1. นำำเสนอ
อำจำรย์ นภัสสรณ์ ฐิติวัฒนำนันท์
วิชำ
ภูมิปัญญำบำงกอก (ท 20206)
กลุมสำระกำรเรียนรู้ภำษำไทย
่
ระดับชั้นมัธยมศึกษำปีที่ 3
โรงเรียนรำชวินิตมัธยม
รำยงำนนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชำ
ภูมิปัญญำบำงกอก

2. คำำนำำ
รำยงำนเรื่องเป็นส่วนหนึ่งของ ภูมิปัญญำบำงกอก (ท 20206)
ชั้นมัธยมศึกษำปีที่ 3 ห้อง 9โดยมีจุดประสงค์ เพื่อกำรศึกษำควำมรู้ที่ได้
จำกเรื่อง ทั้งนี้ ในรำยงำนนี้มีเนื้อหำประกอบด้วยควำมรู้เกี่ยวกับ
ขอบคุณ อำจำรย์ ที่ช่วยให้คำำปรึกษำและคำำแนะนำำ ทำำให้
สำมำรถทำำรำยงำนเรื่องนี้สำำเร็จตำมจุดประสงค์ได้ตั้งไว้
ทำงคณะผู้จัดทำำหวังว่ำ กำรนำำเสนอครั้งนี้จะมีประโยชน์แก่ผู้ฟงั
ไม่มำกก็น้อย
คณะผู้จัดทำำ
17 สิงหำคม 255

3. วัดใน
บำงกอก
ประเทศไทยเรำนับถือศำสนำพุทธ ประชำชนอยู่รวม
กันสงบสุข ภำยใต้คำำสอนของหลักศำสนำ ทำำให้เกิด
อำรยธรรมต่ำง ไม่ว่ำจะเป็น จิตกรรม ประติมำกรรม ในกำร
สร้ำงวัดออกมำ ให้มีควำมสวยงำม น่ำประทับใจ เป็น
วัฒนธรรมที่สืบถอดต่อกันมำ
บำงกอก หรือ กรุงเทพในปัจจุบันนั้น มีวดสำำคัญต่ำงๆ
ั
มำกมำย เป็นโบรำณสถำนที่สวยงำมสืบถอดต่อกัน มำรุน ่
หลำนได้มำเยี่ยมชม ถ้ำท่ำนผู้มีเกียรตพร้อมแล้ว เชิญรับฟัง
รำยงำนได้เลยครับ

4. วัดพระศรีรัตนศำสดำรำม
วัดพระศรีรัตนศำสดำรำมหรืออีกชื่อหนึ่งว่ำวัดพระแก้วเป็นวัดที่มชื่อ
ี
เสียงด้ำนควำมสวยงำมมำก โดยพระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลก โปรด
เกล้ำฯ ให้สร้ำงขึนพร้อมกับกำรสถำปนำกรุงรัตนโกสินทร์ เมื่อ พ.ศ. ๒๓๒๕ แล้ว
้
เสร็จในปี พ.ศ. ๒๓๒๗
เป็นวัดทีสร้ำงขึนในเขตพระบรมมหำรำชวัง ตำมแบบวัดพระศรี
่ ้
สรรเพชญ สมัยอยุธยำ วัดนี้อยูในเขตพระรำชฐำนชั้นนอก ทำงทิศตะวันออก มี
่
พระระเบียงล้อมรอบเป็นบริเวณ เป็นวัดคู่กรุง
รัชกำลที่ ๑ โปรดเกล้ำให้เป็นทีประดิษฐำนพระพุทธมหำมณีรัตน
่
ปฏิมำกรหรือพระแก้วมรกต พระพุทธรูปคู่บ้ำนคู่เมืองของไทย มำประดิษฐำน ณ ที่
นี้ วัดพระศรีรัตนศำสดำรำมนี้ ภำยหลังจำกกำรสถำปนำแล้ว ก็ได้รบกำร
ั

5. สถำปัตยกรรม
ภำยในมีผนังอุโบสถสวยงำมมำกเป็นลำยพุ่มข้ำวบิณฑ์
ปูนปั้นปิด ทองประดับกระจก ซุ้มประตูหน้ำต่ำงเป็นทรงมณฑป
ปิดทองประดับกระจก บำนประตูหน้ำต่ำงทั้งหมดประดับมุกโดย
ฝีมือช่ำงในสมัยรัชกำลที่ ๑ ภำยในพระอุโบสถนี้เป็นที่
ประดิษฐำนพระพุทธรูปที่สำำคัญคู่บ้ำนคู่เมือง เป็นที่เคำรพนับถือ
ของชำวไทย คือ พระพุทธมหำมณีรัตนปฏิมำกร หรือทีคนไทยรี ่
ยกกันจนติดปำกว่ำ พระแก้วมรกตเป็นพระพุทธรูปปำงสมำธิ ซึ่ง
แกะสลักมำจำกหยกสีเขียวเข้มที่มีค่ำและหำยำกมำก ถ้ำใครเคย
ไปแถวสนำมหลวง จะมองเห็นกำำแพงยำวสีขำวล้อมรอบวัดอยู่วัด
หนึ่ง ซึงเป็นวัดที่ใหญ่โตและสวยงำมมำกทีเดียว
่

6. นอกจำกพระอุโบสถซึ่งเป็นที่ประดิษฐำนพระแก้วมรกตแล้ว ภำยใน
วัดพระแก้วก็ยังมีพระระเบียงที่งดงำมมำก ผนังด้ำนในของพระระเบียงมีภำพ
จิตรกรรมฝำผนังเล่ำเรื่องรำมเกียรติ์ตั้งแต่ ต้นจนจบ และมีคำำโคลงจำรึกบน
แผ่นศิลำเพื่ออธิบำยแต่ละภำพติดไว้ที่เสำระเบียงอีกด้วย
สิ่งสำำคัญและสวยงำมในวัดพระแก้วอีกอย่ำงหนึ่งคือ ปรำสำทพระเทพบิดร
เป็นปรำสำทจัตุรมุขยอดปรำงค์ ตั้งอยูระหว่ำงพระอุโบสถกับหอพระมนเทียร
่
ธรรม สร้ำงในสมัยรัชกำลที่ ๔
ในบริเวณวัดพระแก้วนี้ยังมีสถำนที่สำำคัญและงดงำมอีกมำกมำย เช่น
พระมณฑป ซึ่งตั้งอยูด้ำนหลังปรำสำทพระเทพบิดร เป็นพระมณฑปที่มีรูปทรง
่
งำมมำก มีซุ้มประตูทำงเข้ำ ๔ ด้ำน หลังคำมุงด้วยแผ่นทองแดงประดับกระจก
ภำยในพระมณฑปประดิษฐำนตู้พระไตรปิฎก เป็นตู้ยอกมณฑปประดับมุกที่ใช้
เก็บรักษำพระไตรปิฎกฉบับทอง

7. ควำมสำำคัญ
วัดพระแก้วเป็นวัดประกอบพิธีกรรมสำำคัญของพระมหำกษตริย์ ยกตัวอย่ำงเช่น
วัดพระแก้ว เป็นวัดทีตงอยูในเขตพระบรมมหำรำชวัง จึงทำำให้มีลักษณะทีแปลกกว่ำวัดอืนๆ
่ ั้ ่ ่ ่
คือ ไม่มีพระสงฆ์จำำพรรษำอยูในวัดนี้เลยหลำยคนคงเคยไปนมัสกำรพระแก้สมรกตกันมำแล้ว เคยสังเกต
่
ไหมว่ำพระแก้วมรกตจะมีเครื่องทรงทีแตกต่ำงกันไปในแต่ละฤดู ทรำบหรือไม่ว่ำมีเครื่องทรงฤดูอะไรบ้ำง
่
และจะเปลี่ยนเครื่องทรงเมือไร
่
เครื่องทรงของวัดพระแก้วมรกตมีเครื่องทรงฤดูร้อน เครื่องทรงฤดูฝน เครื่องทรงฤดูหนำว ซึ่งเครื่องทรง
เหล่ำนี้ทำำด้วยทองคำำประดับเพชรและสิงมีค่ำชนิดต่ำง ๆ ถือเป็นพระรำชกรณียกิจสำำคัญประกำรหนึ่ง
่
ของพระมหำกษัตริย์ตงแต่รัชกำลที่ ๑
ั้
จนถึงรัชกำลปัจจุบันทีจะต้องเสด็จ ฯ ไปทรงเปลี่ยนเครื่องทรงประจำำฤดูด้วยตนเองซึ่งกำำหนดวัน
่
เปลี่ยน
เครื่องทรงพระ แก้วมรกตมีดังนี้
วันแรม ๑ คำ่ำ เดือน ๔ เปลี่ยนเครื่องทรงฤดูหนำวเป็นเครื่องทรงฤดูร้อน
วันแรม ๑ คำ่ำ เดือน ๘ เปลี่ยนเครื่องทรงฤดูหนำวเป็นเครื่องทรงฤดูฝน
วันแรม ๑ คำ่ำ เดือน ๑๒ เปลี่ยนเครื่องทรงฤดูหนำวเป็นเครื่องทรงฤดูหนำว
ภำยในประดิษฐำนพระบรมรูปพระมหำกษัตริย์แห่งรำชวงศ์จัก กรี
ตังแต่รัชกำลที่ ๑ ถึงรัชกำลที่ ๘ ซึ่งพระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หวจะเสด็จ ฯ
้ ั
ไปทรงถวำยรำชสักกำระพระบรมรูปพระมหำกษัตริยทุกพระองค์ในวันที่ ๖ เมษำยนของทุกปี
์
อันเป็นวันทีระลึกถึงพระมหำจักรีวงศ์ หรือทีเรำเรียกว่ำ “ วันจักรี ”
่ ่

