Review on Basic Agricultural Science Part - 2 (Myanmar language)

1. အ ခြေြေံစိုက်ပျိုး ေးသိပ္ပံပညာ (အပိုင်း-၂)
Prof. Dr.Myo Kywe
dr.myokywe@yau.edu.mm
mkywe1@gmail.com
09 793 246 996 1

2. အြေန်း (၁၁)
• စိုက်ပျိုး ြွေးခြူ ေးသိပ္ပံ (Agricultural Science) ၏ အာက်တွေင် သီးနှံသိပ္ပံ (Crop
Science) နှင့် တိေိစ္ဆာန် ြွေးခြူ ေးသိပ္ပံ (Animal Science) ဟူ၍ ပညာေပ်(၂) ြေု
ေှိပါသည်။ သီးနှံသိပ္ပံ၏ အာက်တွေင်ြှ (က) Agronomy (လယ်ယာသီးနှံ) နှင့် (ြေ)
Horticulture (ဥယျာဉ်ခြေံသီးနှံ) ဟူ၍ ထပ်ြံြေွေဲခြေားနိုင်ပါသည်။
လယ်ယာသီးနှံပညာ
Agronomy
2

3. စိုက်ပျိုး ေး ြိုး လဝသပညာြှာ သီးနှံြျားစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင် ေးကို
အ ထာက်အကူခပု သာ ောသီဥတုအြေျက်အလက်ြျား လ့လာခြေင်းပညာခြစ်ပါသည်။
(The study of weather and use of climate information to enhance or expand
agricultural crops and/or to increase crop production)
3
အြေန်း (၁၂)
စိုက်ပျိုး ေးြိုး လဝသပညာ
Agrometeorology

4. • ဥယျာဉ်ခြေံသီးနှံ၏အဓိပ္ပါယ်ြှာ လက်တင်ဘာသာခြင့် Hortus-Garden ဥယျာဉ်ခြေံနှင့် Colere –
To grow or to cultivate စိုက်ပျိုးခြေင်းခြစ်ပါသည်။ Garden သည်လည်း လက်တင်ဘာသာ
Gyrdan ြှ ဆင်းသက်လာပပီး ‘To enclose’ ခြေံြေတ်ပပီး စိုက်ပျိုးခြေင်း ခြစ်ပါသည်။ ဥယျာဉ်ခြေံ
သီးနှံ စိုက်ပျိုးခြေင်းပညာ အာက်တွေင်
(၁) သစ်သီးဝလံ သိပ္ပံပညာ (Fruit Science/Pomology)
(၂) ဟင်းသီးဟင်းေွက် သိပ္ပံပညာ (Vegetable Science/Olericulture)
(၃) ပန်းြန် သိပ္ပံ ပညာ (Flower Science/Floriculture)
4
အြေန်း (၁၃)
ဥယျာဉ်ခြေံသီးနှံပညာ
Horticulture

5. ဇီဝနည်းပညာ ဆိုသည်ြှာအပင်၊ လူ၊ တိေိစ္ဆာန်၊ အဏုဇီဝပိုးြျား၊ သက်ေှိတစ်ရှုး
နှင့် ဆဲလ်ြျား၏ ခြစ်စဉ်နှင့် စွေြ်းေည်ကို နည်းပညာ အေ ကာင်းြွေန်စွော
အသုံးြေျေန် အလို့ဌာ ဇီဝ ေဒ၊ ဓါတုဇီဝ ေဒ၊ အဏုဇီဝ ေဒ၊ ဆးပညာနှင့်
အင်ဂျင်နီယာသိပ္ပံပညာတို့အား ပါင်းစည်းထား သာ ပညာေပ်တစ်ြေုခြစ်
ပါသည်။
5
အြေန်း (၁၄)
ဇီဝနည်းပညာ
Biotechnology

