More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to 1939–1945წ.წ.
More from fiqria sidamonize
More from fiqria sidamonize (20)
1939–1945წ.წ.
- 1. მე–2 მსოფლიო ომი და საქართველო
- 3. მოლოტოვ-რიბენტროპის პაქტი მოლოტოვი ხელს აწერს გერმანია-საბჭოთა კავშირის თავდაუსხმელობის პაქტს. მის უკან დგანან სტალინი და რიბენტროპი. რიბენტროპ-მოლოტოვის პაქტი — 1939 წლის 23 აგვისტოს მოსკოვში მესამე რაიხსა და სსრკ-ს შორის დადებული თავდაუსხმელობის პაქტი, რომელსაც გერმანიის მხრიდან ხელი მოაწერა საგარეო საქმეთა მონისტრმა იოახიმ ფონ რიბენტროპმა და სსრკ-ს მხრიდან საბჭოთა საგარეო საქმეთა მინისრმა ვიაჩესლავ მოლოტოვმა
- 4. ტერიტორიული ცვლილებები პაქტის შემდგომ
- 5. 30–ანი წლების რეპრესიები საქართველოში. პოლიტიკური რეპრესიები რუსეთში 1917 წლიდან, ხოლო საქართველოში 1921 წლიდან დაიწყო. პოლიტიკური რეპრესიები ძალაუფლების შენარჩუნების მიზეზით, სულ უფრო ძლიერდებოდა, მაგრამ განსაკუთრებულად ფართო მასშტაბებს 30-იანი წლების შუა ხანებში მიღწია. პოლიტიკურ რეპრესიებს საქართველოში ატარებდა ლავრენტი ბერია. რეპრესიის მსხვერპლნი გახდნენ გამოჩენილი მწერალი მიხეილ ჯავახიშვილი, ცნობილი დირიჟორი ევგენი მიქელაძე, ლიტერატურათმცოდნე ვახტანგ კოტეტიშვილი, სახელგანთქმული პოეტები პაოლო იაშვილი, ტიციან ტაბიძე და სხვები. ქართული კულტურის მოღვაწეთა დიდმა ნაწილმა მრავალი წელი გადასახლებებში და ციხეებში გაატარა. პოლიტიკური რეპრესიები უმკაცრესად შეეხო ქართველ ბოლშევიკებსაც, სიკვდილით იქნა დასჯილი: მიხეილ კახიანი, მამია ორახელაშვილი, ლევან ღოღობერიძე, ბუდუ მდივანი, მიხეილ ოკუჯავა, სამსონ მამულია და სხვები.
- 10. ტიციან ტაბიძე
- 12. ოქმი
- 13. მეორე მსოფლიო ომი მეორე მსოფლიო ომი ყველაზე მასშტაბური და სისხლისმღვრელი კონფლიქტი იყო კაცობრიობის ისტორიაში. აზიაში ის დაიწყო მეორე იაპონია-ჩინეთის ომით 1937 წლის 7 ივლისს და ევროპაში გერმანიის თავდასხმით პოლონეთზე 1939 წლის 1 სექტემბერს. საომარი მდგომარეობა ევროპაში დასრულდა 1945 წლის 8 მაისის ვერმახტის კაპიტულაციით, ხოლო აზიაში — 1945 წლის 2 სექტემბერს იაპონიის კაპიტულაციით. მეორე მსოფლიო ომის განმავლობაში გერმანია, იტალია და იაპონია აწარმოებდნენ დამპყრობლურ ომებს მსოფლიოს მრავალი ქვეყნის წინააღმდეგ. მათი მთავარი მოწინააღმდეგეები იყვნენ: საფრანგეთი, დიდი ბრიტანეთი და ჩინეთის რესპუბლიკა, რიბენტროპ- მოლოტოვის პაქტის დარღვევის შემდეგ საბჭოთა კავშირი და იაპონიის პერლ-ჰარბორზე თავდასხმის შემდეგ ამერიკის შეერთებული შტატები.
