1. นำำเสนอ
อำจำรย์ นภัสสรณ์ ฐิติวัฒนำนันท์
วิชำ
ภูมิปัญญำบำงกอก (ท 20206)
กลุมสำระกำรเรียนรู้ภำษำไทย
่
ระดับชั้นมัธยมศึกษำปีที่ 3
โรงเรียนรำชวินิตมัธยม
รำยงำนนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชำ
ภูมิปัญญำบำงกอก

2. รำยงำนเรื่องเป็นส่วนหนึงของ ภูมปัญญำบำงกอก (ท
่ ิ
20206) ชั้นมัธยมศึกษำปีที่ 3 ห้อง 9โดยมีจุดประสงค์ เพือ
่
กำรศึกษำควำมรู้ทได้จำกเรื่อง ทังนี้ ในรำยงำนนีมเนื้อหำ
ี่ ้ ้ ี
ประกอบด้วยควำมรู้เกี่ยวกับ
ขอบคุณ อำจำรย์ ทีช่วยให้คำำปรึกษำและคำำแนะนำำ
่
ทำำให้สำมำรถทำำรำยงำนเรื่องนีสำำเร็จตำมจุดประสงค์ได้ตั้งไว้
้
ทำงคณะผู้จัดทำำหวังว่ำ กำรนำำเสนอครั้งนีจะมี
้
ประโยชน์แก่ผู้ฟัง ไม่มำกก็น้อย
คณะผู้จัดทำำ
17 สิงหำคม 255

3. ประเทศไทยเรำนับถือศำสนำพุทธ ประชำชน
อยูรวมกันสงบสุข ภำยใต้คำำสอนของหลักศำสนำ
่
ทำำให้เกิดอำรยธรรมต่ำง ไม่ว่ำจะเป็น จิตกรรม
ประติมำกรรม ในกำรสร้ำงวัดออกมำ ให้มควำม ี
สวยงำม น่ำประทับใจ เป็นวัฒนธรรมทีสืบถอดต่อกัน
่
มำ
บำงกอก หรือ กรุงเทพในปัจจุบันนั้น มีวัด
สำำคัญต่ำงๆมำกมำย เป็นโบรำณสถำนทีสวยงำมสืบ
่
ถอดต่อกัน มำรุ่นหลำนได้มำเยียมชม ถ้ำท่ำนผู้มีเกีย
่
รตพร้อมแล้ว เชิญรับฟังรำยงำนได้เลยครับ

4. วัดพระศรีรัตนศำสดำรำมหรืออีกชื่อหนึ่งว่ำวัดพระแก้วเป็นวัดที่มชื่อ
ี
เสียงด้ำนควำมสวยงำมมำก โดยพระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลก โปรด
เกล้ำฯ ให้สร้ำงขึนพร้อมกับกำรสถำปนำกรุงรัตนโกสินทร์ เมื่อ พ.ศ. ๒๓๒๕ แล้ว
้
เสร็จในปี พ.ศ. ๒๓๒๗
เป็นวัดทีสร้ำงขึนในเขตพระบรมมหำรำชวัง ตำมแบบวัดพระศรี
่ ้
สรรเพชญ สมัยอยุธยำ วัดนี้อยูในเขตพระรำชฐำนชั้นนอก ทำงทิศตะวันออก มี
่
พระระเบียงล้อมรอบเป็นบริเวณ เป็นวัดคู่กรุง
รัชกำลที่ ๑ โปรดเกล้ำให้เป็นทีประดิษฐำนพระพุทธมหำมณีรัตน
่
ปฏิมำกรหรือพระแก้วมรกต พระพุทธรูปคู่บ้ำนคู่เมืองของไทย มำประดิษฐำน ณ ที่
นี้ วัดพระศรีรัตนศำสดำรำมนี้ ภำยหลังจำกกำรสถำปนำแล้ว ก็ได้รบกำร
ั

5. ภำยในมีผนังอุโบสถสวยงำมมำกเป็นลำยพุ่มข้ำวบิณฑ์
ปูนปั้นปิด ทองประดับกระจก ซุ้มประตูหน้ำต่ำงเป็นทรงมณฑป
ปิดทองประดับกระจก บำนประตูหน้ำต่ำงทั้งหมดประดับมุกโดย
ฝีมือช่ำงในสมัยรัชกำลที่ ๑ ภำยในพระอุโบสถนี้เป็นที่
ประดิษฐำนพระพุทธรูปที่สำำคัญคู่บ้ำนคู่เมือง เป็นที่เคำรพนับถือ
ของชำวไทย คือ พระพุทธมหำมณีรัตนปฏิมำกร หรือทีคนไทยรี ่
ยกกันจนติดปำกว่ำ พระแก้วมรกตเป็นพระพุทธรูปปำงสมำธิ ซึ่ง
แกะสลักมำจำกหยกสีเขียวเข้มที่มีค่ำและหำยำกมำก ถ้ำใครเคย
ไปแถวสนำมหลวง จะมองเห็นกำำแพงยำวสีขำวล้อมรอบวัดอยู่วัด
หนึ่ง ซึงเป็นวัดที่ใหญ่โตและสวยงำมมำกทีเดียว
่

6. นอกจำกพระอุโบสถซึ่งเป็นที่ประดิษฐำนพระแก้วมรกตแล้ว ภำยใน
วัดพระแก้วก็ยังมีพระระเบียงที่งดงำมมำก ผนังด้ำนในของพระระเบียงมีภำพ
จิตรกรรมฝำผนังเล่ำเรื่องรำมเกียรติ์ตั้งแต่ ต้นจนจบ และมีคำำโคลงจำรึกบน
แผ่นศิลำเพื่ออธิบำยแต่ละภำพติดไว้ที่เสำระเบียงอีกด้วย
สิ่งสำำคัญและสวยงำมในวัดพระแก้วอีกอย่ำงหนึ่งคือ ปรำสำทพระเทพบิดร
เป็นปรำสำทจัตุรมุขยอดปรำงค์ ตั้งอยูระหว่ำงพระอุโบสถกับหอพระมนเทียร
่
ธรรม สร้ำงในสมัยรัชกำลที่ ๔
ในบริเวณวัดพระแก้วนี้ยังมีสถำนที่สำำคัญและงดงำมอีกมำกมำย เช่น
พระมณฑป ซึ่งตั้งอยูด้ำนหลังปรำสำทพระเทพบิดร เป็นพระมณฑปที่มีรูปทรง
่
งำมมำก มีซุ้มประตูทำงเข้ำ ๔ ด้ำน หลังคำมุงด้วยแผ่นทองแดงประดับกระจก
ภำยในพระมณฑปประดิษฐำนตู้พระไตรปิฎก เป็นตู้ยอกมณฑปประดับมุกที่ใช้
เก็บรักษำพระไตรปิฎกฉบับทอง

