Padraun do standar opracional kolheta fini forerai
1. 1
Simão M. Belo Sp. MSi
Precedementu Operacional Padrão
Produs Fini Certifikadu, Aihoris Forerai no Hare
REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE
MINISTÉRIO DE AGRICULTURA E PESCAS
DIRECÇÃO NACIONAL AGRICULTURA HORTICULTURA E EXTENCION
Autor :
Simao M. Belo
Cipriano Martins
Luis Siki
Fernando Soares
Manuel Patricio
Constantino da Cosata
Rafael Felisiano
Andre Alves
Paulo Soares
2. 2
1.Hetan fini nebe kualidade diak ho kuantidade
barak.
2.Hetan fini nebe mosh o standar be’e 11 – 12 %.
Istoria no Obejectivo
Autor
Simao M. Belo
Cipriano Martins
Luis Siki
Fernando Soares
Manuel Patricio
Constantino da Cosata
Rafael Felisiano
Andre Alves
Paulo Soares
3. 3
Ekipamentu :
Prosedimentu :
1. Determina kriteriu kolheta
a. Tempu kolheta ona, loron depois de kuda 90 – 100 tuir
deskrisaun aihoris
b. Ko’or tahan hatudu kinur 90 %
c. Standar be’e 20-30 %
d. Mosu ona riska iha kulit forerai musan
2. Kulit laran forerai hatudu nakukun oituan (la mutin)
3. Perparasaun material, ekipamentus no serviso nain.
4. Luan area kolheta
5. Foti sample hodi testu standar be’e
6. Rega be’e ba area nebe atu kolheta hodi halo rai mamar
7. Kolheta uja aisuak e garfu
8. Rezultadu kalheta, haibur hamutuk fatin ida nebe siguru no
stratejiku
9. Ku’u forerai no halao selesaun (haketak forerai musan ki’ik no musan bo’ot)
10. Rezultadu kolheta tau/ense iha karong no tetu
11. Fini prontu atu prosesu tutan tutan
Faze Kolheta Aihoris Forerai
Nu Ekipamentu Funsaun ekipamentu
1 Aisuak : Hodi ke’e Aihoris
2 Saku/Ember : Rai/tau forerai depois de ke’e
3 Terpal : Habai no rai forerai
4 Moisture test : Sukat standar be’e forerai
5 Transporte/gerobak : Tula produsaun ba halibur fini fatin no rai fini fatin
6 Dasing : Tetu forerai depois de kolheta
7 Tali : Kesi saku iha tempu halot
Forerai musan sei nurak
Forerai Musan tuan, pronto
kolheta
Riska ne’e hatudu katak forerai
tuan no pronto kolheta
Kolheta Forerai
4. 4
Faze Habai Aihoris Forerai
Ekipamentu :
1. Moisture teste hodi sukat stadar be’e fini
2. Tagki/balde/basiang hodi fase forera.
3. Simenti habai fatin hodi hamaran fini
4. Equipamentu hatuk fini iha tempu
5. Saku Nylon hodi tau/rai fini
6. Tali hodi kesi saku depois de halot fini
7. Dasing hodi tetu fini
8. Palet hodi tau silo iha leten
9. Balde no mangera
Prosedimentu :
Habai forerai ho loron matan/manas
1. Sukat standar be’e antes habai
2. Fini fase ho be’e iha tangki/balde/basian hodi nune’e bele hamos
rai husi fini
3. Lekar fini forerai iha fatin habai nebe mos
4. Forerai lekar ho ninia mahar Maksimu dalas 2 (marang lalais)
5. Sukat standar be’e sekuandu forerai marang ona no hapara habai
kuandu standar be’e to’o ona 12 %
6. Standar be’e forerai to’o ona 12 %, pesija rai no tau iha iha fatin nebe siguru, tau iha palet/
hadak/aii leten.
7. Selesaun fini no pronto halot/falun (pak).
6. 6
Ekipamentu :
Prosedimentu :
1. Determina kriteriu kolheta
Tempu kolheta ona, loron depois de funan 30 – 35
Minimu saren kinur 90 %
Standar be’e 23—27 %
Tahan bandeira kinur ona
Ko’o Hare musan kinur ona (hatudu hare tasak ona)
Halao kolheta diak liu iha kondisaun maran (antes ne’e la udan)
2. Perparasaun material, ekipamentus no serviso nain
3. Koko/sukat standar be’e
4. Kolheta hare uja tudik/sabit hodi kua hare kain 10-20 cm husi
rai
5. Kesi hare kain nebe kua ona, uja tali.
6. Halibur hare kain nebe kolheta ona iha fatin nebe stratejia
7. Hare kain pronto sama/baku
Faze Kolheta Aihoris Hare
Nu Ekipamentu Funsaun ekipamentu
1 Sabit/ tudik : Kua aihoris hare iha tempu kolheta
2 Saku nylon : Rai aihoris hare depois kolheta
3 Tali : Kesi hare no Saku
4 Terpal : Habai no tau/rai hare
5 Moisture teste : Sukat standar fini hare
7. 7
Ekipamentu :
1. Lona : halibur, sama/baku hare.
2. Lafatik : fahe entre hare no ida nebe la’os hare (du’ut musan).
3. Karong : tau/rai/halot hare mos
4. Tali : kesi karong.
5. Dasin : tetu hare.
6. Threser mekaniku (pedal/hean) : baku hare.
Prosedimentu :
Baku hare manuál (liman/ain)
Saren hare tau iha lona leten no sama to’o hare musan haketak an husi hare kai’in. uja
material hanesan lafatik no bote atu haketak foer husi hare, ho ajudus husi anin. Hare
nebe mo’os ona tau iha karon no kesi metin.
Baku hare ho makina Threser :
1. Revista no hamos makina threser husi hare/variedade nebe baku
antes
2. Baku/se hare saren ba makina ibun.
3. Haketak saren no halibur hare musan
4. Rejultadu hare mudah ba fatin siguru (saku) no tetu
5. Fini pronto hamaran/habai.
Faze Baku Hare
8. 8
Materia :
1. Moisture teste : sukat standar be’e fini
2. Lona : habai fini.
3. Materia hatetuk fini/invando iha prosesu hamaran
4. Batch dryer : hamaran fini ho makina
5. Saku : rai fini no tali hodi kesi karong
6. Dasing : tetu fini h
7. Palet : hatur fini temporari
Prosedure :
A. Hamaran fini ho alamiah/natural
1. Sukat standar be’e antes habai
2. Loke no nahe lona nebe revista ona (moss)
3. Fini nebe habai iha lona leten ho mahar 3-5 cm
4. Fila fini nebe habai kada oras 2 no sukat standar be’e.
5. Karik standar be’e atinji ona 12 %, halot fini iha fatin silu, bidong,
karong ka fatin nebe seguru seluk (tula iha palet/hadak leten
B. Hamaran fini ho makina dryer
1. Sukat standar be’e antes hamaran ho makina
2. Revista makina dryer (mos/foer) hodi asegura fini la kahur malu ho variedade seluk
3. Ense fini ba makina hamaran fini ho nia mahar 25 – 30 cm
4. Fila fini nebe habai kada oras 2 no sukat standar be’e.
5. Tau matan bebeik no kuidado tempratura labele liu 4 5˚C
6. Kuando standard bee atinji/to’o ona 12 % halot no tetu
7. Fini pronto ona atu hamos
Habai fini/hamaran fini hare
Makina dryer
Palet/hadak
Hamaran fini ho natural
Habai fini uja lona