6. • နွေားနို့ သာက်ခြေင်း၏ အဓိကေည်ေွယ်ြေျက်ြှာ -
၁။ အာဟာေဓါတ်ခြစ် စေန်၊ ြေွေန်အားခြစ် စေန် (to Nourish)
၂။ နို့တိုက်က လးငယ်၊ တိေိစ္ဆာန်ငယ်က လးြျားအတွေက်
ကိုယ်ြေံအား ကာင်း စေန် (Immunological Protection)
အတွေက် ခြစ်ပါသည်။
6
အြေန်း (၁၅)
နွေားနို့သိပ္ပံ
Dairy Science

7. • သီးနှံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ခြေင်း (Crop Production) အတွေက် အပင်ြှာ
ြေှိြခြစ်လိုအပ် သာ အာဟာေဓါတ် (Essential Nutrients/Elements)
ြျား ခြကကီးထဲတွေင် ေှိပါသည်။ အပင်ကကီးထွေား ြွေံ့ပြိုးြှုတို့အတွေက်
ခြကကီးြှပံ့ပိုး ပးေန် ြလုံ လာက်ပါက ခြဩဇာအခြစ် ထပ်ြံခြည့်စွေက်
ပံ့ပိုး ပးေပါြည်။
7
အြေန်း (၁၆)
သဘာဝနှင့်ဓါတ် ခြဩဇာ
Manure and Fertilizer

8. • ပျား ြွေးခြူ ေးသည် တာင်သူဦးကကီးြျား
အပိုဝင် ငွေေေှိ စေန် နှင့် တြေျို့သီးနှံြျား
ဝတ်ြှုံကူးြှုပို ကာင်း လာကာ အထွေက်
ပိုြို ကာင်းြွေန် စ သာ ဘာသာေပ်ခြစ်ပါသည်။
8
အြေန်း (၁၇)
ပျား ြွေးခြူ ေး
Apiculture/Bee Keeping

9. • စိုက်ပျိုးစီးပွေားပညာသည် တာင်သူဦးကကီးြျား ထုတ်လုပ် ပး သာ
စိုက်ပျိုး ေး၊ ြွေးခြူ ေး ထွေက်ကုန်ြျားကို ေးကွေက်တွေင်
ေး ကာင်းေ အာင် ေးနှိြ်ြြေံေ အာင် ဆာင်ေွက် ပးနိုင် သာ၊
အ ေးကကီးအသုံးဝင် သာ ဘာသာေပ်ခြစ်ပါသည်။
• စိုက်ပျိုး ေးဆိုင်ောြေေီးသွေားလုပ်ငန်း (Agrotourism; Ecotourism)
• စိုက်ပျိုး ေးဆိုင်ောသတင်းအတတ်ပညာ (Agricultural Journalism)
9
အြေန်း (၁၈)
စိုက်ပျိုးစီးပွေား ေးပညာ
Agricultural Economics

10. • ပါင်းဆိုသည်ြှာ ြလိုလားအပ် သာ နောတွေင် အြေျိန်အြေါြဟုတ်
ပါက် ောက် န သာ အပင်ခြစ်သည်။
(A plant growing where it is not desired, or a plant out of place)
10
အြေန်း (၁၉)
ပါင်းသိပ္ပံပညာ
Weed Science

11. • အပင်ြျိုး ြွေးခြူ ေး ပညာေှင် (Plant Breeders) နှင့်
ေီဇ ေဒပညာေှင်ြျား (Geneticists) က အထွေက် ကာင်း (High
Yield)၊ အေသာ ကာင်း (High/Good Quality)၊ ောဂါပိုးြွေား
ဒါဏ်ြေံနိုင်ေည်ေှိ(Pest and Disease Resistance)၊ ေခြုတ် ဒါဏ်၊
ေငတ်ဒါဏ်ြေံနိုင်ေည်ေှိ (Water-logged or Drought Tolerance)
စသည့် ြျိုး ကာင်း (Good Varieties/Cultivars)၊
ေီဇ ကာင်းြျိုးြျား (Good/Desirable genes) ြွေးခြူ
ထုတ်လုပ် ပးေပါြည်။
11
အြေန်း (၂၀)
အပင်ြျိုး ြွေးခြူ ေး
Plant Breeding

