1. ARALIN 1
PAGLAKAS NG EUROPE
Pag-usbong ng Bourgeoisie
Merkantilismo
Pagtatag ng National Monarchy
Pag-usbong ng mga Nation-State
Paglakas ng Simbaha at ang Papel Nito
sa Paglakas ng Europe
Pag-usbong ng Renaissance
Ang mga Humanista
Mga Ambag ng Renaissance sa Iba-
ibang Larangan
Ang kababaihan sa Renaissance
Presentation title 1
2. Sa araling ito, inaasahang matutuhan mo ang
sumusunod:
Nasusuri ang konsepto ng bourgeoisie, merkantilismo, national
monarchy, renaissance, Simbahang Katoliko, at repormasyon sa
daigdig.
Napahahalagahan ang kontribusyon ng bourgeoisie, merkantilismo,
national monarchy, renaissance, Simbahang Katoliko, at repormasyon
sa daigdig.
Naipapaliwanag ang kahalagahan ng bourgeoisie, merkantilismo,
national monarchy, renaissance, simbahang katoliko, repormasyon sa
daigdig
Presentation title 2
3. Panimulang Pagtataya: Word Hunt
3
I L A M E U R O P A I L I S M O
T I K B S E E N A T S E T O R A
A S A O L P P O T S E T O R T R
L O B A T O O I K O W H P S E I
Y M A G H A R L S E A R I K E S
T A B U Y M M T A P T N N G P R
N R A S F A A U M O A A T O O U
M T I W C S S S N M B N A T R K
P I H P L Y Y S U R E O P Y U G
E N A M B O O H G E O I S I E A
R U N R E N N I S S A N C E S P
Y H C R A N O M L S I N I N G N
5. Dahil sa pag-unlad sa agrikultura bunga
ng mga pagbabago sa kagamitan at
pamamaraan sa pagtatanim, umunlad
ang produksiyon sa Europe noong
Middle Ages.
•-humantong sa paglaki ng
populasyon
•-pagdami ng pangangailangan
ng mamamayan na natugunan
naman ng maunlad na
kalakalan.
•-lungsod-estado sa hilagang
Italy ay nakinabang sa
kalakalan
Ika-11 hanggang ika-12 na
siglo
•-umunlad ang mga lungsod
estado bilang sentrong
pangkalakalan at pananalapi
sa Europe.
5
6. Asia at Europe
• -monopolisado ng
hilagang Italy ang
kalakalan.
Lungsod-
estadong
umusbong:
• -Milan, Florence,
Venice, Mantua,
Ferrara, Padua,
Bologna, at Genoa.
• -ang yaman ay hindi
nakasalalay sa lupa
kundi sa kalakalan at
industriya
Sa katunayan,
kung
nangangailangan
ng pera ang
Papa, o
panginoong
maylupa,
nanghihiram sila
sa mga
mangangalakal at
banker ng mga
lungsod-estado.
Pamilyang melici,
halimbawa ng
isang pamilyang
mangangalakal at
banker
Presentation title 6
7. Pagtatapos ng Middle Ages sa huling bahagi ng ika-14 na siglo
• -isinilang ang Renaissance
Renaissance
• -nangangahulugang “muling pagsilang” o rebirth.
• Maaring ilarawan sa dalawang paraan
• 1. Bilang kilusang kultural o intelektuwal na nagtangkang ibalik ang
kagandahan ng sinaunang kulturang Greek at Roman sa
pamamagitan ng pag-aaral sa panitikan at kultura ng mga nasabing
sibilisasyon
• 2. Bilang panahon ng transisyon mula sa Middle Ages tungo sa
Modern Period o Modernong Panahon.
Presentation title 7
8. Bakit nga ba sa Italy sumibol ang
Renaissance?
8
Itinuturing na isa sa maraming dahilan kung bakit
Italy ang pinagmulan ng kadakilaan ng
ng sinaunang Rome at higit na may
kaugnayan ang Italyano kaysa sa mga
Pagtaguyod ng mga maharlikang angkan
Mahalagang papel ang ginampanan ng mga sinaunang
10. Sa pagtatapos ng
middle ages,
nagkaroon ng
bagong
kapangyarihan ang
mga hari at
samantalang ang
kapangyarihan
naman ng simbahan
ay sinimulang
tuligsain.
Ang mga
digmaan,
epidemya, at
suliraning
pang-
ekonomiya ay
tuluyan ng
nagwakas.
Nagbigay daan ang
mga kaganapang ito
sa pagsilang ng
bagong pananaw na
dulot ng interes sa
pag-aaral ng
sinaunang Greece at
Rome, ang
Humanismo.
