkmasına neden olur. Bunu
yok edecek tek renk magentadır. Yani magenta renkt filtreler kullanılmalıdır.

Kendinden flaşlı bir makine, kapalı mekânda insan fotoğrafı çekmek çok iyi sonuç
verir; ancak, portreye uygun değildir. Portre çekimi için, pencere ışığı kullanılmalı.

17

İnsanların kapalı mekânda fotoğraflarını çekerken, aşağıdaki ipuçlarına dikkat edilmeli:
Çektiğiniz insanı, fotoğrafı makinenin flaş etki mesafesi içinde tutun (Makinenizin kullanım
kılavuzuna bakın). Bir grubun fotoğrafını çekerken gruptaki herkesin flaştan aynı uzaklıkta
olmasına dikkat edin.

Kırmızı gözü engellemek için, odanın tüm ışıklarını yakın. Kırmızı göz, flaşın gözün
arka kısmına vurup makinenin lensine geri yansıdığında oluşur. Ekstra parlaklık, çektiğiniz
kişinin gözbebeklerinin küçülmesine ve daha az ışık almasına yardımcı olur.

Ayna, pencere ya da gözlük gibi flaşı yansıtabilecek parlak nesnelere dikkat edin.
İstenmeyen flaş yansımalarından kaçınmak için, parlak yüzeylere belirli bir açıyla bakacak
şekilde pozisyon alın. Gözlüklü insanları çekerken başlarını hafifçe yana çevirmelerini ya da
gözlüklerini arkaya yatırmalarını isteyin.

2.1. Parasoleyler ve Işık Kesiciler
İstenmeyen ışınların fotoğraf makinesine girmesini önlemek için objektifin önüne
takılan kauçuk veya çelikten yapılmış bir tip konik borudur. Çok gerekli bir yardımcı olan
parasoleyden (güneşlikten) özellikle güneşe karşı çekilen ters ışık fotoğraflarında
yararlanılır. Parasoleyin iç kısımlarının kesinlikle mat siyah boyalı olması gerekmektedir.

Diffuser Frame uid Işık ayaklığı Spotışığı
ayaklığı
Resim 2.1

18

Resim 2.2: Diffuser ışık kesici ayaklığı

2.2. Ters ışık çekiminde dikkat edilmesi gereken noktalar
Ters ışık çekiminde dikkat edilmesi gereken hususları şu başlıklar altında
inceleyebiliriz.

2.2.1. Ters Işıkta Fotoğraf Çekimi

Çekilen konuyu arka tarafından aydınlatarak ön tarafını gölgede bırakan ışık türüne
ters ışık denir. Fotoğrafçılar bazen isteyerek bazen de çaresiz kaldığı için bu ışıkta çekim
yapar. Konu ve fon kontrastlığını en fazla artıran ışık türü ters ışıktır. Bu ışık yönünün
kullanıldığı durumlarda konunun detayları fazla seçilemez. Bilinçli kullanıldığında inandırıcı
bir mekân duygusu ve derinlik hissi veren ters ışık, olağanüstü güzellikler ve ilginç ifadeler
dünyası yaratmaya hayli elverişlidir.

Otomatik pozlama modlarıyla ön yüzü gölgede kalan objeleri aydınlık çekerken
istediğinizde doğru sonuç almanız için makinenizin pozometresini noktasal veya merkez
ağırlıklı poz ölçümüne ayarlamalısınız. Gri kart, el içi veya teleobjektifle yaklaşarak poz
ölçme yöntemlerinden birini de kullanabilirsiniz. Siluet çekimi için en uygun ışık yönü ters
ışıktır. Ters ışığın aşırı yüksek kontrast oluşturacak biçimde kullanılması sonucunda ise
siluet fotoğraf elde edilir.

19

Resim 2.3: İç mekânda ters ışık fotoğrafı örneği

2.2.2. Siluet Fotoğrafı Çekme

Fotoğraf çekimlerinde ışığın mutlaka makinenin arkasına denk gelmesi önerilir. Oysa
bazı gezi mekân fotoğraflarında, insan figürlerinin çekimlerinde ya da yaratımın ön planda
olduğu fotoğraflarda objeyi kimliğinden soyutlayarak anlatmak, sadece bir izlenim yaratmak
gibi amaçlarla çekim yapmak istediğinizde ışık kaynağını makinenizin önüne almanız
gerekir. Siluet çekimi yaparken makineniz verdiği poz değerini diyafram ve enstantane
değerlerinden birini iki kat daha az ışık geçecek şekilde ayarlamalısınız. Hangisine müdahale
edeceğinizi ise hareket ve alan derinliği tercihinize göre belirlemelisiniz. Bu yöntemle
çektiğiniz fotoğrafların ayrı bir anlama bürünerek sıra dışı, ilginç bir boyut kazandığını
göreceksiniz. Bu yöntemde fotoğrafta yer alan objelerin açık kimliği değil geneli ifade eden
anlamlı duruşu önemlidir. Kısacası neyi anlattığınız değil neyi nasıl anlattığınız önemlidir.

