SlideShare a Scribd company logo

kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf

•
•
P
pisal3

sdfsgfargaerg

Education
1 of 64
Download to read offline
នាយកដ � នបណ �ុ ះបណា � ល និងវិ្រកឹតករ ឆា � ំ២០១៦
ប ោះពុមពបៅរពោះរាជាណាចរររមពុជា ឆ្ ប ំ2016 (ប ោះពុមពបលើរទី1) ឯរសារបនោះររូវ នចងររង និងប ោះពុមពផាយបរោមោរឧបរទមភផ្ផបរិវិោរបស់អគលគបលធិកិោរោ ឌ នសរាប់រិចច សហរបរិបរថិោរអភិវឌណ និងជំនួយមនុសសកម៌(DGD) និងជំនួយផ្ផបរបបចចរបទសរបស់ោរិយាល័យផ្ហវលមីស៍សរាប់ រិចចសហរបរិបរថិោរអភិវឌណ និងជំនួយបបចចរបទស (VVOB)។ ខ្លឹមសារននោរប ោះពុមពផាយបនោះមិនសទិរបៅបរោម ោរទទួលខ្ុសររូវរបស់រោ ឌ ភិ លផ្ហវលមីស៍ និងរោ ឌ ភិ លផ្បលហសុិរបឡើយ។ កំណត់សម្គើល់កមមសិទធិបញ្ញើ រាល់ោរប ោះពុមពផាយឯរសារររូវ នបកវើបឡើងបោយអនុបោមតាមអជា ញ បណ្ ត ៖ Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 បលើរផ្លងផ្រឯរសារផ្ដលមិន នរាប់បញ្ចូ ល និងបញ្ជីររាសិទនិធិងបរោម។ ានន័យថាអបរអាចផ្ចរចាយ ិរចមលង ផ្របសរមួល និងយរលំនំតាមឯរសារបនោះរបុងន័យមិនរររនរមបោយពុំចាំ ច់បសបើសុំោរអនុញ្ញ ដ រជាមុនពីអបរប ោះ ពុមពផាយបឡើយ ផ្ររបសិនបបើអបរបបងកើរ ឬ ផ្រផ្របិមីអបរររូវផ្រសុំអាជា ញ បណ្ ត ពីា ច ស់បដើមរបុងលរខខ្ណ្ ឍ ដូចគ្ន ប ផ្ដល នបញ្ញ ជ រ់ធិងបលើ។ សរាប់ព័រ៌ានបផ្នទមអំពីអាជា ញ បណ្ ត ធិងបលើ សូមចូលបៅោន់បគលហទំព័រ http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/ ឯកសារមិនរាប់បញ្ចូល និងរកើាសិទធិ ឯរសារមួយចំនួនរបុងោរប ោះពុមពផាយបនោះមិនសទិរបរោមអាជា ញ បណ្ ត ធិងបលើបឡើយ។ ទំងបនោះគលឺជាឯរសារ របស់ភាគលីទី៣ផ្ដលររូវ នបរបើរ ស់បោយររឹមររូវ និងទទួល នោរអនុញ្ញ ដ រ។ អបរប ោះពុមពផាយមិនទទួល ខ្ុសររូវចំប ោះលរខខ្ណ្ ឍ ចាប់ណាមួយ (រួមបញ្ចូ លទំងោរបកវសរបផ្ហស) ចំប ោះោរ រ់បង់ ឬខ្ូចធិរផ្ដលបរើរ ានបឡើងបោយសារោរបរបើរ ស់ផ្ផបរណាមួយននឯរសាររបស់ភាគលីទី៣បឡើយ។
អារម្ករថា ោរបលើររមពស់បមបរៀនវិទាសាស្តសថរបស់សិសសគលឺជាបគ្នលបៅសំធិន់របុងោរអប់រំវិទាសាស្តសថ។ បដើមផីសបរមច នបគ្នលបៅបនោះ របុងបពលបណ្ ថុ ោះបណា ថ លសិសសគលួរផ្រទទួល ននូវវិកីសាស្តសថបបរងៀនរគលប់រគ្នន់។ ជាោរចាំ ច់ ណាស់ផ្ដលសិសសររូវអនុវរថោរបបរងៀនបោយបរបើវិកីបបរងៀនទំងអស់បនោះបោយខ្លួនឯង បដើមផីឱ្យបគលអាចពរងីរោរ យល់ដឹង និងបរៀនសូររតាមរយៈឧទហរណ្ ៍ ។ បរើវិកីបបរងៀនទំងបនោះានអវីខ្លោះ? ឯរសារបនោះនឹងបង្ហ ា ញោន់ផ្រចាស់នូវវិកីសាស្តសថបបរងៀនផ្ដលជួយសិសសឱ្យានោរយល់ដឹងចាស់បលើ បមបរៀនវិទាសាស្តសថ។ ជំពូរនីមួយៗរបុងឯរសារបនោះានវិកីសាស្តសថបបរងៀនលអៗផ្ដលរគលូអាចបរបើបដើមផីវាយរនមលោរ សិរារបស់សិសស។ ររុមោរង្ហររគលូឧបទធស នសារលផងវិកីសាស្តសថបបរងៀនទំងបនោះ បហើយផថល់នូវឧទហរណ្ ៍ មួយចំនួនផ្ដល រសបតាមរមមវិកីសិរា។ ឯរសាបនោះាន4ជំពូរ៖ ជំពូក1៖ ឿរវាយតម្មលកនុងដំណណើរឿរសិកើា ជំពូក2៖ វិធីវាយតម្មលកនុងដំណណើរឿរសិកើា ជំពូក3៖ តុកកតាគំនិត ជំពូក4៖ ឧទាហរណ៍តុកកតាគំនិត បយើងខ្ញុំបជឿជារ់ថារគលូឧបទធសនឹងសារលផងបរបើវិកីសាស្តសថបបរងៀនផ្ដលានរបុងឯរសារបនោះ។ រពមទំងរង់ចាំ ទទួលោររិោះគលន់ពីបោរ/បោររសីបោយរថីបសាមនសសរីររាយ គលណ្ៈរមមោរនិពនន
គណៈរម្មការងរៀបចាំឯរសារ គណៈកមមឿររគប់រគង ឯរឧរថមបណ្ ឍិ រ ហង់ ជួន ណារ ៉ា ុន រដឌមស្តនថីររសួងអប់រំយុវជន និងរីឡា ឯរឧរថមបណ្ ឍិ រ ណារ បុនបរឿន រដឌបលធិកិោរររសួងអប់រំយុវជន និងរីឡា គណៈកមមឿររតួតពិនិតើយ បោរ ោង បសងហារ់ របធាននយរោ ឌ នបណ្ ថុ ោះបណា ថ ល និងវិររឹរោរ បោរ បអង គលីមលី របធាននយរោ ឌ នអភិវឌណរមមវិកីសិរា បោរ ចាន់ សុភា របធាននយរោ ឌ នបឋមសិរា គណ:កមមឿរនិពនធ បោរ ចាន់ សុភាព អនុរបធានោរិយាល័យ នយរោ ឌ នអភិវឌណរមមវិកីសិរា បោរ សុខ្ សាបរឿន មស្តនថី នយរោ ឌ នបណ្ ថុ ោះបណា ថ ល និងវិររឹរោរ បោរ យស់ សុវណ្ ត មស្តនថី នយរោ ឌ នបណ្ ថុ ោះបណា ថ ល និងវិររឹរោរ បោរ ជួង ចន ទ រគលូឧបទធស សាោគលរុបោសលយ និងវិររឹរោររាជធានីភបំបពញ បោរ បៅ ធិ រគលូឧបទធស សាោគលរុបោសលយ និងវិររឹរោរបខ្រថនរពផ្វង បោរ លឹម សុធិ រគលូឧបទធស សាោគលរុបោសលយ និងវិររឹរោរបខ្រថតាផ្រវ អបររសី ផ្ខ្រ សាបវឿន រគលូឧបទធស សាោគលរុបោសលយ និងវិររឹរោរបខ្រថរំពង់ឆ្ ប ំង អបររសី សូ សំបូរី រគលូឧបទធស សាោគលរុបោសលយ និងវិររឹរោរបខ្រថរំពរ រញ្ញ ដ រឹម សុសិទ ន រគលូឧបទធស សាោគលរុបោសលយ និងវិររឹរោរបខ្រថរំពង់ចាម គណៈកមមឿររតួតពិនិតើយ បោរ លី គ្នង អនុរបធាន នយរោ ឌ នបណ្ ថុ ោះបណា ថ ល និងវិររឹរោរ បោរ សួន សុជារិ របធានោរិយាល័យវិទាសាស្តសថ នយរោ ឌ នអភិវឌណរមមវិកីសិរា អបររសី ផ្ប៉ាន ថាវី អនុរបធានោរិយាល័យ នយរោ ឌ នបឋមសិរា ជំនួយឿរបណចចកណទស អបររសី ប ៉ា សុរលាណ្ អបរសរមបសរមួលរមមវិកីVVOB បោរ អួន វីរៈ ទីរបឹរាអប់រំVVOB រញ្ញ ដ Debby Van Paesschen ទីរបឹរាអប់រំVVOB អនកបកប្រប និងវាយអតថបទ អបររសី បហង គលឹមហុង ជំនួយោររមមវិកី VVOB
នទទួលោរអនុញ្ញ ដ រឱ្យប ោះពុមពផាយពីររសួងអប់រំយុវជន និងរីឡា តាមរបោសបលខ្………… អយរ.របរ ចុោះនិងទី ……..ផ្ខ្……..ឆ្ ប ំ…………. បដើមផីយរមរបរបើរ ស់បៅតាមសាោគលរុបោសលយបខ្រថ។ ហាមិរចមលងបសៀវបៅបនោះ ររាសិទន អងគោរVVOB ប ោះពុមពបលើរទី1ឆ្ ប ំ .......ចំនួន........ចាប់
1 2 2 3 3 5 5 8 9 14 17 22 22 22 24 24 26 28 29 ជំពូក3៖ តុក�តគំនិត
31 32 34 36 37 39 41 43 44 46 48 50 52 1. ៃថ� និងយប់ 2. ចំែណកថា � ក់សត� 3. ែខ្សអហរ 4. កមា � ំងកកិត 5. រូបធាតុ 6. ល្បោយ 7. ែភ�ក 8. កេម � 9. ធាតុអកស 10. េសៀគ�ីអគ�ីសនី 11. បែ្រមប្រម�លរូប និងគីមី 4
ងសចររីងផរម្ម្ ឯរសារផ្ណ្នំសថីពី “ោរបបរងៀន និងបរៀនវិទាសាស្តសថរបរបបោយ របសិទនភាព”។ បយើងនឹងបរបើរ ស់វិកីសាស្តសថបបរងៀនតាមផ្បបរិោះររជាបគ្នល ោរណ្ ៍ រគលឹោះ។ អបរអាចបមើលោរពនយល់បផ្នទមបទៀរបលើវិកីបនោះរបុងបសៀវបៅផ្ដល នអភិវឌណបោយអងគោរ JICA ផ្ដលានចំណ្ងបជើងថា “បសចរថីបផថើមពីោរ បបរងៀន និងបរៀនវិទាសាស្តសថតាមផ្បបរិោះររប ោះពុមពឆ្ ប ំ2011”។ បសៀវបៅបនោះ ពនយល់ពី៖ - អវីបៅជាោរបបរងៀន និងបរៀនតាមផ្បបរិោះររ? - បលង់បមបរៀនតាមផ្បបរិោះររ - ពី រុភូរវិទាសាស្តសថ បៅោររិោះររ - រង្ហ វ យរនមលោរបបរងៀន និងបរៀនតាមផ្បបរិោះររ - រិចចផ្រងោរគលំរូ - សំណ្ ួ រផ្ដលររូវ នសួរញឹរញាប់ ិវីបបើរគលូភាគលបរចើន នសា គ ល់ពីវិកីបនោះ ប៉ាុផ្នថោរអនុវរថមិនទន់ានរបសិទនភាពតាមផ្ដលគ្នរ់ចង់ នបឡើយ។ បហរុបនោះរគលូររូវានចំបណ្ោះដឹងគលរុបោសលយ និងខ្លឹមសារបមបរៀន នចាស់ោស់បទើបអាចបបងកើនរបសិទនភាពននោរ បបរងៀនបមបរៀនវិទាសាស្តសថ នលអ។ រគលូររូវានចំបណ្ោះដឹង របុងោរវាយរនមលោរសិរសរបស់សិសសតាមខ្លឹមសារ បមបរៀននីមួយៗ។ តាមរយៈោរវាយរនមលបនោះរគលូអាចានលទនភាពផ្រលមអទន់បពលបវោនូវគលំនិរភាន់រចឡំរបស់ សិសស។ សិសសចាំ ច់ររូវដឹងថាបរើបហរុអវី ខ្ុស ឬ ររូវតាមរយៈ ោរពិបសាកសបងករ...។ ដូបចបោះឯរសារបនោះនឹងបត ថ របលើោរវាយរនមលរបុងដំបណ្ ើ រោរសិរា ជារួមគលឺោរររឱ្យប ើញនូវគលំនិរភាន់រចឡំ។ មា៉ាងវិញបទៀរ VVOB នឹងអភិវឌណបសៀវបៅជំនួយមួយបទៀរផ្ដលានបង្ហ ា ញពិបសាកន៍ង្ហយៗ ខ្លឹមសារបមបរៀនគលីមី វិទារូបវិទា និងគលនលឹោះសំធិន់ៗននោរបបរងៀន និងបរៀនតាមផ្បបរិោះររ។
ជាំពូរ1ា ការរយតើម្ណរនុរដ្ាំងណ ម្ រការសិរ៖ បពលបបរងៀនសិសសរគលូចាំ ច់ររូវវាយរនមលោរយល់ដឹងរបស់សិសសជាបនថបន ធ ប់។ ជំពូរបនោះពនយល់ពី អរទន័យ និងសារៈសំធិន់ននោរវាយរនមលរបុងដំបណ្ ើ រោរសិរា។ រយថា “ោរវាយរនមល” គលឺជាលំនំននោររបមូលសំបៅបលើោររបមូលព័រ៌ានពីលទនផលសិរារបស់សិសស និងោរបបរងៀនរបស់រគលូ។ បយើងអាចរបមូលព័រ៌ាន នតាមវិកីបផសងៗគ្ន ប ដូចជា៖ វិកីបរៅផលូវោរានជាអាទិ៍ ោរសបងករ និងោរសនធនគ្ន ប របុងជីវិររស់បៅរបចាំនិង និងតាមវិកីផលូវោរដូចជារិចចោរផធោះសំណ្ ួ រ បរសថោររបឡង និងរ យោរណ្ ៍ ជាោយលរខណ្ ៍ អរសរ។ ភាពខ្ុសគ្ន ប រវាងោរវាយរនមលចុងបញ្ចប់និងោរវាយរនមលរបុងដំបណ្ ើ រោរសិរា។ ោរវាយរនមលចុងបញ្ចប់ោរសិរា ោរវាយរនមលរបុងដំបណ្ ើ រោរសិរា - បៅបពលណា? - តាមវិកីណា? - បហរុអវី? - អបរណា? - ចុងបញ្ចប់ដំបណ្ ើ រោរបបរងៀន - តាមវិកីផលូវោរបដើមផីវាស់ លទនផលសិរា(សំណ្ ួ របរសថ ោររបឡង...) - បដើមផីវិនិចឆ័យ និងបកវើចំណារ់ ថា ប រ់លទនផលសិរារបស់ សិសស - នយររគលូ សិសស និងអាណា ពា លសិសស - បពលបបរងៀនអំឡុងបពល ដំបណ្ ើ រោរបបរងៀន - តាមវិកីបរៅផលូវោរ (ោរសបងករ ោរសនធន…) - ផថល់ព័រ៌ានររឡប់ជួយគ្នំរទ សិសស - រគលូបបរងៀនសិសស ឯរសារបយាង៖ VVOB, 2007 ដូបចបោះមុនបពលសរបសររិចចផ្រងោរបបរងៀន រគលូររូវគលិរពីវិកីវាយរនមលោរយល់ដឹងបមបរៀនរបស់សិសស។ មបកា យទំងបនោះាន៖ - ោរឱ្យសិសសបបញ្ចញគលំនិរានរសាប់ឱ្យ នចាស់ោស់ - ោរសួរសំណ្ ួ រពីរទឹសថី និងបហរុោរណ្ ៍ បផសងៗ - ោរបលើរទឹរចិរថសិសសឱ្យអនុវរថចំបណ្ោះដឹងរបុងសរមមភាពរបរិបរថិ ឬ របុងជីវភាពរស់បៅរបចាំនិង - ោរសួរសំណ្ ួ របលើោរបរបើរ ស់បំណ្ ិ នរសាវរជាវផ្ដលសមរសប - ោរបំផុសឱ្យបបញ្ចញមរិ ពិភារា និងរសូមរិ (Tuenter, 2013)។ ១
1.1 ឿរវាយតម្មលណោយណរបើរាស់សំណួរ ចំណ្ ុ ចបនោះនឹងបត ថ របលើសារៈសំធិន់ និងោរបរបើរ ស់សំណ្ ួ រជាពិបសសបត ថ រ បលើសំណ្ ួ រគលនលឹោះ សរាប់ោរ បបរងៀន និងបរៀនវិទាសាស្តសថឱ្យានរបសិទនភាព។ 1.2 សារៈសំៀន់ម្នសំណួរ ោរសួរសំណ្ ួ រជាលំនំមួយោស់បញ្ញ ដ ឱ្យសរមមបឡើងវិញ ឬ ឱ្យអបរសិរាចាប់បផថើមគលិរ បហរុផលមុនបពល ទទួលយរចំបណ្ោះដឹងិមី។ ដូបចបោះោរសួរសំណ្ ួ រជាផ្ផបរមួយដ៏សំធិន់របុងោរបបរងៀន។ រគលូបបរងៀនររូវបចោះបរបើរ ស់ សំណ្ ួ រទំង6ររមិរបដើមផីវាយរនមលោរយល់ដឹង និងរំណ្រ់ ននូវគលំនិរភាន់រចឡំរបស់សិសស។ ោរដឹងគលំនិរភាន់ រចឡំរបស់សិសសបទើបរគលូអាចានយុទនសាស្តសថបោោះរសាយ បញ្ញ ា នទន់បពលបវោ(សូមអានឯរសារVSOបផ្នទម)។ ោរសួរសំណ្ ួ រជួយរគលូបបរងៀន៖ - ផ្សវងយល់ថាបរើសិសសយល់ដឹងអវីខ្លោះទរ់ទងនឹងបមបរៀន(មុនបពលចាប់បផថើមបបរងៀន) - ររួរពិនិរយោរយល់ដឹងពីអវីផ្ដលរំពុងបបរងៀន - អភិវឌណបំណ្ ិ នសា ថ ប់ និងនិយាយរបស់សិសស - នំសិសសឱ្យពិភារាពីបទពិបសាកន៍ត ធ ល់ខ្លួន - នំសិសសឱ្យបបញ្ចញគលំនិរ និងបយាបល់ - ជួយឱ្យោរបបរងៀនតាមផ្បបបគ្នលវិកីសិសសមជឈមណ្ ឍ លោន់ផ្រសរមម រគលូគលួរផថល់ឱ្ោសឱ្យសិសសសួរសំណ្ ួ របៅោន់មិរថភរថិ និងរគលូផងផ្ដរ។ ឯរសារបយាង៖ VSO – រមមវិកីរុារបមររី – សាសភាគលទី2៖ោរបបរងៀន និងបរៀនរបរបបោយរបសិទនភាព ២
1.3 ករមិតសំណួរ បយាងតាមបសៀវបៅបំណ្ ិ នវិជា ជ ជីវៈររសួង អយរប ោះពុមពឆ្ ប ំ2009 ទំព័រ37-43 បគលអាចរំណ្រ់សំណ្ ួ រ ន បរចើនរបបភទបផសងៗគ្ន ប ។ ររសួងអប់រំយុវជន និងរីឡា នរំណ្រ់ភាពខ្ុសគ្ន ប ននសំណ្ ួ រដូចធិងបរោម៖ - ឿរចងចំខ្លឹមសារបមបរៀន ោរបបងកើរបឡើងវិញ - ឿរយល់អរទន័យ - ឿរអនុវតតរបុងសា ទ នភាពិមី - ឿរវិភាគព័រ៌ាន និងោរគលិរម៉ារ់ចរ់ - សំណោគ ឿរបណងកើតអរទន័យ ដំបណាោះរសាយ ឬ រចនសមព័ននិមី(ោរោរ់ផ្ផបរបផសងៗបញ្ចូ លគ្ន ប ) - វាយតម្មល ឿរវិនិចឆ័យពីរនមលគលំនិរ ឬ រទឹសថីបទ ររមិរសំណ្ ួ រទំង6ររូវ នបរៀបចំជា3ររមិរបផ្នទមបទៀរ៖ - ររមិរសំណ្ ួ រចងចាំ - ររមិរសណ្ ួ រយល់ដឹង - ររមិរសំណ្ ួ រពិចារណាហមរ់ចរ់ o អនុវរថ o វិភាគល o សំបយាគល o វាយរនមល រគលូបបរងៀនបរបើសំណ្ ួ របពលណារ៏ នរបុងលំនំននោរបបរងៀន។ រគលូមិនរគ្នន់ផ្របរបើសំណ្ ួ ររបុងបពលបបរងៀន ប៉ាុបណា ត ោះបទ ប៉ាុផ្នថរ៏ររូវបរបើវារបុងោរង្ហររុម ោរង្ហរនដគលូ ឬ ោរង្ហរបុគលគលផ្ដរ។ បពលសិសសរំពុងបកវើរិចចោរបរៀងៗខ្លួន រគលូអាចបដើរបមើល និងសួរសិសស ន។ តាមរយៈោរសួរសំណ្ ួ រ រគលូអាចវាយរនមលោរយល់ដឹងរបស់សិសស ន។ របុងររណ្ ី បនោះ សំណ្ ួ រភាគលបរចើន គលួរផ្រជាសំណ្ ួ រ “បរើអបរបកវើតាមវិកីណា?” និង “បហរុអវី នជាអបរបរជើសបរើសវិកីបនោះ?” 1.4 សំណួរគនលឹឹះ ិវីរផិរផ្រសំណ្ ួ រជាបរចើនររូវ នរគលូបរបើរបុងដំបណ្ ើ រោរបបរងៀនទំងមូលប៉ាុផ្នថ បៅរបុងវិកីសាស្តសថបបរងៀនតាម ផ្បបរិោះររានសំណ្ ួ រពិបសសមួយផ្ដលបោ ថ បខ្លឹមសារបមបរៀន ទំងមូលគលឺ “សំណ្ ួ រគលនលឹោះ”។ បោយសារផ្របមបរៀន ទំងមូលផ្ផអរបលើសំណ្ ួ រគលនលឹោះ រគលូមិនរគ្នន់ផ្របរបើសំណ្ ួ រចងចាំប៉ាុបណ្ ត ោះបទគ្នរ់ររូវបរបើសំណ្ ួ រ ផ្ដលជំរុញឱ្យានោរ គលិរររមិរខ្ពស់ដូចជា៖ សំណ្ ួ រ “បហរុអវី?” ឬ “បោយរបបៀបណា/យា ៉ា ងដូចបមថច?”។ ៣
ធិងបរោមបនោះគលឺជាសំណ្ ួ រគលនលឹោះផ្ដលទរ់ទងនឹងខ្លឹមសារបមបរៀនរបុងបសៀវបៅសិរាបគ្នលវិទាសាស្តសថបៅបឋម សិរា៖ 1. បរើវិញ្ញ ដ ណ្របស់បយើងជួយរបមូលព័រ៌ានពីពិភពធិងបរៅឱ្យបយើង នបោយរបបៀបណា? 2. បហរុអវី នជាានបពលយប់ និងនិង? 3. បរើបយើងអាចរំរិលវរទុមួយ នបោយង្ហយរសួលយា ៉ា ងដូចបមថច? 4. បរើបយើងបកវើចំណារ់ថា ប រ់របបភទភាវៈរស់ នយា ៉ា ងដូចបមថច? 5. បរើផ្ខ្សអាហារានដំបណ្ ើ ររបរពឹរថបៅបោយរបបៀបណា? 6. បហរុអវី នជារុរខជារិលូរោស់ខ្ុសគ្ន ប របុងទីតាំងបផសងគ្ន ប ? 7. បរើបហរុអវី នជាវរទុឈប់ត ល ស់ទី? 8. បរើបយើងអាចត ល ស់បថូរលរខណ្ៈរូបននរូបធារុ នយា ៉ា ងដូចបមថច? 9. បរើបយើងអាចផ្ញរលាយបោយរបបៀបណា? 10. បរើបយើងអាចបមើលប ើញបោយរបបៀបណា? 11. បរើបហរុអវី នជាបយើងប ើញរពោះអាទិរយរោះបៅទិសធិងបរើរ និងលិចបៅទិសធិងលិច? 12. បរើរុរខជារិដុោះលូរោស់បោយរបបៀបណា? 13. បរើរប ថ ររូវ នបញ្ជូ នយា ៉ា ងដូចបមថច? 14. បរើរុរខជារិបនថពូជបោយរបបៀបណា? 15. បហរុអវី នជាានអាោសធារុបផសងៗគ្ន ប បៅបលើផ្ផនដី? 16. បរើចរនថអគលគិសនីានដំបណ្ ើ រោរយា ៉ា ងដូចបមថច? 17. បរើរូបធារុអាចផ្របរបួលភាពរូបតាមរបបៀបណា? 18. បហរុអវី នជាបយើងររូវអភិររសកនធានកមមជារិរបស់បយើង? បពលោរ់សំណ្ ួ រគលនលឹោះរួចបហើយ រគលូចាំ ច់ររូវវាយរនមលសមរទភាពានរសាប់របស់សិសស បលើរបធានបទនន បមបរៀន។ របុងជំពូរបន ធ ប់នឹងបង្ហ ា ញពីវិកីវាយរនមលមួយចំនួន។ ៤
ជាំពូរ2ា វិធីរយតើម្ណរនុរដ្ាំងណ ម្ រការសិរ៖ ជំពូរបនោះបង្ហ ា ញពីវិកីវាយរនមលមួយចំនួន ផ្ដលអាចបរបើបៅចុងបញ្ចប់ននបមបរៀន ឬ ជំពូរមួយ។ 2.1 វិធីពើយុឹះគំនិត បពលចាប់បផថើមបបរងៀនបមបរៀនវិទាសាស្តសថ រគលូបបរងៀនររូវបលើរឧទហរណ្ ៍ រូបីដូចជាវរទុ ឬ រុភូរពិរ ោរ ពិបសាកន៍ជារ់ផ្សថងជាបដើម។ ានវិកីខ្ុសៗគ្ន ប ជាបរចើន ផ្ដលអបរបបរងៀនបមបរៀន វិទាសាស្តសថបរបើបដើមផីផារភា ជ ប់ បមបរៀនជាមួយនឹងពិភពពិររបុងជីវភាពរស់បៅរបចាំនិង។ ឧទហរណ្ ៍ ៖ រគលូចាប់បផថើមពីជីវិររស់បៅជារ់ផ្សថងជុំវិញខ្លួន សិសសដូចជាបៅផធោះ បៅសាោបរៀន បៅរបុងភូមិ ឬ របុងទីរបជុំជន។ រគលូបបរងៀនរ៏អាចបរបើរូបភាព ឬ ឈុរវីបដអូផង ផ្ដរ។ ោរបកវើផ្បបបនោះ សិសសអាចចាប់បផថើមបបងកើរពយុោះគលំនិរទរ់ទងនឹងបមបរៀន ន។ ពយុោះគលំនិរគលឺជាសរមមភាពសរាប់ បោោះរសាយបញ្ញ ា ជារកុមដ៏ានរបបយាជន៍ និងានរបសិទនភាពបោយានោរចូលរួមគលំនិរជាបរចើនពីសាជិរររុម។ អបរវិទាសាស្តសថបរបើរ ស់វិកីពយុោះគលំនិរយា ៉ា ងបទៀងទរ់។ ជានិចចោលមរិ ឬ គលំនិរផថល់បោយសាជិរររុមា ប រ់អាច ជួយផតល់តរមុយឱ្យសាជិរបផសងៗបទៀរឱ្យនឹរប ើញគលំនិរិមីៗជាបនថបន ធ ប់។ វតថុបំណង - របមូលចំបណ្ោះដឹងានរសាប់របស់សិសសផ្ដលទរ់ទងជាមួយបមបរៀនិមី។ - បំផុសភាពនចបរបឌិរ។ - ផ្របោ ល យោរចង់បចោះចង់ដឹងបៅជាោរបចាទសំណ្ ួ រវិទាសាស្តសថ។ - ផ្សវងររចបមលើយ ឬ ដំបណាោះរសាយ។ - បបងកើរគលំនិរិមី និងចបមលើយ នបរចើនរបុងបពលដ៏ខ្លី។ ពយុោះគលំនិររ៏អាចជួយសិសសផ្សវងររដំបណាោះ រសាយសមរសបបលើបញ្ញ ា លំ រៗ និងជួយរសាងនូវរទឹសថី ឬ ោរទសសន៍ទយបឋមមួយ បហើយផ្ដលបគលនឹងយរវាបៅបរបើរបុងោរអបងករពិបសាកន៍បផធៀងត ធ រ់បញ្ញ ជ រ់ឱ្យ នររឹមររូវ។ ដំណណើរឿរ ោរផ្ណ្នំចាស់ោស់ពីោរអនុវរថមួយជំហានមថងៗានសារៈសំធិន់ណាស់។ រគលូអាចអនុវរថតាមបគ្នល ោរណ្ ៍ ផ្ណ្នំដូចរបៅ៖ - បលើរទឹរចិរថសិសសឱ្យគលិរពី រយគលនលឹោះ ឬ សំណ្ ួ រគលនលឹោះ។ - ផ្ចរសិសសជាររុមរូចៗ។ សិសសា ប រ់របុងររុមររូវបកវើជាអបរររ់រតារាល់គលំនិរទំងឡាយ។ ៥
