2. ხელმოწერა
• ილია ჭავჭავაძე დაიბადა 1837 წლის 8 ნოემბერს,
სოფელ ყვარელში ხოლო გარდაიცვალა 1907 წლის 12
სექტემბერს, წიწამურში.ის იყო დიდი ქართველი
მწერალი, პოეტი, პუბლიცისტი, პოლიტიკური და
საზოგადო მოღვაწე, საქართველოს 1861–1907 წლების
ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის ლიდერი.
• https://www.youtube.com/watch?v=pxk7zL_HidU
3. ბიოგრაფია
• ილია ჭავჭავაძე დაიბადა გადამდგარი ოფიცრის,
თავად გრიგოლ ჭავჭავაძის ოჯახში. 10 წლისას
გარდაეცვალა დედა მარიამ ბებურიშვილი, 15 წლისას
– მამა. დაობლებული ილიასა და მისი და-ძმების
მოვლა-პატრონობა მამიდამ მაკრინე ჭავჭავაძე-
ერისთავისამ იტვირთა.
•
https://www.youtube.com/watch?v=EEdtEyjrDDQ
4. შემოქმედებები
• გავსწორდეთ, ბედო!
• ეჰ, ჩემო ბედო! ჩემ სიცოცხლეში
• სულ შენს ნებაზედ მითამაშნია;
• მოგიკლავს ბევრი კარგი ნუგეში,
• ტკბილ ოცნებებზედ გინავარდნია.
• სისხლისა ცრემლით დამწვი თვალები,
• გულზედ მატყვია შენი ბრჭყალები.
• გეყო!.. მოვიდა დრო ანგარიშის,
• მოდი, გავსწორდეთ, ნუ მემალები,
• წარვიდნენ დღენი შენის უფლების,
• დროა დავსცვალოთ ჩვენ ადგილები…
• შენს დუდუკზედა აქამდის ვხტოდი,
• ბევრჯერ და ბევრჯერ შენ მაძრუწუნე,
• ეხლა დუდუკი მე მაქვს, აქ მოდი,
• მე დავუკრავ და — შენ კი იხტუნე.
5. რატომ მომეწონა ეს ლექსი
• ამ ლექსში ილია საუბრობს თავის ბედზე. როგორც ჩვენ
ვიცით მისი დედა და მამა გარდაიცვალა და ის
დაობლდა. „მოგიკლავს ბევრი კარგი ნუგეში“ ამაში
თავის მშობლებს გულისხმობს. „ სისხლისა ცრემლით
დამწვი თვალები“ ამაში გულისხმობს რომ მან ძალიან
ინერვიულა.
6. ილია სახლში და სამსახურში
• საშუალოზე დაბალი, ჩამრგვალებული, სანდომიანი
სახით, დინჯად მოარული - როგორც მისი
თანამედროვეები ამბობენ, ასეთი იყო ილია ჭავჭავაძე.
ის ლიბერალი, ბურთივით მრგვალი - გრიგოლ
ორბელიანის მოსწრებული გამოთქმა. ყველა
მემუარისტი ადასტურებს, რომ ასეთი იყო, და
პირველად სწორედ ეს ფრაზა გაგახსენდება. მაგრამ ეს
არ იყო კომიკური სიმრგვალე, ეს იყო სიდინჯისა და
ჭკუის ერთგვარი გამოხატულება.
•
7. ლოთის რჩევა
• ძმანო! სიცოცხლეს ნუ მოჰკლავთ ცდაში,
სულ ამაოა ამ ქვეყანაში:
ქვეყნის დიდებას, ქვეყნის სიმდიდრეს,
რისთვისაც კაცი თავ-კისერს იმტვრევს,
არ გავცვლი ტრფიალ ქალის კოცნაში
და კახურ ღვინით ერთ სავსე ყანწში.
ორს პატივს სცემდეთ ამ ქვეყნიურსა:
მხიარულს ბახუსს და ცელქს ამურსა…
მენდეთ, ამათგან დაწნულ გვირგვინით
სიცოცხლეს ჩიტებრ განვლით ღიმილით.
ნუ დაუჯერებთ უგემურსა ჭკვას,
გრძნობის განსჯაში ყოველთვისა ბრმას,
გულის კითხვაზედ უარისთვის მზას;
რა უნდა სჯობდეს, მითხარით, ამას,
რომ ერთის ხელით ეხვიო მიჯნურს,
მეორით — ყანწით ჰყლაპავდე კახურს?
ან ღვინის ორთქლით გახურებულსა,
რა დაგკოცნის შენ სხივი ავრორის, —
ცელქ სიყვარულით გაღვიძებულსა,
შენ საყვარლისა ხვევნათა შორის
შენს თავს იხილავ… მაშინ ჰკითხე ჭკვას —
რა უნდა სჯობდეს მაგ გაღვიძებას