- 14. მეორე მსოფლიო ომის ძირითადი ბრძოლის ადგილი იყო: აზია, წყნარი ოკეანის აუზი, ევროპა და ჩრდილოეთ აფრიკა. საომარი შეტაკებები მიმდინარეობდა აგრეთვე ჩრდილოეთ ამერიკაში (არქტიკა) ალასკასა და გრენლანდიაზე, ახლო აღმოსავლეთში - ერაყსა და ირანში, აღმოსავლეთ აფრიკაში - ეთიოპიასა და სომალიში, აგრეთვე სამხრეთ ამერიკაში ( სურინამის დაპყრობა ), ტიბეტში (ტოლსტოი-დოლანის მისია) და ანტარქტიდაზეც კი (ოპერაცია ტაბარინი). მეორე მსოფლიო ომმა იმსხვერპლა 60 მილიონამდე ადამიანის სიცოცხლე, მათ შორის 20 მილიონამდე მშვიდობიანი მოსახლის.
- 16. ომის დასაწყისიდანვე გაჩნდა პროპაგანდისტული საბჭოური პლაკატები
- 17. “დედა–სამშობლო გვეძახის!” ავტორი: მოსე თოიძე
- 18. “იყავი გმირი!”
- 20. მნიშვნელოვანი ბრძოლები რუსეთში. 1. ლენინგრადის ბლოკადა 2. მოსკოვის მისადგომებთან ბრძოლა 3. კავკასიისათვის ბრძოლა 4. სტალინგრადის ბრძოლა 5. კურსკის ბრძოლა
- 24. 1945 წელს გამოსული მარკა
- 25. კავკასიის ბრძოლა
- 26. კონსტანტინე ლესელიძე კონსტანტინე ნიკოლოზის ძე ლესელიძე (დ. 2 ოქტომბერი/15 ოქტომბერი 1903, სოფ. ხვარბეთი, ოზურგეთის მაზრა — გ. 21 თებერვალი 1944) — ქართველი მხედართმთავარი, გენერალ- პოლკოვნიკი, საბჭოთა კავშირის გმირი (1971 ).
- 28. თურქი მესხების პრობლემა ე.წ. თურქი მესხები ან მესხეთელი თურქები (თურქ. Ahıska Türkleri), საქართველოს მესხეთის რეგიონის მცხოვრებლები, რომლებიც 1944 წლის 15 ნოემბერის ღამეს, იოსებ სტალინის მითითებით ყაზახეთში, ყირგიზეთში და უზბეკეთში გადაასახლეს. გადასახლებული 120,000 ადამიანიდან დაახ. 10,000 გზაში დაიღუპა. ამჟამად, ეს ხალხი ყოფილი საბჭოთა კავშირის რამდენიმე ქვეყანაში არიან ლტოლვილების სტატუსით ან საერთოდ სტატუსის გარეშე. 1944 წლის 15 ნოემბრის ღამეს, საბჭოთა ხელისუფლებამ სამხრეთ საქართველოს მთელ რიგ რაიონებში განახორციელა მკაცრად გასაიდუმლოებული და მასშტაბური ოპერაცია: მესხეთის რამდენიმე ასეული სოფელი ერთ ღამეში დაცარიელდა. ათეულობით ათასი კაცი ყოველგვარი ახსნა-განმარტების გარეშე შეყარეს სატვირთო მატარებელში და შუა აზიის გზას გაუყენეს. შენიშვნა: იმ დროინდელ ოფიციალურ დოკუმენტებში მაჰმადიანი მესხები მოხსენიებულნი არიან, როგორც თურქული წარმომავლობისა და ეროვნების პირები. ტერმინები — „კავკასიელი თურქები“, „საბჭოთა თურქები“, „მესხეთელი თურქები“ და „თურქი მესხები“ საბჭოთა კავშირის საინფორმაციო საშუალებების მიერ მოგვიანებით, 70-იან წლებში დამკვიდრდა, რომელთაგანაც უკანასკნელმა ორმა ტერმინმა განსაკუთრებით ფართო გავრცელება პოვა.