20

Resim 2.4: İç mekanda siluet fotoğraf örneği

Siluet fotoğrafları çekmek için sadece güneş ışığı değil yapay ışık da kullanılabilir.
İyice aydınlatılmış beyaz bir fon önünde hiç aydınlatılmamış bir konunun fotoğrafı çekilerek
de siluet görüntüler elde edilir. Değişik siluet görüntüleri elde etmek için farklı renkteki
fonlar ve değişik aydınlatma şekilleri kullanılabilir. En çok kullanılanı beyaz ince bir
kumaşın arkadan aydınlatılması ve öndeki konunun fotoğrafının çekilmesidir.

2.3. Farklı stüdyo çekim örneklerinin incelenmesi
Stüdyo ortamında çekilmiş aşağıdaki örnekleri inceleyiniz. Sizler de farklı örnekler
bularak sınıf ortamında arkadaşlarınızla birlikte fotoğraflar üzerindeki görüşlerinizi
belirtiniz.

2.3.1. Hatalı Çekim Örnekleri

Aşağıda solda görülen fotoğrafta kadraja yerleştirme hatası vardır. Sağdakinde ise
kadrajın dışında kalması gereken bir kişinin fotoğrafta az da olsa görünmesi bir hatadır.

21

Resim 2.5: İç mekânda çekilmiş hatalı çekimler

2.3.2. Doğru çekim örnekleri

Resim 2.6: Fotoğraf Kamil Yılmaz

22

Resim 2.7: Fotoğraf Hatice Y. Barbaros Resim 2.8: Fotoğraf Serkan Tüfekçi

Sizler de iç mekânda çekilmiş fotoğraf örnekleri bulunuz ve sınıf ortamında
fotoğraflar üzerinde tartışınız.

2.3.3. Farklı Işık Uygulamaları Örnekleri

Aşağıda farklı ışık uygulamaları ile ilgili fotoğraf örnekleri yer almaktadır. Dikkatli
bir şekilde inceleyiniz. Hataların oluşmaması için ışığın hangi açılardan konuyu aydınlatması
gerektiğini tartışınız.

Resim 2.9:Fraklı ışık uygulamalarına örnek fotoğraf

Resim 2.9’da yüze sağdan ve soldan 90º açıyla verilen iki projektörden gelen ışıklar
saçların gölgesini yüze düşürmüş. Kabarık saçlı kişilerde bu gölge daha fazla olacaktır.
Kişinin başını döndürmesi ile yüze gelen ışık dik bir açı kazanıp burunda da gölgelere yol
açacak, diğer ışık ise geri ışığı gibi saçları aydınlatırken aynı zamanda yanağa düşen ışık
istenmeyen parlamalara neden olacaktır.

23

Resim 2.10: Fraklı ışık uygulamalarına örnek fotoğraf

Resim 2.10’da makine sol yanından fazla güçlü olmayan yumuşak bir ışık ve kafanın
sol arkasından 45º bir açıyla yukarıdan başka bir ışık uygulanmış. Yüzün sağ tarafı loş
bırakılmış. Arkadan verilen ışık yüzde ve burunda bir parlamaya neden olmuş.


Resim 2.11’de makine açısından ancak 45º yukarıdan sert ve kamera sol yanından
yumuşak iki ışık uygulanmış. Yukarıdan gelen ışık burun gölgesinin aşağı düşmesine neden
olmuş. Göz çukurları karanlıkta kalmış ve yüzde yorgun bir ifadeye neden olmuş.