Humanista
• -mula sa salitang Italian
• -nangangahulugang “guro
ng humanedades,
particular ng wikang latin
• -ang mga skolar na
nanguna sa pag-aaral sa
klasikal na sibilisasyon ng
Greece at Rome
Presentation title 10
11. Mga pinag-aaralan
ng Humanities o
Humanidades
- Wikang Latin
at Greece
-Komposisyon, Retorika,
kasaysayan, at pilosopiya, at
maging ang Matematika at
Musika.
Sa pag-aaral ng mga ito, napagtanto ng
mga humanista na dapat gawing
modelo ang mga klasikal na ideyang
matatagpuan sa mga asignaturang ito.
Humanismo
-isang kilusang intelektuwal noong
Renaissance na naniniwalang dapat
pagtuunan ng pansin ang klasikal na
sibilisasyon ng Greece at Rome sa pag-aaral
dahil naglalaman ito ng lahat ng aral na
dapat matutuhan upang magkaroon ng isang
moral at epektibong buhay.
Presentation title 11
13. Sa Larangan ng Sining at
Panitikan
Francisco Petrarch
(1304-1374)
-ama ng Humanista
-Pinakamahalagang
sinulat niya sa Italyano
ang “Songbook”-
koleksiyon ng mga
sonata ng pag-ibig sa
pinakamamahal niyang
si Laura
Giovanni Boccacio (1313-
1375)
-Matalik na kaibigan ni
Petrarch
-pinakamhusay na
panitikang piyesa ay ang
“Decameron”, isang tanyag
na koleksyon na
nagtataglay ng isangdaang
nakatatawang salaysay.
William Shakespeare (1564-
1616)
-”Makata ng mga makakata”
-nagging tanyag na manunulat
sa Ginintuang Panahon ng
England sa Pamumuno ni
Reyna Elizabeth I.
-Ilan sa mga sinulat niya ang
mga walang kamatayang dula
gaya ng: “Julius Caesar”,
“Romeo at Juliet”, “Hamlet”,
“Anthony at Cleopatra”, at
“Scarlet”.
13
14. Desiderious Erasmus (1466-1536)
• Prinsipe ng mga Humanista
• May akda ng “In Praise of Polly” kung saan tinuligsa
niya ang hindi mabuting gawa ng mga pari at
karaniwang tao
Nicollo Machiavelli (1469-1527)
• Isang diplomatikong manunulat na taga Florence, Italia.
• May akda ng “The Prince”- “Napapaloob sa aklat na ito ang dalawang prinsipyo:
• “Ang layunin ay nagbibigay matuwid sa pamamaraan. “Wasto ang nilikha ng
lakas”.
Miguel de Cervantes (1547-1616)
• Sa larangan ng panitikan, isinulat niya ang nobelang “Don Quixote de la Mancha,
“Aklat na kumukutya at ginagawang katawa-tawa sa kasaysayan ang
kabayanihan ng mga kabalyero noong Medieval Period.
14
15. Sa Larangan ng
Pinta
Michaelangelo Bounarotti (1475-1564)
• Pinakasikat na skultor ng Renaissance, ang una niyang obra maestra ay ang estatwa ni
David.
• Sa paanyaya ni Papa Julius II, ipininta niya sa Sistine Chapel ng Katedral ng Batikano ang
kwento sa Banal na Kasulatan tungkul sa pinagmulan ng sandaigdigan hanggang sa
pagbaha.
• Pinakabantog niyang likha ang La Pieta, isang estatwa ni Kristo pagkatapos ng kanyang
Krusipiksyon.
Leonardo Da Vinci (1452-1519)
• Ang hindi makakalimutang obra maestra niyang “Huling Hapunan” (The Last Supper), na
nagpakita ng huling hapunan ni Kristo kasama ang kaniyang labindalawang disipulo.
• Isang henyong maraming nalalaman sa iba-ibang larangan
• Hindi lang siya kilalang pintor, kundi isa ring arkitekto, skultor, inhinyero, imbentor,
siyentista, musikero, at pilosoper.
Raphael Santi (1483-1520)
• “Ganap na Pintor, “Perpektong Pintor”. Pinakamahusay na pintor ng Renaissance.
