1. 1956 – 20061956 – 2006
ODTÜ’nün kuruluşununODTÜ’nün kuruluşunun
50. yılı50. yılı
bellek dizisi - 2bellek dizisi - 2
2. 14 Şubat 197714 Şubat 1977
Bir ÜniversiteBir Üniversite
DireniyorDireniyor
3. Yorumlar:Yorumlar:
"Hasan Tan'ın ODTÜ'ye rektör olarak atanmasını basit bir
uygulama yanlışı olarak görmek büyük hata olur. Bu atama,
siyasi nitelikliydi ve hedefi ODTÜ'deki özgür düşünce ve
tartışma ortamını yoketmekti."
Uğur Ersoy, “Bozkırı Yeşertenler”, 2002Uğur Ersoy, “Bozkırı Yeşertenler”, 2002
“Hasan Tan, ODTÜ’yü işlerlikten alıkoymak, bunalıma itmek
ve
belli odakların eylem alanı haline getirmek amacıyla kasıtlı
olarak Rektörlüğe getirilmiştir.“
Tüm Öğretim Elemanları Derneği,Tüm Öğretim Elemanları Derneği,
15 Şubat 197715 Şubat 1977
“Arı kovanına çomak sokulmuş, öğretimini sağlıkla devam
ettiren yegane öğretim kurumu olan üniversite, sonuçlarının
önceden kestirilmesi güç olmayan bir ortam içine
sürüklenmiştir.“
Turan Beyazıt, Merkez ValisiTuran Beyazıt, Merkez Valisi
ODTÜ Öğrenci Aileleri Derneği Genel BaşkanıODTÜ Öğrenci Aileleri Derneği Genel Başkanı
16 Şubat 197716 Şubat 1977
4. Nasıl başladı?Nasıl başladı?
Rektör Tarık Somer’in görev süresi 31 Mart 1976’da doldu.
Bu dönem, huzursuzluklarla, boykotlarla geçmiş, eğitimde
aksamalar olmuştu.
Önceki dönemde yaşanan huzursuzlukların tekrar etmemesi
için Rektör Alyanak’ın ilk işlerinden biri, öğrenci
temsilcileriyle görüşmek oldu.
ODTÜ, Ankara Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi
Rektörleri öğrencileri düşünce özgürlüğüne saygıya çağıran
bir ortak bildiri yayınladılar.
Öğrencisiyle, öğretim üyesiyle ODTÜ, boykotlarla geçenÖğrencisiyle, öğretim üyesiyle ODTÜ, boykotlarla geçen
bir dönemin ardından yeniden nefes almaya başlamıştı.bir dönemin ardından yeniden nefes almaya başlamıştı.
Mütevelli Heyet, Rektörlüğe Prof. Ilgaz Alyanak’ı getirdi.
5. ... ve Ilgaz Alyanak görevden alınıyor... ve Ilgaz Alyanak görevden alınıyor
Rektör olarak görevlendirildiği günden itibaren gerek
öğrenciler ve gerekse akademik kadro ile iyi ilişkiler içindeki
Ilgaz Alyanak, 22 Aralık 1976’da bir bildiri yayınladı.
Mütevelli Heyet ile anlaşamadığını belirterek;
kendisinin görevden alınmasını veya Heyetin istifasını istedi.
Mütevelli Heyet üyeleri değiştiriliyorMütevelli Heyet üyeleri değiştiriliyor
İktidardaki II. MC(*)
Hükümeti, 10 Ağustos 1976’da
Aydınlar Ocağı Ankara Şubesi Başkanı Ahmet Sonel’i
ODTÜ Mütevelli Heyet Başkanlığına getirdi.
Aslında herşey bununla başladı...
24 Aralık 1976’da Mütevelli Heyet, Ilgaz Alyanak’ı görevden24 Aralık 1976’da Mütevelli Heyet, Ilgaz Alyanak’ı görevden
aldı.aldı.
(*)
2. Milliyetçi Cephe Hükümeti – AP, MHP, MSP
koalisyonu
6. “Böyle bir Mütevelli Heyetin getireceği rektörle
işbirliği yapmamaya kararlıyız.”
Rona AybayRona Aybay
ODTÜ Öğretim Üyeleri Derneği BaşkanıODTÜ Öğretim Üyeleri Derneği Başkanı
“Alınan kararın karşısındayız.”
