Sabit protezlerde model

T.C.
MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI
DĠġ PROTEZ
SABĠT PROTEZLERDE MODEL
724DC0034
Ankara, 2011

Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve
Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak
öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıĢ bireysel öğrenme
materyalidir.
Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiĢtir.
PARA ĠLE SATILMAZ.

i
AÇIKLAMALAR ...........................................................................................................................ii
GĠRĠġ ..............................................................................................................................................1
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1 ...........................................................................................................3
1. SABĠT PROTEZLERDE ALÇI MODEL...................................................................................3
1.1. Sabit Protez..........................................................................................................................3
1.2. Sabit Protezin Avantajı........................................................................................................4
1.3. Sabit Protezin Dezavantajları...............................................................................................4
1.4. Sabit Protezin Sınıflandırılması...........................................................................................4
1.4.1. Kronlar .........................................................................................................................4
1.4.2. Köprüler .......................................................................................................................6
1.4.3. Endikasyonları..............................................................................................................6
1.5. Ġmplant Üstü Protezler.........................................................................................................7
1.6. DiĢ Kesimi ve Basamak.......................................................................................................7
1.7. Basamağın Teknisyen Açısından Önemi.............................................................................8
1.8. Sabit Protezlerde Model ......................................................................................................8
1.6. Ölçü ve Model Analizi.........................................................................................................9
1.7. Enfeksiyöz Hastalıklara KarĢı Korunma ...........................................................................10
UYGULAMA FAALĠYETĠ .....................................................................................................11
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME...........................................................................................17
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2 .........................................................................................................18
2. GÜDÜKLÜ ALÇI MODEL......................................................................................................18
2.1. Güdük (Die).......................................................................................................................18
2.2. Güdük Yapımında Kullanılan Materyaller ........................................................................20
2.3. Güdük Yapım Teknikleri...................................................................................................20
2.4. Alçı Güdük Yapımı............................................................................................................20
2.4.1. Avantajları..................................................................................................................20
2.4.2. Dezavantajları ............................................................................................................21
2.4.3. Alçı Güdük Yapım Teknikleri....................................................................................21
2.5. Amalgam Güdük................................................................................................................22
2.6. Siman Güdük .....................................................................................................................22
2.7. Elektroliz Yoluyla Elde Edilen Bakır ve GümüĢ Güdük ...................................................22
2.8. Akril Güdük.......................................................................................................................22
2.9. Kullanılan Araç ve Gereçler ..............................................................................................22
2.9.1. Pin Çivileri (Die-Güdük Çivileri) ..............................................................................22
2.9.2. Pindeks Cihazı............................................................................................................23
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–3 .........................................................................................................39
3. GÜDÜKLÜ MODELĠ ARTĠKÜLATÖRE ALMA ..................................................................39
3.1. Artikülatör .........................................................................................................................39
3.1. Artikülasyonda Amaç........................................................................................................40
3.2. Artikülasyonda Kullanılan Yöntemler...............................................................................40
3.3. Modeli Artikülatöre Almada Temel Kurallar ....................................................................40
MODÜL DEĞERLENDĠRME .....................................................................................................46
CEVAP ANAHTARLARI............................................................................................................47
KAYNAKÇA................................................................................................................................48
ĠÇĠNDEKĠLER

ii
AÇIKLAMALAR
KOD 724DC0034
ALAN DiĢ Protez
DAL/MESLEK DiĢ Protez Teknisyenliği
MODÜLÜN ADI Sabit Protezlerde Model
MODÜLÜN TANIMI
Bu modül, sabit protezlerde alçı model elde etmek, güdüklü
model elde etmek ve güdüklü modeli artikülatöre almak
için gerekli bilgi, teknik, iĢlem ve beceri basamaklarını
gösteren öğrenme materyalidir.
SÜRE 40/24
ÖN KOġUL
YETERLĠK Sabit protezlerde model elde etmek
MODÜLÜN AMACI
Genel Amaç
Bu modül ile diĢ protez laboratuvarlarında gerekli araç,
gereç ve donanım sağlandığında, sabit protezler için negatif
modelden (hasta ağzından hekim tarafından alınan ilk
ölçüden) tekniğine uygun farklı metotları kullanarak pozitif
model (ölçü kaĢığı içindeki ölçüden çalıĢma modeli elde
edilmesi) elde edebileceksiniz.
Amaçlar
1. Alçı model elde edebileceksiniz.
2. Güdüklü model elde edebileceksiniz.
3. Güdüklü modeli artikülatöre alabileceksiniz.
EĞĠTĠM ÖĞRETĠM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
Donanım: Alçı çeĢitleri, bol, bol kaĢığı, vibratör, alçı
kesme motoru, asma motor veya mikromotor, frez çeĢitleri,
die (pin) çivileri, izolasyon malzemesi, yapıĢtırıcı, mum,
spatül çeĢitleri, bek, artikülatör
Ortam: DiĢ protez teknisyenliği çalıĢma laboratuvarı
ÖLÇME VE
DEĞERLENDĠRME
Modülün içinde yer alan, her faaliyetten sonra verilen
ölçme araçları ile kazandığınız bilgileri ölçerek kendi
kendinizi değerlendireceksiniz.
Öğretmen, modülün sonunda, size ölçme aracı (test, çoktan
seçmeli, doğru-yanlıĢ, v.b) kullanarak modül uygulamaları
ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek
değerlendirecektir.
AÇIKLAMALAR

1
GĠRĠġ
Sevgili Öğrenci,
Hareketli protezlerin yapımında olduğu gibi, sabit protezlerin yapımında da klinik
baĢarı, ölçü, model ve laboratuvar aĢamalarında elde edilecek sağlıklı sonuçlara bağlıdır.
Laboratuvarda baĢarının elde edilmesi de, çalıĢma modellerinin (pozitif model)
kesilmiĢ diĢ ve çevresini tam olarak yansıtmasıyla mümkündür. Hekim tarafından ölçüsü
alınan (negatif model) serbest veya köprü dayanağı olarak kullanılacak diĢ modellerinin
hazırlanmasında farklı yöntemler kullanılmaktadır. Sabit protezlerin yapım aĢamasında
çalıĢmalar, full ark alçı model üzerinde yapılabildiği gibi asıl kullanılması gereken, çalıĢma
kolaylığı sağlayan ve doğru sonuçlar veren güdüklü model üzerinde çalıĢmaların
yapılmasıdır. ÇalıĢma modeli elde edildikten sonra bu modelin artikülatöre alınma aĢaması
da önem taĢımaktadır.
Sizler bu modülü tamamladığınızda, sabit protezler için alçı model, güdüklü alçı
model elde edebilecek ve güdüklü modelin artikülasyon aĢamasını gerçekleĢtirebileceksiniz.
GĠRĠġ

3
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1
Bu öğrenim faaliyetinde verilen bilgiler doğrultusunda uygun laboratuvar ortamı ve
donanım sağlandığında sabit protezler için alçı model elde edebileceksiniz.
 DiĢ hekimliğinde kullanılan protez çeĢitlerini sınıflandırarak açıklayınız.
 Sabit ve hareketli protezlerde kullanılan alçı model elde etme yöntemlerini
inceleyiniz.
 DiĢ protez laboratuarlarına giderek alçı model elde etme iĢlem basamaklarını
gözlemleyiniz. Gözlem sonuçlarınızı rapor haline getirerek sınıfta, öğretmen ve
arkadaĢlarınızla paylaĢınız.
 Alçı model elde etmede kullanılan alçı çeĢitlerini ve bu alçıların özelliklerini
araĢtırınız.
1. SABĠT PROTEZLERDE ALÇI MODEL
Sabit protez laboratuar çalıĢmaları için öncelikle çalıĢma modelinin elde edilmesi
gerekir. Alçı çalıĢma modeli, alçının hekim tarafından hasta ağzından alınan ölçü içine
dökülmesi ile elde edilir. Model, ağız içi doku ve diĢlerinin bütün detaylarını yansıtmalıdır.
Sonuç restorasyonun baĢarısı, çalıĢma modelin doğruluğuna ve niteliğine bağlıdır.
1.1. Sabit Protez
Vücuttaki herhangi bir eksikliğin, iĢlevini tam olarak yerine getiremeyen organ ya da
dokunun yapay olarak yerine konulmasına protez denir.
Sabit Protezler; çiğneme basıncını diĢler ve paradonsium yardımıyla çene kemiğine
ileten protezlerdir. Bu protezlerde tutucu elemanlar; kurallarına uygun hekim tarafından
kesilmiĢ diĢler veya kökler üzerine yerleĢtirilen kron, pivo, inley gibi elemanlardır. Bu
protezler, hastaya uygulandıktan sonra kiĢi tarafından çıkarılıp takılmadıkları için sabit
protez adını alır.
Sabit protez yapımı kuvvetli destek diĢlerin varlığına bağlıdır. Ayrıca bunların diĢ
kaybına uğramıĢ çenelerde amacına uygun olarak dağılmıĢ olması gerekir. Sabit protezlerin
uygulanacağı ağızlarda periodontal sorunların olmaması gerekir.
AMAÇ
ARAġTIRMA

