1. Πρόλογος Η παρουσίαση που ακολουθεί βασίστηκε στο υλικό της ιστοσελίδας Ghost Town , στη διεύθυνση http://www.kiddofspeed.com Κίνητρο αυτής της προσπάθειας είναι η πεποίθηση πως οφείλουμε να μην λησμονούμε γεγονότα τόσο δραματικά, ώστε αντί του εφησυχασμού, να παγιωθεί σε κάθε γενιά η συνείδηση, πως τούτος ο κόσμος, όχι μόνο δεν είναι ιδιοκτησία μας, αλλ’ οφείλουμε να τον επιστρέψουμε ακέραιο σ’ αυτούς που μας τον δάνεισαν: στα παιδιά μας! [email_address]
2. ΠΟΛΗ-ΦΑΝΤΑΣΜΑ η ιστορία μιας πόλης χωρίς σηματοδότες, χωρίς τροχονόμους, που δε χρειάζεται να προσέξεις μην τυχόν χτυπήσεις κανέναν
3.
4. Μοτοσικλετιστικές διαδρομές Πολλές μοτοσικλέτες πέρασαν απ’ τα χέρια μου. Έπαψα να ψάχνω την τέλεια όταν απόκτησα την Kawasaki Ninja . «Βγάζει» 147 ίππους, κροταλίζει σαν πολυβόλο, είναι γρήγορη σαν τον άνεμο και άνετη για μακρινά ταξίδια.
5. Ταξιδεύω πολύ. Η «νεκρή ζώνη» του Τσέρνομπιλ, είναι ένας από τους αγαπημένους μου προορισμούς. Εκεί τρέχω με τη μηχανή μου χωρίς να συναντήσω ψυχή, σε μια τεράστια έκταση. Οι άνθρωποι εγκατέλειψαν τον τόπο κι η φύση θέριεψε. Υπάρχουν όμορφα δάση και λίμνες… Οι δρόμοι δεν πατήθηκαν τα τελευταία 20 χρόνια. Άντεξαν στη φθορά του χρόνου κι ίσως μείνουν έτσι μέχρι να ξαναδοθούν στην κυκλοφορία, σε κάμποσους …αιώνες από σήμερα.
6. Roentgens Προτού ξεκινήσουμε το ταξίδι μας, ας θυμηθούμε λίγα πράγματα για τη ραδιενέργεια: τη μετράμε με το μετρητή Γκάιγκερ . Σε οποιαδήποτε πόλη του κόσμου , η ένδειξη θα είναι 10-12 micro roentgens/ ώρα . Στο Κίεβο, η συσκευή θα δείξει περίπου 12-16 micro roentgens /ώρα . 1.000 micro roentgens = 1 mill roentgen 1.000 mill roentgens = 1 roentgen Συνεπώς, 1 roentgen ισούται με 100.000 φορές μεγαλύτερη από τη μέση ραδιενέργεια σε μια τυπική πόλη. Μια δόση των 500 roentgens μέσα, σε διάστημα 5 ωρών είναι μοιραία για τους ανθρώπους. Παραδόξως, απαιτείται μια δόση 2 ½ φορές μεγαλύτερη για να σκοτωθεί ένα κοτόπουλο!
7.
8.
9. Οι πυροσβέστες που πρώτοι έσπευσαν να κατασβήσουν την πυρκαγιά που ξέσπασε στον αντιδραστήρα, κυριολεκτικά, ψήθηκαν στη στιγμή από την ακτινοβολία γάμα.
10.
11.
12.
13. 600 χρόνια Το βράδυ της Παρασκευής 25 Απριλίου 1986 , οι εργαζόμενοι στον αντιδραστήρα Τσέρνομπιλ-4 έκαναν τις τελευταίες προετοιμασίες για μια δοκιμή που θα γινόταν την επομένη... … με σκοπό να διαπιστωθεί για πόσο χρόνο μετά από ενδεχόμενη διακοπή ρεύματος, μπορούσαν οι ατμοστρόβιλοι να συνεχίσουν να λειτουργούν και να παράγουν ενέργεια.
14.
15.