7. วัดพระแก้วเป็นวัดประกอบพิธีกรรมสำำคัญของพระมหำกษตริย์ ยกตัวอย่ำงเช่น
วัดพระแก้ว เป็นวัดทีตั้งอยูในเขตพระบรมมหำรำชวัง จึงทำำให้มลักษณะทีแปลก
่ ่ ี ่
กว่ำวัดอื่นๆ คือ ไม่มพระสงฆ์จำำพรรษำอยู่ในวัดนี้เลยหลำยคนคงเคยไปนมัสกำรพระแก้สม
ี
รกตกันมำแล้ว เคยสังเกตไหมว่ำพระแก้วมรกตจะมีเครื่องทรงที่แตกต่ำงกันไปในแต่ละฤดู
ทรำบหรือไม่ว่ำมีเครื่องทรงฤดูอะไรบ้ำง และจะเปลี่ยนเครื่องทรงเมือไร
่
เครื่องทรงของวัดพระแก้วมรกตมีเครื่องทรงฤดูร้อน เครื่องทรงฤดูฝน เครื่องทรงฤดูหนำว
ซึงเครื่องทรงเหล่ำนี้ทำำด้วยทองคำำประดับเพชรและสิ่งมีค่ำชนิดต่ำง ๆ ถือเป็นพระรำช
่
กรณียกิจสำำคัญประกำรหนึ่งของพระมหำกษัตริย์ตั้งแต่รัชกำลที่ ๑
จนถึงรัชกำลปัจจุบันทีจะต้องเสด็จ ฯ ไปทรงเปลี่ยนเครื่องทรงประจำำฤดูด้วยตนเอง
่
ซึงกำำหนดวันเปลี่ยน
่
เครื่องทรงพระ แก้วมรกตมีดังนี้
วันแรม ๑ คำ่ำ เดือน ๔ เปลี่ยนเครื่องทรงฤดูหนำวเป็นเครื่องทรงฤดูร้อน
วันแรม ๑ คำ่ำ เดือน ๘ เปลี่ยนเครืองทรงฤดูหนำวเป็นเครื่องทรงฤดูฝน
่
วันแรม ๑ คำ่ำ เดือน ๑๒ เปลี่ยนเครื่องทรงฤดูหนำวเป็นเครื่องทรงฤดูหนำว
ภำยในประดิษฐำนพระบรมรูปพระมหำกษัตริย์แห่งรำชวงศ์จัก กรี
ตั้งแต่รัชกำลที่ ๑ ถึงรัชกำลที่ ๘ ซึงพระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หัวจะเสด็จ ฯ
่
ไปทรงถวำยรำชสักกำระพระบรมรูปพระมหำกษัตริยทุกพระองค์ในวันที่ ๖ เมษำยนของทุกปี
์

8. วัดพระเชตุพนวิมลมังคลำรำม รำชวรมหำวิหำร ตั้งอยู่ด้ำนหลัง
พระบรมมหำรำชวัง ถนนสนำมไชย แขวงพระบรมมหำรำชวัง
เขตพระนคร สำมำรถโดยสำรรถประจำำทำงสำย 12, 44, 82,
91 รถปรับอำกำศ สำย ปอ. 12, 32, 44, 91, 51

9. วัดพระเชตุพนวิมลมังคลำรำมรำชวรมหำวิหำร
หรือ เรียกอีกชื่อว่ำ
วัดโพธิ์ ถ้ำพูดถึงวัดนี้ทุกคนคงต้องรู้จัก ยักษ์ ยักษ์วัดโพธิ์
เป็นยักษ์ที่แกะสลักด้วยหิน
รูปร่ำงหน้ำตำเป็นยักษ์จีน
วัดโพธิ์ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลำรำมรำช
วรมหำวิหำร พระอำรำมหลวง
ชั้นเอกพิเศษ ชนิดรำชวรมหำวิหำร วัดประจำำรัชกำลที่ ๑
สถำนที่ตั้ง
หลังพระบรมมหำรำชวัง ถนนสนำมไชย เขตพระนคร

10. วัดนี้เป็นวัดโบรำณสร้ำงมำตั้งแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยำเป็นรำชธำนี
เดิมชื่อ “ วัดโพธำรำม ”แต่ชำวบ้ำนเรียกกันสั้น ๆ ว่ำ วัดโพธิ์ ซึ่งแต่เดิม
เป็นเพียงวัดรำษฎร์เล็ก ๆ เท่ำนั้น ต่อมำในสมัยกรุงธนบุรี วัดโพธิ์จึงได้รับ
กำรบูรณปฏิสังขรณ์และยกฐำนะเป็นพระอำรำมหลวง เมื่อถึงสมัย
รัตนโกสินทร์ พระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลกมหำรำชโปรดให้
สถำปนำวัดนี้ใหม่หมดทั้งพระ อำรำม และพระรำชทำนนำมใหม่ว่ำ “ วัด
พระเชตุพนวิมลมังคลำวำส ” วัดนี้จึงถือเป็นวัดประจำำรำชกำลที่ ๑ ต่อมำ
พระบำทสมเด็จพระจอมเกล้ำเจ้ำอยูหัว ( รัชกำลที่ ๔ ) ทรงเปลี่ยนสร้อย
่
นำมใหม่ว่ำ “ วัดพระเชตุพลวิมลมังคลำรำมรำชวรมหำวิหำร ” และได้ใช้
นำมนี้มำจนทุกวันนี้

11. สิ่งสำำคัญอย่ำงแรกในวัดโพธิ์ก็คือ โบสถ์หรือพระอุโบสถ ซึ่ง
สร้ำงในสมัยรัชกำลที่ ๑ เป็นโบสถ์ที่สวยงำม มีบำนประตูด้ำนนอก
ประดับมุก บำนหน้ำต่ำงด้ำนนอกแกะสลักลวดลำยปิดทองประดับ
กระจก ส่วนด้ำนในของบำนประตูและหน้ำต่ำงเขียนลำยรดนำ้ำ เสำทุก
ต้นภำยในโบสถ์มีลำยเขียนสี บริเวณผนังเขียนภำพจิตรกรรม กำำแพง
ระเบียงของโบสถ์ซึ่งเป็นหินอ่อนแกะสลักเป็นภำพรำมเกียรติ์ไว้อย่ำง
งด งำมพระประธำนในโบสถ์คือ พระพุทธเทวปฏิมำกร เป็นพระพุทธ
รูปปำงสมำธิ ทีใต้ฐำนชุกชีของพระพุทธรูปเป็นทีประดิษฐำนพระบรม
่ ่
อิฐ (บำงส่วน ) ของพระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลกมหำรำช (
รัชกำลที่ ๑ )
ทีวัดโพธิ์มี "พระพุทธเทวปฏิมำกร" ประดิษฐำนอยูภำยใน
่ ่
พระอุโบสถ ใต้ฐำนชุกชี บรรจุพระบรมอัฐิของรัชกำลที่ 1 มีพระวิหำร
เป็นทีประดิษฐำนพระพุทธรูปไสยำสน์ทสวยงำมทีสุด และองค์ใหญ่
่ ี่ ่
เป็นอันดับ 4 ในประเทศไทย เป็นพระพุทธรูปก่ออิฐถือปูนพื้นพระบำท
ประดับมุก เป็นภำพมงคล 108 ประกำร นอกจำกนั้น วัดโพธิ์ยังมีเจดีย์
ทังสิ้น 99 องค์ ถือว่ำเป็นวัโพธิ์มีชื่อเสียงด้ำนแพทย์สมัยโบรำณเพรำะ มี
้ วัด ดที่มเจดีย์มำกที่สุดในประเทศไทย และมี
ี
พระมหำเจดีย์ 4 รัชกำล คืสอนในศิลำ ทำำกำรสอนปรุงยำ นทร์
กำรจำรึกคำำอ รัชกำลที่ 1- 4 แห่งกรุงรัตนโกสิ ตรวจโรคและ
นวดแผนโบรำณสืบถอดต่อกันมำ และมีกำรรักษำโรค ที่
เรียกว่ำ โยคะ โดยรูปปั้น ฤำษีดัดตน เป็นวัฒนธรรมไทยที่
ควรเก็บรักษำไว้

12. วัดพระเชตุพนวิมลมังคลำรำม รำชวรมหำวิหำร ตั้งอยูด้ำนหลังพระบรม
่
มหำรำชวัง ถนนสนำมไชย แขวงพระบรมมหำรำชวัง เขตพระนคร สำมำรถ
โดยสำรรถประจำำทำงสำย 12, 44, 82, 91 รถปรับอำกำศ สำย ปอ. 12, 32,
44, 91, 51
ในปัจจุบันวัดโพธิ์
เปิดอบรมเผยแพร่วิชำกำร
พระนอนขนำดใหญ่มีควำมยำว แพทย์แผนโบรำณ โดยผู้
46 เมตร ผ่ำนกำรอบรมจะได้รับใบ
ประกอบโรคศิลป์จำก

