12-р анги. Физик. Даалгавар

1. 12-р ангийн 3-р улирлын Сонгох хичээлийн даалгавар
1. Долгион оптик (интерференц)
1. Бие биенээсээ 𝑑 = 1,25 мкм зайтай 𝑆1, 𝑆2 когерент хоёр үүсгүүрээс 𝜆 = 500нм ногоон
гэрэл гарна. Үүсгүүрүүдийн байгаа хавтгайгаас 𝑙 = 1 м зайд дэлгэцийг байрлуулав.
Санамж:Интерферeнцийн максимум үүсэх нөхцөл нь Δ𝑟 = 𝜆𝑛, зургаас Δ𝑟 = 𝑑𝑠𝑖𝑛𝜑
болно. О цэгээс тухайн эрэмбийн максимум хүртэлх ОС, дэлгэц хүртэлх 𝑙–н харьцаа нь
бага өнцгийн үед 𝑠𝑖𝑛𝜑 -тэй ойролцоогоор тэнцүү.
1. Хамгийн ихдээ [a]-р эрэмбийн максимум үүснэ.
2. Нэгдүгээр эрэмбийн максимум О цэгээс [b]дм зайд
үүснэ.
3. Хоёр максимумын хоорондох зай [c]дм болно.
2. Бие биенээсээ 𝑑 = 1,5 мкм зайтай 𝑆1, 𝑆2 когерент хоёр
үүсгүүрээс 𝜆 = 600нм ногоон гэрэл гарна. Үүсгүүрүүдийн байгаа хавтгайгаас 𝑙 = 1 м зайд
дэлгэцийг байрлуулав.
Санамж:Интерферeнцийн максимум үүсэх нөхцөл нь Δ𝑟 = 𝜆𝑛, зургаас Δ𝑟 = 𝑑𝑠𝑖𝑛𝜑
болно. О цэгээс тухайн эрэмбийн максимум хүртэлх ОС, дэлгэц хүртэлх 𝑙–н харьцаа нь
бага өнцгийн үед 𝑠𝑖𝑛𝜑 -тэй ойролцоогоор тэнцүү.
1. Хамгийн ихдээ [a]-р эрэмбийн максимум үүснэ.
2. Нэгдүгээр эрэмбийн максимум О цэгээс [b]дм зайд
үүснэ.
3. Хоёр максимумын хоорондох зай [c]дм болно.
3. Бие биенээсээ 𝑑 = 2,5 мкм зайтай 𝑆1, 𝑆2 когерент хоёр
үүсгүүрээс 𝜆 = 500нм ногоон гэрэл гарна. Үүсгүүрүүдийн байгаа хавтгайгаас 𝑙 = 1 м зайд
дэлгэцийг байрлуулав.
Санамж:Интерферeнцийн максимум үүсэх нөхцөл нь Δ𝑟 = 𝜆𝑛, зургаас Δ𝑟 = 𝑑𝑠𝑖𝑛𝜑
болно. О цэгээс тухайн эрэмбийн максимум хүртэлх ОС, дэлгэц хүртэлх 𝑙–н харьцаа нь
бага өнцгийн үед 𝑠𝑖𝑛𝜑 -тэй ойролцоогоор тэнцүү.
1. Хамгийн ихдээ [a]-р эрэмбийн максимум үүснэ.
2. Нэгдүгээр эрэмбийн максимум О цэгээс [b,c]дм
зайд үүснэ.
3. Хоёр максимумын хоорондох зай [d,e]дм болно.
4. Юнгийн байгууламж дахь интерференцийн 3-р
эрэмбийн максимум нь төвийн максимумаас 6 мм зайд үүсэж байсан бол 5-р эрэмбийн
максимум нь төвийн максимумаас ямар зайд үүсэх вэ?
A. 10 мм B. 90 мм C. 2.5 мм D. 8 мм E. 9 мм
5. Юнгийн байгууламж дахь интерференцийн 2-р эрэмбийн максимум нь төвийн
максимумаас 8 мм зайд үүсэж байсан бол 4-р эрэмбийн максимум нь төвийн
максимумаас ямар зайд үүсэх вэ?
A. 26 мм B. 16 мм C. 4 мм D. 8 мм E. 20 мм
6. Юнгийн байгууламж дахь интерференцийн 3-р максимум нь төв максимумаас 6 мм зайд
үүсэж байсан бол дараалсан хоёр максимум хоорондын зайг тодорхойлно уу.
