3. Ծիածան, անձրևից հետո երկնքում հայտնվող
բազմերանգ կամարի տեսքով մթնոլորտի տեսողական
երևույթ է։
Բոլոր ծիածաններն ունեն ամբողջական շրջանագծի
ձև, սակայն նայողը տեսնում է այդ շրջանագծի միայն
հորիզոնից վերև գտնվող կեսը։ Ամբողջությամբ
ծիածանը կարելի է տեսնել երկնքից։
Ծիածան չի երևում այն ժամանակ,
երբ Արեգակը գտնվում է հորիզոնից 42°-ից ավելի
բարձրության վրա։
Աստվածաշնչում նշվում է, որ ծիածանը հայտնվել
է համաշխարհային ջրհեղեղից հետո, որպես
մարդկությանը ներելու նշան։ Հայերենում այս երևույթն
ունեցել է նաև ծիրանի գոտի, տիրկան կամտիրական
գոտի (Տիր աստծու անունով), աստվածակամար
(ըստ Անանիա Շիրակացու),Աստվածածնի գոտի
անունները։
4.
5. Սովորաբար, ծիածանն առաջանում է այն
ժամանակ, երբ անձրևից հետո օդում դեռևս
մնացած և ճախրող ջրի մանր կաթիլները
լուսավորում է բացված արևը։ Ծիածանը երևում
է այնքան ժամանակ, քանի
դեռ Արևի ջերմությունից օդը բավարար չափով
չի տաքացել և անձրևի փոշին չի գոլորշացել։ Դա
տևում է մի քանիսից մինչև մի քանի
տասնյակ րոպե։
Ծիածանին նման երևույթ կարելի է դիտել նաև
ջրվեժներից և շատրվաններից գոյացած
շաղերում։
Ծիածանի կենտրոնը գտնվում է Արևի
սկավառակով և դիտորդի աչքով անցնող ուղղի
վրա։ Ծիածանը երևում է այն ժամանակ, երբ
մարդը մեջքով կանգնած է դեպի արևի կողմը։
Ինքնաթիռից ծիածանը կարելի է տեսնել
ամբողջությամբ, կենտրոնում այդ նույն
ինքնաթիռի ստվերով։
6.
7. Ծիածանի առաջացումը բացատրվում է անձրևի
գնդաձև
կաթիլներում Արեգակի ճառագայթների բեկման
, անդրադարձման երևույթներով, որոնք
ուղեկցվում են ալիքի տարբեր երկարության
ճառագայթների դիֆրակցիայով և
ինտերֆերենցիայով։ Որքան կաթիլները խոշոր
են, այնքան մաքուր և հագեցած են ծիածանի
գույները։
Ծիածանի լուսանկարներից կարելի է
եզրակացնել, որ առաջնային ծիածանի ներսում
երկինքն ավելի վառ է, քան նրա դրսի կողմինը։
Դա նրանից է, որ անձրևի կաթիլները գնդաձև
են և նրանցից յուրաքանչյուրը լույսը ցրում է և
ամբողջությամբ գունավորվում է երկնքում
գտնվող սկավառակը, սակայն այդ սկավառակի
միայն եզրային մասն է ստանում այն տեսքը,
որին մենք ասում ենք ծիածան
8.
9. Ընդունված է համարել, որ ծիածանն ունի
յոթ գույն`
Կարմիր,Նարնջագույն,Դեղին,Կանաչ,
Երկնագույն,Կապույտ,Մանուշակագույն:Ի
րականում այդ գույներն առանձնացված
չեն, և մի գույնից մյուսին անցման տեղում
լինում են բազմաթիվ միջանկյալ երանգներ։
Առաջնային ծիածանի կարմիր գույնը
շրջանի դրսի կողմից է, իսկ
մանուշակագույնը՝ ներսի։ Երբեմն
առաջինի շուրջը որոշ հեռավորության վրա
կարելի է տեսնել երկրորդային ծիածան,
որի գույներն ավելի աղոտ են և
դասավորված են հակառակ կարգով,
մանուշակագույնը դրսի կողմից է,
կարմիրը՝ ներսի։
