2. 1-PRESENTACIÓN DA VILA1-PRESENTACIÓN DA VILA
• Baiona A Real un dos centros turísticos
de maior auxe da provincia de Pontevedra
e en xeral, de Galicia. Atópase situada no
Noroeste da Península Ibérica,
concretamente no extremo suroccidental
de Galicia e asimesmo da provincia de
Pontevedra á que pertence
administrativamente.
3. • Actualmente, forma parte da Comarca
Metropolitana de Vigo, cidade da que
dista tan só 21 Km.
• Esta vila costeira limita polo Norte co
municipio de Nigrán, polo Este co de
Gondomar e tanto polo Sur coma polo
Oeste co de Oia.
4.
5.
6. • O conxunto municipal de Baiona conta cunha
superficie de 34,26 km2, moi inferior á media de
municipios de Galicia e de Pontevedra que son
respectivamente de 93,97 km2 e 71,57km2.
• Está formada por un total de 5 parroquias:
Baíña, Baredo, Belesar, A Ramallosa e o núcleo
urbano de Baiona.
• Xeográficamente, atópase á beira da Ría de
Vigo.
7.
8. 2-MODELO DE BAIONA2-MODELO DE BAIONA
• Dos diferentes modelos existentes en función da
súa orixe, Baiona pertencería á clasificación de
pobos en Istmo, de tal xeito que permite un
fondeadoiro protexido por unha península
cunhas primeiras construcións ao pé do mar
que, co tempo, se unirán coas que vaian
facendo en torno ao camiño que comunica o
istmo con terra dentro. Á continuación, co
análise histórico da vila profundizaremos a orixe
da disposición e as súas causas.
9. 3-ANÁLISE DO PLANO. Estudo da3-ANÁLISE DO PLANO. Estudo da
morfoloxía e a estrutura urbana.morfoloxía e a estrutura urbana.
• *Emprazamento e situación: atópase
situada no Noroeste da Península Ibérica,
concretamente no extremo suroccidental
de Galicia e da provincia de Pontevedra á
que pertence administrativamente.
• *Funcións que deron orixe: para facer
referencia a este punto é importante falar
da historia de Baiona.
10. *Breve de*Breve de historia de Baionahistoria de Baiona
• O primeiro nome que recibiu a localidade
foi o de Abobriga, durante a dominación
romana. Nos anos 60 o xeneral Xulio
César coa intención de asaltar as Illas
Cíes. A continuación tivo lugar a
dominación visigoda e árabe, ata ser
recuperada finalmente por Alfonso I. Máis
adiante, Almanzor conquista a vila pola
súa importancia estratéxica e o lugar e a
súa fortaleza.
11.
12. • No ano 1201 o rei Alfonso IX de León firmou nas Illas
Cíes unha carta na que outorgaba a Erizana o nome de
Baiona e concedía ós seus habitantes foros e privilexios
para o comercio marítimo..
• No ano 1388 o británico duque de Lancaster chegou a
Coruña e os ingleses toman Baiona, Compostela e Vigo.
En 1474 a vila é asaltada por Pedro Madruga e será en
1493 cando Martín Alonso Pinzón chega a Baiona con
noticias do descubrimento de América.
• No século XVI alcanzou un grande esplendor; era
cabeza de partido xudicial e exercía o señorío dos vales
da Louriña e Rosal. En 1533 unha flota francesa atracou
a vila. A isto se lle sumou unha epidemia que diezmou a
poboación.
13. • En 1585 o pirata inglés Francis Drake ó mando de 1500
homes atacou á comarca. Os homes da vila mandados
polo Conde de Gondomar conseguiron expulsar ó pirata.
Nos séculos XVII e XVIII foron tempos de guerra
constante e Baiona era o porto máis importante do sur
de Galicia.
• No século XIX Baiona perde a xurisdicción da comarca
do Val Miñor. O canóns da fortaleza dispararon por
última vez durante as guerras carlistas. No 1877 o
marqués do Pazo da Merced compra en Subasta pública
a fortaleza de Monterreal que en 1966 comeza a
funcionar como Parador Nacional de Turismo.
14.
15.
16. **Servizos en Baiona.Servizos en Baiona.