14. วัดมหำธำตุยุวรำชรังสฤษฎิ์รำชวรมหำวิหำร เป็นวัดโบรำณ สร้ำง
ในสมัยอยุธยำ เดิมเรียกว่ำวัดสลัก ในรัชสมัย
พระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลกมหำรำชเมื่อทรงตั้ง
กรุงรัตนโกสินทร์เป็นรำชธำนี และทรงสร้ำง
พระบรมมหำรำชวังเป็นที่ประทับและสร้ำง
พระรำชวังบวรสถำนมงคลเป็นที่ประทับ
สมเด็จพระบวรรำชเจ้ำมหำสุรสิงหนำท
กรมพระรำชวังบวรสถำนมงคล นั้น วัดสลักเป็นวัดที่อยู่กึ่งกลำง
ระหว่ำงพระบรมมหำรำชวังกับพระรำชวังบวรสถำนมงคล
สมเด็จพระบวรรำชเจ้ำมหำสุรสิงหนำทโปรดให้บูรณปฏิสังขรณ์
วัดสลักเมื่อ พ.ศ. 2326 พร้อมกับกำรก่อสร้ำงพระรำชวังบวร
สถำนมงคล จำกนั้นทรงเปลี่ยนชื่อวัดจำกวัดสลัก เป็น วัด
นิพพำนำรำม เมื่อพระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลก
มหำรำชโปรดเกล้ำฯ ให้ใช้วัดนิพพำนำรำมเป็นสถำนที่
สังคำยนำพระไตรปิฎกใน พ.ศ. 2331 ได้ทรงพระกรุณำโปรด
เกล้ำฯ พระรำชทำนนำมวัดใหม่ว่ำ “วัดพระศรีสรรเพชญ” และ
ใน พ.ศ. 2346 พระรำชทำนนำมใหม่ว่ำ วัดพระศรีรัตน
มหำธำตุรำชวรมหำวิหำร ตำมชื่อวัดในกรุงศรีอยุธยำที่เป็นที่

15. วัดมหำธำตุเป็นสถำนทีที่ใช้เป็นทีพระรำชทำนเพลิงพระ
่ ่
บุพโพเจ้ำนำยซึ่งดำำรงพระเกียรติยศสูง ในรัชสมัย
พระบำทสมเด็จพระจุลจอมเกล้ำเจ้ำอยูหว โปรดเกล้ำฯ
่ ั
ให้ใช้พนทีของวัดเป็นที่สร้ำงเมรุพระรำชทำนเพลิง
ื้ ่
พระศพพระบรมวงศ์ชนสูง ในปลำย พ.ศ. 2432
ั้
โปรดเกล้ำฯ ให้จัดตั้งบำลีวิทยำลัยที่วัดมหำธำตุ เรียก
ว่ำ มหำธำตุวิทยำลัย และย้ำยกำรบอกพระปริยติธรรม ั
มำจำกวัดพระศรีรัตนศำสดำรำม ต่อมำ ใน
พ.ศ. 2437 โปรดเกล้ำฯ ให้สร้ำงอำคำรถำวรวัตถุ
เรียกว่ำ สังฆิกเสนำสน์รำชวิทยำลัย เพือใช้ในงำน
่
พระศพ
สมเด็จพระบรมโอรสำธิรำช เจ้ำฟ้ำมหำวชิรุณหิศ สยำมมกุฎ
หลังจำกนั้น จะทรงอุทิศถวำยแก่มหำธำตุวิทยำลัย
เพื่อเป็นทีเรียนพระปริยติธรรมชั้นสูง ซึ่งจะได้
่ ั

16. 1. พระอุโบสถ ตั้งอยู่หลังพระมณฑปคู่กับพระ
วิหำร เป็นอำคำรทรงไทยฐำนสูง หลังคำมุง
กระเบืองเคลือบสี มีชอฟ้ำใบระกำ หน้ำบันเป็น
้ ่
ไม้ แกะสลักปิดทองประดับกระจก กลำงเป็น
ภำพนำรำยณ์ทรงครุฑจับนำค แวดล้อมด้วย
ภำพเทวดำเหำะด้ำนละ 3 องค์ เหนือขึ้นไปเป็น
เทพนม พื้นลำยทั่วไปเป็นลำยใบเทศก้ำนต่อ
ดอก รอบพระอุโบสถมีเสมำตั้งประจำำ 4 ทิศ ใบ
เสมำสลักเป็นภำพครุฑยุดนำค
2. พระศรีสรรเพชญ์ พระประธำนขนำดใหญ่ใน

17. 3. พระมณฑปพระมณฑป อยู่ภำยในวงพระระเบียง ตั้งอยู่ทำง
ด้ำนหน้ำของพระอุโบสถและพระวิหำร ภำยในประดิษฐำนพระ
เจดีย์ทองศรีรัตนมหำธำตุ บรรจุพระบรมสำรีริกธำตุไว้ที่ส่วนบน
ของพระเจดีย์ สำำหรับใต้ฐำนพระเจดีย์ บรรจุพระอัฐิพระบรม
ชนกนำรถของพระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลก
มหำรำช และสมเด็จพระรำชวังบวรมหำสุรสิงหนำท รอบพระ
มณฑปประดิษฐำนพระพุทธรูป 4 ปำง คือ ปำงประสูติ ตรัสรู้
ปฐมเทศนำ และปรินิพพำน และที่ผนังทั้ง 4 ด้ำน มีพระพุทธรูป
สำำริดสมัยสุโขทัยและอยุธยำซึ่งอัญเชิญมำจำกหัวเมืองเหนือใน
รัชกำลที่ 1 ตั้งอยู่รวมทั้งสิ้น 28 องค์
4. ต้นพระศรีมหำโพธิ์ - ปลูกในรัชกำลที่ 2 คณะสมณทูตไทยนำำ
มำจำกเมืองอนุรำธปุระ ประเทศลังกำ เมื่อ พ.ศ.2361 ทำงเหนือ
พระระเบียงด้ำนตะวันออก ส่วนอีก 2 ต้นนั้น พระรำชทำนไปยัง
วัดสระเกศและวัดสุทัศน์เทพวรำรำม

18. 5. พระวิหำร - อยู่ด้ำนหลังพระมณฑป ลักษณะเป็น
อำคำรทรงไทยฐำนสูง มีมุขโถงด้ำนหน้ำและด้ำน
หลังชำยคำมุขรองรับด้วยเสำสี่เหลียม 6 ต้น
่
ระหว่ำงเสำกั้นเป็นกำำแพงกรุกระเบื้องปรุ มีบันได
ขึ้นสู่มุขด้ำนหน้ำและหลัง ด้ำนละ 2 บันได ผนัง
ด้ำนเหนือและใต้มีหน้ำต่ำงด้ำนละ 12 ช่อง ด้ำน
ตะวันออกและตะวันตกมีหน้ำต่ำงด้ำนละ 4 ช่อง มี
ประตูอยู่กลำงด้ำนละ 1 ประตู หน้ำบันด้ำนหน้ำ
และหลังเป็นรูปตรำพระรำชสัญจกรในสมเด็จ
พระบรมโอรสำธิรำช เจ้ำฟ้ำมหำวชิรุณหิศสยำม
มกุฎรำชกุมำร มีภำพเทพนมเหำะด้ำนข้ำงด้ำนละ
3 องค์ พื้นลำยทั่วไปเป็นลำยดอกลอยใบเทศ
6. พระระเบียง - มีพระพุทธรูปซึงอัญเชิญมำจำกที่
่
ต่ำงๆ เรียงรำยโดยรอบทัง 4 ด้ำน นับได้ 108 องค์
้
(ไม่นับองค์มุมทั้ง 4 ซึ่งสันนิษฐำนว่ำจะสร้ำงเพิ่ม

