4. Rodziny partii politycznych. Kryteria klasyfikacji: genetyczne (podobieństwa w odniesieniu do procesu instytucjonalizacji) materialne (realizacja zbliżonych postulatów programowych)
5. socjalizm demokratyczny: demokracja polityczna (wolna gra sił politycznych, swobody polityczne), demokracja gospodarcza (państwo dobrobytu), demokracja socjalna (realizacja podstawowych praw jednostki), demokracja międzynarodowa, np. SPD, SLD. Socjalistyczne i socjaldemokratyczne własność prywatna, wolna gospodarka rynkowa, antyklerykalizm, np. Liberal Party, PO. Liberalne społeczna gospodarka rynkowa, antykomunizm, zasady etyki chrześcijańskiej, np. CDU, CSU, Chrześcijańsko-Demokratyczne Stronnictwo Pracy (Polska). Chrześcijańsko- demokratyczne zachowanie gospodarki rynkowej, silne państwo, antysocjalizm, np. Partia Republikańska (USA), UPR (Polska). Konserwatywne Główne idee: Typ partii:
6. Główne idee: Typ partii: rozbrojenie w Europie, ochrona środowiska, np. Zieloni 2004 w Polsce. Ekologiczne postulaty rasistowskie, antysemickie, nacjonalistyczne, autorytarne, np. Polska Wspólnota Narodowa, Front Narodowy we Francji. Nacjonalistyczne wyraz konfliktu centrum-peryferie i konfliktów narodowościowych, np. Partia Basków w Hiszpanii. Etniczne i regionalne agraryzm, reprezentacja interesów chłopskich w konflikcie miasto-wieś, np. PSL Chłopskie wypływają z marksizmu-leninizmu, np. Związek Komunistów Polskich „Proletariat” Komunistyczne