ODTÜ AkademikODTÜ Akademik
KonseyiKonseyi
“Mütevelli istifa!”
ODTÜ öğrencileriODTÜ öğrencileri
Tepki büyüktü:Tepki büyüktü:
Ancak bu, henüz bir başlangıçtı...Ancak bu, henüz bir başlangıçtı...
7. Hasan Tan’ın Rektörlüğe atanması büyük tepki topladı.
14 Şubat 197714 Şubat 1977
ODTÜ’nün yeni Rektörü Hasan Tan, göreveODTÜ’nün yeni Rektörü Hasan Tan, göreve
başladı.başladı.
ODTÜ-Stadyum, Şubat 1977ODTÜ-Stadyum, Şubat 1977
Aydınlar Ocağı Yönetim Kurulu üyeliğinde bulunmuş,
uluslararası bir kongrede “psikolojinin işkence aracı olarak
kullanılması” yönünde oy kullanmış biri,
Rektör
ODTÜ’ye
olamazdı.
Böyle bir Mütevelli Heyetin atadığı,
8. İlk istifa edenler Öğrenci İşleri Dekanı Erhan Yaşar ile
Rektör Yardımcıları Mustafa Doruk, Erol Tümer,
Yuluğ Tekin Kurat ve Burhan Özdural oldu.
Akademik kadronun da tepkisi sertti.Akademik kadronun da tepkisi sertti.
İdari İlimler Fakültesi Genel Kurulu, “Hasan Tan’ın
rektörlük görevine getiriliş biçimini eleştiren ve görevinden
istifaya çağıran” bir açıklama yaptı.
Mühendislik Fakültesi ve Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanları
istifa ettiler.
15 Şubat 197715 Şubat 1977
16 Şubat 197716 Şubat 1977
Kimya, Maden, Elektrik Mühendisliği ve Fizik Bölüm
Kurulları “Hasan Tan istifa edinceye kadar öğretime ara
verilmesi” kararı aldılar.
9. Hasan Tan, istifa eden Mühendislik Fakültesi Dekanı’nın
yerine Prof. Sadık Kakaç’ı, Fen Edebiyat Fakültesi
Dekanı’nın yerine Prof. Fuat Bayrakçeken’i atadı.
Sadık Kakaç, görevi kabul etmediğini bildirdi.
Fuat Bayrakçeken, 22 Şubat 1977’de, görevinin üçüncü
gününde istifa etti.
17 Şubat 197717 Şubat 1977
Mimarlık Fakülte Kurulu’nda Tan’ın görevden çekilmesini
isteyen bildiri oybirliği ile onaylandı.
ODTÜ İçel Kampusu Kurucu Dekanı Uğur Ersoy,
İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Rüştü Yüce ile
yardımcıları Turhan Erdoğan ve Akın Ecer istifa ettiler.
18 Şubat 197718 Şubat 1977
ODTÜ; öğrencisiyle, öğretim üyesiyle ayaktaydı.ODTÜ; öğrencisiyle, öğretim üyesiyle ayaktaydı.
10. 23 Şubat 197723 Şubat 1977
Hasan Tan, gazetelere
ilan vererek öğrencileri
derslere girmeye
çağırdı.
“Sevgili Öğrencilerim,
... Zaman kaybı telafi
edilemeyecek boyutlara
ulaşmadan normal
akademik ortama
dönmeyi zorunlu
görüyorum.
...
Hemen derslerinize
başlayınız.” Hürriyet, 23 Şubat 1977Hürriyet, 23 Şubat 1977
11. 23 Şubat 1977 – aynı gün23 Şubat 1977 – aynı gün
Öğrencileri derslere girmeye çağırdığı ilan gazetelerde
baskıya girdiği sırada aynı gün sabah 07:30’da
radyolardan Rektörün ünivesiteyi kapattığı duyuruluyordu.
Hürriyet, 24 Şubat 1977Hürriyet, 24 Şubat 1977
12. Rektör tarafından kapatılan ODTÜ’ye giren
2500 kişilik jandarma birliği, yurtların çevresini sardı,
öğrencilerin yurtları terketmesi çağrısında bulundu.
