จระเข้ หะลาลบริโภคหรือไม่?

1. 1
‫ساح‬‫مت‬‫ل‬‫ا‬ ‫لك‬‫أ‬ ‫حمك‬
«‫للغة‬‫اب‬‫ندية‬‫ال‬‫تاي‬‫ل‬‫ا‬»
‫يف‬‫ل‬‫تأ‬
‫محمود‬‫بن‬‫بد‬‫ع‬‫هللا‬‫الهواىس‬
١٣١٤‫هــ‬-٠١٢٠‫م‬

2. 2
เนื้อจระเข้ หะลาลบริโภคหรือไม่?
ถาม
รายการถามตอบ ผู้ถามได้ถามถึงเรื่องการบริโภคเนื้อจระเข้ ซึ่งอาจารย์ท่านนั้นตอบว่า
เนื้ อจระเข้หะลาลคือกินได้ เพราะถือว่าเป็นที่อนุญาตตามความหมายครอบคลุมกว้างๆ
ของบทบัญญัติในอัลกุรอาน แต่เป็นอายะฮ์และสูเราะฮ์อะไรผมจาไม่ได้แล้ว
จึงขอให้อาจารย์ช่วยชี้แจงหลักฐานเกี่ยวกับเรื่องนี้ให้ชัดเจนด้วย
ศิษย์คนหนึ่งของอาจารย์
ตอบ
หลักฐานดังกล่าวที่อาจารย์ท่านนั้นอ้างมา ผู้เขียนเข้าใจว่าน่าจะเป็นอายะฮ์ที่ 96
สูเราะฮ์ อัลมาอิดะฮ์ ดังที่ผู้เขียนจะชี้แจงและอธิบายความหมายต่อไป
ปั ญ ห า เ รื่ อ ง เ นื้ อ จ ร ะ เ ข้ จ ะ ใ ช้ บ ริ โ ภ ค ไ ด้ ห รื อ ไ ม่ นี้
เป็ น ปั ญ ห า ขั ด แ ย้ ง ร ะ ห ว่ า ง นั ก วิ ช า ก า ร ทั้ งใ น อ ดี ต แ ล ะ ปั จ จุ บั น
ดังที่ผู้เขียนได้เรียนให้ทราบมาตั้งแต่ต้นแล้ว และการที่นักวิชาการท่านใด จะตอบปัญหาใด
ตามมุมมองของตนเอง ก็ไม่ถือว่าเป็นเรื่องผิด
แ ต่ ก่ อ น อื่ น
ผู้เขียนอยากจะอธิบายให้ผู้ฟังทุกท่านรับทราบพอเป็นสังเขปเกี่ยวกับกฎเกณฑ์เรื่องอาหารการ
กินของมุสลิมตามบทบัญญัติเสียก่อนในบางประเด็น เพื่อจะได้เข้าใจคาตอบที่จะถึงต่อไป ดังนี้
(1). โ ด ย พื้ น ฐ า น แ ล้ ว พ ร ะ อ ง ค์ อั ล ล อ ฮ์
ได้ทรงสร้างสรรพสิ่งทุกอย่างบนพื้ นโลกมาเพื่อให้ เกิดประโยชน์แก่มวลมนุษย์ทั้งสิ้น
ดังอัลกุรอานที่ว่า
﴿‫أ‬ ِ‫ِف‬ ‫ا‬‫ذ‬‫م‬ ُ‫مك‬َ‫ل‬ َ‫ق‬َ‫ل‬َ‫خ‬ ‫ى‬ِ‫ذ‬‫َّل‬‫أ‬ َ‫ُو‬‫ه‬‫أ‬ ۡ‫ل‬‫ي‬ِ َ‫م‬ ِ ۡ‫ضۡر‬‫ا‬ً‫ع‬﴾
“พระองค์คือผู้ทรงสร้างเพื่อพวกเจ้า ซึ่งทุกสิ่งทุกอย่างในพื้นพิภพนี้”1
เพ ร าะ ฉ ะ นั้ น โด ย นั ย นี้ ต าม ห ลั ก ก าร เดิ ม ข อ งบ ท บั ญ ญั ติ ก็ คื อ
ทุกสิ่งทุกอย่างที่มนุษย์ใช้บริโภคเป็นอาหาร ถือว่าอนุญาต (‫ة‬َ‫ح‬َ‫اب‬
ِ
‫)ا‬ ทั้งสิ้น
1
สูเราะฮ์ อัลบะเกาะเราะฮ์ อายะฮ์ที่ 29

3. 3
(2). ต่ อม าพ ระอ งค์ อัลลอฮ์ ก็ได้ ท รงมี บั ญ ญั ติ เป็ น ห ลัก ก ารก ว้างๆ
อนุญาตให้มุสลิมบริโภคเฉพาะสิ่งที่ดี และห้ามจากการบริโภค “สิ่งที่น่ารังเกียจ” ทุกชนิด
ทั้งนี้พระองค์ได้ตรัสไว้ในอัลกุรอานที่ว่า
﴿ُ‫م‬ُ‫ه‬َ‫ل‬ ُّ‫ل‬ُِ‫ُي‬َ‫و‬ِ ۡ‫ي‬َ‫ل‬َ‫ع‬ ُ‫م‬ِ‫ر‬َ ُ‫ُي‬َ‫و‬ ِ‫ت‬َ‫ِب‬‫ي‬‫ذ‬‫ط‬‫ل‬‫أ‬ُ‫م‬َ‫ب‬َ‫خ‬ۡ‫ل‬‫أ‬َ‫ث‬ِ‫ئ‬﴾
“และพระองค์ทรงอนุ ญาตแก่พ วกเขา (ให้ บริโภค) สิ่งที่ ดีทั้ งห ลาย
และทรงห้ามพวกเขาจากสิ่งที่น่ารังเกียจทั้งหลาย”2
ค า ว่ า “สิ่ ง ที่ น่ า รั ง เ กี ย จ ” ห รื อ “ َ‫ث‬ِ‫ئ‬ َ‫ب‬َ‫خ‬ۡ‫ل‬‫أ‬” ใ น ที่ นี้ ห ม า ย ถึ ง
“สัตว์ที่น่ ารังเกียจในตัวของมันเอง” ซึ่งเราจะรู้จักความน่ารังเกียจของสัตว์ใดๆ
ได้จากการเป็นพิษภัยของมันต่อผู้บริโภค หรือพฤติกรรมการดารงชีพของมันเป็นที่น่ารังเกียจ
เ รื่ อ ง ค ว า ม ดี ห รื อ ค ว า ม น่ า รั ง เ กี ย จ ข อ ง สั ต ว์
จึงไม่มีส่วนสัมพันธ์กับมุมมองของชาวอาหรับโดยเฉพาะแต่ประการใด
หมายความว่า สัตว์ใดที่ชาวอาหรับรังเกียจ ก็มิใช่ว่าจะต้องเป็นสัตว์ที่ห้ามมุสลิมทั้งโลก,
ทั้งที่เป็นชาวอาหรับและมิใช่ชาวอาหรับ จากการบริโภคมัน
แ ล ะ ใ น ท า น อ ง เ ดี ย ว กั น สั ต ว์ ใ ด ที่ ช า ว อ า ห รั บ ถื อ ว่ า ดี
ก็มิได้หมายความว่าจะต้องเป็นสัตว์ที่หะลาลบริโภคแก่มุสลิมทั้งโลกเช่นเดียวกัน
อิบนุตัยมียะฮ์ ได้กล่าวว่า
ُ‫هللا‬ ‫ذ‬‫َّل‬ َ‫ص‬ ‫ذ‬ ِ‫ِب‬‫ذ‬‫ن‬‫ل‬‫ا‬ ‫ذ‬‫ن‬‫ا‬َ‫ف‬، ُ‫ب‬ َ‫ر‬َ‫ع‬ْ‫ل‬‫ا‬ ُ‫ه‬ْ‫ت‬َ‫ه‬ِ‫ر‬َ‫ك‬ ‫ا‬َ‫م‬ ْ‫م‬ُ ْ‫ْن‬ِ‫م‬ ‫د‬َ‫ح‬‫أ‬‫أ‬ ْ‫م‬ِ‫ر‬َ ُ‫ُي‬ ْ‫م‬َ‫ل‬ ُ‫ه‬َ‫ب‬‫ا‬َ ْ‫ْص‬‫أ‬‫أ‬َ‫و‬ َ‫ذ‬‫َّل‬ َ‫س‬َ‫و‬ ِ‫ه‬ْ‫ي‬َ‫ل‬َ‫ع‬‫ا‬َ‫م‬ ْ‫ِح‬‫ب‬ُ‫ي‬ ْ‫م‬َ‫ل‬َ‫و‬
ُ‫ب‬َ‫ر‬َ‫ع‬ْ‫ل‬‫ا‬ ُ‫ه‬ْ‫ت‬َ َ‫َك‬‫أ‬‫أ‬
“เนื่องจากท่านนะบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม และเศาะหาบะฮ์ของท่านนั้น
ไม่ปรากฏว่าจะมีท่านใดเคยห้ามบริโภคจากสิ่งที่ชาวอาหรับรังเกียจ และไม่มีท่านใดจะเค