19. 7. พระปรำงค์และพระเจดีย์รำย - อยู่ภำยในวงพระระเบียงด้ำน
เหนือพระวิหำร และด้ำนใต้ของพระอุโบสถ มีพระเจดีย์ด้ำนละ
2 องค์ พระปรำงค์ด้ำนละ 2 องค์ พระปรำงค์ 2 องค์ด้ำนหน้ำ
พระมณฑป สันนิษฐำนว่ำสร้ำงในรัชกำลที่ 2 เป็นที่บรรจุอฐิ
ั
ธำตุของสมเด็จพระสังฆรำชศุขและสมเด็จพระสังฆรำชมี นอก
นั้นเป็นของเดิมที่สมเด็จพระบวรรำชเจ้ำมหำสุรสิงหนำททรง
สร้ำง
8. พระรูปเหมือนของสมเด็จกรมพระรำชวังบวรมหำสุรสิงหนำท -
เป็นร่ำงประทับยืน พระกรทั้ง 2 ประคองพระแสงดำบถวำยเป็น
พุทธบูชำ ประดิษฐำนไว้บนพระแท่นหน้ำพระวิหำรน้อยโพธิ์
ลังกำ พระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช เสด็จมำ
ประกอบพระรำชพิธีประดิษฐำนพระรูปไว้บนแท่นที่ประทับ เมื่อ
วันที่ 3 พฤศจิกำยน พ.ศ.2522
9. วิหำรโพธิลังกำ - หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่ำ วิหำรน้อย สร้ำงใน
์
รัชกำลที่ 4 ตรงที่ตั้งตำำหนักที่พระองค์ทรงประทับอยู่เวลำทรง
ผนวช อยู่ทำงตะวันออกของต้นพระศรีมหำโพธิ์ ซึ่งปลูกในสมัย
รัชกำลที่ 2 กำำแพงแก้วของวิหำรกับฐำนโพธิ์เชื่อมต่อกัน มีซุ้ม
ประตูทั้งหน้ำและหลัง

20. ถ้ำพูดถึงวัดสุทัศนเทพวรำรำมรำชวรทวิหำรละก็ ต้องพูดถึง
เสำชิงช้ำของที่นั้นเลย แต่มันไม่ใช่เสำชิงช้ำธรรมดำอย่ำงที่คิดนะสิ
ครับ มันเป็นเสำชิงช้ำที่ใหญ่ไม่ได้ไว้สำำหรับโล้เล่นแต่มีไว้สำำหรับ
ประกอบพิธีโล้ชิงช้ำในสมัยโบรำณ ซึ่งเป็นพิธีของศำสนำพรำหมณ์ที่
ปัจจุบันนี้ได้ยกเลิกไปแล้ว ชิงช้ำที่วำนี้อยู่บริเวณหน้ำวัดสุทัศนเทพว
่
รำรำม ทำำจำกไม้และทำสีแดง มองเห็นเด่นชัดแต่ไกลทีเดียว เรำมำดู

21. วัดสุทัศนเทพวรำรำมตั้งอยู่ใจกลำงของกรุงเทพมหำนคร สร้ำงใน
สมัยพระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลกมหำรำช แต่เดิม
พระรำชทำนนำมว่ำ “ วัดมหำสุทธำวำส ” วัดนี้สร้ำงขึ้นเพื่อเป็นที่
ประดิษฐำนพระโตหรือพระใหญ่ที่อญเชิญมำจำกวัดใน จังหวัด
ั
สุโขทัยซึ่งในปัจจุบัน
พระพุทธรูปองค์นี้ประดิษฐำนอยู่ภำยในพระวิหำรของวัด
ต่อมำพระบำทสมเด็จพระนั่งเกล้ำเจ้ำอยู่หัวโปรดให้สร้ำง
พระอุโบสถและหล่อพระประธำนใน
พระอุโบสถขึ้นใหม่ สร้ำงสำลำ กำรเปรียญ พระระเบียงกุฏิ
เสนำสนะ สัตตมหำสถำน และพระรำชทำนนำม
วัดใหม่วำ “ วัดสุทัศนเทพวรำรำม ” ภำยในบริเวณวัดมีสิ่งสำำคัญ
่
และสวยงำมหลำยอย่ำงด้วยกัน

22. สิ่งสำำคัญอย่ำงแรกของวัดสุทัศน์ ฯ ก็คือ พระวิหำร ภำยในเป็นที่ประดิษฐำน
พระพุทธรูปขนำดใหญ่ปำงมำรวิชัย คือ พระศรีศำกยมุนี พระพุทธรูปองค์นี้หล่อ ผนัง
ด้ำนในของพระวิหำรเป็นภำพจิตรกรรมฝำผนังเรื่องในไตรภูมิกถำ ทิศตะวันออกของ
พระวิหำรเป็นที่ตั้งของ สัตตมหำสถำน ซึ่งหมำยถึงสถำนที่สำำคัญ ๗ แห่งที่
พระพุทธเจ้ำประทับหลังคำจำกตรัสรู้แล้ว ในสมัยรัชกำลที่ ๑ ถึงรัชกำลที่ ๕ ใช้
บริเวณสัตตมหำสถำนนี้เป็นที่เวียนเทียนในวันวิสำขบูชำ แต่ปัจจุบันนี้ได้เปลี่ยนไปจัด
งำนบริเวณรอบพระวิหำรแทนเนื่องจำกตรงบริเวณเดิมสถำนที่คับแคบเกินไป
พระอุโบสถหรือโบสถ์ พระอุโบสถของวัดสุทัศน์ จัดว่ำเป็นพระอุโบสถที่
ยำวที่สุดในประเทศไทย
พระประธำนภำยในพระอุโบสถ คือ พระพุทธตรีโลกเชษฐ์ เป็นพระพุทธรูปปำงมำร
วิชัย ทั้งพระอุโบสถ
และพระประธำนนี้สร้ำงขึ้นในสมัยรัชกำลที่ ๓ ผนังด้ำนในของพระอุโบสถมีภำพจิต
กรรมฝำผนังฝีมือชั่ง
ในสมัยรัชกำลที่ ๓ ซุ้มประตูและหน้ำต่ำงเป็นซุ้มยอด มีลัดษณะแปลกและงดงำมมำก
รอบ ๆ พระอุโบสถ

23. ทั้งพระวิหำรและอุโบสถที่เรำได้เข้ำชมควำมสวยงำมไปนั้นตั้งอยูใน
่
บริเวณเขตพุทธำวำสของวัด
ส่วนในเขตสังฆวำสมีสถำนที่ทีสำำคัญคือ ศำลำกำรเปรียญ สร้ำงในสมัยรำชกำล
ที่ ๓ เป็นอำคำรทรงไทย
ที่สวยงำมมำก ภำยในเป็นที่ประดิษฐำน “ พระพุทธเสรฏฐมุนี ” ซึ่งพระบำท
สมเด็จพระนั่งเกล้ำเจ้ำอยู่หัว
โปรดให้หล่อด้วยทองเหลืองของกลักฝิ่นที่จับรวบรวมมำได้เมื่อ พ.ศ. ๒๓๘๒
วัดสุทัศนเทพวรำรำม
รำชวรมหำวิหำร ตั้งอยู่
บริเวณเสำชิงช้ำ ตรงข้ำม
ศำลำว่ำกำรกรุงเทพมหำนคร
แขวงเสำชิงช้ำ เขตพระนคร
สำมำรถโดยสำรรถประจำำ
ทำงสำย 10, 12, 42 รถ

25. วัด รำชนัด ดำรำมวรวิห ำร (วัดรำชนัดดำ) เป็นวัด
สมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ตั้งอยูใกล้กับป้อมมหำกำฬ
่
ติดกับลำนพลับพลำมหำเจษฎำบดินทร์ซึ่งเป็น
พลับพลำรับแขกเมือง เชิงสะพำนผ่ำนฟ้ำลีลำศ
พระบำทสมเด็จพระนังเกล้ำเจ้ำอยูหว รัชกำลที่ ๓ ทรง
่ ่ ั
สร้ำงบนสวนผลไม้เก่ำเนือทีประมำณ ๒๕ ไร่ เพื่อ
้ ่
พระรำชทำนเป็นเกียรติแก่พระรำชนัดดำ คือ พระเจ้ำ
หลำนเธอพระองค์เจ้ำหญิงโสมนัสวัฒนำวดี (ซึ่งภำย
หลังเป็นพระมเหสีในรัชกำลที่ ๔) โดยทังสองพระองค์
้
เสด็จวำงศิลำฤกษ์เมือ พ.ศ. ๒๓๘๙
่

