1. Quinua

2. Quinua
(Chenopodium quinoa)
Orde:
Caryophyllales
Familia:
Amaranthaceae

3. Planta erguida que pode
acadar alturas entre 30 e 300
cm, en función da variedade ou
das condicións ambientais.
Raíz: pivotante, vigorosa,
profunda, bastante ramificada
e febrosa. Resistente á seca
Talo: cilíndrico ao comezo e
prismático a partir das
ramificacións, cunha cuberta
dura.

4. Follas: simples, alternas, cos
peciolos longos, finos e acanalados e
o limbo de forma variable na mesma
planta (romboidal, triangular ou
lanceolada), planas ou ondeadas, un
pouco grosas, carnosas e tenras, coa
beira dentada, serrada ou lisa.
O tamaño varía ata 15 cm de
lonxitude por 12 de ancho.
Xeralmente as da base da planta son
grandes, romboidales triangulares e
na parte superior pequenas e
lanceoladas. A cor varía do verde ao
vermello. Están cubertas por cristais
de oxalato de calcio transparentes ou
de cores vermello ou púrpura que
captan a humidade nocturna e
reflicten o exceso de radiación solar.

5. Flores: inflorescencias en
panículo formado por un
eixo central e outros
secundarios e terciarios, de
lonxitude variable (ata 80 cm
de lonxitude).

6. As flores son pequenas (ata 3 mm), incompletas, sésiles e sen pétalos.
Poden ser hermafroditas ou femininas. Xeralmente están formadas
por cinco sépalos de cor verde, cinco estames curtos de cor amarela e
un ovario central súpero cun estigma plumosos e ramificado.

7. Froitos: aquenios de forma cilíndrico-lenticular. Conteñen
unha única semente de cor variable, de 1,5 a 4 mm. Cada
panícula contén de 100 a 3.000 froitos.
Algunhas rinden ata 500 gramos de semente.

8. sementes

9. CULTIVO

10. USOS:
Debido ao seu alto contido en
almidón ten os mesmos usos que os
cereais.
Tradicionalmente, os grans de
quinua tórranse e móense para facer
fariña coa que se fan distintos tipos
de pans. Tamén se poden cocer,
engadir a sopas, empregalos como
cereais, pastas… Ferméntase para
obter cervexa ou chicha, unha
bebida tradicional dos Andes.
Cocida ten un sabor semellante á
noz. Estase comezando a usar na
cociña-gourmet e tamén ten
aplicacións farmacéuticas e
industriais.

11. A quinua ten un excepcional equilibrio entre proteínas, graxas e
carbohidratos. É o único alimento vexetal que ten todos os
aminoácidos.
Contén aminoácidos básicos como a lisina (importante para o
desenvolvemento do cerebro), a arxinina e histidina (básicos
para o desenvolvemento na infancia). Achega o doble de
proteínas que os cereais e importantes cantidades de ácido
linoleico, minerais e vitaminas. Pode consumirse por celíacos ao
non conter glute.

12. VALOR NUTRICIONAL
(por cada 100 g)
Quinoa, sen cociñar
Enerxía 370 kcal 1540 kJ
carbohidratos
almidón
64 g
52 g
febra alimentaria
7g
graxas
poliinsaturadas
6g
3,3 g
triptófano
0,167 g
auga
13 g
tiamina (vit B1)
0,36 mg (28%)
riboflavina (vit B2)
0.32 mg (21%)
vitamina B6
0.5 mg (38%)
ácido fólico (vit B9)
184 μg (46%)
vitamina E
2.4 mg (16%)
ferro
4.6 mg (37%)
magnesio
197 mg (53%)
fósforo
457 mg (65%)
potasio
563 mg (12%)
cinc
3.1 mg (31%)
(%) Cantidade diaria recomendada para adultos.

13. Usos medicinais:
Tratamento de abcesos,
hemorraxias, luxacións.
Contén altas cantidades de
magnesio o que a fai
indicada para tratar a
ansiedade, a diabete, a
ostoteoporose e a migraña.

14. A fariña de quinua prodúcese e
comercilízase ne Perú, Bolivia e
Colombia.
Produción mundial
2012
(miles de toneladas)
BOLIVIA
44
PERÚ
41
ECUADOR
0,8
Total
mundial
69,0

15. CURIOSIDADES
Cultívase nos Andes bolivianos, peruanos, ecuatorianos e
chilenos desde hai 5000 anos.
Os conquistadores prohibiron o seu cultivo por asoaciala a ritos
e ceremonias tradicionais.
Nomes da quinua
Aymara: tupapa supha, jopa, jupha, juira, ära, qallapi, vocal, linquiñique
Chibcha: suba, pasca
Mapudungun: dawe, sawe, chichiconwa
Quechua: ayara, kiuna, kitaqañiwa, kuchikinwa