Physical chemistry subject is use for teach the second year chemistry students at Savannakhet Teacher Training college.

1. ວິຊາ ເຄມີຟຊິກ 1
ວ.ຄ.ສ
ບົດທີ 1
ສະພາວະຂອງແກສ (The Gaseous State)
ສອນໂດຍ:
ຄ ນາງ ເພັດວິໄລ ຂັດຕິຍະວົງ
ໜວຍງານ ເຄມີສາດ ຫອງການວິທະຍາສາດ ທາມະຊາດ
E-mail: phetvilay-ktyv@yahoo.com1

2. 1)ນັກສຶກສາຄິດແນວໃດ ຫຼື ເກີດປະກົດການແນວໃດກັບ
ກະປອງນາອັດລົມເມື່ອເປດໃນຄັ້ງທາອິດ ແລະ ເກີດຫຍັງ
ຂຶ້ນເມື່ອສັນກະປອງນາອັດລົມກອນຈຶ່ງເປດ.
ຈະເກີດສຽງ ແລະ ນາ
ແຮງດັນດັນນາອອກມາຢາງ
ຫລວງຫລາຍ
ມີແກສຖືກດັນອອກມາ
ຈາກນາອັດລົມ
CO2
2

3. ສືບຕໍຈາກການທົດລອງໃນຂາງຕົ້ນ ເມື່ອເປດ
ຝາອອກຈະເກີດມີສຽງດັງຊີສ ຫຼື ຟສ (fizz)
ແລະ ມີຟອງແກສຟຂຶ້ນມາ ຄາຖາມກໍຄື: ເມື່ອ
ນາເອົາກະປອງນາອັດລົມທີ່ຍັງບໍເປດນັກສຶກສາ
ຄິດວາມີແກສທີ່ຟງອອກມາຄືແກສຊະນິດໃດ
ເປນຫຍັງຈຶ່ງອອກມາເມື່ອເປດຂວດນາອັດລົມ
ແລວຕອນບໍທັນເປດເດ ແກສຊະນິດດັງກາວຢ
ໃສ ຢໃນຮບແບບໃດ ?
3

4. ພາວະຂອງທາດມີ 3 ພາວະ
ທາດແຂງ ໂມເລກນຢໃກຊິດກັນ
ທາດແຫລວ ໂມເລກນຢບໍໃກຊິດກັນແຕເຄື່ອນທີ່ຫາກັນໄດ
ທາດອາຍ ໂມເລກລແຍກກັນເຄື່ອນທີ່ໄດອິดສະຫຼະ
Ionic compounds
ປກກະຕິບໍເປນແກສ cation ແລະ anion ຢດຕິດກັນດວຍ electrostatic force
Molecular compounds
ປກກະຕິເປນທາດແຂງ , ເປນທາດແຫລວ ແລະ ມີບາງຊະນິດເປນແກສ ເຊັນ:
HF HBr CO NO2 NH3 SO2 HCN
HCl HI CO2 N2O NO H2S CH4
4

5. Molecular element ທີ່ເປນແກສ
H2 N2 O2 F2 Cl2
He Ne Ar Kr Xe Rn
ລັກສະນະສະເພາະຂອງແກສ (Characteristic of Gases)
Expansion ຂະຫຍາຍເຕັມພາຊະນະບັນຈ
Indefinite shape ຮບຮາງບໍແນນອນ
Compressibility ບີບອັດໄດ
Mixing ປະສົມການທົວພາຊະນະ
Low density ຄວາມໜາແໜນຕາ (1/1000 ເທົາຂອງທາດແຂງ)
5

6. ອນຫະພມ ແລະ ຄວາມດັນມາດຕະຖານ (Standard Temperature and
Pressure, STP)
ພາວະປກກະຕິໃນບັນຍາກາດໂດຍມີອນຫະພມເທົາ 0°C ແລະ ຄວາມດັນ 1 ບັນຍາກາດ
ຄວາມດັນ (Pressure, P)
ຄວາມດັນມາດຕະຖານ (standard atmospheric pressure) ທີ່ລະດັບນາ
ທະເລ (0°C)
ມີຄາ = 1 atm (atmosphere) ຫຼື
= 760 mmHg (760 torr) ຫຼື
= 1.013 × 10 5 Pa (Pascal–SI unit) ຫຼື
= 1.013 bar
6