- រំណ្រ់បពលបវោជារ់ោរ់សរាប់សរមមភាពពយុោះគលំនិរ (អរិបរា5នទី)។ - បដើមផីធានចំនួនគលំនិរផ្ដលសិសសអាចររ ន រគលូបបរងៀនររូវរំណ្រ់ចំនួនគលំនិរអបផបរាផ្ដលបគលររូវររ។ - បន ធ ប់ពីសិសសបកវើពយុោះគលំនិរចប់។ រគលូររូវទុរបពលឱ្យររុមនីមួយៗរបរមៀបគលំនិរទំងបនោះតាមលំោប់ននភាព សំធិន់ និងមិនសំធិន់។ សំណូមពរ បដើមផីពិភារាររុមឱ្យានរបសិទនភាព រគលូបបរងៀនររូវធានថាអបរចូលរួមទំងអស់ានឱ្ោសបបញ្ច ញមរិ បសមើៗគ្ន ប ។ មរិទំងបនោះអាចបរបើបដើមផីបបងកើរជាបញ្ជីគលំនិរផ្ដលអាចចារ់ថា ប រ់តាមភាពសំធិន់ ន។ សាជិរររុម ា ប រ់ៗររូវសរបសរគលំនិររបស់បគលចូលរបុងររោសបរៀងៗខ្លួន។ បន ធ ប់មរសាជិរររុមា ប រ់ផ្ដលាននទីជាអបរ សរមបសរមួលសុំឱ្យសាជិរររុមា ប រ់ៗអានគលំនិរមួយរបុងចំបណាមគលំនិរផ្ដលបគល នសរបសរ។ អបរសរមបសរមួល សរបសរគលំនិររបស់សាជិរររុមា ប រ់ៗបៅបលើររោសត ធ ំងកំ។ បន ធ ប់មរសាជិរររុមា ប រ់ៗ ចមលងបញ្ជីគលំនិរចុង បរោយរបស់ររុមចូលរបុងររោសមួយបផសងបទៀរបោយផថល់ពិនធុឱ្យគលំនិរនីមួយៗ។ បពលោរ់ពិនធុបហើយ ររោស នីមួយៗនឹងររូវរបមូលពីសាជិរររុម បហើយបកវើោរបូរសរុប ពិនធុបបងកើរ នជាបញ្ជីពិនធុមួយ។ ចុងបរោយសាជិរ ររុមអាចពិភារាអំពីបញ្ជីពិនធុបនោះ រហូរឈានដល់ ោររពមបរពៀងគ្ន ប ចុងបរោយ។ ដំបូន្មើនសំៀន់ៗ គលំនិរផ្ដលទទួល នពីវិកីពយុោះគលំនិរមិនររូវវាយរនមលថាខ្ុស ឬ ររូវបនោះបទ ដូចបនោះរគលូររូវផថល់ឱ្យសិសសនូវ ោរផ្ណ្នំមួយចំនួនបៅបពលអនុវរថសរមមភាពពយុោះគលំនិរ៖ - រុំពិភារា ឬ វាយរនមលគលំនិររហូរដល់ដំណារ់ោលពយុោះគលំនិរររូវ នបញ្ចប់។ - បត ថ រផ្របៅបលើបរិាណ្ជាជាងគលុណ្ភាព។ គលំនិរោន់ផ្របរចើន ឱ្ោសទទួល នគលំនិរ លអៗរ៏ានោន់ផ្របរចើនផ្ដរ។ - ររាបរិយាោសមួយផ្ដលមិនានោររិោះគលន់។ បលើរទឹរចិរថោរបបញ្ចញបយាបល់ បទោះជាគលំនិរបយាបល់ បនោះមិនសមបហរុផល ឬ មិនអាចយរជាោរ នរ៏បោយ។ - បផថើមបចញពីគលំនិររបស់អបរដនទ រួមបញ្ចូ ល ឬ ផ្រររមូវគលំនិរមួយចំនួនផ្ដលររូវ នបលើរបឡើងរួចបហើយ។ ចំណ្ ុ ចសំធិន់របុងោរបកវើពយុោះគលំនិរគលឺបំផុសឱ្យសិសសគលិរ។ បបើសិសសមិនសូវានោរយល់ដឹងបរចើនអំពីបមបរៀន សរមមភាពពយុោះគលំនិរនឹងចប់យា ៉ា ងរហ័ស។ អារស័យបហរុបនោះទមទរឱ្យរគលូបកវើសរមមភាពបផ្នទម ។ ឧទហរណ្ ៍ ោរ ពនយល់ពី រុភូរបង្ហ ា ញរូបភាព។ល។ ៦
សិសសចូលរួមសរមមបៅបពលផ្ដលបគលគលិរថាពួរបគលរំពុងចូលរួមគលិរអំពីសំណ្ ួ រផ្ដលសំធិន់ចំប ោះពួរបគល។ បលើរទឹរចិរថសិសសទំងអស់ឱ្យចូលរួមផថល់បយាបល់បៅរបុងោរសនធនរបុងសរមមភាពពយុោះគលំនិរ (VVOB, 2011)។ ឧទហរណ្ ៍ ននោរបរបើវិកីពយុោះគលំនិរ ណសៀវណៅសិកើាណេលមុ្វិជ្ជើវិទើាសាស្រសត ថា ប រ់ទី 6 ជំពូរទី4 បមរបរៀនទី13 ចំណ្ងបជើងបមបរៀន៖លាយ វិកីបបរងៀន៖ ពយុោះគលំនិរ ជំហានទី1 ផ្បងផ្ចរសិសសជាររុមរួចផថល់សំណ្ ួ រ។ ជំហានទី2 1.ដូចបមឋចផ្ដលបៅថារូបធារុ?(សំណ្ ួ ររំលឹរបមបរៀនរូបធារុ) ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ - ជាអវីៗផ្ដលបៅជុំវិញខ្លួនបយើង។ - ជាធារុផ្ដលានរូបរាង។ - ជាវរទុទំងឡាយផ្ដលានា ៉ា ស និងាឌ។ - ជាវរទុទំងឡាយផ្ដលានា ៉ា ស និងាឌតាំងបៅរបុងលំហមួយ។ - ជាអវីៗផ្ដលបយើងអាចបមើលប ើញ និងបមើលមិនប ើញ។ - ជាវរទុទំងឡាយផ្ដលានា ៉ា សាឌ និងទមងន់តាំងរបុងលំហ។ 2.បរើរូបធារុានអវីខ្លោះ ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ទឹរដីិម ដីខ្ាច់ អំបិល សករ បសៀវបៅ បិច…….។ 3.បរើបយើងអាចោយរូបធារុទំងបនោះចូលគ្ន ប នផ្ដរ ឬ បទ ? ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ បយើងអាចោយរូបធារុទំងបនោះចូលគ្ន ប ន។ 4.បរើលទនផលននោររោយរូបធារុបញ្ចូ លគ្ន ប ផ្បបបនោះបគលបៅថាអវី? ចបមលើយ៖ ោរោយរូបធារុទំងបនោះបញ្ចូ លគ្ន ប បគលបៅថា លាយ។ ជំហានទី3 1.ចូរបបងកើរលាយផ្ដល នមរពីរូបធារុធិងបលើ (អាចផសំពីធារុបងកននរូបធារុចំនួនពីរ ឬ បី)។ ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ ទឹរ និងអំបិល ទឹរ និងសករ ខ្ាច់ និងិម ទឹរអំបិល និងដីខ្ាច់។ ៧
2.បរើលាយទំងបនោះសុទនផ្រអាចបមើលប ើញធារុបងករបស់វាទំងអស់ ឬ បទ ? ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ លាយខ្លោះអាចបមើលប ើញបហើយលាយខ្លោះបទៀរមិនអាចបមើលប ើញពីធារុបងករបស់វា នបទ។ 3. ចូរបរជើសបរើសលាយធិងបលើ។ បរើលាយណាខ្លោះអាចបមើលប ើញ និងលាយណាខ្លោះមិនអាចបមើលប ើញពី ធារុបងករបស់វា? ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ លាយមិនអាចបមើលប ើញពីធារុបងក៖ ទឹរ និងអំបិល ទឹរនិងសករ។ លាយអាចបមើលពីធារុបងក៖ ខ្ាច់និងិមសា ភ រៈសិរា (បសៀវបៅបិចបម ម នដបន ធ រ់ ) អំបិល និងខ្ាច់ររីនិងសលឹរ បឈើដី និងខ្ាច់ ...។ 4.បរើលាយផ្ដលមិនអាចបមើលប ើញពីធារុបងកបៅថាអវី? ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ លាយផ្ដល នពីោរោយបហើយមិនអាចបមើលប ើញធារុបងកបៅថាលាយបសមើសាច់។ 5.បរើលាយផ្ដលអាចបមើលប ើញពីធារុបងករបស់វា បៅថាអវី? ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ លាយមិនបសមើសាច់ ជំហានទី4 ឱ្យររុមសិសសររចបមលើយបណា ឋ រ់គ្ន ប តាមររុមមឋងមួយៗឱ្យ នបរចើន។ ររុមសិសសណាផ្ដលររមិនប ើញ ឬ ររខ្ុស ជាររុមចាញ់។ 1.ចូរររលាយបសមើសាច់បផសងៗបទៀរ។ ចបមលើយ៖ រសារសាបបៀរ ថា ប ំបពទយ (សុីរ ៉ា ូមទឹរ) ទឹរររី ទឹរសុីអុីវ បរបងឆ្។ 2.ចូរបរៀបរាប់លាយមិនបសមើសាច់បផសងៗបទៀរ។ ចបមលើយ៖សមលររូរសមលចាប់ឆ្យបផ្ងអមបបរសផ្ណ្ ឋ របផ្ងអមផ្ផលបឈើ។ ជំហានទី5 បរើបយើងអាចផ្ញរធារុបងករបស់លាយ នផ្ដរ ឬ បទ? 2.2 ឿររាយឿរណ៍ របុងដំណារ់ោលបនោះ សិសសបកវើោរសនបិោ ឌ នបដើមផីបឆលើយរបនឹងសំណ្ ួ រគលនលឹោះផ្ដល នសួរបៅបពលចាប់បផថើម បមបរៀន។ អវីផ្ដលចាំ ច់របុងោរបបរងៀន និងបរៀនតាមផ្បបរិោះររ សិសសជាអបរទញររបសចរថីសនបិោ ឌ នគលឺមិនផ្មនរគលូ បនោះបទ។ របុងលំនំននោរពិបសាកន៍ សិសសររូវបរបើបំណ្ ិ នសបងករបហើយទញបសចរថីសនបិោ ឌ នបោយខ្លួនឯង ទរ់ទង នឹងសមមរិរមម។ បសចរថីសនបិោ ឌ នអាចានលរខណ្ៈគលុណ្ភាព ឬ បរិាណ្វិស័យ គលឺអារស័យបលើឧបររណ្ ៍ វាស់ផ្វង ផ្ដលបរបើរបុងបពលពិបសាកន៍។ ប៉ាុផ្នថបៅបពលរគលូឱ្យសិសសបបងកើរបលង់ពិបសាកន៍ បកវើោរពិបសាកន៍ និងទញររសនបិោ ឌ ន ៨
បោយខ្លួនឯង វាបចៀសមិនផុរពីោរបបងកើររំហុសឆគងបនោះបទ ផ្ដលវាអាចបណា ថ លមរពីរំហុសននោរវាស់ផ្វង ឬ ោរ ផ្ដលមិន នរគលប់រគលង់អបិរបផសងបទៀរ។ បយើងររូវរ រដថាដំបណ្ ើ រោរពិបសាកន៍ររូវចាស់ោស់ និងជារ់ោរ់។ ិវីបបើរគលូ នររួរពិនិរយភាពជារ់ោរ់បហើយរ៏បោយ សិសសរ៏បៅផ្រអាចទញ នសនបិោ ឌ នខ្ុសគ្ន ប ផងផ្ដរ។ ជាោរ លអរគលូបបរងៀនររូវបកវើោរអបងករបផ្នទមបទៀរ។ បពលសិសសអាចទញររសនបិោ ឌ ន នបោយខ្លួនឯង ជាោរលអបគលគលួរផ្ចររំផ្លរ និងពនយល់បររសាយឱ្យ នចាស់ោស់។ ោររាយោរណ្ ៍ លទនផលជាដំណារ់ោលចុងបរោយ និងមិនគលួររំលងបទ។សិសសនឹងានោរ អភិវឌឃបំណ្ ិ នបៅបពលផ្ដលពួរបគល នពិភារា វិភាគល ពិបសាក និងសនបិោ ឌ ន។ 2.3 វិធីរងវង់គំនិតរពម មិនរពម វិកីបនោះជួយជំរុញោរគលិរ និងអនថររមមរបស់សិសស។ វតថុបំណង - ជំរុញោរគលិររបស់សិសស។ - ផថល់ឱ្ោសឱ្យសិសសពនយល់បដើមផីគ្នំរទគលំនិររបស់ខ្លួន។ ដំណណើរឿរ - សិសសឈរជារាងរងវង់មួយ បហើយរគលូអានឮៗនូវរបបយាគលមួយផ្ដលទរ់ទងនឹងខ្លឹមសារបមបរៀន។ - សិសសណាផ្ដលយល់រសបនឹងអរទន័យននរបបយាគលធិងបលើររូវឈានបៅមុខ្មួយជំហានបៅររចំណ្ ុ ចផចិរ ននរងវង់ រីឯសិសសផ្ដលមិនយល់រសប ឈរបៅរផ្នលងដផ្ដល។ - ចាប់នដគលូរវាងសិសសផ្ដលយល់រសប និងសិសសមិនយល់រសប។ - ទុរបពលរបផ្ហល 2 បៅ 3នទី ឱ្យររុមនដគលូពិភារាគ្ន ប បដើមផីអោះអាងគ្នំរទគលំនិរបរៀងៗខ្លួន។ ៩
- រគលូផថល់ឱ្ោសឱ្យសិសសបថូរទីតាំង របសិនបបើបគលបថូរោរគលិររបស់ខ្លួន។ - រគលូអាចអនុវរថជំហានទំងឡាយធិងបលើសារចុោះសារបឡើងជាបរចើនដង លុោះរតាផ្រសិសស សទិរបៅធិងរបុង ឬ ធិងបរៅរងវង់ទំងអស់គ្ន ប ។ រគលូរ៏អាចអនុវរថសរមមភាពបនោះជាបរចើនបលើរ បោយបរបើរបបយាគលបរចើនខ្ុសៗគ្ន ប ផ្ដលទរ់ទងនឹងបមបរៀនផ្រ មួយ។ អំណ្ោះអំណាងផ្ដលររឹមររូវនឹងររូវ នសិសសបផសងៗបទៀរទទួលយល់រសបតាម និងររូវ នបគលដឹងយា ៉ា ង ឆ្ប់រហ័សរហូរបពញរបុងថា ប រ់បរៀនទំងមូល។ របសិនបបើរគលូអនុវរថសរមមភាពបនោះបៅបដើមបមបរៀន ជំហានបន ធ ប់រគលូអាចនឹងបបរងៀនបមបរៀនផ្ដលអាចឱ្យ សិសសពរងីរោរយល់ដឹងរបស់ខ្លួនទរ់ទងនឹងគលំនិរផ្ដល នពិភារាពីធិងបដើមឱ្យោន់ផ្រទូលំទូោយ។ សំណូមពរ របសិនបបើរគលូពិ របរៀបឱ្យសិសសឈរជារងវង់ រគលូអាចឱ្យសិសសឈរជាពីរជួរទល់មុខ្គ្ន ប រ៏ ន ផ្ដលមួយជួរ ជាសិសសយល់រសប និងមួយជួរបទៀរជាសិសស មិនយល់រសប។ រគលូអាចបកវើសរមមភាពបនោះបៅធិងបរៅថា ប រ់បរៀនរ៏ នផ្ដរ។ ដំបូន្មើនសំៀន់ៗ រគលូគលួរបកវើយា ៉ា ងណារុំឱ្យសិសសចល័របចញ ឬ ចូលបៅរបុងរងវង់ តាមចំនួនភាគលបរចើន។ បៅរបុងវិកីបនោះពួរបគល ចាំ ច់ររូវានទំនុរចិរថខ្លួនឯងរបុងោរគលិរពិចារណា។ បដើមផីរុំឱ្យសិសសត ល ស់ទីតាមគ្ន ប រគលូអាចរ ប់សិសសថាពួរបគល ររូវចាំបមើលរគលូឱ្យសញ្ញ ដ សិន បទើបអាចត ល ស់ទីបៅររទីតាំងរបស់បគល ន។ របបយាគលផ្ដលរគលូបរបើ គលបផីចាស់ោស់ និងង្ហយយល់សរាប់សិសស បដើមផីបចៀសវាងសិសសសួរសំណ្ ួ របរចើន មុននឹងសបរមចចិរថបរជើសបរើសទីតាំងរបស់ខ្លួន(VVOB, 2011)។ ឧទហរណ្ ៍ ននោរបរបើវិកីរងវង់គលំនិររពមមិនរពម ណសៀវណៅសិកើាណេល មុ្វិជ្ជើវិទើាសាស្រសត ថ្នើក់ទី5 ណមណរៀនទី1 ជំពូកទី 4 ចំណ្ងបជើងបមបរៀន៖រប ថ និងរូបធារុ រយៈបពលអនុវរថ ៖ 7 ណៅ 10 ន្ទី រយៈបពលបឆលើយសំណ្ ួ រនីមួយៗ៖ 2 ណៅ 3 ន្ទី បពលបរបើរ ស់៖ ជំហានទី2 ឬ ណដើមជំហានទី3ម្នកិចចប្តងឿរបណរងៀន ១០
វរទុបំណ្ងវិកីរងវង់គលំនិរយល់រសប និងមិនយល់រសប៖សាទើបសទង់ចំណណឹះដឹងប្ដលម្នរសាប់របស់សិសើឝ (សរាប់ រគលូឧបទធសបរបើរ ស់) ល.រ សំណួរ/របណោគ ចណមលើយ/អំណឹះអំណាងប្ដលរតឹមរតូវជ្ងណគ 1 រុ បៅអី បិច បសៀវបៅជារូបធារុប៉ាុផ្នថទឹរ និង ខ្យល់មិនផ្មនជារូបធារុបទ។ “មិនរពម” “រគប់វតថុ ឬ ភាវៈរស់ប្ដលម្នម្ើស់ និងម្ឌ តាំងណៅកនុងលំហរតូវានចត់ទុកជ្រូបធាតុ ”។ ដូបចបោះចំប ោះឃ្ល ល ផ្ដលថា រុ បៅអី បិច បសៀវបៅ ជារូបធារុគលឺររឹមររូវ ផ្រឃ្ល ល ផ្ដលនិយាយថា ទឹរ និងខ្យល់មិនផ្មនជារូបធារុគលឺមិនររឹមររូវបទ បរ ោះទឹរ និងខ្យល់សុទនសឹងផ្រានា ៉ា ស និង ាឌតាំងបៅរបុងលំហ ដូបចបោះវារ៏ជារូបធារុផ្ដរ។ 2 បគលនិយាយថា“អីវៗបៅបលើពិភពបោរបយើងបនោះ ភាគលបរចើនសុទនសឹងជារូបធារុទំងអស់រួមទំង ពនលឺនិងរប ថ ”។ បរើអបរយល់រពម ឬ មិនយល់ រពម? “មិនរពម” ិវីបបើឃ្ល ល “អីវៗបៅបលើពិភពបោរបយើងបនោះ ភាគល បរចើនសុទនសឹងជារូបធារុទំងអស់” គលឺររឹមររូវ ផ្មន ផ្រឃ្ល ល បន ធ ប់ផ្ដលថា“ពនលឺ និងរប ថ ”រ៏ជា រូបធារុផ្ដរ គលឺមិនររឹមររូវបទ បរ ោះពនលឺ និងរប ថ មិនានា ៉ា ស់ និង ាឌតាំងបៅរបុងលំហបទ។ 3 វរទុភាគលបរចើនដូចជាឡាន រង់ រុ ទឹរ … គលឺជារូប ធារុ ផ្រសំបឡងមិនផ្មនជារូបធារុបទ។ “យល់រពម” បរ ោះ ឡាន រង់ រុ ទឹរ គលឺជារូបធារុផ្មនរសប តាមនិយមន័យ ចំផ្ណ្រ សំបឡងគលឺ មិនផ្មនជា រូបធារុបទ បរ ោះវាមិនានា ៉ា ស់ និងាឌតាំង បៅរបុងលំហបទ។ 4 អងគធារុផ្ដលានភាពរូបជា រាវ និងរឹងររូវ ន បគលចារ់ទុរថាជារូបធារុផ្រចំប ោះអងគធារុជា ឧសម័នទំងអស់វិញមិនររូវ នចារ់ទុរថាជារូប ធារុបទ។ “មិនយល់រពម” បរ ោះរូបធារុទំងអស់ានភាពរូបបីគលឺ រឹង រាវ និងឧសម័ន។ ដូចបនោះអងគធារុផ្ដលជាឧសម័នទំង អស់រ៏ជារូបធារុផ្ដរ បរ ោះវាានា ៉ា ស និងាឌ តាំងបៅរបុងលំហ។ ១១
5 អវីៗទំងអស់បៅរបុងពិភពបោរបយើងបនោះសុទន សឹងជារូបធារុបលើរផ្លងផ្រខ្យល់បចញ។ “មិនយល់រពម” តាមពិរបៅមិនទំងអស់បទ គលឺរគ្នន់ផ្រភាគលបរចើន ផ្ដលររូវ នចារ់ទុរថា រូបធារុ។ ចំផ្ណ្រឯ ខ្យល់រ៏ជារូបធារុផ្ដរ។ 6 រប ថ បកវើឱ្យរគលប់រូបធារុបសធើរផ្រទំងអស់ផ្របរបួល ផ្រមិនបកវើឱ្យរូបធារុផ្ដលផលិរពីផ្ដរផ្របរបួល បទ។ “មិនយល់រពម” រំបៅ នបកវើឱ្យរគលប់រូបធារុទំងអស់ផ្របរបួល មិនថាវរទុបនោះផលិរពី បឈើ ពីផ្ដរ ឬ ពីអីវៗបនោះ បទ។ 7 រប ថ នបកវើឱ្យរូបធារុខ្ូចរទង់រទយរបស់វា។ “យល់រពម” រប ថ ពិរជា នបកវើឱ្យវរទុទំងអស់ឱ្យខ្ូចរទង់ រទយផ្មន ឧទហរណ្ ៍ ដូចជា ដុរររោស បកវើ ឱ្យររោសខ្ូចរទង់រទយ និងរូបរាងវា។ ចំណាំ៖ សំណ្ ួ រ/របបយាគលមិនររូវ នបរបើទំងអស់បទបៅបពលបកវើសរមមភាព (អារស័យបពលបវោ) ឧទហរណ្ ៍ ននោរបរបើវិកីរងវង់គលំនិររពម មិនរពម បមបរៀន៖កណ្តើ និងរូបធាតុ រយៈបពលអនុវរថ ៖ 7 ណៅ 10 ន្ទី រយៈបពលបឆលើយសំណ្ ួ រនីមួយៗ៖ 2 ណៅ 3 ន្ទី បពលបរបើរ ស់៖ ជំហានទី2 ឬ ណដើមជំហានទី3ម្នកិចចប្តងឿរបណរងៀន វរទុបំណ្ង៖សាទើបសទង់ចំណណឹះដឹងប្ដលម្នរសាប់របស់សិសើឝ (សរាប់រគលូបឋមបរបើរ ស់) ចំណាំ៖ សំណ្ ួ រមិនររូវ នបរបើទំងអស់បទបៅបពលបកវើសរមមភាព ល.រ សំណួរ/របណោគ ចណមលើយ/អំណឹះអំណាងប្ដលលអជ្ងណគ 1 រុ បៅអី បិច បសៀវបៅជារូបធារុប៉ាុផ្នថទឹរ និង ខ្យល់មិនផ្មនជារូបធារុបទ។ “មិនយល់រពម” “រគប់វតថុ ឬ ភាវៈរស់ណៅកនុងណោកណយើងណនឹះសុទធ សឹងប្តបងកណឡើងណោយរូបធាតុ ”។ ដូបចបោះចំប ោះឃ្ល ល ផ្ដលថា រុ បៅអី បិច បសៀវបៅ ជារូបធារុគលឺររឹមររូវ ផ្រឃ្ល ល ផ្ដលថាទឹរ និង ១២
ខ្យល់មិនផ្មនជារូបធារុគលឺមិនររឹមររូវបទ បរ ោះ ទឹរ និងខ្យល់សុទនសឹងផ្របងកបឡើងពីរូបធារុ។ 2 អីវៗបៅបលើបោរបយើងបនោះសុទនសឹងជារូបធារុ ទំងអស់រួមទំងពនលឺ និងសំបឡងផងផ្ដរ។ “មិនយល់រពម” ិវីបបើឃ្ល ល “អីវៗបៅបលើបោរបយើងបនោះសុទនសឹង ជារូបធារុទំងអស់” គលឺររឹមររូវផ្មនផ្រឃ្ល ល បន ធ ប់ ផ្ដលថា ពនលឺ និងសំបឡងរ៏ជារូបធារុផ្ដរ គលឺមិន ររឹមររូវបទ បរ ោះពនលឺ និងសំបឡងអរ់ានរូបរាង បទ ដូចបនោះវាមិន នបរើរបឡើងពីរូបធារុបទ។ 3 វរទុភាគលបរចើនដូចជាឡាន រង់ រុ ទឹរ … គលឺជារូប ធារុផ្រផ្ផសងមិនផ្មនជារូបធារុបទ។ “មិនយល់រពម” បរ ោះ ឡាន រង់ រុ ទឹរ គលឺជារូបធារុផ្មនរសប តាមនិយមន័យ ចំផ្ណ្រផ្ផសងរ៏ជារូបធារុផ្ដរ បរ ោះវាផសំបឡើងពីចំហាយទឹរ និងឧសម័នបផសង បទៀរផ្ដលជារូបធារុ។ 4 រប ថ នបកវើឱ្យរូបធារុខ្ូចរទង់រទយរបស់វា។ “យល់រពម” រប ថ ពិរជា នបកវើឱ្យវរទុទំងអស់ខ្ូចរទង់រទយ ផ្មន ឧទហរណ្ ៍ ដូចជា ដុរររោស បកវើឱ្យ ររោសខ្ូចរទង់រទយ និងរូបរាងវា។ 5 វរទុ ឬ អងគធារុទំងអស់បទោះជាានភាពរូប រឹង រាវ ឬ ឧសម័នរ៏បោយ សុទនសឹងជា រូបធារុ។ “យល់រពម” បរ ោះរូបធារុទំងអស់ានភាពរូបបីគលឺ រឹង រាវ និងឧសម័ន។ ដូចបនោះ បបើបទោះជាអងគធារុទំង បនោះានភាពរូបជាអវីរ៏បោយរ៏ជារូបធារុផ្ដរ។ 6 អវីៗទំងអស់បៅជុំវិញខ្លួនបយើងបនោះសុទនសឹងជា រូបធារុបលើរផ្លងផ្រមនុសស។ “មិនយល់រពម” តាមពិរបៅអវីៗទំងអស់បៅជុំវិញខ្លួនបយើងបនោះ សុទនសឹងជារូបធារុផ្មន ប៉ាុផ្នថមនុសសរ៏ជារូបធារុ ផ្ដរ បរ ោះមនុសសររូវ នផសំបឡើងពីរូបធារុរូចៗ ជាបរចើនរបបភទ។ ១៣
7 រប ថ បកវើឱ្យរគលប់រូបធារុបសធើរផ្រទំងអស់ផ្របរបួល ផ្រមិនបកវើឱ្យសា ភ រៈផ្ដលបកវើពីផ្ដរផ្របរបួលបទ។ “មិនយល់រពម” រប ថ នបកវើឱ្យរគលប់រូបធារុទំងអស់ផ្របរបួល មិនថាវរទុបនោះបកវើពីបឈើ ពីផ្ដរ ឬ ពីអីវៗបនោះបទ។ 2.4 វិធីណរបើបណណណភលើងសញ្ញើចរាចរ វិកីបរបើបណ្ ត បភលើងសញ្ញ ដ ចរាចរគលឺជាសរមមភាពបគ្នលវិកីសិសសមជឈមណ្ ឍ លដ៏សបាយរីររាយមួយផ្ដលផថល់ ព័រ៌ានររឡប់ឱ្យរគលូអំពីររមិរយល់ដឹងរបស់សិសស នរហ័ស។ វតថុបំណង - សិសសបរៀនបញ្ញ ជ រ់ពីបហរុផល - រគលូទទួលព័រ៌ានររឡប់ នភា ល មៗពីោរយល់បមបរៀនរបស់សិសស សម្ភើរៈ សិសសា ប រ់ៗររូវោរបណ្ ត បីសនលឹរ ពណ្ ៌ ររហម ពណ្ ៌ បលឿង និងពណ្ ៌ នបរង។ បណ្ ត គលបផីានទំហំកំលមម បដើមផីឱ្យរគលូអាចបមើលប ើញចាស់។ បណ្ ត ផ្ដលអុររឹង ជាប់កន់ នយូរ។ ១៤
ដំណណើរឿរ រគលូអានរបបយាគលមួយឭៗ។ បរោយពីគលិរមួយផ្ភលរមរ សិសសបលើរបណ្ ត ផ្ដលបញ្ញ ជ រ់ថាបគលយល់រសប ឬ មិន យល់រសបចំប ោះរបបយាគលបនោះ។ សិសសគលួរផ្របលើរបណ្ ត រពមៗគ្ន ប របុងបពលផ្រមួយ បោយមិនយរតាមោរបលើរ បណ្ ត របស់សិសសបផសងបទៀរបឡើយ គលឺបលើរបណ្ ត ភា ល មបពលរគលូឱ្យសញ្ញ ដ ។ - បណ្ ត ពណ្ ៌ នបរង = យល់រសប - បណ្ ត ពណ្ ៌ បលឿង = ានចមងល់ ឬមិនដឹង - បណ្ ត ពណ្ ៌ ររហម = មិនយល់រសប សំណូមពរ វិកីបរបើបណ្ ត បភលើងសញ្ញ ដ ចរាចរគលឺជាសរមមភាពដ៏ានរបសិទនភាពមួយបដើមផីទទួល នព័រ៌ានររឡប់ភា ល មៗពី សិសសអំពីោរបបរងៀនរបស់រគលូ។ បរោយពីបបរងៀនផ្ផបរមួយននបមបរៀនបហើយ រគលូអាចសបងករសិសសបដើមផីវាយរនមលោរ យល់ដឹងរបស់ពួរបគលតាមរយៈោរបលើរបណ្ ត ។ - បណ្ ត ពណ្ ៌ ររហមានន័យថា៖ខ្ញុំមិនយល់ ឬ មិនយល់រសប - បណ្ ត ពណ្ ៌ បលឿងានន័យថា៖ខ្ញុំបៅានចមងល់ខ្លោះ ឬ មិនយល់ចាស់ - បណ្ ត ពណ្ ៌ នបរងានន័យថា៖ខ្ញុំយល់បហើយសូមបនថបៅចំណ្ ុ ចបន ធ ប់ ឬ យល់រសប គលបផីបញ្ញ ជ រ់ឱ្យរ រដថាសិសសផ្ដលបលើរបណ្ ត ពណ្ ៌ នបរងពិរជាយល់បមបរៀនបនោះផ្មន។ រគលូអាចសួរសំណ្ ួ រ ឬ សុំឱ្យសិសសផ្ដលបលើរបណ្ ត ពណ្ ៌ នបរងពនយល់ចំណ្ ុ ចផ្ដលរគលូបទើបផ្របបរងៀនបៅោន់សិសសបផសងៗបទៀរ។ ដំបូន្មើនសំៀន់ៗ បកវើឱ្យរ រដថាោរពិភារាមិនចករបធាន។ ោរចូលរួមរបស់រគលូគលួរានររមិរររឹមដឹកន្ំឿរពិភាកើា ប៉ាុបណា ត ោះ (សួរសំណ្ ួ របផ្នទមសបងខបគលំនិររបស់សិសស និងបញ្ចប់ោរពិភារា)។ វរទុបំណ្ងសំធិន់គលឺផ្សវងររោរយល់ ប ើញត ធ ល់ខ្លួនរបស់សិសសអំពីវិកីវិទាសាស្តសថមិនផ្មនររចបមលើយររឹមររូវបនោះបទ។ របបយាគលភាគលបរចើនអាចទទួល នចបមលើយបផសងៗគ្ន ប អារស័យបលើភាពសមបហរុផលននអំណ្ោះអំណាងរបស់សិសស (VVOB, 2011)។ ១៥
