More Related Content
Similar to Song theo phuong thuc 80 20
Similar to Song theo phuong thuc 80 20 (20)
Song theo phuong thuc 80 20
- 1. © Richard Koch 2004. TaĂĄc phĂȘĂm âLiving The 80/20 Way: Work Less,
Worry Less, Succeed More, Enjoy Moreâ xuĂȘĂ«t baĂŁn lĂȘĂŹn Ă ĂȘĂŹu bĂșĂŁi Nicholas
Brealey Publishing, London and Boston, 2004. BaĂŁn dĂ”ch Ă Ă»ĂșĂ„c xuĂȘĂ«t baĂŁn
theo thoĂŁa thuĂȘĂ„n vĂșĂĄi Nicholas Brealey Publishing.
- 2. 5
MuÄc luÄc
LĂșĂąi tûÄa 7
PhĂȘĂŹn 1
GIĂĂI THIĂĂ
U
1. YĂ tĂ»ĂșĂŁng lĂșĂĄn laĂą gĂČ? 17
2. Saång taÄo nhiïÏu tûù söë ñt 31
3. ChuĂĄng ta sĂșĂŁ hûÀu toaĂąn böÄ thĂșĂąi gian
trong thĂŻĂ« giĂșĂĄi naĂąy 45
PhĂȘĂŹn 2
TAĂ
O NĂN CAĂCH SĂĂNG VAĂ CUĂĂ
C SĂĂNG
4. TĂȘĂ„p trung vaĂąo 20 phĂȘĂŹn trĂčm
töët nhĂȘĂ«t cuĂŁa baĂ„n 65
5. Vui vĂșĂĄi cöng viĂŻĂ„c vaĂą thaĂąnh cöng 93
6. VeĂĄn maĂąn bñ ĂȘĂn cuĂŁa à öÏng tiĂŻĂŹn 116
7. NhûÀng möëi quan hïÄ theo caåch 80/20 139
8. CuöÄc söëng Ă Ășn giaĂŁn vaĂą tĂ»Ăși Ă eĂ„p 167
- 3. 6
PhĂȘĂŹn 3
HAĂY ĂĂĂ ĂIĂĂU ĂOĂ DIĂĂN RA
9. Sûåc maÄnh cuãa haùnh à öÄng
tñch cûÄc khöng laÀng phñ 191
10. Kïë hoaÄch haÄnh phuåc
80/20 cuãa baÄn 199
- 4. 7
LĂșĂąi tûÄa
NĂŻĂ«u baĂ„n biĂŻĂ«t rĂčçng mĂČnh coĂĄ thĂŻĂ coĂĄ nhiĂŻĂŹu Ă iĂŻĂŹu tuyĂŻĂ„t
vĂșĂąi hĂșn maĂą thĂŻĂ« giĂșĂĄi coĂĄ thĂŻĂ mang laĂ„i, vĂșĂĄi chĂł cĂȘĂŹn ñt
cöng sûåc vaĂą chi phñ, thĂČ baĂ„n coĂĄ muöën khöng?
NĂŻĂ«u baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ laĂąm viĂŻĂ„c hai ngaĂąy mößi tuĂȘĂŹn maĂą vĂȘĂźn coĂĄ kĂŻĂ«t
quaĂŁ töët hĂșn nhiĂŻĂŹu vaĂą Ă Ă»ĂșĂ„c traĂŁ lĂ»Ășng cao hĂșn laĂą laĂąm viĂŻĂ„c
nguyĂŻn tuĂȘĂŹn nhĂ» bĂȘy giĂșĂą, baĂ„n coĂĄ muöën khöng?
NĂŻĂ«u baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ tĂČm ra giaĂŁi phaĂĄp Ă Ășn giaĂŁn cho vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ cuĂŁa
mĂČnh bĂčçng caĂĄch tuĂȘn theo möÄt phĂ»Ășng caĂĄch luön luön hiĂŻĂ„u
quaã, baÄn coå muöën khöng?
NĂŻĂ«u phĂ»Ășng caĂĄch naĂąy Ă Ă»ĂșĂ„c aĂĄp duĂ„ng khöng chĂł à öëi vĂșĂĄi viĂŻĂ„c
kiĂŻĂ«m söëng, kiĂŻĂ«m tiĂŻĂŹn, vaĂą sûÄ thaĂąnh Ă aĂ„t, maĂą coĂąn aĂĄp duĂ„ng Ă Ă»ĂșĂ„c
ngay caĂŁ trong caĂĄc lĂŽnh vûÄc quan troĂ„ng hĂșn cuĂŁa cuöÄc söëng -
nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi mĂČnh quan tĂȘm lo lĂčĂŠng, cuĂ€ng nhĂ» haĂ„nh phuĂĄc vaĂą
thaĂąnh tûÄu â thĂČ baĂ„n coĂĄ muöën khöng?