8. กำรเดินทำง
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลำรำม รำชวรมหำวิหำร ตั้งอยู่ด้ำนหลัง
พระบรมมหำรำชวัง ถนนสนำมไชย แขวงพระบรมมหำรำชวัง
เขตพระนคร สำมำรถโดยสำรรถประจำำทำงสำย 12, 44, 82,
91 รถปรับอำกำศ สำย ปอ. 12, 32, 44, 91, 51

9. วัด พระเชตุพ นวิม ลมัง คลำรำมรำช
วรมหำวิห ำร
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลำรำมรำชวรมหำวิหำร
หรือ เรียกอีกชื่อว่ำ
วัดโพธิ์ ถ้ำพูดถึงวัดนี้ทุกคนคงต้องรู้จัก ยักษ์ ยักษ์วัดโพธิ์
เป็นยักษ์ที่แกะสลักด้วยหิน
รูปร่ำงหน้ำตำเป็นยักษ์จีน
วัดโพธิ์ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลำรำมรำช
วรมหำวิหำร พระอำรำมหลวง
ชั้นเอกพิเศษ ชนิดรำชวรมหำวิหำร วัดประจำำรัชกำลที่ ๑
สถำนที่ตั้ง
หลังพระบรมมหำรำชวัง ถนนสนำมไชย เขตพระนคร

10. ประวัติ
วัดนี้เป็นวัดโบรำณสร้ำงมำตั้งแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยำเป็นรำชธำนี
เดิมชื่อ “ วัดโพธำรำม ”แต่ชำวบ้ำนเรียกกันสั้น ๆ ว่ำ วัดโพธิ์ ซึ่งแต่เดิม
เป็นเพียงวัดรำษฎร์เล็ก ๆ เท่ำนั้น ต่อมำในสมัยกรุงธนบุรี วัดโพธิ์จึงได้รับ
กำรบูรณปฏิสังขรณ์และยกฐำนะเป็นพระอำรำมหลวง เมื่อถึงสมัย
รัตนโกสินทร์ พระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลกมหำรำชโปรดให้
สถำปนำวัดนี้ใหม่หมดทั้งพระ อำรำม และพระรำชทำนนำมใหม่ว่ำ “ วัด
พระเชตุพนวิมลมังคลำวำส ” วัดนี้จึงถือเป็นวัดประจำำรำชกำลที่ ๑ ต่อมำ
พระบำทสมเด็จพระจอมเกล้ำเจ้ำอยูหัว ( รัชกำลที่ ๔ ) ทรงเปลี่ยนสร้อย
่
นำมใหม่ว่ำ “ วัดพระเชตุพลวิมลมังคลำรำมรำชวรมหำวิหำร ” และได้ใช้
นำมนี้มำจนทุกวันนี้

11. สิ่ สิงสำำคัญอย่ำงแรกในวัดโพธิก็คือ โบสถ์หรือพระอุโบสถ ซึ่งสร้ำง
่ ์
ในสมัยรัชกำลที่ ๑ เป็นโบสถ์ทสวยงำม มีบำนประตูด้ำนนอกประดับมุก บำน
ี่
ง
หน้ำต่ำงด้ำนนอกแกะสลักลวดลำยปิดทองประดับกระจก ส่วนด้ำนในของบำน
ประตูและหน้ำต่ำงเขียนลำยรดนำ้ำ เสำทุกต้นภำยในโบสถ์มีลำยเขียนสี บริเวณ
ผนังเขียนภำพจิตรกรรม กำำแพงระเบียงของโบสถ์ซึ่งเป็นหินอ่อนแกะสลักเป็น
ส ภำพรำมเกียรติไว้อย่ำงงด งำมพระประธำนในโบสถ์คือ พระพุทธเทวปฏิมำกร
์
เป็นพระพุทธรูปปำงสมำธิ ทีใต้ฐำนชุกชีของพระพุทธรูปเป็นทีประดิษฐำน
่ ่
ำำ
พระบรมอิฐ (บำงส่วน ) ของพระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลกมหำรำช (
รัชกำลที่ ๑ )
คั
ทีวัดโพธิมี "พระพุทธเทวปฏิมำกร" ประดิษฐำนอยูภำยในพระ
่ ์ ่
อุโบสถ ใต้ฐำนชุกชี บรรจุพระบรมอัฐของรัชกำลที่ 1 มีพระวิหำรเป็นที่
ิ
ประดิษฐำนพระพุทธรูปไสยำสน์ทสวยงำมทีสด และองค์ใหญ่เป็นอันดับ 4 ใน
ี่ ่ ุ
ญ ประเทศไทย เป็นพระพุทธรูปก่ออิฐถือปูนพืนพระบำทประดับมุก เป็นภำพมงคล
้
108 ประกำร นอกจำกนั้น วัดโพธิ์ยงมีเจดีย์ทงสิน 99 องค์ ถือว่ำเป็นวัดทีมี
ั ั้ ้ ่
สิ่
เจดีย์มำกที่สดในประเทศไทย และมีพระมหำเจดีย์ 4 รัชกำล คือ รัชกำลที่ 1- 4
ุ
แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
ง
ที่
วัดโพธิ์มีชื่อเสียงด้ำนแพทย์สมัยโบรำณเพรำะ มี แ
กำรจำรึกคำำสอนในศิลำ ทำำกำรสอนปรุงยำ ตรวจโรคและ
นวดแผนโบรำณสืบถอดต่อกันมำ และมีกำรรักษำโรค ที่ น
เรียกว่ำ โยคะ โดยรูปปั้น ฤำษีดัดตน เป็นวัฒนธรรมไทยที่ ะ
ควรเก็บรักษำไว้
น

12. กำรเดิน ทำง
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลำรำม รำชวรมหำวิหำร ตั้งอยูด้ำนหลังพระบรม
่
มหำรำชวัง ถนนสนำมไชย แขวงพระบรมมหำรำชวัง เขตพระนคร สำมำรถ
โดยสำรรถประจำำทำงสำย 12, 44, 82, 91 รถปรับอำกำศ สำย ปอ. 12, 32,
44, 91, 51
เพิม เติม
่
ในปัจจุบันวัดโพธิ์
เปิดอบรมเผยแพร่วิชำกำร
พระนอนขนำดใหญ่มีควำมยำว แพทย์แผนโบรำณ โดยผู้
46 เมตร ผ่ำนกำรอบรมจะได้รับใบ
ประกอบโรคศิลป์จำก

14. วัดมหำธำตุยุวรำชรังสฤษฎิ์รำชวรมหำวิหำร เป็นวัดโบรำณ สร้ำงในสมัยอยุธยำ เดิม
เรียกว่ำวัดสลัก ในรัชสมัยพระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลกมหำรำชเมือทรง
่
ตั้งกรุงรัตนโกสินทร์เป็นรำชธำนี และทรงสร้ำงพระบรมมหำรำชวังเป็นทีประทับและ
่
สร้ำงพระรำชวังบวรสถำนมงคลเป็นทีประทับสมเด็จพระบวรรำชเจ้ำมหำสุรสิงหนำท
่
กรมพระรำชวังบวรสถำนมงคล นั้น วัดสลักเป็นวัดที่อยู่กึ่งกลำงระหว่ำง
พระบรมมหำรำชวังกับพระรำชวังบวรสถำนมงคล สมเด็จพระบวรรำชเจ้ำมหำสุร
สิงหนำทโปรดให้บูรณปฏิสังขรณ์วัดสลักเมือ พ.ศ. 2326 พร้อมกับกำรก่อสร้ำง
่
พระรำชวังบวรสถำนมงคล จำกนั้นทรงเปลี่ยนชื่อวัดจำกวัดสลัก เป็น วัดนิพพำนำ
รำม เมือพระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลกมหำรำชโปรดเกล้ำฯ ให้ใช้วัด
่
นิพพำนำรำมเป็นสถำนทีสังคำยนำพระไตรปิฎกใน พ.ศ. 2331 ได้ทรงพระกรุณำ
่
โปรดเกล้ำฯ พระรำชทำนนำมวัดใหม่ว่ำ “วัดพระศรีสรรเพชญ” และใน พ.ศ. 2346
พระรำชทำนนำมใหม่ว่ำ วัดพระศรีรัตนมหำธำตุรำชวรมหำวิหำร ตำมชื่อวัดในกรุง
ศรีอยุธยำทีเป็นทีประดิษฐำนพระบรมสำรีริกธำตุและเป็นที่ประทับของ
่ ่
สมเด็จพระสังฆรำช