4
1.2. Sabit Protezin Avantajı
 Mukoza desteğine gerek yoktur.
 Doğal diĢler kadar yer kaplar, daha fazla yere gereksinim yoktur.
 Isırma kuvveti daha fazla sağlanabilir.
 Kullanımı kolaydır.
 Estetiktir, yabancı cisim olarak algılanmaz.
1.3. Sabit Protezin Dezavantajları
 Endikasyon sahası daha dardır.
 Yapımı için elveriĢli koĢullar gereklidir. DiĢlerin eğimli olmaması, yeterli
destek diĢ olması ve bunların sağlıklı olması gerekir.
 Yapımı daha zordur ve daha pahalıdır.
 Temizlenmesi için ulaĢılması güç olan yerleri vardır.
 DiĢ etinde enfeksiyon oluĢma ihtimali yüksektir.
 Tamiri hemen hemen olanaksızdır.
 DiĢ kesimi nedeniyle diĢte madde kaybına neden olur.
 Herhangi bir destek diĢ çekildiğinde ilave olanağı yoktur.
1.4. Sabit Protezin Sınıflandırılması
Sabit protezler, yapılma ve uygulama Ģekillerine göre kronlar ve köprüler olarak iki
ana gruba ayrılırlar
1.4.1. Kronlar
Kronlar, doğal diĢin Ģekil, fonksiyon ve estetiğini iade eden ve tek diĢe uygulanan
sabit protez türleridir. Kronlar;
 Yeterli diĢ desteğinin olmadığı durumlarda dolguyu restore etmek için,
 Zayıf diĢlerin kırılmasını önlemek için,
 DiĢ implantına üst yapı olarak,
 Estetik amaçlı kullanılmaktadır.
Resim 1.1: Kron
Kronlar yapıldıkları materyaller, bölgeler, kapladığı diĢ yüzeyleri ile daimi ve geçici
olarak kullanım amaçlarına göre çok çeĢitlidir. Kron çeĢitleri aĢağıda verilmiĢtir.

5
 Tam metal kronlar (full kronlar): Tamamı döküm metal olan ve estetik yapı
içermeyen kronlardır.
 Veneer kron: Vestibül yüzü tüm ve proksimal yüzlerin yarıları estetik bir
materyal ile kaplanmıĢ diğer yüzleri metal olan krondur.
 Teleskop kron: Kesilen diĢ üzerine yapılan esas baĢlık (primer coping)
restorasyon üzerine hazırlanan ikincil (sekonder) krondur. Ġç içe geçme özelliği
vardır.
 Jaket kron: Sadece porselen ya da akrilik malzemeden hazırlanan metal alt
yapı içermeyen krondur.
 Porselen-metal kronlar: Metal alt yapı üzerine porselen materyalin
yerleĢtirildiği krondur.
 Metal desteksiz porselen kronlar: Metal alt yapı gerektirmeyen,
güçlendirilmiĢ porselenin tek baĢına kullanılarak hazırlanan krondur.
 Parsiyel kronlar: DiĢin sadece belli yüzlerini restore eden yapıdır. Bu kron
türleri, en az diĢ dokusu kaldırmakla ve normal diĢ pulpasını en az tehlikeye
sokmakla, maksimum tutuculuk elde edilebilen kron Ģeklidir.
3/4 kronlar: Dört yüzü bulunan diĢlerde, üç yüzünü kaplayan döküm
metal kron Ģeklidir. Santral, lateral ve kanin diĢlere uygulanır.
4/5 kron: Premolar ve molar diĢlerinin beĢ yüzünden dördünü kaplayan
parsiyel krondur.
Modifiye parsiyel kronlar: Modifiye parsiyel kronlarda metal yapı,
lingual, mesial ve distal yüze mükemmel adapte edilen, mesial ve distalde
diĢ etine kadar uzanan, lingualde ise serbest diĢ eti kenarından uzak olan
bir kron Ģeklidir.
Laminate kronlar: Genel olarak estetik kusuru bulunan diĢlerin vestibül
(dıĢ) yüzeylerinin diĢ renginde estetik bir materyalle kaplanması olarak
tanımlanır. Porselen laminate tekniği; anterior diĢlerde diestema,
mikrodonti (küçük diĢ), renklenme gibi restorasyon gereken durumlarda
diĢ yapısı ile rengini restore etmek için kullanılır. Ġnce bir porselen
tabakayı, yapıĢtırıcı ile diĢe yapıĢtırmayı içerir. Hazırlanan fasetler
diĢlerin sadece vestibül yüzeylerine uygulandığı için preparasyon da
sadece vestibül yüzeylerde yapılır.
 Milli kron: Tutuculuklarını kök içindeki kanala yerleĢtirilen metal miller ile
sağlayan kronlardır. Kök içindeki parça ile kron kısmı tek olarak hazırlanmıĢ ise
pivo, kök kısmı ve estetik üst yapı ayrı ayrı olarak hazırlanmıĢ ise post core
restorasyon adını alır.
 Geçici kron: DiĢlere yapılacak kronun kesim safhası ile protezin simante
edilmesi (yapıĢtırılması) için geçen zaman aralığında kullanılan protezlere
geçici kron denir.

6
1.4.2. Köprüler
Sabit protezde yapılacak olan kron sayısı birden fazla ise protez köprü adını alır.
Köprü desteğini ağız içinde bulunan diĢ ve köklerden alıp, diĢler arasında var olan kret
bölgesine gövdenin yerleĢtiği protez tipidir.
Kuvvetin çeneye iletimi dayanak (destek) diĢler aracılığı ile yapılmaktadır. Köprüyü
taĢıyan diĢlere destek diĢler, bunlara yerleĢtirilen kronlara da köprü ayakları adı verilir.
Destek diĢlerin arasındaki boĢluğu dolduran kısım, köprü gövdesi olarak adlandırılır.
Gerek destek gerekse gövde diĢlerin her biri üye adını alır.
1.4.3. Endikasyonları
 Genel olarak sabit protez yapımı, diĢ kaybı sebebiyle çiğneme fonksiyonu,
konuĢma ve estetiğin yok olduğu durumlarda,
 DiĢlerin abrazyonu (aĢınması) halinde, değiĢen vertikal münasebet sonucunun
düzeltilmesinde,
 Ortodontik tedaviyle düzeltilemeyen, anomali vakalarında,
 Çekim sonucu, diĢlerin yatay ve dikey yönlerde hareketlerini önlemede,
 DiĢ kontaklarının kaybı ile, interdental paradonsiyumda beliren tahribat sonucu,
diĢ statiği ve dinamiğinin bozulması halinde kullanır.
Köprüler de farklı Ģekillerde sınıflandırılır. Bunlar;
 Full metal köprü: Tüm malzemesi metal olan, gövdesi ve kronu metalden
hazırlanan köprüdür.
 Veneer köprü: Kron ve köprü gövdelerinin vestibül kısımları estetik
materyalden (porselen, akril v.b.) hazırlanan köprüdür.
 Porselen köprü: Metal ya da zirkonyum alt yapı destekli köprüdür.
 Adhesive köprü: KomĢu diĢlerin kesimi yapılmadan, komĢu diĢlere kron
yapılmadan kompozit v.b. yapıĢtırıcı malzeme ile hazırlanan köprüdür.
Resim 1.2: Köprü

7
1.5. Ġmplant Üstü Protezler
DiĢ hekimliğinde implant, çene kemiğinin içine ve üzerine yerleĢtirilerek total,
parsiyel veya sabit protezlere destek olan yabancı madde olarak tanımlanmaktadır. Ġmplant
üstüne yerleĢtirilen protezlere de implant üstü protezler denir. Ġki kısımda incelenir.Bunlar:
 Ġmplant üstü sabit protezler: Çene kemiğine implant edilen sabit elemanlar
üzerine yapılan sabit protez çeĢididir.
ġekil 1.1: Ġmplant üstü sabit protez
 Ġmplant üstü hareketli protezler: Çene kemiğine implant edilen sabit elemanlar
üzerine yapılan hareketli protez çeĢitleridir.
ġekil 1.2: Ġmplant üstü hareketli protez
1.6. DiĢ Kesimi ve Basamak
DiĢ hekiminin diĢ kesiminde basamak uygulaması, diĢ teknisyeninin çalıĢacağı
modelde kullanılacağı malzemeleri kabul edebilecek uyumlu bir boĢluğa sahip olması
demektir. DiĢ eti bölgesinde kazanılan bu boĢluğun krona sağladığı avantajlar estetik ve
sağlamlıktır.
Kron yapımı için diĢ kesiminin (preparasyon) gingiva içinde sonlanmasına basamak
denir. Basamak gingivanın 0.5 ile 1mm altında ve 0.5 ile 1mm geniĢliğinde oluĢturulan, diĢ
kronunu çepeçevre saran kesim Ģeklidir. Basamaklı kesimin amaçları Ģunlardır:

8
 Çiğneme kuvvetinin diĢe iletiminin daha iyi olmasını sağlamak
 Yapılacak kronun statik gücünü artırmak
 Gingiva ve fizyolojik cep içinde oluĢabilecek mekanik dıĢ etkenleri ortadan
kaldırmak
 Krona yeterli estetik sağlamak
 Kronun uzun süre kullanılmasını sağlamak
Basamaklı preparasyonlar, basamak tabanı ile diĢin dikey duvarı arasındaki açıya göre
sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırma Ģu Ģekilde yapılır:
 Dik açılı basamak: DiĢ ana eksenine dik olarak hazırlanır. Çiğneme basıncı 90
derecelik basamakta hiçbir yansımaya uğramadan, basamak bölgesinden diĢ
aksına paralel olarak iletilir. Kronun kole bölgesinde çiğneme kuvveti kron
kenarını vestibüle doğru itmez. Tüm kron tiplerinde genelde dik açılı basamak
kullanılır.
 Dar açılı basamak: DiĢin ana eksenine 90 dereceden az olarak hazırlanır.
Basamağa gelen çiğneme basıncı kron kenarlarını diĢe doğru iter. Bu nedenle
daha çok akril jaket kron yapımında kullanılır.
 GeniĢ açılı basamak: DiĢin ana eksenine göre 90 dereceden geniĢ hazırlanan
basamak Ģeklidir. Genelde metal destekli porselen kronlarda kullanılır. GeniĢ
açılı basamak, ön grup diĢlere uygulanan kron ve köprülerde, koledeki kron
kenarlarının görülmemesi amacıyla da kullanılır. Çiğneme basıncı geniĢ açılı
basamaktan, dıĢa doğru yansıyacağı için, materyali kuvvetli kron tipleri ancak
bu basıncı karĢılar. Aksi durumda kole bölgesinde kırılmalar görülür.
1.7. Basamağın Teknisyen Açısından Önemi
 Özellikle kronlarda alt yapı hazırlığında teknisyene yol gösterir.
 Alt yapının kalınlığı ve destek alacağı bölümlere basamak yön verir.
 Alınan ölçüde basamaklı kesim nedeniyle kole çizgisi net olarak gözlenir.
Hekim basamaksız çalıĢtığında teknisyen modelde kole açmak durumunda kalır
1.8. Sabit Protezlerde Model
Kron ve köprü yapımında klinik baĢarı ölçü-model ve laboratuvar safhalarında elde
edilecek sağlıklı sonuçlara bağlıdır.
Laboratuvarlarda iyi yapım çalıĢma modellerinin, kesilmiĢ diĢ ve çevresini tam ve
noksansız yansıtmasıyla mümkündür. Ölçüsü alınan, serbest veya köprü dayanağı olarak
kullanılacak diĢlerin modellerinin hazırlanmasında bazı yöntemler kullanılır. Restore
edilecek diĢlerin modelleri üzerinde, yerine konulup yalancı köklü çekirdeklerden die/güdük
hazırlanması bunlardan biridir. Bu çekirdekler (die/güdük) üzerinde çalıĢmakla var olan
komĢu diĢlerle kontak teması tam olarak sağlanacak, oklüzyon hataları ortadan kaldırılacak,
bitmiĢ protezin hasta ağzındaki preparasyona ajustesi daha sağlıklı olacaktır.

9
Ġyi bir çalıĢma modeli için gereken özellikler Ģunlardır:
 Modelde hava kabarcığı, özellikle de prepare (kesme) edilmiĢ diĢ ve
basamaklarında olmamalıdır.
 Modelin bütün parçaları distorsiyona (eğilme, bükülme) uğramamıĢ olmalıdır.
 Modeller modelasyon için trimlenmiĢ ( düzeltme) olmalıdır.
1.6. Ölçü ve Model Analizi
Hekimden gelen modeller, teknisyen tarafından mutlaka kontrol edilmelidir. Ölçüde
istenmeden yapılan veya gözden kaçan noktalar mutlaka hekime bildirilmelidir. Teknisyenin
bu aĢamada asla modele müdahale etmemesi gerekir. Laboratuarda alçı model üzerinde
kazıma yaparak düzeltme yoluna gidilmesi yapılabilecek en büyük hatadır.
Teknisyenin görevi doğru alınmıĢ model üzerinde çalıĢmaktır. Modelde yapılacak
değiĢimler modelin tam oturmamasına neden olur. Oturmayan protezi hekim oturtabilmek
için müdahale etmek zorunda kalır. Yapılan her müdahale kole uyumunun tamamen
kalkmasına neden olur. Kole uyumu olmayan protez ise diĢin kaybına neden olur. Protezin
baĢarısında kolelerin ölçüsünün tam ve doğru alınmıĢ olmasının çok önemi vardır. YanlıĢ
alınmıĢ kole ölçüsü hatalı kron demektir.
Hekim yanlıĢ ölçüdeki düzeltmelerden kaynaklanan değiĢimi fark edip teknisyene
protezi geri yollayabilir. Protezin tekrarı size emek, malzeme ve zaman kaybı olarak geri
döner. Teknisyen yaptığı her yenileme iĢleminde kendine zarar verdiği gibi hekime de zarar
verir. Çünkü zamanında teslim edilmeyen iĢler hasta memnuniyetsizliğine neden olur.
Sonuçta yapılan yenilemeler (RPT) hem size hem hekiminize maddi manevi çok Ģey
kaybettirir.
ĠĢte baĢarıyı sağlamak için her ölçü, dezenfektan içinde bir süre bekletilip, çeĢme
suyunda iyice yıkandıktan sonra izlenmelidir.
Gelen ölçünün ıĢık altında tüm detayları kontrol edilmelidir. Ölçünün yapıldığı ölçü
maddesine göre dikkat edilecek noktalar Ģunlardır:
 Silikon ölçüler için dikkat edilecek noktalar
Son noktadaki silikonun ölçüden ayrılıp ayrılmadığı,
KaĢığın orta bölgelerindeki deliklerden bakılarak ölçünün o bölgede
kaĢıktan ayrılıp ayrılmadığı,
Silikon model üzerinde yer yer ucu sivri olmayan bir sont yardımıyla
hafif bastırılarak altının boĢ olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Ölçünün kaĢık deliklerinden çıktığından ve tutuculuk sağladığında emin
olunmalıdır.
Ölçünün hangi tip silikon olduğu öğrenilmeli ve model dökümü için
doğru sürede teknisyene ulaĢtığından emin olunmalıdır.

10
Ġmplant üstü çalıĢmalar ve lamine kronlar gibi özel hassasiyet gerektiren
vakalarda silikon ölçüde yapıĢtırıcı kullanıldığından emin olunmalıdır.
Ölçü yapıĢtırıcı, silikonun kaĢıktan ayrılmasını ve boyutsal değiĢimi
önleyecektir.
Silikonun tam ve homojen karıĢtığından emin olunmalıdır. Renklerde
dalgalanma varsa ölçü maddesi tam karıĢmamıĢtır.
 Aljinat ölçüler için dikkat edilecek noktalar
KaĢığın son noktalarının oynayıp oynamadığından,
KaĢığın orta kısmının oynayıp oynamadığından,
Aljinat ölçülerin su almayan ağzı kapalı torbada ıslak pamuk eĢliğinde
geldiğinden emin olunmalıdır.
1.7. Enfeksiyöz Hastalıklara KarĢı Korunma
DiĢ hekimliğinde son yıllarda, enfeksiyöz hastalıklara karĢı hastaları, hekimleri, diĢ
protez teknisyenlerini ve diĢ protez laboratuarlarında çalıĢanları korumak önem kazanmıĢtır.
Özellikle geçmiĢinde Hepatit B virüsü ve HIV varsa hastaların önemle anamnezi (hikaye)
alınmalıdır. AIDS’in toplum içinde büyük bir korku yaratmasına rağmen sağlık personelinin
en çok zarar gördüğü enfeksiyon hepatit B’dir.
Bu hastalığa yakalanmıĢ hastalar dıĢında diğer bütün hastalar potansiyel olarak
enfeksiyonlu olabileceği düĢünülerek gerekli tedbirler alınarak yaklaĢılmalıdır. Ağız ve diĢ
sağlığı alanında çalıĢan bütün sağlık personelinin eldiven ve maske kullanması, gözlerini
gözlük veya bütün yüzü örten maskelerle koruması ve uygun bir önlük giymesi gereklidir.
Ayrıca alınan ölçüler, hastada kullanılan bütün gereçler uygun bir Ģekilde sterilize edilip öyle
kullanılmalıdır.