А. 6 мм В. 5 мм С. 4 мм D. 3 мм Е. 2 мм
7. Юнгийн байгууламж дахь интерференцийн 2-р максимум нь төв максимумаас 8 мм зайд
үүсэж байсан бол дараалсан хоёр максимум хоорондын зайг тодорхойлно уу.
А. 2 мм В. 3 мм С. 4 мм D. 5 мм Е. 6 мм
8. Гэрлийн интерференц нь . . . . . . үзэгдэл юм.
À. Гэрлийн долгион шулуун шугамаар тархахаас хазайх
B. Бодисын хугарлын илтгэгч, давтамжаас хамаарах
С. Орон зайд долгионууд давхцахад долгионы энерги дахин хуваарилагдах
D. Хугарсан цацраг алга болох
E. Гэрэл биеэс ойх

2. 2. Долгион оптик (дифракц)
1. 𝑑 = 2 ∙ 10−5
м торын тогтмол бүхий дифракцын тор дээр дан өнгийн гэрэл эгц тусгав.
Дифракцын тороос 2.5 м зайд байрлуулсан дэлгэц дээр дифракцын зургийг гаргав.
Дэлгэц дээр 1-р эрэмбийн гол максимум нь төвийн максимумаас 6.25 ∙ 10−2
м зайд үүссэн
бол
1) төвийн максимумаас 18.75 ∙ 10−2
м зайд [a]-р эрэмбийн гол максимум үүснэ.
2) Туссан гэрлийн долгионы урт [b ∙ 10−2
] м байна
3) 4-р эрэмбийн гол максимум гэрэл анх туссан чиглэлээс 𝛼 = arcsin(10[−𝑐]
) өнцгөөр
хазайсан чиглэлд үүснэ.
4) Уг торон дээр 𝜆 = 400 нм долгионы урттай гэрэл тусгавал дэлгэц дээр нийт [def] тооны
гол максимум үүснэ.
2. 𝑑 = 4 ∙10−5
м торын тогтмол бүхий дифракцын тор дээр дан өнгийн гэрэл эгц тусгав.
Дифракцын тороос 3 м зайд байрлуулсан дэлгэц дээр дифракцын зургийг гаргав. Дэлгэц
дээр 1-р эрэмбийн максимум нь төвийн максимумаас 4.5 ∙10−2
м зайд үүссэн бол
1) төвийн максимумаас 13.5 ∙ 10−2
м зайд [a]-р эрэмбийн максимум үүснэ.
2) Туссан гэрлийн долгионы урт [b ∙ 10−𝑐
] м байна.
3) 4-р эрэмбийн максимум гэрэл анх туссан чиглэлээс 𝛼 = arcsin(d ∙10−𝑒
) өнцгөөр
хазайсан чиглэлд үүснэ.
4) Уг торон дээр 𝜆 = 500 нм долгионы урттай гэрэл тусгавал дэлгэц дээр нийт [fgh] тооны
гол максимум үүснэ.
3. Торын тогтмол нь 1/500 мм байх дифракцын торон дээр дан өнгийн гэрлийг нормалиар
тусгахад дифракцын 2-р эрэмбийн максимумын хазайлтын өнцгийн синус нь 0.3 байсан
бол туссан гэрлийн долгионы уртыг ол.
A. 400 нм B. 300 нм C. 700 нм D. 500 мм E. 600 нм
4. Дифракцын торонд перпендикуляраар 0.5 мкм долгионы урттай гэрэл тусгав. Гол
максимумаас 2-р эрэмбийн максимум ажиглагдах өнцгийн синус нь sinθ=0.5 бол
дифракцын торын 1 мм тутамд оногдох зураасын тоог ол.
A.250 B. 400 C. 625 D. 100 E. 1000
5. Дифракцын торонд перпендикуляраар 0.6 мкм долгионы урттай гэрэл тусгав. Гол
максимумаас 2-р эрэмбийн максимум ажиглагдах өнцгийн синус нь sinθ=0.3 бол
дифракцын торын 1 мм тутамд оногдох зураасын тоог ол.
A. 200 B. 250 C. 324 D. 36 E. 360
6. Дифракцын торын 1 мм тутамд 200 зураас оногддог. Түүнд перпендикуляраар 0.7 мкм
долгионы урттай гэрэл тусгав. Гол максимумаас 5-р эрэмбийн максимум ажиглагдах
өнцгийн синусыг ол.
