20191206 workshop technische metadata

WORKSHOP
TECHNISCHE METADATA
IN BEELDEN
Rony Vissers, 6 december 2019

METADATA?
▪ Wat zijn metadata?
Auguste Rodin, Le Penseur
foto: JJean-Pierre Dalbéra from Paris, France [CC BY 2.0 (https://creativecommons.org/licenses/by/2.0)]

METADATA?
▪ Data over data
▪ Gestructureerde gegevens over identificatie, beheer, aard,
gebruik en bewaarplaats van fysieke of digitale collecties en
informatiebronnen
▪ Meer weten: Murtha Baca (ed.), Introduction to metadata, Getty
Research Institute, Los Angeles, 2016 (derde editie),
http://www.getty.edu/publications/intrometadata/

METADATA?
Nicolás Pérez [CC BY-SA 3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/)]

METADATA?
▪ Bij fysieke objecten is beschrijvende informatie over werk vaak
fysiek bevestigd aan drager: ze staat bv. op achterkant van foto
geschreven en op label van vinylplaat of videocassette gedrukt
(of op verpakking waarin ze worden bewaard).
▪ Als fysieke object wordt verplaatst, verplaatst ook beschrijvende
informatie zich. Bij computerbestanden is dat niet noodzakelijk zo.

TECHNISCHE METADATA?
▪ Wat zijn technische metadata?
foto: BKP [CC BY-SA 3.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)]

TECHNISCHE METADATA?
▪ Gegevens die technische informatie over collecties en
informatiebronnen bevatten
▪ Ze omvatten op bestandsniveau bv. het bestandsformaat, de
resolutie, de bestandsgrootte, de kleurruimte en het kleurprofiel,
de aanmaakdatum van het bestand en vereiste software voor
weergave.

ANDERE TYPES METADATA?
▪ Welke andere types van metadata zijn er?
foto: JGeolina163 [CC BY-SA 3.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)]

▪ descriptieve metadata;
▪ inhoudelijke metadata;
▪ structurele metadata;
▪ administratieve metadata;
▪ technische metadata;
▪ preserveringsmetadata;
▪ juridische metadata;
▪ gebruiksmetadata;
▪ …...

Descriptieve metadata Administratieve metadata
Inhoudelijk Structureel Technisch Juridisch
Doel intellectuele inhoud beschrijven relatie beschrijven tussen individuele
entiteiten die samen een eenheid
vormen
aspecten beschrijven m.b.t. gebruik,
beheer en preservering
rechtenstatus beschrijven
Voorbeeld titel, auteur, creatiedatum, keywords,
korte inhoud, ...
deel van reeks, behoort tot, ... bestandsformaat- en codering,
checksum, technische kenmerken,
bestandsgrootte, creatiedatum,...
rechteninformatie zoals
rechthebbenden, licenties, ...

METADATA INGEBED IN BEELDEN?
▪ Metadata kan zowel buiten als binnen beschreven digitale
bestand worden bewaard.
▪ Als metadata buiten beschreven bestand wordt bewaard, gebeurt
dat in bv. apart rekenblad of databank.
▪ Wanneer metadata binnen bestand zelf wordt bewaard, spreekt
men over ingebedde metadata.
▪ Metadata en beschreven inhoud zijn dan niet meer van elkaar
gescheiden.
▪ Digitaal bestand wordt zo zelfbeschrijvend.

▪ Meer weten? http://www.embeddedmetadata.org/index.php

▪ Wie doet er iets in zijn/haar project met (technische) metadata
ingebed in beelden?
foto: Geolina163 [CC BY-SA 3.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)]

STANDAARDEN INGEBEDDE
METADATA?
▪ Digitale beelden worden gebruikt met diverse hard- en software.
▪ Optimaal functioneren vereist ingebedde metadata.
▪ Moet gebruikt kunnen worden met diverse hard- en software.
▪ Standaarden zorgen ervoor dat software en hardware weten waar
ze welke ingebedde gegevens kunnen vinden in digitale bestand.