15. วัดมหำธำตุเป็นสถำนทีที่ใช้เป็นทีพระรำชทำนเพลิงพระบุพโพเจ้ำนำยซึ่งดำำรงพระ
่ ่
เกียรติยศสูง ในรัชสมัยพระบำทสมเด็จพระจุลจอมเกล้ำเจ้ำอยูหัว โปรดเกล้ำฯ ให้ใช้
่
พื้นทีของวัดเป็นที่สร้ำงเมรุพระรำชทำนเพลิงพระศพพระบรมวงศ์ชั้นสูง ในปลำย
่
พ.ศ. 2432 โปรดเกล้ำฯ ให้จัดตั้งบำลีวิทยำลัยที่วัดมหำธำตุ เรียกว่ำ มหำธำตุ
วิทยำลัย และย้ำยกำรบอกพระปริยติธรรมมำจำกวัดพระศรีรัตนศำสดำรำม ต่อมำ
ั
ใน พ.ศ. 2437 โปรดเกล้ำฯ ให้สร้ำงอำคำรถำวรวัตถุ เรียกว่ำ สังฆิกเสนำสน์รำช
วิทยำลัย เพื่อใช้ในงำนพระศพ
สมเด็จพระบรมโอรสำธิรำช เจ้ำฟ้ำมหำวชิรุณหิศ สยำมมกุฎรำชกุมำร หลังจำกนั้น
จะทรงอุทศถวำยแก่มหำธำตุวิทยำลัย เพือเป็นทีเรียนพระปริยัติธรรมชั้นสูง ซึ่งจะได้
ิ ่ ่
พระรำชทำนนำมว่ำ “มหำจุฬำลงกรณรำชวิทยำลัย” แต่อำคำรหลังนี้มำสร้ำงเสร็จใน
รัชสมัยพระบำทสมเด็จพระมงกุฎเกล้ำเจ้ำอยู่หว และงำนพระศพสมเด็จพระบรมโอ
ั
รสำธิรำช เจ้ำฟ้ำมหำวชิรุณหิศ สยำมมกุฎรำชกุมำร ทรงจัดทีวัดบวรสถำน
่
สุทธำวำส ใน พ.ศ. 2439 โปรดเกล้ำฯ พระรำชทำนพระรำชทรัพย์ส่วนพระองค์ของ
สมเด็จพระบรมโอรสำธิรำชฯ สยำมมกุฎรำชกุมำร ในกำรบูรณะวัดมหำธำตุและ
พระรำชทำนนำมว่ำ “วัดมหำธำตุยวรำชรังสฤษฎิ์”
ุ

16. 1. พระอุโบสถ ตั้งอยู่หลังพระมณฑปคู่กบพระวิหำร เป็นอำคำรทรงไทยฐำน
ั
สูง หลังคำมุงกระเบื้องเคลือบสี มีช่อฟ้ำใบระกำ หน้ำบันเป็นไม้ แกะสลัก
ปิดทองประดับกระจก กลำงเป็นภำพนำรำยณ์ทรงครุฑจับนำค แวดล้อม
ด้วยภำพเทวดำเหำะด้ำนละ 3 องค์ เหนือขึ้นไปเป็นเทพนม พื้นลำยทั่วไป
เป็นลำยใบเทศก้ำนต่อดอก รอบพระอุโบสถมีเสมำตั้งประจำำ 4 ทิศ ใบเสมำ
สลักเป็นภำพครุฑยุดนำค
2. พระศรีสรรเพชญ์ พระประธำนขนำดใหญ่ในพระอุโบสถ สร้ำงตอนต้นของ
กรุงรัตนโกสินทร์ ปำงมำรวิชัย หน้ำตักกว้ำง 5.16 เมตร สูง 9.96 เมตร
ลงรักปิดทอง เป็นผลงำนของพระยำเทวำรังสรรค์ ช่ำงวังหน้ำในสมัย
รัชกำลที่ 1

17. 3. พระมณฑปพระมณฑป อยู่ภำยในวงพระระเบียง ตั้งอยู่ทำงด้ำนหน้ำของ
พระอุโบสถและพระวิหำร ภำยในประดิษฐำนพระเจดียทองศรีรัตนมหำธำตุ
์
บรรจุพระบรมสำรีริกธำตุไว้ที่ส่วนบนของพระเจดีย์ สำำหรับใต้ฐำนพระเจดีย์
บรรจุพระอัฐิพระบรมชนกนำรถของพระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำ
โลกมหำรำช และสมเด็จพระรำชวังบวรมหำสุรสิงหนำท รอบพระมณฑป
ประดิษฐำนพระพุทธรูป 4 ปำง คือ ปำงประสูติ ตรัสรู้ ปฐมเทศนำ และ
ปรินิพพำน และที่ผนังทั้ง 4 ด้ำน มีพระพุทธรูปสำำริดสมัยสุโขทัยและอยุธยำ
ซึ่งอัญเชิญมำจำกหัวเมืองเหนือในรัชกำลที่ 1 ตั้งอยูรวมทั้งสิ้น 28 องค์
่
4. ต้นพระศรีมหำโพธิ์ - ปลูกในรัชกำลที่ 2 คณะสมณทูตไทยนำำมำจำกเมืองอนุ
รำธปุระ ประเทศลังกำ เมื่อ พ.ศ.2361 ทำงเหนือพระระเบียงด้ำนตะวันออก
ส่วนอีก 2 ต้นนั้น พระรำชทำนไปยังวัดสระเกศและวัดสุทัศน์เทพวรำรำม

18. 5. พระวิหำร - อยูด้ำนหลังพระมณฑป ลักษณะเป็นอำคำรทรงไทยฐำนสูง มีมขโถงด้ำน
่ ุ
หน้ำและด้ำนหลังชำยคำมุขรองรับด้วยเสำสี่เหลี่ยม 6 ต้น ระหว่ำงเสำกั้นเป็นกำำแพง
กรุกระเบื้องปรุ มีบันไดขึนสู่มขด้ำนหน้ำและหลัง ด้ำนละ 2 บันได ผนังด้ำนเหนือและ
้ ุ
ใต้มีหน้ำต่ำงด้ำนละ 12 ช่อง ด้ำนตะวันออกและตะวันตกมีหน้ำต่ำงด้ำนละ 4 ช่อง มี
ประตูอยูกลำงด้ำนละ 1 ประตู หน้ำบันด้ำนหน้ำและหลังเป็นรูปตรำพระรำชสัญจกร
่
ในสมเด็จพระบรมโอรสำธิรำช เจ้ำฟ้ำมหำวชิรุณหิศสยำมมกุฎรำชกุมำร มีภำพ
เทพนมเหำะด้ำนข้ำงด้ำนละ 3 องค์ พื้นลำยทัวไปเป็นลำยดอกลอยใบเทศ
่
6. พระระเบียง - มีพระพุทธรูปซึงอัญเชิญมำจำกทีต่ำงๆ เรียงรำยโดยรอบทั้ง 4 ด้ำน นับ
่ ่
ได้ 108 องค์ (ไม่นับองค์มมทัง 4 ซึงสันนิษฐำนว่ำจะสร้ำงเพิ่มภำยหลัง) จำำนวน 108
ุ ้ ่
นั้นถือเป็นมงคลเรียกว่ำ "อัฏฐตตรุสตมงคล" แปลว่ำ มงคล 108 หมำยควำมว่ำ ลำย
ในฝ่ำพระบำทพระพุทธเจ้ำที่อยูรอบจักร
่