24 Şubat 197724 Şubat 1977
Haber kendisine
iletildiğinde
Başbakan
Süleyman
Demirel, “çok kötü
haberler verdiniz”
diyordu.
13. Öğrenciler yurtlardan çıkarılıyor ama Ankara’yıÖğrenciler yurtlardan çıkarılıyor ama Ankara’yı
terketmiyorlardı.terketmiyorlardı.
ODTÜ öğrencileri tarafından
hazırlanan ve üniversitedeki
olayları yansıtan “Gelin, Görün”
başlıklı tiyatro oyunu, 14
Mart’ta Ankara’da gösterime
girdi.
Ardından bir karikatür kitabı (*)
yayınladılar, bu karikatürler ve
fotoğraflardan oluşan bir sergi
açtılar.
(*)
Bundan sonraki yansılarda yer alan
karikatürler, bu kitaptan alınmıştır.
14. Tepkiler sürüyordu...Tepkiler sürüyordu...
Ord. Prof. Cahit ArfOrd. Prof. Cahit Arf
ODTÜ Akademik Konsey BaşkanıODTÜ Akademik Konsey Başkanı
“ODTÜ’deki bu direniş kesinlikle siyasi değildir. Tam
tersine, ODTÜ’ye sokulmak istenen siyasete karşı tepkidir.
Rektörlüğe yapılan atamada siyasi emeller yok ise,
istenmediği ilan edilen rektör hangi gerekçelerle
görevde kalmakta direnmektedir?”
15. Bülent UluerBülent Uluer
Devrimci Gençlik DernekleriDevrimci Gençlik Dernekleri
Federasyonu Genel SekreteriFederasyonu Genel Sekreteri
“Ekonomisiyle, politikasıyla
tam bir iflas durumunda olan
II. MC hükümeti, halkın
dikkatini başka yöne çekecek
sansasyonel olaylara ihtiyaç
duymaktadır.
Kimi okulların kapanmasını
sağlayarak, karşıt
görüştekilerin öğretimi
sağlayamadıkları izlenimi
yaratılmaya çalışılmaktadır.
Biz, gençlik üzerindeki bu oyunları boşa çıkarmalıyız.”
16. 2 Mart 19772 Mart 1977
Danıştay, Hasan Tan’ın ODTÜ’yü kapatma kararı için
yürütmeyi durdurma kararı verdi. Danıştay aynı gün, işlerine
Mütevelli Heyet tarafından son verilen 27 öğretim üyesi için
de
yürütmeyi durdurma kararı veriyordu.
Öğrencilerin ve öğretim üyelerinin protestoları ise sürüyordu.
17. 1977 – 1978 Akademik
Takvimi’ne göre güz dönemi
bugün sona eriyordu.
3 Mart 19773 Mart 1977
Yasalara göre Rektörün,
dönem sonu sınavlarının
ertelenmesi için
Akademik Konsey’e
başvurması gerekiyordu.
Ancak dönemin son günü olan 3 Mart 1977 gününe kadar
Hasan Tan, Akademik Konsey’e herhangi bir başvuruda
bulunmamıştı.
Atandığı gününden beri
eğitim, bizzat Rektör
tarafından aralıklı olarak
kesintiye uğratılmıştı.
18. Akademik Konsey, bunun karşılığında bir bildiri yayınladı:
8 Mart 19778 Mart 1977
Öğretim üyelerine dağıtılan imzasız bir yazıda, dönem
sonu sınavlarının 14 Mart 1977 günü başlayacağı bildirildi.
• Göstermelik bir sınav dönemi yerine
sınavlar, öğrenim süresindeki
kayıpların telafi edileceği bir ek
öğrenim döneminden sonra
yapılmalıdır.
• Halen istifası kabul edilen dekan
ve bölüm başkanlarının yerine
atama yapılmış değildir. Sağlıklı bir
öğrenim bu koşullarda mümkün
değildir.
• Akademik takvimi belirleme yetkisi Akademik Konsey’dedir.
Buna rağmen, kim tarafından belirlendiği belli olmayan
imzasız akademik takvim taslakları dağıtılmaktadır.
19. 28 Mart 197728 Mart 1977
Hasan Tan, “sınav döneminin bittiğini ve kış yarıyıl tatilinin
başladığını” açıklayarak yurtları boşalttırdı.