• Kilala sa pagkakatugma at balanse o proposisyon ng kanyang mga likha
• Ilan sa mga kaniyang tanyag na gawa ang obra maestrang “Sistine Madonna,” “Madonna and the
Child”, at “Alba Madonna” 15
16. Sa Larangan ng Agham sa Panahon ng
Renaissance
Nicolas Copernicus (1473-1543)
• Inilahad niya ang teoryang Heliocentric; “Ang pag-ikot ng daigdig sa aksis nito,
kasabay ng ibang planeta at umiikot din ito sa paligid ng araw.”
• Pinasinungalingan ng teoryang ito ang tradisyunal na pag-iisip na ang mundo
ang sentro ng sansinukob, na matagal ding tinangkilik ng Simbahan
Galileo Galilei (1564-1642)
• Isang astronomo at matematiko, noong 1610
• Malaki ang naitulong ng kaniyang naimbentong teleskopyo para
mapatotohanan ang Teoryang Copernican
Isaac Newton (1642-1727)
• Higante ng Siyentipikong Renaissance.
• Sang-ayon sa kanyang Batas ng Universal Gravitation, ang bawat planeta ay may kanya-
kaniyang lakas ng grabitasyon at siyang dahilan kung bakit nasa wastong lugar ang
kanilang pag-inog.
• Ipinaliwanag niya na ang grabitasyong ito ang dahilan kung bakit bumabalik ang isang
bagay na inihahagis pataas.
16
17. Paano binago ng mga ambag ng
Renaissance ang pananaw at kultura ng
Europe noon at maging sa kasalukuyan?
18. Ika-14 hanggang
ika-16 na siglo
-sinasabing
panahon na kung
saan kakikitaan ng
mga pagbabago
mula sa madilim
na anino ng
kalangitaang
panahon patungo
sa modernong
panahon.
Ang mga
pangyayaring
naganap sa panahon
ng Renaissance ay
nagbigay-daan sa
pagyaman ng
kabihasnan ng
daigdig dulot ng
malawak at maunlad
na mga pag-aaral,
pagmamasid, at
pananaliksik.
Ang transisyong ito
ay nagbigay-daan din
sa pag-usbong ng
Rebolusyong
Intelektuwal at
malawak na
kaalaman sa daigdig
bunsod ng malayang
pag-iisip at
pagpapahayag ng
bawat indibidwal.
18
20. Gayunpaman, hindi ito naging hadlang upang makilala
ang ialng kababaihan at ang kanilang ambag sa
Renaissance
Sa panahon ng Renaissance, iilang kababaihan
lamang ang tinanggap sa mga unibersidad o
pinayagang magsanay ng kanilang propesyon sa Italy.
Presentation title 20
21. Laura Cereta
-mula sa Brescia
-bago mamatay sa gulang
na 30 ay isinulong ang
isang makabuluhang
pagtatanggol ang isang
makabuluhang
pagtatanggol sa pag-aaral
na humanistiko para sa
kababaihan.
Isotta Nogarola
-mula sa Verona
-may akda ng Dialogue on
Adam and Eve (1451) at
Oration on the Life of St.
Jerome (1453)
-kakikitaan ng kanyang
kahusayan sa pag-unawa
sa mga isyung teolohikal.
Veronica Franco mula
sa Venice at si Vittoria
Colonna mula sa
Roma
-Mahahalang
personalidad ng
Renaissance pagdating
sa pagsulat ng tula
21
22. Sofonisba
-mula sa Cremona
-may likha ng Self Portrait (1554)
Artemisa Gentileschi
-anak ni Orazio na nagpintang Judith and Her Maidservant
with the Head of Holoferness (1625) at Self Portrait as the
Allegory of Painting (1630)
22
23. Pangkatang Pag-uulat
Panuto: Maghahati ang mga mag-aaral sa apat na pangkat. Sa tulong ng
tekstong iyong binasa ay ilahad ninyo ng inyong kapangkat ang
mahahalagang impormasyon tungkol sa Renaissance.
Pangkat 1: Kahulugan ng Renaissance
Pangkat 2: Salik sa pagsibol ng Renaissance
Pangkat 3: Ambag ng Renaissance sa Iba’t-ibang Larangan
Pangkat 4: Mga Kababaihan sa Renaissance
23
24. Maikling Pagsusulit
1. Alin ang pinakawastong kahulugan ng Renaissance?
a. Muling pagsikat ng Kulturang Helenistiko
b. Muling pagsilang ng Kaalamang Griyego-Romano
c. Panibagong kaalamang panrelihiyon sa Europe
d. Panibagong kaalaman sa agham
2. R__________E Nangangahulugan itong “muling pagsilang”
3. Siya’y binansagang makata ng mga makata.
a. Giovanni Boccacio
b. William Shakespeare
c. Leonardo da Vinci
d. Nicolas Copernicus
Presentation title 24
25. 4. Sino ang tatlong tao na kilala sa larangan ng
Agham sa panahon ng Renaissance?