24

Resim 2.12’de sadece kafanın solundan verilen tek bir ışık kaynağı yüzün bir tarafını
karanlıkta bırakmış. Burun gölgesi neredeyse yüzün diğer bölümünü kaplamış. Işığın tatbik
edildiği açı itibarıyla saç gölgesi yüze düşmüş


Resim 2.13’te soldan kafanın arkasından 45º açı ile tepeden diğeri aynı açıyla
aşağıdan iki ışık kaynağı, önden ise kameranın sağından yumuşak bir ışık kaynağı
kullanılmış. Tepeden dik açıyla gelen ışık saç gölgesinin aşağı doğru uzamasına neden
olmuş. Kafanın sol arkasından uygulanan ışık saç gölgesine ve alında parlamaya neden
olurken yanağın alt tarafı karanlıkta kalmış. Sol göz çukuru kısmen gölgeli kalırken kirpiğin
gölgesi aşağı doğru düşmüş. Arka alttan verilen ışık sağ yanağın alt tarafını ve saçı
parlatmış. Önden makine yanından verilen ışığın etkisiyle burnun gölgesi uzayarak düşmüş.
Diğer ışıkların sert gölgeleri yumuşamış.


Resim 2.14’de kafanın gerisinden verilen ışıkların etkisiyle saç parlamış, sağ taraftaki
projektörden gelen ışığın etkisiyle sağ yanak üzerine saçın gölgesi düşmüş, saça rağmen ışık
yanağı parlatmış. Sol yandan verilen yumuşak ışık kafanın sol tarafını aydınlatsa da yüz
kısmen karanlıkta kaldığından siluet etkisi gözlenmekte.

25


Resim 2.15’te arkadan verilen ışık yüzde ve burunda bir parlamaya neden olmuş.
Makine yanından üst açıdan verilen ışık burun gölgesinin aşağı düşmesine yol açmış, göz
çukurlarını gölgelendirmiş. Sağ taraftaki saç gölgesi yüze düşmüş.


Resim 2.16’da makine sol yanından fazla güçlü olmayan yumuşak bir ışık ve kafanın
sol arkasından 45º bir açıyla yukarıdan başka bir ışık uygulanmış. Yüzün sağ tarafı loş
bırakılmış. Arkadan verilen ışık yüzde ve burunda bir parlamaya neden olmuş.


26

Resim 2.17’de makine sağ yanından güçlü fakat difüzyon filtre ile kontrol edilen bir
projektör ışığı yüzü ikiye ayırarak üst bölümü gölgede bırakmış. Bu ışık üst açıdan verildiği
için burun gölgesi aşağı düşmüş. Difüzyondan geçen ışık yüzün üst bölümünü çok yumuşak
olarak aydınlatmış ve tam karanlıkta kalmasını önlemiş. Kafanın gerisinden soldan verilen
geri ışığı saçı aydınlatmış.


Resim 2.18’de makine sağ yanından güçlü fakat yuvarlak delikli difüzyon gobo ile
kontrol edilen bir projektör ışığı yüze parçalı bir ışık uygulayarak bazı bölgelere oval olarak
düşmüş bazı bölgeleri gölgede bırakmış. Bu ışık üst açıdan verildiği için burun gölgesi aşağı
düşmüş. Difüzyondan geçen ışık yüzün oval ışığın düşmediği bölümlerini yumuşak olarak
aydınlatmış ve tam karanlıkta kalmasını önlemiş. Kafanın gerisinden soldan verilen geri ışığı
saçı aydınlatmış.


Resim 2.19’da makine sağ yanından üst açıdan uygulanan güçlü ışık kepenk veya
gobo ile kontrol edilerek yüzün sol bölümünü oval olarak aydınlatmış diğer bölümler ise
difüzyon veya başka bir ışık kaynağı olmadığı için gölgede kalmış. Burun gölgesinin en sert
durumu gözleniyor, nedeni burun gölgesini yumuşatacak başka bir kaynak yok.

27


Resim 2.20’de makine sol yanından güçlü bir ışık ve kafanın sol arkasından 45º bir
açıyla yukarıdan başka bir ışık uygulanmış. Yüzün sağ tarafı gölgede bırakılmış. Arkadan
verilen ışık saçı parlatmış. Sol göz çukuru ışık ile dolduğundan detayları yok olmuş. Sağ göz
çukuruna yatay açıyla gelen ışık derinliği ve detayları ortaya çıkarmış


Resim 2.21’de makine yanından fazla güçlü olmayan yumuşak üst açıdan uygulanmış.
Burun gölgesi düşse bile yüzde derinlik ve üç boyut kalmamış detaylar okunmuyor. Başka
bir ışık kafanın sol arkasından 45º bir açıyla yukarıdan geri ışığı olarak uygulanmış.


