1. UDALETAN ETA
ALDUNDIAN
APLIKATZEKO
NEURRI
ZEHATZAK
2011/04/15 Gipuzkoako EHNEren proposamena alderdiei
Baserria biziberritu ahal izateko, honako 71 neurri hauek
jarri nahi ditu Gipuzkoako EHNEk alderdi politiko guztien
esku. Neurri zehatz eta konkretuak dira, Udaletan, Batzar
Nagusietan eta Gipuzkoako Foru Aldundian aplikatzeko
modukoak. Neurriok aplikatzeari garrantzitsua deritzo
EHNEk, baserria guztiontzako osasun iturri baita. Era berean,
EHNEk prestutasun osoa azaldu nahi die alderdiei
elkarlanean jarduteko.

2. UDALETAN ETA ALDUNDIAN aplikatzeko neurri zehatzak
UDALETAN ETA ALDUNDIAN
aplikatzeko neurri zehatzak
GIPUZKOAKO EHNE-REN PROPOSAMENA ALDERDIEI
1.- GARAIAN GARAIKO ETA LEKUAN LEKUKO EKOIZPENAK SUSTATU
Erakunde publikoek eginahalak egingo dituzte lekuan ekoiztutakoa leku berean merkaturatua izan
dadin. Noski, garaian garaiko produktuak.
Udalak
1. Kontsumo taldeak sortu ahal izateko azpiegiturak (lokalak, informazioa,…) eskaini.
2. Udalak, azoka publikorik balu, zerbitzu horren izaera publikoa bermatzeko konpromisoa
hartuko luke. Ekoizleek lehentasuna izango dute birsaltzaileen aurrean.
3. Salmenta zuzenerako makinak instalatzeko jabari publikoko eremuen emakida administratiboak
burutu.
4. Beharrezkoak diren tramite administratiboak gauzatzeko burokrazia erraztu eta laguntza
eskaini.
5. Herrialde mailako haragi-hiltegien koordinaziorako partzuergoko kide izatera pasa.
6. Folkloretik haruntzago, baserritarrentzako tresna baliagarriak izango diren azoka edo salmenta
guneak eratu.
Foru Aldundia
1. Zuzeneko salmenta sustatzeko egitasmo publikoen eta jada sektoreko eragileek martxan
jarritakoen arteko elkarlanerako mekanismoak bultzatu. Bereziki, Landa Garapen Elkarteen
bitartez bultzatzen ari direnak.
2. Zuzeneko salmentarako makinen erregulazioa arautu Foru Arau baten bitartez. Noski,
erregulazio horren oinarria, aurretik eragileek adostutakoak behar du izan.
3. Herrialde mailako haragi-hiltegien koordinaziorako partzuergoko kide izan eta dagozkion
inbertsioak egiteko prestutasuna adierazi. Noski, partzuergo horren eraketa eta formulazioa
arloko eragileekin adostutakoa izan behar du. Beti ere, sektorearen biziberritzea ardatz hartuta
eta ez hiltegien egoera ekonomikoa.
4. Jantoki eta ekitaldi publikoetan garaikoak eta bertakoak diren produktuak lehenetsiko dira.
1. orrialdea

3. UDALETAN ETA ALDUNDIAN aplikatzeko neurri zehatzak
2.- LURRARI ETA HERRIARI LOTUTAKO EREDU IRAUNKORRAREN ALDEKO
APUSTUA
Lurrari lotutako eredu iraunkorren eta baserri txikien aldeko urratsa eman beharra dago. Horretarako
beharrezkoa da diru laguntza politika guztia moldatu eta norabide horretara zuzentzea.
Udalak
1. Udalek herri-lurren inbentario bat egitea beharrezkoa da. Herri-lur horien artetik
baserrigintzarako egokiak direnekin “Lur banko” egin behar dute.
2. Urtero lur bakoa lur berriz hornitzeko diru partida bat bideratuko da udal aurrekontuetan.
Noski, diru hori nekazaritzarako lur egokiak erostera bideratuko da.
3. Lurren premian dauden baserritar profesionalei, emakida administratiboen bitartez ”Lur
bankuko” lurrak eskaini behar zaizkie. Gazteek eta lurrik gabekoek lehentasuna izango dute.
4. Herri-lurren erabilera desberdinak uztartzeko arautegi zehatzak egin behar dituzte.
Horretarako, sektoreko eragileen partehartzea ezinbestekoa izango da.
Foru Aldundia
1. Nekazaritza politika forala zuzendu eta eredu estentsiboak bultzatzera bideratu behar da.
Noski, diru laguntza politika ere norabide berean kokatu behar da.
2. Foru Aldundiaren jabetzakoak diren lurren inbentario bat egin behar du. Horien artetik
baserrigintzarako egokiak izan daitezkeenekin “lur banku bat” egin behar du.
3. “Lur bankua” lur gehiagoz hornitzeko, urtero lur erosketak egin beharko dira.
4. Lurren premian dauden baserritar profesionalei, emakida administratiboen bitartez ”Lur
bankuko” lurrak eskaini behar zaizkie. Gazteek eta lurrik gabekoek lehentasuna izango dute.
5. Baso-belardi sistemak bultzatu lur publikoetan.
2. orrialdea