• -Alumbrado
• -Benestar social
• -Comercio e pesca
• -Cultura
• -Deportes e actividades
marítimas
• -Educación
• -Facenda
• -Igualdade de xénero
• -Xuventude
• -Medio Ambiente
• -Medio Rural
• -Participación cidadá
• -Persoal
• -Relacións cos pobos irmáns.
(Pornic, Santa Fé(Granada),
Palos de la Frontera, Rafael
Freire(Cuba)
• -Seguridade cidadá
• -Traballo
• -Turismo (Baiona é un
municipio de excelencia
turística que ambiciona
proxectarse a nivel nacional e
internacionar ao ser integrante
do proxecto de Portos
Atlánticos)
• -Vías e obras
21. 4-ANÁLISE DO PLANO4-ANÁLISE DO PLANO
(máis material nos planos entregados)(máis material nos planos entregados)
22.
23.
24.
25. **Antiga MurallaAntiga Muralla
• A función da muralla na época medieval
era esencialmente para defenderse dos
ataques doutros navíos e desempeñou un
papel fundamental no caso da invasión do
pirata inglés Francis Drake, aínda que
éste finalmente conseguiu sorteala.
26.
27. **Tipo de plano.Tipo de plano.
• Baiona ten un tipo de plano irregular, isto
é, de aspecto anárquico, sen forma
definida.
• As cidades medieváis presentan unha
gran variedade de esquemas
planimétricos como resultado da falta de
planificación previa, é dicir que case a
totalidade xurdiu como resultado do
crecemiento natural e orgánico.
28. 5-5-ANÁLISE DA TRAMAANÁLISE DA TRAMA
• A trama de Baiona varía en función de se falamos do casco antigo,
o ensanche ou a periferia.
• No decreto 48/1993 do 25 de febreiro, declárase ben de interese
cultural con categoría de conxunto histórico o casco antigo de
Baiona.
• Desde este punto de vista, a vila de Baiona pode considerarse
coma un área de identidade, un territorio que pode entenderse
como un fragmento coherente no seu contorno, unha vez que se
saltan os seus límites, atopámonos con crecementos de alta
densidade, xa sexa ao leste apoiados na Avda. de Monterreal ata
chagar ó Burgo ou cara ó Oeste a partir de Carabela la Pinta. Cara
o sur o crecemento ten sido menos denso, cambiándose o modelo
de vivenda colectiva en cuarteirón pechado, pola vivenda unifamiliar
acoroada en banda. Este cerco preciso e rotundo en torno o CHA,
convérteo nun Área Homoxénea Única, aínda que podan sinalarse
diferencias, basicamente no que se refire ao mantemento da
poboación e actividade tradicional.
29.
30.
31. • Nesta área, a edificación é moi compacta, trátase de
cuarteiróns pechados sen patios, nin hortas, só
pequenos patios de parcela dan luz en algún caso, a un
parcelario longo e estreito ocupado ao 100%. Esta
situación só cambia nas zonas de bordo cara o Sur,
onde o casco se entregaba ao campo ou en algunhas
das grandes propiedades como a Casa de Ceta, a de
Correa ou Carvajal, o Hospital ou o Convento. Polo
tanto, os espacios libres son mínimos; por outra banda,
a calidade homoxénea da arquitectura é bastante
austera. Sendo o tecido urbano un dos elementos
fundamentais de calquera ámbito urbano, neste caso
nos atopamos cun área moi coherente con un parcelario
e tipoloxía unidos solidariamente e con moi escasas
variacións das edificacións.
32.
33.
34.
35.
36. O elemento máis relevante e que caracteriza en
maior medida ao Conxunto é a rede viaria,
reducida dada a propia dimensión do casco
pero definitiva na lectura do mesmo. Por unha
parte, está o fronte marítimo, centro de
actividade e conexión co exterior de Baiona.