11
UYGULAMA FAALĠYETĠ
AĢağıdaki uygulama faaliyeti iĢlem basamaklarını takip ettiğinizde sabit protezler için
alçı model elde edebileceksiniz.
ĠĢlem Basamakları Öneriler
 Hekimden gelen ölçüyü akan su altında
yıkayınız.
 Mukoz ve tükürük artıklarını iyice
temizleyiniz.
 Üzerinize ve etrafa su sıçratmamaya
dikkat ediniz.
 Hastalıklardan korunmak için gerekli
güvenlik tedbirlerinizi alınız.
 Ölçüyü dezenfekte ediniz.
 Uygun dezenfektan solüsyonu negatif
ölçüye uygulayınız.
 Ölçünün her tarafına dezenfektan sıvı
gelmesine dikkat ediniz.
 Dezenfeksiyon modülündeki bilgilerden
yararlanınız.

12
 Ölçüyü kurutunuz.
 Ölçü içinde kalan suyun akmasını
bekleyiniz.
 Ölçüyü elinizle dikkatlice sallayarak
kalan suyun akmasını sağlayınız.
 Kalan suyu artık bırakmayacak yumuĢak
bir peçete ile siliniz.
 Bir müddet kendi halinde kurumaya
bırakınız.
 Gözle görünür su olmamasına ancak
elastomerik ölçünün parlak olmasına
dikkat ediniz.
 Eğer ölçü yüzeyi mat ise fazla
kurutulmuĢ olabilir ve bazı
distorsiyonlar (eğilme, bükülme)
oluĢmuĢ olabilir, bu nedenle ölçünüzü
dikkatlice kontrol ediniz.
 Ölçü kenarındaki fazlalıkları kesiniz.
 Fazlalıkları alırken model yapısını
bozmamaya dikkat ediniz.
 Alçı tozu ve suyu bol içine alınız.
 Önce su sonra alçı tozunu bol içine
koyunuz.
 Güdük ölçülerine 50-70 g ; full ark için
200 g alçı döküldüğünü unutmayınız.
 Doğru su-toz oranı için üretici firma
önerilerini dikkate alınız.
 Oranları sonradan su ya da alçı tozu
ilavesi gerektirmeyecek Ģekilde dikkatli
hazırlayınız.
 Sert, sentetik veya özel güdük alçısı
kullanınız.

13
 Alçı tozu ve suyu karıĢtırınız.
 Bolü bir elinizle alttan kavrayınız, diğer
elinizle alçı kaĢığı yardımıyla aynı
yönde ritmik hareketlerle karıĢtırınız.
 Su ve alçı karıĢımını toz tamamen ıslak
olana kadar karıĢtırınız.
 Vakum cihazı varsa alçı karıĢımını 15
saniye vakumlayınız.
 Ölçüye alçı dökünüz.
 Önce az miktardaki alçıyı kaplama için
kesilmiĢ diĢ bölgelerine (preparasyon)
koyunuz ve vibrasyon yaptırınız.
 Alçının preparasyon bölgelerinin oklüzal
yüzeyine ulaĢmasını sağlayınız.
 Full arkı (tam çene ölçü model) alçı ile
kaplamak için ölçüyü vibratör üzerine
yerleĢtiriniz.
 Distal bölgeden küçük parçalar halinde
alçıyı dökerek iĢleminizi tamamlayınız.
 Alçı kalınlığının ortalama 20 mm
olmasına dikkat ediniz.
 Bu kalınlık daha sonra alçı ilavesi
gerektirmeden modelin trimlenmesine
(düzeltilmesine) olanak sağlamalıdır,
unutmayınız.
 Alçının donmasını bekleyiniz.
 Alçının donması için üretici firma
uyarılarına göre yeterli süre
bekleyiniz.(SertleĢme için en az 1 saat
beklenmektedir.)
 Alçı donana kadar kaĢığınızın düz bir
zemin üzerinde ve hareketsiz olmasına
dikkat ediniz.

14
 Alçı modeli ölçüden çıkartınız.
 Alçı modele zarar vermeyecek Ģekilde
nazik hareketlerle ölçü kaĢığından
modeli çıkarınız.
 Modelinizi düzgünlük açısından kontrol
ediniz.
 Modelinizde hava kabarcığı vb.
bozukluk varsa iĢlemi tekrarlayınız.
(Yeniden alçı dökünüz.)
 Alçı model tabanını düzeltiniz.
Resim 1.12: Alçı motoruyla modelin
düzeltilmesi
 Düzeltme iĢlemi öncesi ve sonrasında
modeli yıkayınız.
 Model tabanını alçı kesme motoru ile
düzeltiniz.
 Model tabanındaki düzensizlikler ve
undercutları uzaklaĢtırınız.
 Model kalınlığı en az 15 mm oluncaya
kadar iĢleme devam ediniz.
 Model tabanının düz olmasının, güdüklü
model elde edecekseniz, pin deliklerinin
parelel açılmasına yardımcı olacağını
unutmayınız.
 Düzeltme iĢlemi esnasında güvenliğinize
dikkat ediniz.
 Alçı model kenarlarını düzeltiniz..
 Model kenarlarını da alçı kesme
motoruyla düzeltebilirsiniz.
 Alçı kesme motoruyla ulaĢamadığınız
yerleri (modelin lingualindeki alçı
sınırını) armut Ģeklindeki frezle
düzeltiniz.
 Faciolingual model kalınlığının yaklaĢık
20 mm olmasına dikkat ediniz.
 Düzensiz yüzey kalmamasına özen
gösteriniz.

15
 Modelin alt kısmını alçı ile besleyiniz.
 Alçı modelinizi taban kalıp içine
simetrik yerleĢtiriniz.
 Kullandığınız alçı üretici firma
önerilerini dikkate alarak donması için
yeterli süre bekleyiniz.
 Besleme yaptığınız model taban
fazlalıklarını kesiniz.
 DiĢleri alçı motoruna değdirmeyiniz.
 Alçı kesme motorunu kullanırken
güvenliğinize dikkat ediniz.
 Kesik diĢlerin kolelerini
belirginleĢtiriniz.
 Kesik diĢ kolelerini spatül ile

16
 Alçı modelinizi kontrol ediniz.
 Alçı modelin sabit protez çalıĢması için
hazır olduğundan emin olunuz.

17
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
AĢağıdaki cümlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen
bilgiler doğru ise D, yanlıĢ ise Y yazınız.
1. ( ) Sabit protezlerde elde edilen alçı model ağız içi, doku ve diĢlerin bütün
detaylarını yansıtmalıdır.
2. ( ) Sabit protezlerde mukoza desteğine gerek yoktur.
3. ( ) Sabit protezlerde enfeksiyon oluĢma ihtimali çok düĢüktür.
4. ( ) Vestibül yüzü tüm ve proksimal yüzlerin yarıları estetik bir materyal ile
kaplanmıĢ diğer yüzlerin metal olan kronlara veneer kron denir.
5. ( ) Köprü çekim sonucu, diĢlerin yatay ve dikey yönlerde hareketlerini önlemede
kontrendikedir.
6. ( ) Çene kemiğine implant edilen sabit elemanlar üzerine yapılan sabit proteze
implant üstü sabit protezler denir.
7. ( ) Basamaklı preparasyonlar basamak tabanı ile diĢin yatay duvarı arasındaki açıya
göre sınıflandırılabilir.
8. ( ) Aljinat ölçüler su almayan ağzı kapalı torbada ıslak pamuk eĢliğinde gelmelidir.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.

18
Bu öğrenim faaliyetinde verilen bilgiler doğrultusunda uygun laboratuvar ortamı ve
donanım sağlandığında sabit protezlerde die’lı (güdüklü) model elde edebileceksiniz.
 DiĢ protez laboratuvarlarına giderek güdüklü model elde etme yöntemlerini
gözlemleyiniz. Gözlem sonuçlarınızı rapor haline getirerek sınıfta, öğretmen ve
arkadaĢlarınızla paylaĢınız.
 Sabit protezlerde güdüklü model elde etmenin size göre avantaj ve
dezavantajları nelerdir, açıklayınız.
 Güdük yapımında kullanılan materyalleri ve kullanma sıklıklarını araĢtırınız.
 Güdük yapımında kullanılan araç ve gereçleri inceleyiniz. Ġnceleme
sonuçlarınızı rapor halinde yazınız.
 Yeni teknoloji güdüklü model elde etme yöntemlerini araĢtırınız.
2. GÜDÜKLÜ ALÇI MODEL
2.1. Güdük (Die)
Kron ve köprü yapımı için hazırlanmıĢ restore edilen diĢ modellerinin, tam benzeri
olan, ana modele takılıp çıkartılabilen yalancı kök ve çekirdeklerden oluĢan yapıya güdük
denir.
Güdük baĢlıca iki kısımdan oluĢur:
 Çekirdek (moignon) kesilmiĢ diĢin kronu
 Yalancı kök (yapma kök)
Çekirdek denilen kısım, restorasyon yapılacak diĢin boyutsal ve hacimsel yönden
aynısı olması gerekir. Alt bölgedeki sınır kole ya da basamakla sınırlanır. Bundan sonraki
bölüm yalancı köktür.
Yalancı (yapma) kök boyutlarının, normal diĢ kökü ile benzerlik göstermesine gerek
yoktur. Yalancı kök çekirdeğin ana modele takılıp çıkarılmasını sağlar, modelaj çekirdek
üzerine yapılır.
AMAÇ
ARAġTIRMA