ឧទហរណ្ ៍ ននោរបរបើវិកីបរបើបណ្ ត បភលើងសញ្ញ ដ ចរាចរ ណសៀវណៅសិកើាណេល មុ្វិជ្ជើវិទើាសាស្រសត ថា ប រ់ទី 5 ជំពូរទី1 បមបរៀនទី1 ជំពូរទី1៖ រុរខជារិនិងសរវ បមបរៀនទី1៖ ោរបនថពូជរបស់រុរខជារិ រយោះបពលអនុវរថ៖ 10នទី វិកីបរបើបណ្ ត បភលើងសញ្ញ ដ ចរាចរ (របុងជំហានទី2 និងទី4) រគលូអានរបបយាគលនីមួយៗ ដូចធិងបរោមមថងមួយៗបោយឱ្យសិសសបរបើបណ្ ត បភលើងសញ្ញ ដ ចរាចរ។ សិសសររូវបញ្ញ ជ រ់ បហរុផលននោរបលើបណ្ ត របស់បគល។ 1. ោរបនថពូជរបស់រុរខជារិានពីរផ្បបគលឹោរបនថពួជបោយបភទនិងោរបនថពូជបោយឥរបភទ 2. រញ្ចុំបរសរបឈា ម ល និង រញ្ចុំបរសរញីជាសរីរាងគបនថពូជរបស់ត ក 3. រញ្ចុំបរសរញីជាសរីរាងគបនថពូជញីាន៖ - រញ្ចុំបរសរញីានសធិចា ៉ា រ - បរសរញី អូផ្វ - របុងអូផ្វានអូវុល - របុងអូវុលានោផ្ម៉ារញី - ានរគ្នប់លំអង 4. ដំបណ្ ើ រលំអងគលឹជាោរបញ្ជូ នលំអងបរសរបឈា ម លបៅឱ្យសធិចា ៉ា រននបរសរញី ។ តាមរយៈ មុំបមអំបៅ ខ្យល់។ 5. ោរបនថពូជបោយឥរបភទននរុរខជារិាន៖ បោយបមើម បោយស៉ាផ បោយបរឋឿង ឬ បរឋៀង បោយលូរោស់ បោយោរសារ បោយោរោរ់បណ្ ឋុ ោះ និងបោយោរបំបៅ បោយសថូឡុង និងបោយសលឹរ ។ ចណមលើយ 1. ោបនថពូជរបស់រុរខជារិានពីរផ្បបគលឹ ោរបនថពូជបោយបភទ និងោរបនថពូជបោយឥរបភទ ។ (ររូវ ) 2. រញ្ចុំបរសរបឈា ម ល និង រញ្ចុំបរសរញីជាសរីរាងគបនថពូជរបស់ត ក ។ (ររូវ ) 3. រញ្ចុំបរសរញីជាសរីរាងគបនថពូជញីាន៖ រញ្ចុំបរសរញីានសធិចា ៉ា រ បរសរញី អូផ្វ របុងអូផ្វានអូវុល របុង អូវុលានោផ្ម៉ារញី និងរគ្នប់លំអង(ខ្ុស)។ ៤ ដំបណ្ ើ រលំអង គលឹជាោរបញ្ជូ នលំអងបរសរបឈា ម លបៅឱ្យសធិចា ៉ា រននបរសរញី ។ តាមរយ: មុំ បមអំបៅ ខ្យល់………..។ (ររូវ ) ១៦
៥ ោរបនថពូជបោយឥរបភទននរុរខជារិាន៖ បោយបមើម បោយបរថឿង ឬ បរថៀង បោយស៉ាផ បោយលូរោស់ បោយោរសារ បោយោរ់បណ្ ឋុ ោះ បោយោរបំបៅ បោយសថូឡុង និង បោយសលឹរ ។ (ររូវ ) សា ភ រៈ - បណ្ ត ចរាចរ (ពណ្ ៌ នបរង បលឿង និងររហម) ដំបណ្ ើ រោរ - ផ្ចរបណ្ ត ចរាចរឱ្យសិសសា ប រ់មួយឈុរ(នបរង បលឿង និងររហម) - សិសសា ប រ់ៗបលើបណ្ ត ពណ្ ៌ នបរងបបើគលិរថារបបយាគលររឹមររូវ ពណ្ ៌ បលឿងបបើមិនចាស់ និងពណ្ ៌ នបរងបបើ មិនយល់រសប។ 2.5 វិធីពិភាកើាតាមប្បបនំកង វិកីបនោះជួយបំផុសោរគលិរ និងោរបររសាយបហរុផលរបស់សិសស បោយោរពិភារាអំពីរបធានបទវិទាសាស្តសថ ជាមួយមនុសសបផសងៗគ្ន ប ។ ោរផថល់រយៈបពលខ្លីសរាប់ោរពិភារាានបគ្នលបំណ្ងជំរុញឱ្យសិសសបចោះសបងខបនូវ អំណ្ោះអំណាងតាមរបបៀបមួយផ្ដលខ្លី និងចាស់ោស់។ វតថុបំណង - ជផ្ជរផ្វរផ្ញរផ្បបវិទាសាស្តសថ និងសា ថ ប់គលំនិរគ្ន ប បៅវិញបៅមរ។ - បបងកើនោរយល់ដឹងអំពីបមបរៀនវិទាសាស្តសថ និងទំនរ់ទំនងរវាងវិទាសាស្តសថ និងសងគម។ - វាយរនមលចំបណ្ោះដឹងានរសាប់និងោរយល់ប ើញរបស់សិសស។ ១៧
សម្ភើរៈ វិកីបនោះមិនទមទរោរបរបើសា ភ រៈអវីបទ បហើយរគលូររូវអនុវរថបៅធិងបរៅថា ប រ់បរ ោះានទីរផ្នលងរគលប់រគ្នន់ (VVOB, 2011)។ ដំណណើរឿរ - ផ្ចរសិសសជា2ររុមបសមើគ្ន ប រួចឱ្យររុមទី1ឈរព័ទនជារាងរងវង់ ឯររុមមួយបទៀរឈរព័ទនជារាងរងវង់ពីធិង បរៅ បោយផ្បរមុខ្ទល់គ្ន ប នឺងររុមទី1។ - រគលូរ ប់សិសសថា អបរានបពលផ្រ1នទីសរាប់ពិភារា។ - រគលូអានរបបយាគល ឬ សំណ្ ួ រវិទាសាស្តសថឮៗ។ - បរោយបពលពិភារា1នទី ឱ្យសិសសរបុងរងវង់ណាមួយរ៏ ន ឈានបៅបឆវង ឬ សា ថ ំបោយរំលង2នរ់ បដើមផីជួបនឹងនដគលូពិភារាិមី។ សិសសពិភារាអំពីរបបយាគល ឬ សំណ្ ួ រដផ្ដល បន ធ ប់មររគលូអាចឱ្យសិសស បកវើោរបថូរនដគលូមួយបលើរបទៀរ បដើមផីឱ្យសិសស នពិភារាអំពីរបបយាគល ឬ សំណ្ ួ រដផ្ដល។ - បរោយអនុវរថសរមមភាពបនោះចប់ រគលូអាចសួរសិសសរបុងថា ប រ់បរៀនទំងមូលបោយបត ថ របៅបលើចំណ្ ុ ចមួយ ចំនួនដូចជា៖ o បរើសិសស នបរបើរ ស់បហរុផលយល់រសបនិងមិនយល់រសបដូចបមថចខ្លោះ? o បរើសិសស នបរបើរ ស់ រយបបចចរបទស និងខ្លឹមសារររឹមររូវផ្ដរឬបទ? o បៅរបុងោរពិភារាជាមួយនដគលូទី2 និងទី3 បរើសិសស នត ល ស់បថូរោរយល់ប ើញ ឬ បហរុផល បដើមផីគ្នំរទគលំនិររបស់ខ្លួនផ្ដរឬបទ? បៅបពលសិសសរំពុងពិភារាគ្ន ប រគលូគលបផីចល័របដើមផីសា ថ ប់ោរពិភារា និងបកវើោរររ់ចំណាំមួយចំនួន ផ្ដល គ្នរ់អាចនឹងបលើរយរបហរុផលមួយចំនួនរបស់សិសសមរពិភារាបៅបពលផ្ដលគ្នរ់សួរសិសសទំងអស់បៅរបុងថា ប រ់ (ពនយល់ថាបហរុអវីគលំនិរបនោះមិនររឹមររូវ និងរបបៀបផ្ដលសិសសអាចផ្រររមូវបហរុផលបនោះ។ល។)។ បរោយសិសសពិភារាចប់ រគលូររូវសរបសរបហរុផលយល់រសប ឬ មិនយល់រសបបៅបលើោ ថ របខ្ៀនបដើមផីឱ្យ សិសសចមលងចូលរបុងបសៀវបៅររ់រតារបស់បគល។ ១៨
ឧទាហរណ ៍ នៃការប្រើវិធីប្រើបណណពិភាក្សាតាមបបបៃំក្សង ណសៀវណៅសិកើាណេល មុ្វិជ្ជើវិទើាសាស្រសត ថា ប រ់ទី 4 បមបរៀនទី 1 ជំពូរទី 1 ថា ប រ់ទី 5 បមបរៀនទី 1 ជំពូរទី 2 របណោគ របណោគរតឹមរតូវ បរិសា ទ នគលឺជាពិភពមួយផ្ដលានរុរខជារិ សរវ ទឹរ ដី និងខ្យល់។ បរិសា ទ នគលឺជាពិភពានជីវិរនិងគ្ន ម នជីវិរផ្ដលបៅជុំវិញ បយើងដូចជារុរខជារិសរវទឹរដីខ្យល់មនុសស និងអវីៗផ្ដល មនុសសបបងកើរដូចជាទីររុងរសិោ ឌ ន លំបៅោ ឌ ន……។ មនុសសជាអបរបំត ល ញបរិសា ទ ន ប៉ាុផ្នថបរិសា ទ នមិនអាច បំត ល ញជីវិរមនុសស នបទ។ មិនររឹមររូវបទ ោលណាមនុសសបកវើឱ្យបរិសា ទ នរងោរខ្ូច ធិរដូចជាោរោប់នរពបឈើ ោរបងកឱ្យានសារធារុពុល បផសងៗបៅរបុងទឹរ ដី និងបរិយាោសដូចបនោះបរិសា ទ នរ៏ អាចបកវើឱ្យមនុសស ររូវរងបរគ្នោះ ឬ សា ល ប់ផ្ដរ។ រគលប់ធារុបងកានជីវិររបស់បរិសា ទ នទំងអស់ដូចជា មនុសស សរវ រុរខជារិសុទនផ្រអាចផលិរអាហារ បោយខ្លួនឯង ន។ ធារុបងកានជីវិរទំងអស់មិនអាចផលិរអាហារបោយខ្លួន ឯងទំងអស់បទខ្លោះជាអបរផលិរ(ភាវៈសវ័យជីព) ខ្លោះជាអបរ បំផ្បរ( រ់បររី) និងខ្លោះជាអបរបរបើរ ស់(ភាវៈបរជីព)។ រុរខជារិជាភាវៈសវ័យជីពផ្ដលមិនអាចផលិរ អាហារបោយខ្លួនឯង នបទ។ រុរខជារិជាភាវៈរស់ផ្ដលអាចផលិរអាហារបោយខ្លួនឯង នបោយបកវើរសមីសំបយាគល ។ បគលមិនអាចបកវើចំផ្ណ្រថា ប រ់ភាវៈបរជីព នបទបរ ោះ វាជាភាវៈផ្ដលចិញ្ចឹមជីវិរបោយសុីភាវៈសវ័យជីព និងភាវៈបរជីពដនទជាអាហារ។ បគលបកវើចំផ្ណ្រថា ប រ់ភាវៈបរជីពបោយផ្ផអរបលើរបភពអាហារ របស់វាគលឺ៖ ភាវៈបរជីព - លំោប់ទី1 សុីរុរខជារិអាហារ - លំោប់ទី2 សុីបរជីពទី១ជាអាហារ - លំោប់ទី3 សុីមំសាសី(លំោប់ទី២)ជាអាហារ - លំោប់ទី4 សុីទំងរុរខជារិ និងសរវជាអាហារ។ រ់បររីានរួនទីយា ៉ា ងសំធិន់របុងោរបកវើឱ្យអាហារ របុងសារ ងោយអបរផលិរ និងអបរបរបើរ ស់ររូវ រ់បររីានរួនទីយា ៉ា ងសំធិន់របុងោរបកវើឱ្យអាហាររបុង សារ ងគោយអបរផលិរ និងអបរបរបើរ ស់ររូវ ន ១៩
នបរបើរ ស់ មថងបហើយមថងបទៀរ។ បរបើរ ស់មថងបហើយមថងបទៀរបរ ោះវាជាអបរបំផ្បរបធិ ម ច សរវនិងរុរខជារិ បបងកើរជាអាហារង្ហយបផសងៗសរាប់ ភាវៈរស់បផសងៗបរបើរ ស់។ សំណូមពរ - របសិនបបើមិនានទីរផ្នលងកំលមមបទ រគលូអាចឱ្យសិសសឈរជា2ជួរទល់មុខ្គ្ន ប បៅរផ្នលងណារ៏ ន (ឧទហរណ្ ៍ បៅធិងមុខ្ថា ប រ់ ឬ បៅផលូវបដើរចបន ល ោះរុ)។ - រគលូអាចចារ់តាំងអនកសណងកតម្នើក់បប្នថមណទៀតផ្ដលររូវតាមសបងករសិសសណាា ប រ់ជាប់ជានិចចរាល់រគលប់ ោរពិភារា។ អបរសបងករពុំគលបផីចូលរួមរបុងោរពិភារាបទ គ្នរ់រគ្នន់ផ្រររ់រតានូវបហរុផលយល់រសប ឬមិនយល់រសបផ្ដលសិសសា ប រ់បនោះបរបើប៉ាុបណា ត ោះ។ បរោយពីអនុវរថសរមមភាពចប់រគលូអាចសួរទំង អបរសបងករ និងសិសសផ្ដលររូវ នសបងករ អំពីបា ល ស់បថូរននោរយល់ប ើញរបស់សិសសា ប រ់បនោះ ពី បដើមដល់ចប់សរមមភាព។ - រគលូគលបផីបចៀសវាងរុំឱ្យគលូពិភារានីមួយៗឈរបៅបរៀរៗគ្ន ប បពរ ផ្ដលអាចនំឱ្យរំធិនដល់ោរពិភារា របស់គ្ន ប បៅវិញបៅមរ។ - របសិនបបើសិសសានចំនួនបសស រគលូអាចបបងកើរររុមមួយផ្ដលានសិសស2នរ់ ផ្ដលរបុងបនោះ សិសស ា ប រ់ៗានរួនទីជាអបរសបងករ (សូមបមើលចំណ្ ុ ចធិងបលើ)។ ដំបូន្មើនសំៀន់ៗ - គលបផីសួរសំណ្ ួ រពិភារាផ្ដលានលរខណ្ៈទូោយ បហើយជាប់ទរ់ទងនឹងជីវភាពរស់ណៅជ្ក់ប្សតង។ សំណ្ ួ រទំងបនោះគលបផីបំផុសឱ្យសិសស សួរសំណ្ ួ រអំពីទំនរ់ទំនងរវាងវិទាសាស្តសថ នឹងសងគម។ - សូមរុំបកវើអនថរាគលមន៍បពលសិសសរំពុងពិភារា បទោះជាអបរ នឮសិសសបរបើអំណ្ោះអំណាងខ្ុសរ៏បោយ។ រគលូអាចររ់ចំណាំចំណ្ ុ ចបនោះបៅរបុងចិរថ រួចពនយល់សិសសទំងអស់របុងថា ប រ់ជាបរោយ បរ ោះសិសស បផសងៗបទៀរបៅរបុងថា ប រ់ រ៏អាចនឹងានគលំនិរភាន់រចឡំដូចគ្ន ប បនោះផ្ដរ។ - របសិនបបើសិសសមួយចំនួនកំបៅផ្រានោរភាន់រចឡំបៅចុងបញ្ចប់ននសរមមភាព រគលូចាំ ច់ររូវពនយល់ បផ្នទមអំពីបមបរៀនដផ្ដលបនោះមថងបទៀរ។ ២០
បរោយពីវាយរនមលចំបណ្ោះដឹងានរសាប់ ផ្ផអរបលើព័រ៌ានទទួល ន រគលូអាចបរបើវាជាគលំនិរទរ់ទងជំហាន បន ធ ប់គលឺោរសបងករ។ ២១
ជាំពូរ3ា តុរកតាគាំនិត រុរកតាគលំនិរជារូបគលំនូរសាមញ្ដផ្ដលានអមបោយគលំនិរ ឬ ោរយល់ប ើញពីបញ្ញ ា រ់ព័នននឹងវិទាសាស្តសថ ផ្ដលានបៅរបុងជីវភាពរស់បៅរបចាំនិង។ 3.1 គំនិតភាន់រចឡំ សិសសផ្រងផ្រានចំបណ្ោះដឹងានរសាប់បលើបមបរៀនណាមួយ។ ចំបណ្ោះដឹងានរសាប់បគលទទួលតាមរយៈ ទូរទសសន៍ រគលួសារ បសៀវបៅ វបផកម៌ ឬបមបរៀនមុនៗ។ ប៉ាុផ្នថ ជួនោលចំបណ្ោះដឹងទំងបទោះមិនទន់បពញបលញ ឬ ររឹមររូវតាមលរខណ្ៈវិទាសាស្តសថបៅបឡើយ។ បពលខ្លោះ បគលយល់ថាចំបណ្ោះដឹងានភាពសមបហរុផលនឹងទទួលយរ នបោយសារវាានលរខណ្ៈជាអពភនថរញ្ញ ដ ណ្បរចើន ឬរ៏បោយសារផ្របគលធា ល ប់ នដឹង និង នសា គ ល់ពីវាជាយូរមរ បហើយ។ ឧទហរណ្ ៍ ៖ រងវិលផ្ផនដីជុំវិញរពោះអាទិរយ។ តាមរយៈោរសបងករ វាហារ់ដូចជាចាស់ណាស់ថាគលឺរពោះ អាទិរយវិលជុំវិញផ្ផនដី ពីបរ ោះអបរបមើលប ើញរពោះអាទិរយរោះពីទិសធិងបរើរ និងលិចវិញបៅទិសធិងលិច។ តាមោរ ពិរ ផ្ផនដីវិលជុំវិញរពោះអាទិរយ គលឺផធុយពីោរគលិរផ្បបអពភនថរញ្ញ ដ ណ្។ ចំបណ្ោះដឹងានរសាប់មិនររឹមររូវបនោះបៅថា គលំនិរភាន់រចឡំបោយសារវាចងអុលបង្ហ ា ញយា ៉ា ងចាស់ពីភាពមិនររឹមររូវននចំបណ្ោះដឹង។ បពលអបរដឹងពីគលំនិរភាន់រចឡំរបស់សិសសអបរររូវររវិកីបររសាយតាមលរខណ្ៈវិទាសាស្តសថ។ វាមិនរគលប់ រគ្នន់បទ ផ្ដលរគ្នន់ផ្ររ ប់ថាចំបណ្ោះដឹង ឬគលំនិរមួយមិនររឹមររូវ បៅបពលផ្ដលបយើងដឹងថាោរយល់ដឹងបឋម របស់សិសសមិនសទិររបុងររមិររំពឹងទុរ។ របោរផ្ដលសំធិន់គលឺររូវរសាយបញ្ញ ជ រ់ឱ្យចាស់ពីបហរុផល។ ពិបសាកន៍ គលំរូតាង និងោររបដូច (បរបៀបបកៀប) សុទនផ្ររួមចំផ្ណ្របបងកើរោរយល់ដឹងរបស់សិសស។ បហរុបនោះ សំធិន់គលឺររូវឱ្យ សិសសចូលរួមសរមមភាពរបរិបរថិឱ្យ នបរចើន។ តាមរយៈោរជំរុញសិសសឱ្យបកវើោរបោយសរមមបនោះ រគលូនឹងាន ឱ្ោសបរចើនរបុងោរវាយរនមល។ 3.2 ណតើតុកកតាគំនិតជ្អវី? វរទុបំណ្ងសំធិន់របស់រុរកតាគលំនិរគលឺជួយបំផុសសិសសឱ្យបចោះគលិរ ពិភារា បចាទសំណ្ ួ រ អបងករ និងផថល់ បហរុផល។ វិកីបនោះានលរខណ្ៈសុីជបរ ជាងសំណ្ ួ រពហុបរជើសបរើស។ វាជារតា ថ ជំរុញឱ្យសិសសចូលរួមបកវើសរមមភាព គលិរ និងរសាវរជាវ។ ចបមលើយមួយចំនួនរំណាងឱ្យគលំនិរភាន់រចឡំផ្ដលបរើរានរបស់សិសស បហើយរគលូគលួរយរចិរថ ទុរោរ់បោោះរសាយវារបុងបពលបបរងៀន។ ២២
សូមររ់សា គ ល់ថារាល់ចបមលើយទំងអស់របុងរូបគលំនូររុរកតាគលំនិរានសា ទ នភាពរសបដៀងៗគ្ន ប ! សិសសររូវ ពាយាមបរជើសបរើស និងបញ្ញ ជ រ់នូវបញ្ដរថិដ៏ររឹមររូវបដើមផីោរ រជបរមើសផ្ដលខ្លួនបរជើសបរើស។ ដំបណ្ ើ រោរននភាព ចរមូងចរាសបលើោរយល់ប ើញបផសងគ្ន ប បនោះគលឺជាទិដឌភាពសំធិន់ននោរបបងកើនចំបណ្ោះដឹង។ បហរុបនោះ រុរកតាគលំនិរ ជាវិកីដ៏សរឋិសមមួយផ្បបបៅរបុងបគ្នលវិកីសិសសមជឈមណ្ ឍ ល។ បគលអាចបរបើវិកីបនោះបពលចាប់បផថើម ឬ ចុងបញ្ច ប់ននបមបរៀន។ បៅចុងបញ្ច ប់ននបមបរៀន បគលអាចវាយរនមលោរ យល់ដឹងរបស់សិសសបកៀបបៅនឹងវរទុបំណ្ងបមបរៀន។ បៅបដើមបមបរៀន បយើងអាចបរបើវាបដើមផីបំផុសឱ្យានោរបបងកើរ បរិបទ ផ្ដលជួយឱ្យឈានដល់ោរបបងកើរសំណ្ ួ រគលនលឹោះ និងបរៀបចំបលង់ពិបសាកន៍។ បន ធ ប់មរបយើងបរបើលទនផលពិបសាក បដើមផីបររសាយចបមលើយរបុងរុរកតាគលំនិរថាគលួរយល់រសប ឬ បដិបសក។ វតថុបំណង រគលូអាចសបរមចវរទុបំណ្ងខ្ុសៗគ្ន ប អារស័យបលើរបបៀបផ្ដលរគលូបរបើគលំនូររុរកតាគលំនិរបៅរបុងថា ប រ់បរៀនដូចជា៖ - បកវើឱ្យោន់ផ្រចាស់អំពីោរយល់ប ើញរបស់សិសសបដើមផីររឱ្យប ើញគលំនិរភាន់រចឡំចមផងៗ។ ដីឥដ�ជាវត�ុរាវេ្រពាះវាអាច��ូរ រូបរាងរបស់វាបាន។ ដីខ្សោច់ជាវត�ុរាវេ្រពាះវាអាចមាន រូបរាងដូចវត�ុែដលផ�ុកវា។ កាេរ៉មជាវត�ុរាវេ្រពាះវាអាច ែ្រ�្រ��លរូបរាង និងមាឌ។ ទឹកេដាះេគាជាវត�ុរាវេ្រពាះវាអាច ��ូររូបរាង ែតមាឌវាមិនែ្រ�្រ��ល។ រូបធាតុ ០៥ A C D B ២៣
- បំផុសោរគលិរ និងអភិវឌណន៍ោរយល់ដឹងរបស់សិសស។ - បង្ហ ា ញោរយល់ប ើញបផសងៗគ្ន ប ។ - បបរងៀនសិសសឱ្យសួរសំណ្ ួ រតាមលរខណ្ៈវិទាសាស្តសថ។ - ផថល់ររមុយឱ្យសិសសានគលំនិរសរាប់ោរអបងករពិបសាកន៍ (សិសសបរៀបចំពិបសាកបដើមផីបផធៀងត ធ រ់ោរយល់ ប ើញបផសងៗគ្ន ប )។ - ពរងឹងចំបណ្ោះដឹងវិទាសាស្តសថរបស់សិសស។ សម្ភើរៈ រគលូចាំ ច់ររូវបង្ហ ា ញគលំនូររុរកតាបៅោន់សិសសរបុងថា ប រ់ឱ្យ នចាស់។ ា ៉ា សុីនបញ្ញ ច ំងសា ល យជាជំនួយដ៏ របបសើរប៉ាុផ្នថរបុងររណ្ ី មិនានា ៉ា សុីនបញ្ញ ច ំងសា ល យបទរគលូររូវិរចមលងរូបភាពរុរកតាគលំនិរផ្ចរសិសស។ រគលូររូវោរសា ភ រៈបផ្នទមមួយចំនួនបទៀរអារស័យបលើរូបភាពរុរថតា និងរបបៀបផ្ដលរគលូបរបើរូបភាពបនោះ។ សា ភ រ:បផ្នទមទំងបនោះអាចជា៖ - ររោសសរាប់សិសសររ់រតា - សា ភ រ:ពិបសាកន៍ចាំ ច់សរាប់ោរអបងករ (អារស័យបលើខ្លឹមសារននគលំនូររុរកតាគលំនិរនីមួយៗ) វិធីអនុវតត រគលូអាចបរបើរុរកតាគលំនិររបុងោរបបរងៀនបោយបរបើរួមជាមួយសរមមភាពសិសសមជឈមណ្ ឍ លបផសងៗ ន។ វិកី អនុវរថខ្លោះៗរបុងោរបបរងៀនរុរកតាគលំនិរានបង្ហ ា ញលមអិរដូចធិងបរោមបៅរបុងចំណ្ ុ ច 3.3។ 3.3 សកមមភាពបណរងៀនតុកកតាគំនិត 3.3.1 វិធីគិតជ្បុគគល រគលូអាចបរបើគលំនូររុរកតាគលំនិរជាមួយសិសសតាមរយៈវិកីគលិរជាបុគលគល។ វិកីបនោះចំណាយបពលរិចបោយមិនាន សរមមភាពពិភារាជាររុមផ្ដលានអរទរបបយាជន៍ជួយជំរុញោរចូលរួមរបស់សិសសផ្ដលមិនសូវចូលរួមរបុងបពល ពិភារា។ ២៤
វតថុបំណង - បំផុសោរគលិរ និងពិភារារបស់សិសសអំពីគលំនិរវិទាសាស្តសថ។ - ជំរុញោរបរបើរ ស់ចំបណ្ោះដឹងានរសាប់របស់សិសស។ - ររឱ្យប ើញ និងផ្រររមូវគលំនិរភាន់រចឡំរបស់សិសស។ សម្ភើរៈ - គលំនូររុរកតាគលំនិរប ោះពុមព ឬបញ្ញ ច ំងបៅបលើបអររង់ - សា ភ រ:ពិបសាកន៍ ដំណណើរឿរ - រគលូបង្ហ ា ញគលំនូររុរកតាគលំនិរដល់សិសស និងពនយល់អំពីសា ទ នភាព។ ចរន�អគ�ិសនី្រត�វេ្រ��អស់េដាយ អំពូល េភ�ើងក�ុងេសៀគ�ី។ ថាមពលអគ�ិសនីេផ�រពី អាគ ុយេ�អំពូលេភ�ើង។ េសៀគ�ីអគ�ិសនីេកើតេឡើងេពល ថ�ពិល និងអំពូលេភ�ើង តភា � ប់គា � ។ បនា � ប់មកថាមពល េផ�រពីថ�ពិលេ�អំពូលេភ�ើង។ ចរន�អគ�ិសនីចាប់េផ�ើមពី ថ�ពិល េហើយេធ�ើដំេណ ើ រ ពីប៉ូលអវ�ជ�មាន េ�ប៉ូលវ�ជ�មាន េសៀគ�ីអគ�ិសនី ១០ A C D B ២៥
- ទុរបពលបវោខ្លីសមរសបឱ្យសិសសា ប រ់ៗឆលុឹះបញ្្ើំងឿរយល់ណ ើញណរៀងៗ្លួនបន ធ ប់ពីសិសសអានបគ្នល គលំនិរទំងអស់របុងគលំនូររុរកតាគលំនិរនិងពាយាមបឆលើយសំណ្ ួ រធិងបរោម៖ រ. បរើអបរយល់រសបនឹងគលំនិរ ឬ ផ្ផបរណាមួយ? ខ្. បរើានគលំនិរររឹមររូវបលើសពីមួយឬបទ? បហរុអវី នជាសំណ្ ួ របនោះសំធិន់? សិសសចាំ ច់ររូវគលិរពីមូលបហរុផ្ដលនំឱ្យចបមលើយណាមួយររូវ ឬ ខ្ុស។ ជួនោលបគ្នលគលំនិរមួយអាចររឹមររូវបោយផ្ផបរប៉ាុបណា ត ោះ។ របុងបពលឆលុោះបញ្ញ ច ំងោរយល់ ប ើញបនោះអាចានពិបសាកវិទាសាស្តសថរួចៗជួយគ្នំរទ និង សិសសពាយាមគលិរររនិយមន័យ និង បញ្ដរថិផ្ដលមិនចាស់ោស់។ - រគលូអាចរតួតពិនិតើយឿរគិតរបស់សិសើឝភាយើមៗ (ដូចជាតាមរយៈោរបលើរនដ ឬ បរបើបណណសរម្ប់ណាឹះណ្នើត)។ - បរៀបចំដំបណ្ ើ រោរពិភារានិងបរបើសំណ្ ួ របដើមផីជួយសិសសឱ្យបររសាយបហរុផល នររឹមររូវ។ 3.3.2 វិធីពិភាកើារកុម អបរអាចទទួល នរបសិទនភាពខ្ពស់បំផុរននោរបរបើរូបគលំនូររុរកតាគលំនិរ និងលំហារ់បរសថគលំនិរតាមរយៈោរ សិសសពិភារាជាររុម។ សរមមភាពបនោះអនុញ្ញ ដ រឱ្យសិសសពិភារាោរយល់ប ើញរបស់បគលជាមួយសាជិរររុម។ ពួរបគលអាចបរៀនសូររបររសាយបហរុផល និងសា ថ ប់ោរយល់ប ើញរបស់អបរដនទ។ ោរបរៀនសូររតាមផ្បបពិភារា របបភទបនោះគលឺជាបទពិបសាកន៍មួយដ៏ានអរទរបបយាជន៍។ ២៦
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf
kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf

Recommended

Content and summary
Content and summaryContent and summary
Content and summaryPeou Saren
 
Content and summary
Content and summaryContent and summary
Content and summaryPeou Saren
 
Project management research report
Project management research reportProject management research report
Project management research reportPeou Saren
 
Young People and Alcohol a Resource Book Khmer Version
Young People and Alcohol a Resource Book Khmer VersionYoung People and Alcohol a Resource Book Khmer Version
Young People and Alcohol a Resource Book Khmer Versionsokafs
 
Cover project management research report
Cover project management research reportCover project management research report
Cover project management research reportPeou Saren
 
កូនកតញ្ញូ និងកូនទំនើង-ថ្នាក់បណ្តុះគុណធម៌-03/03/2018
កូនកតញ្ញូ និងកូនទំនើង-ថ្នាក់បណ្តុះគុណធម៌-03/03/2018កូនកតញ្ញូ និងកូនទំនើង-ថ្នាក់បណ្តុះគុណធម៌-03/03/2018
កូនកតញ្ញូ និងកូនទំនើង-ថ្នាក់បណ្តុះគុណធម៌-03/03/2018Eng Chetra
 
តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )
តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )
តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )Sovann Teim
 
តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )
តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )
តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )Sovann Teim
 

Recommended

Content and summary
Content and summaryContent and summary
Content and summaryPeou Saren
 
Content and summary
Content and summaryContent and summary
Content and summaryPeou Saren
 
Project management research report
Project management research reportProject management research report
Project management research reportPeou Saren
 
Young People and Alcohol a Resource Book Khmer Version
Young People and Alcohol a Resource Book Khmer VersionYoung People and Alcohol a Resource Book Khmer Version
Young People and Alcohol a Resource Book Khmer Versionsokafs
 
Cover project management research report
Cover project management research reportCover project management research report
Cover project management research reportPeou Saren
 
កូនកតញ្ញូ និងកូនទំនើង-ថ្នាក់បណ្តុះគុណធម៌-03/03/2018
កូនកតញ្ញូ និងកូនទំនើង-ថ្នាក់បណ្តុះគុណធម៌-03/03/2018កូនកតញ្ញូ និងកូនទំនើង-ថ្នាក់បណ្តុះគុណធម៌-03/03/2018
កូនកតញ្ញូ និងកូនទំនើង-ថ្នាក់បណ្តុះគុណធម៌-03/03/2018Eng Chetra
 
តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )
តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )
តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )Sovann Teim
 
តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )
តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )
តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិ Nbc cambodia ( ធីវ៉ា )Sovann Teim
 
គារគ្រប់គ្រងបុគ្គលិក
គារគ្រប់គ្រងបុគ្គលិកគារគ្រប់គ្រងបុគ្គលិក
គារគ្រប់គ្រងបុគ្គលិកChormvirak Moulsem
 
About
AboutAbout
AboutSophat Chy
 
បាណាតិបាតា
បាណាតិបាតាបាណាតិបាតា
បាណាតិបាតាkunthy1
 
ប្រវត្តិសម្តេចHun sen
ប្រវត្តិសម្តេចHun senប្រវត្តិសម្តេចHun sen
ប្រវត្តិសម្តេចHun senThim Mengly(ម៉េងលី,孟李)
 
សិក្សាសង្ខេបអារ្យធម៌ខ្មែរ
សិក្សាសង្ខេបអារ្យធម៌ខ្មែរសិក្សាសង្ខេបអារ្យធម៌ខ្មែរ
សិក្សាសង្ខេបអារ្យធម៌ខ្មែរsam seyla hun
 
ការ​ផ្ទុក​រូប​ភាព និង វីដេអូលើ​អ៊ីនធឺណិត
ការ​ផ្ទុក​រូប​ភាព និង វីដេអូលើ​អ៊ីនធឺណិត ការ​ផ្ទុក​រូប​ភាព និង វីដេអូលើ​អ៊ីនធឺណិត
ការ​ផ្ទុក​រូប​ភាព និង វីដេអូលើ​អ៊ីនធឺណិត Borin Beth
 
Assessment for Project Management.pdf
Assessment for Project Management.pdfAssessment for Project Management.pdf
Assessment for Project Management.pdfpisal3
 
15017542.ppt
15017542.ppt15017542.ppt
15017542.pptpisal3
 
6232942.ppt
6232942.ppt6232942.ppt
6232942.pptpisal3
 
781314.ppt
781314.ppt781314.ppt
781314.pptpisal3
 
Essential Lean Construction Tools1.pptx
Essential Lean Construction Tools1.pptxEssential Lean Construction Tools1.pptx
Essential Lean Construction Tools1.pptxpisal3
 
ceilingppt-230529084904-79af4fca.pdf
ceilingppt-230529084904-79af4fca.pdfceilingppt-230529084904-79af4fca.pdf
ceilingppt-230529084904-79af4fca.pdfpisal3
 
CONSTRUCTION-PROJECT-MANAGEMENT-ppt.ppt
CONSTRUCTION-PROJECT-MANAGEMENT-ppt.pptCONSTRUCTION-PROJECT-MANAGEMENT-ppt.ppt
CONSTRUCTION-PROJECT-MANAGEMENT-ppt.pptpisal3
 
5829416.ppt
5829416.ppt5829416.ppt
5829416.pptpisal3
 
6165090.ppt
6165090.ppt6165090.ppt
6165090.pptpisal3
 
10570216.ppt
10570216.ppt10570216.ppt
10570216.pptpisal3
 
conman14.ppt
conman14.pptconman14.ppt
conman14.pptpisal3
 
Process_Management_in_Design_and_Constru.pdf
Process_Management_in_Design_and_Constru.pdfProcess_Management_in_Design_and_Constru.pdf
Process_Management_in_Design_and_Constru.pdfpisal3
 
sdf.ppt
sdf.pptsdf.ppt
sdf.pptpisal3
 
dsds.ppt
dsds.pptdsds.ppt
dsds.pptpisal3
 
Leadership Skills
Leadership SkillsLeadership Skills
Leadership Skillspisal3
 
dfgd
dfgddfgd
dfgdpisal3
 

More Related Content

Similar to kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf

គារគ្រប់គ្រងបុគ្គលិក
គារគ្រប់គ្រងបុគ្គលិកគារគ្រប់គ្រងបុគ្គលិក
គារគ្រប់គ្រងបុគ្គលិកChormvirak Moulsem
 
បាណាតិបាតា
បាណាតិបាតាបាណាតិបាតា
បាណាតិបាតាkunthy1
 
សិក្សាសង្ខេបអារ្យធម៌ខ្មែរ
សិក្សាសង្ខេបអារ្យធម៌ខ្មែរសិក្សាសង្ខេបអារ្យធម៌ខ្មែរ
សិក្សាសង្ខេបអារ្យធម៌ខ្មែរsam seyla hun
 