- 29. 40-იან წლებში გადასახლებულ პირებს მოიხსეიებენ როგორც ”თურქ- მესხებს” - ეს ტერმინი მოუღებელია იმ მესხებისათვის, რომელნიც თავიან თავს ქრისტიანული საქართველოს შთამომავლებად თვლიან. ერთი ნაწილი საკუთარ თავს თვლიდა და თვლის ქართველებად, მეორე ნაწილი — თურქებად; არსებობდა მესამე, ყველაზე მრავალრიცხოვანი ნაწილიც, რომელსაც ნაციონალური იდენტობა არ გააჩნდა. 2004 წლიდან, რუსეთისა და ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობებისა და მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაციის ხელშეწყობით დაიწყო კრასნოდარის მხარიდან მაჰმადიანი მესხების ამერიკის შეერთებულ შტატებში გადასახლების პროცესი. 2005 წლის სექტემბრიდან 21 ათასმა პირმა შეიტანა განცხადება და ამ პროგრამის მეშვეობით, 5000 ადამიანი გადასახლდა ფილადელფიაში, ატლანტაში, კენტში და ამერიკის 60-ზე მეტ ქალაქში.2007 წლისთვის აშშ-ში გადასახლებული იქნა დაახლოვებით 11 ათასი თურქ-მესხი.
- 30. 3 კონფერენცია 1. 1943 წ. ყირიმის თეირანის კონფერენცია 2. 1945 წ. იალტის კონფერენცია 3. 1945 წ. პოტსდამის კონფერენცია
- 31. ოფიციალური ვერსიის თანახმად, 1945 წლის მაისში დამარცხებულ რაიხსტაგზე გამარჯვების დროშა სერჟანტმა მიხეილ ეგოროვმა და უმცროსმა სერჟანტმა მელიტონ ქანთარიამ ააფრიალეს.
- 32. მელიტონ ქანთარია
- 33. როგორ აეწყო გმირების ომისშემდგომი ცხოვრება და როგორ ცხოვრობენ დღეს მათი შთამომავლები, - ამის გარკვევას სობესედნიკ.რუ შეეცადა. გამოცემასთან საუბარში მოსკოვში მცხოვრები მერაბი (ქანთარიას ერთ-ერთი შვილიშვილი) იხსენებს, რომ აფხაზეთის ომამდე სოხუმში მათი ოჯახის კარი ყველასთვის ღია იყო, მელიტონი ომის შემდეგ კოლმეურნეობაში მუშაობდა, უფრო მოგვიანებით კი – საკოლმეურნეო ბაზრის დირექტორად. მისივე გადმოცემით, ფრონტელი მეგობრის – ეგოროვის დაღუპვა ბაბუასთვის დიდი პირადი ტრაგედია გახდა (ორივე გმირს გამარჯვების 30 წლისთავთან დაკავშირებით ავტომობილი აჩუქეს და სწორედ ამ ავტომობილით მოყვა ეგოროვი ავარიაში). აფხაზეთის კონფლიქტმა მელიტონ ქანთარიას სასიკვდილო დარტყმა მიაყენა. ქართულ-აფხაზურ ოჯახს კონფლიქტის შემდეგ აფხაზები ცუდად უყურებდნენ. ბოლოს სახლიც აუფეთქეს და ამ ხნის ნაამაგართან ერთად, საბრძოლო დიდების ჯილდოებიცა და მდიდარი ფოტოარქივიც ცეცხლმა შთანთქა... ოჯახითურთ მოსკოვში გახიზნულ ქანთარიას, როგორც საბჭოთა კავშირის გმირს, ბინას შეჰპირდნენ, მისი გარდაცვალების შემდეგ კი ამ საკითხით თავი აღარავის შეუწუხებია.
- 34. მიხეილ ეგოროვი • რაც შეეხება ეგოროვს, როგორც სობესედნიკ.რუ იუწყება, მისი სამი ქალიშვილიდან ერთ-ერთმა მამის სახელობის მუზეუმი დააარსა, რომელსაც ბევრი მნახველი ჰყავს, განსაკუთრებით - 5 მაისს, გმირის დაბადების დღეს. შვილებს მამა მშრომელი და მუდამ დაუზარელი ახსოვთ. • მათ დიდი მეურნეობა ჰქონდათ – კურდღლებსა და თხებს აშენებდნენ. გმირის ერთ-ერთმა შვილთაშვილმა სამხედრო აკადემია დაამთავრა, თუმცა რუსეთის არმიაში არსებული არასახარბიელო მდგომარეობის გამო სამოქალაქო სამსახურს შეუდგა.