19. 7. พระปรำงค์และพระเจดีย์รำย - อยู่ภำยในวงพระระเบียงด้ำน
เหนือพระวิหำร และด้ำนใต้ของพระอุโบสถ มีพระเจดีย์ด้ำนละ
2 องค์ พระปรำงค์ด้ำนละ 2 องค์ พระปรำงค์ 2 องค์ด้ำนหน้ำ
พระมณฑป สันนิษฐำนว่ำสร้ำงในรัชกำลที่ 2 เป็นที่บรรจุอฐิ
ั
ธำตุของสมเด็จพระสังฆรำชศุขและสมเด็จพระสังฆรำชมี นอก
นั้นเป็นของเดิมที่สมเด็จพระบวรรำชเจ้ำมหำสุรสิงหนำททรง
สร้ำง
8. พระรูปเหมือนของสมเด็จกรมพระรำชวังบวรมหำสุรสิงหนำท -
เป็นร่ำงประทับยืน พระกรทั้ง 2 ประคองพระแสงดำบถวำยเป็น
พุทธบูชำ ประดิษฐำนไว้บนพระแท่นหน้ำพระวิหำรน้อยโพธิ์
ลังกำ พระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช เสด็จมำ
ประกอบพระรำชพิธีประดิษฐำนพระรูปไว้บนแท่นที่ประทับ เมื่อ
วันที่ 3 พฤศจิกำยน พ.ศ.2522
9. วิหำรโพธิลังกำ - หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่ำ วิหำรน้อย สร้ำงใน
์
รัชกำลที่ 4 ตรงที่ตั้งตำำหนักที่พระองค์ทรงประทับอยู่เวลำทรง
ผนวช อยู่ทำงตะวันออกของต้นพระศรีมหำโพธิ์ ซึ่งปลูกในสมัย
รัชกำลที่ 2 กำำแพงแก้วของวิหำรกับฐำนโพธิ์เชื่อมต่อกัน มีซุ้ม
ประตูทั้งหน้ำและหลัง

20. วัดสุทศนเทพวรำรำมรำชวรมหำวิหำร
ั
ถ้ำพูดถึงวัดสุทัศนเทพวรำรำมรำชวรทวิหำรละก็ ต้องพูดถึง
เสำชิงช้ำของที่นั้นเลย แต่มันไม่ใช่เสำชิงช้ำธรรมดำอย่ำงที่คิดนะสิ
ครับ มันเป็นเสำชิงช้ำที่ใหญ่ไม่ได้ไว้สำำหรับโล้เล่นแต่มีไว้สำำหรับ
ประกอบพิธีโล้ชิงช้ำในสมัยโบรำณ ซึ่งเป็นพิธีของศำสนำพรำหมณ์ที่
ปัจจุบันนี้ได้ยกเลิกไปแล้ว ชิงช้ำที่วำนี้อยู่บริเวณหน้ำวัดสุทัศนเทพว
่
รำรำม ทำำจำกไม้และทำสีแดง มองเห็นเด่นชัดแต่ไกลทีเดียว เรำมำดู

21. ประวัต ิ
วัดสุทัศนเทพวรำรำมตั้งอยู่ใจกลำงของกรุงเทพมหำนคร สร้ำงในสมัยพระบำทสมเด็จ
พระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลกมหำรำช แต่เดิมพระรำชทำนนำมว่ำ “ วัดมหำสุทธำวำส ” วัดนี้
สร้ำงขึนเพื่อเป็นทีประดิษฐำนพระโตหรือพระใหญ่ทอัญเชิญมำจำกวัดใน จังหวัดสุโขทัย
้ ่ ี่
ซึงในปัจจุบัน
่
พระพุทธรูปองค์นี้ประดิษฐำนอยู่ภำยในพระวิหำรของวัด
ต่อมำพระบำทสมเด็จพระนั่งเกล้ำเจ้ำอยูหัวโปรดให้สร้ำงพระอุโบสถและหล่อพระ
่
ประธำนใน
พระอุโบสถขึนใหม่ สร้ำงสำลำ กำรเปรียญ พระระเบียงกุฏิเสนำสนะ สัตตมหำสถำน และ
้
พระรำชทำนนำม
วัดใหม่ว่ำ “ วัดสุทัศนเทพวรำรำม ” ภำยในบริเวณวัดมีสิ่งสำำคัญและสวยงำมหลำยอย่ำง
ด้วยกัน

22. สิงสำำคัญ
่
สิ่งสำำคัญอย่ำงแรกของวัดสุทศน์ ฯ ก็คือ พระวิหำร ภำยในเป็นที่ประดิษฐำนพระพุทธ
ั
รูปขนำดใหญ่ปำงมำรวิชัย คือ พระศรีศำกยมุนี พระพุทธรูปองค์นี้หล่อ ผนังด้ำนในของพระ
วิหำรเป็นภำพจิตรกรรมฝำผนังเรื่องในไตรภูมิกถำ ทิศตะวันออกของพระวิหำรเป็นที่ตั้งของ สัต
ตมหำสถำน ซึงหมำยถึงสถำนที่สำำคัญ ๗ แห่งที่พระพุทธเจ้ำประทับหลังคำจำกตรัสรูแล้ว ใน
่ ้
สมัยรัชกำลที่ ๑ ถึงรัชกำลที่ ๕ ใช้บริเวณสัตตมหำสถำนนี้เป็นทีเวียนเทียนในวันวิสำขบูชำ แต่
่
ปัจจุบันนี้ได้เปลี่ยนไปจัดงำนบริเวณรอบพระวิหำรแทนเนื่องจำกตรงบริเวณเดิมสถำนที่คับแคบ
เกินไป
พระอุโบสถหรือโบสถ์ พระอุโบสถของวัดสุทัศน์ จัดว่ำเป็นพระอุโบสถที่ยำวทีสุดใน
่
ประเทศไทย
พระประธำนภำยในพระอุโบสถ คือ พระพุทธตรีโลกเชษฐ์ เป็นพระพุทธรูปปำงมำรวิชัย ทั้งพระ
อุโบสถ
และพระประธำนนี้สร้ำงขึ้นในสมัยรัชกำลที่ ๓ ผนังด้ำนในของพระอุโบสถมีภำพจิตกรรมฝำ
ผนังฝีมือชั่ง
ในสมัยรัชกำลที่ ๓ ซุ้มประตูและหน้ำต่ำงเป็นซุมยอด มีลัดษณะแปลกและงดงำมมำก รอบ ๆ
้
พระอุโบสถ
มีซุ้มเสมำ ๘ ซุ้ม ตั้งอยูบนกำำแพงแก้ว เป็นใบเสมำคู่ซงทำำจำกหินอ่อนสีเทำ สลักเป็นภำพช้ำง ๓
่ ึ่
เศียร

23. ทั้งพระวิหำรและอุโบสถที่เรำได้เข้ำชมควำมสวยงำมไปนั้นตั้งอยูใน
่
บริเวณเขตพุทธำวำสของวัด
ส่วนในเขตสังฆวำสมีสถำนที่ทีสำำคัญคือ ศำลำกำรเปรียญ สร้ำงในสมัยรำชกำล
ที่ ๓ เป็นอำคำรทรงไทย
ที่สวยงำมมำก ภำยในเป็นที่ประดิษฐำน “ พระพุทธเสรฏฐมุนี ” ซึ่งพระบำท
สมเด็จพระนั่งเกล้ำเจ้ำอยู่หัว
โปรดให้หล่อด้วยทองเหลืองของกลักฝิ่นที่จับรวบรวมมำได้เมื่อ พ.ศ. ๒๓๘๒
กำรเดินทำง
วัดสุทัศนเทพวรำรำมรำช
วรมหำวิหำร ตั้งอยู่บริเวณเสำชิงช้ำ
ตรงข้ำมศำลำว่ำกำรกรุงเทพมหำนคร
แขวงเสำชิงช้ำ เขตพระนคร สำมำรถ
โดยสำรรถประจำำทำงสำย 10, 12,
42 รถปรับอำกำส สำย ปอ. 10, 12,
42

25. วัด รำชนัด ดำรำมวรวิห ำร (วัดรำชนัดดำ) เป็นวัดสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์
ตั้งอยู่ใกล้กับป้อมมหำกำฬ ติดกับลำนพลับพลำมหำเจษฎำบดินทร์ซึ่งเป็น
พลับพลำรับแขกเมือง เชิงสะพำนผ่ำนฟ้ำลีลำศ พระบำทสมเด็จพระนั่งเกล้ำ
เจ้ำอยู่หว รัชกำลที่ ๓ ทรงสร้ำงบนสวนผลไม้เก่ำเนื้อที่ประมำณ ๒๕ ไร่ เพื่อ
ั
พระรำชทำนเป็นเกียรติแก่พระรำชนัดดำ คือ พระเจ้ำหลำนเธอพระองค์เจ้ำ
หญิงโสมนัสวัฒนำวดี (ซึ่งภำยหลังเป็นพระมเหสีในรัชกำลที่ ๔) โดยทั้ง
สองพระองค์เสด็จวำงศิลำฤกษ์เมื่อ พ.ศ. ๒๓๘๙