7. ອນຫະພມ (Temperature, T)
ອົງສາເຊລ (°C)
ອນຫະພມສົມບນ (absolute temperature) ຫຼື ອນຫະພມແກນວິນ
(Kelvin temperature, K)
K = °C + 273
ບໍລິມາດ (Volume, V)
1 L = 1 dm3
= 1000 cm3
= 1000 mL
7

8. ກົດເກນຂອງແກສ (The Gas Laws)
Boyle’s law : (P - V): ບໍລິມາດຂອງແກສມີປະລິມານທີ່ແນນອນທີ່ອນຫະພມຄົງ
ທີ່ຈະເປນອັດຕາສວນປນກັບຄວາມດັນ
ທີ່ອນຫະພມຄົງທີ່ (T)
P
1αV (ຖາ P ເພີ່ມ V ລດ)
ຖາ mass ຄົງທີ່ PV = k
P1V1 = P2V2
8

9. Charles’ and Gay-Lussac's law : (T – V): ບໍລິມາດຂອງແກສທີ່ມີປະລິມານ
ທີ່ແນນອນພາຍໃຕຄວາມດັນຄົງທີ່ຈະເປນສັດສວນໂດຍກົງກັບອນຫະພມສາບນ
ຂອງແກສນັ້ນເອງ
ທີ່ P ຄົງທີ່ : (∴ T ເພີ່ມ V ເພີ່ມ)V α T
ຖາ mass ຄົງທີ່ k
T
V =
2
T
2
V
1
T
1
V
=
T = absolute temperature (K)
T = °C + 273
9

10. ກົດຂອງອາໂວກາໂດຣ Avogadro’s law: (V - mass): ທີ່ອນຫະພມ ແລະ
ຄວາມດັນຄົງທີ່ບໍລິມາດຂອງແກສຈະເປນອັດຕາສວນປນກັບຈານວນໂມລຂອງແກສນັ້ນ
n = ຈານວນໂມລ
V = kn (∴ n ເພີ່ມ V ເພີ່ມ)
ທີ່ T ແລະ P ດຽວກັນ ແກສຊະນິດຕາງໆມີບໍລິມາດເທົາກັນ ຖາມີຈານວນໂມລເທົາກັນ (ຫຼື
ຈານວນໂມເລກລເທົາກັນ)
ທີ່ STP ແກສສົມບນແບບ 1 mole ມີບໍລິມາດ 22.4 ລິດ (L)
3H2(g) + N2(g) → 2 NH3(g)
3 moles 1 mole 2 moles
3 ໂມເລກລ 1ໂມເລກລ 2 ໂມເລກລ
3 volumes 1 volume 2 volumes
V α n
10

11. ສົມຜົນຂອງແກສສົມບນແບບ (Ideal gas equation)
ຈາກການພົວພັນ
P
1αV
V α T
V α n
ຮວມກັນ
P
nT
αV
∴ PV α nT
PV = nRT
ໃຊອະທິບາຍການພົວພັນລະຫວາງ P, V, n, T ຂອງແກສໃນອດົມຄະຕິ ideal gas
ຈື່ໃຫໄດ
11

12. ແກສສົມບນແບບ (Ideal gas)
• ໂມເລກລບໍດຶງດດ/ ຍກັນ
• ບໍໄດຄິດໄລບໍໄດຄິດໄລບໍລິມາດຂອງແກສຄິດແຕພາຊະນະເທົານັ້ນ
ຄາຄົງທີ່ຂອງແກສ (gas constant, R)
ຄານວນຈາກພາວະມາດຕະຖານ standard condition (STP)
P = 1 atm n = 1 mole
V = 22.4 L T = 0°C = 273 K
1
2

13. ຈາກ PV = nRT
K)mol)(273(1
L)atm)(22.4(1
nT
PV
R ==
= 0.082 L.atm/K.mol
= 8.314 J/K.mol
ຖາຄາ n ຄົງທີ່ R = ແກສຄົງທີ່ gas constant
☺ ຈາກ PV = nRT ຂຽນໃໝໄດວາ
2
22
1
11
T
VP
T
VP
=
ເປນສດທີ່ສາຄັນ
ໃຊສະເໝີ
13