- 35. როგორც სობესედნიკ.რუ სამხედრო კინოოპერატორ ბორის სოკოლოვის (რომელიც საარქივო კადრებს იღებდა შორეულ მაისში) სიტყვებზე დაყრდნობით გადმოგვცემს, "გამარჯვების დროშა 40-ზე მეტი იყო, მთელი ღამის განმავლობაში მიმდინარეობდა დროშის აღმართვის კადრების გადაღება და 9 მაისის დილას დროშა კიდევ ერთხელ აღმართეს, ხოლო ის, რომ პირველები სწორედ ეგოროვი და ქანთარია იყვნენ, უშუალოდ გამარჯვების აღლუმის წინ გადაწყდა". "რატომ მაინცდამაინც ისინი? – ქანთარია, ცხადია, ქართველი იყო, როგორც სტალინი, ეგოროვი კი - რუსი ჯარისკაცი უბრალო გვარით.
- 36. ქართველები მე–2 მსოფლიო ომში
- 37. ფორე მოსულიშვილი – ფორე (ქრისტეფორე) ნიკოლოზის ძე მოსულიშვილი (დ. 20 ივლისი 1916, ქვემო მაჩხაანი, სიღნაღის მუნიციპალიტეტი — გ. 3 დეკემბერი 1944, სოფ. ლესა, ნოვარა, დასაფლავებულია ქ. არონაში, ჩრდილოეთ იტალია), ქართველი, ოქროს მედლის „მხედრული მამაცობისათვის“ კავალერი, იტალიის ეროვნული გმირი (1970), საბჭოთა კავშირის გმირი (1990).
- 38. საშუალო სკოლის დასრულების შემდეგ, ფორე მოსულიშვილიმა წარმატებით დაამთავრა ლაგოდეხის სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკუმი. 1939 წელს ის წითელ არმიაში გაიწვიეს. მეორე მსოფლიო ომის დაწყებისას ფორე ლატვიის ქალაქ დაუგავპლისში გადიოდა სამხედრო სამსახურს. ერთ-ერთ ბრძოლაში ის გერმანელებმა ტყვედ აიყვანეს. ის საკონცენტრაციო ბანაკში მოხვდა. ახლა მეორე მწკრივს დაუყვა ბარონი. იქაც გამოხშირა და დაასისხლიანა რამდენიმე. მწკრივის ბოლოს ახოვანი, კლდესავით ვაჟკაცი დახვდა. მასაც ღიმილი დასთამაშებდა სახეზე, ოღონდ ცინიკური კი არა, მზესავით სუფთა და ლაღი. მათრახის ნიკაპზე ამოდებაც არ სჭირდებოდა მხრებში ამაყად გამართულს, იდგა და თვალებში მიშტერებოდა ფალკენშტაინს... ფორე მოსულიშვილი იყო მრისხანე კომენდანტისთვის თვალთა გამსწორებელი... ბოღმამ და მრისხანებამ დაუმანჭა ბარონს სახე, სიბრაზის ხურვებამ წამოუარა ყვრიმალებზე. მზერა არ მოუცილებია გაკერპებული ტყვისთვის, ისე მოიხმო სალოკი თითის დაქნევით თარჯიმანი... - სადაური ხარ? - გადმოაგდო ცალყბა შეკითხვა ბარონმა. - ქართველი ვარ! - მიიღო ამაყი პასუხი... უფრო სწრაფად აბაკუნდა მათრახის ტარი პრიალა ცაციაზე. ერთმანეთს ჭამდა ორი წყვილი უტეხი თვალი, ერთი წვრილი, გველივით უძრავი და მომნუსხველი, მეორე კი – საცრისოდენა, მთის წყაროსავით კამკამა და ელვასავით გამჭოლი... - დაიჩოქე, დაიჩოქე ახლავე! - ჩამოახოშკაკალა ბრძანება ბანაკის თავმა. - ქართველები არ იჩოქებენ! - სეტყვას ქვა დაუხვედრა ფორემ... გაიშხუილა მათრახმა და უტეხ მზერაში დაეძგერა საფეთქლიდან ყვრიმალამდე ახოვან ქართველს. სისხლმა იფეთქა გადახეთქილი შუბლიდან... მაინც ვერ ჩაახრევინა თავი, ვერ მოადრეკინა მზერა ბარონმა. ეგ იყო მხოლოდ, უფრო მოქურუხებული თვალები შეაფეთა ტყვემ, გოროზად ანთებული თვალები...