26. จุดเด่นของวัดรำชนัดดำที่ประชำชนมองเห็นได้ทั่วไปเมือผ่ำนมำ
่
ทำงถนนพระรำชดำำเนิน คือ โลหะปรำสำท ซึ่งสร้ำงโดยพระ
รำชดำำริในพระบำทสมเด็จพระนั่งเกล้สเจ้ำอยูหัว เมื่อ พ.ศ.
่
๒๓๘๙ เนื่องจำกทรงมีพระรำชศรัทธำทำำนุบำำรุงพระพุทธ
ศำสนำและทรงทรำบว่ำในสมัยโบรำณมีกำรสร้ำงโลหะ
ปรำสำทเพียง ๒ ครั้งในโลก คือ หลังแรกนำงวิสำขำ แห่งเมือง
สำวัตถี สร้ำงยอดปรำสำททำำด้วยทองคำำ หลังทีสอง พระเจ้ำ
่
ทุฏฐคำมณี แห่งกรุงอนุรำธปุระ ลังกำ ทรงสร้ำงเมือรำว พ.ศ.
่
๓๘๒ หลังคำมุงด้วยแผ่นทองแดง พระบำทสมเด็จพระนั่งเกล้ำ
เจ้ำอยู่หว ได้ทรงสร้ำงโลหะปรำสำทเพื่อเป็นเกียรติแก่พระนคร
ั
แทนกำรสร้ำงพระเจดีย์เช่นพระอำรำมอืน นับเป็นโลหะ
่
ปรำสำทแห่งที่ ๓ ของโลก โดยสร้ำงเป็นปรำสำทสูง ๓ ชัน มี้
ยอดทังหมด ๓๗ ยอด กลำงปรำสำทเป็นช่องกลวง มีบันได
้
เวียน ๖๗ ขัน ให้เดินขึ้นไปดูทวทัศน์ข้ำงบนได้ พระอุโบสถ
้ ิ
เป็นแบบไทย คือ มีช่อฟ้ำ ใบระกำ ต่ำงจำกวัดเทพธิดำรำมซึ่ง
สร้ำงแบบจีน ภำยในพระอุโบสถประดิษฐำนพระพุทธเสฏฐตม
มุนีซึ่งโปรดให้หล่อด้วยทองแดง จำกตำำบลจันทึก เมือง
นครรำชสีมำ เมือ พ.ศ. ๒๓๘๙ ฝำผนังเขียนลำยเทพชุมนุมกับ
่
ดำวดำรำศำสตร์

27. 1. โลหะปรำสำท เป็นปรำสำทที่ทำำด้วยโลหะทังหมด และมีทเดียวในโลก
้ ี่
2. พระอุโบสถ ตั้งอยู่กลำงระหว่ำงพระวิหำรและศำลำกำรเปรียญ คือด้ำนยำวขนำน
กับกำำแพงแก้ว เป็นอำคำรทรงโรง หลังคำมุงกระเบื้อง มีช่อฟ้ำ ใบระกำ หน้ำบัน
ลงรักปิดทอง ประดับด้วยกระจก ภำยในประดิษฐำนพระเสฏฐตตมมุนี ทีหล่อด้วย ่
ทองแดงจำกตำำบลจันทึก นครรำชสีมำ
3. พระวิหำร ตั้งสสกัดอยูทำงด้ำนใต้ของพระอุโบสถ เป็นอำคำรทรงโรง หลังคำมุง
่
กระเบื้อง มีช่อฟ้ำ ใบระกำ หน้ำบันลงรักปิดประดับกระจก เขียนลำยฉลุปิดทองที่
เพดำน ภำยในพระวิหำรทำำเป็นห้องเวชยันตพิมำนไว้กลำง สองข้ำงมีฉัตรเบ็ญจำ
๕ ชั้น มีพระพุทธรูปปำงห้ำมสมุทรเป็นประธำน พระพุทธรูปองค์นี้เดิมเมือสร้ำงไม่ได้
่
ลงรักปิดทอง ต่อเมือได้ลงรักปิดทองแล้วจึงถวำยพระนำมว่ำ "พระพุท ธชุต ิธ รรม
่
นรำสพ"

28. 4. ศำลำกำรเปรีย ญ ตั้งสกัดอยู่ทำงทิศเหนือ
ของพระอุโบสถ ประดิษฐำนพระพุทธรูปปำง
รำำพึง ซึ่งได้หล่อขึ้นเท่ำองค์พระประจำำชันษำ

29. วัดรำชนัดดำรำม วรวิหำรตั้งอยู่ใกล้กับป้อม
มหำกำฬ ติดกับลำนพลับพลำมหำเจษฎำ
บดินทร์ แขวงบวรนิเวศ เขตพระนคร
กรุงเทพมหำนคร

30. วัดบวรนิเวศวิหำรรำชวรวิหำร

31. ประวัติควำมเป็นมำ
• วัดบวรนิเวศวิหำรเป็นวัดชั้นเอกชนิดรำชวรวิหำร ตั้งอยูต้นถนนตะนำวและ
่
ถนนเฟื่องนคร บำงลำำภู กรุงเทพฯ แต่เดิมวัดนี้เป็นวัดใหม่อยุใกล้กับวัดรังษี
่
สุทธำวำส ต่อมำได้รวมเข้ำเป็น วัดเดียวกัน โดยกรมพระรำชวังบวรมหำศักดิ
พลเสพย์ ในรัชกำลที่ ๓ ทรงสร้ำงขั้นใหม่ วัดนี้ ได้รับกำรทะนุบำำรุง และ
สร้ำงสิ่งก่อสร้ำงต่ำงๆขึนจนเป็นวัดสำำคัญวัดหนึ่ง โดยเฉพำะในสมัย ปลำย
้
รัชกำลที่ ๓ เมื่อพระบำทสมเด็จพระนั่งเกล้ำเจ้ำอยู่หัวได้ทรงอำรำธนำ
สมเด็จพระ อนุชำธิรำชเจ้ำฟ้ำมงกุฏ ซึ่งผนวชเป็นพระภิกษุ อยู่วัดสมอรำย
(วัดรำชำธิวำส) เสด็จมำครอง เมื่อ พ.ศ.๒๓๗๕ ทำำให้วัดนี้ได้รับกำรบูรณะ
ปฏิสังขรณ์ และเสริมสร้ำงสิ่งต่ำงๆขึ้นเมื่อพระบำทสมเด็จพระจอมเกล้ำเจ้ำอยู่
หัว ทรงเป็นพระรำชำคณะเสด็จประทับที่วัดนี้แล้วทรง บูรณะปฏิสังขรณ์และ
สร้ำงถำวรวัตถุต่ำงๆเพิ่มเติมขึ้นหลำยอย่ำง พร้อมทั้งได้รับพระรำชทำน
ตำำหนักจำกรัชกำลที่ ๓ ด้วย ในสมัยต่อมำวัดนี้ เป็นวัดที่ประทับของพระมหำ
กษัตริย์ เมื่อทรง ผนวชหลำยพระองค์ เช่นพระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หัว
รัชกำลที่ ๕ และ พระบำทสมเด็จ พระเจ้ำอยู่หัวรัชกำลปัจจุบัน จึงทำำให้วัดนี้
ได้รับกำรทะนุบำำรุงให้คงสภำพดีอยูเสมอ ในปัจจุบัน นี้ ศิลปกรรมโบรำณ
่
วัตถุ และ ศิลปวัตถุ หลำยสิ่งหลำยอย่ำงอยู่ในสภำพดีพอที่จะชม และ ศึกษำ
ได้ เป็นจำำนวนไม่น้อย

33. -เป็นวัดโบรำณที่สร้ำงขึ้นในสมัยอยุธยำ
-เดิมมีชื่อเรียกว่ำ “วัดกลำงนำ” เพรำะ บริเวณรอบวัด
เป็นทุ่งนำ
- สมเด็จกรมพระรำชวังบวรมหำสุรสิงหนำททรงรวบรวม
ชำยฉกรรจ์ชำวมอญจำกพืนทีต่ำงๆ เข้ำมำเป็นกองกำำลัง
้ ่
ทหำรในกำรสู้รบกับพม่ำ และให้ครอบครัวทหำรเหล่ำ
นันตั้งหลักฐำนอยูรอบวัดกลำงนำ พร้อมทั้งให้ก่อสร้ำง
้ ่
ปฎิสังขรณ์วัดกลำงนำ เพือให้พระสงฆ์มอญจำำพรรษำ
่
โดยลอกเลียนนำมวัดและขนบธรรมเนียม
“วัดตองปุ” ซึ่งเป็นวัดทีพระสงฆ์มอญพำำนักอยู่ในกรุง
่
ศรีอยุธยำและลพบุรี