4. UDALETAN ETA ALDUNDIAN aplikatzeko neurri zehatzak
3.- BASERRIETAN EKOIZPEN DIBERTSIFIKATUAK SUSTATZEA
Beharrezkoa da gai konkretutan espezializatuta egotetik dibertsifikazioan oinarritzen diren baserri
ereduetara jauzia ematea. Horrek, halabeharrez, egitura komertzialen moldaketa eta egokitzapena
dakar.
Udalak
1. Modu dibertsifikatuan ekoizten duten baserritarrek lehentasuna izango dute herri lurrak
erabiltzeko.
2. Udalaren baso lurretan balore ekonomikoez haratago doazen jarduerak ere bermatuko dira:
aisialdia, paisaia, uraren eta lurraren kontserbazioa, ingurumena… Horretarako, inbentario bat
egin beharko da lehenik eta aurrerantzean egin beharreko landaketak aztertu bigarrenik.
3. Mendi pistak egoera onean mantenduko ditu udalak, eta irisbide egokiak bermatu beharko ditu,
pistak neurrigabe egitearen arazoak kontuan edukiz gero, beti ere.
Foru Aldundia
1. Modu dibertsifikatuan ekoizteko kontzientziazio kanpainak eta trebakuntza zikloak jarriko ditu
abian.
2. Modu dibertsifikatuan ekoizten duten baserritarrek lehentasuna izango dute herri lurrak
erabiltzeko.
3. Dibertsifikatzen duten baserritarrek laguntza handiagoak jasoko dituzte.
4. Mendi eta basoetan errepueblak egiterakoan larreguneak ere aintzat hartuak izango dira.
5. Hostozabalak landatzeko laguntzak hobetuko dira.
6. Baldintza sanitarioaren gaiari heldu behar zaio: Eusko Jaurlaritzarekin batera “Baserriko
Produktuak” baimen sanitarioa lortzeko bete beharreko baldintzak zehazteko Europako beste
herrialdeetan bezala.
3. orrialdea

5. UDALETAN ETA ALDUNDIAN aplikatzeko neurri zehatzak
4.- LURRAREN ARTIFIZIALIZAZIOA GELDITU ETA BASERRIGINTZARAKO
LURRAK ALDARRIKATU
Baserrigintzarako egokiak diren lurren bermerako beharrezkoak diren lege mekanismo arautzaileak
martxan jarri behar dira.
Udalak
1. Baserrigintzarako egokiak diren lurrak babes berezia jaso behar dute herriko Ordezko Arau
eta Plan Orokorretan. Lege egitasmo horiek arreta berezia jarri behar dute balore agrologika
duten lurrak identifikatu eta babesteko. Landa lurretan eraikuntza berriak egiteko baldintzak
zorroztu.
2. Hirigintzarako arauek, ezinbestean, baserrigintzarako lur egokien erreserbak egin behar dituzte.
3. Artifizializazio basatiari aurre egin eta neurri bermatzaileak hartzeko konpromisoa hartu behar
dute udalek.
4. Jada artifizializatuak dauden lurren berrantolaketa eta egokitzapena lehenetsiko da bestelako
alternatiben aurrean. Horrexegatik, ez dira onartuko %1 artifizializaizoa edo handiagoa
suposatzen duten egitasmoak.
5. Beste erakunde publikoek bultzatutako egitasmoetan ere neurri berak exijituko dira. Hala ez
bada, udalak dituen baliabide guztiekin aurre egiteko konpromisoa hartzen du.
6. Herri lurren erabiltzaileek azpiegitura egokiak izango dituzte (edanlekuak, itxiturak…),
baldintza egokietan lan egiteko.
Foru Aldundia
1. Dituen baliabide guztiak erabili behar ditu balore agrologiko egokia duten lur eremuak
identifikatu eta babesteko. Horretarako tresna egokia izan daiteke PTS Agroforestala.
Horrexegatik, konpromisoa hartzen du bere gauzapena desblokeatu eta berriz ere martxan jar
dadin Jaurlaritzarekin hartu-emanetan jartzeko.
2. Artifizializazio basatiari aurre egin eta neurri bermatzaileak hartzeko konpromisoa hartu behar
du.
3. Udalerrien hirigintzarako Ordezko Arau eta Plan Orokorren errebisioei oniritzia emateko
beharrezkoa izango da:
i. IVtik beherako balore agrologikoa duten lurren identifikazio espresua egin eta
babes bereziko bezala kalifikatzea.
ii. Lur horiek baserrigintzarako lur gisara erreserbatzea.
iii. Jada artifizializatuak dauden lurren berrantolaketa eta egokitzapena lehenetsi
dela bermatzea (alegia, artifizializazio tasa maximoa gainditu ez dela
bermatzea).
4. Baldintza berdinak exijituko dira beste erakunde publikoek, bere kaxara edo Foru
Aldundiarekin elkarlanean, bultzatzen dituzten egitasmoetan.
4. orrialdea