16. στις 1:23 π.μ. ο υπεύθυνος προσπάθησε να κλείσει τον αντιδραστήρα και να περιορίσει την παραγωγή ενέργειας, όμως… η ακολουθία των σφαλμάτων που είχαν προηγηθεί έφερε το αντίθετο αποτέλεσμα …
17. … απότομη αύξηση της ενέργειας, συσσώρευση ατμού και μια τρομακτική έκρηξη! Το κάλυμμα του πυρηνικού αντιδραστήρα, βάρους 1000 τόνων, ανατινάχτηκε και έγινε θρύψαλα.
36. Αυτός ο γέρος ζει στην περιοχή του Τσέρνομπιλ. Είναι ένας από τους 3.500 ανθρώπους που είτε αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, είτε επέστρεψαν μετά το ατύχημα του 1986. Θαυμάζω αυτούς τους ανθρώπους, επειδή καθένας τους είναι φιλόσοφος με τον τρόπο του…
51. Ήταν οι πρώτοι που έσπευσαν στον τόπο του ατυχήματος και νόμιζαν ότι επρόκειτο για μια κοινή πυρκαγιά. Κανείς δεν τους είπε τι επρόκειτο ν’ αντιμετωπίσουν! Οι πυροσβεστικές αντλίες δεν γύρισαν ποτέ στους πυροσβεστικούς σταθμούς κι οι πυροσβέστες δεν γύρισαν ποτέ στα σπίτια τους.
52.
53. Στη φωτογραφία του Lu Taskey στην προηγούμενη διαφάνεια: Οι «Εκκαθαριστές» καθ’ οδόν για τις εγκαταστάσεις του Τσέρνομπιλ. H αυταρχική κυβέρνηση της Σοβιετικής Ένωσης εξανάγκασε πολλούς νεαρούς στρατιώτες να πάρουν μέρος στον καθαρισμό της περιοχής μετά το ατύχημα του Τσέρνομπιλ, χωρίς να τους δοθούν ειδικές προστατευτικές στολές και επαρκείς εξηγήσεις για τον κίνδυνο που αντιμετώπιζαν. Πάνω από 650.000 «εκκαθαριστές» βοήθησαν στον καθαρισμό της περιοχής μετά την καταστροφή του Τσέρνομπιλ, τον πρώτο χρόνο. Πολλοί απ’ αυτούς ασθένησαν και -σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις- περίπου 8 έως 10.000 πέθαναν από την υπερβολική δόση ραδιενέργειας. Μεταξύ αυτών είναι και εκείνοι που κατασκεύασαν τη «ΣΑΡΚΟΦΑΓΟ», το τσιμεντένιο περίβλημα που κάλυψε τον αντιδραστήρα υπ’ αριθμόν 4.
54. H είσοδος της πόλης Τσέρνομπιλ . Εγκαταλείφθηκε το 1986 , μετά το ατύχημα. Ήταν η βάση των εργατών που δούλευαν στο Εργοστάσιο Παραγωγής Πυρηνικής Ενέργειας. Ο μετρητής Γκάιγκερ δείχνει τώρα την ένδειξη 20-80 microroentgens . Είναι η ασφαλέστερη περιοχή στη νεκρή ζώνη.
55. 18 χλμ μετά το Τσέρνομπιλ & 22 χλμ πριν από την Πόλη-Φάντασμα. Αφήνω τον κεντρικό δρόμο και περνώ μέσα από μικρά, εγκαταλειμμένα χωριά.
56.
57. Ήταν αρκετά βαρετό να συμμετέχει κανείς σε εκλογές με μοναδικό υποψήφιο, μοναδικού κόμματος κι έτσι το ποσοστό συμμετοχής ήταν πολύ χαμηλό. Μέχρι που οι τοπικοί αξιωματούχοι είχαν τη φαεινή ιδέα να προσφέρουν δωρεάν ποτά με αντάλλαγμα την ψήφο. Το γεγονός λειτούργησε σαν κίνητρο για τους εκλογείς, που άρχισαν να δείχνουν ζωηρό ενδιαφέρον για την πολιτική.
58. Η δεξιά πόρτα οδηγεί στο δωμάτιο της οινοποσίας και η αριστερή στο δωμάτιο της κάλπης. Δεν ξέρω αν οι αρχές είχαν την πρόνοια να ορίσουν ως αργία την επόμενη των εκλογών ώστε οι ψηφοφόροι να επιστρέψουν ξεμέθυστοι στις δουλειές τους. Οι ηλικιωμένοι που μου είπαν τούτη την ιστορία δεν θυμούνταν.