ChĂčĂŠc chĂčĂŠn laĂą baĂ„n seĂ€ muöën. VaĂą baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ biĂŻĂ«n à öĂi cuöÄc Ă ĂșĂąi
cuĂŁa mĂČnh nĂŻĂ«u baĂ„n tuĂȘn theo PhĂ»Ășng thûåc 80/20.
PhĂ»Ășng thûåc 80/20 liĂŻn quan Ă ĂŻĂ«n möÄt thay à öĂi thûÄc sûÄ vĂŻĂŹ
caĂĄch chuĂĄng ta caĂŁm nhĂȘĂ„n sûÄ viĂŻĂ„c vaĂą giaĂŁi quyĂŻĂ«t sûÄ viĂŻĂ„c, song
theo PhĂ»Ășng thûåc 80/20 thĂČ Ă Ășn giaĂŁn vaĂą dĂŻĂź daĂąng hĂșn chuĂĄng
ta nghĂŽ nhiĂŻĂŹu.
- 5. 8
Sao laĂ„i thĂŻĂ« Ă Ă»ĂșĂ„c? NĂŻĂ«u chuĂĄng ta hiĂŻĂu Ă Ă»ĂșĂ„c thĂŻĂ« giĂșĂĄi töà chûåc
theo caĂĄch thûåc naĂąo â cho duĂą noĂĄ coĂĄ thĂŻĂ ngĂ»ĂșĂ„c hoaĂąn toaĂąn vĂșĂĄi
nhûÀng gĂČ chuĂĄng ta nghĂŽ â thĂČ chuĂĄng ta cuĂ€ng coĂĄ thĂŻĂ thñch ûång
vĂșĂĄi caĂĄch Ă oĂĄ vaĂą thu nhĂȘĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn nhûÀng gĂČ chuĂĄng ta
nhĂčĂŠm Ă ĂŻĂ«n maĂą laĂ„i tiĂŻu hao ñt nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng hĂșn. LaĂąm ñt laĂ„i, nhĂ»ng
chuĂĄng ta vĂȘĂźn coĂĄ thĂŻĂ vui söëng vaĂą Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn.
Cuöën saåch naùy noåi vïÏ haùnh à öÄng, nhûng laù ñt haùnh
à öÄng hĂșn
ĂĂȘy laĂą cuöën saĂĄch vö cuĂąng thûÄc tiĂŻĂźn, nhĂ»ng cuĂ€ng rĂȘĂ«t Ă ĂčĂ„c
biïÄt, trong à oå noå liïn quan à ïën viïÄc ñt haùnh à öÄng à i chûå khöng
phaĂŁi laĂą nhiĂŻĂŹu hĂșn. Theo leĂ€ thĂ»ĂșĂąng, chuĂĄng ta hĂȘĂŹu nhĂ» khöng
thĂŻĂ caĂŁi thiĂŻĂ„n thûÄc sûÄ cuöÄc söëng cuĂŁa mĂČnh trûù phi chuĂĄng ta laĂąm
theo caĂĄch khaĂĄc. ĂiĂŻĂŹu Ă oĂĄ laĂą chĂȘn lyĂĄ - thĂŻĂ« nhĂ»ng phĂ»Ășng thûåc
80/20 cuÀng cho chuång ta biïët laùm nhû thïë naùo à ïà ruåt cuöÄc chó
cĂȘĂŹn laĂąm ñt. ChuĂĄng ta laĂąm khaĂĄ nhiĂŻĂŹu viĂŻĂ„c Ă ĂŻĂ Ă em laĂ„i haĂ„nh phuĂĄc
cho mĂČnh, nhĂ»ng chñnh vĂČ Ă ĂȘĂ«y chĂł laĂą möÄt phĂȘĂŹn nhoĂŁ trong tĂȘĂ«t
caĂŁ nhûÀng gĂČ chuĂĄng ta laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c, nĂŻn chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ laĂąm ñt Ă i
vĂŻĂŹ söë lĂ»ĂșĂ„ng maĂą vĂȘĂźn biĂŻĂ«n chuyĂŻĂn cuöÄc söëng cuĂŁa chuĂĄng ta.
ChuĂĄng ta tĂ» duy nhiĂŻĂŹu hĂșn, tĂȘĂ„p trung nhiĂŻĂŹu hĂșn vaĂąo möÄt vaĂąi
viĂŻĂ„c, vaĂą laĂąm chuĂĄng töët hĂșn, möÄt caĂĄch quyĂŻĂ«t liĂŻĂ„t hĂșn, nhĂ»ng ruĂĄt
cuöÄc phaĂŁi laĂąm ñt hĂșn.