- 39. საკონცენტრაციო ბანაკიდან ფორე გაიქცა და იტალიელ პარტიზანებს შეუერთდა. 1944 წლის სექტემბრიდან მოყოლებული ფორე მოსულიშვილი პარტიზანულ ბრძოლაში ჩაება. მან ტყვეობიდან იხსნა ედო დელგრატო (პარტიზანთა მეთაური) და ძმები გოგიშვილები. ფორე აფეთქებდა ხიდებს, ატყვევებდა გერმანელ ჯარისკაცებს და ა.შ. პარტიზანთა გასანადგურებლად გერმანელებმა გადამწყვეტი ზომების მიღება გადაწყვიტეს და ფართომასშტაბიანი ოპერაცია წამოიწყეს. 1944 წლის 3 დეკემბერს მათ პარტიზანთა ნაწილი, რომელთა შორისაც ფორე მოსულიშვილი და კიდევ 7 ქართველი იყო, ალყაში მოაქციეს და მეთაურის ჩაბარება მოითხოვეს. სხვებისთვის სიცოცხლის შესანარჩუნებლად, ფორემ მეთაურობა „ერთმანეთს გადავხედეთ, ვერც რაზმის მეთაური ედო დელგატო და ვერცერთი ჩვენთაგანი ადგილიდან დაძვრას ვერ ვბედავდით. გერმანელებთან გასვლა წამებით სიკვდილს ნიშნავდა. როცა ჩვენს დახოცვამდე, ალბათ წამები იყო დარჩენილი, სისხლით შეღებილი ფორე მოსულიშვილი კართან მივიდა. გამოაღო და გერმანელებს შესძახა: „მეთაური მე ვარ, თქვენთან ტყვეობას სიკვდილი მირჩევნია! გაუმარჯოს პარტიზანებს! გაუმარჯოს თავისუფლებას!“ და თავი მოიკლა. მისმა თავგანწირვამ 16 კაცს შეგვინარჩუნა სიცოცხლე... “ - იხენებდა მოგვინებით ფორეს თანამებრძოლი.
- 40. იტალიაში დაწესებულია ოქროს მედალი “მხედრული მამაცობისთვის. ამაზე დიდი ჯილდო და რეგალია აპენინზე აღარ არსებობს. იგი ენიჭებათ მხოლოდ რჩეულთა შორის რჩეულებს. და ეს მედალი მიღებული აქვს ქვემომაჩხაანელ ვაჟკაცს, სიმამაცითა და თავდადებით მართლაც რომ გამორჩეულ ფორე მოსულიშვილს!
- 41. ტერეზინა მოტა
- 42. გმირის სიკვდილით აღესრულა სიცოცხლეშივე ლეგენდად ქცეული გიორგი ვარაზაშვილი, იტალიელთა შორის კაპიტან მონტად ცნობილი. მარტო შერჩა მტრის ასეულს ვარაზაშვილი, მაგრამ ვერ იქნა და მისი წინააღმდეგობა ვერ გატეხეს ფაშისტებმა. ბოლოს, ტყვია-წამალი გამოელია და ტყვედ ჩავარდნას სიკვდილი არჩია... დიდი პატივით დაკრძალეს იტალიელებმა გიორგი ვარაზაშვილი და მის საფლავს საოცარი სიტყვები მიაწერეს:”გამვლელო, გაჩერდი! ამ ადგილას განისვენებს მამულიშვილი, რომელმაც სისხლი დაღვარა შენი განთავისუფლებისთვის. მან შენ თავისუფალი იტალია გაჩუქა!”
- 43. გერმანია მე–2 მსოფლიო ომის შემდეგ 1949 წლისათვის