6. UDALETAN ETA ALDUNDIAN aplikatzeko neurri zehatzak
5.- LURRARI LOTUTAKO NEKAZARITZA LEHENETSI
Lurraren zikloekin bat egiten duen nekazaritza eta abeltzaintza lehenetsi.
Udalak
1. Ekoizpen ekologikoan lan egiten dutenek lehentasuna izango dute udalerrietako herri lurrak
erabiltzeko.
2. Ekoizpen mota honen garrantzia jakinarazteko kontzientziazio kanpainak sustatuko dituzte
(ikastetxeetan, Agenda 21ean…).
Foru Aldundia
1. Ekoizpen ekologikoan jarduteko instalatu nahi duten gazteek lehentasuna izango dute laguntza
planetan.
2. Ekoizpen ekologikoan lan egiten dutenek lehentasuna izango dute Aldundiaren herri lurrak
erabiltzeko.
3. Ekoizpen konbentzionalean ari diren baserritarrei diru laguntzak, aholkularitza, trebakuntza eta
hobariak eskaini ekologikoan jardun dezaten.
5. orrialdea

7. UDALETAN ETA ALDUNDIAN aplikatzeko neurri zehatzak
6.- TRANSGENIKORIK EZ
Guztiok hartu behar dugu transgenikoen kontrako jarrera argia.
Udalak
1. Udalerriek transgenikorik gabeko gunea direla aldarrikatuko dute. Hartara, udalerri horretan
modu horretan ekoiztea mugatuko da.
Foru Aldundia
1. Gipuzkoa transgenikorik gabeko lurralde izendatuko du. Hartara, galarazita egongo da modu
horretan ekoiztea.
2. Transgenikorik gabeko pentsua erabiltzen duten nekazaritza kooperatibek hobariak izango
dituzte.
3. Transgenikoen inguruan, kontzientziazio kanpaina jarriko du abian.
6. orrialdea

8. UDALETAN ETA ALDUNDIAN aplikatzeko neurri zehatzak
7.- NEKAZARITZAK ENPLEGU SORTZAILEA IZAN BEHAR DU
Dekadentzian dagoen sektorea izatetik enplegu sortzaile izatera pasa behar du. Horrek, halabeharrez,
erakunde publiko eta alorreko eragileen inplikazio zuzena eskatzen du.
Udalak
1. Baserritar gazteen lehen instalaziorako egon daitezkeen oztopoak malgutzeko konpromisoa
hartzen dute.
2. Baserritar gazteak sektorean lan egiten hasi daitezen hobariak, lurren emakidak, zergen
ordainketa frakzionatuak,… bultzatuko dira.
3. Ildo horretan, garrantzia berazia hartuko dute eskualde mailako garapen ekonomikorako
agentziek. Horrexegatik, lehen sektorera baserritar berriak erakartzeko politika eta proiektu
zehatzak aktibatuko dira.
4. Baserrien birmoldaketen inguruan eman daitezkeen maula edo iruzurren aurrean, udalek
tinkotasunez jokatzeko konpromisoa hartzen dute. Ondorioz, beharrezkoak diren neurri
koertzitiboak hartzeko prestutasuna adieraziz.
Foru Aldundia
1. Baserritar berriak sektorera gehitu daitezen beharrezkoak diren politikak aktibatu beharko
dira: diru laguntzak, lurren emakidak, hobariak,…
2. Lehen instalazioko laguntzak gradualak izango dira.
3. Erreleborako planak berrezarriko dira. Horretaz gain, sektorearen biziberritzean duen
garrantzia ikusita, plan hori iraunkortu eta egonkortzeko neurri zehatzak hartuko dira.
7. orrialdea

