3. Karroza bat deskribatuko dugu .
Tolosan mota askotako karrozak daude . Kasu honetan
itsasontzi itxura du , izara txuri eta gorri bat du. Hiru eskudu
alde bakoitzean eta sei arraun. Dragoiaren antzeko burua du
itsasontziaren puntan.Egurrezkoa da eta ura ere badu.
1.256an sortu zuen Alfontso X.ak eta garaiko ohiturari
jarraituz,ospe handiko hiri baten izen bera eman
zion.Okzitaniakoa eta Gipuzkoakoaz gain,badira beste
Tolosa batzuk, Portugalen, Filipinetan eta Argentinan.
4. Tolosako karrozen betebeharrak hiria eta
hiritarrak alaitzea eta hiriari kolorea ematea
da.
Gipuzkoako probintziaren erdialdean dago, Donostiatik
25 kilometrotara Tolosa Euskal Herriko udal herri bat
da.Gipuzkoan
dago kokatuta Tolosaldea eskualdean Ibarra ekialdean,
Irura eta Anoeta iparraldean eta Alegi hegoaldean
ditu.Tolosa,Oria ibaiak zeharkatzen du.Bertan 18.352
pertsona bizi dira.1.256 urtean sortu zen.
Tolosako mendiak:Uzturre,Belabieta, Lutazo eta Erroizpe
dira.
7. Buruan, txapel beltz bat darama.Lepoan, arrautz oskolez eginiko lepokoa
du.Gorputzean, korbata, alkandora txuria eta trajea.Oinetan, zapata
deigarriak ditu.
1.025. urtean jada Zalduondoren berri ematen zuen agiririk bazegoen,
beraz, uste da haren sorrera lehenagokoa dela, ziur ez badakigu ere.
Bertatik pasatzen da Done Jakue bidea. ( Santiago Bidea)
Udalerriko aztarna zaharrenak Aistra izeneko biztanlerik gabeko
herrixkan aurkitu ziren.Arkeologo adituek Aistra Euskadiko ErdiAroko
herrixkarik zaharrena dela diote.
Markitos,Zalduondon, urtean zehar gertatu diren ekintza txarrak
usatzeko,herritik paseatzen dute,epaitu eta azkenik erre egiten
dute igandeko suan.
PROBINTZIA:Araba. HERRIA:Zalduondo. BIZTANLERIA:186 .
10. Adarrak daramatzate eta aurpegiak oihal-zapiaren
azpian dituzte ;odolaz zikindutako izara zuria ardi
larruzko bizkarrekoak ,prakak urdinak ,galtzerdi zuriak eta
abarka beltzak jantzita dituztela ibiltzen dira.
Altsasu eta haren inguruak aintzinatik populatu ziren.
Urbasan eta inguruetan hainbat aurkikuntza egin ziren. Gainera
trikuharriak ditugu eta Atauneko mugan monumentu
megalitikoak.
Altsasuko San Pedro Baselizan Nafarroako lehen erregea
koronatu zuten ( Gartzia Ximenez).
Astearte arratsaldea iristen denean, Momorrotxoak herrira iristen
dira eta marrua eginez eta bidean topatzen duten guztia probokatu
eta zirikatu egiten dute egurrezko sardearekin.
PROBINTZIA :
PROBINTZIA:Nafarroa
HERRIA: Izena: Altsasu
Biztanleria:7.691
11. • Urtarrilaren 6an: urteko kintoen sorteoa egiten da udaletxean.
• Otsailak 5ean : kintoak eskatzen ateratzen dira eta
hurrengo egunetan dantzatzen dute plazan. Hurrengo
larunbatean herriko kinta guztiek bazkaria egiten dute.
• Maiatzaren 2aren ondorengo igandean, Urbasara igoera eta
azken urte hauetan Altsasuko alde zaharreko jaiak egiten
dira.
• Ekainaren 23an San Juan suak hainbat lekutan eta bereziki
San juan kalean ospatzen dira.Hurrengo egunean afariak.
• Irailaren 14-irailako Gurutzea.Jai Nagusiak dira.
• Urrian: Feria
12.
13. Lehenik buruan txapela eta zapi txuri bat dute.Ondoren
alkondararen barrutik lastoa edukitzen dute eta gainetik
zakuzko tela erabiltzen dute kamiseta eta praka moduan.Azkenik
pusika edo makila bat daramate eskuan.