14. ຕົວຢາງທີ1 ຟອງອາກາດຟອງໜຶ່ງເຄື່ອນຂຶ້ນຈາກກົ້ນທະເລສາບເຊິ່ງມີອນຫະພມ ແລະ ຄວາມດັນເທົາ
ກັບ 8 °C ແລະ 6.4 atm ຕາມລາດັບຂຶ້ນມາເທິງຜີວນາເຊິ່ງມີອນຫະພມ 25 °C ແລະ ຄວາມດັນ
1.0 atm ຈົງຄິດໄລຫາບໍລິມາດສດທາຍຂອງຟອງອາກາດຖາມີບໍລິມາດເລີ່ມຕົ້ນ 2.1 mL
ວິທີແກ ພາວະເລີ່ມຕົ້ນ ພາວະສດທາຍ
P1 = 6.4 atm P1 = 1.0 atm
V1 = 2.1 mL V1 = ? mL
T1 = 8 + 273 = 281 K , T1 = 25 + 273 =
298 K
2
22
1
11
T
VP
T
VP
=
(1.0atm)V(6.4atm)(2.1mL) 2
=
(281K) (298K)
V2 = 14.25 mL
ຟອງອາກາດມີບໍລິມາດເພີ່ມຂຶ້ນຈາກ
2.1 mL ເປນ 14.25 mL ເນື່ອງ
ຈາກຄວາມດັນລດລົງ ແລະ
ອນຫະພມສງຂຶ້ນ
14

15. ການຄິດໄລຫາຄວາມໜາແໜນ (Density Calculations)
ຈາກ PV = nRT
m mRT
PV = RT; V =
M MP
m
d =
V
ຈາກຄວາມໜາແໜນ(density) ແທນຄາ V ຈາກສົມຜົນຂາງເທິງ
m
n =
M
;
MP
d =
RT
dRT
M =
P
M = Molar mass (g/mol)
(or Molecular weight)
ໃຊບອກຊະນິດຂອງທາດ unknown ເຊິ່ງປກກະຕິຈະຄານວນຈາກສດໂມເລກລ
2 ສດນີ້ຕອງຈື່ໄວໃຫດີ
15

16. ຕົວຢາງທີ 2 ຈົງຄິດໄລຫາຄວາມໜາແໜນ (d) ຂອງແກສຊະນິດໜຶ່ງເຊິ່ງມີມວນສານໂມເລ
ກລ 170 g/mol ທີ່ 1200 mmHg ແລະ ທີ່ອນຫະພມ 35°C ໃນຫົວໜວຍ (g/L)
P = 1200 mmHg = 1200 mmHg / 760 (mmHg/atm) = 1.58 atm
T = 35°C ; T = 35 + 273 K = 308 K
M = 170 g/mol MP
d =
RT
(1.58 atm)(170 g/mol)
=
(0.082 L•atm/K•mol)(308K)
R = 0.082 L atm/K mol
= 10.64 g/L
ດັງນັ້ນ ແກສຊະນິດນີ້ມີຄວາມໜາແໜນ = 10.64 g/L 16

17. ຕົວຢາງທີ 3 ໃຫ CH4 ມີນາໜັກ 0.116 ກຣາມທີ່ພາວະດັງນີ້ V = 279 mL,
T = 31°C, P = 492 mmHg ຈົງຊອກຫາ molar mass (Molecular
weight)
V = 279 mL = 0.279 L
T = 31°C ; T = 31 + 273; K = 304 K
P = 492 mmHg = 492 mmHg / 760 (mmHg/atm) = 0. 647 atm
m 0.116 g
d = = = 0.4158 g/L
V 0.279 L
ຈາກ
(0.4158 g/L)(0.082 L atm/K mol)(304K)
M =
0.647atm
g/mol
= 16.02 g/mol
ເມື່ອຄິດໄລມວນສານໂມເລກລຂອງ CH4 ຈາກມວນສານອາຕອມ = 12.00 + (4 × 1.00)
= 16.00 amu ຫຼື
= 16.00 g/mol 17