A. 0.14 B. 0.28 C. 0.70 D. 0.42 E. 0.56
7. Дифракцын торын 1 мм тутамд 200 зураас оногддог. Түүнд перпендикуляраар 0.7 мкм
долгионы урттай гэрэл тусгав. Гол максимумаас 5-р эрэмбийн максимум ажиглагдах
өнцгийн синусыг ол.
A. 0.36 B. 0.12 C. 0.24 D. 0.60 E. 0.48
8. Торын тогтмол нь 1/500 мм байх дифракцын торон дээр дан өнгийн гэрлийг нормалиар
тусгахад дифракцын 2-р эрэмбийн максимумын хазайлтын өнцгийн синус нь 0.4 байсан
бол туссан гэрлийн долгионы уртыг ол.
A. 500 нм B. 300 нм C. 700 нм D. 400 мм E. 600 нм

3. 9. Торын тогтмол нь 1/500 мм байх дифракцын торон дээр нормалиар туссан 600 нм
долгионы урттай гэрлийн дифракцын 2-р максимумын хазайлтын өнцгийн синусын утгыг
олно уу.
А. sinα = 0.6 В. sinα = 0.7 С. sinα = 0.8 D. sinα = 0.9 Е. sinα = 0.75
10. Торын тогтмол нь 1/500 мм байх дифракцын торон дээр нормалиар туссан 800 нм
долгионы урттай гэрлийн дифракцын 2-р максимумын хазайлтын өнцгийн синусын утгыг
олно уу.
А. sinα = 0.6 В. sinα = 0.7 С. sinα = 0.8 D. sinα = 0.9 Е. sinα = 0.75
11. 1 мм-т 500 зураас бүхий дифракцийн тор дээр 500 нм долгионы урттай гэрэл
перпендикуляраар тусч байгаа бол 2-р эрэмбийн махсимум нь ямар өнцгөөр харагдах
вэ?
A.300 B. 600 C.900 D. 450 E. arcsin(0.05)
12. 1 мм-т 1000 зураас бүхий дифракцийн тор дээр 500 нм долгионы урттай гэрэл
перпендикуляраар тусч байгаа бол 1-р эрэмбийн махсимум нь ямар өнцгөөр харагдах
вэ?
A.300 B. 600 C.900 D. 450 E.arcsin(0.1)
13. Гэрлийн дифракц нь ...... үзэгдэл юм.
A. Гэрлийн долгион шулуун шугамаар тархахаас хазайх
B. Бодисын хугарлын илтгэгч, давтамжаас хамаарах
С. Орон зайд долгионууд давхцахад долгионы энерги дахин хуваарьлагдах
D. Хугарсан цацраг алга болох
E. Гэрэл биеэс ойх
3. Квант оптик
1. 6 · 10−7
м долгионы урттай гэрлийн вакуумд тарах хурд [а] · 108
м/с, давтамж [b] · 1014
Гц
ба уг гэрлийн фотоны энерги [c,de] · 10−19
Ж байдаг. Гэрэл нарнаас дэлхий хүртэлх 1.5 ·
1011
м зайг туулах хугацаа [fdh] с. Планкийн тогтмол h = 6.62 · 10−34
Ж · с
2. 𝜆 = 620 нм долгионы урттай фотоны энергийг тодорхойл. 1240 нм долгионы урттай
фотоны энерги 1 эВ байдаг.
A. 1 эВ B. 0.5 эВ C. 4 эВ D. 0.25 эВ E. 2 эВ
3. 𝐸ф = 3 эВ энергитэй фотоны импульсийг (хөдөлгөөний тоо хэмжээ) тодорхойл.
1 эВ = 1.6 ∙ 10−19
Ж, гэрлийн хурд 𝑐 = 3 ∙ 108
м/с
A. 5.62 ∙ 10−27
кг ∙ м/с B. 4.8 ∙ 10−11
кг ∙ м/с C. 1 ∙ 10−8
кг ∙ м/с D. 1.6 ∙ 10−27
кг ∙
м/с
E. 14.4 ∙ 10−11
кг ∙ м/с
4. Металлыг 𝜆 = 3 ∙ 10−7
м долгионы урттай гэрлээр шарахад үүсэх фотоэлектроны кинетик
энергийн хамгийн их утга 𝐸 = 3.62 ∙ 10−19
Ж . Уг металлын фотоэффектийн үзэгдэл
ажиглагдах улаан хилийн долгионы уртыг ол. Планкийн тогтмол ℎ = 6.62 ∙ 10−34
Ж ∙ с .
