1. PolarizPolarizlenme,lenme, SertSert veve YumuşakYumuşak AtomAtomlarlar
Polarizlenme (kutuplanma),α, dış elektrik alan etkisinde elektronların bir bölgeden
diğerine göç etmesi sonucunda oluşan bozulmadır.
α arttıkça, elektron bulutu daha kolay polarizlenir.
SERT : Küçük atomlar ve iyonlar, polarizlenme küçük,
HOMO-LUMO enerji farkı büyük
YUMUŞAK : Büyük atomlar ve iyonlar, polarizleme büyük,
HOMO-LUMO enerji farkı küçük
Polarizasyon şu şartlarda artar:
1. Katyonun yükü büyük ve çapı küçükse Fe(III) > Fe(II)
2. Anyonon yükü büyük ve çapı büyükse S-2
> O-2
3. Katyonun elektron dizilişi
polarizleme gücü* (n-1)dx
ns0
> (n-1)s2
(n-1)p6
ns0
Hg2+
(116 pm) > Ca2+
(114 pm)
* d elektronlarının perdeleme gücü azdır ∴ Z* büyüktür

2. 2
AI
η
−
=
2
AI
χ
+
=
Sertliğin (η) Kantitatif Ölçümü
I : İyonlaşma enerjisi
A: Elektron ilgisi
η: sertlik
χ: elektronegatiflik
Sertlik F > Cl > Br > I
Halojen atomlarında sertlik arttıkça, HOMO enerjisi azalır.
≈ ELUMO - EHOMO
HOMO
LUMO
Sert Yumuşak
2η

3. (a) Sınıfı metaller (SERT) (b) Sınıfı metaller (YUMUŞAK)
Verici atom : N, O, F Verici atom: P ve S

4. Sert asitler sert bazları, yumuşak asitler yumuşak bazları tercih eder.
Pearson İlkesiPearson İlkesi
Referans Asit Bazlık Gücü
H+
, Mg2+
, Sc3+
F-
> Cl-
> Br-
> I-
Hg2+
F- < Cl- < Br- < I-
Li-I + Ag-F → Li-F + Ag-I ΔH = -17 kcal/mol
SY YS SS YY
HgF2 + BeI2 → HgI2 + BeF2 ΔH = - 95 kcal/mol
YS SY YY SS
SERT
YUMUŞAK
Sert –sert etkileşimi enerji yönünden daha baskındır.

5. HOMO-LUMO
farkı büyük
Kararlı Kararlı Kararlı değil
SA SB YA YB SA YB
Kovalent Etkileşim Zayıf Kuvvetli Zayıf
İyonik Etkileşim Kuvvetli Zayıf Zayıf
AgI(k) YA-YB (kovalent bileşik)
suda çözünmez.
AgF(k) YA-SB (iyonik bileşik)
Suda çözünür
NaF < NaCl <NaBr<NaI (iyonik bileşikler)
Katyon-anyon yarıçapı farkı arttıkça sudaki çözünürlük artar.
SA-SB iyonik katkı ve sudaki çözünürlük artar.

6. sert asit : H+
yumuşak asit : CH3Hg+
K küçük ise → B sert baz
K büyük ise → B yumuşak baz

7. Asit-Baz Etkileşiminin Termodinamiği
A + B AB −∆H = Tepkime entalpisi
E : Elektrostatik Etkileşim Parametreleri
C : Kovalent Etkileşim Parametreleri
Drago-Wayland Eşitliği (gaz fazında)
Lewis asit-baz tepkimelerinin enerjisi, gaz fazında
denel Drago parametreleri kullanılarak hesaplanabilir.
Referans asit I2 CA : 1.00 EA: 1.00
SbCl5 CA : 5.13 ( kovalent katkısı fazla)
Referans baz : N,N-dimetilasetamit, dietil sülfür

8. Drago Parametreleri (denel)

9. ÖRNEK: I2 + C6H6 → I2•C6H6
tepkimesi için ∆H tepkime entalpisini hesaplayınız.
- ∆H = (1.00 x 0.668 + 1.00 x 0.525) = 1.206 kcal/mol (zayıf katılma bileşiği)
ÖRNEK: Aşağıdaki tepkime hangi yöne ilerler?
ÖRNEK: Aşağıdaki eşitliğin ΔH değerini hesaplayınız.
Deneysel değer: - 9.6 kcal/mol
SY YS SS YY

10. SORU: Aşağıdaki çiftlerden hangileri daha serttir?
a) Cu+
Cu3+
b) NH3 PH3 c) BF3 BH3
SORU: Tl (I) katyonu Tl(III) katyonundan daha serttir. Niçin?
SORU: Aşağıdaki tepkimeler hangi yöne ilerler?

11. • Hard Lewis acids:
• Atomic centres of small ionic radius
• High positive charge
• Species do not contain electron pairs in their valence shells
• Low electron affinity
• Likely to be strongly solvated
• High energy LUMO
• Soft Lewis acids:
• Large radius
• Low or partial (delta+) positive charge
• Electron pairs in their valence shells
• Easy to polarise and oxidise
• Low energy LUMOs, but large magnitude LUMO coefficients
• Hard Lewis bases:
• Small, highly solvated, electronegative atomic centres: 3.0-4.0
• Species are weakly polarisable
• Difficult to oxidise
• High energy HOMO
• Soft Lewis bases:
• Large atoms of intermediate electronegativity: 2.5-3.0
• Easy to polarise and oxidise
• Low energy HOMOs but large magnitude HOMO coefficients.
SUMMARY