ការ​ផ្ទុក​រូប​ភាព និង វីដេអូលើ​អ៊ីនធឺណិត
ការ​ផ្ទុក​រូប​ភាព និង វីដេអូលើ​អ៊ីនធឺណិត ការ​ផ្ទុក​រូប​ភាព និង វីដេអូលើ​អ៊ីនធឺណិត
ការ​ផ្ទុក​រូប​ភាព និង វីដេអូលើ​អ៊ីនធឺណិត Borin Beth
 

Similar to kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf (6)

គារគ្រប់គ្រងបុគ្គលិក
គារគ្រប់គ្រងបុគ្គលិកគារគ្រប់គ្រងបុគ្គលិក
គារគ្រប់គ្រងបុគ្គលិក
 
About
AboutAbout
About
 
បាណាតិបាតា
បាណាតិបាតាបាណាតិបាតា
បាណាតិបាតា
 
ប្រវត្តិសម្តេចHun sen
ប្រវត្តិសម្តេចHun senប្រវត្តិសម្តេចHun sen
ប្រវត្តិសម្តេចHun sen
 
សិក្សាសង្ខេបអារ្យធម៌ខ្មែរ
សិក្សាសង្ខេបអារ្យធម៌ខ្មែរសិក្សាសង្ខេបអារ្យធម៌ខ្មែរ
សិក្សាសង្ខេបអារ្យធម៌ខ្មែរ
 
ការ​ផ្ទុក​រូប​ភាព និង វីដេអូលើ​អ៊ីនធឺណិត
ការ​ផ្ទុក​រូប​ភាព និង វីដេអូលើ​អ៊ីនធឺណិត ការ​ផ្ទុក​រូប​ភាព និង វីដេអូលើ​អ៊ីនធឺណិត
ការ​ផ្ទុក​រូប​ភាព និង វីដេអូលើ​អ៊ីនធឺណិត
 

More from pisal3

Assessment for Project Management.pdf
Assessment for Project Management.pdfAssessment for Project Management.pdf
Assessment for Project Management.pdfpisal3
 
15017542.ppt
15017542.ppt15017542.ppt
15017542.pptpisal3
 
6232942.ppt
6232942.ppt6232942.ppt
6232942.pptpisal3
 
781314.ppt
781314.ppt781314.ppt
781314.pptpisal3
 
Essential Lean Construction Tools1.pptx
Essential Lean Construction Tools1.pptxEssential Lean Construction Tools1.pptx
Essential Lean Construction Tools1.pptxpisal3
 
ceilingppt-230529084904-79af4fca.pdf
ceilingppt-230529084904-79af4fca.pdfceilingppt-230529084904-79af4fca.pdf
ceilingppt-230529084904-79af4fca.pdfpisal3
 
CONSTRUCTION-PROJECT-MANAGEMENT-ppt.ppt
CONSTRUCTION-PROJECT-MANAGEMENT-ppt.pptCONSTRUCTION-PROJECT-MANAGEMENT-ppt.ppt
CONSTRUCTION-PROJECT-MANAGEMENT-ppt.pptpisal3
 
5829416.ppt
5829416.ppt5829416.ppt
5829416.pptpisal3
 
6165090.ppt
6165090.ppt6165090.ppt
6165090.pptpisal3
 
10570216.ppt
10570216.ppt10570216.ppt
10570216.pptpisal3
 
conman14.ppt
conman14.pptconman14.ppt
conman14.pptpisal3
 
Process_Management_in_Design_and_Constru.pdf
Process_Management_in_Design_and_Constru.pdfProcess_Management_in_Design_and_Constru.pdf
Process_Management_in_Design_and_Constru.pdfpisal3
 
sdf.ppt
sdf.pptsdf.ppt
sdf.pptpisal3
 
dsds.ppt
dsds.pptdsds.ppt
dsds.pptpisal3
 
Leadership Skills
Leadership SkillsLeadership Skills
Leadership Skillspisal3
 
sdfsd.pdf
sdfsd.pdfsdfsd.pdf
sdfsd.pdfpisal3
 
Cambodia transport-assessment-strategy-road-map
Cambodia transport-assessment-strategy-road-mapCambodia transport-assessment-strategy-road-map
Cambodia transport-assessment-strategy-road-mappisal3
 

More from pisal3 (18)

Assessment for Project Management.pdf
Assessment for Project Management.pdfAssessment for Project Management.pdf
Assessment for Project Management.pdf
 
15017542.ppt
15017542.ppt15017542.ppt
15017542.ppt
 
6232942.ppt
6232942.ppt6232942.ppt
6232942.ppt
 
781314.ppt
781314.ppt781314.ppt
781314.ppt
 
Essential Lean Construction Tools1.pptx
Essential Lean Construction Tools1.pptxEssential Lean Construction Tools1.pptx
Essential Lean Construction Tools1.pptx
 
ceilingppt-230529084904-79af4fca.pdf
ceilingppt-230529084904-79af4fca.pdfceilingppt-230529084904-79af4fca.pdf
ceilingppt-230529084904-79af4fca.pdf
 
CONSTRUCTION-PROJECT-MANAGEMENT-ppt.ppt
CONSTRUCTION-PROJECT-MANAGEMENT-ppt.pptCONSTRUCTION-PROJECT-MANAGEMENT-ppt.ppt
CONSTRUCTION-PROJECT-MANAGEMENT-ppt.ppt
 
5829416.ppt
5829416.ppt5829416.ppt
5829416.ppt
 
6165090.ppt
6165090.ppt6165090.ppt
6165090.ppt
 
10570216.ppt
10570216.ppt10570216.ppt
10570216.ppt
 
conman14.ppt
conman14.pptconman14.ppt
conman14.ppt
 
Process_Management_in_Design_and_Constru.pdf
Process_Management_in_Design_and_Constru.pdfProcess_Management_in_Design_and_Constru.pdf
Process_Management_in_Design_and_Constru.pdf
 
sdf.ppt
sdf.pptsdf.ppt
sdf.ppt
 
dsds.ppt
dsds.pptdsds.ppt
dsds.ppt
 
Leadership Skills
Leadership SkillsLeadership Skills
Leadership Skills
 
dfgd
dfgddfgd
dfgd
 
sdfsd.pdf
sdfsd.pdfsdfsd.pdf
sdfsd.pdf
 
Cambodia transport-assessment-strategy-road-map
Cambodia transport-assessment-strategy-road-mapCambodia transport-assessment-strategy-road-map
Cambodia transport-assessment-strategy-road-map
 