9. UDALETAN ETA ALDUNDIAN aplikatzeko neurri zehatzak
8.- BIZI BALDINTZA DUINAK BASERRITARRENTZAKO
Gainerako herritarrek bezala, baserritarrek ere bizitza kalitatea izateko eskubidea dute.
Udalak
1. Baserri eremuetan ematen diren zerbitzuen egokitasuna bermatu (ura, zaborra, garraioa,…).
2. Udalaren eskumeneko giza zerbitzuei erantzun egokia eman (zaharrentzako programak, aisialdi
eskaintzak,…).
3. Baserritarren artean denek erabiltzeko moduko instalaziorik behar izatekotan, baliabideak
jarriko ditu udalak (belarra lehortzeko sistemak, makineria landa garapen elkarteekin
elkarlanean, eraldaketarako zentro komunak, salmenta guneak,…).
Aldundia:
1. Gipuzkoa osoko baserritarren bizi kaliteari buruzko ikerketa sakona egingo du Aldundiak
(bideen egoera eta irisgarritasuna, ur hornidura, zaharren eta ezinduen egoera eta zaintza,
ordezkapen zerbitzuak, umeak eskolara eramateko aukerak...).
2. Ikerketa horretan aurkitutako gabezia garrantzitsuenei modu praktikoan aurre egiteko
mekanismoak ezarriko dira, plangintza zehatzen bidez.
3. Baserri auzoak bizirik mantentzeko edo/eta berpizteko helburuz diseinatu behar dira landa
garapenerako aurrekontuak. Helburu hori lehentasunezkoa izango da.
8. orrialdea

10. UDALETAN ETA ALDUNDIAN aplikatzeko neurri zehatzak
9.- EMAKUME BASERRITARREN IZAERA AKTIBOA ALDARRIKATU
Matxismoa, bazterketa, diskriminazioa… gainditu eta gure emakume baserritarron izaera eta
garrantzia aldarrikatu eta defendatu beharra dago.
Udalak
1. Dependentzia legea dela eta, lege horrek aurreikusten dituen edukien inguruko informazioa
zabaltzeko neurriak hartu.
2. Dependentzia legeak aurreikusten dituen formula desberdinak martxan jartzeko trebatze
programak bultzatu, aholkularitza zerbitzuak eskaini… bera dira udaletxetako gizarte
zerbitzuetatik.
Foru Aldundia
1. Kotitularitatea aldarrikatzen duen legeari jarraikiz, urrats zehatzak eman daitezen programa
desberdinak aktibatzeko konpromisoa hartu.
9. orrialdea

11. UDALETAN ETA ALDUNDIAN aplikatzeko neurri zehatzak
10.- INSTITUZIO PUBLIKOEN KONPLIZITATEA
Beharrezkoa da instituzio publiko guztiak sektorearen biziberritzean inplikatzea.
Udalak
1. Nekazaritza batzordeak jarriko dira martxan udaletan, sektoreari dagozkion gaiak handik
bideratzeko.
2. Nekazari eraikuntzak egiteko orduan, baserritarrek hobariak jasoko dituzte: nekazaritzako
gizarte segurantza kotizatzen dutenei eta jarduera nagusia nekazaritzatik dutenei (ATP) ez
zaizkie udal tasak kobratuko, edo itzuli egingo zaizkie. Udalak aparejadoreen edo teknikoen
jarrera positiboa sustatuko du, legediaren interpretazio malgua eginez.
3. Udalak sektorearen aldeko jarrera aktiboa erakutsiko du, eta sektorean bertan sortutako
ekimenei (behetik gorakoei) lehentasuna emango die.
4. Sektorean sor daitezkeen arazoei irtenbidea emateko baserritarron ordezkariekin elkarlana
izango da ardatz nagusia.
5. Sektoreari eragiten dioten egitasmo, proiektu,… guztietan aintzat hartua izango da sektoreko
eragileen iritzi eta jarrera.
Foru Aldundia
1. Aldundiak sektorearen aldeko jarrera aktiboa erakutsiko du, eta sektorean bertan sortutako
ekimenei (behetik gorakoei) lehentasuna emango die.
2. Sektorean sor daitezkeen arazoei irtenbidea emateko baserritarron ordezkariekin elkarlana
izango da ardatz nagusia.
3. Sektoreari eragiten dioten egitasmo, proiektu,… guztietan aintzat hartua izango da sektoreko
eragileen iritzi eta jarrera.
10. orrialdea