34. -เมือบ้ำนเมืองสงบสุขร้ำงศึกกับพม่ำแล้ว สมเด็จพระบวร
่
รำชเจ้ำมหำสุรสิงหนำท ได้บูรณะวัดตองปุใหม่ทั้งวัด
ได้แก่พระอุโบสถ กุฎสงฆ์ พร้อมทั้งถำวรวัตถุอื่น ๆ เมื่อ
ิ
สำำเร็จ แล้วจึงน้อมเกล้ำฯ ถวำยเป็นพระอำรำมหลวง
พระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลกมหำรำชโปรด
เกล้ำฯ พระรำชทำนนำมใหม่ว่ำ “วัดชนะสงครำมรำช
วรมหำวิหำร” เพือเป็นอนุสรณ์ทสมเด็จพระบวรรำชเจ้ำ
่ ี่
มหำสุรสิงหนำททรงมีชัยชนะต่อพม่ำในกำรรบทัง ๓ ครั้ง
้
ตรำบจนทุกวันนี้

35. -องค์พระประธำนในพระอุโบสถวัดชนะสงครำ มีนำมว่ำ
"พระพุทธนรสีห์ตรีโลกเชฎฐ์ มเหทธิศกดิ์ปูชนียะชยันตะ
ั
โคดม บรมศำสดำอนำวรญำณ” เป็นพระพุทธรูปปูนปั้น
ลงรักปิดทอง ปำงมำรวิชัย หน้ำตัก กว้ำง ๒.๕๐ เมตร สูง
๓.๕๐ เมตร ประดิษฐำนอยูบนฐำนสูง ๒ เมตร เดิมสูง
่
๑.๓๐ เมตร มีอัครสำวกยืนประนมมืออยู่ดำนหน้ำพระ
้
ประธำน ๒ องค์ เบื้องหลังพระประธำนมีประภำมณฑลโพธิ
พฤกษ์และภำพจินตนำกำร เบื้องบนมีฉตรกั้น
ั

37. ถ.จักรพงษ์ แขวงชนะสงครำม เขตพระนคร กรุงเทพฯ

38. วัด กัล ยำณมิต รวรมหำวิห ำร

39. ประวัต ิว ัด กัล ยำณมิต ร
วรมหำวิห ำร
• วัดกัลยำณมิตรวรมหำวิหำร เป็นพระอำรำมหลวงชั้นโท ชนิดวรมหำวิหำร
ตั้งอยูปำกคลองบำงกอกใหญ่ (ฝั่งใต้)
่
แขวงวังกัลยำณ์ เขตธนบุรี กรุงเทพมหำนคร
พื้นที่เขตวิสุงคำมสีมำ กว้ำง ๓๑.๗๕ เมตร ยำว ๔๑.๖๓ เมตร
ทิศเหนือติดแม่นำ้ำเจ้ำพระยำ
ทิศใต้ มีคูหลังวัดเป็นเขต
ทิศตะวันออก มีคูขำงวัดเป็นเขต
้
ทิศตะวันตก ติดคลองบำงกอกใหญ่

40. พระวิห ำรหลวง

41. • สร้ำงเมือ พ.ศ.๒๓๘๐ ได้รบพระมหำกรุณำพระรำชทำนช่วยจำกพระบำทสมเด็จพระนังเกล้ำเจ้ำอยู่หัว
่ ั เป็นพระวิหำร ที่ใหญ่ที่สุด
• วัดสร้ำงมีสัดส่วนงดงำมมำก กำรก่อสร้ำงนั้นวำงรำกฐำนโดยไม่ได้ตอกเสำเข็ม
• ใช้วธีขุดพื้นเป็นสี่เหลี่ยมฐำนกว้ำง ใช้ไม้ซุงทั้งท่อนเรียงทับซ้อนกัน ๒-๓ ชั้น
ิ
• พระวิหำรมีขนำดกว้ำง ๓๑.๔๒ เมตร ยำว ๓๕.๔๘ เมตร
ลักษณะก่อสร้ำงเป็นสถำปัตยกรรมไทย ก่ออิฐถือปูน หลังคำมุงกระเบื้อง ประดับช่อฟ้ำใบระกำ
้
หน้ำบันไดสลักลำยดอกไม้ปนปันประดับกระจก ประตูและหน้ำต่ำงเป็นไม้สักหนำแผ่นเดียว
ู ้
ด้ำนในพระวิหำรหลวงมีผนังประดับลำยดอกไม้
เมือ พ.ศ. ๒๔๓๙ ได้รบกำรอนุรักษ์ซ่อมแซมโดยโครงกำรมรดกโลก
่ ั
ด้ำนหน้ำพระวิหำรหลวงมีตกตำหินศิลปะจีน ที่เรียกว่ำ “อับเฉำ”
ุ๊
เรียงรำยหน้ำพระวิหำรหลวงหรือที่เรียกว่ำ “เซียน” เซีย
ซุมประตูหินศิลปะจีนตังอยู่ หรือที่เรียกว่ำ “ ประตูสวรรค์ “
้ ้ น
พระวิหำรหลวงนี้เป็นที่ประดิษฐำน พระพุทธไตรรัตนำยก
ประตูสวรรค์

42. พระพุท ธไตรรัต นำยก

43. • คนไทยนิยมเรียกว่ำ “พลวงพ่อโต”
• คนจีนนิยมเรียกว่ำ “ชำำปอกง” (ชำำปอฮุคกง)
• สมเด็จพระนั่งเกล้ำเจ้ำอยูหัว เสด็จพระรำชดำำเนินก่อ
่
พระฤกษ์พโต
• เมือวันที่ ๑๘ พฤษภำคม พ.ศ. ๒๓๘๐ หลวงพ่อโต
่
พระพุทธรูปปำงมำรวิชัยทีใหญ่ที่สดใน
่ ุ
พลวงพ่อโต ชำำปอ หน้ำตักกว้ำง ๑๑.๖๕ เมตร สูง
(
กรุงเทพมหำนคร
๑๕.๔๕ เมตร กง )

44. พระอุโบสถ

45. • ตั้งอยู่ทำงทิศตะวันออกของพระวิหำรหลวง เป็นอุโสถที่
ก่ออิฐถือปูน
• ขนำดกว้ำง ๒๑.๘๘ เมตร ยำว ๓๑.๙๐ เมตร ลักษณะ
สถำปัตยกรรมแบบจีน
• ไม่มช่อฟ้ำและใบระกำ หน้ำบันไดประดับปูนปั้นลำย
ี
ดอกไม้ประดับกระเบื้องเคลือบสลับสีลำยจีน ซุมประตู
้
และหน้ำต่ำงปั้นลำยดอกไม้ประดับกระจก
• ภำยในพระอุโบสถ มีภำพจิตกรรมฝำผนังเกี่ยวกับพุทธ
ประวัติและรูปเครื่องบูชำหมูแบบไทยปนจีน
่
• โดยมีพระพุทธรูปบำงป่ำเลไลยก์เป็นพระประธำน
ขนำดอังสำ กว้ำง
๖๐ เซนติเมตร สูง ๕.๖๕ เมตร
พระพุท ธรูป บำงป่ำ เลไลยก์

46. • หอพระธรรมมณเฑียรเถลิงพระเกียรติ ให้สร้ำงใน
พ.ศ. ๒๔๑๘
• เป็นทีเก็บพระไตรปิฎก และพระคัมภีร์ ต่ำงๆ หลังคำ
่
ประดับช่อฟ้ำใบระกำ
หน้ำบันไดสลักลำยเปลวปิดทองประดับ ตรงกลำงสลัก
พระพุทธรูปมหำมงกุฎประดิษฐ์เหนือพำนแว่นฟ้ำ
• บำนประตูและหน้ำต่ำง สลักลำยดอกไม้ปิดทองประดับ
กระจก
หอพระธรรมมณเฑีย รเถลิง พระเ

47. พระวิห ำรน้อ ย

48. • พระวิหำรน้อยตั้งอยู่ทำงทิศตะวันตกของพระวิหำรหลวง
• มีขนำดรูปทรงเดียวกับพระอุโบสถมีลักษณะเป็นศิลปะ
แบบจีน
• ภำยในมีภำพเขียนพุทธประวัติ ฝีมอช่ำงสมัยรัชกำลที่ 3
ื
และเป็นทีประดิษฐำนพระพุทธรูปปำงต่ำงๆ จำำนวนมำก
่
• มีพระประธำนเป็นพระพุทธรูปปำงมำรวิชัยทรงมีพระนำม
ว่ำ “ พระพุทธดิลกโลก
เชฏฐ์ ”
• ศิลปะแบบจีน
พระพุท ธดิล กโลกเชฏฐ์