ยถือว่าสิ่งที่ชาวอาหรับใช้บริโภค คือสิ่งที่อนุญาต”3
ส รุ ป แ ล้ ว
การการอนุญาตให้บริโภคสัตว์ใดจึงขึ้นอยู่กับคุณลักษณะที่ดีและการมีประโยชน์ต่อสุขภาพในก
ารบริโภคสัตว์นั้น และการห้ามบริโภคสัตว์ใดก็ขึ้นอยู่กับความน่ารังเกียจอันเป็นคุณลักษณะส่
วนตัว และการเป็นอันตรายต่อการบริโภคของมัน ดังกล่าวมาแล้ว
2
สูเราะฮ์ อัลอะอ์รอฟอายะฮ์ที่ 157
3
“มัจญ์มูอ์ อัลฟะตาวี” โดย อิบนุตัยมียะฮ์ เล่ม 17 หน้า 178-179

4. 4
(3). นอกจากนี้ พระองค์อัลลอฮ์ ยังได้ตรัสไว้ในสูเราะฮ์ อัลมาอิดะฮ์ อายะฮ์ที่ 3
ห้ามมุสลิมจากการบริโภคสัตว์บางชนิดและสัตว์ที่ตายในบางลักษณะ คือ
สั ต ว์ ที่ ต า ย เ อ ง , เ ลื อ ด
(ที่ไหลขณะเชือด), สุกร, สัตว์ที่ถูกเปล่งนามอื่นจากอัลลอฮ์ขณะเชือด, สัตว์ที่ถูกรัดคอตาย, สั
ต ว์ ที่ ถู ก ตี ต า ย , สั ต ว์ ที่ ต ก จ า ก ที่ สู ง ต า ย , สั ต ว์ ที่ ถู ก ข วิ ด ต า ย ,
สัตว์ที่ถูกสัตว์ร้ายกัดกินนอกจากเชือดมันทัน,สัตว์ที่ถูกเชือดบนแท่นบูชา, สัตว์ที่ถูกเสี่ยงทายด้
วยไม้ติ้ว
แ ต่ ข้ อ ห้ า ม จ า ก ก า ร บ ริ โ ภ ค สั ต ว์ ดั ง ก ล่ า ว ข้ า ง ต้ น
มียกเว้นเฉพาะในกรณีคับขันเพื่อรักษาชีวิตไว้ ก็อนุญาตให้บริโภคได้
(4). แต่พระองค์อัลลอฮ์ ได้มีพระดารัสไว้ในอัลกุรอานว่า
﴿‫أ‬ۡ‫ي‬ َ‫ص‬ ۡ ُ‫مك‬َ‫ل‬ ‫ذ‬‫ل‬ِ‫ح‬ُ‫د‬ۡ‫ح‬َ‫ب‬ۡ‫ل‬‫أ‬ُ‫ه‬ُ‫م‬‫ا‬َ‫ع‬َ‫ط‬َ‫و‬ ِ‫ر‬‫ۥ‬َ‫ت‬َ‫م‬ۡ ُ‫مك‬‫ذ‬‫ل‬ ‫ا‬ً‫ع‬ِ‫ة‬َ‫ضۡر‬‫ا‬‫ذ‬‫ي‬ ‫ذ‬‫س‬‫ل‬ِ‫ل‬َ‫و‬﴾
“เป็ นที่อนุมัติแก่พวกเจ้าแล้วซึ่งสัตว์ที่ล่าได้ในทะเล และอาหารของมัน
เพื่อเป็ นปัจจัยยังชีพแก่พวกเจ้าและผู้เดินทาง”4
ค า ว่ า “ ท ะเ ล ” ใ น อ า ย ะ ฮ์ นี้ อั ช เช า ก า นี ไ ด้ ใ ห้ ค า อ ธิ บ า ย ว่ า5
หมายถึงแหล่งน้า (ไม่ว่าจะเป็นน้าจืดหรือน้าเค็ม) ที่มีสัตว์น้าอาศัยอยู่ จะเป็นคลอง, แม่น้า
หรือ oasis ในทะเลทราย ก็ตาม
ส่วนคาว่า “สัตว์ที่ล่าได้ในทะเล” นั กวิชาการตัฟสีรส่วนใหญ่ อธิบายว่า
หมายถึงสัตว์น้าที่เราจับมันได้ขณะยังมีชีวิตอยู่ ไม่ว่าจะเป็นปลาหรือสัตว์น้าประเภทใดก็ตาม
คาว่า “และอาหารของมัน” หมายถึงสัตว์น้าที่ตายเอง
แ ล ะ ค า ว่ า “สั ต ว์ น้ า ” ก็ ห ม า ย ถึ ง
“สัตว์ที่ไม่สามารถดารงชีวิตอยู่ได้นอกจากในน้าเท่านั้น”6
อายะฮ์ ข้ างต้ น นี้ เป็ นห ลั กฐาน อนุ ญ าต ให้ บ ริโภ ค สัต ว์น้ าได้ ทุ กช นิ ด
ไม่ว่ามันจะเป็นหรือตายเอง, และไม่ว่ามันจะมีรูปลักษณ์เหมือนกับสัตว์บกที่ห้ามรับประทาน
เช่นสุกรก็ตาม ยกเว้นสัตว์น้าที่น่ ารังเกียจบางชนิดเพราะมี อันตรายต่อผู้บริโภค
ดังจะกล่าวต่อไป
4
สูเราะฮ์ อัลมาอิดะฮ์ อายะฮ์ที่ 96
5
ตัฟสีร “ฟัตหุลเกาะดีร” เล่ม 2 หน้า 114
6
ดังคาอธิบายใน“เอานุลมะอ์บูด” เล่ม 1 หน้า 154

5. 5
(5). ส่วนหลักฐานจากหะดีษนั้ น ท่านนะบี ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิวะสัลลัม
ก็ ไ ด้ ห้ า ม จ า ก ก า ร บ ริ โ ภ ค สั ต ว์ ที่ มี เขี้ ย ว จ า ก สั ต ว์ ดุ ร้ า ย ทุ ก ช นิ ด
และห้ามจากบริโภคนกที่มีกรงเล็บไว้โฉบเฉี่ยวหรือจับเหยื่อทุกชนิด
อะบีษะอ์ละบะฮ์ อัลคุชะนี เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ กล่าวว่า
ُ‫هللا‬ ‫ذ‬‫َّل‬ َ‫ص‬ ِ‫هللا‬ ُ‫ل‬ْ‫و‬ ُ‫س‬َ‫ضۡر‬ ‫ى‬َ َ‫َن‬ِ‫ع‬‫ا‬َ‫ب‬ ِ‫س‬‫ل‬‫ا‬ َ‫ن‬ِ‫م‬ ٍ‫ب‬ َ‫َن‬ ْ‫ى‬ِ‫ذ‬ ِ ُ‫لك‬ ِ ْ‫لك‬‫أ‬‫أ‬ ْ‫ن‬َ‫ع‬ َ‫ذ‬‫َّل‬ َ‫س‬َ‫و‬ ِ‫ه‬ْ‫ي‬َ‫ل‬َ‫ع‬
“ท่านเราะสูลุลลอฮ์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัมได้ห้ามจาก (การบริโภค)
สัตว์ที่มีเขี้ยวทุกชนิดจากสัตว์ดุร้าย”7
อิมามมุสลิมยังได้บันทึกหะดีษนี้ มาจากอะบูฮุร็อยเราะฮ์ เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ
อีกสานวนหนึ่งว่า
‫ام‬َ‫ر‬َ‫ح‬ ُ‫ه‬ُ ْ‫َك‬‫أ‬‫أ‬َ‫ف‬ ِ‫ع‬‫ا‬َ‫ب‬ ِ‫س‬‫ل‬‫ا‬ َ‫ن‬ِ‫م‬ ٍ‫ب‬ َ‫َن‬ ْ‫ى‬ِ‫ذ‬ ُّ ُ‫لك‬
“สัตว์มีเขี้ยวทุกชนิดจากสัตว์ดุร้าย การบริโภคมันเป็ นเรื่องต้องห้าม”8
และอิมามมุสลิมยังได้รายงานมาจากอิบนุอับบาส เราะฎิยัลลอฮุอันฮุมา ว่า