kh_science_formative_assessment_final_opt_customized.pdf

  • 1. នាយកដ � នបណ �ុ ះបណា � ល និងវិ្រកឹតករ ឆា � ំ២០១៦
  • 2. ប ោះពុមពបៅរពោះរាជាណាចរររមពុជា ឆ្ ប ំ2016 (ប ោះពុមពបលើរទី1) ឯរសារបនោះររូវ នចងររង និងប ោះពុមពផាយបរោមោរឧបរទមភផ្ផបរិវិោរបស់អគលគបលធិកិោរោ ឌ នសរាប់រិចច សហរបរិបរថិោរអភិវឌណ និងជំនួយមនុសសកម៌(DGD) និងជំនួយផ្ផបរបបចចរបទសរបស់ោរិយាល័យផ្ហវលមីស៍សរាប់ រិចចសហរបរិបរថិោរអភិវឌណ និងជំនួយបបចចរបទស (VVOB)។ ខ្លឹមសារននោរប ោះពុមពផាយបនោះមិនសទិរបៅបរោម ោរទទួលខ្ុសររូវរបស់រោ ឌ ភិ លផ្ហវលមីស៍ និងរោ ឌ ភិ លផ្បលហសុិរបឡើយ។ កំណត់សម្គើល់កមមសិទធិបញ្ញើ រាល់ោរប ោះពុមពផាយឯរសារររូវ នបកវើបឡើងបោយអនុបោមតាមអជា ញ បណ្ ត ៖ Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 បលើរផ្លងផ្រឯរសារផ្ដលមិន នរាប់បញ្ចូ ល និងបញ្ជីររាសិទនិធិងបរោម។ ានន័យថាអបរអាចផ្ចរចាយ ិរចមលង ផ្របសរមួល និងយរលំនំតាមឯរសារបនោះរបុងន័យមិនរររនរមបោយពុំចាំ ច់បសបើសុំោរអនុញ្ញ ដ រជាមុនពីអបរប ោះ ពុមពផាយបឡើយ ផ្ររបសិនបបើអបរបបងកើរ ឬ ផ្រផ្របិមីអបរររូវផ្រសុំអាជា ញ បណ្ ត ពីា ច ស់បដើមរបុងលរខខ្ណ្ ឍ ដូចគ្ន ប ផ្ដល នបញ្ញ ជ រ់ធិងបលើ។ សរាប់ព័រ៌ានបផ្នទមអំពីអាជា ញ បណ្ ត ធិងបលើ សូមចូលបៅោន់បគលហទំព័រ http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/ ឯកសារមិនរាប់បញ្ចូល និងរកើាសិទធិ ឯរសារមួយចំនួនរបុងោរប ោះពុមពផាយបនោះមិនសទិរបរោមអាជា ញ បណ្ ត ធិងបលើបឡើយ។ ទំងបនោះគលឺជាឯរសារ របស់ភាគលីទី៣ផ្ដលររូវ នបរបើរ ស់បោយររឹមររូវ និងទទួល នោរអនុញ្ញ ដ រ។ អបរប ោះពុមពផាយមិនទទួល ខ្ុសររូវចំប ោះលរខខ្ណ្ ឍ ចាប់ណាមួយ (រួមបញ្ចូ លទំងោរបកវសរបផ្ហស) ចំប ោះោរ រ់បង់ ឬខ្ូចធិរផ្ដលបរើរ ានបឡើងបោយសារោរបរបើរ ស់ផ្ផបរណាមួយននឯរសាររបស់ភាគលីទី៣បឡើយ។
  • 3.
  • 4.
  • 5. អារម្ករថា ោរបលើររមពស់បមបរៀនវិទាសាស្តសថរបស់សិសសគលឺជាបគ្នលបៅសំធិន់របុងោរអប់រំវិទាសាស្តសថ។ បដើមផីសបរមច នបគ្នលបៅបនោះ របុងបពលបណ្ ថុ ោះបណា ថ លសិសសគលួរផ្រទទួល ននូវវិកីសាស្តសថបបរងៀនរគលប់រគ្នន់។ ជាោរចាំ ច់ ណាស់ផ្ដលសិសសររូវអនុវរថោរបបរងៀនបោយបរបើវិកីបបរងៀនទំងអស់បនោះបោយខ្លួនឯង បដើមផីឱ្យបគលអាចពរងីរោរ យល់ដឹង និងបរៀនសូររតាមរយៈឧទហរណ្ ៍ ។ បរើវិកីបបរងៀនទំងបនោះានអវីខ្លោះ? ឯរសារបនោះនឹងបង្ហ ា ញោន់ផ្រចាស់នូវវិកីសាស្តសថបបរងៀនផ្ដលជួយសិសសឱ្យានោរយល់ដឹងចាស់បលើ បមបរៀនវិទាសាស្តសថ។ ជំពូរនីមួយៗរបុងឯរសារបនោះានវិកីសាស្តសថបបរងៀនលអៗផ្ដលរគលូអាចបរបើបដើមផីវាយរនមលោរ សិរារបស់សិសស។ ររុមោរង្ហររគលូឧបទធស នសារលផងវិកីសាស្តសថបបរងៀនទំងបនោះ បហើយផថល់នូវឧទហរណ្ ៍ មួយចំនួនផ្ដល រសបតាមរមមវិកីសិរា។ ឯរសាបនោះាន4ជំពូរ៖ ជំពូក1៖ ឿរវាយតម្មលកនុងដំណណើរឿរសិកើា ជំពូក2៖ វិធីវាយតម្មលកនុងដំណណើរឿរសិកើា ជំពូក3៖ តុកកតាគំនិត ជំពូក4៖ ឧទាហរណ៍តុកកតាគំនិត បយើងខ្ញុំបជឿជារ់ថារគលូឧបទធសនឹងសារលផងបរបើវិកីសាស្តសថបបរងៀនផ្ដលានរបុងឯរសារបនោះ។ រពមទំងរង់ចាំ ទទួលោររិោះគលន់ពីបោរ/បោររសីបោយរថីបសាមនសសរីររាយ គលណ្ៈរមមោរនិពនន
  • 6. គណៈរម្មការងរៀបចាំឯរសារ គណៈកមមឿររគប់រគង ឯរឧរថមបណ្ ឍិ រ ហង់ ជួន ណារ ៉ា ុន រដឌមស្តនថីររសួងអប់រំយុវជន និងរីឡា ឯរឧរថមបណ្ ឍិ រ ណារ បុនបរឿន រដឌបលធិកិោរររសួងអប់រំយុវជន និងរីឡា គណៈកមមឿររតួតពិនិតើយ បោរ ោង បសងហារ់ របធាននយរោ ឌ នបណ្ ថុ ោះបណា ថ ល និងវិររឹរោរ បោរ បអង គលីមលី របធាននយរោ ឌ នអភិវឌណរមមវិកីសិរា បោរ ចាន់ សុភា របធាននយរោ ឌ នបឋមសិរា គណ:កមមឿរនិពនធ បោរ ចាន់ សុភាព អនុរបធានោរិយាល័យ នយរោ ឌ នអភិវឌណរមមវិកីសិរា បោរ សុខ្ សាបរឿន មស្តនថី នយរោ ឌ នបណ្ ថុ ោះបណា ថ ល និងវិររឹរោរ បោរ យស់ សុវណ្ ត មស្តនថី នយរោ ឌ នបណ្ ថុ ោះបណា ថ ល និងវិររឹរោរ បោរ ជួង ចន ទ រគលូឧបទធស សាោគលរុបោសលយ និងវិររឹរោររាជធានីភបំបពញ បោរ បៅ ធិ រគលូឧបទធស សាោគលរុបោសលយ និងវិររឹរោរបខ្រថនរពផ្វង បោរ លឹម សុធិ រគលូឧបទធស សាោគលរុបោសលយ និងវិររឹរោរបខ្រថតាផ្រវ អបររសី ផ្ខ្រ សាបវឿន រគលូឧបទធស សាោគលរុបោសលយ និងវិររឹរោរបខ្រថរំពង់ឆ្ ប ំង អបររសី សូ សំបូរី រគលូឧបទធស សាោគលរុបោសលយ និងវិររឹរោរបខ្រថរំពរ រញ្ញ ដ រឹម សុសិទ ន រគលូឧបទធស សាោគលរុបោសលយ និងវិររឹរោរបខ្រថរំពង់ចាម គណៈកមមឿររតួតពិនិតើយ បោរ លី គ្នង អនុរបធាន នយរោ ឌ នបណ្ ថុ ោះបណា ថ ល និងវិររឹរោរ បោរ សួន សុជារិ របធានោរិយាល័យវិទាសាស្តសថ នយរោ ឌ នអភិវឌណរមមវិកីសិរា អបររសី ផ្ប៉ាន ថាវី អនុរបធានោរិយាល័យ នយរោ ឌ នបឋមសិរា ជំនួយឿរបណចចកណទស អបររសី ប ៉ា សុរលាណ្ អបរសរមបសរមួលរមមវិកីVVOB បោរ អួន វីរៈ ទីរបឹរាអប់រំVVOB រញ្ញ ដ Debby Van Paesschen ទីរបឹរាអប់រំVVOB អនកបកប្រប និងវាយអតថបទ អបររសី បហង គលឹមហុង ជំនួយោររមមវិកី VVOB
  • 7. នទទួលោរអនុញ្ញ ដ រឱ្យប ោះពុមពផាយពីររសួងអប់រំយុវជន និងរីឡា តាមរបោសបលខ្………… អយរ.របរ ចុោះនិងទី ……..ផ្ខ្……..ឆ្ ប ំ…………. បដើមផីយរមរបរបើរ ស់បៅតាមសាោគលរុបោសលយបខ្រថ។ ហាមិរចមលងបសៀវបៅបនោះ ររាសិទន អងគោរVVOB ប ោះពុមពបលើរទី1ឆ្ ប ំ .......ចំនួន........ចាប់
  • 9. 31 32 34 36 37 39 41 43 44 46 48 50 52 1. ៃថ� និងយប់ 2. ចំែណកថា � ក់សត� 3. ែខ្សអហរ 4. កមា � ំងកកិត 5. រូបធាតុ 6. ល្បោយ 7. ែភ�ក 8. កេម � 9. ធាតុអកស 10. េសៀគ�ីអគ�ីសនី 11. បែ្រមប្រម�លរូប និងគីមី 4
  • 10. ងសចររីងផរម្ម្ ឯរសារផ្ណ្នំសថីពី “ោរបបរងៀន និងបរៀនវិទាសាស្តសថរបរបបោយ របសិទនភាព”។ បយើងនឹងបរបើរ ស់វិកីសាស្តសថបបរងៀនតាមផ្បបរិោះររជាបគ្នល ោរណ្ ៍ រគលឹោះ។ អបរអាចបមើលោរពនយល់បផ្នទមបទៀរបលើវិកីបនោះរបុងបសៀវបៅផ្ដល នអភិវឌណបោយអងគោរ JICA ផ្ដលានចំណ្ងបជើងថា “បសចរថីបផថើមពីោរ បបរងៀន និងបរៀនវិទាសាស្តសថតាមផ្បបរិោះររប ោះពុមពឆ្ ប ំ2011”។ បសៀវបៅបនោះ ពនយល់ពី៖ - អវីបៅជាោរបបរងៀន និងបរៀនតាមផ្បបរិោះររ? - បលង់បមបរៀនតាមផ្បបរិោះររ - ពី រុភូរវិទាសាស្តសថ បៅោររិោះររ - រង្ហ វ យរនមលោរបបរងៀន និងបរៀនតាមផ្បបរិោះររ - រិចចផ្រងោរគលំរូ - សំណ្ ួ រផ្ដលររូវ នសួរញឹរញាប់ ិវីបបើរគលូភាគលបរចើន នសា គ ល់ពីវិកីបនោះ ប៉ាុផ្នថោរអនុវរថមិនទន់ានរបសិទនភាពតាមផ្ដលគ្នរ់ចង់ នបឡើយ។ បហរុបនោះរគលូររូវានចំបណ្ោះដឹងគលរុបោសលយ និងខ្លឹមសារបមបរៀន នចាស់ោស់បទើបអាចបបងកើនរបសិទនភាពននោរ បបរងៀនបមបរៀនវិទាសាស្តសថ នលអ។ រគលូររូវានចំបណ្ោះដឹង របុងោរវាយរនមលោរសិរសរបស់សិសសតាមខ្លឹមសារ បមបរៀននីមួយៗ។ តាមរយៈោរវាយរនមលបនោះរគលូអាចានលទនភាពផ្រលមអទន់បពលបវោនូវគលំនិរភាន់រចឡំរបស់ សិសស។ សិសសចាំ ច់ររូវដឹងថាបរើបហរុអវី ខ្ុស ឬ ររូវតាមរយៈ ោរពិបសាកសបងករ...។ ដូបចបោះឯរសារបនោះនឹងបត ថ របលើោរវាយរនមលរបុងដំបណ្ ើ រោរសិរា ជារួមគលឺោរររឱ្យប ើញនូវគលំនិរភាន់រចឡំ។ មា៉ាងវិញបទៀរ VVOB នឹងអភិវឌណបសៀវបៅជំនួយមួយបទៀរផ្ដលានបង្ហ ា ញពិបសាកន៍ង្ហយៗ ខ្លឹមសារបមបរៀនគលីមី វិទារូបវិទា និងគលនលឹោះសំធិន់ៗននោរបបរងៀន និងបរៀនតាមផ្បបរិោះររ។
  • 11. ជាំពូរ1ា ការរយតើម្ណរនុរដ្ាំងណ ម្ រការសិរ៖ បពលបបរងៀនសិសសរគលូចាំ ច់ររូវវាយរនមលោរយល់ដឹងរបស់សិសសជាបនថបន ធ ប់។ ជំពូរបនោះពនយល់ពី អរទន័យ និងសារៈសំធិន់ននោរវាយរនមលរបុងដំបណ្ ើ រោរសិរា។ រយថា “ោរវាយរនមល” គលឺជាលំនំននោររបមូលសំបៅបលើោររបមូលព័រ៌ានពីលទនផលសិរារបស់សិសស និងោរបបរងៀនរបស់រគលូ។ បយើងអាចរបមូលព័រ៌ាន នតាមវិកីបផសងៗគ្ន ប ដូចជា៖ វិកីបរៅផលូវោរានជាអាទិ៍ ោរសបងករ និងោរសនធនគ្ន ប របុងជីវិររស់បៅរបចាំនិង និងតាមវិកីផលូវោរដូចជារិចចោរផធោះសំណ្ ួ រ បរសថោររបឡង និងរ យោរណ្ ៍ ជាោយលរខណ្ ៍ អរសរ។ ភាពខ្ុសគ្ន ប រវាងោរវាយរនមលចុងបញ្ចប់និងោរវាយរនមលរបុងដំបណ្ ើ រោរសិរា។ ោរវាយរនមលចុងបញ្ចប់ោរសិរា ោរវាយរនមលរបុងដំបណ្ ើ រោរសិរា - បៅបពលណា? - តាមវិកីណា? - បហរុអវី? - អបរណា? - ចុងបញ្ចប់ដំបណ្ ើ រោរបបរងៀន - តាមវិកីផលូវោរបដើមផីវាស់ លទនផលសិរា(សំណ្ ួ របរសថ ោររបឡង...) - បដើមផីវិនិចឆ័យ និងបកវើចំណារ់ ថា ប រ់លទនផលសិរារបស់ សិសស - នយររគលូ សិសស និងអាណា ពា លសិសស - បពលបបរងៀនអំឡុងបពល ដំបណ្ ើ រោរបបរងៀន - តាមវិកីបរៅផលូវោរ (ោរសបងករ ោរសនធន…) - ផថល់ព័រ៌ានររឡប់ជួយគ្នំរទ សិសស - រគលូបបរងៀនសិសស ឯរសារបយាង៖ VVOB, 2007 ដូបចបោះមុនបពលសរបសររិចចផ្រងោរបបរងៀន រគលូររូវគលិរពីវិកីវាយរនមលោរយល់ដឹងបមបរៀនរបស់សិសស។ មបកា យទំងបនោះាន៖ - ោរឱ្យសិសសបបញ្ចញគលំនិរានរសាប់ឱ្យ នចាស់ោស់ - ោរសួរសំណ្ ួ រពីរទឹសថី និងបហរុោរណ្ ៍ បផសងៗ - ោរបលើរទឹរចិរថសិសសឱ្យអនុវរថចំបណ្ោះដឹងរបុងសរមមភាពរបរិបរថិ ឬ របុងជីវភាពរស់បៅរបចាំនិង - ោរសួរសំណ្ ួ របលើោរបរបើរ ស់បំណ្ ិ នរសាវរជាវផ្ដលសមរសប - ោរបំផុសឱ្យបបញ្ចញមរិ ពិភារា និងរសូមរិ (Tuenter, 2013)។ ១
  • 12. 1.1 ឿរវាយតម្មលណោយណរបើរាស់សំណួរ ចំណ្ ុ ចបនោះនឹងបត ថ របលើសារៈសំធិន់ និងោរបរបើរ ស់សំណ្ ួ រជាពិបសសបត ថ រ បលើសំណ្ ួ រគលនលឹោះ សរាប់ោរ បបរងៀន និងបរៀនវិទាសាស្តសថឱ្យានរបសិទនភាព។ 1.2 សារៈសំៀន់ម្នសំណួរ ោរសួរសំណ្ ួ រជាលំនំមួយោស់បញ្ញ ដ ឱ្យសរមមបឡើងវិញ ឬ ឱ្យអបរសិរាចាប់បផថើមគលិរ បហរុផលមុនបពល ទទួលយរចំបណ្ោះដឹងិមី។ ដូបចបោះោរសួរសំណ្ ួ រជាផ្ផបរមួយដ៏សំធិន់របុងោរបបរងៀន។ រគលូបបរងៀនររូវបចោះបរបើរ ស់ សំណ្ ួ រទំង6ររមិរបដើមផីវាយរនមលោរយល់ដឹង និងរំណ្រ់ ននូវគលំនិរភាន់រចឡំរបស់សិសស។ ោរដឹងគលំនិរភាន់ រចឡំរបស់សិសសបទើបរគលូអាចានយុទនសាស្តសថបោោះរសាយ បញ្ញ ា នទន់បពលបវោ(សូមអានឯរសារVSOបផ្នទម)។ ោរសួរសំណ្ ួ រជួយរគលូបបរងៀន៖ - ផ្សវងយល់ថាបរើសិសសយល់ដឹងអវីខ្លោះទរ់ទងនឹងបមបរៀន(មុនបពលចាប់បផថើមបបរងៀន) - ររួរពិនិរយោរយល់ដឹងពីអវីផ្ដលរំពុងបបរងៀន - អភិវឌណបំណ្ ិ នសា ថ ប់ និងនិយាយរបស់សិសស - នំសិសសឱ្យពិភារាពីបទពិបសាកន៍ត ធ ល់ខ្លួន - នំសិសសឱ្យបបញ្ចញគលំនិរ និងបយាបល់ - ជួយឱ្យោរបបរងៀនតាមផ្បបបគ្នលវិកីសិសសមជឈមណ្ ឍ លោន់ផ្រសរមម រគលូគលួរផថល់ឱ្ោសឱ្យសិសសសួរសំណ្ ួ របៅោន់មិរថភរថិ និងរគលូផងផ្ដរ។ ឯរសារបយាង៖ VSO – រមមវិកីរុារបមររី – សាសភាគលទី2៖ោរបបរងៀន និងបរៀនរបរបបោយរបសិទនភាព ២
  • 13. 1.3 ករមិតសំណួរ បយាងតាមបសៀវបៅបំណ្ ិ នវិជា ជ ជីវៈររសួង អយរប ោះពុមពឆ្ ប ំ2009 ទំព័រ37-43 បគលអាចរំណ្រ់សំណ្ ួ រ ន បរចើនរបបភទបផសងៗគ្ន ប ។ ររសួងអប់រំយុវជន និងរីឡា នរំណ្រ់ភាពខ្ុសគ្ន ប ននសំណ្ ួ រដូចធិងបរោម៖ - ឿរចងចំខ្លឹមសារបមបរៀន ោរបបងកើរបឡើងវិញ - ឿរយល់អរទន័យ - ឿរអនុវតតរបុងសា ទ នភាពិមី - ឿរវិភាគព័រ៌ាន និងោរគលិរម៉ារ់ចរ់ - សំណោគ ឿរបណងកើតអរទន័យ ដំបណាោះរសាយ ឬ រចនសមព័ននិមី(ោរោរ់ផ្ផបរបផសងៗបញ្ចូ លគ្ន ប ) - វាយតម្មល ឿរវិនិចឆ័យពីរនមលគលំនិរ ឬ រទឹសថីបទ ររមិរសំណ្ ួ រទំង6ររូវ នបរៀបចំជា3ររមិរបផ្នទមបទៀរ៖ - ររមិរសំណ្ ួ រចងចាំ - ររមិរសណ្ ួ រយល់ដឹង - ររមិរសំណ្ ួ រពិចារណាហមរ់ចរ់ o អនុវរថ o វិភាគល o សំបយាគល o វាយរនមល រគលូបបរងៀនបរបើសំណ្ ួ របពលណារ៏ នរបុងលំនំននោរបបរងៀន។ រគលូមិនរគ្នន់ផ្របរបើសំណ្ ួ ររបុងបពលបបរងៀន ប៉ាុបណា ត ោះបទ ប៉ាុផ្នថរ៏ររូវបរបើវារបុងោរង្ហររុម ោរង្ហរនដគលូ ឬ ោរង្ហរបុគលគលផ្ដរ។ បពលសិសសរំពុងបកវើរិចចោរបរៀងៗខ្លួន រគលូអាចបដើរបមើល និងសួរសិសស ន។ តាមរយៈោរសួរសំណ្ ួ រ រគលូអាចវាយរនមលោរយល់ដឹងរបស់សិសស ន។ របុងររណ្ ី បនោះ សំណ្ ួ រភាគលបរចើន គលួរផ្រជាសំណ្ ួ រ “បរើអបរបកវើតាមវិកីណា?” និង “បហរុអវី នជាអបរបរជើសបរើសវិកីបនោះ?” 1.4 សំណួរគនលឹឹះ ិវីរផិរផ្រសំណ្ ួ រជាបរចើនររូវ នរគលូបរបើរបុងដំបណ្ ើ រោរបបរងៀនទំងមូលប៉ាុផ្នថ បៅរបុងវិកីសាស្តសថបបរងៀនតាម ផ្បបរិោះររានសំណ្ ួ រពិបសសមួយផ្ដលបោ ថ បខ្លឹមសារបមបរៀន ទំងមូលគលឺ “សំណ្ ួ រគលនលឹោះ”។ បោយសារផ្របមបរៀន ទំងមូលផ្ផអរបលើសំណ្ ួ រគលនលឹោះ រគលូមិនរគ្នន់ផ្របរបើសំណ្ ួ រចងចាំប៉ាុបណ្ ត ោះបទគ្នរ់ររូវបរបើសំណ្ ួ រ ផ្ដលជំរុញឱ្យានោរ គលិរររមិរខ្ពស់ដូចជា៖ សំណ្ ួ រ “បហរុអវី?” ឬ “បោយរបបៀបណា/យា ៉ា ងដូចបមថច?”។ ៣
  • 14. ធិងបរោមបនោះគលឺជាសំណ្ ួ រគលនលឹោះផ្ដលទរ់ទងនឹងខ្លឹមសារបមបរៀនរបុងបសៀវបៅសិរាបគ្នលវិទាសាស្តសថបៅបឋម សិរា៖ 1. បរើវិញ្ញ ដ ណ្របស់បយើងជួយរបមូលព័រ៌ានពីពិភពធិងបរៅឱ្យបយើង នបោយរបបៀបណា? 2. បហរុអវី នជាានបពលយប់ និងនិង? 3. បរើបយើងអាចរំរិលវរទុមួយ នបោយង្ហយរសួលយា ៉ា ងដូចបមថច? 4. បរើបយើងបកវើចំណារ់ថា ប រ់របបភទភាវៈរស់ នយា ៉ា ងដូចបមថច? 5. បរើផ្ខ្សអាហារានដំបណ្ ើ ររបរពឹរថបៅបោយរបបៀបណា? 6. បហរុអវី នជារុរខជារិលូរោស់ខ្ុសគ្ន ប របុងទីតាំងបផសងគ្ន ប ? 7. បរើបហរុអវី នជាវរទុឈប់ត ល ស់ទី? 8. បរើបយើងអាចត ល ស់បថូរលរខណ្ៈរូបននរូបធារុ នយា ៉ា ងដូចបមថច? 9. បរើបយើងអាចផ្ញរលាយបោយរបបៀបណា? 10. បរើបយើងអាចបមើលប ើញបោយរបបៀបណា? 11. បរើបហរុអវី នជាបយើងប ើញរពោះអាទិរយរោះបៅទិសធិងបរើរ និងលិចបៅទិសធិងលិច? 12. បរើរុរខជារិដុោះលូរោស់បោយរបបៀបណា? 13. បរើរប ថ ររូវ នបញ្ជូ នយា ៉ា ងដូចបមថច? 14. បរើរុរខជារិបនថពូជបោយរបបៀបណា? 15. បហរុអវី នជាានអាោសធារុបផសងៗគ្ន ប បៅបលើផ្ផនដី? 16. បរើចរនថអគលគិសនីានដំបណ្ ើ រោរយា ៉ា ងដូចបមថច? 17. បរើរូបធារុអាចផ្របរបួលភាពរូបតាមរបបៀបណា? 18. បហរុអវី នជាបយើងររូវអភិររសកនធានកមមជារិរបស់បយើង? បពលោរ់សំណ្ ួ រគលនលឹោះរួចបហើយ រគលូចាំ ច់ររូវវាយរនមលសមរទភាពានរសាប់របស់សិសស បលើរបធានបទនន បមបរៀន។ របុងជំពូរបន ធ ប់នឹងបង្ហ ា ញពីវិកីវាយរនមលមួយចំនួន។ ៤
  • 15. ជាំពូរ2ា វិធីរយតើម្ណរនុរដ្ាំងណ ម្ រការសិរ៖ ជំពូរបនោះបង្ហ ា ញពីវិកីវាយរនមលមួយចំនួន ផ្ដលអាចបរបើបៅចុងបញ្ចប់ននបមបរៀន ឬ ជំពូរមួយ។ 2.1 វិធីពើយុឹះគំនិត បពលចាប់បផថើមបបរងៀនបមបរៀនវិទាសាស្តសថ រគលូបបរងៀនររូវបលើរឧទហរណ្ ៍ រូបីដូចជាវរទុ ឬ រុភូរពិរ ោរ ពិបសាកន៍ជារ់ផ្សថងជាបដើម។ ានវិកីខ្ុសៗគ្ន ប ជាបរចើន ផ្ដលអបរបបរងៀនបមបរៀន វិទាសាស្តសថបរបើបដើមផីផារភា ជ ប់ បមបរៀនជាមួយនឹងពិភពពិររបុងជីវភាពរស់បៅរបចាំនិង។ ឧទហរណ្ ៍ ៖ រគលូចាប់បផថើមពីជីវិររស់បៅជារ់ផ្សថងជុំវិញខ្លួន សិសសដូចជាបៅផធោះ បៅសាោបរៀន បៅរបុងភូមិ ឬ របុងទីរបជុំជន។ រគលូបបរងៀនរ៏អាចបរបើរូបភាព ឬ ឈុរវីបដអូផង ផ្ដរ។ ោរបកវើផ្បបបនោះ សិសសអាចចាប់បផថើមបបងកើរពយុោះគលំនិរទរ់ទងនឹងបមបរៀន ន។ ពយុោះគលំនិរគលឺជាសរមមភាពសរាប់ បោោះរសាយបញ្ញ ា ជារកុមដ៏ានរបបយាជន៍ និងានរបសិទនភាពបោយានោរចូលរួមគលំនិរជាបរចើនពីសាជិរររុម។ អបរវិទាសាស្តសថបរបើរ ស់វិកីពយុោះគលំនិរយា ៉ា ងបទៀងទរ់។ ជានិចចោលមរិ ឬ គលំនិរផថល់បោយសាជិរររុមា ប រ់អាច ជួយផតល់តរមុយឱ្យសាជិរបផសងៗបទៀរឱ្យនឹរប ើញគលំនិរិមីៗជាបនថបន ធ ប់។ វតថុបំណង - របមូលចំបណ្ោះដឹងានរសាប់របស់សិសសផ្ដលទរ់ទងជាមួយបមបរៀនិមី។ - បំផុសភាពនចបរបឌិរ។ - ផ្របោ ល យោរចង់បចោះចង់ដឹងបៅជាោរបចាទសំណ្ ួ រវិទាសាស្តសថ។ - ផ្សវងររចបមលើយ ឬ ដំបណាោះរសាយ។ - បបងកើរគលំនិរិមី និងចបមលើយ នបរចើនរបុងបពលដ៏ខ្លី។ ពយុោះគលំនិររ៏អាចជួយសិសសផ្សវងររដំបណាោះ រសាយសមរសបបលើបញ្ញ ា លំ រៗ និងជួយរសាងនូវរទឹសថី ឬ ោរទសសន៍ទយបឋមមួយ បហើយផ្ដលបគលនឹងយរវាបៅបរបើរបុងោរអបងករពិបសាកន៍បផធៀងត ធ រ់បញ្ញ ជ រ់ឱ្យ នររឹមររូវ។ ដំណណើរឿរ ោរផ្ណ្នំចាស់ោស់ពីោរអនុវរថមួយជំហានមថងៗានសារៈសំធិន់ណាស់។ រគលូអាចអនុវរថតាមបគ្នល ោរណ្ ៍ ផ្ណ្នំដូចរបៅ៖ - បលើរទឹរចិរថសិសសឱ្យគលិរពី រយគលនលឹោះ ឬ សំណ្ ួ រគលនលឹោះ។ - ផ្ចរសិសសជាររុមរូចៗ។ សិសសា ប រ់របុងររុមររូវបកវើជាអបរររ់រតារាល់គលំនិរទំងឡាយ។ ៥