Töi tĂČnh cĂșĂą biĂŻĂ«t Ă Ă»ĂșĂ„c phĂ»Ășng thûåc 80/20 nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo
Töi coĂĄ thĂŻĂ ca tuĂ„ng vaĂą noĂĄi khöng chuĂĄt do dûÄ vĂŻĂŹ phĂ»Ășng thûåc
80/20 kyĂą diĂŻĂ„u nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo bĂșĂŁi vĂČ töi khöng phaĂŁi laĂą ngĂ»ĂșĂąi phaĂĄt
minh ra noĂĄ. PhĂ»Ășng thûåc 80/20 dûÄa trĂŻn möÄt nguyĂŻn lyĂĄ khoa
hoĂ„c goĂ„i laĂą nguyĂŻn lyĂĄ 80/20 Ă Ă»ĂșĂ„c minh chûång hiĂŻĂ„u quaĂŁ trong
- 6. 9
kinh doanh vaĂą kinh tĂŻĂ« hoĂ„c. VĂŻĂŹ baĂŁn chĂȘĂ«t, nguyĂŻn lyĂĄ naĂąy lĂȘĂ„p
luĂȘĂ„n rĂčçng 80% nhûÀng kĂŻĂ«t quaĂŁ Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c chĂł tûù 20% nhûÀng
nguyĂŻn nhĂȘn vaĂą nöß lûÄc.
Cuöën saĂĄch trĂ»ĂșĂĄc Ă ĂȘy cuĂŁa töi, cuöën NguyĂŻn lyĂĄ 80/20, dĂȘĂźn
giaĂŁi caĂĄch aĂĄp duĂ„ng khaĂĄi niĂŻĂ„m naĂąy ra laĂąm sao Ă ĂŻĂ gia tĂčng lĂșĂ„i
nhuĂȘĂ„n cuĂŁa cöng ty. Töi cuĂ€ng daĂąnh möÄt phĂȘĂŹn ngĂčĂŠn Ă ĂŻĂ giaĂŁi
thñch nguyïn lyå 80/20 coå thïà coå taåc duÄng trong cuöÄc söëng caå
nhĂȘn cuĂŁa chuĂĄng ta nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo Ă ĂŻĂ thaĂąnh cöng vaĂą haĂ„nh phuĂĄc
hĂșn. ViĂŻĂ„c ûång duĂ„ng nguyĂŻn lyĂĄ naĂąy à öëi vĂșĂĄi caĂĄ nhĂȘn Ă aĂ€ gĂȘy ra
sûÄ tranh caĂ€i lĂșĂĄn. MöÄt söë nhaĂą phĂŻ bĂČnh cho rĂčçng Ă ĂȘy laĂą möÄt yĂĄ
tĂ»ĂșĂŁng vĂŻĂŹ kinh doanh Ă aĂĄng nĂŻĂ, nhĂ»ng noĂĄ khöng bao giĂșĂą coĂĄ thĂŻĂ
vĂ»ĂșĂ„t ra ngoaĂąi lĂŽnh vûÄc kinh doanh. Tuy nhiĂŻn, nhûÀng à öÄc giaĂŁ
Ă aĂ€ tûùng laĂąm thûã thĂČ viĂŻĂ«t thĂ» baĂŁo rĂčçng nguyĂŻn lyĂĄ naĂąy Ă aĂ€ thay
à öĂi cuöÄc söëng cuĂŁa hoĂ„.
Cuöën NguyĂŻn lyĂĄ 80/20 Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c dĂ”ch ra 22 thûå tiĂŻĂ«ng vaĂą baĂĄn
ra trĂŻn nûãa triĂŻĂ„u baĂŁn. Ban Ă ĂȘĂŹu noĂĄ laĂą möÄt cuöën saĂĄch vĂŻĂŹ kinh
doanh Ă Ășn thuĂȘĂŹn, do caĂĄc nhaĂą xuĂȘĂ«t baĂŁn kinh doanh ĂȘĂ«n haĂąnh
vaĂą nĂčçm trĂŻn caĂĄc giaĂĄ chuĂŁ Ă ĂŻĂŹ kinh doanh trong caĂĄc hiĂŻĂ„u saĂĄch,
dĂȘĂŹn daĂą noĂĄ trĂșĂŁ nĂŻn hûÀu duĂ„ng vaĂą Ă Ă»ĂșĂ„c ngĂ»ĂșĂąi ta xem nhĂ» laĂą möÄt
cuöën saĂĄch hoĂ„c laĂąm ngĂ»ĂșĂąi. YĂ tĂ»ĂșĂŁng naĂąy dĂ»ĂșĂąng nhĂ» coĂĄ taĂĄc à öÄng
töët à ïën à öÄc giaã nïn hoÄ kïà laÄi cho baÄn beù, vaù nhûÀng baÄn beù à oå
sau khi Ă oĂ„c xong cuöën saĂĄch laĂ„i kĂŻĂ cho ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc, röÏi cuöën
saĂĄch Ă Ă»ĂșĂ„c lan truyĂŻĂŹn rĂȘĂ«t nhanh.