59. Εργοστάσιο Πυρηνικής Ενέργειας Σ’ αυτό το σημείο της διαδρομής, η ηχητική προειδοποίηση του μετρητή Γκάιγκερ με παροτρύνει να αναπτύξω ταχύτητα και να διασχίσω την περιοχή πολύ γρήγορα. Η δεντροφυτεμένη περιοχή απέναντί μου ονομάζεται κόκκινο ή «μαγεμένο» δάσος. Το 1986 έλαμπε κατακόκκινο από την ακτινοβολία. Έκοψαν τα δέντρα και τα έθαψαν ένα μέτρο κάτω από τη γη.
60.
61.
62. Αυτή είναι η περιοχή του Εργοστασίου Ατομικής Ενέργειας. Ο μετρητής Γκάιγκερ δείχνει κι εδώ 500-3000 microroentgens /ώρα .
63. Το εργοστάσιο έκλεισε οριστικά το 2000. Σύντομα πρέπει να κατασκευαστεί νέα σαρκοφάγος επειδή η πρώτη χτίστηκε βιαστικά και άρχισε ήδη να αποσυντίθεται.
64. Αυτό είναι το τελευταίο σημείο ελέγχου. Η είσοδος στις μοτοσικλέτες δεν επιτρέπεται και απαιτείται προστατευτική αντι-ραδιενεργή στολή πέρα απ’ αυτό το σημείο… Δεν είμαι και τόσο περίεργη!
65. Πόλη-Φάντασμα Κάνοντας μια παράκαμψη 4 χλμ. βρισκόμαστε στις πύλες της Πόλης-Φάντασμα. Ιδρύθηκε το 1970, 4 χιλιόμετρα βόρεια του αντιδραστήρα. 48.000 άνθρωποι έζησαν εδώ κι αγάπησαν τον τόπο τους. Το 1986 ήταν μια πόλη μοντέρνα, μέσ’ στο πράσινο, όπου η ζωή ήταν άνετη.
66.
67.
68.
69.
70. … βλέπω, όμως, μια επιγραφή στον τοίχο ενός κτιρίου που γράφει: «Το Κόμμα του Λένιν θα μας οδηγήσει στο θρίαμβο του Κομμουνισμού»… … κι αντιλαμβάνομαι ότι τα παράθυρα ανοίχτηκαν για ν ’ αεριστούν τα σπίτια, τον Απρίλιο του 1986!
71. Στην Πόλη Φάντασμα πηγαίνω για βόλτα, μόνη· όμως, ποτέ δεν μπαίνω μόνη μέσα στα κτίρια. Πολλά δεν είναι ασφαλή και σ’ άλλα υπάρχουν θύλακες υψηλής ραδιενέργειας. Είναι και τα αγριογούρουνα που φωλιάζουν μέσα στα κτίρια… Δε θα ‘θελα να γίνω το δείπνο τους.
72. Όταν εξερευνώ κτίρια παίρνω μαζί μου μια φίλη από το Τσέρνομπιλ που είναι επαγγελματίας οδηγός για τους επισκέπτες της νεκρής ζώνης. Είναι ντόπια και γνωρίζει καλά την πυρηνική φυσική. Γυναίκα με λαμπρή προσωπικότητα ! Ωστόσο, σε μέρη όπως το Κόκκινο Δάσος και το κοιμητήριο της Πόλης- Φάντασμα κανείς δεν τολμάει να πάει, ούτε καν οι επιστήμονες με ειδικό εξοπλισμό. Οι συγγενείς των νεκρών δεν μπορούν να τους επισκεφτούν επειδή, εκτός από τους ανθρώπους, εκεί θάφτηκε και ένα μεγάλο μέρος του ραδιενεργού γραφίτη του πυρήνα. Τούτος ο τόπος είναι ένα από τα πλέον μολυσμένα σημεία του πλανήτη!
73. Ξενοδοχείο Βρισκόμαστε στη ρεσεψιόν του μεγαλύτερου ξενοδοχείου της Πόλης-Φάντασμα.
74. Σ’ ένα δωμάτιο, δέντρα που ξεφύτρωσαν από το πέτρινο πάτωμα, μεγαλώνουν
75. Η αίθουσα των συνεστιάσεων, όπου γλεντούσαν στους γάμους, στα γενέθλια και στις γιορτές των αξιωματούχων του κόμματος. Εδώ υπάρχουν περισσότερα σημάδια ζωής απ’ οπουδήποτε αλλού στην Πόλη-Φάντασμα.