19
ÇalıĢma çekirdek üzerinde yapılacağından bu yüzey oldukça sert maddelerden (sert
alçı, sentetik alçı) yapılmalıdır. Yalancı kökü olmayan bir çekirdek istenilen Ģekilde sert olsa
bile, özellikle kole ve kontakt bölgelerinin iĢlenmesi zordur. Bu nedenle çalıĢma
modellerinde çekirdeğe bir kök yapma zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Yalancı kök,
çekirdekte rahat çalıĢma imkanı sağlamaktadır. Gerektiğinde çalıĢma modelinden çıkarılıp
elde çalıĢma olanağı sağlamaktadır. Tekrar yerine konulduğunda ise, çekirdek üzerindeki
modelajın yeterli yapılıp yapılmadığının görülmesine yardımcı olur.
Resim 2.1: Güdüklü model
Dielar çalıĢma modellerinden çıkarılabildikleri için oldukça popülerdir. Kullanımı
daha rahattır. Hareketli die çalıĢma modelinde olması gereken özellikler Ģunlardır:
 Güdük çıkarıldığı zaman tekrar orijinal konumuna dönebilmeli,
 Model ters çevrilse de güdük düĢmemeli,
 Model artikülatöre kolayca bağlanabilmelidir.
Die’lı çalıĢma modelinin pozisyonlandırılmasına olanak sağlayan pek çok metot
tanımlanmaktadır. Bunlardan bazıları Ģunlardır:
 Straight dowel pin: AlınmıĢ ölçüde prepare edilmiĢ her bir diĢ içine bir pin
çivisi konur, daha sonra alçı dökülüp prepare edilmiĢ diĢ modeli kıl testere,
güdük separesi veya güdük kesme cihazıyla kesilerek hareketli hale getirilir.
 Curved dowel pin; Bu sistemde daha önceden alçı dökülmüĢ ölçüye drillerle
açılan deliklere dowellar simante edilir.
 Pindeks sistem: Pindeks sistemde ölçü pin çivileri yerleĢtirilmeden dökülür.
Daha sonra makinede trimlenen modelin altından pindex cihazı ile parelel
delikler açılır. Açılan deliklere pin çivileri yerleĢtirilir ve prepare edilmiĢ alçı
diĢ modeli kıl testere, güdük kesme separesi veya güdük kesme cihazı ile kesilir.
 Di-lok sistem; Die ve modelin birbirlerine oryantasyon olukları içeren bir kaĢık
yardımıyla hassas bir Ģekilde bağlandığı ve gerektiğinde ayrılabildiği bir
sistemdir.

20
2.2. Güdük Yapımında Kullanılan Materyaller
 Alçı
 Amalgam
 Siman
 Akrilik
 Elektroliz yoluyla elde edilen bakır ve gümüĢ
Bu materyaller içinde en baĢarılı sonuç veren elektroliz yoluyla güdük için alınan
ölçünün içine bakır ve gümüĢ iyonları çöktürülerek uygulanan güdük yapım tekniğidir.
Güdük yapımında kullanılan materyallerin bazı özelliklere sahip olması gerekir. Bu
özellikler Ģunlardır:
 Normal ve belirli bir sürede sertleĢebilmelidir.
 Hacimsel değiĢikliğe uğramamalıdır.
 Isı değiĢikliğinden etkilenmemelidir.
 Ölçünün en ince uç noktalarına dek gidebilmelidir.
 Kaygan ve sert bir yüzey oluĢturmalıdır.
 Modelajda bozulmamalı, dayanıklı olmalıdır.
2.3. Güdük Yapım Teknikleri
Güdüklerin yapımında çeĢitli teknikler kullanılır. Bunlar:
 Kron ve kök kısmı sert alçıdan olanlar;
Koni tekniği
Pin tekniği
Di-lok tekniğidir.
 Kron ve kök kısmı amalgam alaĢımı olanlar,
 Kron kısmı bakır veya gümüĢ kaplama; kök kısmı amalgam alaĢımı, sert alçı,
alçak derecede eriyen metal ve akrilik olanlardır.
2.4. Alçı Güdük Yapımı
Güdük yapımında en çok kullanılan materyal alçıdır. Bu amaçla en çok özel sentetik
alçı ya da sert alçı kullanılır.
2.4.1. Avantajları
 Kısa sürede hazırlanabilir.
 Yapımı kolay ve pratiktir.
 Uzun süre saklanabilir.
 Ekonomiktir.

21
2.4.2. Dezavantajları
 Tekrarlanan çalıĢmalarda aĢınabilir.
 Kolay kırılabilir.
 Düzgün yüzeye sahip olmadığı için, üzerinde Ģekillenen örnekten döküm
sonucu elde edilen kronun iç kısmı temizlenmelidir.
2.4.3. Alçı Güdük Yapım Teknikleri
Kron ve kök kısmı sert alçıdan olan güdüklerin yapım teknikleri koni tekniği, pin
tekniği ve di-lok tekniği olmak üzere üç ana baĢlık altında incelenir.
2.4.3.1. Koni Tekniği
Kron ve kök sert alçıdan yapılır, köke koni Ģekli verilir. Pratikte kullanılmamaktadır.
2.4.3.2. Pin Tekniği
Bu teknikte hazır pinler kullanılır. Alınan ölçüde diĢlere rastlayan bölgelere pinler
yerleĢtirilir. YerleĢtirme iĢlemi için fiksatör kullanılır. Pinlerin yerleĢtirilmesinde dikkat
edilecek noktalar Ģunlardır:
 Pin restore edilecek diĢin kolesine kadar uzanmalı, ölçüye değmemeli, tüm
yüzeylerden aynı uzaklıkta olmalıdır.
 Pin konulduğu yerde oynamamalı, birden fazla restorasyon için kullanılacak
pinler aynı eksende olmalıdır.
2.4.3.3. Di-lok tekniği
Bu teknikte, çekirdek hazırlayabilmek için di-lok kaĢıkları kullanılır. di-lok kaĢıkları
tam dizi ve quadrant olmak üzere iki tiptir.
Ölçü alındıktan sonra sert alçıdan model dökülür. Alçı donduktan sonra model,
kullanılacak kaĢık içinde oturacak Ģekilde alçı kesme motoru ile düzeltilir ve taban kısmında
retansiyon kanalları hazırlanır. di-lok kaĢığı alçı ile doldurulur ve model kaĢığa yerleĢtirilir.
Adi alçının donması tamamlandıktan sonra model kaĢıktan çıkartılır. Böylece hassas bir
model elde edilmiĢ olur. HazırlanmıĢ diĢlerin mesial ve distalinden dik yönde ve modelin ¾
üne kadar kıl testeresiyle kesilir, ¼ kısım ise parmakla kırılarak birbirinden ayrılır.
Böylece çekirdek elde edilmiĢ olacaktır. Çekirdekteki alçı fazlalıkları spatülle
kaldırılabilir. Parçalar bir araya getirilerek di-lok kaĢığı içine yerleĢtirilir. KaĢık ve model
artikülatöre alınır.

22
2.5. Amalgam Güdük
Amalgamla güdük hazırlamada, hacim değiĢikliği baĢlıca sorundur. Yüzlerinin düzgün
olması için dikkatli çalıĢmak gerekir. Alçı kadar ucuz elde edilmemektedir. Bu nedenle pek
tercih edilmeyen bir materyal ve tekniktir.
2.6. Siman Güdük
Siman akıcılığının güç olması ve hava kabarcığı bulundurması nedeniyle sakıncalıdır.
Fazla akıcı hazırlanırlarsa da dayanıklılığı azalır. Bu sebeple fazla tercih edilmez.
2.7. Elektroliz Yoluyla Elde Edilen Bakır ve GümüĢ Güdük
Her yönüyle, en üstün niteliklere sahiptir. Bu yüzden sağlıklı netice verir ve tercih
edilir. Bu tiplerin (bakır olanından), güdüklerin tek olarak elde ediliĢinde yararlanılır. GümüĢ
olanı, hem güdük hem de yan bölge diĢlerinin elde edilmesinde kullanılır.
2.8. Akril Güdük
Kısa sürede polimerize olan akrillerin kullanılmasına karĢılık hava kabarcığı
bulundurmaları yalıtık hale getiriliĢlerindeki güçlük, kullanılıĢlarını kısıtlamaktadır.
2.9. Kullanılan Araç ve Gereçler
Kullanılan araç ve gereçlerde daha önceki modüllerde kullanılmamıĢ olan araç ve
gereçler açıklanacaktır.
2.9.1. Pin Çivileri (Die-Güdük Çivileri)
Bu çiviler hazır olarak piyasa da satılmaktadır. Boyları 2 cm, kesitleri ise yarım daire
Ģeklindedir. Bu durum güdük çivisinin alçı içinde rotasyon yapmasını önler. Çivilerin
çekirdek içinde girintili, çıkıntılı 0.5 cm uzunlukta ve 2 mm çapında alçı tutucu baĢlık
uzantıları vardır. BaĢlık uzantısına yakın kısımları 3 mm çapında olup bu geniĢlik kök ucu
bölgesinde 0.5 mm ye düĢmektedir. Güdük çivileri 1000’lik kutularda satılmaktadır. Anterior
ve posterior diĢlerde kullanılmak üzere farklı çeĢitleri vardır.
Resim 2.2: Farklı fabrikasyon pinler