BaĂŁy nĂčm sau Ă oĂĄ, töi liĂŻn tuĂ„c nhĂȘĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c ngaĂąy caĂąng nhiĂŻĂŹu thĂ»
vaĂą email tûù khĂčĂŠp nĂși trĂŻn thĂŻĂ« giĂșĂĄi. RĂȘĂ«t ñt ngĂ»ĂșĂąi Ă ĂŻĂŹ cĂȘĂ„p Ă ĂŻĂ«n
cöng viĂŻĂ„c kinh doanh cuĂŁa hoĂ„. HoĂ„ chĂł noĂĄi vĂŻĂŹ nhûÀng gĂČ yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng
vÎ à aÄi à oå à aÀ à em laÄi cho haÄnh phuåc vaù thaùnh cöng cuãa hoÄ: noå
Ă aĂ€ giuĂĄp hoĂ„ caĂĄch tĂȘĂ„p trung vaĂąo möÄt söë möëi quan hĂŻĂ„ vaĂą vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ
- 7. 10
thûÄc sûÄ quan troĂ„ng à öëi vĂșĂĄi hoĂ„, tĂčng caĂŁm giaĂĄc tûÄ do, khuĂŻĂ«ch
trĂ»Ășng nghĂŻĂŹ nghiĂŻĂ„p, laĂąm cho hoĂ„ thoaĂĄt khoĂŁi chiĂŻĂ«c cöëi xay cuĂŁa
sûÄ bon chen. HoĂ„ noĂĄi rĂčçng sûã duĂ„ng nguyĂŻn lyĂĄ naĂąy Ă aĂ€ xua Ă i
mĂčĂ„c caĂŁm töÄi lößi tûùng laĂąm phñ phaĂ„m thĂșĂąi gian cuĂŁa hoĂ„, à öà rĂȘĂ«t
nhiïÏu cöng sûåc cho nhûÀng viïÄc khöng quan troÄng tñ naùo.
NguyĂŻn lyĂĄ 80/20 Ă aĂ€ Ă Ă»a hoĂ„ trĂșĂŁ laĂ„i vĂșĂĄi chñnh hoĂ„ vaĂą nhûÀng gĂČ
hoĂ„ thûÄc sûÄ cĂȘĂŹn trong cuöÄc söëng.
ChĂčĂŠc chĂčĂŠn Ă iĂŻĂŹu Ă oĂĄ Ă uĂĄng vĂșĂĄi baĂŁn thĂȘn töi. NguyĂŻn lyĂĄ 80/20
Ă aĂ€ giuĂĄp töi nhĂȘĂ„n ra Ă iĂŻĂŹu gĂČ laĂą quan troĂ„ng à öëi vĂșĂĄi mĂČnh. NĂčm
1990, töi thoaĂĄt ra khoĂŁi nghĂŻĂŹ nghiĂŻĂ„p thöng thĂ»ĂșĂąng. Töi boĂŁ viĂŻĂ„c,
khöng laĂąm tĂ» vĂȘĂ«n quaĂŁn lyĂĄ nûÀa vaĂą bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu trĂșĂŁ laĂ„i söëng theo
Ă uĂĄng nghĂŽa. YĂ thûåc rĂčçng mĂČnh vĂȘĂźn phaĂŁi thaĂąnh Ă aĂ„t, coĂĄ nghĂŽa
laĂą seĂ€ laĂąm âcöng viĂŻĂ„câ gĂČ Ă oĂĄ, nhĂ»ng töi cĂ»Ășng quyĂŻĂ«t cuöÄc söëng
cuĂŁa töi seĂ€ Ă Ă”nh Ă oaĂ„t cöng viĂŻĂ„c chûå khöng phaĂŁi theo caĂĄch ngĂ»ĂșĂ„c
laĂ„i. KĂŻĂ tûù Ă oĂĄ, töi laĂąm Ă uĂŁ thûå - tûù viĂŻĂ«t saĂĄch Ă ĂŻĂ«n laĂąm möÄt âdoanh
nhĂȘn lĂ»ĂșĂąi biĂŻĂ«ngâ, theo nghĂŽa khĂșĂŁi taĂ„o nhûÀng cöng viĂŻĂ„c kinh
doanh mĂșĂĄi nhĂ»ng khöng phaĂŁi tûÄ mĂČnh lĂčn löÄn vaĂąo viĂŻĂ„c gĂČ vĂȘĂ«t
vaĂŁ, chĂł vĂșĂĄi Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n chuĂĄng laĂąm töi phĂȘĂ«n khñch.