76. Σπίτια Στην Πόλη-Φάντασμα μπορείς να περπατήσεις με ασφάλεια σε ανοιχτό χώρο. Ο κίνδυνος κρύβεται στο εσωτερικό των σπιτιών. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στα σπίτια με τ’ ανοιχτά παράθυρα που βλέπουν το εργοστάσιο ατομικής ενέργειας.
77.
78. Όλες οι πόρτες είναι ανοιχτές για να μειωθεί ο κίνδυνος. Μέσα από τις πόρτες ακούγεται ο μακρινός απόηχος της ζωής, όπως κυλούσε εδώ.
79. Καινούρια αρχή Πολλοί αναγκάστη-καν ν’ αφήσουν πίσω τους τα πάντα. Από τις φωτογρα-φίες των προγόνων τους μέχρι και τ’ αυτοκίνη-τά τους. Οι κρατικές υπηρεσίες τους χορήγησαν ρούχα, χρήματα και δημόσια έγγραφα… … σε αντικατά-σταση εκείνων που άφησαν φεύγοντας
80. Είναι απίστευτο! Οι άνθρωποι ζούσαν εδώ, είχαν τα σπίτια τους, τα εξοχικά τους, τις μοτοσικλέτες και τ’ αυτοκίνητά τους, χρήματα, φίλους και συγγενείς, ο καθένας είχε τη ζωή του, τη γωνιά του και ξαφνικά, μέσα σε λίγες ώρες, αυτός ο κόσμος συντρίφτηκε, κατέρρευσε … … κι ύστερα από μια-δυο ώρες δρόμο, στριμωγμένοι σε στρατιωτικά φορτηγά, στάθηκαν κάτω από ένα ντους για να ξεπλυθούν από τη ραδιενέργεια κι άρχισαν μια νέα ζωή, απογυμνωμένοι, δίχως σπίτι, δίχως φίλους, δίχως χρήματα, δίχως παρελθόν και μ’ ένα εξαιρετικά αμφίβολο μέλλον…
81.
82. Στους άδειους δρόμους της Πόλης-Φάντασμα, με το στροφόμετρο κολλημένο στο «κόκκινο», με συναρπάζει να σπάω τη σιωπή, κάνοντας τη μηχανή μου να μουγκρίζει σαν πληγωμένος δεινόσαυρος κι ύστερα να κόβω το γκάζι και ν’ ακούω τα φαντάσματα να βλαστημάν ψιθυριστά τη χιλιοκατοστάρα Kawasaki μου.
83.
84.
85.
86. Στις 27 Απριλίου, όλος ο πληθυσμός την εκκένωσε και σ’ αυτό το δρόμο δεν ξανάγινε παρέλαση από τότε… … πιθανόν να μην ξαναγίνει ποτέ. Η Πρωτομαγιά δεν έφτασε ποτέ σ’ αυτήν την πόλη.
87.
88.
89. Να πως φαίνεται τώρα. Το πάρκο είναι το μέρος της πόλης με τη μεγαλύτερη ραδιενέργεια γιατί βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τον αντιδραστήρα. Τη μέρα της καταστροφής, ο βόρειος άνεμος έφερε τα πρώτα σύννεφα εδώ . Λέγεται ότι οι άνθρωποι έτρεχαν να σωθούν, αντί να ψάχνουν τα παιδιά τους μέσα στο πυρηνικό νέφος ! Δεν ξέρω αν αληθεύει…
90.
91. Κάθε βήμα προς τα συγκρουόμενα ανεβάζει κατά 100 μ R/h την ένδειξη στο μετρητή μου
94. Τη μέρα της καταστροφής, πολλοί μαζεύτηκαν στην ταράτσα για να δουν το όμορφο λαμπερό σύννεφο πάνω από το εργοστάσιο ατομικής ενέργειας… Για τους περισσότερους, ήταν το τελευταίο πράγμα που είδαν στη ζωή τους! Αυτό είναι το υψηλότερο κτίριο της πόλης.
95.
96.
97. Κάποιοι δεν πήραν το ταχυδρομείο τους. Μερικά χαρτιά και το τεύχος Απριλίου του περιοδικού «Ψάρεμα και Κυνήγι». Ίσως να έλειπαν απ’ την πόλη. Ούτως ή άλλως, ποτέ δεν επέστρεψαν.