18. ປະລິມານສາພັນຂອງແກສ (Stoichiometry of gas)
ປະຕິກິລິຍາເຄມີ ມວນສານສາພັນ : ຈານວນໂມລ, ມວນສານ(g)
ກໍລະນີແກສ ມວນສານສາພັນ : ຈານວນໂມລ, ບໍລິມາດ (V)
ຕົວຢາງທີ 4 ຈົງຄານວນບໍລິມາດ (L) ທີ່ STP ຂອງ O2 ທີ່ຕອງໃຊໃນການເຜົາ
ໄໝແກສ acetylene (C2H2) ຈານວນ 2.64 L ທີ່ STP ຢາງສົມບນ.
18

19. ປະລິມານສາພັນຂອງແກສ (Stoichiometry of gas)
ຈາກສົມຜົນການເຜົາໄໝຂອງແກສ acetylene
2C2H2 (g) + 5O2 (g) → 4CO2 (g) + 2H2O (l)
ທີ່ STP ທັງແກສ C2H2 ແລະ O2 ຈະມີ T ແລະ P ດຽວກັນ
ຈາກສົມຜົນ C2H2 2 ໂມລ ຈະເກີດປະຕິກິລິຍາກັບ O2 5 ໂມລ
ຫຼື C2H2 2 ລິດ ຈະທາປະຕິກິລິຍາກັບ O2 5 ລິດ
ຖາ C2H2 2.64 ລິດ ຈະເກີດປະຕິກິລິຍາກັບ O2 =
5 L×2.64 L
= 6.60 L
2 L
19

20. ຕົວຢາງທີ 5 ຈົງຄິດໄລບໍລິມາດ (L) ທີ່ STP ຂອງ Coເມື່ອໃຊທາດ CaCO3 ໜັກ 45 g
ເກີດປະຕິກິລິຍາດັງສົມຜົນ CaCO3(s) + 2HCl(aq) → CaCl2(aq) + H2O +
CO2(g), (Ca = 40, C = 12, O = 16)
ຈາກສົມຜົນ CaCO3 1 ໂມລຈະເກີດ CO2 1 ໂມລ
ຫຼື CaCO3 100 g ຈະເກີດ CO2 22.4 ລິດ
ຖາ CaCO3 45 g ຈະເກີດ CO2
22.4 L×45.0 g
= = 10.1 L
100.0 g
20

21. ຕົວຢາງທີ 6 ຂວດອັນໜຶ່ງມີບໍລິມາດ 0.85 L ບັນຈແກສ CO2 ທີ່ຄວາມດັນ 1.44
atm 12 K ເມື່ອຕື່ມທາດລະລາຍ LiOH ລົງໄປພົບວາໃນທີ່ສດຄວາມດັນຂອງ CO2 ລດ
ລົງເຫລືອ 0.56 atm ເນື່ອງຈາກ CO2 ບາງສວນຖືກໃຊໄປໃນປະຕິກິລິຍາ
ໃນຂະບວນການນີ້ມີ Li2CO3 ເກີດຂຶ້ນຈັກກຣາມໂດຍອນຫະພມຄົງທີ່
(Li = 7, C = 12,O = 16, H = 1)
CO2(g) + 2LiOH(aq) → Li2CO3(aq) + H2O(l)
CO2 ມີ P ລດລົງ = 1.44 - 0.56 = 0.88 atm
21

22. ຫາຈານວນໂມລ (n) ຂອງ CO2 ທີ່ເຂົ້າທາປະຕິກິລິຍາ PV = nRT
PV (0.88atm)(0.85L)
n= = =0.0292mol
RT (0.082L atm/K mol)(312K)
ຈາກສົມຜົນ CO2 1 mole ໄດ Li2CO3 1 mole
ຖາ CO2 0.0292 mole ຈະໄດ Li2CO3 0.0292 mole ເຊັນກັນ
ດັງນັ້ນ ໃນຂະບວນການນີ້ມີ Li2CO3 ເກີດຂຶ້ນ = 0.0292 × 74 = 2.16 g
22

23. ກິດຈະກາທີ 2: ນັກສຶກສາເຮັດການທົດລອງ ແລະສາງວີດີໂອ ກຽວກັບການພົວພັນລະຫວາງ
T, P ແລະ V
23

24. ອັດສະລະຍະເກີດຂຶ້ນຈາກແຮງບັນດານໃຈພັຽງ 1%
ສວນ 98% ນັ້ນ ຄືການລົງມືປະຕິບັດ Genius is
1 inspiration and 98 perspiration.
ຂອບໃຈຫຼາຍໆ
•THANK YOU VERY MUCH
24