Hasieran,iratze lehorrez betetzen zituzten zakuak
gazteen,iratzea gorputzaren kontra geldituz.Musika taldeak
ibilbide guztian laguntzen “zakuzaharrei”,giroa alaituz .
Zakuzaharren bete beharra jendea zirikatzea eta giroa
alaitzea, da.Banan-banan joaten dira ie,ie, ie ohiukatuz.
Nafarroako ipar-mendebaldean dagoen udalerri bat da.
Nafarroako ipar-mendebaldean dagoen udalerri bat
da.
2.807
biztanle ditu
Lesakak.
14. Lesakako festak uztailaren 7an ospatzen dira, San Fermin egunez.
Aipatzekoa da,halaber ,azaroko bigarren hamabostaldian ospatzen den
udazkeneko azoka. Lesaka ezaguna ere bada Olentzeroen inguruan egiten
dituen ospakizunak direla eta. Hori dela eta , hainbat ikerlarik ,
historialarik eta etnografoak batez ere, Lesakan bertan kokatu dute
eguberrietako pertsonai mitiko horren sorrera.
15.
16. Zaldiko egurrezko zaldi baten gainean doa.Kapela dauka eta
artilezko galtzerdiak, aurpegian zapi bat du.
Lantz nafarroko udalerria da.Iruñeko merindadeko herri honek
140 biztanle zituen 2012-ko urtarrilaren 1-ko erroldaren
arabera.Iruñea iriburutik 25 kilometrora dago. 140 biztanle
inguru ditu Lantzek.
Nafarroako eta Euskal herriko inauteriak ezagunenak dira.
Tradiziozko ospakizun hau hautsegunaren aurreko egunetan
ospatzen da. Gaua iriztean herriko kaleak pertzonaia
azkotarikoen jantziak daramatzaten herritarrez betetzen dira.
Herritarrek Miel otxin lapurra harrapatu beharra dute.
Bere funtzioa ferratu eta bezatua izatetik ihes
egitea da. Horrez gain bere indar guztiak ziripot
bultzatu eta lurrera eror dadin saiatzen da.
18. San Nikolas eguna:
Abenduak 6:
Umeak etxeetatik joaten dira abesti bat abesten.
Komitiban mutil edo neska bat aurrean joaten da gurutze
batekin. Bizi lagunak ikustera irteten direnean Puskak
ematen dizkiote opari bat bezala.
Santa Kruz:
Irailak 14 ean festa patronalak ospatzen dira Santa
Kruzen ohorez.
Gabonak:
Abenduak 24:
Arratsaldeko seietan Lantzera heltzen da Olentzero,
umeei opariak banatzera. Bera iristen denean gauza
askoz dago langunduta: trikitixak, antortxak,
txalapartak... eta komitiba handi handia egiten dute herri
guztian ibiltzen dira. Azkenik oparien banaketa eta askari
handi bat egiten da pertsona guztientzat.
19.
20. Miel Otxin Lantzeko inauteriko pertsonaia da.
MOZORROAREN DESKRIBAPENA:
1. Miel otxinek txapel handi eta polit bat du
buruan.
2. Gorputzean lore askoko eta kolore askoko arropa eta prakak ditu.
3. Jakin behar duzue Miel otxin panpin bat dela.
4. Miel otxin pertsonai oso-oso famatua dela Lantz herrian. Lantz
Nafarroan dago.
5. Miel otxin lastoz beteta dago.
LANTZ ETA IÑAUTERIEN HISTORIA
Lantz[1]
Nafarroako udalerria da. Iruñeko merindadeko herri honek 140
biztanle zituen 2012ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera. Iruñea
hiriburutik 25 kilometrora dago. 140 biztanle inguru ditu Lantzek.
Nafarroako eta Euskal Herriko inauteririk ezagunenak dira. Tradiziozko
ospakizun hau hautsegunaren aurreko egunetan ospatzen da. Gaua iristean,
herriko kaleak, pertsonaia askotarikoen jantziak daramatzaten herritarrez
betetzen dira. Herritarrek Miel Otxin lapurra harrapatu beharra dute.
MIEL OTXINEN BETEBEHARRA
Miel Otxin: Espiritu txarrak itxuratzen dituen lapur gaiztoa da.
Astelehenean atzeman ostean, herriko kaleetan zehar pasearazten dute,
txistu eta danbor danbolin soinua lagun dutela.Asteartean, goizeko paseo
baten ondoren, exekutatu eta sutan erretzen dute, Asteartean, goizeko paseo
baten ondoren, exekutatu eta sutan erretzen dute, herritarrek inguruan
zortziko bat dantzatzen duten bitartean.