23
Resim 2.3: Farklı fabrikasyon pinler
2.9.2. Pindeks Cihazı
Güdük model elde etmek için pin yuvalarının belirlenmesi ve delinmesini sağlayan
cihazdır. Üstten lazer ıĢığı ile delinecek yer belirlenir, alttan delici kısım pin yuvasını deler.
Pindeks yöntemiyle güdük model elde etmede kullanılır.
Resim 2.4: Pindeks cihazı

24
AĢağıdaki uygulama faaliyeti iĢlem basamaklarını takip ettiğinizde (pindex cihazı ile)
güdüklü model elde edebileceksiniz.
 Birinci öğrenme faaliyetinde gösterilen
iĢlem basamaklarını takip ederek alçı
model elde ediniz.
 Elde ettiğiniz alçı modele taban beslemesi
yapmayınız.
 Alçı modelin delinecek yerlerini
pindeks cihazında deliniz.
 Delme iĢlemi sırasında modeli
oynatmayınız.
 Delinecek yerleri lazer ıĢığı yardımıyla
belirleyiniz.
 Delinecek yerden emin olduğunuzda
delme iĢlemini gerçekleĢtiriniz.
 Delinen yerleri kontrol ediniz.
 Uygun yerlere delik açtığınızdan emin
olunuz.
UYGULAMA FAALĠYETĠ I

25
 Pin çivilerinin (güdük çivilerinin)
uçlarını kesiniz.
 Pin çivilerinin keskin uçlarını, vidalı
bölüm kalacak Ģekilde kesiniz.
 Pin çivisi üzerine yapıĢtırıcı sürünüz.
 Güçlü yapıĢtırma özelliği olan yapıĢtırıcı
kullanınız. (Örneğin Japon yapıĢtırıcısı)
 Pin çivilerini yerleĢtiriniz.
 YapıĢtırma iĢlemi öncesinde modelin
tamamen kuru olduğundan emin olunuz.
 Pin çivilerini açtığınız deliklere
yerleĢtiriniz.

26
 Güdük oluĢturulacak pin çivilerinin
etrafına izolasyon malzemesi sürünüz.
 Kalınlık bırakmayacak bir izolasyon
malzemesi tercih ediniz.
 Uygun izolasyon malzemeniz yoksa ince
bir tabaka halinde vazelin kullanınız.
 Modelin alt kısmını alçı ile besleyiniz.
 Modelinizi taban kalıba simetrik
yerleĢtiriniz.
 Alçının donması için yeterli süre
bekleyiniz.
 Besleme yaptığınız model fazlalıklarını
kesiniz.
 Düzeltme iĢlemi esnasında modelinize
zarar vermeyiniz.
 Düzeltme için alçı kesme motoru
kullanınız.
 Güvenlik tedbirlerini alınız.

27
 Pin çivilerinin uçlarını model altından
kontrol ediniz.
 Pin çivilerinin uçlarında alçı varsa
temizleyiniz
 Çivi uçlarını net olarak görünüz.
 Besleme için taban kalıp
kullanmadıysanız model altına retansiyon
yuvaları açınız.
 Kesik diĢlerin kolelerini
belirginleĢtirinz.
 Güdük elde edilecek diĢleri kesiniz.
 Kesim için kıl testere, güdük separesi
veya güdük kesme cihazı kullanınız.
 Kesimi oklüzalden, gingivale doğru
duvarlar birbirine yaklaĢır tarzda yapınız.
 Kesimi son döktüğünüz alçı seviyesine
kadar yapınız.
 Güdüğü alt taraftan hafif darbelerle
vurarak çıkarınız.

28
 Güdükleri alçı modelden ayırınız.
 Modeldeki alçı tozu kalıntılarını
temizleyiniz.
 Güdüklerin kole altlarını trimleyiniz..
 Güdük diĢi kestikten sonra frez
yardımıyla kole altını düzeltiniz.
 Güdükleri modele yerleĢtirerek kontrol
ediniz.
 Güdüğün oturacağı modelde ve çivi
deliğinde herhangi bir partikül ve toz
kalmamasına dikkat ediniz.
 Güdüklerin model üzerine tam
oturduğundan ve stabil olduklarından
emin olunuz.

29
AĢağıdaki uygulama faaliyeti iĢlem basamaklarını takip ettiğinizde sabit protezler
için (pindex cihazı kullanmadan) farklı bir yöntemle güdüklü model elde edebileceksiniz..
 Ölçüyü dezenfekte ediniz.
 Uygun dezenfektan solüsyonu negatif
ölçüye uygulayınız.
 Ölçünün her tarafına dezenfektan sıvı
gelmesine dikkat ediniz.
 Dezenfeksiyon modülündeki bilgilerden
yararlanınız.
 Kurumaya bırakınız.  Ölçü içinde kalan suyun akmasını
bekleyiniz.
 Kalan suyu yumuĢak, artık
bırakmayacak bir peçete ile siliniz.
 Bir müddet kendi halinde kurumaya
bırakınız.
 Gözle görünür su olmamasına ancak
elastomerik ölçünün parlak olmasına
dikkat ediniz.
 Eğer ölçü yüzeyi mat ise fazla
kurutulmuĢ olabilir ve bazı
distorsiyonlar oluĢmuĢ olabilir, bu
nedenle ölçünüzü dikkatlice kontrol
ediniz.
UYGULAMA FAALĠYETĠ II

30
 Ölçü kenarındaki fazlalıkları kesiniz.
 Fazlalıkları alırken model yapısını
bozmamaya dikkat ediniz.
 Kesik diĢler üzerine pin çivilerini
yerleĢtiriniz.
 Pin çivilerini diĢin aksına ve birbirlerine
paralel yerleĢtiriniz.
 Paralel yerleĢtirilmezlerse bazı
bölgelerde alçı zayıf kalacağı için
ölçünün kırılabilir ve dieların modelden
çıkması mümkün olmayabilir. Bu bilgiyi
dikkate alınız.
 Pin çivilerini kesik diĢin tam orta
noktasına 90 derecelik açıyla
yerleĢtiriniz.
 Pin çivilerinin doğru konumlandırılması
için mümkünse paralelometre kullanınız.
 Pin çivilerinin doğru konumda
sabitlenmesi için (gerekirse) ataç, toka
gibi tutuculardan faydalanınız ve
sirkolant ile yapıĢtırınız.
 Retansiyon için ara bölgelere pin çivisi
yerleĢtiriniz.
 Bu çivileri de kesik diĢe pin çivisi
yerleĢtirdiğiniz gibi yerleĢtiriniz.

31
 Alçı tozu ve suyu bol içine alınız.
 Önce su sonra alçı tozunu bol içine
koyunuz.
 Güdük ölçülerine 50-70 gr, full ark için
200 gr alçı döküldüğünü unutmayınız.
 Doğru su-toz oranı için üretici firma
önerilerini dikkate alınız.
 Sert, sentetik veya özel güdük alçısı
kullanınız.
 Alçı tozu ve suyu karıĢtırınız.
 Bolü bir elinizle alttan kavrayınız, diğer
elinizle alçı kaĢığı yardımıyla aynı
yönde ritmik hareketlerle karıĢtırınız.
 Su ve alçı karıĢımını toz tamamen ıslak
olana kadar karıĢtırınız.
 Vakum cihazı varsa alçı karıĢımını 15
saniye vakumlayınız.
 Ölçüye alçıyı dökünüz.
 Önce az miktardaki alçıyı preparasyon
bölgelerine koyunuz ve vibrasyon
yaptırınız.
 Alçının preparasyon bölgelerinin oklüzal
yüzeyine ulaĢmasını sağlayınız.
 Alçının pin çivileri etrafına iyice temas
ettiğinden emin olunuz.
 Pin çivilerinin pozisyonu bozulursa, alçı
donmadan pozisyonlarını ayarlayınız.
 Küçük parçacıklar halinde alçı
dökümüne devam ediniz.
 Güdük alçısının yaklaĢık 2.5 cm
yükseklikte olması gerektiğini
unutmayınız.
 Full arkı alçı ile kaplamak için ölçüyü
vibratör üzerine yerleĢtiriniz.
 Distal bölgeden küçük parçalar halinde
alçıyı dökerek iĢleminizi tamamlayınız.