28

Resim 2.22’de makine sağ yanından güçlü bir ışık alt açıdan uygulanmış ve burun
gölgesinin ters açıda uzamasına neden olmuş. Aşağıdan yukarıya doğru detaylar yok olmuş
hatta sağ alt dudak, ağız ve çenede ışık patlamış. Göz çukurları gölgede kalmış. Kirpiklerin
gölgesi uzamış. Geri ışığı yapılmış.


Resim 2.23’te makine sağ yanından fazla güçlü olmayan yumuşak bir ışık ve kafanın
sağ arkasından 45º bir açıyla yukarıdan başka bir ışık uygulanmış. Yüzün sol tarafında
oluşan sert gölgeler kamera açısından verilen güçsüz bir ışıkla yumuşatılmış.


Resim 2.24’de sol taraftan güçlü bir ışık kamera ve kafaya göre fazla açılı olmamasına
rağmen bazı gölgelere neden olmuş. Yüzdeki girintiler ve çıkıntılar daha belirgin hâle
gelirken bu ışığın oluşturduğu aşırı gölgeleri engellemek amacıyla yumuşak bir ışık kaynağı
yine makine açısından yüze uygulanmış.

29


Resim 2.25’te makine sol yanından 90º açıyla fazla güçlü olmayan yumuşak bir ışık
uygulanmış. Kafanın sol ve yüzün sol tarafı aydınlanırken diğer taraf karanlıkta kalmış.
Çıkıntıların tamamının gölgesi uzayarak diğer tarafa düşmüş.


Resim 2.26’da başın sağ ve sol tarafından aynı güçte iki projektör eşit açıyla
uygulanmış. Saç gölgeleri yüze düşmüş. Yüzdeki girinti ve çıkıntıların tepe ve alt noktaları
gölgede kalmış ve diğer yanlarında parlamalar ile yansımalar oluşmuş.
,


30

Resim 2.27’de makine sol yanından fakat alt açıdan fazla güçlü olmayan yumuşak bir
ışık ve kafanın sol arkasından 45º bir açıyla yukarıdan başka bir ışık uygulanmış. Yüzün sağ
tarafı loş bırakılmış. Arkadan verilen ışık yüzde ve burunda bir parlamaya neden olmuş.

2.3.4. Farklı Açı Uygulamaları Örnekleri

Aşağıdaki fotoğrafları inceleyiniz. Fotoğrafların hangi açılardan çekilmiş olabileceğini
sınıf ortamında arkadaşlarınızla tartışınız.

Resim 2.28: Fotoğraf örneği Resim 2.29: Fotoğraf örneği

Resim 2.30: Fotoğraf örneği

31




32




33



34


Bir model bulup, sınıf içerisinde değişik görüş açısı ve ışık yönü ile aşağıdaki işlem
basamaklarını gerçekleştirerek portre çekim yapınız.

 Çekilecek konuya/ ürüne uygun görüş
 Gerekirse objektiflerle ilgili modülleri
açısı ve perspektifi veren objektifi
tekrar gözden geçiriniz.
belirleyiniz ve makineye takınız.
 Konuya uygun görüş açısı ve perspektifi
vizörden kontrol ederek konuya olan  Amacınızı belirledikten sonra karar
uzaklığa, açıya ve yüksekliğe tam karar veriniz.
veriniz.
 Bellek kartı takılırken makine
 Makineye film/bellek kartı takınız.
kapatılmalıdır.
 ISO ayarını kontrol ederek gerekirse
 Işığın yönüne ve şiddetine dikkat ediniz.
değiştiriniz.
 Makinenin menü, mode, ve fonksiyon
ayarlarını konunun gerektirdiği ayarlara  Ortamın ışık oranını dikkate alınız.
getiriniz.
 Pozometrenin verdiği ışık değerlerine  Pozometreniz yoksa makinenizin verdiği
göre enstantane ve diyafram ayarlarını değerlerin bir üst ve bir alt değerleriyle
yapınız. de çekim yapınız.
 Paraflaş ışık sisteminde makinenin
 Bu işlemi perde obtüratorlü makineler
enstantane değerini flaş senkron hızlarına
için uygulayınız.
ayarlayınız.
 Paraflaş ışık sisteminde makine ile ışık
sistemini senkron edecek sisteme
bağlayınız (senkron kablosu, IR kumanda
vb.).
 Vizörden konuyu netleyerek kadrajı  Kadraja dâhil olmaması gereken unsurlar
kontrol ediniz. açısından dikkatli olunuz.
 Dijital makine kullanıyorsanız çekimden
 Deklanşöre basarak konunun fotoğrafını
sonra fotoğrafınızı inceleyerek kusurlu
çekiniz.
noktalarını inceleyiniz.
 Gerekirse farklı açı, yükseklik, odak
 Her fotoğrafta kullandığınız ayarları not
uzaklığı ve ışık değerlerinde (artı/ eksi
ediniz.
pozlama) çekimi tekrarlayınız.