NgoaĂ„i trûù möÄt nĂčm cöng taĂĄc ĂșĂŁ Nam Phi, töi Ă aĂ€ khöng coĂĄ möÄt
âcöng viĂŻĂ„c à ñch thûÄcâ naĂąo tûù khi coĂĄ quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh Ă oĂĄ vaĂą töi luön
daĂąnh phĂȘĂŹn lĂșĂĄn thĂșĂąi gian cho gia Ă ĂČnh, baĂ„n beĂą vaĂą niĂŻĂŹm vui
söëng troĂ„n veĂ„n. Töi coĂĄ nhaĂą ĂșĂŁ London, Cape Town vaĂą ĂșĂŁ vuĂąng
nhiĂŻĂŹu nĂčĂŠng nhĂȘĂ«t cuĂŁa TĂȘy Ban Nha. Töi daĂąnh mößi nĂčm vaĂąi
thaĂĄng thĂčm thuĂĄ tûùng nĂși - thĂ»ĂșĂąng coĂĄ nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi baĂ„n rĂȘĂ«t
thĂȘn Ă ĂŻĂ«n chĂși. Tuy vĂȘĂ„y, töi chĂ»a phaĂŁi Ă aĂ€ nghĂł hĂ»u Ă ĂȘu. Theo
bĂȘĂ«t kyĂą chuĂȘĂn mûÄc muĂ„c tiĂŻu naĂąo thĂČ töi Ă ang Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c gĂȘĂ«p böÄi
vĂșĂĄi löëi söëng cûÄc kyĂą thoaĂŁi maĂĄi so vĂșĂĄi nhûÀng gĂČ laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c trĂ»ĂșĂĄc
Ă ĂȘy khi caĂąy aĂŁi hĂŻĂ«t söë giĂșĂą mößi ngĂ»ĂșĂąi Ă ĂŻĂŹu coĂĄ.
- 8. 11
Töi tuyĂŻĂ„t à öëi tin tĂ»ĂșĂŁng bĂȘĂ«t kyĂą ai cuĂ€ng coĂĄ thĂŻĂ Ă Ă»ĂșĂ„c lĂșĂ„i rĂȘĂ«t
nhiĂŻĂŹu bĂčçng caĂĄch laĂąm ñt hĂșn vaĂą thoĂŁa maĂ€n niĂŻĂŹm say mĂŻ cuĂŁa
mĂČnh hĂșn. CĂȘn bĂčçng cuöÄc söëng cuĂŁa baĂ„n laĂ„i khöng chĂł taĂ„o nĂŻn
sûåc khoĂŁe vaĂą haĂ„nh phuĂĄc nhiĂŻĂŹu hĂșn, maĂą coĂąn coĂĄ thĂŻĂ dĂȘĂźn Ă ĂŻĂ«n
thaĂąnh cöng vĂ»ĂșĂ„t tröÄi â tuy nhiĂŻn baĂ„n phaĂŁi xaĂĄc Ă Ă”nh Ă Ă»ĂșĂ„c noĂĄ.
HĂĂĂNG DĂĂN SĂĂ DUĂ
NG SAĂCH 80/20
NguyĂŻn lyĂĄ 80/20
Ë GiĂșĂĄi thiĂŻĂ„u yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng Ă Ăčçng sau PhĂ»Ășng thûåc 80/20
Ë YĂ Ă Ă”nh ban Ă ĂȘĂŹu chuĂŁ yĂŻĂ«u daĂąnh cho doanh nhĂȘn.
Ë Töi aĂĄp duĂ„ng nguyĂŻn lyĂĄ 80/20 nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo Ă ĂŻĂ nĂȘng
cao lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n cuĂŁa cöng ty vaĂą Ă ĂŻĂ cho baĂŁn thĂȘn hiĂŻĂ„u
quaĂŁ hĂșn?
Con ngĂ»ĂșĂąi 80/20
Ë DaĂąnh cho doanh nhĂȘn vaĂą nhaĂą quaĂŁn lyĂĄ
Ë LaĂąm thĂŻĂ« naĂąo töi coĂĄ thĂŻĂ sûã duĂ„ng nguyĂŻn lyĂĄ 80/20
vaĂąo nghĂŻĂŹ nghiĂŻĂ„p, nhĂčçm taĂ„o ra cuĂŁa caĂŁi vaĂą haĂ„nh
phuĂĄc vĂșĂĄi tĂ» caĂĄch laĂą möÄt caĂĄ nhĂȘn?
Söëng theo phĂ»Ășng thûåc 80/20
Ë DaĂąnh cho moĂ„i ngĂ»ĂșĂąi
Ë LaĂąm thĂŻĂ« naĂąo töi coĂĄ thĂŻĂ sûã duĂ„ng nguyĂŻn lyĂĄ 80/20
cho baĂŁn thĂȘn, nhĂčçm trĂșĂŁ nĂŻn haĂ„nh phuĂĄc vaĂą thaĂąnh
cöng?
- 9. 12
VĂČ sao coĂĄ cuöën saĂĄch mĂșĂĄi naĂąy?
Cuöën saĂĄch hĂčĂšn seĂ€ khöng Ă Ă»ĂșĂ„c viĂŻĂ«t nĂŻĂ«u nhĂ» khöng vĂČ hai
ngĂ»ĂșĂąi. Thûå nhĂȘĂ«t laĂą Steve Gersowsky, möÄt ngĂ»ĂșĂąi baĂ„n laĂąm chuĂŁ
nhaĂą haĂąng taĂ„i Cape Town. Steve laĂą ngĂ»ĂșĂąi thöng minh, nĂčng
à öÄng, hoaĂ„t baĂĄt vaĂą rĂȘĂ«t hiĂŻĂu biĂŻĂ«t. Töi ngaĂ„c nhiĂŻn khi anh ta noĂĄi,
âĂaĂ€ thûã tĂČm hiĂŻĂu cuöën NguyĂŻn lyĂĄ 80/20 röÏi. ThĂȘĂ«y khoĂĄ quaĂĄ.