Preséntase como un bordo no que se concentra
o carácter representativo do CHA coa
arquitectura máis formal e o paseo marítimo, co
comercio e o paseo como reclamo da animación
que ten feito a Baiona popular.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43. • A auténtica estrutura como eixos de formación e
crecemento da vila son as rúas de Ventura Misa
e rúa Conde - San Lorenzo, dous eixos
converxentes en Fonte de Ceta, un lugar de
reunión ata tempos recentes dada a presencia
da fonte e a auga potable, o primeiro eixo
iníciase na fachada principal do Convento,
referente dende o século XVI, e o segundo na
outra fonte na que tamén se forma outra
praciña, o que confirma a importancia da auga
na vida urbana.
44.
45. • Configúrase así unha estrutura lineal de
crecemento Leste-Oeste aproveitando as
mellores condicións do terreo e de
orientación e preoxección do núcleo,
facendo recoñecible a súa vinculación co
mar. Os resto dos viais, transversais e de
curto recorrido, só teñen por obxecto
facilitar a conexión transversal e o que é
máis importante a parcelación e por tanto
o acceso a edificación que sustentan.
46. • O segundo elemento a analizar en
calquera estudo da estrutura urbana son
os espazos libres de uso público. Como
xa se ven comentando, éstes están
escasamente representados en Baiona xa
que só son pequenos ensanchamentos na
trama urbana sen capacidade para ser
referentes do crecemento ou apoio de
edificación.
47. • No que se refire ao tercer elemento, os
equipamentos dada a súa escasa
presenza no núcleo teñen unha moi
pequena incidencia na estruturación do
mesmo, excepción feita do relixioso,
centrado así o do convento-Sta.Liberata-
Colexiata acompañado do Hospital do
Sancti Spiritu, a igrexa de San Xoán,
centro do barrio da Laxe e a misericordia
como referente da zona máis baixa.
48.
49.
50.
51. 4- AS RÚAS4- AS RÚAS
• As rúas son na súa meirande parte
laberínticas e cunha anchura que varía;
no caso antigo adoitan ser de entre 2 e
3m namentres que nas zonas do paseo
marítimo e a perfieria, superan a
meirande parte das veces os 5m de
ancho.
58. Estado das rúas e do mobiliarioEstado das rúas e do mobiliario
• Aínda que cada vez son maiores as obras
públicas destinadas a mellorar as
características do mobiliario e das rúas,
existen certas zonas que están altamente
deterioradas. Tamén é salientable a
suciedade nalgunhas zonas,
especialmente referido aos excrementos
dos cans que afecta en gran medida ao
Casco Antigo.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66. **Nomes das rúas.Nomes das rúas.
• En xeral, asociadas a topónimos, isto é,
nomes de lugares ou personaxes
importantes.
67.
68. 5-EDIFICACIÓNS5-EDIFICACIÓNS
• En xeral as edificacións están seguidas,
predominantemente no Casco Antigo e máis esparcidas
a medida que avanzamos cara a periferia. No que
respecta altura poden ser de Baixo +1; Baixo +2; Baixo
+3… ata Baixo + 6. Tamén aparecen progresivamente
novas urbanizacións e altos edificios nas aforas.
• (*) Ver anexo do proxecto de rehabilitación dunha
vivenda no Casco Antigo para máis información.
• A textura: o material máis habitual é a pedra e para as
ventás, balcóns e galerías varía: aluminio, madeira,
forxa…
• Os cores predominantes son o gris, o marrón (claro e
escuro) o verde ou o branco.
83. VALORACIÓNVALORACIÓN
• Un dos aspectos que me gustaría tratar antes
de rematar referido á vila de Baiona é a
progresiva penetración do pobo no mar, con
claras consecuencias como a perda lenta pero
constante de moitas praias, así coma a
contaminación paisaxística que isto produce. É
importante que os cidadáns sexan conscientes
deste aspecto para evitar os conseguintes
problemas e para preservar na medida do
posible as raíces mariñeiras de Baiona.
• (*) Ver anexo de fotografías de Baiona
antigamente para facer a comparativa.
84.
85. FONTES CONSULTADASFONTES CONSULTADAS
• Planos do concello: arquitecto e aparellador do
Departamento de Urbanismo.
• Proxectos prestados pola asociación de veciños
do Casco Histórico. (CA.HI.BA.)
• Baiona.org
• Wikipedia
• Imaxes do Faro de Vigo.
• Fotografías: elaboración propia.