Гэрлийн хурд: 𝑐 = 3 ∙ 108
м с
A. 6.62 ∙ 10−7
м B. 3.62 ∙ 10−7
м C. 10.24 ∙ 10−7
м D. 9 ∙ 10−7
м E. 1 ∙ 10−7
м
5. 𝜆 = 310 нм долгионы урттай фотоны энергийг тодорхойл. 1240 нм долгионы урттай
фотоны энерги 1 эВ байдаг.
B. 0.5 эВ B. 0.25 эВ C. 2 эВ D. 4 эВ E. 1 эВ
6. 𝐸ф = 6 эВ энергитэй фотоны импульсийг (хөдөлгөөний тоо хэмжээ) тодорхойл.
1 эВ = 1.6 ∙ 10−19
Ж, гэрлийн хурд 𝑐 = 3 ∙ 108
м/с
A. 28.8 ∙ 10−11
кг ∙ м/с B. 4.8 ∙ 10−11
кг ∙ м/с C. 2 ∙ 10−8
кг ∙ м/с D. 11.25 ∙ 10−27
кг
∙ м/с
E. 3.2 ∙ 10−27
кг ∙ м/с
7. Металлыг 𝜆 = 6 ∙ 10−7
м долгионы урттай гэрлээр шарахад үүсэх фотоэлектроны кинетик
энергийн хамгийн их утга 𝐸 = 1.31 ∙ 10−19
Ж . Уг металлын фотоэффектийн үзэгдэл
ажиглагдах улаан хилийн долгионы уртыг ол. Планкийн тогтмол ℎ = 6.62 ∙ 10−34
Ж ∙ с .
Гэрлийн хурд: 𝑐 = 3 ∙ 108
м с
A. 18 ∙ 10−7
м B. 0.62 ∙ 10−7
м C. 7.86 ∙ 10−7
м D. 9.93 ∙ 10−7
м E. 1.1 ∙ 10−7
м

4. 8. Литийн электрон гаралтын ажил 2.38 эВ. Түүний гадаргуу дээр 2.48 эВ энергитэй ногоон
гэрэл тусгахад хамгийн ихдээ ямар хэмжээний кинетик энергитэй электрон сугаран
гарсан бэ?
A. 4.86 эВ B. 0.48 эВ C. 0.10 эВ D. 2.04 эВ E. 1.37 эВ
9. Никель цезийн хайлшийн электрон гаралтын ажил 1.37 эВ. Түүний гадаргуу дээр 2.04 эВ
энергитэй улаан гэрэл тусгахад хамгийн ихдээ ямар хэмжээний кинетик энергитэй
электрон сугаран гарсан бэ?
A. 0.73 эВ B. 3.41 эВ C. 2.04 эВ D. 1.37 эВ E. 0.67 эВ
10. Цезийн электрон гаралтын ажил нь 1.95 эВ байдаг. Ямар энергитэй фотоны урсгалыг
цезийн гадаргуу дээр тусгахад түүнээс сугарч гарах электроны хамгийн их кинетик
энерги нь 5.25 эВ байх вэ?
A. 3.8 эВ B. 3.3 эВ C. 7.2 эВ D. 5 эВ E. 6.9 эВ
11. Зэсийн электрон гаралтын ажил нь 4.4 эВ байдаг. Ямар энергитэй фотоны урсгалыг
зэсийн гадаргуу дээр тусгахад түүнээс сугарч гарах электроны хамгийн их кинетик энерги
нь 5.2 эВ байх вэ?
A. 0.8 эВ B. 9.6 эВ C. 4.8 эВ D. 5 эВ E. 6.9 эВ
12. Вольфрамын гадаргуу руу 5 эВ энергитэй фотоны урсгалыг тусгахад түүнээс сугаран
гарах электроны хамгийн их кинетик энергийг олно уу. Вольфрамын электрон гаралтын
ажил 4.56 эВ. А. 9.56 эВ В. 0.04 эВ С. 0.44 эВ D. 5 эВ Е. 4.56 эВ
13. 𝜆 = 500 нм долгионы уртад харгалзах гэрлийн квантын энергийг олно уу. Планкийн
тогтмол h=6.62·10−34
Ж·с, вакуум дахь гэрлийн хурд с=3·108
м/с, нано угтварыг 10-9 гэж
тооцно.
