3. Verkeersongelukken
• Regels waaraan iedereen zich moet houden
– Verlenen van voorrang
– Rood verkeerslicht stoppen
– Verkeer van rechts heeft voorrang
– Niet zonder geldige reden remmen
Bij ongelukken wordt de schuld beoordeeld, de rol van de mens
verandert echter
3
4. Menselijk handelen
• Rol van de mens verandert
1e fase: besturen gebeurt door de mens
• doen en nalaten
2e fase: Verlenen van voorrang
• Samenspel mens en techniek, wie neemt wanneer welke beslissing?
3e fase: auto is volledig autonoom
• Bestuurder is passagier, geen mogelijkheid tot ingrijpen.
4
5. 1e fase:
De mens stuurt
Aan ongevallen leeuwendeel menselijk handelen of nalaten ten grondslag
• 6: 162 BW
Uitzondering:
• Gebrek wegdek, wegbeheerder
• Gebrek roerende zaak / auto
• Gebrek product
5
6. 2e fase:
Mens en techniek
De mens is bestuurder en wordt (in sterkere) mate ondersteund door
techniek en kan/moet ingrijpen.
Wie stuurt wanneer? Wanneer wel of niet ingrijpen?
• Achteraf geredeneerd…..
• Overmachtsituaties uitgehold (infrarood, warmtedetectie)
• Schampschade bij zelfstandige manoeuvres / inparkeren?
6
7. 3e fase:
Autonome auto
Mens is passagier, er is geen stuur meer.
Auto rijdt op techniek aan boord en informatie van buitenaf
- Intern: interpretatie situaties (gans of kind), (uitwijk)actie (medeweggebruiker of
dikke boom?); ethische vragen, geen emotie in keuze
- Extern: data over files, stoplichten, snelheidbeperkingen, wegopbreking
Juridisch
• Geen doen of nalaten meer….
• Ongelukken gebeuren door: technisch mankement, storingen communicatie, gebrekkige
overdracht verkeersinformatie of aanpassingen wegennet.
• De mens maakt geen fouten meer…gevolgen toepassing wet…
7
8. Wet Aansprakelijkheid Motorrijtuigen
• 3 WAM lid 1
– Gedekt is de burgerrechtelijke aansprakelijkheid waartoe het motorrijtuig in
het verkeer aanleiding kan geven, verkeersrisico
– Van iedere bezitter, houder en bestuurder
• 3 WAM lid 5
– De aansprakelijkheid moet wettelijke basis kennen
Te weten: 185 WVW, 6:162/173/174/185
8
9. Artikel 185 Wegenverkeers Wet
• Bescherming zwakke verkeersdeelnemer
– Geregeld wordt de aansprakelijkheid van de eigenaar en houder van een
motorrijtuig bij aanrijding van niet-gemotoriseerde.
– Geen menselijke besturing vereist
• Lid 2 aansprakelijk voor degene die door wie hij doet of laat
rijden
– Houder is aansprakelijk voor degene door wie hij dat motorrijtuig doet of
laat rijden…
– Menselijke besturing vereist?
9
10. Artikel 185 Wegenverkeers Wet
• Overmacht
– Wat is nog overmacht?
– Bestuurder kan niet meer ingrijpen
– Technologische ontwikkeling infrarood, warmtesensoren
– Bijv. dronken man liep langs de weg in het donker -> roekeloos/overmacht
toegekend, met nieuwe techniek…?
10
11. Aansprakelijkheid?
• 6:162 Onrechtmatige daad
– Weging schuld: doen of nalaten strijd wettelijke plicht of;
– Hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer
verlangd wordt (verkeers- en veiligheidsnormen, voorkomen gevaarlijke
situaties).
Toerekening
– Een oorzaak te wijten aan schuld of;
– Oorzaak die volgens wet of verkeersopvatting voor zijn rekening komt
(billijkheidscorrecties/betriebsgefahr).
Huidige stelstel: doen óf nalaten = handeling verrichten of juist niet doen waar dat wel had gemoeten.
11
12. Artikel 6:174 lid 2 Wegbeheerder
• Overheidslichaam/wegbeheerder
– Zorgplicht openbare weg
– Aansprakelijkheid ontstaat als deze niet voldoet aan de eisen die men er aan
in de gegeven omstandigheden mag stellen
– Inspanningsverplichting
• Toekomst, verleggen accent
Zelfrijdende auto volledig afhankelijk van data
– Communicatie wegwerkzaamheden, files, brug staat open, verkeerslichten
– Van inspanning naar resultaat?
12
13. Artikel 6:185 Productaansprakelijkheid
• Aansprakelijkheid producent
– Gebrekkig indien deze niet de veiligheid biedt die men daarvan mag
verwachten
– veiligheidsvoorziening ontbreekt, gebruiksaanwijzing niet doelttreffend
– Hoe hoog ligt de lat voor gebrekkigheid (aard vh product)?
• Maatman bestuurder
• Stand der techniek (voortschrijdend proces)
– Weren producent: gebrek later is ontstaan, voldoet aan dwingende
overheidsvoorschriften, voldoet aan stand der techniek
– Wie draagt het risico van deze leemte (ontwikkelrisico)?
• Bewijs
Eiser moet aantonen dat de auto als product gebrekkig is?
Wie is eigenaar van de data, privacy?
13
14. Artikel 6:173 roerende zaak
• Aansprakelijkheid gebrekkige zaak = zelfrijdende auto
– Zaak voldoet niet aan de eisen die men in de gegeven omstandigheden aan
de zaak mag stellen
– Bezitter is aansprakelijk, bestuurder niet verlangd
– Gebrek is de oorzaak van de schade
– Bekendheid met gevaren van gebrek, niet gebrek zelf (fiets met kapotte
rem).
– Geen verweer van ‘gebrek niet weten’
– Hoe hoog ligt de lat voor gebrekkigheid?
• Zelfrijdende auto moet niet slechter rijden dan redelijk handelende automibilist
• Of geldt beperkte nog van de Stand der techniek (ontwikkelrisico)
14
15. Praktijk
– WAM voldoende houvast en bescherming ongemotoriseerd
– 3 WAM dekking verkeersrisico bestuurder, bezitter, houder: voldoende
– Juridische kapstok-> verandert van 6:162 naar 173, 174 en 185
• Bewijsperikelen
Wie bewijst wat? Data wel of niet door gegeven (en ontvangen door auto),
programmering juist? Actie bestuurder vereist? Wie reed ‘automatische piloot
of mens’?
Regresperikelen verzekeraars?
15