Hasan Tan’ın Rektör olarak göreve geldiği günden bu yana
eğitimin neredeyse yapılmadığı “sözde akademik dönem” sona
ermişti.
Öğretim
üyeleri,
ODTÜ
içinde
yürüyüş
yaparak
kararı
protesto
ettiler.
20. 2 Nisan 19772 Nisan 1977
Danıştay, Akademik
Konsey’e danışılmadan
belirlenen Akademik
Takvim için yürütmeyi
durdurma kararı aldı.
Aynı gün, Mütevelli
Heyet tarafından
ODTÜ’den
uzaklaştırılan Fizik
Bölümü öğretim
üyelerinden Prof.
Hakkı Ögelman’a
ilişkin karar için de
yürütmeyi durdurdu.
Danıştay, adeta ODTÜ
için çalışır olmuştu.
21. Basında ODTÜ manşetlerden inmiyor, tartışmaBasında ODTÜ manşetlerden inmiyor, tartışma
köşeleri ODTÜ’ye ilişkin görüş yazılarıyla doluyordu.köşeleri ODTÜ’ye ilişkin görüş yazılarıyla doluyordu.
Cumhuriyet,Cumhuriyet,
25 Şubat 197725 Şubat 1977
22. Cumhuriyet,Cumhuriyet,
5 Nisan5 Nisan
19771977
“Şu anda Türkiye’de eğitime benzer birşeylerin yapılabildiği
tek yer ODTÜ. Yeni dönemde ODTÜ’nün MHP tarafından
‘düşürülmesi’ için olaylar bekleniyor...”
23. Cumhuriyet,Cumhuriyet,
2 Mayıs 19772 Mayıs 1977
“Bugün parmaklarından genç kanı damlayan bir siyasal
iktidarın buyruğunda çalışanlar bilmelidir ki, birkaç yıl sonra, o
güzel ODTÜ kampusuna ‘UNUTMAYALIM’ başlığı altında bir
anıt dikilebilir...”
24. Cumhuriyet, 13 Haziran 1977Cumhuriyet, 13 Haziran 1977
“Bugün için temel sorun, ODTÜ için yeni bir yasa değil,
üniversitemizi tarihinin en korkunç ve kanlı bunalımına
götürenlerin üniversitemizden ayrılmasıdır.”
25. ““Sözde akademik dönem” iptal ediliyor ama...Sözde akademik dönem” iptal ediliyor ama...
Hasan Tan’ın Akademik Konsey’in onayını almadan
hazırladığı akademik takvim, Danıştay tarafından iptal edildi.
Bunun üzerine Hasan Tan,
üniversiteyi yeniden kapattığını açıkladı.
21 Nisan 197721 Nisan 1977
26 Nisan 197726 Nisan 1977
26. Hasan Tan dönemi, ilk şehidini veriyor...Hasan Tan dönemi, ilk şehidini veriyor...
ODTÜ-ÖTK(*)
sözcüsü Ertuğrul
Karakaya, öğrencisi olduğu üniversiteye
girmeye çalışırken jandarma tarafından
arkadan vuruldu, düştüğü yerde
süngülendi.
Ertuğrul, Hasan Tan
döneminin henüz ilk
şehidiydi.
8 Haziran 19778 Haziran 1977
(*)
Öğrenci Temsilcileri Konseyi
27. Ölümle noktalanan direniş, Rektörün istifasını getiriyorÖlümle noktalanan direniş, Rektörün istifasını getiriyor
Hasan Tan, Rektör olarak göreve
başladığı 14 Şubat 1977’den 4 ay sonra
istifa etti.
22 Haziran 197722 Haziran 1977
28. ODTÜ, 9 aylık kabusunu
yarılamamıştı bile...
Hasan Tan gitmişti,Hasan Tan gitmişti,
ama kabus henüzama kabus henüz
sona ermemişti...sona ermemişti...
Hasan Tan tarafından
üniversiteye “işçi” olarak
alınan militanlar,
dehşet ve ölüm saçmaya
devam edeceklerdi.
29. Toparlanma dönemiToparlanma dönemi
Prof. Temel Çakaloz
Rektör Vekili olarak atandı.