ِ‫ه‬ْ‫ي‬َ‫ل‬َ‫ع‬ ُ‫هللا‬ ‫ذ‬‫َّل‬ َ‫ص‬ ِ‫هللا‬ ُ‫ل‬ْ‫و‬ ُ‫س‬َ‫ضۡر‬ ‫ى‬َ َ‫َن‬ٍ‫ب‬َ‫ل‬ْ‫خ‬ِ‫م‬ ْ‫ى‬ِ‫ذ‬ ِ ُ‫لك‬ ْ‫ن‬َ‫ع‬َ‫و‬ ،ِ‫ع‬‫ا‬َ‫ب‬ ِ‫س‬‫ل‬‫ا‬ َ‫ن‬ِ‫م‬ ٍ‫ب‬ َ‫َن‬ ْ‫ى‬ِ‫ذ‬ ِ ُ‫لك‬ ْ‫ن‬َ‫ع‬ َ‫ذ‬‫َّل‬ َ‫س‬َ‫و‬
ِ ْ‫ي‬‫ذ‬‫ط‬‫ل‬‫ا‬ َ‫ن‬ِ‫م‬
“ท่านเราะสูลุลลอฮ์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้ห้ามจาก (การบริโภค)
สัตว์ที่มีเขี้ยวทุกชนิดจากสัตว์ดุร้าย และนกทุกชนิดที่มีกรงเล็บ”9
คาว่า “สัตว์ที่มีเขี้ ยว” หมายถึงสัตว์ที่มีฟันแหลมคมสาหรับฉีกเนื้ อเป็ นอาหาร
โด ย สิ่งที่ เรี ยก ว่าเขี้ ย ว จะ งอ ก คู่ ข น าน กั น ร ะห ว่างฟั น ห น้ ากั บ ฟั น ก รา ม
โดยมีฟันหน้าคั่นอยู่ระหว่างเขี้ยวทั้งสองประมาณ 4-6 ซี่
7
บันทึกโดย บุคอรี หะดีษเลขที่ 5530; มุสลิม หะดีษเลขที่ 13/1932 และผู้บันทึกท่านอื่นๆ
8
บันทึกโดย มุสลิม หะดีษเลขที่ 15/1933
9
บันทึกโดย มุสลิม หะดีษเลขที่ 16/1934

6. 6
ส่วนคาว่า “สัตว์ดุร้าย” หมายถึงสัตว์ที่ใช้กรงเขี้ยวล่าสัตว์อื่นเป็นอาหาร
สัตว์มีเขี้ ยวและดุร้ายทุกชนิดที่ห้ ามบริโภคดังข้อความที่ระบุในหะดีษข้างต้น
มีความหมายครอบคลุมสัตว์ทุกชนิดที่มีลักษณะดังกล่าว ไม่ว่าจะเป็นสัตว์บก, สัตว์น้า
หรือสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้า
เมื่ อ พิ จ ารณ าสาน ว น ขอ งห ะดี ษ บ ท นี้ อ ย่างถี่ถ้ วน แล้ วจะเห็ น ได้ ว่ า
สัตว์ที่ท่านนะบีห้ามบริโภคจะมีคุณลักษณะในตัวเอง 2 ประการ คือ
1. มีเขี้ยว และ
2. เป็นสัตว์ดุร้าย
เพราะฉะนั้น สัตว์ใดที่มีองค์ประกอบครบทั้งสองประการดังข้างต้น เช่น สิงโต,
เสือทุกชนิด, สุนัขป่ า ฯลฯ ถือว่าเป็นสัตว์ห้ามบริโภคตามหลักการศาสนา
แ ต่ ถ้ าสัต ว์ช นิ ด ใด มี เพี ย งลั ก ษ ณ ะเดี ย ว จาก สอ งลัก ษ ณ ะนี้ ถื อ ว่ า
สัตว์ชนิดนั้นยังอนุญาตให้บริโภคได้ เช่น กระจง (ซึ่งหลายท่านบอกผู้เขียนว่า มันมีเขี้ยว)
แต่มันก็มิใช่สัตว์ดุร้าย หรืออย่างเช่นปลาฉลาม ซึ่งแม้จะเป็นสัตว์ดุร้าย แต่มันก็ไม่มีเขี้ยว
จะมีก็เฉพาะ “ฟัน” เพียงอย่างเดียวเท่านั้น
กระจงและปลาฉลาม จึงถือว่า เป็นสัตว์ที่อนุญาตให้บริโภคได้
ทีนี้ เราหันกลับมาพิจารณา “สัตว์” จากคาถามข้างต้น คือ จระเข้
ดั ง ไ ด้ ก ล่ า ว ม า แ ล้ ว ว่ า
นักวิชาการทั้งอดีตและปัจจุบันต่างขัดแย้งกันในเรื่องการอนุญาตให้บริโภคเนื้อจระเข้
อิมาม อะบู หะนี ฟ ะฮ์ กล่าวว่า สัตว์กินเนื้ อทุ กชนิ ด ไม่ ว่าใหญ่หรือเล็ก
ถือเป็นสัตว์ดุร้ายที่ห้ามบริโภคทั้งสิ้น
ตามนัยนี้ จระเข้จึงเป็นสัตว์ต้องห้ามตามทัศนะของอิมามอะบูหะนีฟะฮ์
อิบนุลกอสิมได้อ้างรายงานทัศนะหนึ่งจากอิมามมาลิกว่า การบริโภคสัตว์ดุร้ายที่มีเขี้ยว
เ ป็ น สิ่ ง น่ า รั ง เ กี ย จ ( ْ‫و‬ ُ‫ر‬ْ‫ك‬ َ‫م‬‫ه‬ ) แ ต่ ไ ม่ ถึ ง กั บ ต้ อ ง ห้ า ม ( ْ‫ي‬ ِ‫ر‬ َْ‫َت‬ )
ซึ่งทัศนะนี้เป็นทัศนะสานุศิษย์ส่วนใหญ่ของอิมามมาลิก10
แต่อิมามมาลิกเอง ได้รายงานหะดีษเรื่องห้ าม (‫ام‬َ‫ر‬َ‫)ح‬ บริโภคสัตว์ดุร้ายที่มีเขี้ยว
จ า ก ส า น ว น ก าร ร าย งาน ข อ ง อ ะ บู ฮุ ร็ ฮ ย เร า ะ ฮ์ เร า ะ ฎิ ยั ล ล อ ฮุ อั น ฮุ
ดังการบันทึกของอิมามมุสลิมข้างต้น แล้วท่านก็กล่าวในตอนท้ายหะดีษว่า
َ‫ُو‬‫ه‬َ‫و‬ُ‫ر‬ْ‫م‬‫أ‬‫ل‬ْ‫ا‬َ‫َن‬َ‫د‬ْ‫ن‬ِ‫ع‬
“มันคือ ภารกิจ (ที่ต้องปฏิบัติ) สาหรับเรา”11
10
“ฟิกฮุสสุนนะฮ์” เล่ม 3 หน้า 255
11
“อัลมุวัฏเฏาะอ์” โดย อิมามมาลิก หะดีษเลขที่ 1097

7. 7
คากล่าวนี้แสดงว่า สัตว์ดุร้ายที่มีเขี้ยวทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นสิงโต, เสือ, จระเข้ เป็นต้น
เป็นสัตว์ห้ามบริโภคในทัศนะของท่าน
อิ ม า ม ช า ฟิ อี แ ล ะ อิ ม า ม อ ะ ห์ มั ด มี ทั ศ น ะ ว่ า
การบริโภคเนื้อจระเข้เป็นสิ่งต้องห้ามเช่นเดียวกัน12
นี่คือบทสรุปจากทัศนะของนักวิชาการในอดีต
สาหรับนักวิชาการยุคใหม่ที่โน้มเอียงไปทางอนุญาตให้บริโภคเนื้อจระเข้ได้เท่าที่ผู้เขียน
อ่ า น เ จ อ ก็ คื อ ِ‫ء‬‫ا‬َ‫ت‬ ْ‫ف‬ ‫ال‬ ِ‫ل‬ ُ‫ة‬َ‫م‬ ِ‫ئ‬ ‫ا‬ ‫ذ‬‫دل‬ ‫ا‬ ُ‫ة‬َ‫ن‬ْ‫ج‬‫ذ‬‫ل‬‫ل‬ َ‫ا‬
หรือคณะกรรมการถาวรสาหรับตอบปัญหาแห่งราชอาณาจักรซาอุดีอาระเบีย
แต่คณะกรรมการฯ ดังกล่าวนี้ก็เสนอแนะว่า ที่รอบคอบก็คือไม่ควรบริโภคเนื้อจระเข้!