35


Aşağıdaki verilen cümlelerde verilen bilgiler doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.

1. ( ) Fotoğrafları çekmek için sadece güneş ışığı değil yapay ışık da kullanılabilir.

2. ( ) Çekilen konuyu arka tarafından aydınlatarak ön tarafını gölgede bırakan ışık
türüne ters ışık denir.

3. ( ) Siluet fotoğraf çekimlerinde ışığın mutlaka makinenin arkasına denk gelmesi
önerilir.

4. ( ) Otomatik pozlama modlarıyla ön yüzü gölgede kalan objeleri aydınlık çekerken
istediğinizde doğru sonuç almanız için makinenizin pozometresini noktasal veya
merkez ağırlıklı poz ölçümüne ayarlanır.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızın hepsi evet ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçebilirsiniz. Hayır,
cevaplarınız için ilgili konuları tekrarlayınız.

36

AMAÇ

Çekim sonrasında yapılması gereken işlemleri hatasız uygulayabileceksiniz.

ARAŞTIRMA

 Kendi odanızda hazırlayacağınız bir kompozisyonun çekimini yapın. Sonucunu
bilgisayar ortamına alın. Fotoğraflarınız üzerinde Photoshopta değişik düzenleme
denemeleri yapın.

3. ÇEKİM SONRASI İŞLEMLERDE DİKKAT
EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
3.1. Manuel Fotoğraf Makinelerinde Dikkat Edilmesi Gereken
Noktalar
Manuel fotoğraf makinelerinde çekim sonrası dikkat edilmesi gereken noktaları şu
başlıklar altında inceleyebiliriz:

3.1.1. Filmin Çıkartılarak Baskıya Verilmesi

Çekim yapıldıktan sonra karanlık odada film makineden aşağıda sıralandığı şekilde
çıkarılır.

Eğer motorlu bir makineniz varsa geri sarma düğmesine basarak filmin geri sarmasını
beklemeli, işlem bittikten sonra da arka kapağı açarak film kasetini yerinden çıkarmalısınız.

Eğer mekanik bir makineniz varsa filmi geri sarabilmek için öncelikle geri sarma
kilidine basmalı daha sonra da geri sarma kolunun katlı duran kolunu kaldırarak ok yönünde
filmi sarmalısınız.

Eğer geri sarma kilidine basmadan bu işlemi yapmak isterseniz geri sarma kolunu
çeviremediğinizi fark edersiniz.

Çok zorlayacak olursanız filmi koparabilirsiniz. Bu nedenle mutlaka geri sarma
kilidine basmalısınız.

Filmi sona kadar sardığınızda geri sarma kolunun dönüşünün çok rahatladığını fark
edersiniz. Bu durum filmin tamamen kasetin içine girdiğinin göstergesidir.

37

Geri sarma kolunu yukarı çekerek kapağı açabileceğiniz anlamına gelir. Bu işlemi
yaparak kapağı açtıktan sonra bütün yapmanız gereken filmin kasetini yerinden çıkarmaktır.

Daha sonra filmin baskısını kendiniz yapmayacaksanız filmi fotoğraf stüdyosuna
teslim ediniz. Baskıyı kendiniz yapacaksanız Karanlık Oda ve Film Baskısı modüllerini
tekrar gözden geçirerek baskı işlemini gerçekleştiriniz.

Resim 3.1: Fotoğraf çekme ve baskı süreci

3.1.2. Baskı Sonrası Fotoğrafların Kontrolü

Öncelikle kontak baskı alınır. Yapılan çekimlerin sonucuna bakılarak fotoğraftaki
pozlandırma incelenir. Gerekirse baskı aşamasında fotoğrafa müdahale edilebilir.
Konu ile ilgili daha detaylı bilgi için Gazetecilik Alanı Fotoğraf Değerlendirme
modülüne bakınız.