  • 16. - រំណ្រ់បពលបវោជារ់ោរ់សរាប់សរមមភាពពយុោះគលំនិរ (អរិបរា5នទី)។ - បដើមផីធានចំនួនគលំនិរផ្ដលសិសសអាចររ ន រគលូបបរងៀនររូវរំណ្រ់ចំនួនគលំនិរអបផបរាផ្ដលបគលររូវររ។ - បន ធ ប់ពីសិសសបកវើពយុោះគលំនិរចប់។ រគលូររូវទុរបពលឱ្យររុមនីមួយៗរបរមៀបគលំនិរទំងបនោះតាមលំោប់ននភាព សំធិន់ និងមិនសំធិន់។ សំណូមពរ បដើមផីពិភារាររុមឱ្យានរបសិទនភាព រគលូបបរងៀនររូវធានថាអបរចូលរួមទំងអស់ានឱ្ោសបបញ្ច ញមរិ បសមើៗគ្ន ប ។ មរិទំងបនោះអាចបរបើបដើមផីបបងកើរជាបញ្ជីគលំនិរផ្ដលអាចចារ់ថា ប រ់តាមភាពសំធិន់ ន។ សាជិរររុម ា ប រ់ៗររូវសរបសរគលំនិររបស់បគលចូលរបុងររោសបរៀងៗខ្លួន។ បន ធ ប់មរសាជិរររុមា ប រ់ផ្ដលាននទីជាអបរ សរមបសរមួលសុំឱ្យសាជិរររុមា ប រ់ៗអានគលំនិរមួយរបុងចំបណាមគលំនិរផ្ដលបគល នសរបសរ។ អបរសរមបសរមួល សរបសរគលំនិររបស់សាជិរររុមា ប រ់ៗបៅបលើររោសត ធ ំងកំ។ បន ធ ប់មរសាជិរររុមា ប រ់ៗ ចមលងបញ្ជីគលំនិរចុង បរោយរបស់ររុមចូលរបុងររោសមួយបផសងបទៀរបោយផថល់ពិនធុឱ្យគលំនិរនីមួយៗ។ បពលោរ់ពិនធុបហើយ ររោស នីមួយៗនឹងររូវរបមូលពីសាជិរររុម បហើយបកវើោរបូរសរុប ពិនធុបបងកើរ នជាបញ្ជីពិនធុមួយ។ ចុងបរោយសាជិរ ររុមអាចពិភារាអំពីបញ្ជីពិនធុបនោះ រហូរឈានដល់ ោររពមបរពៀងគ្ន ប ចុងបរោយ។ ដំបូន្មើនសំៀន់ៗ គលំនិរផ្ដលទទួល នពីវិកីពយុោះគលំនិរមិនររូវវាយរនមលថាខ្ុស ឬ ររូវបនោះបទ ដូចបនោះរគលូររូវផថល់ឱ្យសិសសនូវ ោរផ្ណ្នំមួយចំនួនបៅបពលអនុវរថសរមមភាពពយុោះគលំនិរ៖ - រុំពិភារា ឬ វាយរនមលគលំនិររហូរដល់ដំណារ់ោលពយុោះគលំនិរររូវ នបញ្ចប់។ - បត ថ រផ្របៅបលើបរិាណ្ជាជាងគលុណ្ភាព។ គលំនិរោន់ផ្របរចើន ឱ្ោសទទួល នគលំនិរ លអៗរ៏ានោន់ផ្របរចើនផ្ដរ។ - ររាបរិយាោសមួយផ្ដលមិនានោររិោះគលន់។ បលើរទឹរចិរថោរបបញ្ចញបយាបល់ បទោះជាគលំនិរបយាបល់ បនោះមិនសមបហរុផល ឬ មិនអាចយរជាោរ នរ៏បោយ។ - បផថើមបចញពីគលំនិររបស់អបរដនទ រួមបញ្ចូ ល ឬ ផ្រររមូវគលំនិរមួយចំនួនផ្ដលររូវ នបលើរបឡើងរួចបហើយ។ ចំណ្ ុ ចសំធិន់របុងោរបកវើពយុោះគលំនិរគលឺបំផុសឱ្យសិសសគលិរ។ បបើសិសសមិនសូវានោរយល់ដឹងបរចើនអំពីបមបរៀន សរមមភាពពយុោះគលំនិរនឹងចប់យា ៉ា ងរហ័ស។ អារស័យបហរុបនោះទមទរឱ្យរគលូបកវើសរមមភាពបផ្នទម ។ ឧទហរណ្ ៍ ោរ ពនយល់ពី រុភូរបង្ហ ា ញរូបភាព។ល។ ៦
  • 17. សិសសចូលរួមសរមមបៅបពលផ្ដលបគលគលិរថាពួរបគលរំពុងចូលរួមគលិរអំពីសំណ្ ួ រផ្ដលសំធិន់ចំប ោះពួរបគល។ បលើរទឹរចិរថសិសសទំងអស់ឱ្យចូលរួមផថល់បយាបល់បៅរបុងោរសនធនរបុងសរមមភាពពយុោះគលំនិរ (VVOB, 2011)។ ឧទហរណ្ ៍ ននោរបរបើវិកីពយុោះគលំនិរ ណសៀវណៅសិកើាណេលមុ្វិជ្ជើវិទើាសាស្រសត ថា ប រ់ទី 6 ជំពូរទី4 បមរបរៀនទី13 ចំណ្ងបជើងបមបរៀន៖លាយ វិកីបបរងៀន៖ ពយុោះគលំនិរ ជំហានទី1 ផ្បងផ្ចរសិសសជាររុមរួចផថល់សំណ្ ួ រ។ ជំហានទី2 1.ដូចបមឋចផ្ដលបៅថារូបធារុ?(សំណ្ ួ ររំលឹរបមបរៀនរូបធារុ) ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ - ជាអវីៗផ្ដលបៅជុំវិញខ្លួនបយើង។ - ជាធារុផ្ដលានរូបរាង។ - ជាវរទុទំងឡាយផ្ដលានា ៉ា ស និងាឌ។ - ជាវរទុទំងឡាយផ្ដលានា ៉ា ស និងាឌតាំងបៅរបុងលំហមួយ។ - ជាអវីៗផ្ដលបយើងអាចបមើលប ើញ និងបមើលមិនប ើញ។ - ជាវរទុទំងឡាយផ្ដលានា ៉ា សាឌ និងទមងន់តាំងរបុងលំហ។ 2.បរើរូបធារុានអវីខ្លោះ ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ទឹរដីិម ដីខ្ាច់ អំបិល សករ បសៀវបៅ បិច…….។ 3.បរើបយើងអាចោយរូបធារុទំងបនោះចូលគ្ន ប នផ្ដរ ឬ បទ ? ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ បយើងអាចោយរូបធារុទំងបនោះចូលគ្ន ប ន។ 4.បរើលទនផលននោររោយរូបធារុបញ្ចូ លគ្ន ប ផ្បបបនោះបគលបៅថាអវី? ចបមលើយ៖ ោរោយរូបធារុទំងបនោះបញ្ចូ លគ្ន ប បគលបៅថា លាយ។ ជំហានទី3 1.ចូរបបងកើរលាយផ្ដល នមរពីរូបធារុធិងបលើ (អាចផសំពីធារុបងកននរូបធារុចំនួនពីរ ឬ បី)។ ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ ទឹរ និងអំបិល ទឹរ និងសករ ខ្ាច់ និងិម ទឹរអំបិល និងដីខ្ាច់។ ៧
  • 18. 2.បរើលាយទំងបនោះសុទនផ្រអាចបមើលប ើញធារុបងករបស់វាទំងអស់ ឬ បទ ? ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ លាយខ្លោះអាចបមើលប ើញបហើយលាយខ្លោះបទៀរមិនអាចបមើលប ើញពីធារុបងករបស់វា នបទ។ 3. ចូរបរជើសបរើសលាយធិងបលើ។ បរើលាយណាខ្លោះអាចបមើលប ើញ និងលាយណាខ្លោះមិនអាចបមើលប ើញពី ធារុបងករបស់វា? ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ លាយមិនអាចបមើលប ើញពីធារុបងក៖ ទឹរ និងអំបិល ទឹរនិងសករ។ លាយអាចបមើលពីធារុបងក៖ ខ្ាច់និងិមសា ភ រៈសិរា (បសៀវបៅបិចបម ម នដបន ធ រ់ ) អំបិល និងខ្ាច់ររីនិងសលឹរ បឈើដី និងខ្ាច់ ...។ 4.បរើលាយផ្ដលមិនអាចបមើលប ើញពីធារុបងកបៅថាអវី? ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ លាយផ្ដល នពីោរោយបហើយមិនអាចបមើលប ើញធារុបងកបៅថាលាយបសមើសាច់។ 5.បរើលាយផ្ដលអាចបមើលប ើញពីធារុបងករបស់វា បៅថាអវី? ចបមលើយរំពឹងទុរ៖ លាយមិនបសមើសាច់ ជំហានទី4 ឱ្យររុមសិសសររចបមលើយបណា ឋ រ់គ្ន ប តាមររុមមឋងមួយៗឱ្យ នបរចើន។ ររុមសិសសណាផ្ដលររមិនប ើញ ឬ ររខ្ុស ជាររុមចាញ់។ 1.ចូរររលាយបសមើសាច់បផសងៗបទៀរ។ ចបមលើយ៖ រសារសាបបៀរ ថា ប ំបពទយ (សុីរ ៉ា ូមទឹរ) ទឹរររី ទឹរសុីអុីវ បរបងឆ្។ 2.ចូរបរៀបរាប់លាយមិនបសមើសាច់បផសងៗបទៀរ។ ចបមលើយ៖សមលររូរសមលចាប់ឆ្យបផ្ងអមបបរសផ្ណ្ ឋ របផ្ងអមផ្ផលបឈើ។ ជំហានទី5 បរើបយើងអាចផ្ញរធារុបងករបស់លាយ នផ្ដរ ឬ បទ? 2.2 ឿររាយឿរណ៍ របុងដំណារ់ោលបនោះ សិសសបកវើោរសនបិោ ឌ នបដើមផីបឆលើយរបនឹងសំណ្ ួ រគលនលឹោះផ្ដល នសួរបៅបពលចាប់បផថើម បមបរៀន។ អវីផ្ដលចាំ ច់របុងោរបបរងៀន និងបរៀនតាមផ្បបរិោះររ សិសសជាអបរទញររបសចរថីសនបិោ ឌ នគលឺមិនផ្មនរគលូ បនោះបទ។ របុងលំនំននោរពិបសាកន៍ សិសសររូវបរបើបំណ្ ិ នសបងករបហើយទញបសចរថីសនបិោ ឌ នបោយខ្លួនឯង ទរ់ទង នឹងសមមរិរមម។ បសចរថីសនបិោ ឌ នអាចានលរខណ្ៈគលុណ្ភាព ឬ បរិាណ្វិស័យ គលឺអារស័យបលើឧបររណ្ ៍ វាស់ផ្វង ផ្ដលបរបើរបុងបពលពិបសាកន៍។ ប៉ាុផ្នថបៅបពលរគលូឱ្យសិសសបបងកើរបលង់ពិបសាកន៍ បកវើោរពិបសាកន៍ និងទញររសនបិោ ឌ ន ៨
  • 19. បោយខ្លួនឯង វាបចៀសមិនផុរពីោរបបងកើររំហុសឆគងបនោះបទ ផ្ដលវាអាចបណា ថ លមរពីរំហុសននោរវាស់ផ្វង ឬ ោរ ផ្ដលមិន នរគលប់រគលង់អបិរបផសងបទៀរ។ បយើងររូវរ រដថាដំបណ្ ើ រោរពិបសាកន៍ររូវចាស់ោស់ និងជារ់ោរ់។ ិវីបបើរគលូ នររួរពិនិរយភាពជារ់ោរ់បហើយរ៏បោយ សិសសរ៏បៅផ្រអាចទញ នសនបិោ ឌ នខ្ុសគ្ន ប ផងផ្ដរ។ ជាោរ លអរគលូបបរងៀនររូវបកវើោរអបងករបផ្នទមបទៀរ។ បពលសិសសអាចទញររសនបិោ ឌ ន នបោយខ្លួនឯង ជាោរលអបគលគលួរផ្ចររំផ្លរ និងពនយល់បររសាយឱ្យ នចាស់ោស់។ ោររាយោរណ្ ៍ លទនផលជាដំណារ់ោលចុងបរោយ និងមិនគលួររំលងបទ។សិសសនឹងានោរ អភិវឌឃបំណ្ ិ នបៅបពលផ្ដលពួរបគល នពិភារា វិភាគល ពិបសាក និងសនបិោ ឌ ន។ 2.3 វិធីរងវង់គំនិតរពម មិនរពម វិកីបនោះជួយជំរុញោរគលិរ និងអនថររមមរបស់សិសស។ វតថុបំណង - ជំរុញោរគលិររបស់សិសស។ - ផថល់ឱ្ោសឱ្យសិសសពនយល់បដើមផីគ្នំរទគលំនិររបស់ខ្លួន។ ដំណណើរឿរ - សិសសឈរជារាងរងវង់មួយ បហើយរគលូអានឮៗនូវរបបយាគលមួយផ្ដលទរ់ទងនឹងខ្លឹមសារបមបរៀន។ - សិសសណាផ្ដលយល់រសបនឹងអរទន័យននរបបយាគលធិងបលើររូវឈានបៅមុខ្មួយជំហានបៅររចំណ្ ុ ចផចិរ ននរងវង់ រីឯសិសសផ្ដលមិនយល់រសប ឈរបៅរផ្នលងដផ្ដល។ - ចាប់នដគលូរវាងសិសសផ្ដលយល់រសប និងសិសសមិនយល់រសប។ - ទុរបពលរបផ្ហល 2 បៅ 3នទី ឱ្យររុមនដគលូពិភារាគ្ន ប បដើមផីអោះអាងគ្នំរទគលំនិរបរៀងៗខ្លួន។ ៩
  • 20. - រគលូផថល់ឱ្ោសឱ្យសិសសបថូរទីតាំង របសិនបបើបគលបថូរោរគលិររបស់ខ្លួន។ - រគលូអាចអនុវរថជំហានទំងឡាយធិងបលើសារចុោះសារបឡើងជាបរចើនដង លុោះរតាផ្រសិសស សទិរបៅធិងរបុង ឬ ធិងបរៅរងវង់ទំងអស់គ្ន ប ។ រគលូរ៏អាចអនុវរថសរមមភាពបនោះជាបរចើនបលើរ បោយបរបើរបបយាគលបរចើនខ្ុសៗគ្ន ប ផ្ដលទរ់ទងនឹងបមបរៀនផ្រ មួយ។ អំណ្ោះអំណាងផ្ដលររឹមររូវនឹងររូវ នសិសសបផសងៗបទៀរទទួលយល់រសបតាម និងររូវ នបគលដឹងយា ៉ា ង ឆ្ប់រហ័សរហូរបពញរបុងថា ប រ់បរៀនទំងមូល។ របសិនបបើរគលូអនុវរថសរមមភាពបនោះបៅបដើមបមបរៀន ជំហានបន ធ ប់រគលូអាចនឹងបបរងៀនបមបរៀនផ្ដលអាចឱ្យ សិសសពរងីរោរយល់ដឹងរបស់ខ្លួនទរ់ទងនឹងគលំនិរផ្ដល នពិភារាពីធិងបដើមឱ្យោន់ផ្រទូលំទូោយ។ សំណូមពរ របសិនបបើរគលូពិ របរៀបឱ្យសិសសឈរជារងវង់ រគលូអាចឱ្យសិសសឈរជាពីរជួរទល់មុខ្គ្ន ប រ៏ ន ផ្ដលមួយជួរ ជាសិសសយល់រសប និងមួយជួរបទៀរជាសិសស មិនយល់រសប។ រគលូអាចបកវើសរមមភាពបនោះបៅធិងបរៅថា ប រ់បរៀនរ៏ នផ្ដរ។ ដំបូន្មើនសំៀន់ៗ រគលូគលួរបកវើយា ៉ា ងណារុំឱ្យសិសសចល័របចញ ឬ ចូលបៅរបុងរងវង់ តាមចំនួនភាគលបរចើន។ បៅរបុងវិកីបនោះពួរបគល ចាំ ច់ររូវានទំនុរចិរថខ្លួនឯងរបុងោរគលិរពិចារណា។ បដើមផីរុំឱ្យសិសសត ល ស់ទីតាមគ្ន ប រគលូអាចរ ប់សិសសថាពួរបគល ររូវចាំបមើលរគលូឱ្យសញ្ញ ដ សិន បទើបអាចត ល ស់ទីបៅររទីតាំងរបស់បគល ន។ របបយាគលផ្ដលរគលូបរបើ គលបផីចាស់ោស់ និងង្ហយយល់សរាប់សិសស បដើមផីបចៀសវាងសិសសសួរសំណ្ ួ របរចើន មុននឹងសបរមចចិរថបរជើសបរើសទីតាំងរបស់ខ្លួន(VVOB, 2011)។ ឧទហរណ្ ៍ ននោរបរបើវិកីរងវង់គលំនិររពមមិនរពម ណសៀវណៅសិកើាណេល មុ្វិជ្ជើវិទើាសាស្រសត ថ្នើក់ទី5 ណមណរៀនទី1 ជំពូកទី 4 ចំណ្ងបជើងបមបរៀន៖រប ថ និងរូបធារុ រយៈបពលអនុវរថ ៖ 7 ណៅ 10 ន្ទី រយៈបពលបឆលើយសំណ្ ួ រនីមួយៗ៖ 2 ណៅ 3 ន្ទី បពលបរបើរ ស់៖ ជំហានទី2 ឬ ណដើមជំហានទី3ម្នកិចចប្តងឿរបណរងៀន ១០
  • 21. វរទុបំណ្ងវិកីរងវង់គលំនិរយល់រសប និងមិនយល់រសប៖សាទើបសទង់ចំណណឹះដឹងប្ដលម្នរសាប់របស់សិសើឝ (សរាប់ រគលូឧបទធសបរបើរ ស់) ល.រ សំណួរ/របណោគ ចណមលើយ/អំណឹះអំណាងប្ដលរតឹមរតូវជ្ងណគ 1 រុ បៅអី បិច បសៀវបៅជារូបធារុប៉ាុផ្នថទឹរ និង ខ្យល់មិនផ្មនជារូបធារុបទ។ “មិនរពម” “រគប់វតថុ ឬ ភាវៈរស់ប្ដលម្នម្ើស់ និងម្ឌ តាំងណៅកនុងលំហរតូវានចត់ទុកជ្រូបធាតុ ”។ ដូបចបោះចំប ោះឃ្ល ល ផ្ដលថា រុ បៅអី បិច បសៀវបៅ ជារូបធារុគលឺររឹមររូវ ផ្រឃ្ល ល ផ្ដលនិយាយថា ទឹរ និងខ្យល់មិនផ្មនជារូបធារុគលឺមិនររឹមររូវបទ បរ ោះទឹរ និងខ្យល់សុទនសឹងផ្រានា ៉ា ស និង ាឌតាំងបៅរបុងលំហ ដូបចបោះវារ៏ជារូបធារុផ្ដរ។ 2 បគលនិយាយថា“អីវៗបៅបលើពិភពបោរបយើងបនោះ ភាគលបរចើនសុទនសឹងជារូបធារុទំងអស់រួមទំង ពនលឺនិងរប ថ ”។ បរើអបរយល់រពម ឬ មិនយល់ រពម? “មិនរពម” ិវីបបើឃ្ល ល “អីវៗបៅបលើពិភពបោរបយើងបនោះ ភាគល បរចើនសុទនសឹងជារូបធារុទំងអស់” គលឺររឹមររូវ ផ្មន ផ្រឃ្ល ល បន ធ ប់ផ្ដលថា“ពនលឺ និងរប ថ ”រ៏ជា រូបធារុផ្ដរ គលឺមិនររឹមររូវបទ បរ ោះពនលឺ និងរប ថ មិនានា ៉ា ស់ និង ាឌតាំងបៅរបុងលំហបទ។ 3 វរទុភាគលបរចើនដូចជាឡាន រង់ រុ ទឹរ … គលឺជារូប ធារុ ផ្រសំបឡងមិនផ្មនជារូបធារុបទ។ “យល់រពម” បរ ោះ ឡាន រង់ រុ ទឹរ គលឺជារូបធារុផ្មនរសប តាមនិយមន័យ ចំផ្ណ្រ សំបឡងគលឺ មិនផ្មនជា រូបធារុបទ បរ ោះវាមិនានា ៉ា ស់ និងាឌតាំង បៅរបុងលំហបទ។ 4 អងគធារុផ្ដលានភាពរូបជា រាវ និងរឹងររូវ ន បគលចារ់ទុរថាជារូបធារុផ្រចំប ោះអងគធារុជា ឧសម័នទំងអស់វិញមិនររូវ នចារ់ទុរថាជារូប ធារុបទ។ “មិនយល់រពម” បរ ោះរូបធារុទំងអស់ានភាពរូបបីគលឺ រឹង រាវ និងឧសម័ន។ ដូចបនោះអងគធារុផ្ដលជាឧសម័នទំង អស់រ៏ជារូបធារុផ្ដរ បរ ោះវាានា ៉ា ស និងាឌ តាំងបៅរបុងលំហ។ ១១
  • 22. 5 អវីៗទំងអស់បៅរបុងពិភពបោរបយើងបនោះសុទន សឹងជារូបធារុបលើរផ្លងផ្រខ្យល់បចញ។ “មិនយល់រពម” តាមពិរបៅមិនទំងអស់បទ គលឺរគ្នន់ផ្រភាគលបរចើន ផ្ដលររូវ នចារ់ទុរថា រូបធារុ។ ចំផ្ណ្រឯ ខ្យល់រ៏ជារូបធារុផ្ដរ។ 6 រប ថ បកវើឱ្យរគលប់រូបធារុបសធើរផ្រទំងអស់ផ្របរបួល ផ្រមិនបកវើឱ្យរូបធារុផ្ដលផលិរពីផ្ដរផ្របរបួល បទ។ “មិនយល់រពម” រំបៅ នបកវើឱ្យរគលប់រូបធារុទំងអស់ផ្របរបួល មិនថាវរទុបនោះផលិរពី បឈើ ពីផ្ដរ ឬ ពីអីវៗបនោះ បទ។ 7 រប ថ នបកវើឱ្យរូបធារុខ្ូចរទង់រទយរបស់វា។ “យល់រពម” រប ថ ពិរជា នបកវើឱ្យវរទុទំងអស់ឱ្យខ្ូចរទង់ រទយផ្មន ឧទហរណ្ ៍ ដូចជា ដុរររោស បកវើ ឱ្យររោសខ្ូចរទង់រទយ និងរូបរាងវា។ ចំណាំ៖ សំណ្ ួ រ/របបយាគលមិនររូវ នបរបើទំងអស់បទបៅបពលបកវើសរមមភាព (អារស័យបពលបវោ) ឧទហរណ្ ៍ ននោរបរបើវិកីរងវង់គលំនិររពម មិនរពម បមបរៀន៖កណ្តើ និងរូបធាតុ រយៈបពលអនុវរថ ៖ 7 ណៅ 10 ន្ទី រយៈបពលបឆលើយសំណ្ ួ រនីមួយៗ៖ 2 ណៅ 3 ន្ទី បពលបរបើរ ស់៖ ជំហានទី2 ឬ ណដើមជំហានទី3ម្នកិចចប្តងឿរបណរងៀន វរទុបំណ្ង៖សាទើបសទង់ចំណណឹះដឹងប្ដលម្នរសាប់របស់សិសើឝ (សរាប់រគលូបឋមបរបើរ ស់) ចំណាំ៖ សំណ្ ួ រមិនររូវ នបរបើទំងអស់បទបៅបពលបកវើសរមមភាព ល.រ សំណួរ/របណោគ ចណមលើយ/អំណឹះអំណាងប្ដលលអជ្ងណគ 1 រុ បៅអី បិច បសៀវបៅជារូបធារុប៉ាុផ្នថទឹរ និង ខ្យល់មិនផ្មនជារូបធារុបទ។ “មិនយល់រពម” “រគប់វតថុ ឬ ភាវៈរស់ណៅកនុងណោកណយើងណនឹះសុទធ សឹងប្តបងកណឡើងណោយរូបធាតុ ”។ ដូបចបោះចំប ោះឃ្ល ល ផ្ដលថា រុ បៅអី បិច បសៀវបៅ ជារូបធារុគលឺររឹមររូវ ផ្រឃ្ល ល ផ្ដលថាទឹរ និង ១២
  • 23. ខ្យល់មិនផ្មនជារូបធារុគលឺមិនររឹមររូវបទ បរ ោះ ទឹរ និងខ្យល់សុទនសឹងផ្របងកបឡើងពីរូបធារុ។ 2 អីវៗបៅបលើបោរបយើងបនោះសុទនសឹងជារូបធារុ ទំងអស់រួមទំងពនលឺ និងសំបឡងផងផ្ដរ។ “មិនយល់រពម” ិវីបបើឃ្ល ល “អីវៗបៅបលើបោរបយើងបនោះសុទនសឹង ជារូបធារុទំងអស់” គលឺររឹមររូវផ្មនផ្រឃ្ល ល បន ធ ប់ ផ្ដលថា ពនលឺ និងសំបឡងរ៏ជារូបធារុផ្ដរ គលឺមិន ររឹមររូវបទ បរ ោះពនលឺ និងសំបឡងអរ់ានរូបរាង បទ ដូចបនោះវាមិន នបរើរបឡើងពីរូបធារុបទ។ 3 វរទុភាគលបរចើនដូចជាឡាន រង់ រុ ទឹរ … គលឺជារូប ធារុផ្រផ្ផសងមិនផ្មនជារូបធារុបទ។ “មិនយល់រពម” បរ ោះ ឡាន រង់ រុ ទឹរ គលឺជារូបធារុផ្មនរសប តាមនិយមន័យ ចំផ្ណ្រផ្ផសងរ៏ជារូបធារុផ្ដរ បរ ោះវាផសំបឡើងពីចំហាយទឹរ និងឧសម័នបផសង បទៀរផ្ដលជារូបធារុ។ 4 រប ថ នបកវើឱ្យរូបធារុខ្ូចរទង់រទយរបស់វា។ “យល់រពម” រប ថ ពិរជា នបកវើឱ្យវរទុទំងអស់ខ្ូចរទង់រទយ ផ្មន ឧទហរណ្ ៍ ដូចជា ដុរររោស បកវើឱ្យ ររោសខ្ូចរទង់រទយ និងរូបរាងវា។ 5 វរទុ ឬ អងគធារុទំងអស់បទោះជាានភាពរូប រឹង រាវ ឬ ឧសម័នរ៏បោយ សុទនសឹងជា រូបធារុ។ “យល់រពម” បរ ោះរូបធារុទំងអស់ានភាពរូបបីគលឺ រឹង រាវ និងឧសម័ន។ ដូចបនោះ បបើបទោះជាអងគធារុទំង បនោះានភាពរូបជាអវីរ៏បោយរ៏ជារូបធារុផ្ដរ។ 6 អវីៗទំងអស់បៅជុំវិញខ្លួនបយើងបនោះសុទនសឹងជា រូបធារុបលើរផ្លងផ្រមនុសស។ “មិនយល់រពម” តាមពិរបៅអវីៗទំងអស់បៅជុំវិញខ្លួនបយើងបនោះ សុទនសឹងជារូបធារុផ្មន ប៉ាុផ្នថមនុសសរ៏ជារូបធារុ ផ្ដរ បរ ោះមនុសសររូវ នផសំបឡើងពីរូបធារុរូចៗ ជាបរចើនរបបភទ។ ១៣
  • 24. 7 រប ថ បកវើឱ្យរគលប់រូបធារុបសធើរផ្រទំងអស់ផ្របរបួល ផ្រមិនបកវើឱ្យសា ភ រៈផ្ដលបកវើពីផ្ដរផ្របរបួលបទ។ “មិនយល់រពម” រប ថ នបកវើឱ្យរគលប់រូបធារុទំងអស់ផ្របរបួល មិនថាវរទុបនោះបកវើពីបឈើ ពីផ្ដរ ឬ ពីអីវៗបនោះបទ។ 2.4 វិធីណរបើបណណណភលើងសញ្ញើចរាចរ វិកីបរបើបណ្ ត បភលើងសញ្ញ ដ ចរាចរគលឺជាសរមមភាពបគ្នលវិកីសិសសមជឈមណ្ ឍ លដ៏សបាយរីររាយមួយផ្ដលផថល់ ព័រ៌ានររឡប់ឱ្យរគលូអំពីររមិរយល់ដឹងរបស់សិសស នរហ័ស។ វតថុបំណង - សិសសបរៀនបញ្ញ ជ រ់ពីបហរុផល - រគលូទទួលព័រ៌ានររឡប់ នភា ល មៗពីោរយល់បមបរៀនរបស់សិសស សម្ភើរៈ សិសសា ប រ់ៗររូវោរបណ្ ត បីសនលឹរ ពណ្ ៌ ររហម ពណ្ ៌ បលឿង និងពណ្ ៌ នបរង។ បណ្ ត គលបផីានទំហំកំលមម បដើមផីឱ្យរគលូអាចបមើលប ើញចាស់។ បណ្ ត ផ្ដលអុររឹង ជាប់កន់ នយូរ។ ១៤
  • 25. ដំណណើរឿរ រគលូអានរបបយាគលមួយឭៗ។ បរោយពីគលិរមួយផ្ភលរមរ សិសសបលើរបណ្ ត ផ្ដលបញ្ញ ជ រ់ថាបគលយល់រសប ឬ មិន យល់រសបចំប ោះរបបយាគលបនោះ។ សិសសគលួរផ្របលើរបណ្ ត រពមៗគ្ន ប របុងបពលផ្រមួយ បោយមិនយរតាមោរបលើរ បណ្ ត របស់សិសសបផសងបទៀរបឡើយ គលឺបលើរបណ្ ត ភា ល មបពលរគលូឱ្យសញ្ញ ដ ។ - បណ្ ត ពណ្ ៌ នបរង = យល់រសប - បណ្ ត ពណ្ ៌ បលឿង = ានចមងល់ ឬមិនដឹង - បណ្ ត ពណ្ ៌ ររហម = មិនយល់រសប សំណូមពរ វិកីបរបើបណ្ ត បភលើងសញ្ញ ដ ចរាចរគលឺជាសរមមភាពដ៏ានរបសិទនភាពមួយបដើមផីទទួល នព័រ៌ានររឡប់ភា ល មៗពី សិសសអំពីោរបបរងៀនរបស់រគលូ។ បរោយពីបបរងៀនផ្ផបរមួយននបមបរៀនបហើយ រគលូអាចសបងករសិសសបដើមផីវាយរនមលោរ យល់ដឹងរបស់ពួរបគលតាមរយៈោរបលើរបណ្ ត ។ - បណ្ ត ពណ្ ៌ ររហមានន័យថា៖ខ្ញុំមិនយល់ ឬ មិនយល់រសប - បណ្ ត ពណ្ ៌ បលឿងានន័យថា៖ខ្ញុំបៅានចមងល់ខ្លោះ ឬ មិនយល់ចាស់ - បណ្ ត ពណ្ ៌ នបរងានន័យថា៖ខ្ញុំយល់បហើយសូមបនថបៅចំណ្ ុ ចបន ធ ប់ ឬ យល់រសប គលបផីបញ្ញ ជ រ់ឱ្យរ រដថាសិសសផ្ដលបលើរបណ្ ត ពណ្ ៌ នបរងពិរជាយល់បមបរៀនបនោះផ្មន។ រគលូអាចសួរសំណ្ ួ រ ឬ សុំឱ្យសិសសផ្ដលបលើរបណ្ ត ពណ្ ៌ នបរងពនយល់ចំណ្ ុ ចផ្ដលរគលូបទើបផ្របបរងៀនបៅោន់សិសសបផសងៗបទៀរ។ ដំបូន្មើនសំៀន់ៗ បកវើឱ្យរ រដថាោរពិភារាមិនចករបធាន។ ោរចូលរួមរបស់រគលូគលួរានររមិរររឹមដឹកន្ំឿរពិភាកើា ប៉ាុបណា ត ោះ (សួរសំណ្ ួ របផ្នទមសបងខបគលំនិររបស់សិសស និងបញ្ចប់ោរពិភារា)។ វរទុបំណ្ងសំធិន់គលឺផ្សវងររោរយល់ ប ើញត ធ ល់ខ្លួនរបស់សិសសអំពីវិកីវិទាសាស្តសថមិនផ្មនររចបមលើយររឹមររូវបនោះបទ។ របបយាគលភាគលបរចើនអាចទទួល នចបមលើយបផសងៗគ្ន ប អារស័យបលើភាពសមបហរុផលននអំណ្ោះអំណាងរបស់សិសស (VVOB, 2011)។ ១៥