ทั้งนี้เพื่อหลีกเลี่ยงจากความขัดแย้ง และเทน้าหนักให้ด้านหลักฐานห้าม13
ส่วนนักวิชาการอาหรับอีกท่านหนึ่ง คือ ชัยค์มุหัมมัด บินศอลิห์ อัลอุษัยมีน
ได้กล่าวว่า14
َ‫ىن‬ْ‫ث‬َ‫ت‬ ْ‫س‬‫ا‬َ‫و‬ ، ِ‫ث‬ْ‫ي‬ِ‫د‬َ‫ح‬ْ‫ل‬‫ا‬َ‫و‬ ِ‫ة‬َ‫ي‬‫ل‬ ْ‫ا‬ ِ‫م‬ْ‫و‬ُ‫م‬ُ‫ع‬ِ‫ل‬ ،‫ل‬ َ‫ال‬َ‫ح‬ ِ‫ه‬ْ‫ي‬ِ‫ف‬ ‫ا‬َ‫م‬ ُّ ُ‫ُك‬َ‫ف‬ ، ْ‫ْي‬ َ‫ش‬ ِ‫ر‬ْ‫ح‬َ‫ب‬ْ‫ل‬‫ا‬ ِ‫ِف‬ ‫ا‬‫ذ‬‫م‬ِ‫م‬ َ‫ىن‬ْ‫ث‬َ‫ت‬ ْ‫ُس‬‫ي‬ َ‫ال‬ َ‫و‬
،َ‫ة‬‫ذ‬‫ي‬َ‫ح‬ْ‫ل‬‫ا‬ َ‫و‬ َ‫ح‬‫ا‬ َ‫س‬ْ‫م‬ِ‫ت‬‫ل‬‫ا‬َ‫و‬ َ‫ع‬ َ‫د‬ْ‫ف‬ ِ‫الض‬ ِ‫اء‬َ‫م‬َ‫ل‬ُ‫ع‬ْ‫ل‬‫ا‬ ُ‫ض‬ْ‫ع‬َ‫ب‬‫ذ‬ ُ‫لك‬ ‫ذ‬‫ن‬ ‫أ‬‫أ‬ ُ‫ح‬ ِ‫ج‬‫ا‬‫ذ‬‫الر‬ َ‫و‬ِ‫ر‬ْ‫ح‬َ‫ب‬ْ‫ل‬‫ا‬ ِ‫ِف‬ ‫ذ‬‫ال‬
ِ
‫ا‬ ُ‫إ‬ُِْ‫ع‬َ‫ي‬ َ‫ال‬ ‫ا‬َ‫م‬
‫ل‬َ‫ال‬َ‫ح‬َُ‫َّل‬ْ‫ع‬‫أ‬ ُ‫هللا‬َ‫و‬
“ไม่มีข้อยกเว้นสาหรับสัตว์น้ าชนิดใด (ในด้านอนุ ญาตให้บริโภคได้)
ดั ง นั้ น สั ต ว์ ทุ ก ช นิ ด ที่ ( อ า ศั ย ) อ ยู่ ใ น น้ า ถื อ ว่ า ห ะ ล า ล
เพราะความหมายครอบคลุมของอายะฮ์อัลกุรอานและหะดีษ, นักวิชาการบางท่านได้ยกเ
ว้น ( คื อ ห้ าม บ ริโภค ) ก บ , จ ระเข้ แ ล ะงู แ ต่ ทั ศ น ะที่ มี น้ าห นัก ก็ คื อ
สัตว์ทุกชนิดที่ไม่สามารถดารงชีวิตได้นอกจากในน้า ถือว่าหะลาล วัลลอฮุ อะอ์ลัม”
ชี้แจง
ผู้เขียนมีข้อสงสัยจากคากล่าวข้างต้นของชัยค์มุหัมมัด บินศอลิห์ อัลอุษัยมีน
หลายประการดังต่อไปนี้
12
“ฟัตหุลบารี” โดย อิบนุหะญัร อัลอัสเกาะลานี เล่ม 9 หน้า 619; “อัลมัจญ์มูอ์” โดย อิมามนะวะวี เล่ม 9
หน้า 32; “อัลมุฆนี” โดย อิบนุกุดามะฮ์ เล่ม 9 หน้า 338
13
“เมาสูอะตุลอะห์กามอัชชัรอียะฮ์” เล่ม 3 หน้า 257-258
14
“เมาสูอะตุลอะห์กามอัชชัรอียะฮ์” เล่ม 3 หน้า 252

8. 8
1. ทัศนะของท่านที่ว่า สัตว์น้าทุกชนิดใช้บริโภคได้โดยไม่มีข้อยกเว้นสัตว์ชนิดใดทั้งสิ้น
เ พ ร า ะ อ า ย ะ ฮ์ ที่ 96 จ า ก สู เ ร า ะ ฮ์ อั ล ม า อิ ด ะ ฮ์
ที่ผ่านมาแล้วได้กล่าวอนุญาตไว้แบบครอบคลุมนั้น
ขอถามว่า แล้วสัตว์น้าที่เป็นอันตรายต่อผู้บริโภค เช่น ปลาปักเป้ า, แมงกะพรุนไฟ
หรือไข่แมงดาถ้วย ฯลฯ จะอนุญาตให้บริโภคได้หรือไม่?