Öğretim üyeleri,
ODTÜ-ÖTK ve
ODTÜ işçilerinin bağlı olduğu
Sosyal-İş sendikası,
el ele Hasan Tan döneminin
kalıntılarının temizlenmesi için
mücadeleye girdiler.
30. Mütevelli Heyet’ten Hasan
Tan döneminde istifa eden
üyelerin yerine atamaların
yapılması,
... ve öncelikli olarak sayıları
350’yi bulan Hasan Tan’ın
“işçi”lerinin ODTÜ’den
temizlenmesi
gerekiyordu.
Öğrencisiyle, öğretim
üyesiyle, çalışanlarıyla
ODTÜ’yü kucaklayacak bir
Rektör’ün atanması,
31. ODTÜ’de eğitim yeniden başlıyor...ODTÜ’de eğitim yeniden başlıyor...
Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Mütevelli Heyetin boş bulunan
5 üyeliğine yapılan atamaları onayladı.
Prof. Nuri Saryal, Rektör Vekilliğine
atandı.
ODTÜ’ye bu rektörü atayarak bu kabusun yaşanmasına neden
olan Mütevelli Heyet Başkanı Ahmet Sonel istifa etti.
Saryal, 7 Kasım 1977’de eğitim-öğretime başlanacağını
açıkladı.
Hasan Tan’ın atanmasıyla kesilen eğitim, 9 ay sonraHasan Tan’ın atanmasıyla kesilen eğitim, 9 ay sonra
yeniden başlayacaktı.yeniden başlayacaktı.
14 Temmuz 197714 Temmuz 1977
27 Eylül 197727 Eylül 1977
5 Ekim 19775 Ekim 1977
32. Ancak acılar henüz bitmemişti.Ancak acılar henüz bitmemişti.
ODTÜ açılmış, eğitim-öğretim başlamıştı. Bununla birlikte
Hasan Tan döneminde işe alınan militanlar, ODTÜ’den
çıkartılamamıştı.
Bombanın ardından yaylım ateşi açıldı. 52 öğrenci
yaralandı.
Rektörlük binasının yanında forum için toplanan
öğrencilerin üzerine Rektörlük binasının 5. katından
atılan bomba, büyük gürültüyle patladı.
Yaralı öğrencilerden İbrahim Baloğlu, 11 Aralık 1977 günü
hastanede yaşamını yitirdi.
9 ay süren kabus, acılarla bitmişti.9 ay süren kabus, acılarla bitmişti.
Olayın ardından 14 Şubat 1977 tarihinden sonraOlayın ardından 14 Şubat 1977 tarihinden sonra
ODTÜ’de işe alınanların tümünün işine son verildiODTÜ’de işe alınanların tümünün işine son verildi ..
2 Aralık 19772 Aralık 1977
33. ODTÜ’nün ikinci Rektörü (1961) Prof. SehaODTÜ’nün ikinci Rektörü (1961) Prof. Seha
Meray,Meray,
2 Mayıs 1977’de şöyle demişti:2 Mayıs 1977’de şöyle demişti:“... Birkaç yıl sonra,
o güzel ODTÜ kampusuna
belki bir anıt dikilebilir.
üniversitemizi çağın gerisine sürükleme çabalarına
üniversitemiz öğretim üyelerinin, öğrencilerimizin ...
bilinçli desteği ile engel olunmuştur...”
1976-1977
yıllarında ...
Bu anıta,
“UNUTMAYALIM” başlığı
altında şunlar yazılabilir
belki:
34. Bugün Rektörlük binasının yanında,Bugün Rektörlük binasının yanında,
öğrencilerin üzerine bombanın düştüğü yerde,öğrencilerin üzerine bombanın düştüğü yerde,
gökyüzüne yükselen 9 direkten oluşan bir anıtgökyüzüne yükselen 9 direkten oluşan bir anıt
var.var.
35. Bu anıt,Bu anıt,
öğrencisi,öğrencisi,
öğretim üyesiöğretim üyesi
ve çalışanlarıylave çalışanlarıyla
ODTÜ’nünODTÜ’nün
9 aylık9 aylık
direnişinidirenişini
simgeler.simgeler.
Fotoğraflar: Aydın TiryakiFotoğraflar: Aydın Tiryaki
(CHE’81)(CHE’81)