LANTZ HERRIAREN KOKAPENA
21. Lantz Nafarroako herria da. Herria Nafarroa iparraldean
kokatzen da, NA-7200 errepidean, Santsol-Esprontzeda
norabidean. Lantzek Baztanekin egiten du muga
iparraldean, Anuerekin ekialdean, Ultzamarekin
mendebaldean, eta Anue eta Ultzamarekin hegoaldean.
LANTZ NOLAKOA DEN
Lantz oso herri polita da. Mendi asko ditu. Oso txikia da Lantz. Lantzen
garaiera 629 metrokoa da. 16,78 kilometroko eremua dauka Lantzek.
Iruñetik 25 kilometrora dago Lantz.
LANTZ HERRIKO BESTE OHITURA BATZUK
San Nikolas eguna:
Abenduak 6:
Umeak etxeetatik joaten dira abesti bat abesten. Komitiban mutil edo neska
bat aurrean joaten da gurutze batekin. Bizi lagunak ikustera irteten direnean
Puskak ematen dizkiote opari bat bezala.
Santa Kruz:
22. Irailak 14 ean festa patronalak ospatzen dira Santa Kruzen
ohorez.
Gabonak:
Abenduak 24:
Arratsaldeko seietan Lantzera heltzen da Olentzero, umeei
opariak banatzera. Bera iristen denean gauza askoz dago
langunduta: trikitixak, antortxak, txalapartak... eta komitiba
handi handia egiten dute herri guztian ibiltzen dira. Azkenik
oparien banaketa eta askari handi bat egiten da pertsona
guztientzat.
23.
24. Buruan lorez apaindutako kapela eramaten dute.Lepotik zetazko
koloreetako zinta luzeak daramatzate zintzilikaturik. Alkandora
eta fraka zuriak daramatzate, biak kolore ezberdinetakoak, zinta
eta kriskitinez apaindurik. Gerrikoa eta lokarri gorriak dituzte
jkabarketa zuriak jazten dituzte.
Nafarroa Beherea, 1530. urtea arte, Nafarroa Garaiarekin bat
egina egon zen, Nafarroa bakarra osatuz
k.o 58. urtean Julio Zesarrek Galia eta Akitania konkistatu
zituen. Erromatarrek lehenagotik ere ezagutzen zituzten, haatik,
Pirinioz iparraldeko Euskal Herriko lurraldeak, eta baskoien
lurraldetzat hartu zuten Nafarroa Beherea, batez ere,
hegoaldeko mendialdea.
Dantza egitea eta jauzi handiak egitea.
27. o Xorrotxak: Zorrotzaileak, patroia eta mutila.
Erremintak zorrozteari ekiten diote. Buruan, katagorri
disekatua duen kapela daramate.
o Buhameak: Lauek zurezko ezpata handia dute
dantzatzeko[8]
.
o Kauterak: Sei dira, horietako bat (Bedezia)
mediku-jantzita. Sustraiz egindako makilak
dituzte, kaskabiloekin apaindurik daudenak.
Arropa zahar eta txikitua erabiltzen dute, maila
apala adierazteko.
Basabürüa eskualdeko Altzai, Urdiñarbe edo Atharratzek
antolatutakoek ospea badute ere, urtero inauteri garaian eta lau
hilabetean Zuberoako herri batek maskarada prestatzen du, lan
horretan festa berezi bat sortuz
Beltzak basatiagoak dira eta bortitzago eta lizunkiago
dantzatzen dute.
Baina, testuaz eta edukiaz gain, maskaraden ezaugarri nagusia,
inauteri festa dantzatuak izatea da. Dantza da maskaradaren
oinarria. Maskaradako pertsonaiak dantzariak dira
Beltzak, berriz, kanpotarrak edo behartsuak dira. Beltzak etengabe
gorriak desafiatzen ibiltzen dira.
beltzak Zamaltzain izorratzen ari dira; Zikiratzaileek ere
harrapatu nahi dute Zamaltzain, baina ez dute lortzen.
28. Jatorria zahar bezain ezezaguna da .Garai batean 80 hartzen
zuten parte ,gaur egun 20 dantzarik.
Zuberoako hainbat herrietan pastoralak egiten dira,hau da,herri
guztiarentzat antzerkia.Orain dela gutxi arte gizonek egiten
zituzten antzezlanak.Gaur egun gizonak eta emakumeak aritzen
dira antzerki hauetan.
17.018 biztanle daude zubero osoan.