26. จุดเด่นของวัดรำชนัดดำที่ประชำชนมองเห็นได้ทั่วไป
เมื่อผ่ำนมำทำงถนนพระรำชดำำเนิน คือ โลหะ
ปรำสำท ซึ่งสร้ำงโดยพระรำชดำำริในพระบำท
สมเด็จพระนั่งเกล้สเจ้ำอยู่หัว เมื่อ พ.ศ. ๒๓๘๙
เนื่องจำกทรงมีพระรำชศรัทธำทำำนุบำำรุงพระพุทธ
ศำสนำและทรงทรำบว่ำในสมัยโบรำณมีกำรสร้ำง
โลหะปรำสำทเพียง ๒ ครั้งในโลก คือ หลังแรก
นำงวิสำขำ แห่งเมืองสำวัตถี สร้ำงยอดปรำสำททำำ
ด้วยทองคำำ หลังที่สอง พระเจ้ำทุฏฐคำมณี แห่ง
กรุงอนุรำธปุระ ลังกำ ทรงสร้ำงเมื่อรำว พ.ศ.
๓๘๒ หลังคำมุงด้วยแผ่นทองแดง พระบำทสมเด็จ
พระนั่งเกล้ำเจ้ำอยู่หัว ได้ทรงสร้ำงโลหะปรำสำท
เพื่อเป็นเกียรติแก่พระนครแทนกำรสร้ำงพระเจดีย์
เช่นพระอำรำมอื่น นับเป็นโลหะปรำสำทแห่งที่ ๓
ของโลก โดยสร้ำงเป็นปรำสำทสูง ๓ ชั้น มียอด
ทั้งหมด ๓๗ ยอด กลำงปรำสำทเป็นช่องกลวง มี
บันไดเวียน ๖๗ ขัน ให้เดินขึ้นไปดูทิวทัศน์ข้ำง
้
บนได้ พระอุโบสถเป็นแบบไทย คือ มีช่อฟ้ำ
ใบระกำ ต่ำงจำกวัดเทพธิดำรำมซึ่งสร้ำงแบบจีน
ภำยในพระอุโบสถประดิษฐำนพระพุทธเสฏฐตม

27. 1. โลหะปรำสำท เป็นปรำสำทที่ทำำด้วยโลหะทังหมด
้
และมีที่เดียวในโลก
2. พระอุโบสถ ตังอยู่กลำงระหว่ำงพระวิหำรและ
้
ศำลำกำรเปรียญ คือด้ำนยำวขนำนกับกำำแพงแก้ว
เป็นอำคำรทรงโรง หลังคำมุงกระเบื้อง มีช่อฟ้ำ
ใบระกำ หน้ำบันลงรักปิดทอง ประดับด้วยกระจก
ภำยในประดิษฐำนพระเสฏฐตตมมุนี ที่หล่อด้วย
ทองแดงจำกตำำบลจันทึก นครรำชสีมำ
3. พระวิหำร ตังสสกัดอยู่ทำงด้ำนใต้ของพระ
้
อุโบสถ เป็นอำคำรทรงโรง หลังคำมุงกระเบื้อง มี
ช่อฟ้ำ ใบระกำ หน้ำบันลงรักปิดประดับกระจก

28. 4. ศำลำกำรเปรีย ญ ตั้งสกัดอยู่ทำงทิศเหนือ
ของพระอุโบสถ ประดิษฐำนพระพุทธรูปปำง
รำำพึง ซึ่งได้หล่อขึ้นเท่ำองค์พระประจำำชันษำ

29. วัดรำชนัดดำรำม วรวิหำรตั้งอยู่ใกล้กับป้อม
มหำกำฬ ติดกับลำนพลับพลำมหำเจษฎำ
บดินทร์ แขวงบวรนิเวศ เขตพระนคร
กรุงเทพมหำนคร

30. วัดบวรนิเวศวิหำรรำชวรวิหำร

31. ประวัติควำมเป็นมำ
• วัดบวรนิเวศวิหำรเป็นวัดชั้นเอกชนิดรำชวรวิหำร ตั้งอยูต้นถนนตะนำวและ
่
ถนนเฟื่องนคร บำงลำำภู กรุงเทพฯ แต่เดิมวัดนี้เป็นวัดใหม่อยุใกล้กับวัดรังษี
่
สุทธำวำส ต่อมำได้รวมเข้ำเป็น วัดเดียวกัน โดยกรมพระรำชวังบวรมหำศักดิ
พลเสพย์ ในรัชกำลที่ ๓ ทรงสร้ำงขั้นใหม่ วัดนี้ ได้รับกำรทะนุบำำรุง และ
สร้ำงสิ่งก่อสร้ำงต่ำงๆขึนจนเป็นวัดสำำคัญวัดหนึ่ง โดยเฉพำะในสมัย ปลำย
้
รัชกำลที่ ๓ เมื่อพระบำทสมเด็จพระนั่งเกล้ำเจ้ำอยู่หัวได้ทรงอำรำธนำ
สมเด็จพระ อนุชำธิรำชเจ้ำฟ้ำมงกุฏ ซึ่งผนวชเป็นพระภิกษุ อยู่วัดสมอรำย
(วัดรำชำธิวำส) เสด็จมำครอง เมื่อ พ.ศ.๒๓๗๕ ทำำให้วัดนี้ได้รับกำรบูรณะ
ปฏิสังขรณ์ และเสริมสร้ำงสิ่งต่ำงๆขึ้นเมื่อพระบำทสมเด็จพระจอมเกล้ำเจ้ำอยู่
หัว ทรงเป็นพระรำชำคณะเสด็จประทับที่วัดนี้แล้วทรง บูรณะปฏิสังขรณ์และ
สร้ำงถำวรวัตถุต่ำงๆเพิ่มเติมขึ้นหลำยอย่ำง พร้อมทั้งได้รับพระรำชทำน
ตำำหนักจำกรัชกำลที่ ๓ ด้วย ในสมัยต่อมำวัดนี้ เป็นวัดที่ประทับของพระมหำ
กษัตริย์ เมื่อทรง ผนวชหลำยพระองค์ เช่นพระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หัว
รัชกำลที่ ๕ และ พระบำทสมเด็จ พระเจ้ำอยู่หัวรัชกำลปัจจุบัน จึงทำำให้วัดนี้
ได้รับกำรทะนุบำำรุงให้คงสภำพดีอยูเสมอ ในปัจจุบัน นี้ ศิลปกรรมโบรำณ
่
วัตถุ และ ศิลปวัตถุ หลำยสิ่งหลำยอย่ำงอยู่ในสภำพดีพอที่จะชม และ ศึกษำ
ได้ เป็นจำำนวนไม่น้อย

33. -เป็นวัดโบรำณที่สร้ำงขึ้นในสมัยอยุธยำ
-เดิมมีชื่อเรียกว่ำ “วัดกลำงนำ” เพรำะ บริเวณรอบวัด
เป็นทุ่งนำ
- สมเด็จกรมพระรำชวังบวรมหำสุรสิงหนำททรงรวบรวม
ชำยฉกรรจ์ชำวมอญจำกพืนทีต่ำงๆ เข้ำมำเป็นกองกำำลัง
้ ่
ทหำรในกำรสู้รบกับพม่ำ และให้ครอบครัวทหำรเหล่ำ
นันตั้งหลักฐำนอยูรอบวัดกลำงนำ พร้อมทั้งให้ก่อสร้ำง
้ ่
ปฎิสังขรณ์วัดกลำงนำ เพือให้พระสงฆ์มอญจำำพรรษำ
่
โดยลอกเลียนนำมวัดและขนบธรรมเนียม
“วัดตองปุ” ซึ่งเป็นวัดทีพระสงฆ์มอญพำำนักอยู่ในกรุง
่
ศรีอยุธยำและลพบุรี