49. • หอระฆังใหญ่ พระสุนทรสมำจำรย์ (พรม) เป็นผูสร้ำง
้
• เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๖ ตั้งอยู่ทำงทิศตะวันตก ของพระวิหำรหลวง
• ฐำนรูปสี่เหลี่ยม กว้ำง ๘ เมตร สูง ๓๐ เมตร
• ชั้นบนเป็นที่ประดิษฐำนพระพุทธรุปบำงลีลำ
• ชันล่ำงแขวนระฆัง เป็นระฆังที่ใบใหญ่ที่สุดในประเทศไทย
ระฆัง ทีใ บใหญ่ท ส ด ในประเทศไทย
่ ี่ ุ

50. หอระฆังใหญ่

51. วัดระฆังโฆสิตำรำมวรมหำวิหำร

52. ประวัติควำมเป็นมำ
• วัดระฆังโฆสิตำรำมวรมหำวิหำรหรือเป็นที่รู้จกกันในนำม (วัดระฆัง) เป็นพระอำรำม
ั
หลวงชั้นโท เดิมชื่อว่ำ “วัดบำงว้ำใหญ่” เป็นวัดโบรำณมีมำตั้งแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยำ
พระอุโบสถเป็นสถำปัตยกรรมในสมัยรัชกำลที่ 1 มีลำยหน้ำบันเป็นรูปนำรำยณ์ทรง
ครุฑ ภำยในมีภำพจิตรกรรมฝำผนังพระอุโบสถนี้ เป็นทีประดิษฐำนของพระประธำน
่
ซึงรัชกำลที่ 5 ทรงเรียกว่ำ “พระประธำนยิมรับฟ้ำ” นอกจำกนี้ยงมีหอไตรเป็นรูปเรือน
่ ้ ั
สำมหลังแฝด ภำยในมีภำพจิตรกรรมทีสำำคัญหลำยแห่งทังบำนประตู และฝำผนังรวม
่ ้
ทั้งตู้พระไตรปิฏกสมัยกรุงศรีอยุธยำ
วัดระฆังเคยเป็นทีประทับของสมเด็จพระพุฒำจำรย์ (โต พรหมรังสี) สมเด็จพระรำชำ
่
คณะในสมัยรัชกำลที่ 4 ซึ่งเป็นพระเถระผู้ทรงเกียรติคุณ วิทยำคุณโด่งดังมำกแต่อดีต
จวบจนปัจจุบันกำรไปสักกำระสมเด็จพุฒำจำรย์ เพือขอพรโดยกำรสวดคำถำชิน
่
บัญชรเมื่อสวดจบแล้ว ปักธูปที่กระถำงและปิดทองที่รูปปั้น แล้วอย่ำลืมพรมนำ้ำมนต์เพื่อ
ควำมเป็นสิริมงคล
• ควำมสำำคัญของวัดระฆังโฆสิตำรำมวรมหำวิหำร คือ เป็นพระอำรำมหลวง ชั้นโท
ชนิดวรมหำวิหำร

53. สิ่ง ที่น ่ำ สนใจภำยใน
วัด ระฆัง โฆสิต ำรำม
วรมหำวิห ำร

54. พระประธำนยิ้มรับฟ้ำ ภำยใน
พระอุโบสถ

55. บำนประตูพระอุโบสถลงรักปิด
ทอง

56. หอพระไตรปิฎก

57. ตู้พระธรรมลำยรดนำ้ำภำยในหอ
พระไตรปิฎก

58. ข้อมูลกำรเดินทำง
• กำรเดินทำงไปยังวัดระฆังโฆสิตำรำมมรมหำ
วิหำร
กำรเดินทำง โดยรถประจำำทำง สำย 19, 57
ทำงเรือ โดยเรือด่วนเจ้ำพระยำแล้วลงที่ท่ำ
รถไฟ หรือท่ำวังหลัง
หรือข้ำมฝำกที่ท่ำช้ำงแล้วขึ้นที่ท่ำเรือวัดระฆัง

59. วัด สระเกศรำชวรมหำวิห ำร
อำจไม่คุ้นกัน แต่ถ้ำพูดอีกชื่อว่ำวัด
ภูเขำทอง เชื่อได้เลยว่ำต้องมีคนรู้จักเพรำะเป็น
ปูชนียสถำนที่สำำคัญแห่งหนึ่งของกรุงเทพมหำนคร
ภูเขำทองนี้ตั้งอยู่ในบริเวณวัดสระเกศรำช
วรมหำวิหำร

60. วัด บวรนิเ วศวิห ำร
วัด บวรนิเ วศวิห ำร เป็นพระอำรำมหลวงชั้น
เอก ชนิดรำชวร วิหำร ฝ่ำยธรรมยุต ตั้งอยูริมถนน
่
บวรนิเวศ และถนนพระสุเมรุ ในท้องทีแขวงวัด
่
บวรนิเวศ เขตพระนคร กรุเทพมหำนคร

61. ควำมสำำคัญของวัดบวรนิเวศวิหำร
ในประวัติศำสตร์พระพุทธศำสนำในประเทศไทย วัด
บวรนิเวศวิหำรถือเป็นวัดที่มีควำมเคลื่อนไหวทำงศำสนำที่
สำำคัญๆ หลำยอย่ำงถือกำำเนิดขึ้น อำทิ
ควำมพยำยำมในกำรปฏิรูปสงฆ์ไทย ซึ่งทำำให้เกิดนิกำยธรรม
ยุตขึนมำ
้
ควำมพยำยำมในกำรก่อตั้งวิทยำลัยสงฆ์แห่งแรก ได้แก่ มหำ
มกุฏรำชวิทยำลัย สมัยสมเด็จพระมหำสมณเจ้ำ กรมพระยำ
วชิรญำณวโรรส
ควำมพยำยำมในกำรริเริ่มตรวจชำำระคัมภีร์ภำษำบำลี โดย
ควำมริเริ่มของพระบำทสมเด็จพระจอมเกล้ำเจ้ำอยู่หัว
ควำมพยำยำมในกำรก่อตั้งโรงพิมพ์แห่งแรกที่คนไทยเป็น
เจ้ำของ จนวิวัฒนำกำรมำเป็น โรงพิมพ์มหำมกุฏรำชวิทยำลัย
ดังในปัจจุบัน
ควำมพยำยำมในกำรรื้อฟื้น มหำมกุฏรำชวิทยำลัย โดยมีวัด
บวรนิเวศวิหำรสนับสนุนอยู่เบื้องหลัง จนประเทศไทย มี
มหำวิทยำลัยสงฆ์ไว้ผลิต
ศำสนทำยำทที่เหมำะสมแก่สมัย
ควำมพยำยำมในกำรจัดพิมพ์พระไตรปิฎกฉบับสยำมรัฐแห่ง

62. แนะนำำ
ศิล ปกรรมในเขตสัง ฆวำส
ศิลปกรรมในเขตสังฆวำสส่วนใหญ่สร้ำงขึนในสมัยรัชกำลที่ ๓ และรัชกำลที่ ๔ เพื่อ
้
เป็น ตำำหนักทีประทับของพระมหำกษัตริย์ทผนวชในวัดนี้ เริ่มจำกตำำหนักปั้นหยำ ซึง
่ ี่ ่
เป็นตึกฝรั่ง ๓ ชั้น พระบำทสมเด็จพระนั่งเกล้ำเจ้ำอยู่หว ทรงสร้ำงพระรำชทำนพระ
ั
ภิกษุเจ้ำฟ้ำมงกุฏ เมือทรง อำรำธนำให้เสด็จมำประทับที่วัดนี้ และประทับอยู่ทตำำหนัก
่ ี่
ปั้นหยำตลอดเวลำผนวช ต่อมำ ตำำหนักนี้ได้เป็นทีประทับของเจ้ำนำยหลำยพระองค์ที่
่
ผนวชและประทับอยูที่วัดนี้ รูปทรงของ ตำำหนักเป็นตึกก่ออิฐถือปูนหน้ำจัวประดับด้วย
่ ่
กระเบื้องเคลือบอยูซ้ำยมือของกลุ่ม ตำำหนัก ต่ำงๆ
่
ถัดจำกตำำหนักปั้นหยำคือ ตำำหนักจันทร์ เป็นตำำหนักที่
พระบำทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้ำ เจ้ำอยูหัว ทรงสร้ำงด้วยทรัพย์ของสมเด็จพระเจ้ำ
่
ลูกเธอเจ้ำฟ้ำจันทรำสรัทธำวำส กรมขุน พิจิตเจษฐฃฏำจันทร์ถวำยเป็นทีประทับของ
่
สมเด็จพระมหำสมณเจ้ำกรมพระวชิรญำณวโรรส ในบริเวณตำำหนักจันทร์ด้ำน ทิศ
ตะวันออกติดกับรัวเหล็กมีศำลำเล็กๆ มีพำไล ๒ ด้ำน ฝำล่องถุนก่ออิฐถือปูนโถงเป็น
้
เครื่องไม้ หลังคำมุงกระเบื้อง ศำลำหลังนี้เดิมเป็นพลับพลำ ที่ ประทับของสมเด็จพระ
ศรีสุริเยนทรำบรมรำชินี ในพระบำทสมเด็จพระจอมเกล้ำเจ้ำอยูหัว ทรง สร้ำงไว้ใน
่
สวนพระรำชวังเดิม โปรดให้ย้ำยมำปลูกไว้ เมือ พ.ศ.๒๔๕๒ ในกลุ่มพระตำำหนัก นี้ ยัง
่
มี พระตำำหนักเพชร อีกตำำหนักหนึ่งอยู่ขวำมือเมือเข้ำจำกหน้ำวัด เป็นตำำหนัก สองชัน
่ ้
แบบ ฝรั่ง มุขหน้ำประดับด้วยลวดลำยไม้ฉลุงดงำม ตำำหนักนี้ พระบำทสมเด็จพระม
งกุฏเกล้ำ เจ้ำอยู่หัว ทรงสร้ำงถวำยเป็นท้องพระโรง ของสมเด็จพระมหำสมณเจ้ำ กรม
พระยำ วชิรญำณวโรรส อย่ำงไรก็ตำมศิลปกรรมและถำวรวัตถุของวัดบวรนิเวศวิหำร