METADATA?
▪ Welke standaarden zijn er voor ingebedde metadata in foto’s?
foto: Gertjan R. [CC BY-SA 3.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)]

METADATA?
▪ IPTC Photo Metadata Standard
▪ standaard om foto’s te beschrijven
▪ wereldwijd gebruikt door o.a. nieuwsagentschappen, fotografen,
bibliotheken en musea
▪ structureert en definieert metadata-eigenschappen zodat gebruikers
precieze en betrouwbare gegevens kunnen toevoegen
▪ gegevens over afgebeelde mensen, plekken en objecten
▪ kunnen ook data, namen en identificators bevatten m.b.t. de creatie van de
foto én rechteninformatie
▪ kan gebruikt worden bij formaten als bv. JPEG, TIFF en PNG

METADATA?
▪ Meer weten? https://iptc.org/standards/photo-metadata/

METADATA?
▪ Exif (Exchangeable Image File Format)
▪ standaard voor ingebedde metadata die men vaak aantreft bij foto’s (vooral
JPEG- en TIFF-bestanden)
▪ tevens gebruikt voor audiobestanden (WAV-bestanden)
▪ niet bruikbaar bij GIF-, JPEG2000-, en PNG-bestanden
▪ omvat o.a. een tijdsaanduiding, de camera-instellingen, gps-informatie,
auteursrechtelijke informatie, beschrijvingen en een thumbnail voor
voorvertoning

METADATA
▪ Meer weten? http://www.cipa.jp/std/documents/e/DC-008-
2012_E.pdf

METADATA
▪ XMP-informatie (Extensible Markup Platform)
▪ nieuwere gegevensformaat dat door IPTC Core en Extension wordt
gebruikt voor opslaan en openen van metadata van beelden
▪ maakt opslag van metadata mogelijk in fotobestand of in bijbehorend
sidecar-bestand en maakt creatie van aangepaste metadatavelden
mogelijk
▪ kan gebruikt worden voor AIFF-, GIF-, JPEG-, JPEG2000-, MP3-, MP4-,
PDF-, PNG-, PSD-, TIFF- en WAV-bestanden

METADATA
▪ Meer weten? https://www.adobe.com/products/xmp.html

INGEBEDDE METADATA?
▪ Ingebedde metadata van tentoonstellingslabel bij ‘El
Pensador’ (Auguste Rodin):
▪ foto gemaakt op 23 oktober 2008 om 12u43 met camera DSC-
H9 van Sony;
▪ belichtingstijd was 1/125sec, het diafragma 4, de
lichtgevoeligheid 125 ASA en de brandpuntsafstand van lens
35,7 mm;
▪ resolutie van digitale bestand is 72pp en kleurruimte sRGB
▪ dus overwegend technische metadata automatisch door
fototoestel bij maken van foto.

INGEBEDDE METADATA?
▪ Ingebedde metadata kan veel uitgebreider zijn.
▪ Volgend voorbeeld maakt duidelijk dat ingebedde
metadata ook bv. inhoudelijke en juridische metadata kan
bevatten.

INGEBEDDE METADATA?
▪ Meer weten? https://www.get-metadata.com/

INGEBEDDE METADATA? (GET
METADATA)

INGEBEDDE METADATA? (ADOBE
PHOTOSHOP)
▪ Kies in topmenu Bestand (File) en klik onderaan op Bestandsinfo (File info)
▪ Er opent zich dan scherm met ingebedde metadata van fotobestand

INGEBEDDE METADATA? (GIMP)
▪ Kies in topmenu Afbeelding (Image) en klik op Bekijk metadata (View metadata)

INGEBEDDE METADATA? (APPLE
PREVIEW)
Preview
▪ Kies in topmenu Extra’s (Extras) en klik op Toon infovenster (Show Info Window)

INGEBEDDE METADATA?
▪ Waarom doe je iets in je project met (technische)
metadata ingebed in beelden?

INGEBEDDE METADATA?
▪ Voordelen:
▪ verbeteren vindbaarheid van digitale bestanden
▪ wanneer je digitale bestanden verspreidt voor (her)gebruik,
worden ingebedde metadata automatisch samen met digitale
bestanden verspreid
▪ ingebedde technische metadata blijft steeds actueel; ze
verandert telkens je beschreven digitale bestand verandert
▪ metadata die zijn toegevoegd door gebruikers van digitaal
bestand kunnen automatisch uitgelezen worden naar eigen
databank

INGEBEDDE METADATA?
▪ Nadelen:
▪ bij batch synchronisaties mogelijke conflicten tussen enerzijds
ingebedde metadata en anderzijds externe metadatabronnen en
informatie PID’s
▪ mogelijk dat ingebedde metadata niet wordt meegenomen bij
creatie van afgeleide bestanden
▪ bij migratie naar ander formaat is mogelijk dat velden
overschreven of vervangen worden.
▪ centraal beheerde metadata kun je gemakkelijker stapsgewijs
aanvullen.
▪ metadata wellicht niet meer toegankelijk als bestanden niet
meer geopend kunnen worden