34. -เมือบ้ำนเมืองสงบสุขร้ำงศึกกับพม่ำแล้ว สมเด็จพระบวร
่
รำชเจ้ำมหำสุรสิงหนำท ได้บูรณะวัดตองปุใหม่ทั้งวัด
ได้แก่พระอุโบสถ กุฎสงฆ์ พร้อมทั้งถำวรวัตถุอื่น ๆ เมื่อ
ิ
สำำเร็จ แล้วจึงน้อมเกล้ำฯ ถวำยเป็นพระอำรำมหลวง
พระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลกมหำรำชโปรด
เกล้ำฯ พระรำชทำนนำมใหม่ว่ำ “วัดชนะสงครำมรำช
วรมหำวิหำร” เพือเป็นอนุสรณ์ทสมเด็จพระบวรรำชเจ้ำ
่ ี่
มหำสุรสิงหนำททรงมีชัยชนะต่อพม่ำในกำรรบทัง ๓ ครั้ง
้
ตรำบจนทุกวันนี้

35. -องค์พระประธำนในพระอุโบสถวัดชนะสงครำ มีนำมว่ำ
"พระพุทธนรสีห์ตรีโลกเชฎฐ์ มเหทธิศกดิ์ปูชนียะชยันตะ
ั
โคดม บรมศำสดำอนำวรญำณ” เป็นพระพุทธรูปปูนปั้น
ลงรักปิดทอง ปำงมำรวิชัย หน้ำตัก กว้ำง ๒.๕๐ เมตร สูง
๓.๕๐ เมตร ประดิษฐำนอยูบนฐำนสูง ๒ เมตร เดิมสูง
่
๑.๓๐ เมตร มีอัครสำวกยืนประนมมืออยู่ดำนหน้ำพระ
้
ประธำน ๒ องค์ เบื้องหลังพระประธำนมีประภำมณฑลโพธิ
พฤกษ์และภำพจินตนำกำร เบื้องบนมีฉตรกั้น
ั

37. ถ.จักรพงษ์ แขวงชนะสงครำม เขตพระนคร กรุงเทพฯ

38. วัด กัล ยำณมิต รวรมหำวิห ำร

39. ประวัต ิว ัด กัล ยำณมิต ร
วรมหำวิห ำร
• วัดกัลยำณมิตรวรมหำวิหำร เป็นพระอำรำมหลวงชัน
้
โท ชนิดวรมหำวิหำร
ตั้งอยูปำกคลองบำงกอกใหญ่ (ฝั่งใต้)
่
แขวงวังกัลยำณ์ เขตธนบุรี กรุงเทพมหำนคร
พื้นที่เขตวิสุงคำมสีมำ กว้ำง ๓๑.๗๕ เมตร ยำว
๔๑.๖๓ เมตร
ทิศเหนือติดแม่นำ้ำเจ้ำพระยำ
ทิศใต้ มีคูหลังวัดเป็นเขต
ทิศตะวันออก มีคูข้ำงวัดเป็นเขต

40. พระวิห ำรหลวง

41. • สร้ำงเมือ พ.ศ.๒๓๘๐ ได้รบพระมหำกรุณำพระรำชทำนช่วยจำกพระบำทสมเด็จพระนังเกล้ำเจ้ำอยู่หัว
่ ั เป็นพระวิหำร ที่ใหญ่ที่สุด
• วัดสร้ำงมีสัดส่วนงดงำมมำก กำรก่อสร้ำงนั้นวำงรำกฐำนโดยไม่ได้ตอกเสำเข็ม
• ใช้วธีขุดพื้นเป็นสี่เหลี่ยมฐำนกว้ำง ใช้ไม้ซุงทั้งท่อนเรียงทับซ้อนกัน ๒-๓ ชั้น
ิ
• พระวิหำรมีขนำดกว้ำง ๓๑.๔๒ เมตร ยำว ๓๕.๔๘ เมตร
ลักษณะก่อสร้ำงเป็นสถำปัตยกรรมไทย ก่ออิฐถือปูน หลังคำมุงกระเบื้อง ประดับช่อฟ้ำใบระกำ
้
หน้ำบันไดสลักลำยดอกไม้ปนปันประดับกระจก ประตูและหน้ำต่ำงเป็นไม้สักหนำแผ่นเดียว
ู ้
ด้ำนในพระวิหำรหลวงมีผนังประดับลำยดอกไม้
เมือ พ.ศ. ๒๔๓๙ ได้รบกำรอนุรักษ์ซ่อมแซมโดยโครงกำรมรดกโลก
่ ั
ด้ำนหน้ำพระวิหำรหลวงมีตกตำหินศิลปะจีน ที่เรียกว่ำ “อับเฉำ”
ุ๊
เรียงรำยหน้ำพระวิหำรหลวงหรือที่เรียกว่ำ “เซียน” เซีย
ซุมประตูหินศิลปะจีนตังอยู่ หรือที่เรียกว่ำ “ ประตูสวรรค์ “
้ ้ น
พระวิหำรหลวงนี้เป็นที่ประดิษฐำน พระพุทธไตรรัตนำยก
ประตูสวรรค์

42. พระพุท ธไตรรัต นำยก

43. • คนไทยนิยมเรียกว่ำ “พลวงพ่อโต”
• คนจีนนิยมเรียกว่ำ “ชำำปอกง” (ชำำปอฮุคกง)
• สมเด็จพระนั่งเกล้ำเจ้ำอยูหัว เสด็จพระรำชดำำเนินก่อ
่
พระฤกษ์พโต
• เมือวันที่ ๑๘ พฤษภำคม พ.ศ. ๒๓๘๐ หลวงพ่อโต
่
พระพุทธรูปปำงมำรวิชัยทีใหญ่ที่สดใน
่ ุ
พลวงพ่อโต ชำำปอ หน้ำตักกว้ำง ๑๑.๖๕ เมตร สูง
(
กรุงเทพมหำนคร
๑๕.๔๕ เมตร กง )
หน้ำตักกว้ำง ๑๑.๖๕ ม.สูง

44. พระอุโบสถ

45. • ตั้งอยู่ทำงทิศตะวันออกของพระวิหำรหลวง เป็นอุโสถที่
ก่ออิฐถือปูน
• ขนำดกว้ำง ๒๑.๘๘ เมตร ยำว ๓๑.๙๐ เมตร ลักษณะ
สถำปัตยกรรมแบบจีน
• ไม่มช่อฟ้ำและใบระกำ หน้ำบันไดประดับปูนปั้นลำย
ี
ดอกไม้ประดับกระเบื้องเคลือบสลับสีลำยจีน ซุมประตู
้
และหน้ำต่ำงปั้นลำยดอกไม้ประดับกระจก
• ภำยในพระอุโบสถ มีภำพจิตกรรมฝำผนังเกี่ยวกับพุทธ
ประวัติและรูปเครื่องบูชำหมูแบบไทยปนจีน
่
• โดยมีพระพุทธรูปบำงป่ำเลไลยก์เป็นพระประธำน
ขนำดอังสำ กว้ำง
๖๐ เซนติเมตร สูง ๕.๖๕ เมตร
พระพุท ธรูป บำงป่ำ เลไลยก์

46. • หอพระธรรมมณเฑียรเถลิงพระเกียรติ ให้สร้ำงใน
พ.ศ. ๒๔๑๘
• เป็นทีเก็บพระไตรปิฎก และพระคัมภีร์ ต่ำงๆ หลังคำ
่
ประดับช่อฟ้ำใบระกำ
หน้ำบันไดสลักลำยเปลวปิดทองประดับ ตรงกลำงสลัก
พระพุทธรูปมหำมงกุฎประดิษฐ์เหนือพำนแว่นฟ้ำ
• บำนประตูและหน้ำต่ำง สลักลำยดอกไม้ปิดทองประดับ
กระจก
หอพระธรรมมณเฑีย รเถลิง พระเ