3.2. Dijital Fotoğraf Makinelerinde Dikkat Edilmesi Gereken
Noktalar
Dijital fotoğraf makinelerinde çekim sonrası dikkat edilmesi gereken noktaları şu
başlıklar altında inceleyebiliriz:

38

3.2.1. Bellek Kartındaki Görüntülerin Bilgisayara Aktarılması

En sık kullanılan saklama ortamı Compact Flash ve Smart media kartlarıdır. Her
makinenin ayrı bir hafıza modülü vardır bu modüllere sığabilen fotoğraf sayısı çekilen
objeye ve görüntü yoğunluğuna göre değişir.
Fotoğraf makinesinden bilgisayara aktarma işlemi genel olarak bağlantı kablosu
kullanmak suretiyle fotoğraf makinesinin kendisinden ya da kart okuyucu kullanarak yapılır.

 Kablo Kullanarak Bağlantı Yapmak

Fotoğraf makineleri satın alındığında yanında verilen aksesuarlardan birisi de
bilgisayar bağlantı kablosudur. Bilgisayar bağlantı kablosunun TV bağlantısı veya başka
amaçla tasarlanmış kablolarla karıştırılmamasına dikkat edilmelidir. Bunun için en sağlıklı
yol, makine ile birlikte verilen kullanma kılavuzundan yararlanmaktır.

Fotoğrafları bilgisayara aktarabilmemiz için gereken kablo fotoğraf makinesinin
marka ve modeli ile çok ilgilidir. Çünkü farklı fotoğraf makinesi markaları farklı
konnektörler kullanmaktadır. Ancak genel olarak bu kabloların ucunda USB (Universal
Serial Bus) ya da Firewire girişleri bulunmaktadır. Firewire USB’den hızlı iletişim imkânı
sağlayan bir protokol olmasına rağmen USB piyasada daha yaygın olarak kullanılmaktadır.
Bunun nedeni, USB iletişim protokolünün sağladığı hızın dijital fotoğraf makinesi
kullanıcılarını tatmin edecek boyutlarda olmasıdır.

Resim 3.2: USB (solda) ve FireWire (sağda) kabloların girişleri farklıdır

Bilgisayara fotoğraf aktarma ile ilgili bir diğer konu ise bilgisayarın işletim sisteminin
fotoğraf makinesini tanımasını sağlayan sürücü (driver) ve makineden gelecek sinyalleri
alarak fotoğrafları makinenin belleğinden okuyup bilgisayara aktaracak uygulama
yazılımıdır. Bu yazılımlar fotoğraf makinesi ile verilen CD-ROM’la birlikte gelirler.
Yazılımların kurulumu genellikle kolaydır. Kurulumda sıkıntı yaşamamak için kullanma
kılavuzundaki talimatları adım adım uygulamak en doğru yoldur.

39

Yeri gelmişken, yeni tanıştığımız cihazların kullanma kılavuzunu iyice incelemeden
kullanılmaması gerektiğini, aksi takdirde ciddi sıkıntılar yaşayabileceğimizi hatırlatmakta
yarar görüyoruz.

Resim 3.3: Fotoğrafları dijital ortama aktarma

Sürücüler önemlerini büyük ölçüde sürdürmektedir. Ancak işletim sistemleri,
geliştirilen ortak protokoller sayesinde zamanla daha fazla ürünü otomatik olarak
tanıyabilmektedir. Önceleri olmazsa olmaz ölçüde önemli olan aktarma yazılımları ise son
sürüm işletim sistemlerinin gelişkin özellikleri sayesinde eski önemlerini yitirmişlerdir.
Ancak, fotoğraf makinesine özel olmaları ve fotoğraf düzeltmeleri için daha fazla seçenek
sunmaları nedeniyle hâlen yaygın olarak kullanılmaktadırlar. Önceleri bu tip bir uygulama
yazılımı olmadan aktarma işlemi yapılamazken Windows XP, Macintosh OS X gibi gelişmiş
işletim sistemleri, bünyelerinde barındırdıkları aktarma yazılımları ile bu işlemi rahatlıkla
yapabilmektedirler.

Daha detaylı bilgi için Gazetecilik Alanı Temel Resim İşleme modülüne bakınız.

3.2.2. Görüntülerin Kontrol Edilmesi

Bellekte bulunan görüntüler bilgisayar ortamına aktarıldıktan sonra teknik özellikleri
ve kompozisyon öğeleri açısından kontrol edilir.

Gerekirse fotoğraf işleme programlarında gerekli düzenlemeler yapılır.

Daha detaylı bilgi için Gazetecilik Alanı Temel Resim İşleme modülüne bakınız.