INGEBEDDE METADATA?
https://lukasweb.be/nl/kunst/melundiptiek

INGEBEDDE METADATA?
▪ Het fotobestand dat je download van www.lukasweb.be bevat louter summiere
ingebedde technische metadata
▪ De ingebedde metadata bevat spijtig genoeg geen enkele info over bv. welk
kunstwerk wordt afgebeeld, wie de maker ervan is, tot welke collectie het behoort,
wat de auteursrechtelijke status is van zowel het kunstwerk als de reproductie, …

INGEBEDDE METADATA?
https://www.rijksmuseum.nl/nl/rijksstudio/kunstenaars/johannes-vermeer/objecten#/SK-A-2344,0

INGEBEDDE METADATA?
▪ Het fotobestand dat je download van www.rijksmuseum.nl bevat louter summiere
ingebedde technische metadata
▪ De ingebedde metadata bevat spijtig genoeg geen enkele info over bv. welk
kunstwerk wordt afgebeeld, wie de maker ervan is, tot welke collectie het behoort,
wat de auteursrechtelijke status is van zowel het kunstwerk als de reproductie, …

KWALITEITSCONTROLE?
▪ Uncompressed Baseline IBM TIFF v6.0
▪ resolutie: 300 ppi
▪ bitdiepte: 8 bits per kleurkanaal
▪ kleurruimte: ECIRGB of AdobeRGB
▪ http://dpfmanager.org/

KWALITEITSCONTROLE?
▪ Een overzicht van technische metadata uit een lastenboek van een
digitaliseringsproject (met bijhorende TIFF-tag)

KWALITEITSCONTROLE?
▪ Digitaliseringsrichtlijnen zoals bv. Metamorfoze vereise dat er regelmatig
opnames van technische targets worden gemaakt
▪ De opnamedatum en gebruikte toestel van die opnamen moeten hetzelfde zijn als
van opgeleverde archiveringsbestanden. Controleren of dat dit zo is, doe je m.b.v.
ingebedde metadata

EXPORTEREN EN IMPORTEREN
INGEBEDDE METADATA?
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Portret_van_de_aartshertogin_Isabella,_circa_1601_-_circa_1620,_Groeningemuseum,_0040006000.jpg

INGEBEDDE METADATA?
https://exiftool.org/

INGEBEDDE METADATA?
1. Uitlezen metadata
• De map met fotobestanden waarvan we metadata in bulk willen uitlezen staat in dit geval
op desktop van onze computer en noemt ‘fotos1’.
• Ze bevat vijftien fotobestanden, maar zou evengoed 150, 15.000 of zelfs meer bestanden
kunnen bevatten.

INGEBEDDE METADATA?
• Als we metadata uit die vijftien bestanden willen uitlezen met behulp van ExifTool moeten
we in command line interface een commando intikken dat de volgende samenstelling heeft:
exiftool -csv "pad/naar/csv.csv" "pad/naar/map/met/beelden"
• Omdat onze map ‘fotos1’ noemt en zich op de desktop van onze Mac-computer bevindt,
wordt het commando:
exiftool -csv "desktop/fotos1/" > "desktop/fotos1/export_metadata_fotos1.csv"
• In mensentaal betekent dit dat je ExifTool opdracht geeft om van bestanden in map fotos1
op desktop van computer ingebedde metadata uit te lezen en ze in vorm van CSV-bestand
weg te schrijven in dezelfde map op desktop van computer (fotos1).

INGEBEDDE METADATA?
• Vervolgens klik je enter-toets in van computer.

INGEBEDDE METADATA?
• Nadien verschijnt volgende mededeling:
• Dat betekent dat ExifTool daadwerkelijk metadata van 15 bestanden uit ene gevraagde map heeft
uitgelezen.

INGEBEDDE METADATA?
• Als we nu map Fotos1 openen, zien we dat daar gevraagde bestand
export_metadata_fotos1.csv is toegevoegd.

INGEBEDDE METADATA?
• Dat CSV-bestand kun je vervolgens openen in rekenbladprogramma’s als LibreOffice,
Microsoft Excel of Numbers. Als we het openen in LibreOffice zien we:
• CSV-bestand bevat zestien rijen (één titelrij en vijftien rijen, waarvan één voor elk
fotobestand) en groot aantal kolommen (van A tot EP).