แน่นอน! คาตอบก็คือ สัตว์น้าเหล่านี้ ย่อม “ถูกยกเว้น” จากการอนุญาตให้บริโภค
เพ ร า ะ มั น เป็ น สั ต ว์ ที่ น่ า รั งเกี ย จ เนื่ อ งจ า ก มี อั น ต ร า ย ต่ อ ผู้ บ ริ โ ภ ค
ดังที่ได้อธิบายผ่านมาแล้วตอนต้น
ฉ ะ นั้ น ข้ อ อ้ า งข อ ง ชั ย ค์ มุ หั ม มั ด บิ น ศ อ ลิ ห์ อั ล อุ ษั ย มี น ที่ ว่ า
สัตว์น้าทุกชนิดใช้บริโภคได้โดยไม่มีข้อยกเว้น จึงไม่น่าจะถูกต้อง
2. ค า ก ล่ า ว ข อ งชั ย ค์ มุ หั ม มั ด บิ น ศ อ ลิ ห์ อั ล อุ ษั ย มี น ที่ ว่ า
“สัตว์ทุกชนิดที่ไม่สามารถดารงชีวิตได้นอกจากในน้าถือว่าหะลาล” นั้น คากล่าวนี้ถือว่าถูกต้อง
แ ต่ ไ ม่ ทั้ ง ห ม ด เ พ ร า ะ สั ต ว์ ที่ ผู้ เ ขี ย น ย ก ตั ว อ ย่ า ง ม า
ล้ ว น เป็ น สัต ว์ น้ าอ ย่ างแ ท้ จ ริ งที่ ไม่ ส า ม า ร ถ ด า ร งชี วิ ต อ ยู่ บ น บ ก ไ ด้
แ ต่ เ นื่ อ ง จ า ก มั น เ ป็ น สั ต ว์ ที่ เ ป็ น อั น ต ร า ย ต่ อ ผู้ บ ริ โ ภ ค
จึงต้องถูกยกเว้นจากการอนุญาตให้บริโภคได้ ดังกล่าวมาแล้วในข้อที่ 1.
3. คาถามข้อต่อมาก็คือ กบ, จระเข้ และงู ถือเป็นสัตว์น้าหรือไม่?
คาตอบและทัศนะที่ถูกต้องในเรื่องนี้ก็คือ ทั้งกบ, จระเข้ และงู ไม่ใช่สัตว์น้า
เ พ ร า ะ สั ต ว์ น้ า
หมายถึงสัตว์ที่ไม่สามารถดารงชีวิตอยู่บนบกได้นอกจากอาศัยอยู่ในน้าเพียงอย่างเดียว
ดังคากล่าวของชัยค์มุหัมมัด บินศอลิห์ อัลอุษัยมีนเอง
แต่ทว่ากบ, จระเข้ และงู อาศัยและดารงชีพอยู่ได้ ทั้ งบนบกและในน้ า
จึงเรียกว่าเป็นสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้า
มีรายงานว่า อะฏออ์ บินอะบีเราะบาห์ (เป็ นตาบิอีน , เสียชีวิต ฮ.ศ. 114)
ถูกถามถึง ِ‫اء‬َ‫م‬ْ‫ل‬‫ا‬ ُ‫ن‬ْ‫ب‬
ِ
‫ا‬ (แปลตรงตัวว่า ลูกน้า แต่จะเป็ นสัตว์อะไรผู้ เขียนไม่ ทราบ
เพราะค้นหาปทานุกรมหลายเล่มก็ยังไม่เจอ) ว่า มันควรเป็นสัตว์ล่าบนบกหรือสัตว์ล่าในน้า
ท่านตอบว่า
،ُ‫ه‬ْ‫ن‬ِ‫م‬ َ‫ُو‬‫ه‬َ‫ف‬ َ َ‫َث‬ْ‫ك‬‫أ‬‫أ‬ ُ‫ن‬ ْ‫و‬ُ‫ك‬َ‫ي‬ ُ‫ث‬ْ‫ي‬َ‫ح‬ُ‫ه‬ْ‫ن‬ِ‫م‬ َ‫ُو‬‫ه‬َ‫ف‬ ُ‫خ‬ِ‫ر‬َ‫ف‬ُ‫ي‬ ُ‫ث‬ْ‫ي‬َ‫ح‬َ‫و‬

9. 9
“แหล่งใดที่มันอาศัยอยู่มากกว่า มันก็เป็นสัตว์ของแหล่งนั้น, และแหล่งใดที่มันออกไข่
มันก็เป็นสัตว์ของแหล่งนั้น”15
หมายความว่า ถ้าปกติมันชอบอยู่ในน้ามากกว่าบนบก ก็ให้ถือว่ามันเป็นสัตว์น้า
แต่ถ้ามันออกไข่บนบกก็ให้ถือว่ามันเป็นสัตว์บก
ถ้าเราจะตัดสินกัน ตาม กฎ เกณ ฑ์ข้ อนี้ ปั ญ หาก็มี ว่า แล้วเราจะหุ ก ม์ ว่า
จระเข้เป็นสัตว์บกหรือสัตว์น้า?
เพราะจระเข้ ปกติจะชอบอาศัยอยู่ในน้า แต่มันออกไข่บนบก!
สรุปแล้ว จระเข้จึงไม่ใช่ทั้งสัตว์น้าและสัตว์บก แต่เป็นสัตว์ประเภท “ครึ่งบกครึ่งน้า”
ดังกล่าวมาแล้ว
ในปทานุกรมกล่าวว่า16
ٍ‫ر‬َ‫ب‬ ُ‫ن‬‫ا‬َ‫و‬َ‫ي‬ َ‫ح‬ ُ‫ح‬‫ا‬ َ‫س‬ْ‫م‬ِ‫ت‬‫ل‬َ‫ا‬‫ى‬ ِ‫ئ‬‫ا‬َ‫م‬، ِ‫ب‬‫الضذ‬ ِ ْ‫ُك‬َ‫ش‬ ْ ِ‫ِف‬ ِ‫ف‬ ِ‫ح‬‫ا‬ َ‫و‬‫ذ‬‫الز‬ ِ َ‫َل‬ْ‫ي‬ ِ‫ص‬َ‫ف‬ ْ‫ن‬ ِ‫م‬ُ‫ل‬ْ‫ي‬ِ‫و‬ َ‫ط‬ ِ‫م‬ ْ‫س‬ِ‫ج‬ْ‫ل‬‫ا‬ُ ْ‫ِي‬‫ب‬َ‫ك‬
ِ‫ل‬ُ‫ج‬ْ‫ضۡر‬‫أ‬‫ل‬ْ‫ا‬ ُ ْ‫ي‬ ِ‫ص‬َ‫ق‬ ِ‫َب‬‫ن‬‫ذ‬‫َّل‬‫ا‬. . .
“จ ร ะ เ ข้
เป็ นสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้า จากตระกูลสัตว์เลื้ อยคลานที่มีรูปร่างคล้ายกับแย้, ตัวใหญ่,
หางยาวและขาสั้น . . .”
จ ร ะ เ ข้ ที่ ใ ห ญ่ เต็ ม ที่ บ า ง ตั ว จ ะ มี ค ว า ม สู งป ร ะ ม า ณ 3 ฟุ ต
และความยาวจากหัวจรดปลายหาง ยาวถึง 20 ฟุต
มี ข้ อ มู ล ที่ ค ว ร จ ะ ต้ อ งรั บ ท ร า บ ไ ว้ ป ร ะ ก อ บ ก า ร พิ จ าร ณ าก็ คื อ
จระเข้ทุกชนิดจะต้องขึ้นมาขุดหลุมแล้ววางไข่บนบก
ไข่จระเข้จะใช้เวลาประมาณ 12 สัปดาห์หรือเกือบ 3 เดือน จึงออกเป็นตัว
ร ะ ย ะ เ ว ล า ร ะ ห ว่ า ง นั้ น
แม่จระเข้จะเฝ้าระวังไข่ของมันจนกว่าจะออกเป็นตัวโดยไม่ยอมลงน้าไปหากินตามปกติ แถมบ
า ง ค รั้ ง มั น จ ะ จั บ สั ต ว์ บ ก เ ช่ น ลิ ง , ก ว า ง ห รื อ ต ะ ก ว ด
ที่มาป้ วนเปี้ ยนอยู่ใกล้รังของมันกินเป็นอาหารด้วย
จระเข้จึงหากินได้ทั้งบนบกและในน้า
ส่ ว น ก บ แ ล ะ งู ธ ร ร ม ช า ติ นิ สั ย แ ท้ จ ริ ง ข อ ง มั น คื อ
เป็นสัตว์ที่ชอบหาแมลงหรือสัตว์เล็กๆบนบกกินเป็นอาหาร ดังเป็นที่ทราบกันดี
เพ ร า ะ ฉ ะ นั้ น ก บ แ ล ะ งู จึ งเห มื อ น กั บ จ ร ะ เข้ คื อ ไ ม่ ใ ช่ เป็ น
“สัตว์น้า” ดังความเข้าใจของชัยค์มุหัมมัด บินศอลิห์ อัลอุษัยมีน และนักวิชาการบางท่าน
15
ตัฟสีร “อัลกุรฏุบี” เล่ม 3 หน้า 490
16
“อัลมุอ์ญัม อัลวะซีฏ” เล่ม 1 หน้า 88

10. 10
แต่ถือว่า มันเป็นสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้าเช่นเดียวกัน
หากมีคาถามว่า แล้วกบ, งู, ตัวเงินตัวทอง (เหี้ย) และตะกวด จะบริโภคได้หรือไม่?