32
 Alçının donması için bekleyiniz.
 Çizgi ile belirtilen bölümlerin retansiyon
amaçlı güdük çivileri ve ölçünün düz
durmasını sağlayacak alçı yığınları
olduğunu unutmayınız.
 Alçının donması için üretici firma
uyarılarına göre yeterli süre
bekleyiniz.(SertleĢme için en az 1 saat
beklenmektedir.)
 Alçı donana kadar kaĢığınızın düz bir
zemin üzerinde ve hareketsiz olmasına
dikkat ediniz.
 Alçı modeli ölçüden çıkarınız.
 Alçı modele zarar vermeyecek Ģekilde
nazik hareketlerle ölçü kaĢığından
modeli çıkarınız.
 Ölçü kenarlarını düzeltiniz (trimleme
yapınız).
 Ölçü kenarlarını armut Ģeklindeki frezle
düzeltiniz.
 Düzensiz yüzey kalmamasına dikkat
ediniz.

33
 Pin çivileri etrafında retansiyon yuvaları
açınız.
 Retansiyon yuvalarını her bir pin çivisi
etrafına açınız.(kesik diĢ üzerindeki pin
çivisi etrafına)
 Retansiyon yuvalarının pin çivisinin
oynama ve rotasyonuna engel olduğunu
unutmayınız.
 Yuvaları frezle açınız.
 Güdük çivisi üstündeki alçıları
temizleyiniz.
 Temizleme iĢlemi için keskin spatül
kullanınız.
 Pin çivisi etrafındaki retansiyon
yuvalarını netleĢtiriniz.
 Retansiyon yuvalarını spatül ile
 ĠĢleminiz sırasında modele zarar
vermeyiniz.

34
 Çivilerin etrafına izolasyon malzemesi
sürünüz.
 Kalınlık bırakmayacak bir izolasyon
malzemesi tercih ediniz.
 Ġzolasyon için ince bir tabaka halinde
vazelin kullanabileceğinizi unutmayınız.
 Ġzolasyon malzemesini güdüklü model
oluĢturacağınız çivilerin etrafına
sürünüz.
 Pin çivilerinin etrafına alçı dökünüz.
Resim 2.34: Güdük çivilerine alçı dökülmesi
 Güdük çivilerinin etrafına sentetik veya
güdük alçısı dökünüz.
 Alçıyı sadece güdük oluĢturacağınız
kesik diĢ üzerindeki çivilere dökünüz.
 Bu iĢlemin güdük modeli
sağlamlaĢtırmak için yapıldığını
unutmayınız.
 Alçının donmasını bekleyiniz.
 Alçı tozu üretici firma önerileri
doğrultusunda yeterli süre bekleyiniz.

35
 Alçı modelin beslemesini yapınız.
 Kalıp içine döktüğünüz alçı içine
modelinizi simetrik bir Ģekilde
yerleĢtiriniz.
 Alçının donması için yeterli süre
bekleyiniz.
 Model kenarlarını düzeltiniz.
 Kalıptan çıkan modelinizin kenarlarını
alçı motoru ile düzeltiniz.
 Besleme yapılan bölümleri düzeltirken
üst taraftaki diĢli bölüme zarar
vermeyiniz.
 Pin çivisi uçlarını kesiniz.
 Çivi uçlarını separe ile kesiniz.
 Çivi uçlarını keserken alçı modele zarar
vermeyiniz.

36
 Kesik diĢ kolelerini belirginleĢtiriniz.
belirginleĢtirinz.
 Model arka yüzünden güdük çivi
uçlarını kontrol ediniz.
 Pin çivilerinin uçlarında alçı varsa
temizleyiniz
 Çivi uçlarını net olarak görünüz.
 Kole bitim hizasından çivili kesik diĢleri
kesiniz.
 Kesim için kıl testere kullanınız.
 Kesimi oklüzalden gingivale doğru
duvarlar birbirine yaklaĢır tarzda
yapınız.
 Kesimi son döktüğünüz alçı seviyesine
kadar yapınız.
 Güdüğü alt taraftan hafif darbelerle
vurarak çıkarınız.

37
 Güdük diĢi trimleyiniz.
 Güdük diĢi kestikten sonra frez
yardımıyla kole altını düzeltiniz.
 Kesilen güdük diĢleri kontrol ediniz.
 Güdüğün oturacağı modelde ve çivi
deliğinde herhangi bir partikül ve toz
kalmamasına dikkat ediniz.
 Güdüklerin model üzerine tam
oturduğundan ve stabil olduklarından
emin olunuz.

38
AĢağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seçeneği iĢaretleyiniz.
1. AĢağıdakilerden hangisi güdük yapımında kullanılan materyallerden değildir?
A) Alçı
B) Amalgam
C) Siman
D) Bakır
E) Aljinat
2. AĢağıdakilerden hangisi güdük yapım metotları arasında yer almaz?
A) Pindex sistem
B) Di-lok sistem
C) Straight dowel pin
D) Elektrolize sistem
E) Curved dowel pin
3. AĢağıdakilerden hangisi güdük modelde olması gereken özelliklerden değildir?
A) Güdük çıkarıldığı zaman tekrar orijinal konumuna dönebilmeli
B) Güdük yerine takıldığında stabilize olmamalı
C) Model ters çevrildiğinde güdük düĢmemeli
D) Model artikülatöre kolayca bağlanabilmeli
E) Modelaj esnasında yıpranmamalı
4. AĢağıdakilerden hangisi güdük yapımında kullanılan materyal özelliklerinden
değildir?
A) Hacimsel değişiklik göstermelidir.
B) Kaygan ve sert bir yüzey oluşturmalıdır.
C) Isı değişikliğinden etkilenmemelidir.
D) Modelajda bozulmamalı, dayanıklı olmalıdır.
E) Ölçünün en uç noktalarına kadar gidebilmelidir.
5. Alçı güdüğün avantajları arasında olmayanı iĢaretleyiniz.
A) Kısa sürede hazırlanabilir.
B) Kolay kırılabilir.
C) Yapımı kolay ve pratiktir.
D) Ekonomiktir.
E) Uzun süre saklanabilir.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.

39
Bu öğrenme faaliyetini tamamladığınızda elde etmiĢ olduğunuz güdüklü modeli
artikülatöre alabileceksiniz.
 Artikülatör ve oklüzörün hareketlerini inceleyerek karĢılaĢtırınız.
 Artikülasyonda hangi kurallara dikkat edilmelidir, açıklayınız.
 Güdüklü modeli artikülatöre alma iĢlemini laboratuarda gözlemleyiniz. Gözlem
sonuçlarınızı sınıfta öğretmen ve arkadaĢlarınızla paylaĢınız.
3. GÜDÜKLÜ MODELĠ ARTĠKÜLATÖRE
ALMA
3.1. Artikülatör
Alt ve üst çene modellerinin bağlandığı çeneleri ve temporamandibuler eklemin
hareketlerini taklit eden alettir.
Artikülatörün oklüzörden farkı lateral ve protrusiv (protrosion) hareketleri taklit
etmesidir.
Resim 3.1: Artikülatöre alınmıĢ güdüklü model
AMAÇ
ARAġTIRMA

40
3.1. Artikülasyonda Amaç
Kesimi yapılmıĢ diĢin, hareket edebilir bir güdük (die) Ģekline dönüĢtürülerek, komĢu
ve karĢıt diĢ ve diĢ arkları ile uygun pozisyonda artikülasyona alınmasıdır.
KapanıĢ ölçüsü denilen, protezin yapılacağı çenenin karĢıt arkının tüm ölçüsü de aynı
nitelikte elde edilir.
Tek bir kron yapımında bile nitelikli çalıĢma, alt ve üst tüm ark ölçülerinin artikülatöre
aktarılmasını gerektirir. Ancak pratikte anahtar model sistemi çok kullanılır.
Modellerin kapanıĢ ölçüsü ile bağlanarak artikülatöre alınmasında daylı bölümün
hareketli olmasına dikkat edilmelidir. Bu amaçla güdüklü modelin alt yüzeyi düzgün hale
getirildikten sonra bu yüzeyde karĢıt kenarlarda tutucu yuvalar hazırlanır.
Yuvalar hazırlandıktan sonra model tabanının tümü izole edilir (yağ, vazelin, vb.) ve
üzerine bağlayıcı alçı yerleĢtirilir. Rutin iĢlemlerle artikülatöre alma tamamlanır.
3.2. Artikülasyonda Kullanılan Yöntemler
Oklüzal iliĢkinin sağlanmasında ve güdüklerin artikülasyona alınmasında kullanılan
yöntemler Ģunlardır:
 Restore edilecek bölge ile karĢı çeneden elde edilen tam ark ölçülerinden
Ģekillendirilen modellerin artikülasyon ölçüsü ile birleĢtirilmesi
 Oklüzal uyuma getirilen alt ve üst çene modellerinin alçı anahtar ya da
menteĢe tipi bir oklüdatör yardımı ile birleĢtirilmesi
 Mandibulanın maksillaya göre konumunu belirleyerek alt ve üst çene
modellerinin artikülatöre tespit ile birleĢtirilmesi
3.3. Modeli Artikülatöre Almada Temel Kurallar
 Oklüzal düzleme paralel olmalı,
 Hekimin model üzerinde çizdiği orta hat, artikülatörün orta hattı (pimi) ile
çakıĢmalı,
 Alt ve üst çene modelleri ortalanarak artikülatöre alınmalı,
 Artikülatör alçısı çalıĢma kolaylığı ve rahatlığı bakımından düzgün ve temiz
olmalı,
 Artikülatöre almadan önce alt ve üst çene kapanıĢ iliĢkisini göstermek için
hekim tarafından mum ısırtılarak kapanıĢ iliĢkisi gösterilmeli,
 Artikülatördeki kapanıĢ mumdaki yansıma ile birebir olmalıdır.