5. Magbigay ng apat na kababaihan na may
ambag sa panahon ng Renaissance.
Presentation title 25
26. Takdang Aralin (Pangkatang Gawain)
Panuto: Pumili ng limang kalalakihan at kababaihan
sa Renaissance at ilagay ang mga kontribusyon nito.
Ilagay sa ¼ Illustration board.
Rubriks:
Nilalaman-5
Disenyo at Kalinisan- 5
Effort- 5
Presentation title 26
28. Ang katawagan sa mga kaganapan na
yumanig sa kakristiyanuhan mula ika-14
hanggang ika-17 na dantaon na humantong
sa pagkakahati ng Simbahang Kristiyano.
Dito nagsimula ang paghihiwalay ng mga Protestante
sa Simbahang Katoliko Romano, gayunpaman hindi
nagpabaya ang mga Katoliko Romano, sinimulan nila
ang pagbabago sa sariling relihiyon nang hindi
binabago ang kanilang doktrina.
28
32. Ama ng
Protestanteng
Paghihimagsik
Isang mongheng
Augustinian at
naging Propesor ng
Teolohiya sa
Unibersidad ng
Wittenberg.
Siya ay nabagabag at nagsimulang
magduda nang mabasa niya ang
kaibahan ng kataruan ng Simbahan
sa katuruan ng Bibliya tungkol sa
kaligtasan… “Ang pagpapawalang
sala ng Diyos sa mga tao ay
nagsisimula sa pananampalataya, at
naging ganap sa pamamagitan ng
pananampalataya” (Romans 1:17).
Rome
noong 1571
32
33. INDULHENSIYA- ito ay isang kapirasong papel na
nagsasaad at nagpapalabas na ang grasya ng Diyos ay
maaaring ipagbili at bilhin para sa kapatawaran at kaligtasan
ng tao.
“Siyamnapu’t limang Proposisyon” (Ninety-
five theses) - noong ika-31 ng Oktubre, 1517
Ipinanganak noong Nobyembre 10, 1483, Eisleben,
Germany.
Hans Luther (Ama) -isang magsasaka na
naging minero ng tanso.
Maragareth Linderman -ay mula sa isang
pamilyang kabilang sa gitnang uri.
33
36. 36
Kumalat sa ibang bayan ng Alemanya ang kapangyarihan ni Luther.
Taong 1529- nagbigay
ang mga sumusuportang
estado at bayang Aleman
ng isang protestasyon.
PROTESTANTE- sila ay
ang mga sumasalungat sa
mamamayang Katoliko at
sa emperador ng Banal na
Imperyong Romano.
Pagkatapos ng ilang taong alitan ng Protestante at Katoliko Romano na
humantong sa digmaan, ito ay tinapos ni Charles V sa pamamagitan ng
paglagda sa Kapayapaang Augsburg noong 1555. Nasasaad sa
kasunduan na kilalanin ng mga hari o namumuno ang malayang pagpili
ng relihiyon ang kanilang nasasakupan.
40. Bago nagsimula ang Repormasyon Protestante,
nagsikap ang mga pinunong Katoliko na maituwid ang
mga maling pamamaraan ng Simbahan.
• Pagbabawal sa mga pari na mag-asawa upang
malayo sa suliranin ng pamilya at nang mailaan
ang buong sarili sa paglilingkod sa Diyos.
• Pag-aalis ng simony
• Pagbabawal sa mga tauhan na tumanggap ng
pagtatala sa anumang tungkulin sa Simbahan sa
kamay ng isang hari o pinuno.
Si papa Gregory VII (1037-1085), na lalong
kilala sa una niyang pangalang Hilderbrand,
ang nagpasimuno ng tatlong pagbabago sa
Simbahan.
40
41. Upang harapin ang hamon ng Protestantismo, isang malakas
na kilusan ang sinimulan ng mga tapat na Katoliko upang
paunlarin ang Simbahang Katoliko.
Catholic Reformation o Counter Reformation
• isinagawa ito ng Konseho ng Trent, Inquisition at mga Samahan ng mga
Heswita (Society of Jesus).
Heswita
• nagtagumpay sa pagbawi sa Bohemia, Hungary, Poland, at Timog Germany
para sa Simbahang Katoliko.