คาตอบก็คือ กบห้ามบริโภค เพราะท่านนะบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ห้ามฆ่ากบ17
การที่ท่านนะบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ห้ ามฆ่าสัตว์ (ไม่ว่าสัตว์ชนิดใด)
จะอยู่บนเหตุผลอย่างใดอย่างหนึ่งจาก 2 ประการคือ
1. ห้ามฆ่าเพราะมันมีเกียรติในตัวเอง ได้แก่ มนุษย์
2. ห้ามฆ่าเพราะมันเป็นสัตว์ที่ห้ามบริโภค
สัตว์ที่ห้ามฆ่าในลักษณะนี้ เช่น กบ, มด, ผึ้ง, นกหัวขวาน, นกเหยี่ยวเล็กชนิดหนึ่ง
ฯลฯ
อัลค็อฏฏอบี ได้กล่าวว่า18
ِ
‫ا‬ ،ِ‫ن‬ْ‫ي‬َ‫ر‬ْ‫م‬‫أ‬‫أ‬ ِ‫د‬َ‫ح‬‫أ‬ ِ‫ل‬ َ‫ُو‬‫ه‬ ‫ا‬َ‫م‬‫ذ‬‫ن‬
ِ
‫ا‬َ‫ف‬ ِ‫ان‬َ‫و‬َ‫ي‬َ‫ح‬ْ‫ل‬‫ا‬ َ‫ن‬ِ‫م‬ ِ ِ‫ِل‬ْ‫ت‬َ‫ق‬ ْ‫ن‬َ‫ع‬ ٍ‫ى‬ِ ْ‫ْن‬َ‫م‬ ُّ ُ‫ُك‬َ‫ف‬ِ‫ه‬ ِ‫س‬ْ‫ف‬َ‫ن‬ ْ ِ‫ِف‬ ِ‫ه‬ِ‫ت‬َ‫م‬ْ‫ر‬ُ‫ح‬ِ‫ل‬ ‫ا‬‫ذ‬‫م‬‫ا‬‫ذ‬‫م‬
ِ
‫ا‬َ‫و‬ ، ِ ِ‫م‬َ‫د‬‫ل‬َْ‫َك‬
‫ا‬َ ِ‫ِه‬ِ‫و‬َْ‫َن‬َ‫و‬ ِ‫د‬ُ‫ه‬ ْ‫ُد‬‫ه‬ْ‫ل‬‫ا‬َ‫و‬ ِ‫د‬َ ُّ‫لُّص‬َ‫َك‬ ِ‫ه‬ِ‫م‬ْ‫ح‬َ‫ل‬ ِ ْ‫ي‬ِ‫ر‬ْ‫ح‬َ‫ت‬ِ‫ل‬
“สัตว์ทุกชนิดที่ห้ามฆ่า มิใช่เพราะอื่นใดนอกจากมี (เหตุผล) หนึ่งจากสองประการคือ
บ า ง ค รั้ ง เ ป็ น เ พ ร า ะ มั น มี เ กี ย ร ติ อ ยู่ ใ น ตั ว เ อ ง เ ช่ น
มนุษย์, และบางครั้งเพราะเนื้ อของมันเป็นที่ต้องห้ าม เช่น นกเหยี่ยวเล็กชนิดหนึ่ง,
นกหัวขวาน และสัตว์ที่คล้ายคลึงกับทั้งสองนั้น”
ส่วนงู ก็เป็นสัตว์ที่ห้ามบริโภค เพราะมันเป็นสัตว์ที่ถูกสั่งให้ฆ่า เช่นเดียวกับอีกา, หนู,
เหยี่ยวแดง เป็นต้น
ท่านนะบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม กล่าวว่า
ِ‫ات‬‫ذ‬‫ي‬َ‫ح‬ْ‫ل‬‫ا‬‫ا‬‫و‬ُ‫ل‬ُ‫ت‬ْ‫ق‬ُ‫ا‬
“พวกท่านจงฆ่าบรรดางูทั้งหลาย”19
สัตว์ที่ถูกสั่งให้ฆ่า ก็ด้วยเหตุผลเดียวกันกับสัตว์ที่ห้ามฆ่า ตามทัศนะที่ถูกต้องคือ
เพราะมันเป็นสัตว์ที่ห้ามบริโภค
อิมามนะวะวี ได้กล่าวว่า20
17
ดังหะดีษจากการบันทึกโดย อะบูดาวูด หะดีษเลขที่ 3871; อันนะสาอี หะดีษเลขที่ 4360; หะดีษบทนี้เป็ น
หะดีษเศาะหี้ห์ดังการรับรองโดยชัยค์อัลอัลบานี ใน “เศาะหี้ห์ อะบีดาวูด” หะดีษเลขที่ 3279
18
“มะอาลิม อัสสุนัน” เล่ม 4 หน้า 204
19
บันทึกโดย บุคอรี หะดีษเลขที่ 3297; มุสลิม หะดีษเลขที่ 128/2233
20
“อัลมัจญ์มูอ์” เล่ม 9 หน้า 22

11. 11
‫ام‬َ‫ر‬َ‫ح‬ ُ‫ه‬ُ ْ‫َك‬‫أ‬‫أ‬َ‫ف‬ ِ‫ت‬ َ‫اَن‬َ‫و‬َ‫ي‬َ‫ح‬ْ‫ل‬‫ا‬ َ‫ن‬ِ‫م‬ ِ ِ‫ِل‬ْ‫ت‬َ‫ق‬ِ‫ب‬ َ‫ر‬ِ‫م‬‫أ‬ ‫ا‬َ‫م‬
“สัตว์ใดที่ถูกสั่งให้ฆ่า การบริโภคมันก็เป็นเรื่องต้องห้าม”
และอิบนุตัยมียะฮ์ ได้กล่าวว่า21
ِ‫ات‬‫ذ‬‫ي‬َ‫ح‬ْ‫ل‬‫ا‬ ُ ْ‫لك‬‫أ‬‫أ‬َ ْ‫ي‬ِ‫م‬ِ‫ل‬ ْ‫س‬ُ‫م‬ْ‫ل‬‫ا‬ ِ‫ع‬‫ا‬َ ْ‫م‬
ِ
ِ‫اب‬ ‫ام‬َ‫ر‬َ‫ح‬ ِ‫ب‬ِ‫ضۡر‬‫ا‬َ‫ق‬َ‫ع‬ْ‫ل‬‫ا‬َ‫و‬
“การบริโภคงูและแมงป่ อง เป็นเรื่องต้องห้ามตามมติเอกฉันท์ของบรรดามุสลิม”
ส่ ว น ตั ว เ งิ น ตั ว ท อ ง ห รื อ เ หี้ ย แ ล ะ ต ะ ก ว ด
ก็จัด อ ยู่ใน สัต ว์ที่ ห้ าม บ ริโภ ค เพ ราะมั น เป็ น สัต ว์ ที่ น่ ารังเกี ย จ ( ُ‫ث‬ِ‫ئ‬‫ا‬َ‫ب‬َ‫خ‬ْ‫ل‬َ‫ا‬)
เนื่องจากมันชอบกินซากสัตว์เน่า แม้กระทั่งซากศพของมนุษย์ที่มันเจอหรือขุดได้
ในกรณีของสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้านี้ อิบนุลอะเราะบี ได้กล่าวเอาไว้ว่า