12. • စိုက်ပျိုး ြွေးခြူ ေးတွေက် အဓိကအြေျက် သို့ြဟုတ် ထာက်တိုင် သို့ြဟုတ် သုံးပွေင်ဆိုင်
သုံးြေုေှိပါသည်။
(၁) သင်ကကား ေး၊ ပညာ ေး (Teaching Education)
(၂) သု တသန (Research)
(၃) တိုးြေျဲ့ပညာ ပးခြေင်း (Extension)
ကျးလက်ြွေံ့ပြိုးတိုးတက် ေး (Rural Development and Rural Sociology)
ကိုလည်းလုပ်ေပါဦးြည်၊
12
အြေန်း (၂၁)
စိုက်ပျိုးပညာ ပး ေး
Agricultural Extension and Agricultural Education

13. • စိုက်ပျိုး ြွေးခြူ ေးတွေင်
ကျ ောက် သာပိုးြွေားြျားနှင့်၎င်းတို့အား
ကာကွေယ်နှိြ်နင်းခြေင်းတို့ခြစ်ပါသည်။
13
အြေန်း (၂၂)
စိုက်ပျိုး ေးကိြိလ ေဒ
Agricultural Entomology

14. • စိုက်ပျိုး ေးနှင့် သစ် တာတို့ တွေင် ကျ ောက် သာ
အပင် ောဂါြျားနှင့်၎င်းတို့အား ကာကွေယ်နှိြ်နင်းခြေင်းတို့ခြစ်ပါသည်။
• Crop (Field and Horticultural Crops)
• Forest Pathology
14
အြေန်း (၂၃)
အပင် ောဂါ ေဒ
Plant Pathology

15. • စိုက်ပျိုး ေးနှင့် ြွေးခြူ ေး သည်ြေွေဲခြေား၍ြေပါ။
• ကြ္ဘာ့တက္ကသိုလ်အြျားစုတွေင် စိုက်ပျိုး ေးပညာ (Agriculture) အာက်တွေင်
ြွေးခြူ ေးပညာ ဘာသာြေွေဲြျားေှိပပီး တိေိစ္ဆာန်ြျား ြျိုးစပ် ြွေးခြူခြေင်း (Animal
Breeding)၊ တိေိစ္ဆာန်ြျား ကျွေး ြွေး ခပုစုခြေင်း (Animal Feeding and
Management)၊ လယ်ယာသီးနှံပညာဌာနနှင့် တွေဲြက်၍ စားခြုံ့ခပန် တိေိစ္ဆာန်ြျား
(Ruminants) အတွေက် (ဥပြာ-နွေား၊ ကျွေဲ၊ ဆိတ်၊ သိုး) စားကျက်ခြက်၊ ပဲြျား
စိုက်ပျိုးခြေင်း (Pasture or Forage Grass/ Forage Legume Growing)၊
ြွေးခြူ ေးအစာအာဟာေပညာြျား (Animal Nutrition) စသည်တို့ကို
အ သးစိတ် လ့လာကကခြေင်းခြစ်ပါသည်။
15
အြေန်း (၂၄)
ြွေးခြူ ေးသိပ္ပံပညာ
Animal Science

16. • အဏုဇီဝပိုးြျားထဲြှ
အကျိုးေှိ အသုံးဝင် သာ
အဏုဇီဝြျားကို လ့လာ
အသုံးြေျခြေင်း
ခြစ်ပါသည်။
• ဥပြာ - Rhizobium,
Mycorrhiza, etc.
16
အြေန်း (၂၅)
အသုံးြေျအဏုဇီဝ ေဒ
(Applied Microbiology)

17. 17
Dr.Myo Kywe
dr.myokywe@yau.edu.mm
mkywe1@gmail.com
09 793 246 996