47. พระวิห ำรน้อ ย

48. • พระวิหำรน้อยตั้งอยู่ทำงทิศตะวันตกของพระวิหำรหลวง
• มีขนำดรูปทรงเดียวกับพระอุโบสถมีลักษณะเป็นศิลปะ
แบบจีน
• ภำยในมีภำพเขียนพุทธประวัติ ฝีมอช่ำงสมัยรัชกำลที่ 3
ื
และเป็นทีประดิษฐำนพระพุทธรูปปำงต่ำงๆ จำำนวนมำก
่
• มีพระประธำนเป็นพระพุทธรูปปำงมำรวิชัยทรงมีพระนำม
ว่ำ “ พระพุทธดิลกโลก
เชฏฐ์ ”
• ศิลปะแบบจีน
พระพุท ธดิล กโลกเชฏฐ์

49. • หอระฆังใหญ่ พระสุนทรสมำจำรย์ (พรม) เป็นผู้
สร้ำง
• เมือ พ.ศ. ๒๔๗๖ ตั้งอยูทำงทิศตะวันตก ของพระ
่ ่
วิหำรหลวง
• ฐำนรูปสี่เหลี่ยม กว้ำง ๘ เมตร สูง ๓๐ เมตร
• ชั้นบนเป็นทีประดิษฐำนพระพุทธรุปบำงลีลำ
่
• ชันล่ำงแขวนระฆัง เป็นระฆังทีใบใหญ่ทสุดใน
่ ี่
ประเทศไทย
ระฆัง ทีใ บใหญ่ท ส ด ในประเทศไทย
่ ี่ ุ

50. หอระฆังใหญ่

51. วัดระฆังโฆสิตำรำมวรมหำวิหำร

52. ประวัติควำมเป็นมำ
• วัดระฆังโฆสิตำรำมวรมหำวิหำรหรือเป็นที่รู้จักกันในนำม (วัด
ระฆัง) เป็นพระอำรำมหลวงชั้นโท เดิมชื่อว่ำ “วัดบำงว้ำใหญ่”
เป็นวัดโบรำณมีมำตั้งแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยำ พระอุโบสถเป็น
สถำปัตยกรรมในสมัยรัชกำลที่ 1 มีลำยหน้ำบันเป็นรูปนำรำยณ์
ทรงครุฑ ภำยในมีภำพจิตรกรรมฝำผนังพระอุโบสถนี้ เป็นที่
ประดิษฐำนของพระประธำนซึ่งรัชกำลที่ 5 ทรงเรียกว่ำ “พระ
ประธำนยิ้มรับฟ้ำ” นอกจำกนี้ยังมีหอไตรเป็นรูปเรือนสำมหลัง
แฝด ภำยในมีภำพจิตรกรรมที่สำำคัญหลำยแห่งทั้งบำนประตู
และฝำผนังรวมทั้งตู้พระไตรปิฏกสมัยกรุงศรีอยุธยำ
วัดระฆังเคยเป็นที่ประทับของสมเด็จพระพุฒำจำรย์ (โต พรหม
รังสี) สมเด็จพระรำชำคณะในสมัยรัชกำลที่ 4 ซึ่งเป็นพระเถระ
ผู้ทรงเกียรติคุณ วิทยำคุณโด่งดังมำกแต่อดีตจวบจนปัจจุบันกำร
ไปสักกำระสมเด็จพุฒำจำรย์ เพือขอพรโดยกำรสวดคำถำชิน
่
บัญชรเมื่อสวดจบแล้ว ปักธูปที่กระถำงและปิดทองที่รูปปั้น แล้ว

53. สิ่ง ที่น ่ำ สนใจภำยใน
วัด ระฆัง โฆสิต ำรำม
วรมหำวิห ำร

54. พระประธำนยิ้มรับฟ้ำ ภำยใน
พระอุโบสถ

55. บำนประตูพระอุโบสถลงรักปิด
ทอง

56. หอพระไตรปิฎก

57. ตู้พระธรรมลำยรดนำ้ำภำยในหอ
พระไตรปิฎก

58. ข้อมูลกำรเดินทำง
• กำรเดินทำงไปยังวัดระฆังโฆสิตำรำมมรมหำ
วิหำร
กำรเดินทำง โดยรถประจำำทำง สำย 19, 57
ทำงเรือ โดยเรือด่วนเจ้ำพระยำแล้วลงที่ท่ำ
รถไฟ หรือท่ำวังหลัง
หรือข้ำมฝำกที่ท่ำช้ำงแล้วขึ้นที่ท่ำเรือวัดระฆัง

59. อำจไม่คุ้นกัน แต่ถ้ำพูดอีกชื่อว่ำวัด
ภูเขำทอง เชื่อได้เลยว่ำต้องมีคนรูจักเพรำะ
้
เป็นปูชนียสถำนที่สำำคัญแห่งหนึ่งของ
กรุงเทพมหำนคร ภูเขำทองนี้ตั้งอยู่ใน

60. วัด บวรนิเ วศวิห ำร เป็นพระอำรำมหลวงชั้น
เอก ชนิดรำชวร วิหำร ฝ่ำยธรรมยุต ตั้งอยูริมถนน
่
บวรนิเวศ และถนนพระสุเมรุ ในท้องทีแขวงวัด
่
บวรนิเวศ เขตพระนคร กรุเทพมหำนคร

61. ควำมสำำคัญของวัดบวรนิเวศวิหำร
ในประวัติศำสตร์พระพุทธศำสนำในประเทศไทย
วัดบวรนิเวศวิหำรถือเป็นวัดที่มควำมเคลื่อนไหวทำง
ี
ศำสนำที่สำำคัญๆ หลำยอย่ำงถือกำำเนิดขึน อำทิ
้
ควำมพยำยำมในกำรปฏิรูปสงฆ์ไทย ซึ่งทำำให้เกิดนิกำย
ธรรมยุตขึนมำ
้
ควำมพยำยำมในกำรก่อตั้งวิทยำลัยสงฆ์แห่งแรก ได้แก่
มหำมกุฏรำชวิทยำลัย สมัยสมเด็จพระมหำสมณเจ้ำ กรม
พระยำวชิรญำณวโรรส
ควำมพยำยำมในกำรริเริ่มตรวจชำำระคัมภีร์ภำษำบำลี
โดยควำมริเริ่มของพระบำทสมเด็จพระจอมเกล้ำเจ้ำอยู่
หัว
ควำมพยำยำมในกำรก่อตั้งโรงพิมพ์แห่งแรกที่คนไทย
เป็นเจ้ำของ จนวิวัฒนำกำรมำเป็น โรงพิมพ์มหำมกุฏรำช
วิทยำลัย ดังในปัจจุบน
ั
ควำมพยำยำมในกำรรื้อฟืน มหำมกุฏรำชวิทยำลัย โดย
้
มีวัดบวรนิเวศวิหำรสนับสนุนอยู่เบื้องหลัง จน

62. แนะนำำ
ศิล ปกรรมในเขตสัง ฆวำส
ศิลปกรรมในเขตสังฆวำสส่วนใหญ่สร้ำงขึนในสมัยรัชกำลที่ ๓ และ
้
รัชกำลที่ ๔ เพื่อเป็น ตำำหนักที่ประทับของพระมหำกษัตริย์ที่ผนวชในวัดนี้
เริ่มจำกตำำหนักปันหยำ ซึงเป็นตึกฝรั่ง ๓ ชั้น พระบำทสมเด็จพระนั่งเกล้ำ
้ ่
เจ้ำอยู่หัว ทรงสร้ำงพระรำชทำนพระภิกษุเจ้ำฟ้ำมงกุฏ เมื่อทรง อำรำธนำ
ให้เสด็จมำประทับที่วัดนี้ และประทับอยู่ที่ตำำหนักปันหยำตลอดเวลำผนวช
้
ต่อมำ ตำำหนักนี้ได้เป็นที่ประทับของเจ้ำนำยหลำยพระองค์ที่ผนวชและ
ประทับอยู่ที่วัดนี้ รูปทรงของ ตำำหนักเป็นตึกก่ออิฐถือปูนหน้ำจั่วประดับ
ด้วยกระเบืองเคลือบอยู่ซ้ำยมือของกลุ่ม ตำำหนัก ต่ำงๆ
้
ถัดจำกตำำหนักปันหยำคือ ตำำหนักจันทร์ เป็นตำำหนักที่
้
พระบำทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้ำ เจ้ำอยู่หัว ทรงสร้ำงด้วยทรัพย์ของ
สมเด็จพระเจ้ำลูกเธอเจ้ำฟ้ำจันทรำสรัทธำวำส กรมขุน พิจตเจษฐฃฏำ
ิ
จันทร์ถวำยเป็นที่ประทับของสมเด็จพระมหำสมณเจ้ำกรมพระวชิรญำณว
โรรส ในบริเวณตำำหนักจันทร์ด้ำน ทิศตะวันออกติดกับรั้วเหล็กมีศำลำ
เล็กๆ มีพำไล ๒ ด้ำน ฝำล่องถุนก่ออิฐถือปูนโถงเป็นเครื่องไม้ หลังคำมุง
กระเบือง ศำลำหลังนีเดิมเป็นพลับพลำ ที่ ประทับของสมเด็จพระศรีสริเยน
้ ้ ุ
ทรำบรมรำชินี ในพระบำทสมเด็จพระจอมเกล้ำเจ้ำอยู่หัว ทรง สร้ำงไว้ใน