  • 26. ឧទហរណ្ ៍ ននោរបរបើវិកីបរបើបណ្ ត បភលើងសញ្ញ ដ ចរាចរ ណសៀវណៅសិកើាណេល មុ្វិជ្ជើវិទើាសាស្រសត ថា ប រ់ទី 5 ជំពូរទី1 បមបរៀនទី1 ជំពូរទី1៖ រុរខជារិនិងសរវ បមបរៀនទី1៖ ោរបនថពូជរបស់រុរខជារិ រយោះបពលអនុវរថ៖ 10នទី វិកីបរបើបណ្ ត បភលើងសញ្ញ ដ ចរាចរ (របុងជំហានទី2 និងទី4) រគលូអានរបបយាគលនីមួយៗ ដូចធិងបរោមមថងមួយៗបោយឱ្យសិសសបរបើបណ្ ត បភលើងសញ្ញ ដ ចរាចរ។ សិសសររូវបញ្ញ ជ រ់ បហរុផលននោរបលើបណ្ ត របស់បគល។ 1. ោរបនថពូជរបស់រុរខជារិានពីរផ្បបគលឹោរបនថពួជបោយបភទនិងោរបនថពូជបោយឥរបភទ 2. រញ្ចុំបរសរបឈា ម ល និង រញ្ចុំបរសរញីជាសរីរាងគបនថពូជរបស់ត ក 3. រញ្ចុំបរសរញីជាសរីរាងគបនថពូជញីាន៖ - រញ្ចុំបរសរញីានសធិចា ៉ា រ - បរសរញី អូផ្វ - របុងអូផ្វានអូវុល - របុងអូវុលានោផ្ម៉ារញី - ានរគ្នប់លំអង 4. ដំបណ្ ើ រលំអងគលឹជាោរបញ្ជូ នលំអងបរសរបឈា ម លបៅឱ្យសធិចា ៉ា រននបរសរញី ។ តាមរយៈ មុំបមអំបៅ ខ្យល់។ 5. ោរបនថពូជបោយឥរបភទននរុរខជារិាន៖ បោយបមើម បោយស៉ាផ បោយបរឋឿង ឬ បរឋៀង បោយលូរោស់ បោយោរសារ បោយោរោរ់បណ្ ឋុ ោះ និងបោយោរបំបៅ បោយសថូឡុង និងបោយសលឹរ ។ ចណមលើយ 1. ោបនថពូជរបស់រុរខជារិានពីរផ្បបគលឹ ោរបនថពូជបោយបភទ និងោរបនថពូជបោយឥរបភទ ។ (ររូវ ) 2. រញ្ចុំបរសរបឈា ម ល និង រញ្ចុំបរសរញីជាសរីរាងគបនថពូជរបស់ត ក ។ (ររូវ ) 3. រញ្ចុំបរសរញីជាសរីរាងគបនថពូជញីាន៖ រញ្ចុំបរសរញីានសធិចា ៉ា រ បរសរញី អូផ្វ របុងអូផ្វានអូវុល របុង អូវុលានោផ្ម៉ារញី និងរគ្នប់លំអង(ខ្ុស)។ ៤ ដំបណ្ ើ រលំអង គលឹជាោរបញ្ជូ នលំអងបរសរបឈា ម លបៅឱ្យសធិចា ៉ា រននបរសរញី ។ តាមរយ: មុំ បមអំបៅ ខ្យល់………..។ (ររូវ ) ១៦
  • 27. ៥ ោរបនថពូជបោយឥរបភទននរុរខជារិាន៖ បោយបមើម បោយបរថឿង ឬ បរថៀង បោយស៉ាផ បោយលូរោស់ បោយោរសារ បោយោរ់បណ្ ឋុ ោះ បោយោរបំបៅ បោយសថូឡុង និង បោយសលឹរ ។ (ររូវ ) សា ភ រៈ - បណ្ ត ចរាចរ (ពណ្ ៌ នបរង បលឿង និងររហម) ដំបណ្ ើ រោរ - ផ្ចរបណ្ ត ចរាចរឱ្យសិសសា ប រ់មួយឈុរ(នបរង បលឿង និងររហម) - សិសសា ប រ់ៗបលើបណ្ ត ពណ្ ៌ នបរងបបើគលិរថារបបយាគលររឹមររូវ ពណ្ ៌ បលឿងបបើមិនចាស់ និងពណ្ ៌ នបរងបបើ មិនយល់រសប។ 2.5 វិធីពិភាកើាតាមប្បបនំកង វិកីបនោះជួយបំផុសោរគលិរ និងោរបររសាយបហរុផលរបស់សិសស បោយោរពិភារាអំពីរបធានបទវិទាសាស្តសថ ជាមួយមនុសសបផសងៗគ្ន ប ។ ោរផថល់រយៈបពលខ្លីសរាប់ោរពិភារាានបគ្នលបំណ្ងជំរុញឱ្យសិសសបចោះសបងខបនូវ អំណ្ោះអំណាងតាមរបបៀបមួយផ្ដលខ្លី និងចាស់ោស់។ វតថុបំណង - ជផ្ជរផ្វរផ្ញរផ្បបវិទាសាស្តសថ និងសា ថ ប់គលំនិរគ្ន ប បៅវិញបៅមរ។ - បបងកើនោរយល់ដឹងអំពីបមបរៀនវិទាសាស្តសថ និងទំនរ់ទំនងរវាងវិទាសាស្តសថ និងសងគម។ - វាយរនមលចំបណ្ោះដឹងានរសាប់និងោរយល់ប ើញរបស់សិសស។ ១៧
  • 28. សម្ភើរៈ វិកីបនោះមិនទមទរោរបរបើសា ភ រៈអវីបទ បហើយរគលូររូវអនុវរថបៅធិងបរៅថា ប រ់បរ ោះានទីរផ្នលងរគលប់រគ្នន់ (VVOB, 2011)។ ដំណណើរឿរ - ផ្ចរសិសសជា2ររុមបសមើគ្ន ប រួចឱ្យររុមទី1ឈរព័ទនជារាងរងវង់ ឯររុមមួយបទៀរឈរព័ទនជារាងរងវង់ពីធិង បរៅ បោយផ្បរមុខ្ទល់គ្ន ប នឺងររុមទី1។ - រគលូរ ប់សិសសថា អបរានបពលផ្រ1នទីសរាប់ពិភារា។ - រគលូអានរបបយាគល ឬ សំណ្ ួ រវិទាសាស្តសថឮៗ។ - បរោយបពលពិភារា1នទី ឱ្យសិសសរបុងរងវង់ណាមួយរ៏ ន ឈានបៅបឆវង ឬ សា ថ ំបោយរំលង2នរ់ បដើមផីជួបនឹងនដគលូពិភារាិមី។ សិសសពិភារាអំពីរបបយាគល ឬ សំណ្ ួ រដផ្ដល បន ធ ប់មររគលូអាចឱ្យសិសស បកវើោរបថូរនដគលូមួយបលើរបទៀរ បដើមផីឱ្យសិសស នពិភារាអំពីរបបយាគល ឬ សំណ្ ួ រដផ្ដល។ - បរោយអនុវរថសរមមភាពបនោះចប់ រគលូអាចសួរសិសសរបុងថា ប រ់បរៀនទំងមូលបោយបត ថ របៅបលើចំណ្ ុ ចមួយ ចំនួនដូចជា៖ o បរើសិសស នបរបើរ ស់បហរុផលយល់រសបនិងមិនយល់រសបដូចបមថចខ្លោះ? o បរើសិសស នបរបើរ ស់ រយបបចចរបទស និងខ្លឹមសារររឹមររូវផ្ដរឬបទ? o បៅរបុងោរពិភារាជាមួយនដគលូទី2 និងទី3 បរើសិសស នត ល ស់បថូរោរយល់ប ើញ ឬ បហរុផល បដើមផីគ្នំរទគលំនិររបស់ខ្លួនផ្ដរឬបទ? បៅបពលសិសសរំពុងពិភារាគ្ន ប រគលូគលបផីចល័របដើមផីសា ថ ប់ោរពិភារា និងបកវើោរររ់ចំណាំមួយចំនួន ផ្ដល គ្នរ់អាចនឹងបលើរយរបហរុផលមួយចំនួនរបស់សិសសមរពិភារាបៅបពលផ្ដលគ្នរ់សួរសិសសទំងអស់បៅរបុងថា ប រ់ (ពនយល់ថាបហរុអវីគលំនិរបនោះមិនររឹមររូវ និងរបបៀបផ្ដលសិសសអាចផ្រររមូវបហរុផលបនោះ។ល។)។ បរោយសិសសពិភារាចប់ រគលូររូវសរបសរបហរុផលយល់រសប ឬ មិនយល់រសបបៅបលើោ ថ របខ្ៀនបដើមផីឱ្យ សិសសចមលងចូលរបុងបសៀវបៅររ់រតារបស់បគល។ ១៨
  • 29. ឧទាហរណ ៍ នៃការប្រើវិធីប្រើបណណពិភាក្សាតាមបបបៃំក្សង ណសៀវណៅសិកើាណេល មុ្វិជ្ជើវិទើាសាស្រសត ថា ប រ់ទី 4 បមបរៀនទី 1 ជំពូរទី 1 ថា ប រ់ទី 5 បមបរៀនទី 1 ជំពូរទី 2 របណោគ របណោគរតឹមរតូវ បរិសា ទ នគលឺជាពិភពមួយផ្ដលានរុរខជារិ សរវ ទឹរ ដី និងខ្យល់។ បរិសា ទ នគលឺជាពិភពានជីវិរនិងគ្ន ម នជីវិរផ្ដលបៅជុំវិញ បយើងដូចជារុរខជារិសរវទឹរដីខ្យល់មនុសស និងអវីៗផ្ដល មនុសសបបងកើរដូចជាទីររុងរសិោ ឌ ន លំបៅោ ឌ ន……។ មនុសសជាអបរបំត ល ញបរិសា ទ ន ប៉ាុផ្នថបរិសា ទ នមិនអាច បំត ល ញជីវិរមនុសស នបទ។ មិនររឹមររូវបទ ោលណាមនុសសបកវើឱ្យបរិសា ទ នរងោរខ្ូច ធិរដូចជាោរោប់នរពបឈើ ោរបងកឱ្យានសារធារុពុល បផសងៗបៅរបុងទឹរ ដី និងបរិយាោសដូចបនោះបរិសា ទ នរ៏ អាចបកវើឱ្យមនុសស ររូវរងបរគ្នោះ ឬ សា ល ប់ផ្ដរ។ រគលប់ធារុបងកានជីវិររបស់បរិសា ទ នទំងអស់ដូចជា មនុសស សរវ រុរខជារិសុទនផ្រអាចផលិរអាហារ បោយខ្លួនឯង ន។ ធារុបងកានជីវិរទំងអស់មិនអាចផលិរអាហារបោយខ្លួន ឯងទំងអស់បទខ្លោះជាអបរផលិរ(ភាវៈសវ័យជីព) ខ្លោះជាអបរ បំផ្បរ( រ់បររី) និងខ្លោះជាអបរបរបើរ ស់(ភាវៈបរជីព)។ រុរខជារិជាភាវៈសវ័យជីពផ្ដលមិនអាចផលិរ អាហារបោយខ្លួនឯង នបទ។ រុរខជារិជាភាវៈរស់ផ្ដលអាចផលិរអាហារបោយខ្លួនឯង នបោយបកវើរសមីសំបយាគល ។ បគលមិនអាចបកវើចំផ្ណ្រថា ប រ់ភាវៈបរជីព នបទបរ ោះ វាជាភាវៈផ្ដលចិញ្ចឹមជីវិរបោយសុីភាវៈសវ័យជីព និងភាវៈបរជីពដនទជាអាហារ។ បគលបកវើចំផ្ណ្រថា ប រ់ភាវៈបរជីពបោយផ្ផអរបលើរបភពអាហារ របស់វាគលឺ៖ ភាវៈបរជីព - លំោប់ទី1 សុីរុរខជារិអាហារ - លំោប់ទី2 សុីបរជីពទី១ជាអាហារ - លំោប់ទី3 សុីមំសាសី(លំោប់ទី២)ជាអាហារ - លំោប់ទី4 សុីទំងរុរខជារិ និងសរវជាអាហារ។ រ់បររីានរួនទីយា ៉ា ងសំធិន់របុងោរបកវើឱ្យអាហារ របុងសារ ងោយអបរផលិរ និងអបរបរបើរ ស់ររូវ រ់បររីានរួនទីយា ៉ា ងសំធិន់របុងោរបកវើឱ្យអាហាររបុង សារ ងគោយអបរផលិរ និងអបរបរបើរ ស់ររូវ ន ១៩
  • 30. នបរបើរ ស់ មថងបហើយមថងបទៀរ។ បរបើរ ស់មថងបហើយមថងបទៀរបរ ោះវាជាអបរបំផ្បរបធិ ម ច សរវនិងរុរខជារិ បបងកើរជាអាហារង្ហយបផសងៗសរាប់ ភាវៈរស់បផសងៗបរបើរ ស់។ សំណូមពរ - របសិនបបើមិនានទីរផ្នលងកំលមមបទ រគលូអាចឱ្យសិសសឈរជា2ជួរទល់មុខ្គ្ន ប បៅរផ្នលងណារ៏ ន (ឧទហរណ្ ៍ បៅធិងមុខ្ថា ប រ់ ឬ បៅផលូវបដើរចបន ល ោះរុ)។ - រគលូអាចចារ់តាំងអនកសណងកតម្នើក់បប្នថមណទៀតផ្ដលររូវតាមសបងករសិសសណាា ប រ់ជាប់ជានិចចរាល់រគលប់ ោរពិភារា។ អបរសបងករពុំគលបផីចូលរួមរបុងោរពិភារាបទ គ្នរ់រគ្នន់ផ្រររ់រតានូវបហរុផលយល់រសប ឬមិនយល់រសបផ្ដលសិសសា ប រ់បនោះបរបើប៉ាុបណា ត ោះ។ បរោយពីអនុវរថសរមមភាពចប់រគលូអាចសួរទំង អបរសបងករ និងសិសសផ្ដលររូវ នសបងករ អំពីបា ល ស់បថូរននោរយល់ប ើញរបស់សិសសា ប រ់បនោះ ពី បដើមដល់ចប់សរមមភាព។ - រគលូគលបផីបចៀសវាងរុំឱ្យគលូពិភារានីមួយៗឈរបៅបរៀរៗគ្ន ប បពរ ផ្ដលអាចនំឱ្យរំធិនដល់ោរពិភារា របស់គ្ន ប បៅវិញបៅមរ។ - របសិនបបើសិសសានចំនួនបសស រគលូអាចបបងកើរររុមមួយផ្ដលានសិសស2នរ់ ផ្ដលរបុងបនោះ សិសស ា ប រ់ៗានរួនទីជាអបរសបងករ (សូមបមើលចំណ្ ុ ចធិងបលើ)។ ដំបូន្មើនសំៀន់ៗ - គលបផីសួរសំណ្ ួ រពិភារាផ្ដលានលរខណ្ៈទូោយ បហើយជាប់ទរ់ទងនឹងជីវភាពរស់ណៅជ្ក់ប្សតង។ សំណ្ ួ រទំងបនោះគលបផីបំផុសឱ្យសិសស សួរសំណ្ ួ រអំពីទំនរ់ទំនងរវាងវិទាសាស្តសថ នឹងសងគម។ - សូមរុំបកវើអនថរាគលមន៍បពលសិសសរំពុងពិភារា បទោះជាអបរ នឮសិសសបរបើអំណ្ោះអំណាងខ្ុសរ៏បោយ។ រគលូអាចររ់ចំណាំចំណ្ ុ ចបនោះបៅរបុងចិរថ រួចពនយល់សិសសទំងអស់របុងថា ប រ់ជាបរោយ បរ ោះសិសស បផសងៗបទៀរបៅរបុងថា ប រ់ រ៏អាចនឹងានគលំនិរភាន់រចឡំដូចគ្ន ប បនោះផ្ដរ។ - របសិនបបើសិសសមួយចំនួនកំបៅផ្រានោរភាន់រចឡំបៅចុងបញ្ចប់ននសរមមភាព រគលូចាំ ច់ររូវពនយល់ បផ្នទមអំពីបមបរៀនដផ្ដលបនោះមថងបទៀរ។ ២០
  • 31. បរោយពីវាយរនមលចំបណ្ោះដឹងានរសាប់ ផ្ផអរបលើព័រ៌ានទទួល ន រគលូអាចបរបើវាជាគលំនិរទរ់ទងជំហាន បន ធ ប់គលឺោរសបងករ។ ២១
  • 32. ជាំពូរ3ា តុរកតាគាំនិត រុរកតាគលំនិរជារូបគលំនូរសាមញ្ដផ្ដលានអមបោយគលំនិរ ឬ ោរយល់ប ើញពីបញ្ញ ា រ់ព័នននឹងវិទាសាស្តសថ ផ្ដលានបៅរបុងជីវភាពរស់បៅរបចាំនិង។ 3.1 គំនិតភាន់រចឡំ សិសសផ្រងផ្រានចំបណ្ោះដឹងានរសាប់បលើបមបរៀនណាមួយ។ ចំបណ្ោះដឹងានរសាប់បគលទទួលតាមរយៈ ទូរទសសន៍ រគលួសារ បសៀវបៅ វបផកម៌ ឬបមបរៀនមុនៗ។ ប៉ាុផ្នថ ជួនោលចំបណ្ោះដឹងទំងបទោះមិនទន់បពញបលញ ឬ ររឹមររូវតាមលរខណ្ៈវិទាសាស្តសថបៅបឡើយ។ បពលខ្លោះ បគលយល់ថាចំបណ្ោះដឹងានភាពសមបហរុផលនឹងទទួលយរ នបោយសារវាានលរខណ្ៈជាអពភនថរញ្ញ ដ ណ្បរចើន ឬរ៏បោយសារផ្របគលធា ល ប់ នដឹង និង នសា គ ល់ពីវាជាយូរមរ បហើយ។ ឧទហរណ្ ៍ ៖ រងវិលផ្ផនដីជុំវិញរពោះអាទិរយ។ តាមរយៈោរសបងករ វាហារ់ដូចជាចាស់ណាស់ថាគលឺរពោះ អាទិរយវិលជុំវិញផ្ផនដី ពីបរ ោះអបរបមើលប ើញរពោះអាទិរយរោះពីទិសធិងបរើរ និងលិចវិញបៅទិសធិងលិច។ តាមោរ ពិរ ផ្ផនដីវិលជុំវិញរពោះអាទិរយ គលឺផធុយពីោរគលិរផ្បបអពភនថរញ្ញ ដ ណ្។ ចំបណ្ោះដឹងានរសាប់មិនររឹមររូវបនោះបៅថា គលំនិរភាន់រចឡំបោយសារវាចងអុលបង្ហ ា ញយា ៉ា ងចាស់ពីភាពមិនររឹមររូវននចំបណ្ោះដឹង។ បពលអបរដឹងពីគលំនិរភាន់រចឡំរបស់សិសសអបរររូវររវិកីបររសាយតាមលរខណ្ៈវិទាសាស្តសថ។ វាមិនរគលប់ រគ្នន់បទ ផ្ដលរគ្នន់ផ្ររ ប់ថាចំបណ្ោះដឹង ឬគលំនិរមួយមិនររឹមររូវ បៅបពលផ្ដលបយើងដឹងថាោរយល់ដឹងបឋម របស់សិសសមិនសទិររបុងររមិររំពឹងទុរ។ របោរផ្ដលសំធិន់គលឺររូវរសាយបញ្ញ ជ រ់ឱ្យចាស់ពីបហរុផល។ ពិបសាកន៍ គលំរូតាង និងោររបដូច (បរបៀបបកៀប) សុទនផ្ររួមចំផ្ណ្របបងកើរោរយល់ដឹងរបស់សិសស។ បហរុបនោះ សំធិន់គលឺររូវឱ្យ សិសសចូលរួមសរមមភាពរបរិបរថិឱ្យ នបរចើន។ តាមរយៈោរជំរុញសិសសឱ្យបកវើោរបោយសរមមបនោះ រគលូនឹងាន ឱ្ោសបរចើនរបុងោរវាយរនមល។ 3.2 ណតើតុកកតាគំនិតជ្អវី? វរទុបំណ្ងសំធិន់របស់រុរកតាគលំនិរគលឺជួយបំផុសសិសសឱ្យបចោះគលិរ ពិភារា បចាទសំណ្ ួ រ អបងករ និងផថល់ បហរុផល។ វិកីបនោះានលរខណ្ៈសុីជបរ ជាងសំណ្ ួ រពហុបរជើសបរើស។ វាជារតា ថ ជំរុញឱ្យសិសសចូលរួមបកវើសរមមភាព គលិរ និងរសាវរជាវ។ ចបមលើយមួយចំនួនរំណាងឱ្យគលំនិរភាន់រចឡំផ្ដលបរើរានរបស់សិសស បហើយរគលូគលួរយរចិរថ ទុរោរ់បោោះរសាយវារបុងបពលបបរងៀន។ ២២
  • 33. សូមររ់សា គ ល់ថារាល់ចបមលើយទំងអស់របុងរូបគលំនូររុរកតាគលំនិរានសា ទ នភាពរសបដៀងៗគ្ន ប ! សិសសររូវ ពាយាមបរជើសបរើស និងបញ្ញ ជ រ់នូវបញ្ដរថិដ៏ររឹមររូវបដើមផីោរ រជបរមើសផ្ដលខ្លួនបរជើសបរើស។ ដំបណ្ ើ រោរននភាព ចរមូងចរាសបលើោរយល់ប ើញបផសងគ្ន ប បនោះគលឺជាទិដឌភាពសំធិន់ននោរបបងកើនចំបណ្ោះដឹង។ បហរុបនោះ រុរកតាគលំនិរ ជាវិកីដ៏សរឋិសមមួយផ្បបបៅរបុងបគ្នលវិកីសិសសមជឈមណ្ ឍ ល។ បគលអាចបរបើវិកីបនោះបពលចាប់បផថើម ឬ ចុងបញ្ច ប់ននបមបរៀន។ បៅចុងបញ្ច ប់ននបមបរៀន បគលអាចវាយរនមលោរ យល់ដឹងរបស់សិសសបកៀបបៅនឹងវរទុបំណ្ងបមបរៀន។ បៅបដើមបមបរៀន បយើងអាចបរបើវាបដើមផីបំផុសឱ្យានោរបបងកើរ បរិបទ ផ្ដលជួយឱ្យឈានដល់ោរបបងកើរសំណ្ ួ រគលនលឹោះ និងបរៀបចំបលង់ពិបសាកន៍។ បន ធ ប់មរបយើងបរបើលទនផលពិបសាក បដើមផីបររសាយចបមលើយរបុងរុរកតាគលំនិរថាគលួរយល់រសប ឬ បដិបសក។ វតថុបំណង រគលូអាចសបរមចវរទុបំណ្ងខ្ុសៗគ្ន ប អារស័យបលើរបបៀបផ្ដលរគលូបរបើគលំនូររុរកតាគលំនិរបៅរបុងថា ប រ់បរៀនដូចជា៖ - បកវើឱ្យោន់ផ្រចាស់អំពីោរយល់ប ើញរបស់សិសសបដើមផីររឱ្យប ើញគលំនិរភាន់រចឡំចមផងៗ។ ដីឥដ�ជាវត�ុរាវេ្រពាះវាអាច��ូរ រូបរាងរបស់វាបាន។ ដីខ្សោច់ជាវត�ុរាវេ្រពាះវាអាចមាន រូបរាងដូចវត�ុែដលផ�ុកវា។ កាេរ៉មជាវត�ុរាវេ្រពាះវាអាច ែ្រ�្រ��លរូបរាង និងមាឌ។ ទឹកេដាះេគាជាវត�ុរាវេ្រពាះវាអាច ��ូររូបរាង ែតមាឌវាមិនែ្រ�្រ��ល។ រូបធាតុ ០៥ A C D B ២៣
  • 34. - បំផុសោរគលិរ និងអភិវឌណន៍ោរយល់ដឹងរបស់សិសស។ - បង្ហ ា ញោរយល់ប ើញបផសងៗគ្ន ប ។ - បបរងៀនសិសសឱ្យសួរសំណ្ ួ រតាមលរខណ្ៈវិទាសាស្តសថ។ - ផថល់ររមុយឱ្យសិសសានគលំនិរសរាប់ោរអបងករពិបសាកន៍ (សិសសបរៀបចំពិបសាកបដើមផីបផធៀងត ធ រ់ោរយល់ ប ើញបផសងៗគ្ន ប )។ - ពរងឹងចំបណ្ោះដឹងវិទាសាស្តសថរបស់សិសស។ សម្ភើរៈ រគលូចាំ ច់ររូវបង្ហ ា ញគលំនូររុរកតាបៅោន់សិសសរបុងថា ប រ់ឱ្យ នចាស់។ ា ៉ា សុីនបញ្ញ ច ំងសា ល យជាជំនួយដ៏ របបសើរប៉ាុផ្នថរបុងររណ្ ី មិនានា ៉ា សុីនបញ្ញ ច ំងសា ល យបទរគលូររូវិរចមលងរូបភាពរុរកតាគលំនិរផ្ចរសិសស។ រគលូររូវោរសា ភ រៈបផ្នទមមួយចំនួនបទៀរអារស័យបលើរូបភាពរុរថតា និងរបបៀបផ្ដលរគលូបរបើរូបភាពបនោះ។ សា ភ រ:បផ្នទមទំងបនោះអាចជា៖ - ររោសសរាប់សិសសររ់រតា - សា ភ រ:ពិបសាកន៍ចាំ ច់សរាប់ោរអបងករ (អារស័យបលើខ្លឹមសារននគលំនូររុរកតាគលំនិរនីមួយៗ) វិធីអនុវតត រគលូអាចបរបើរុរកតាគលំនិររបុងោរបបរងៀនបោយបរបើរួមជាមួយសរមមភាពសិសសមជឈមណ្ ឍ លបផសងៗ ន។ វិកី អនុវរថខ្លោះៗរបុងោរបបរងៀនរុរកតាគលំនិរានបង្ហ ា ញលមអិរដូចធិងបរោមបៅរបុងចំណ្ ុ ច 3.3។ 3.3 សកមមភាពបណរងៀនតុកកតាគំនិត 3.3.1 វិធីគិតជ្បុគគល រគលូអាចបរបើគលំនូររុរកតាគលំនិរជាមួយសិសសតាមរយៈវិកីគលិរជាបុគលគល។ វិកីបនោះចំណាយបពលរិចបោយមិនាន សរមមភាពពិភារាជាររុមផ្ដលានអរទរបបយាជន៍ជួយជំរុញោរចូលរួមរបស់សិសសផ្ដលមិនសូវចូលរួមរបុងបពល ពិភារា។ ២៤
  • 35. វតថុបំណង - បំផុសោរគលិរ និងពិភារារបស់សិសសអំពីគលំនិរវិទាសាស្តសថ។ - ជំរុញោរបរបើរ ស់ចំបណ្ោះដឹងានរសាប់របស់សិសស។ - ររឱ្យប ើញ និងផ្រររមូវគលំនិរភាន់រចឡំរបស់សិសស។ សម្ភើរៈ - គលំនូររុរកតាគលំនិរប ោះពុមព ឬបញ្ញ ច ំងបៅបលើបអររង់ - សា ភ រ:ពិបសាកន៍ ដំណណើរឿរ - រគលូបង្ហ ា ញគលំនូររុរកតាគលំនិរដល់សិសស និងពនយល់អំពីសា ទ នភាព។ ចរន�អគ�ិសនី្រត�វេ្រ��អស់េដាយ អំពូល េភ�ើងក�ុងេសៀគ�ី។ ថាមពលអគ�ិសនីេផ�រពី អាគ ុយេ�អំពូលេភ�ើង។ េសៀគ�ីអគ�ិសនីេកើតេឡើងេពល ថ�ពិល និងអំពូលេភ�ើង តភា � ប់គា � ។ បនា � ប់មកថាមពល េផ�រពីថ�ពិលេ�អំពូលេភ�ើង។ ចរន�អគ�ិសនីចាប់េផ�ើមពី ថ�ពិល េហើយេធ�ើដំេណ ើ រ ពីប៉ូលអវ�ជ�មាន េ�ប៉ូលវ�ជ�មាន េសៀគ�ីអគ�ិសនី ១០ A C D B ២៥
  • 36. - ទុរបពលបវោខ្លីសមរសបឱ្យសិសសា ប រ់ៗឆលុឹះបញ្្ើំងឿរយល់ណ ើញណរៀងៗ្លួនបន ធ ប់ពីសិសសអានបគ្នល គលំនិរទំងអស់របុងគលំនូររុរកតាគលំនិរនិងពាយាមបឆលើយសំណ្ ួ រធិងបរោម៖ រ. បរើអបរយល់រសបនឹងគលំនិរ ឬ ផ្ផបរណាមួយ? ខ្. បរើានគលំនិរររឹមររូវបលើសពីមួយឬបទ? បហរុអវី នជាសំណ្ ួ របនោះសំធិន់? សិសសចាំ ច់ររូវគលិរពីមូលបហរុផ្ដលនំឱ្យចបមលើយណាមួយររូវ ឬ ខ្ុស។ ជួនោលបគ្នលគលំនិរមួយអាចររឹមររូវបោយផ្ផបរប៉ាុបណា ត ោះ។ របុងបពលឆលុោះបញ្ញ ច ំងោរយល់ ប ើញបនោះអាចានពិបសាកវិទាសាស្តសថរួចៗជួយគ្នំរទ និង សិសសពាយាមគលិរររនិយមន័យ និង បញ្ដរថិផ្ដលមិនចាស់ោស់។ - រគលូអាចរតួតពិនិតើយឿរគិតរបស់សិសើឝភាយើមៗ (ដូចជាតាមរយៈោរបលើរនដ ឬ បរបើបណណសរម្ប់ណាឹះណ្នើត)។ - បរៀបចំដំបណ្ ើ រោរពិភារានិងបរបើសំណ្ ួ របដើមផីជួយសិសសឱ្យបររសាយបហរុផល នររឹមររូវ។ 3.3.2 វិធីពិភាកើារកុម អបរអាចទទួល នរបសិទនភាពខ្ពស់បំផុរននោរបរបើរូបគលំនូររុរកតាគលំនិរ និងលំហារ់បរសថគលំនិរតាមរយៈោរ សិសសពិភារាជាររុម។ សរមមភាពបនោះអនុញ្ញ ដ រឱ្យសិសសពិភារាោរយល់ប ើញរបស់បគលជាមួយសាជិរររុម។ ពួរបគលអាចបរៀនសូររបររសាយបហរុផល និងសា ថ ប់ោរយល់ប ើញរបស់អបរដនទ។ ោរបរៀនសូររតាមផ្បបពិភារា របបភទបនោះគលឺជាបទពិបសាកន៍មួយដ៏ានអរទរបបយាជន៍។ ២៦