ِ‫ل‬َ‫د‬ ِ‫ه‬ْ‫ي‬ِ‫ف‬ َ َ‫اضۡر‬َ‫ع‬َ‫ت‬ ُ‫ه‬‫ذ‬‫ن‬‫أ‬ ِ‫ل‬ ،ُ‫ه‬ُ‫ع‬ْ‫ن‬َ‫م‬ ِ‫ر‬ْ‫ح‬َ‫ب‬ْ‫ل‬‫ا‬َ‫و‬ ِ َ‫ب‬ْ‫ل‬‫ا‬ ِ‫ِف‬ ُ‫ن‬ ْ‫و‬ُ‫ك‬َ‫ي‬ ْ‫ى‬ ِ‫ذ‬‫اَّل‬ ِ‫ان‬َ‫و‬َ‫ي‬َ‫ح‬ْ‫ل‬‫ا‬ ِ‫ِف‬ ُ‫ح‬ْ‫ي‬ِ‫ح‬ ‫ذ‬‫لص‬َ‫ا‬ُ‫ل‬ْ‫ي‬ِ‫ل‬َ‫د‬ ، ِ‫ن‬َ‫ال‬ْ‫ي‬
َُ‫َّل‬ْ‫ع‬‫أ‬‫أ‬ ُ‫هللا‬َ‫و‬ ‫ا‬ً‫اط‬َ‫ي‬ِ‫ت‬ْ‫ح‬‫ا‬ ِ ْ‫ي‬ِ‫ر‬ْ‫ح‬‫ذ‬‫ت‬‫ل‬‫ا‬ ُ‫ل‬ْ‫ي‬ِ‫ل‬َ‫د‬ ُ‫ب‬‫ذ‬‫ل‬َ‫غ‬ُ‫ي‬َ‫ف‬ ،ٍ ْ‫ي‬ِ‫ر‬َْ‫َت‬ ُ‫ل‬ْ‫ي‬ِ‫ل‬َ‫د‬َ‫و‬ ٍ‫ل‬ْ‫ي‬ِ‫ل‬َْ‫َت‬
“ทัศนะที่ถูกต้องในเรื่องของสัตว์ซึ่งอยู่ได้ทั้งบนบกและในน้าคือ ห้าม (บริโภค)
มั น เ นื่ อ ง จ า ก ส อ ง ห ลั ก ฐ า น ใ น เ รื่ อ ง นี้ ขั ด แ ย้ ง กั น เ อ ง
หมายถึงหลักฐานอนุญาตและหลักฐานห้าม ดังนั้นจึงต้องให้น้าหนักกับหลักฐานห้ามมากกว่า
เพื่อความรอบคอบ”22
เพราะฉะนั้น การอ้างเอาอายะฮ์ที่ 96 ของสูเราะฮ์ อัลมาอิดะฮ์ มาเป็นหลักฐานว่า
อ นุ ญ าต ให้ บ ริ โภ ค ก บ , จ ร ะ เข้ แ ละ งูด้ วย เพ ร าะ มั น เป็ น “สั ต ว์ น้ า ”
ดั ง ค ว า ม ห ม า ย ค ร อ บ ค ลุ ม ข อ ง อ า ย ะ ฮ์ นี้
จึงไม่ถูกต้องตามข้อเท็จจริงและตามธรรมชาตินิสัยที่แท้จริงของสัตว์เหล่านี้
4. แ ม้ ใน ก ร ณี สม มุ ติ ว่าจ ร ะเข้ เป็ น สัต ว์น้ า แ ต่ ที่ สาคั ญ ที่ สุด ก็คื อ
จระเข้เป็นสัตว์ดุร้ายที่มีเขี้ยว จึงเป็นสัตว์ห้ามบริโภค ดังหะดีษถูกต้องที่ผ่านมาแล้วข้างต้น
ชัยค์สุลัยมาน บินศอลิห์ อัลคุรอชี กล่าวว่า
،‫ضۡر‬ْ‫ُو‬‫ه‬ ْ‫ش‬َ‫م‬ ‫ى‬ ِ‫ائ‬َ‫م‬ ٍ‫ر‬َ‫ب‬ ُ‫ان‬َ‫و‬َ‫ي‬َ‫ح‬ ُ‫اح‬ َ‫س‬ْ‫م‬ِ‫ت‬‫ل‬َ‫ا‬، ٍ‫ب‬ َ‫َن‬ ْ‫و‬ُ‫ذ‬ ُ‫ه‬‫ذ‬‫ن‬‫أ‬ ِ‫ل‬ ُ‫ه‬ُ ْ‫َك‬‫أ‬‫أ‬ ُ‫ز‬ ْ‫و‬ُ َ‫َي‬ َ‫ال‬ ،ِ‫ة‬َ‫ب‬ ْ‫ذ‬َ‫ع‬ْ‫ل‬‫ا‬ ِ‫ه‬‫ا‬َ‫ي‬ِ‫م‬ْ‫ل‬‫ا‬ ِ‫ِف‬ ُ‫إ‬ُِْ‫ع‬َ‫ي‬
َ‫ن‬ِ‫م‬ ٍ‫ب‬ َ‫َن‬ ْ‫ى‬ِ‫ذ‬ ِ ُ‫لك‬ َ ْ‫لك‬‫أ‬‫أ‬ َ‫ذ‬‫َّل‬ َ‫س‬َ‫و‬ ِ‫ه‬ْ‫ي‬َ‫ل‬َ‫ع‬ ُ‫هللا‬ ‫ذ‬‫َّل‬ َ‫ص‬ َ‫م‬‫ذ‬‫ر‬َ‫ح‬ ْ‫د‬َ‫ق‬َ‫و‬ِ‫ع‬‫ا‬َ‫ب‬ ِ‫س‬‫ل‬‫ا‬
“จระเข้เป็ นสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้าที่รู้จักกันอย่างแพร่หลาย, อาศัยอยู่ในน้าจืด,
ไม่ อนุ ญ าต ให้ บ ริโภ ค มั นเพ ราะมั นเป็ น สัต ว์มี เขี้ ย ว ซึ่งท่ าน เราะสูลุ ลลอ ฮ์
ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้ห้ามบริโภคสัตว์มีเขี้ยวทุกชนิดที่ดุร้าย”23
21
“อัลฟะตาวี” เล่ม 11 หน้า 609
22
ตัฟสีร “อัลกุรฺฏุบี” เล่ม 3 หน้า 490
23
“ُ‫ز‬ْ‫و‬َُ‫َي‬ َ‫ال‬‫ا‬َ‫م‬َ‫و‬ ُ‫ه‬ُ ْ‫َك‬‫أ‬‫أ‬ ُ‫ز‬ْ‫و‬َُ‫اَي‬َ‫م‬ ،ُ‫ان‬َ‫و‬َ‫ي‬َ‫ح‬ْ‫ل‬َ‫ا‬” หน้า 44

12. 12
ผู้เขียนไม่เคยเจอว่า จะมีนักวิชาการท่านใดปฏิเสธในแง่ที่ว่า จระเข้เป็นสัตว์มีเขี้ยวที่
ดุร้าย
แต่ที่นักวิชาการบางท่านหรือหลายท่านมีแนวโน้มว่า อนุญาตให้บริโภคเนื้อจระเข้ได้
(แม้จะยอมรับว่าเป็นเรื่องน่ารังเกียจก็ตาม) ก็เพราะเหตุผล 2 ประการ คือ
1. เพ ราะเข้ าใจว่า จระเข้เป็ นสัตว์น้า (คือสัตว์ที่อาศัยอยู่เฉพ าะในน้า)
จึงอนุญาตให้บริโภคได้ โดยอ้างความหมายครอบคลุมกว้างๆ ของอายะฮ์ที่ 96 สูเราะฮ์
อัลมาอิดะฮ์ เป็นหลักฐาน
ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับเรื่องนี้ ผู้เขียนได้อธิบายผ่านมาแล้ว จึงไม่ขอชี้แจงซ้าอีก
2. เพราะในบางทัศนะของอิมามมาลิกถือว่า สิ่งที่ห้ าม (‫ام‬َ‫ر‬ َ‫)ح‬ บริโภค