Khöng thĂŻĂ naĂąo Ă oĂ„c quaĂĄ trang 10.â
âCĂȘĂ„u Ă uĂąa Ă ĂȘĂ«y aĂą,â töi noĂĄi.
âKhöng Ă ĂȘu, noĂĄi thûÄc Ă ĂȘĂ«y anh baĂ„n,â anh ta Ă aĂĄp, âtĂȘĂ«t caĂŁ
nhûÀng söë liïÄu, nhûÀng vÔ giaåo sû vaù nhûÀng con söë thöëng kï.
NhiĂŻĂŹu quaĂĄ. Nghe noĂĄi cuöën saĂĄch hay lĂčĂŠm nĂŻn mĂșĂĄi tĂČm hiĂŻĂu,
nhĂ»ng töi boĂĄ tay.â
LuĂĄc Ă oĂĄ töi nhĂȘĂ„n ra rĂčçng khöng phaĂŁi laĂą Steve boĂĄ tay, maĂą
chñnh laĂą töi boĂĄ tay Steve. Töi tĂ»ĂșĂŁng rĂčçng cuöën saĂĄch nheĂ„ nhaĂąng
vaĂą dĂŻĂź Ă oĂ„c. NhĂ»ng phaĂŁi thûùa nhĂȘĂ„n rĂčçng mĂčĂ„c duĂą möÄt söë Ă oaĂ„n,
kĂŻĂ caĂŁ phĂȘĂŹn lĂșĂĄn nhûÀng Ă oaĂ„n cuöëi cuĂąng giuĂĄp cho caĂĄ nhĂȘn aĂĄp
duĂ„ng YĂ tĂ»ĂșĂŁng lĂșĂĄn naĂąy laĂą dĂŻĂź Ă oĂ„c, coĂąn coĂĄ nhûÀng vñ duĂ„ minh hoĂ„a
trong kinh doanh laĂąm röëi trñ ngĂ»ĂșĂąi ngoaĂ„i Ă aĂ„o. Do phĂȘĂŹn vĂŻĂŹ kinh
doanh nĂčçm Ă ĂȘĂŹu cuöën saĂĄch nĂŻn noĂĄ taĂ„o caĂŁm giaĂĄc rĂčçng yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng
lĂșĂĄn naĂąy khoĂĄ, trong khi thûÄc chĂȘĂ«t noĂĄ rĂȘĂ«t Ă Ășn giaĂŁn.
VĂČ laĂą lĂȘĂŹn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn töi thĂčm doĂą cuöën saĂĄch Ă oĂĄ vĂŻĂŹ caĂĄch aĂĄp duĂ„ng
khaåi niïÄm 80/20 vaùo cuöÄc söëng cuãa chuång ta, töi à aÀ tung yå
tĂ»ĂșĂŁng lĂŻn khöng trung, à ïà à öÄc giaĂŁ tûÄ tĂČm caĂĄch chuĂ„p lĂȘĂ«y vaĂą aĂĄp
duĂ„ng chuĂĄng. LeĂ€ ra töi nĂŻn noĂĄi âĂiĂŻĂŹu Ă oĂĄ coĂĄ nghĂŽa rĂčçng chuĂĄng
ta nĂŻn laĂąm caĂĄch naĂąy Ă ĂŻĂ Ă Ă»ĂșĂ„c haĂ„nh phuĂĄc hĂșn.â
MöÄt anh baĂ„n UĂc, Laurence Toltz, cuĂ€ng laĂą nguöÏn caĂŁm hûång
cho cuöën saåch naùy.
- 10. 13
âMĂȘĂ«y thûå cĂȘĂ„u viĂŻĂ«t tuyĂŻĂ„t lĂčĂŠm,â cĂȘĂ„u ta gĂșĂŁi email cho töi, ânhĂ»ng
mĂș Ă»ĂșĂĄc cuĂŁa tĂșĂĄ laĂą moĂ„i ngĂ»ĂșĂąi ĂșĂŁ bĂȘĂ«t cûå mûåc thu nhĂȘĂ„p hay trĂČnh
à öÄ hoĂ„c vĂȘĂ«n naĂąo Ă ĂŻĂŹu coĂĄ thĂŻĂ aĂĄp duĂ„ng Ă Ă»ĂșĂ„c. CĂȘĂ„u coĂĄ thĂŻĂ viĂŻĂ«t möÄt
cuöën saĂĄch giaĂŁi thñch hĂŻĂ«t sûåc Ă Ășn giaĂŁn caĂĄch moĂ„i ngĂ»ĂșĂąi coĂĄ thĂŻĂ
sûã duĂ„ng nguyĂŻn lyĂĄ 80/20 Ă ĂŻĂ giaĂŁi quyĂŻĂ«t vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ maĂą hoĂ„ gĂčĂ„p
phaĂŁi Ă Ă»ĂșĂ„c khöng? Cuöën NguyĂŻn lyĂĄ 80/20 Ă Ă»ĂșĂ„c viĂŻĂ«t daĂąnh cho
doanh nhĂȘn vaĂą nhaĂą chuyĂŻn mön. CĂȘĂ„u coĂĄ thĂŻĂ viĂŻĂ«t cho nhûÀng
ngĂ»ĂșĂąi khöng laĂąm kinh doanh hay chĂ»a qua Ă aĂ„i hoĂ„c khöng?