3.3. Stüdyonun Temizlenmesi
Stüdyoda kullanılan malzemeler her çekimden önce ve sonra temiz tutulmalıdır.
Korumak için çekim işi biter bitmez makineleri çantasına yerleştirmeli, ışık kaynaklarını
soğuduktan sonra uygun ortama yerleştirmeliyiz.

Filmler taşıma, saklama ve kullanım sırasında kirlenebilir. Bu kirlenme toz, insan
elinden bulaşan doğal yağ lekeleri, film üzerine dökülen sıvılar veya banyo artıklarından
kaynaklanabilir. Bir bez ile silmek kesinlikle filmi çizecektir. Hatta filmi el ile tutarak

40

temizlemeye çalışmak bile daha büyük zararlara yol açabilir. Bu nedenle temizlik amaçlı
üretilen özel ürünlerden faydalanmak gerekir.

Fotoğraf makinesini ve objektifi çalışmalar sırasında ne kadar titiz davranılsa bile
temiz tutmak çok zor. Çoğu zaman fotoğrafın konusuna konsantre olmamız, çevre
etkenlerini göz ardı etmemize neden olur. Fotoğraf makinesinin taşıma, uzun süre saklama
ve kullanma aşamalarında tozlanması veya kirlenmesi normaldir. Temizlemeden kullanmak
ise makinenin ömrünü azaltacağı gibi sonuca da etkiler. Günümüzde modern temizlik
araçları üretilmektedir. Puar, eldiven, güderi, hava, film temizlik fırçaları, lens temizlik
sıvısı, lens temizlik kâğıdı, lens temizlik kalemi gibi.

Fotoğraf makinelerinin temizliği ile ilgili daha detaylı bilgi için Fotoğraf Makineleri
modülüne bakınız.

Stüdyoda kullanılan malzemelerin temizliği kadar stüdyonun genel temizliğinin
yapılması da önemlidir. Stüdyo genel temizliği bittiğinde havalandırmayı unutmayınız.

41



 Konunun son pozunu çektikten sonra ışık
 Işıklar soğumadan taşımayınız.
düzenini kapatınız.

 Bellek kartı çıkartılırken makineyi
 Filmi/ bellek kartını makineden çıkarınız.
kapatınız.

 Filmi banyo servisine bilgilendirici  Film tipi, çekim ISO değeri, istenen
açıklama ile gönderiniz. banyo işlemi vb. konularda

 Bellek kartını bilgisayar ya da depolama
aygıtlarına aktarınız.

 Kompozisyon ve teknik açıdan kontrolü
 Görsellerin kontrolünü yapınız.
yapınız.

 Çekim düzeneğini kaba temizliğini
yaparak toparlayınız.

 Güvenli nakliyat araçları ve sigorta
işlemleri ile çekim ekipmanlarını stüdyoya  Dikkatli olunuz.
geri taşıdınız mı?

 Stüdyoya nakledilen çanta ve  Hasar gören ekipmanların bakım ve
ekipmanların adetlerini ve durumlarını onarımlarını yaptıktan sonra yerlerine
kontrol ediniz. kaldırınız.

 Ekipmanı temizleyerek stüdyoyu
 Stüdyoyu havalandırmayı unutmayınız.
düzenleyiniz.

42


Bu faaliyette kazandığınız bilgi ve becerileri ölçünüz.

Aşağıdaki verilen cümlelerde verilen bilgiler doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.

1. (...) Filmler taşıma, saklama ve kullanım sırasında kirlenmez.

2. (…) En sık kullanılan saklama ortamı Compact Flash ve Smart media kartlarıdır.

3. (…) Manuel modeller kullanışlı değildir.

4. (…) Manuel makinelerde, örtücü hızı ve diyafram değerlerinden istediğinizi vizörden
doğrusunu görseniz de değiştirebilirsiniz.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız
sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz

Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz bir sonraki modüle geçiniz.

43

MODÜL DEĞERLENDİRME
MODÜL DEĞERLENDİRME
Modül ile kazandığınız yeterliği aşağıdaki ölçütlere göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceri Evet ve
Hayır kutucuklarına (x) işareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır
Çekim yapılacak mekânın çekim öncesi şartlarını kontrol
1
ettiniz mi?
Gerekli düzenlemeyi yaptınız mı ( boya, temizlik, elektrik
2
sistemi, çekimi engelleyecek ışık, ısı ve diğer etkenler)?
Düzenleme sonrası çekim şartlarına uygunluğunu kontrol
3
ettiniz mi?
4 Işık, makine, fon ekipmanlarını belirlediniz mi?