63. วัดบวรนิเวศวิหำรตั้งอยู่ ต้นถนนตะนำวและถนนเฟื่องนคร บำงลำำพู
กรุงเทพฯ ภำยในมีของดีให้สักกำระและชมมำกมำย เช่นมีพระวิหำรพระ
ศำสดำ พลับพลำเปลื้องเครื่อง ตำำหนักเพ็ชร พระพุทธไสยำ พระวิหำรเก๋ง
พระพุทธวชิญำณ
ตำำหนักจันทร์ อำคำรพิพิธภัณฑ์ ภปร เป็นต้น อนึ่งสถำนที่เหล่ำนี้จะเปิดให้
เข้ำชมเฉพำะในวันสำำคัญทำงศำสนำเท่ำนั้นหรือไม่ก็ต้องขอนุญำตเข้ำชม
เป็นกรณีพิเศษ
ส่วนทำงวัดจะเปิดให้เข้ำชมภำยในเฉพำะวันเสำร์ -อำทิตย์และวันพระเท่ำนั้น
โดยผู้ที่สนใจสอบถำมรำยละเอียดได้ที่ โทร. 0-2281-2831-3
กำรเดินทำง สนใจสอบถำมรำยละเอียด
ได้ที่ โทร. 0-2281-2831-
3ส่วนกำรเดินทำงไปวัดบวรฯ
มีรถประจำำทำงสำย 56,68
และรถประจำำทำงปรับอำกำศ
สำย516 ผ่ำน

64. ประวัต ิ
ระบำทสมเด็จพระนั่งเกล้ำเจ้ำ
อยูหัวได้โปรดให้บูรณปฏิสังข
่
รณ์วัดใหมรวมทั้งภูเขำทอง
หรือบรมบนนพตก็เริ่มสร้ำงใน
มีชื่อเดิมว่ำ “ วัดสะแก ” สมัยนี้ด้วย เสร็จในสมัพระ สร้ำงมำตั้งแต่สมัยกรุง
บำทสมเด็จพระจอมเกล้ำเจ้ำ ศรีอยุธยำ
อยูหัว
่
พระบำทสมเด็จพระพุทธยอด
ฟ้ำจุฬำโลกมหำรำชได้โปรด
ให้สถำปนำวัด และ วัดสระเกศ แปลว่ำ
พระรำชทำนนำมวัดใหม่ว่ำ วัดสระเกศรำชวรมหำวิหำร ชำำระ หรือทำำควำม
สะอำดพระเกสำ
“ วัดสระเกศ ”

65. สิง
่ พระประธำนเป็นพระพุทธรูป
พระอุโบสถ สร้ำงในสมัย
รัชกำลที่ ๑ มีหลังคำเป็นมุขลด สำำ คั ปูนปั้นลงรักปิดทอง ปำงมำร
ญ วิชัย
๓ชั้น
พระวิหำร สร้ำงในสมัยรัชกำลที่
๓ เป็นทีประดิษฐำน “ พระอัฏฐำ
่
ภำยในพระระเบียงเป็นที่
รส ศรีสุคตทศพลญำณบพิตร ”
เป็นพระพุทธรูปยืนปำงประทำน วัดสระเกศรำชวรมหำวิหำร
ประดิษฐำนพระพุทธรูป
อภัย ถึง ๑๖๓ องค์
บริเวณรอบพระอุโบสถมี ซุ้มเสมำ อยู่
๘ ทิศ ซุ้มเสมำของวัดนี้จึงได้ชื่อว่ำ พระบรมบรรพต หรือที่เรียกกัน
เป็นซุ้มที่สวยงำมและมีชื่อเสียงมำก ติดปำกว่ำ ภูเขำทอง
แห่งหนึ่ง

66. ประวัต ิพ ระบรมบรรพต
เริ่มสร้ำงตั้งแต่สมัยรัชกำลที่ ๓ แต่กำรก่อสร้ำงพระเจดียมีอุปสรรคมำก
์
เนื่องจำกบริเวณวัดสระเกศนี้อยูใกล้ คลอง เป็นที่ลุ่มและดินอ่อนตัวมำก ไม่สำมำรถ
่
ทำนนำ้ำหนักของจดีย์ไหว จึงทรุดตัวลงแม้จะพยำยำมสร้ำงใหม่ก็กลับทรุดลงเช่นเดิม
จึงได้เลิกรำแต่เพียงเท่ำนั้น ต่อมำในสมันรัชกำลที่ ๔ ได้โปรดให้กอสร้ำงภูเขำทอง
่
ขึนใหม่ โดยแปลงพระเจดีย์องค์เดิมให้เป็นภูเขำ ก่อพระเจดียไว้บนยอดเขำและ
้
พระรำชทำนนำมว่ำ “ บรมบรรพต ” ภำยในพระเจดีย์ของภูเขำทองมีพระบรม
สำรีริกธำตุบรรจุอยู่ และเนื่องจำกภูเขำทองเป็นปูชนียสถำนที่สำำคัญแห่งหนึ่งของ
ชำติ จึงได้รับกำรบูรณะซ่อมแซมให้อยูในสภำพที่ดีเรื่อยมำจนถึงปัจจุบันนี้
่
วัดสระเกศรำช
กำรเดินทำง วรมหำวิหำร ตั้งอยู่
บริเวณปำกคลอง
มหำนำค แขวง
บ้ำนบำตร เขต
ป้อมปรำบศัตรูพ่ำย

67. รำยชือ สมำชิก ในกลุ่ม
่
ด.ช. กีรติ ปัทมเรขำ 1
ด.ช. แทนไท เหลือบชม 8
นำย ปวรุตม์ จันทรประภำ 15
ด.ช. รัชชำนนท์ จรนิตย์ 22
ด.ช. อัษฎำ ธีรภำพพจนกุล 29
ด.ญ. พลอยชมพู เดชประแดง
ขอบคุณ ทีร ับ ชม
36
่
ด.ญ. วรำงคณำ สุ่มศิริ 43
มัธยมศึกษำ ปีที่ 3 ห้อง 9
ภำคเรียนที่1 ปี2555

68. บรรณำนุก รม
1. แสงจันทร์. วัดสำำคัญในกรุงเทพ .[ออนไลน์]เข้ำได้ถึงจำก
http://utcc2.utcc.ac.th/temple/profile.html (ค้นหำวันที่17 สิงหำคม
2555)
2. เจ้ำชำยนำ้ำชำ.วิธีกำรไปวัด .[ออนไลน์]เข้ำได้ถึงจำก http://
travel.kapook.com/view8373.html/ (ค้นหำวันที่17 สิงหำคม 2555)
3. คุณประวิทย์. วัดพระเชตุพนวิมลมังคลำรำมรำชวรมหำวิหำร .[ออนไลน์]เข้ำ
ได้ถึงจำก http://www.lib.ru.ac.th/ (ค้นหำวันที่17 สิงหำคม 2555)
4. ธรรมะไทย. วัดพระศรีรัตนศำสดำรำม (วัดพระแก้ว) .[ออนไลน์]เข้ำได้ถึงจำก
http://www.dhammathai.org(ค้นหำวันที่17 สิงหำคม 2555)
5. จอย . วัดสุทัศนเทพวรำรำม รำชวรมหำวิหำร.[ออนไลน์]เข้ำได้ถึงจำก
http://www.teeteawthai.com (ค้นหำวันที่17 สิงหำคม 2555)