98. Τα συναισθήματα που αποτυπώθηκαν σε τούτον τον τοίχο είναι: Βόβικ + Τάνια = αγάπη . Αναρωτιέμαι αν επέζησαν. Κι αν επέζησαν, που να βρίσκονται τώρα. Αν έβλεπαν τις φωτογραφίες, ίσως ν’ αναπολούσαν τις ευτυχισμένες μέρες!
99. Το Σάββατο 26 Απριλίου ήταν σημειωμένο στο ημερολόγιο. Ίσως να ήταν μια εξαιρετική ημέρα. Κρίνοντας από τα πράγματα που άφησε ο ένοικος του διαμερίσματος, του άρεσε να ψαρεύει. Πιθανότατα πήγε για ψάρεμα και δεν ξαναγύρισε…
100. … αναρωτιέμαι πως ένιωσε. Είναι σα να κόβεται η ζωή σου στα δύο! Στο ένα κομμάτι έμειναν οι παντόφλες σου που βρίσκονται ακόμα κάτω απ’ το κρεβάτι, οι φωτογραφίες της πρώτης αγάπης πάνω στο πιάνο… … στο άλλο είσαι εσύ, οι αναμνήσεις σου κι ένα καλάμι ψαρέματος!
101. Στην ταράτσα Όταν βρίσκεσαι στην ταράτσα του ψηλότερου κτιρίου σ’ αυτήν την άδεια πόλη έχεις την αίσθηση ότι είσαι εντελώς μόνος στον κόσμο –όπως μοναδική είναι τούτη η πόλη.
102. Απ’ εδώ πρέπει να ήταν εντυπωσιακή η θέα του λαμπερού σύννεφου πάνω από τον αντιδραστήρα.
103.
104.
105. Τη δεύτερη μέρα μετά το ατύχημα, από αυτό το σημείο πάνω στη γέφυρα ήταν καταπληκτική η θέα του τεράστιου ρήγματος στο κέλυφος του αντιδραστήρα, που προκλήθηκε από την έκρηξη.
106.
107.
108.
109.
110. Νηπιαγωγείο Ήρθε η ώρα να σας ευχαριστήσω για την προσοχή σας. Οι τελευταίες φωτογραφίες είναι από το νηπιαγωγείο της πόλης. Υπάρχουν εκατοντάδες αντιασφυξιογόνες μάσκες, το ημερολόγιο μιας δασκάλας και μια τελευταία σημείωση που λέει ότι ο περίπατος του Σαββάτου αναβλήθηκε λόγω ανωτέρας βίας. Οι υπόλοιπες φωτογραφίες δε χρειάζονται σχόλια. Λένε την ιστορία της Πόλης-Φάντασμα πολύ πιο εύγλωττα από τις λέξεις.
111.
112.
113.
114.
115.
116.
117.
118. Η φωτιά του Προμηθέα Τούτο το γλυπτό που ήταν τοποθετημένο στο κέντρο της πόλης, μεταφέρθηκε στο εργοστάσιο παραγωγής πυρηνικής ενέργειας μετά το ατύχημα. Αναπαριστά τον Προμηθέα που κλέβει τη φωτιά απ’ τους Θεούς και τη δίνει στους ανθρώπους… … μένει σ’ αυτούς να δείξουν σύνεση!
Μετάφραση του κειμένου και παραγωγή της παρουσίασης: Παναγιώτης Ράμος Εκπαιδευτικός 18 ο Ενιαίο Λύκειο Θεσ/νίκης Τηλ. 2310-910655
Η παρουσίαση επενδύθηκε με τα παρακάτω μουσικά κομμάτια ή αποσπάσματα: The Scorpions - Loving you Sunday morning Pyx Lax – Title unknown (to me) Sbigniew Preisner – Preisner’s Music – Decision Sbigniew Preisner – Requiem for my friend – Discovering the world Ιδιόμελο αίνων Μ. Δευτέρας Sbigniew Preisner – Requiem for my friend – Meeting Ennio Morricone – Once upon a time in America – Deborah’s theme Beethoven - Symphony n.6 Pastorale – Andante molto mosso The Doors - The End
Ukraine 03187 Kiev-187 Zabolotnogo 20/A Post Box 25 Elena http://www.kiddofspeed.com