ก็คือสิ่งที่พระองค์อัลลอฮ์ ได้ทรงระบุห้ามเอาไว้ในอัลกุรอานเท่านั้น
ส่วนสิ่งที่อัลกุรอานมิได้ระบุการห้ามเอาไว้ ถือว่า เป็นที่อนุมัติทั้งหมด
ส่ ว น ก า ร “ห้ า ม ”บ ริ โภ ค สั ต ว์ ใ ด ดั งที่ มี ป ร า ก ฏ ใ น บ า งห ะ ดี ษ
การห้ามดังกล่าวถือว่าการบริโภคสัตว์นั้นเป็นเรื่องน่ารังเกียจ (‫ه‬ْ‫و‬ُ‫ر‬ْ‫ك‬َ‫م‬) มิใช่ห้ามขาดจากบริโภค
(‫ام‬َ‫ر‬َ‫ح‬)
ตัวอย่างเช่น สานวนในหะดีษจากการรายงานของอะบูษะอ์ละบะฮ์ เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ
ที่ผ่านมาแล้ว กล่าวว่า
“ท่านเราะสูลุลลอฮ์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้ห้าม (จากการบริโภค)
สัตว์มีเขี้ยวทุกชนิดที่ดุร้าย”
ค า ว่ า “ห้ า ม ”
ในหะดีษบทนี้ ตามทัศนะของสานุศิษย์ส่วนใหญ่ของอิมามมาลิกจึงหมายถึง “มักรูฮ์”
หรือน่ารังเกียจที่จะบริโภคสัตว์มีเขี้ยวที่ดุร้าย
แต่ทัศนะดังกล่าวนี้ ขัดแย้ งกับหะดีษที่รายงานมาจาก อะบูฮุ ร็อยเราะฮ์
เร า ะ ฎิ ยั ล ล อ ฮุ อั น ฮุ จ า ก ก า ร บั น ทึ ก โ ด ย อิ ม า ม ม า ลิ ก เ อ ง24
และอิมามมุสลิม25 ด้วยข้อความที่ชัดเจนว่า
‫ام‬َ‫ر‬َ‫ح‬ ُ‫ه‬ُ ْ‫َك‬‫أ‬‫أ‬َ‫ف‬ ِ‫ع‬‫ا‬َ‫ب‬ ِ‫س‬‫ل‬‫ا‬ َ‫ن‬ِ‫م‬ ٍ‫ب‬ َ‫َن‬ ْ‫ى‬ِ‫ذ‬ ُّ ُ‫لك‬
“สัตว์มีเขี้ยวทุกชนิดจากสัตว์ดุร้าย การบริโภคมันเป็ นเรื่องหะรอม (ต้องห้าม)”
ด้วยเหตุนี้ อิมามมาลิกจึงกล่าวยอมรับในตอนท้ายหะดีษบทนี้ว่า
24
“อัลมุวัฏเฏาะอ์” หะดีษเลขที่ 1097
25
หะดีษเลขที่ 13/1933

13. 13
َ‫َن‬َ‫د‬ْ‫ن‬ِ‫ع‬ ُ‫ر‬ْ‫م‬‫أ‬‫ل‬ْ‫ا‬ َ‫ُو‬‫ه‬َ‫و‬
“มันคือ ภารกิจ (ที่ต้องปฏิบัติ) สาหรับเรา”
จากคาพูดดังกล่าวของอิมามมาลิก อิบนุรุชด์ได้กล่าวอธิบายว่า26
ُُ‫ِل‬ْ‫ي‬ِ‫ل‬َ‫د‬ ‫ا‬َ‫م‬ ِ‫أ‬‫ذ‬‫ط‬َ‫و‬ُ‫م‬ْ‫ل‬‫ا‬ ِ‫ِف‬ ِ‫اِل‬َ‫م‬ َ‫ر‬َ‫ك‬َ‫ذ‬َ‫و‬‫ة‬َ‫م‬‫ذ‬‫ر‬َ‫ح‬ُ‫م‬ ُ‫ه‬َ‫د‬ْ‫ن‬ِ‫ع‬ ‫ا‬َ‫َنذ‬‫أ‬‫أ‬
“อิมามมาลิกได้ระบุ ใน อัลมุวัฏเฏาะอ์ด้วยข้อความซึ่งเป็ นหลักฐานว่า มั น
(การบริโภคสัตว์ดุร้ายทุกชนิดที่มีเขี้ยว) เป็นเรื่องหะรอมสาหรับท่าน”
และอัซซุรกอนี ก็ได้อธิบายหะดีษมุวัฏเฏาะอ์ของอิมามมาลิกว่า27
ِ‫أ‬‫ذ‬‫ط‬َ‫و‬ُ‫م‬ْ‫ل‬‫ا‬ ِ‫َب‬‫ه‬ْ‫ذ‬َ‫م‬ ُ‫ر‬ِ‫ه‬‫ا‬َ‫ظ‬َ‫و‬ُ ْ‫ي‬ِ‫ر‬ْ‫ح‬‫ذ‬‫ت‬‫ل‬‫ا‬
“และตามรูปการจากแนวทางอิมามมาลิกในอัลมุวัฏเฏาะอ์ก็คือ หะรอม
(บริโภคสัตว์มีเขี้ยวทุกชนิดที่ดุร้าย)”
สรุปแล้ว แม้ นั กวิชาการจะมีทัศนะขัดแย้งกันในเรื่องการบริโภคเนื้ อจระเข้
แ ต่ ผู้ ที่ ท ร า บ ดี ถึ ง ส ถ า น ภ า พ แ ล ะ พ ฤ ติ ก ร ร ม ข อ ง จ ร ะ เ ข้
และพิ จารณ าห ลั กฐ าน ทั้ งห ม ด ด้ วยค วาม เป็ น ธ รรม ย่อ ม ป ฏิ เสธ ไม่ ได้ ว่า
การบริโภคเนื้อจระเข้เป็นสิ่งต้องห้าม ตามทัศนะที่ถูกต้องในเรื่องนี้
. ‫عَّل‬‫أ‬ ‫وهللا‬
‫محمود‬‫بن‬‫عبد‬‫هللا‬‫الهواىس‬
tel. 08 66859660
‫العَّل‬‫قال‬‫هللا‬‫قال‬‫ضۡرسوهل‬...‫قال‬‫الصحابة‬‫لُس‬‫متويه‬‫ل‬‫اب‬
26
“บิดายะตุลมุจญตะฮิด” เล่ม 1 หน้า 468
27
“อัซซุรกอนี” โดย อัซซุรกอนี เล่ม 3 หน้า 120

14. 14
‫ما‬‫العَّل‬‫نصبك‬‫للخالف‬‫سفاهة‬...‫بي‬‫الرسول‬‫بي‬‫و‬‫قول‬‫فقيه‬
‫وصَّل‬‫هللا‬‫وسَّل‬‫عَّل‬‫بُنا‬‫ن‬‫محمد‬‫وعَّل‬‫هل‬‫أ‬‫ْصابه‬‫أ‬‫و‬
‫ومن‬‫بعهم‬‫ت‬‫سان‬‫ح‬‫اب‬‫ىل‬‫ا‬‫يوم‬‫ادلين‬