• naging makapangyarihang lakas ng Katolisismo sa kanlurang Europe. 41
43. Sa pangkalahatan, ang simonya ay
ang pagbili o pagbebenta ng isang espirituwal
na tungkulin, gawa, o pribilehiyo. Ang
terminong ito ay mula kay Simon Magus, ang
salamangkero na nagsisikap na bumili ng
kapangyarihan upang maibigay ang mga
himala mula sa mga Apostol (Mga Gawa 8:18).
Ang mga Heswita ay kilala sa kanilang mga
panlilinlang, pang-eespiya, panghihimasok,
pagpatay at paghihimagsik. Sila ay gumagawa
nang malalim tungo sa pulitikal na larangan at
nagsasagawa sa pulitika ng lahat ng mga bansa
sa mundo.
43
44. -nagtatag
sila ng
mga
paaralan
at nagging
dalubhasa
bilang mga
guro.
-pinilit din
nilang
magkaroon
ng
malaking
kaugnayan
sa politika
ng Europe.
-naging
tagapayo sila
at
katapatang-
loob ng mga
hari at reyna
ng mga
kahariang
Katoliko.
-nagtamo sila
ng matataas
na karangalan
sa
pamamagitan
ng kanilang
nagawa bilang
mga iskolar at
mga
siyentista.
44
45. Haring Ferdinand at Reyna Isabella
Ipinatupad ang
Inquisition
laban sa mga
erehe at Hudyo
at nakidigma sa
mga Muslim ng
Granada.
Maging ang
simbahan ay
sumailalim sa
trono ng hari at
reyna.
45
47. 47
Noong ika-14 hanggang 17 dantaon
• -Malaki ang pagbabagong naganap sa Simbahang Katoliko.
• -kung saan maraming mga gawi at turo ng Simbahan ang tinuligsa ng
mga repormista particular sa imoralidad at pagmamalabis ng Simbahan.
Naging tanyag ang pangalang Martin Luther bilang “Ama
ng Himagsikang Protestante” na siyang namuno sa
paglaban sa mga depekto ng Simbahan.
Hindi upang sirain ang Simbahang Katoliko kundi maging
bukas ang Simbahan sa mga pagbabago o reporma.
48. •Hindi nagustuhan ng Papa at ng mga
kawani ng Simbahan ang pagtatagumpay
ni Luther kaya’t tinapatan nila ito ng
Council of Trent, Inquisition, at Society of
Jesus na naglalayong pagbutihin ang
pananampalatayang Katoliko.
•Ang walang tigil na iringan sa pagitan ng
Simbahang Katoliko at Protestante, at
patuloy na pagpapalaganap ng paniniwala
at adhikain ay nagdulot ng sumusunod na
epekto:
48
49. •Nagkaroon ng dibisyong panrelihiyon sa
Europe kung saan ang hilaga ay nagging mga
Protestante samantalang ang timog naman ay
nananatiling Katoliko.
•Sa kadahilanang maraming mga turo ng
Simbahang Katolikona iba sa aral ni Kristo, at
iba pang pagmamalabis ng mga pari, marami
ang humiwalay sa Simbahang Katoliko at
nagtatag ng mga sekta ng Protestante tulad
ng Calvinism, Lutheranism, Methodist, 49
50. •Gumawa ng aksyon ang Simbahang Katoliko
hinggil sa mga suliraning pangrelihiyon na
kanilang hinarap upang muling mapanumbalik ang
dating tiwala ng mga tagasunod nito at pagbutihin
ang pananampalatayang Katoliko.
•Ilan sa mga repormang kanilang ginawa ay ang
pagpapawalang bisa ng seremonya na tumutukoy
sa pagbebenta at pagbibili ng opisyo ng Simbahan
at ang pagbabawal sa pagtatalaga ng mga hari o
karaniwang pinuno sa Simbahan;
•Ang taliwas na ideya ng dalawang malaking
relihiyon sa Europe (Katoliko at Protestante) ay
nagbunga sa mahabang panahon ng digmaang
panrelihiyon at; 50
51. •Ang pagpapanumbalik ng
katuruang espiritwal sa
Kristiyanismo, ang
pagpapalaganap ng Bibliya, at
ang doktrina ng kaligtasan base
sa Bibliya. Isinasaad dito na ang
kaligtasan ay makakamit hindi sa
pagsapi sa Simbahan kundi sa
51
52. •Bakit iniugat kay Martin Luther ang unang
yugto ng Repormasyon?
•Ano-ano ang naging epekto ng
Repormasyon?
•Mabuti ba o masama ang naging epekto ng
Repormasyon? Patunayan
•Ano ang mahalagang epekto na iniwan ng
Repormasyon sa mga tao?
52