MöÄt cuöën saĂĄch hĂ»ĂșĂĄng dĂȘĂźn laĂąm thĂŻĂ« naĂąo Ă ĂŻĂ sûã duĂ„ng phĂ»Ășng
thûåc 80/20 cho nhûÀng viĂŻĂ„c Ă Ășn giaĂŁn nhĂ» choĂ„n lĂȘĂ«y cöng viĂŻĂ„c
hoĂ„ thñch thuĂĄ, hay thaĂĄo gĂșĂ€ nhûÀng vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ taĂąi chñnh chĂčĂšng haĂ„n?â
âĂĂ»ĂșĂ„c chûå,â töi traĂŁ lĂșĂąi. âThĂȘĂ„t laĂą möÄt yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng hay! TĂșĂĄ seĂ€ bĂčĂŠt
Ă ĂȘĂŹu ngay Ă ĂȘy.â VaĂą thĂŻĂ« laĂą quyĂŻĂn saĂĄch ra Ă ĂșĂąi.
PhĂ»Ășng thûåc 80/20 vĂȘĂ„n haĂąnh ra sao?
ĂoĂĄ laĂą nhûÀng gĂČ toaĂąn böÄ cuöën saĂĄch Ă ĂŻĂŹ cĂȘĂ„p Ă ĂŻĂ«n. NhĂ»ng töi coĂĄ
thĂŻĂ giaĂŁi thñch toaĂąn böÄ nöÄi dung cuĂŁa noĂĄ rĂȘĂ«t vĂčĂŠn tĂčĂŠt, vĂČ noĂĄ xoay
quanh hai yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng:
NguyĂŻn lyĂĄ tĂȘĂ„p trung: ñt thĂČ Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu
NguyĂŻn lyĂĄ tiĂŻĂ«n böÄ: chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ taĂ„o ra Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn
maĂą chĂł cĂȘĂŹn rĂȘĂ«t ñt nöß lûÄc.
YĂ tĂ»ĂșĂŁng tĂȘĂ„p trung rĂȘĂ«t dĂŻĂź hiĂŻĂu. ChĂ»Ășng 1 seĂ€ phaĂĄc hoĂ„a khaĂĄi
niĂŻĂ„m rĂčçng 80% nhûÀng gĂČ chuĂĄng ta cĂȘĂŹn Ă Ă»ĂșĂ„c saĂŁn sinh ra bĂșĂŁi 20%
nhûÀng gĂČ chuĂĄng ta laĂąm. VĂČ thĂŻĂ«, khi à öÄng Ă ĂŻĂ«n kĂŻĂ«t quaĂŁ chuĂĄng ta
cĂȘĂŹn, Ă ĂŻĂ höß trĂșĂ„ nhûÀng con ngĂ»ĂșĂąi vaĂą nhûÀng lyĂĄ do thûÄc sûÄ quan
troĂ„ng à öëi vĂșĂĄi chuĂĄng ta, thĂČ chĂł möÄt söë rĂȘĂ«t ñt nhûÀng Ă iĂŻĂŹu chuĂĄng
ta laùm thûÄc sûÄ coå yå nghÎa. Coùn laÄi chó laù sûÄ phñ phaÄm.