63. วัดบวรนิเวศวิหำรตั้งอยู่ ต้นถนนตะนำวและถนนเฟื่องนคร บำง
ลำำพู กรุงเทพฯ ภำยในมีของดีให้สกกำระและชมมำกมำย เช่นมี
ั
พระวิหำรพระศำสดำ พลับพลำเปลืองเครื่อง ตำำหนักเพ็ชร
้
พระพุทธไสยำ พระวิหำรเก๋ง พระพุทธวชิญำณ
ตำำหนักจันทร์ อำคำรพิพิธภัณฑ์ ภปร เป็นต้น อนึ่งสถำนที่เหล่ำ
นีจะเปิดให้เข้ำชมเฉพำะในวันสำำคัญทำงศำสนำเท่ำนั้นหรือไม่ก็
้
ต้องขอนุญำตเข้ำชมเป็นกรณีพิเศษ
ส่วนทำงวัดจะเปิดให้เข้ำชมภำยในเฉพำะวันเสำร์-อำทิตย์และ
วันพระเท่ำนั้น โดยผู้ที่สนใจสอบถำมรำยละเอียดได้ที่ โทร.
0-2281-2831-3 สนใจสอบถำมรำย
ละเอียดได้ที่ โทร.
0-2281-2831-3ส่วน
กำรเดินทำงไปวัด
บวรฯมีรถประจำำทำง
สำย 56,68 และรถ

64. ระบำทสมเด็จพระนั่งเกล้ำ
เจ้ำอยู่หัวได้โปรดให้บูรณ
ปฏิสังขรณ์วัดใหมรวมทั้ง
ภูเขำทองหรือบรมบนนพ สร้ำงมำตั้งแต่สมัย
มีชื่อเดิมว่ำ “ วัด
ตก็เริ่มสร้ำงในสมัยนี้ด้วย กรุงศรีอยุธยำ
สะแก ”
เสร็จในสมัพระบำท
สมเด็จพระจอมเกล้ำเจ้ำ
อยู่หัว
พระบำทสมเด็จพระพุทธ วัดสระเกศ แปล
ยอดฟ้ำจุฬำโลก ว่ำ ชำำระ หรือ
มหำรำชได้โปรดให้
วัดสระเกศรำชวรมหำวิหำร ทำำควำมสะอำด
สถำปนำวัด และ พระเกสำ
พระรำชทำนนำมวัด
ใหม่ว่ำ

65. พระอุโบสถ สร้ำงใน พระประธำนเป็น
สมัยรัชกำลที่ ๑ มี พระพุทธรูปปูนปั้น
หลังคำเป็นมุขลด ลงรักปิดทอง ปำง
๓ชั้น มำรวิชัย
พระวิหำร สร้ำงในสมัย
รัชกำลที่ ๓ เป็นที่
ประดิษฐำน “ พระอัฏฐำ ภำยในพระ
รส ศรีสุคตทศพลญำณ วัดสระเกศรำชวรมหำวิหำร
ระเบียงเป็นที่
บพิตร ” เป็นพระพุทธรูป ประดิษฐำน
ยืนปำงประทำนอภัย พระพุทธรูปถึง
๑๖๓ องค์
บริเวณรอบพระอุโบสถมี ซุ้ม
เสมำ อยู่ ๘ ทิศ ซุ้มเสมำของวัด พระบรมบรรพต หรือที่เรียก
นีจึงได้ชื่อว่ำเป็นซุ้มที่สวยงำม
้ กันติดปำกว่ำ ภูเขำทอง
และมีชื่อเสียงมำกแห่งหนึ่ง

66. เริ่มสร้ำงตั้งแต่สมัยรัชกำลที่ ๓ แต่กำรก่อสร้ำงพระเจดีย์มี
อุปสรรคมำกเนื่องจำกบริเวณวัดสระเกศนี้อยู่ใกล้ คลอง เป็นที่ลมและุ่
ดินอ่อนตัวมำก ไม่สำมำรถทำนนำ้ำหนักของจดีย์ไหว จึงทรุดตัวลงแม้จะ
พยำยำมสร้ำงใหม่ก็กลับทรุดลงเช่นเดิม จึงได้เลิกรำแต่เพียงเท่ำนั้น ต่อ
มำในสมันรัชกำลที่ ๔ ได้โปรดให้ก่อสร้ำงภูเขำทองขึ้นใหม่ โดยแปลง
พระเจดีย์องค์เดิมให้เป็นภูเขำ ก่อพระเจดียไว้บนยอดเขำและ
พระรำชทำนนำมว่ำ “ บรมบรรพต ” ภำยในพระเจดีย์ของภูเขำทองมี
พระบรมสำรีริกธำตุบรรจุอยู่ และเนื่องจำกภูเขำทองเป็นปูชนียสถำนที่
สำำคัญแห่งหนึ่งของชำติ จึงได้รับกำรบูรณะซ่อมแซมให้อยู่ในสภำพที่ดี
เรื่อยมำจนถึงปัจจุบันนี้ วัดสระเกศรำช
วรมหำวิหำร ตั้ง
อยูบริเวณปำก
่
คลองมหำนำค
แขวงบ้ำนบำตร

67. ด.ช. กีรติ ปัทมเรขำ 1
ด.ช. แทนไท เหลือบชม 8
นำย ปวรุตม์ จันทรประภำ 15
ด.ช. รัชชำนนท์ จรนิตย์ 22
ด.ช. อัษฎำ ธีรภำพพจนกุล 29
ด.ญ. พลอยชมพู เดชประแดง 36
ด.ญ. วรำงคณำ สุ่มศิริ 43
มัธยมศึกษำ ปีที่ 3 ห้อง 9
ภำคเรียนที่1 ปี2555

68. 1. แสงจันทร์. วัดสำำคัญในกรุงเทพ .[ออนไลน์]เข้ำได้ถึงจำก
http://utcc2.utcc.ac.th/temple/profile.html (ค้นหำวันที่17 สิงหำคม
2555)
2. เจ้ำชำยนำ้ำชำ.วิธีกำรไปวัด .[ออนไลน์]เข้ำได้ถึงจำก http://
travel.kapook.com/view8373.html/ (ค้นหำวันที่17 สิงหำคม 2555)
3. คุณประวิทย์. วัดพระเชตุพนวิมลมังคลำรำมรำชวรมหำวิหำร .[ออนไลน์]เข้ำ
ได้ถึงจำก http://www.lib.ru.ac.th/ (ค้นหำวันที่17 สิงหำคม 2555)
4. ธรรมะไทย. วัดพระศรีรัตนศำสดำรำม (วัดพระแก้ว) .[ออนไลน์]เข้ำได้ถึงจำก
http://www.dhammathai.org(ค้นหำวันที่17 สิงหำคม 2555)
5. จอย . วัดสุทัศนเทพวรำรำม รำชวรมหำวิหำร.[ออนไลน์]เข้ำได้ถึงจำก
http://www.teeteawthai.com (ค้นหำวันที่17 สิงหำคม 2555)