A. ≈3.31·10-19 Ж B. ≈5·10-19 Ж C. ≈ 4 ∙10-19 Ж D. ≈2.84·10-19 Ж E. ≈6·10-19 Ж
14. Фотоэффектийн үзэгдлийн үед туссан гэрлийн фотоны энерги (ℎ𝜈) нь электрон гаралтын
ажил ба фотоэлектроны кинетик энергид зарцуулагдана гэж үзнэ. Үүнийг энерги
хадгалагдах хуулийн үүднээс зөв томъёолж туссан фотоны давтамжийг олно уу? (2
оноо)
A. 𝜈 =
𝐴+𝐸 𝑘
ℎ
B. ℎ =
𝐴+𝐸 𝑘
𝜈
C. 𝐴 = ℎ𝜈 − 𝐸𝑘 D. 𝐸𝑘 = ℎ𝜈 − 𝐴 E. 𝐸𝑘 = ℎ𝜈 + 𝐴
15. 𝜆 = 400 нм долгионы уртад харгалзах гэрлийн квантын энергийг олно уу. Планкийн
тогтмол h=6.62·10−34
Ж·с, вакуум дахь гэрлийн хурд с=3·108
м/с, нано угтварыг 10-9 гэж
тооцно.
A. ≈4·10-19 Ж B. ≈5·10-19 Ж C. ≈ 3.31 ∙10-19 Ж D. ≈2.84·10-19 Ж E. ≈6·10-19 Ж
16. Фотоэффектийн үзэгдлийн үед туссан гэрлийн фотоны энерги (ℎ𝜈) нь электрон гаралтын
ажил ба фотоэлектроны кинетик энергид зарцуулагдана гэж үзнэ. Үүнийг энерги
хадгалагдах хуулийн үүднээс зөв томъёолж Планкийн тогтмолыг зөв илэрхийлсэн хариуг
сонгоно уу? (2 оноо)
A. 𝜈 =
𝐴+𝐸 𝑘
ℎ
B. ℎ =
𝐴+𝐸 𝑘
𝜈
C. 𝐴 = ℎ𝜈 − 𝐸𝑘 D. 𝐸𝑘 = ℎ𝜈 − 𝐴 E. 𝐸𝑘 = ℎ𝜈 + 𝐴
17. 6000 𝐴0
долгионы урттай гэрлийн давтамжийг олно уу. (с = 3 · 108
м/с, 𝐴0
=10−10
м)
A. 3 · 1014 Гц B. 5 · 1014 Гц С. 6 · 1014Гц D. 12 · 1014 Гц Е. 18 · 1014 Гц
18. Фото эффектийн үед 4000À0 долгионы урттай гэрлийн үйлчлэлээр 1,25 эВ кинетик
энергитэй электрон сугаран гарах бол металын гаралтын ажлыг олно уу. (1000 A0
долгионы урттай фотон 12.4 эВ энергитэй, с = 3 · 108 м/с, h = 6.62 · 10-34 Жс)
À. 3.1 эВ Â. 2.06 эВ С. 2.48 эВ D. 1.85 эВ Е. 0.48 эВ
19. Цахилгаан соронзон долгионы цикл давтамж 3.14 · 1015 рад/с байсан бол фотоны
энергийг тодорхойл. Санамж: Планкийн тогтмол h = 6.62 · 10-34 Жс
A. 13.24 · 10-22 Ж B. 3.31 · 10-22 Ж C. 13.24 · 10-20 Ж D. 3.31 · 10-19 Ж E. 13.24 ·
10-19 Ж

5. Ашигласан материал: ЭЕШ-ын даалгаврууд
Интерференц Дифракц Квант оптик
1. 2013 A 2.3
2. 2013 B 2.3
3. 2013 C 2.3
4. 2016 A 40
5. 2016 B 40
6. 2015 A 38
7. 2015 B 38
8. 2011 C 7
1. 2018 А 2.4
2. 2018 B 2.4
3. 2018 А 34
4. 2018 B 34
5. 2017 А 42
6. 2017 B 42
7. 2016 A 39
8. 2016 B 39
9. 2015 A 37
10. 2015 B 37
11. 2012 A 38
12. 2012 B 38
13. 2011 D 7
1. 2007 C 2.2
2. 2018 A 35
3. 2018 A 36
4. 2018 A 41
5. 2018 B 35
6. 2018 B 36
7. 2018 B 41
8. 2017 B 37
9. 2017 A 37
10. 2016 A 44
11. 2016 B 44
12. 2015 A 42
13. 2014 A 11
14. 2014 A 35
15. 2014 B 11
16. 2014 B 35
17. 2009 A 52
18. 2009 A 53
19. 2011 B 49