41
AĢağıdaki uygulama faaliyeti iĢlem basamaklarını takip ettiğinizde güdüklü modeli
artikülatöre alabileceksiniz.
 Güdüklerin alt kısımlarındaki pin çivisi
deliklerini kapatınız.
 Model altındaki çivi deliklerini plastik
kapakları varsa kapak, yoksa mum
kullanarak kapatınız.
 Bu iĢlemin çivi uçları ve oradaki
boĢluğa alçı bulaĢmasını engellemek
amaçlı olduğunu unutmayınız.
 Alçı bulaĢırsa güdüklerin yerine tam
oturmayabileceğini ya da yerinden
çıkmayabileceğini unutmayınız.
 KapanıĢı sabitleyiniz.
 KapanıĢı mumla sabitleyiniz.

42
 Artikülatöre izolasyon malzemesi
sürünüz.
 Ġzolasyon malzemesi sürmeden önce
artikülatörü temizleyiniz.
 Artikülatörde var olabilecek alçı
kalıntılarının kapanıĢı etkileyeceğini
unutmayınız.
 Yükseklik yapmayacak bir izolasyon
malzemesi kullanınız.
 Ġzolasyon malzemesi kullanmadaki
amacın alçının artikülatöre yapıĢmasını
engellemek olduğunu unutmayınız.
 Ġzolasyon malzemesini artikülatör
kapağının tüm yüzeyine uygulayınız.
 Ġzolasyon malzemeniz yoksa ince bir
tabaka halinde vazelin kullanınız.
 Artikülatörün alt ve üst kapaklarına alçı
dökünüz.
 Alçı dökmeden önce artikülatörün
mıknatıslı pullarını yerleĢtiriniz.
 Modele göre artikülatör yüksekliğini
ayarlayınız.
 Artikülatör üzerindeki retansiyon
boĢluklarının alçı ile tam olarak
dolmasını sağlayınız.
 Her iki kapağa da eĢit miktarda alçı
dökünüz.
.

43
 Modelin alt kısmını artikülatöre
yerleĢtiriniz.
 Simetri kontrolü yapınız.
 Hekimin model üzerinde çizdiği orta
hattın artikülatör pimi ile çakıĢmasını
sağlayınız.
 Modeli ortalayarak artikülatöre alınız.
 Modelin üst kısmını artikülatöre
yerleĢtiriniz.
 Simetri kontrolü yapınız.
 Hekimin model üzerinde çizdiği orta
hattın artikülatör pimi ile çakıĢmasını
sağlayınız.
 Modeli ortalayarak artikülatöre alınız.
 Alçının donması için bekleyiniz.
 Alçı fazlalıklarını temizleyiniz.

44
 Modelinizi artikülatörden çıkararak
kontrol ediniz.
 KapanıĢı kontrol ediniz.
 KapanıĢın düzgün olduğundan emin
olunuz.

45
AĢağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seçeneği iĢaretleyiniz.
1. Artikülatörün tanımı aĢağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiĢtir.
A) Alt ve üst çene modellerinin bağlandığı çeneleri taklit eden alet,
B) Alt ve üst çene modellerinin bağlandığı temporamandibuler eklem hareketlerini
taklit eden alet,
C) Alt ve üst çene modellerinin bağlandığı lateral ve protrosiv hareketler hariç çenenin
diğer hareketlerini taklit eden alet,
D) Alt ve üst çene modellerinin bağlandığı çeneleri ve temporamandibuler eklem
hareketlerini taklit eden alet,
E) Sadece güdüklü modellerin bağlandığı çenenin tüm hareketlerini taklit eden alettir.
2. AĢağıdakilerden hangisi modeli artikülatöre almadaki temel kurallardan değildir?
A) Oklüzal düzleme paralel olmalı,
B) Modeller ortalanarak artikülatöre alınmalı,
C) Artikülatördeki kapanıĢ mumdaki yansıma ile bire bir olmalı,
D) Artikülatöre almada kiĢinin göz estetiği dikkate alınmalı,
E) Hekimin iĢaretlediği orta hat artikülatör pimi ile çakıĢmalıdır.
3. Artikülatörün, oklüzörden farkı lateral ve protrusiv hareketleri taklit etmesidir.
4. Güdüklü model artikülatöre alınmadan evvel model altındaki pin delikleri
kapatılmalıdır.
5. Güdüklü model artikülatöre alındığında üst çenedeki güdüklerin düĢmemesi için güçlü
bir yapıĢtırıcı ile yapıĢtırılmalıdır.
6. Güdüklü model artikülasyonunda önce alt sonra üst model artikülatöre sabitlenmelidir.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızın tümü doğru ise “Modül Değerlendirme”ye geçiniz.

46
MODÜL DEĞERLENDĠRME
DEĞERLENDĠRME
1. ( ) Protezler genel olarak sabit ve hareketli protezler olmak üzere iki kısımda
incelenir.
2. ( ) Köprü, hasarlı bir diĢi yeniden eski haline getirmek için diĢe uygulanan
kaplamadır.
3. ( ) Ölçü dezenfeksiyonundan sonra elastomerik ölçü yüzeyi mat bir görünüm alana
kadar kurutulmalıdır.
4. ( ) Sabit protezlerde çalıĢma modeli sert veya sentetik alçıdan elde edilmeli adi alçı
kullanılmamalıdır.
5. ( ) Ölçü kaĢığı içine dökülen alçının donması aĢamasında kaĢık, vibratör üzerinde ve
vibrasyon halinde bekletilmelidir.
6. ( ) Kron ve köprü yapımı için hazırlanmıĢ restore edilen diĢ modellerinin, tam
benzeri olan, ana modele takılıp çıkartılabilen yalancı kök ve çekirdeklerden oluĢan
yapıya güdük denir.
7. ( ) Alçı model elde etmede alçının donması bekleme süresi için üretici firma
önerileri dikkate alınmalıdır.
8. ( ) Trimlemenin sözlük anlamı inceltmedir.
9. ( ) Güdük elde etmede pin çivisi etrafına retansiyon yuvası açmadaki amaç, güdüğün
full ark alçı model üzerinde oynama ve rotasyonuna engel olmaktır.
10. ( ) Güdüklü modelin taban alçı beslemesi, pin çivisi delikleri açıkta kalmayacak
Ģekilde yapılmalıdır.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize baĢvurunuz.
MODÜL DEĞERLENDĠRME

47
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALĠYETĠ 1’ĠN CEVAP ANAHTARI
1 Doğru
2 Doğru
3 YanlıĢ
4 Doğru
5 YanlıĢ
6 Doğru
7 YanlıĢ
8 Doğru
ÖĞRENME FAALĠYETĠ 2’NĠN CEVAP ANAHTARI
1 E
2 D
3 B
4 A
5 B
ÖĞRENME FAALĠYETĠ 3’ÜN CEVAP ANAHTARI
1 D
2 D
3 D
4 D
5 Y
6 D
MODÜL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI
1 D
2 Y
3 Y
4 D
5 Y
6 D
7 D
8 Y
9 D
10 Y
CEVAP ANAHTARLARI

48
KAYNAKÇA
 BAYDAġ Seyfettin, Kron-Köprü Protezleri, Özyurt Matbaacılık, Ankara,
2005.
 BEYDEMĠR Bedri, Mehmet DALKIZ, DiĢhekimliğinde Laboratuvar
Uygulamaları, GATA Basımevi, Ankara, 2003.
 Dental Protez Dergisi, Sayı 4, Kasım-Aralık, 2007.
 ĠLÇĠZ, Aypınar, DiĢ Protez Teknisyenliği Teorik Eğitim Ders Notları 2,
Ġzmir Ġl Sağlık Müdürlüğü Depo ve Tamirhane Müdürlüğü Matbaası, Ġzmir,
2006.
 ġAHĠN, Erdal. Cihat ÇEKĠÇ, Sevil ġAHMANLI, Haldun ĠPLĠKÇĠOĞLU,
Figen DEMĠREL, Kıvaç AKÇA, Yalçın ÇĠFTÇĠ, Atila ERTAN, Gül ATEġ,
Simel TAMER, Gürel PEKKAN, Sabit Protez Ders Notları 1, Hacettepe
Üniversitesi DiĢ Hekimliği Fakültesi Protetik DiĢ Tedavisi Anabilim Dalı,
Ankara, 2002.
KAYNAKÇA

Sabit protezlerde model

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Sabit protezlerde model

Similar to Sabit protezlerde model (20)

Sabit protezlerde model