1. Ustawa z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego1
,
przewiduje stosowanie w sektorze buraków cukrowych płatności do powierzchni upraw
(a więc płatności obszarowych). Płatność będzie przysługiwała rolnikowi, który zawarł umowę
dostawy, do powierzchni uprawy, z której pochodzą buraki kwotowe objęte tą umową.
Zatem warunkiem przyznania wsparcia jest zawarcie umowy dostawy oraz prowadzenie
uprawy, z której pochodzą buraki cukrowe przeznaczone na produkcję cukru kwotowego.
Odnosząc się do kwestii możliwości przyznania płatności bezpośrednich (w tym płatności
związanej do powierzchni upraw buraków cukrowych) do gruntów nie będących własnością
rolnika, pragnę podkreślić, że w kontekście przyznawania płatności nie jest istotne prawo
własności, lecz użytkowanie rolnicze gruntu, będącego w posiadaniu rolnika wnioskującego
o płatność.
Zgodnie z art. 18 ust. 1 ww. ustawy, w przypadku gdy działka rolna stanowi przedmiot
posiadania samoistnego i posiadania zależnego, płatności bezpośrednie przysługują
posiadaczowi zależnemu. Z kolei stosownie do art. 336 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.
Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93, z późn. zm.) posiadaczem rzeczy jest zarówno
ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie
włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo,
z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
Płatności bezpośrednie przysługują zatem osobie, która faktycznie uprawia grunty, utrzymuje
je w dobrej kulturze rolnej przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska (zgodnie
z normami) oraz wypełnia wymogi wzajemnej zgodności. Płatności nie są przewidziane dla
właścicieli, którzy, dysponując jedynie tytułem własności, nie prowadzą działalności rolniczej.
W związku z powyższym rolnik, który zobowiąże się w umowie do wytworzenia
i dostarczenia określonej ilości buraków kwotowych z określonej powierzchni gruntów, może
być beneficjentem płatności związanej do powierzchni upraw buraków cukrowych, nawet
w przypadku, gdy nie jest właścicielem gruntów, na których prowadzi uprawę (jeśli zgłosi te
powierzchnie we wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich). W tym przypadku płatność
obszarowa do tej uprawy nie przysługuje więc właścicielowi gruntu, ponieważ nie prowadzi on
1
Ustawa wejdzie w życie z dniem 15 marca 2015 r.

2. 2
działalności rolniczej na tym gruncie (a w związku z tym nie może on wnioskować
o przyznanie płatności bezpośrednich do tych gruntów).
Pragnę przy tym podkreślić, że uwzględnienie we wniosku o przyznanie płatności gruntów, na
których działalność rolniczą prowadzi nie wnioskodawca, lecz inny rolnik, może skutkować
nie tylko nieprzyznaniem płatności do tych gruntów, lecz również zastosowaniem sankcji z
tytułu przedeklarowania powierzchni kwalifikującej się do płatności.
Natomiast w kwestii możliwości dzierżawienia limitu buraczanego pragnę poinformować, że
zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji
Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych (art. 31b) w przypadku braku
porozumienia branżowego, o którym mowa w przepisach Unii Europejskiej, w zakresie
warunków zakupu i dostawy buraków cukrowych, w tym rozdziału pomiędzy plantatorów
buraków cukrowych ilości buraków cukrowych przeznaczonych do produkcji cukru w ramach
kwoty produkcyjnej cukru, stosuje się poniższe przepisy.
Producent cukru, w terminie do dnia 15 grudnia roku poprzedzającego rok gospodarczy jest
obowiązany w ramach przyznanej kwoty produkcyjnej cukru określić limity buraków
cukrowych, które zapewnią wyprodukowanie cukru w wysokości przyznanej producentowi
cukru kwoty produkcyjnej cukru. Następnie (do 20 grudnia roku poprzedzającego rok
gospodarczy) dokonuje on rozdzielenia limitu buraków cukrowych pomiędzy plantatorów
buraków cukrowych oraz powiadamia tych plantatorów o wielkości przysługującej im części
tego limitu.
Limit buraków cukrowych jest rozdzielany według wskaźnika określonego między plantatorów
buraków cukrowych, którzy mieli zawarte umowy kontraktacji na rok gospodarczy 2001/2002,
lub ich następców prawnych. Część limitu buraków cukrowych określona dla plantatora w
wyniku tego podziału stanowi wielkość przysługującego plantatorowi prawa do uprawy i
dostawy. Producent cukru ma obowiązek zawrzeć
z plantatorem, któremu przysługuje prawo do uprawy i dostawy, umowę kontraktacji,
w ramach której jest obowiązany odebrać określoną przysługującym plantatorowi prawem do
uprawy i dostawy ilość buraków cukrowych.
Jak z powyższego wynika, przepisy ww. ustawy nie regulują kwestii dotyczących m.in. zbytu
czy dzierżawy prawa do uprawy i dostawy buraków cukrowych.

3. 3
Jednocześnie uprzejmie informuję, że obecnie wszyscy producenci cukru w Polsce mają
podpisane z plantatorami buraków cukrowych regionalne porozumienia branżowe, w których
ww. kwestie są uregulowane.
Sprawami dotyczącymi prawa do uprawy i dostawy buraków cukrowych (w tym m.in. obrót,
zbyt, dzierżawa) zajmują się Komisje Mieszane lub Komisje Porozumiewawcze działające na
podstawie regulaminów zawartych w porozumieniach branżowych. W skład tych Komisji
wchodzą przedstawiciele zarówno producenta cukru jak i plantatorów buraków cukrowych.