Işık, makine ve fon sistemini koruma çanta ve kılıflarına
5
yerleştirerek topladınız mı?
Yardımcı alet edevat çantalarını ve elektrik uzatma
6
kablolarını, yedek sigortaları hazırladınız mı?
7 Toplanan çanta ve ekipmanın adetlerini not ettiniz mi?
Güvenli nakliyat araçları ve sigorta işlemleri ile çekim
8
ekipmanlarını stüdyoya geri taşıdınız mı?
Nakledilen çanta ve ekipmanların adetlerini ve durumlarını
9
kontrol ettiniz mi?
Ürünün/ konunun çekiminin yapılacağı en uygun yeri
10
belirleyerek fon sistemini kurdunuz mu?
Işık sistemini kurmak ve aydınlatma düzenine göre
11
yerleştirdiniz mi?
12 Ürünü/ konuyu fon önüne veya üstüne yerleştirdiniz mi?

13 Makine ve tripod düzenini çekim noktasına yerleştirdiniz mi?
Çekilecek konuya/ ürüne uygun görüş açısı ve perspektifi
14
veren objektifi belirleyip makineye taktınız mı?
Konuya uygun görüş açısı ve perspektifi vizörden kontrol
15 ederek konuya olan uzaklığa, açıya ve yüksekliğe tam karar
verdiniz mi?

44

16 Makineye film / bellek kartı taktınız mı?

17 ISO ayarını kontrol ederek gerekirse değiştirdiniz mi?
Makinenin menü, mode, ve fonksiyon ayarlarını konunun
18
gerektirdiği ayarlara getirdiniz mi?
Pozometrenin verdiği ışık değerlerine göre enstantane ve
19
diyafram ayarlarını yaptınız mı?
Paraflaş ışık sisteminde makinenin enstantane değerini flaş
20
senkron hızlarına ayarladınız mı?
Paraflaş ışık sisteminde makine ile ışık sistemini senkron
21 edecek sistemi bağladınız mı (senkron kablosu, IR kumanda
vb.)?
22 Vizörden konuyu netleyerek kadrajı kontrol ettiniz mi?

23 Deklanşöre basarak konunun fotoğrafını çektiniz mi?

Gerekirse farklı açı, yükseklik, odak uzaklığı ve ışık
24
değerlerinde (artı/ eksi pozlama) çekimi tekrarladınız mı?
Konunun son pozunu çektikten sonra ışık düzenini kapattınız
25
mı?
26 Filmi/ bellek kartını makineden çıkardınız mı?

Filmi banyo servisine bilgilendirici açıklama ile gönderdiniz
27
mi?
Bellek kartını bilgisayar ya da depolama aygıtlarına
28
aktardınız mı?
29 Görsellerin kontrolünü yaptınız mı?

30 Çekim düzeneğini kaba temizliğini yaparak toparladınız mı?

Güvenli nakliyat araçları ve sigorta işlemleri ile çekim
31
ekipmanlarını stüdyoya geri taşıdınız mı?
Stüdyoya nakledilen çanta ve ekipmanların adetlerini ve
32
durumlarını kontrol ettiniz mi?
33 Ekipmanı temizleyerek stüdyoyu düzenlediniz mi?

45

CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİYETİ-1’İN CEVAP ANAHTARI

1 D
2 D
3 Y
4 Y
5 D

ÖĞRENME FAALİYETİ-2’NİN CEVAP ANAHTARI

1 D
2 D
3 Y
4 D

ÖĞRENME FAALİYETİ-3’ÜN CEVAP ANAHTARI

1 Y
2 D
3 Y
4 D

46

KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
 İNAN Elif, Fotoğraf Sanatı Dergisi, Sayı 10, Ağustos, 1989.
 KANBUROĞLU Özer, A’dan Z’ye Fotoğraf, Say Yayınları, Ekim, 2004.
 KANBUROĞLU Özer, Mimari fotoğrafçılık, İnkılap Kitapevi, İstanbul, Mart
2008,
 MEGEP ile hazırlanan Fotoğraf ve Grafik Alanı Fotoğraf Makineleri modülü.
 MEGEP ile hazırlanan Gazetecilik Alanı Farklı Ortamlarda Fotoğraf Çekimi
modülü.
 www.fotografya.gen.tr
 www.ifsak.org
 www.kameraarkası.org.com.tr
 www.sagusad.org

47

213 gim051

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to 213 gim051

Similar to 213 gim051 (19)

More from Serdar Kılıçaslan

More from Serdar Kılıçaslan (20)

213 gim051