INGEBEDDE METADATA?
• Als je in CSV-bestand naar rechts scrolt, zie je dat CSV-bestand informatie bevat over o.a.
pad van fotobestanden (SourceFile, kolom A), bestandsnaam (FileName, kolom C), inhoud
van beeld (ImageDescription, kolom P), fotograaf (Artist, kolom Y) en auteursrechtelijke
status (Copyright, kolom Z). Het bevat verder ook grote hoeveelheid technische metadata
en trefwoorden (Keywords, kolom AO).
• Zo krijg je in één oogopslag overzicht van verschillende fotobestanden in map fotos1, én
hun ingebedde metadata. Omdat geëxporteerde gegevens in spreadsheet zitten, kan je
document (en dus de ingebedde metadata) gemakkelijk analyseren door middel van bv.
sorteer- en selectiefuncties van rekenbladprogramma.

INGEBEDDE METADATA?
2. Inlezen aangepaste metadata
• Met ExifTool kun je ook op efficiënte manier nieuwe ingebedde metadata toevoegen of
reeds aanwezige ingebedde metadata aanpassen.
• Als in ingebedde metadata een bepaalde tag ontbreekt, kan je in CSV-bestand kolom
toevoegen die als titel naam van die tag heeft.
• Als in ingebedde metadata de waarde(n) van bepaalde tag moet worden aangepast, kan
je in CSV-bestand in gewenste cel waarde aanpassen.
• Als bv. in trefwoorden (Keywords, kolom AO) overal term ‘New Delhi’ moet worden
vervangen door ‘Calcutta’ doe je dat eerst in CSV-bestand en vervolgens importeer je die
gegevens uit aangepaste CSV-bestand met ExifTool naar de verschillende
fotobestanden.

INGEBEDDE METADATA?

INGEBEDDE METADATA?
• Het commando dat je gebruikt voor het importeren van de (aangepaste) metadata is:
exiftool -csv="pad/naar/bestandsnaam.csv" "pad/naar/map/met/beelden"
• Omdat onze map ‘fotos1’ noemt en zich op desktop van onze Mac-computer bevindt,
wordt commando:
exiftool -csv="desktop/fotos1/export_metadata_fotos1_correctie.csv" "desktop/fotos1"
• In mensentaal betekent dat dat je ExifTool opdracht geeft om metadata uit bestand
export_metadata_fotos1_correctie.csv op desktop weg te schrijven naar bestanden in
map fotos1 op desktop van computer.

INGEBEDDE METADATA?
• In command line interface zal opdracht er als volgt uitzien:

INGEBEDDE METADATA?
• Vervolgens klik je op de enter-toets van de computer. Nadien verschijnt de volgende
mededeling:

INGEBEDDE METADATA?
• Vervolgens klik je op de enter-toets van de computer. Nadien verschijnt de volgende
mededeling:
• Dat betekent dat ExifTool daadwerkelijk metadata van vijftien bestanden uit ene
gevraagde map heeft aangepast.

INGEBEDDE METADATA?
• Als we nu map Fotos1 openen, zien we dat ExifTool daar &5 nieuwe fotobestanden met
aangepaste metadata heeft toegevoegd en originele fotobestanden met niet-aangepaste
metadata heeft hernoemd.

INGEBEDDE METADATA?
• Als je metadata van die 15 nieuwe bestanden bekijkt, zul je zien dat daarin bij ingebedde
trefwoorden bij alle bestanden ‘New Delhi’ is vervangen door ‘Calcutta’.
• Oorspronkelijke IPTC-metadata:

INGEBEDDE METADATA?
• Nieuwe IPTC-metadata:
• Praktijkvoorbeeld m.b.t. inbedden van metadata met behulp van ExifTool in fotografische
reproducties van Lukasweb met werken uit collectie van Groeningemuseum vind je op
CEST:
https://www.projectcest.be/wiki/Publicatie:Upload_van_reproducties_van_kunstwerken_
uit_het_Groeningemuseum_op_Wikimedia_Commons

INGEBEDDE METADATA?
https://www.projectcest.be/wiki/Publicatie:Upload_van_reproducties_van_kunstwerken_uit_het_Groeningemuseum_
op_Wikimedia_Commons

INGEBEDDE METADATA?
https://exiftool.org/TagNames/XMP.html

20191206 workshop technische metadata

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to 20191206 workshop technische metadata

Similar to 20191206 workshop technische metadata (8)

More from meemoo, Vlaams instituut voor het archief

More from meemoo, Vlaams instituut voor het archief (20)

20191206 workshop technische metadata