- 11. 14
VĂČ thĂŻĂ« nĂŻĂ«u chuĂĄng ta hoĂ„c Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄch xaĂĄc Ă Ă”nh nhûÀng Ă iĂŻĂŹu coĂĄ
yĂĄ nghĂŽa nhĂȘĂ«t à öëi vĂșĂĄi chuĂĄng ta vaĂą laĂąm phong phuĂĄ nhĂȘĂ«t cuöÄc
söëng cuĂŁa mĂČnh - nĂŻĂ«u chuĂĄng ta hoĂ„c Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄch tĂȘĂ„p trung vaĂąo
nhûÀng Ă iĂŻĂŹu ta nghĂŽ laĂą quan troĂ„ng nhĂȘĂ«t â chuĂĄng ta seĂ€ khaĂĄm
phaĂĄ ra rĂčçng ñt thĂČ Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn. BĂčçng caĂĄch tĂȘĂ„p trung vaĂąo ñt
viĂŻĂ„c hĂșn - söë ñt nhûÀng khña caĂ„nh thûÄc sûÄ quan troĂ„ng à öëi vĂșĂĄi
cuöÄc söëng cuãa chuång ta vaù nhûÀng à iïÏu maù seÀ diïßn tiïën theo
caĂĄch chuĂĄng ta muöën â thĂČ cuöÄc Ă ĂșĂąi bößng nhiĂŻn seĂ€ trĂșĂŁ nĂŻn coĂĄ
chiĂŻĂŹu sĂȘu hĂșn vaĂą Ă aĂĄng söëng hĂșn. Cuöën saĂĄch naĂąy seĂ€ giuĂĄp baĂ„n
tĂČm ra nhûÀng gĂČ thûÄc sûÄ coĂĄ yĂĄ nghĂŽa à öëi vĂșĂĄi baĂ„n vaĂą laĂąm thĂŻĂ« naĂąo
Ă ĂŻĂ tĂȘĂ„p trung vaĂąo nhûÀng Ă iĂŻĂŹu Ă oĂĄ.
YĂ tĂ»ĂșĂŁng thûå hai â laĂą chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ taĂ„o ra Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn
tûù ñt hĂșn â thĂČ khöng roĂ€ lĂčĂŠm. NguyĂŻn lyĂĄ tiĂŻĂ«n böÄ cho rĂčçng chuĂĄng
ta luön luön coĂĄ thĂŻĂ Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn nhûÀng gĂČ chuĂĄng ta
muöën vĂșĂĄi ñt nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng, möÏ höi vaĂą Ă»u tĂ» hĂșn. YĂ tĂ»ĂșĂŁng naĂąy,
rĂčçng chuĂĄng ta khöng chĂł coĂĄ thĂŻĂ caĂŁi thiĂŻĂ„n Ă aĂĄng kĂŻĂ sûÄ viĂŻĂ„c maĂą
coĂąn laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c vĂșĂĄi ñt cöng sûåc hĂșn, Ă uĂĄng laĂą mang tñnh caĂĄch
maĂ„ng, rĂȘĂ«t tĂ»Ășng phaĂŁn vĂșĂĄi sûÄ hiĂŻĂu biĂŻĂ«t thöng thĂ»ĂșĂąng, Ă aĂĄng Ă ĂŻĂ
nghiĂŻn cûåu cĂȘĂn thĂȘĂ„n.
Cuöën saĂĄch seĂ€ hĂ»ĂșĂĄng dĂȘĂźn caĂĄc baĂ„n aĂĄp duĂ„ng ñt laĂą nhiĂŻĂŹu vaĂą
nhiĂŻĂŹu tûù ñt vaĂąo baĂŁn thĂȘn, cöng viĂŻĂ„c vaĂą thaĂąnh cöng, tiĂŻĂŹn baĂ„c,
quan hĂŻĂ„, vaĂą cuöÄc söëng Ă Ășn giaĂŁn, tĂ»Ăși Ă eĂ„p, à öÏng thĂșĂąi seĂ€ giuĂĄp
baĂ„n xĂȘy dûÄng kĂŻĂ« hoaĂ„ch haĂąnh à öÄng Ă ĂŻĂ biĂŻĂ«n à öĂi cuöÄc Ă ĂșĂąi mĂČnh.
- 14. 17
1YĂ tĂ»ĂșĂŁng lĂșĂĄn laĂą gĂČ?
Khöng hĂčĂšn phaĂŁi laĂąm nhûÀng Ă iĂŻĂŹu phi thĂ»ĂșĂąng mĂșĂĄi
coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c kĂŻĂ«t quaĂŁ phi thĂ»ĂșĂąng.
Warren Buffett
CuöÄc söëng hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i laĂą möÄt sai lĂȘĂŹm. Töi khöng noĂĄi vĂŻĂŹ
nhûÀng tiĂŻĂ«n böÄ kyĂą diĂŻĂ„u maĂą chuĂĄng ta Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c vĂŻĂŹ
khoa hoĂ„c, cöng nghĂŻĂ„ vaĂą kinh doanh Ă aĂ€ laĂąm cho chuĂĄng ta Ăčn
ngon hĂșn, treĂŁ lĂȘu hĂșn, söëng thoĂ„ hĂșn, chĂŻĂ« ngûÄ Ă Ă»ĂșĂ„c bĂŻĂ„nh tĂȘĂ„t,
Ă i laĂ„i dĂŻĂź daĂąng vaĂą Ă Ă»ĂșĂ„c hĂ»ĂșĂŁng tiĂŻĂ„n nghi hĂșn nhiĂŻĂŹu caĂĄc thĂŻĂ« hĂŻĂ„
Ă i trĂ»ĂșĂĄc.
Chñnh caĂĄch thûåc chuĂĄng ta töà chûåc cuöÄc söëng caĂĄ nhĂȘn vaĂą xaĂ€
höÄi laĂą möÄt sai lĂȘĂŹm. Thay vĂČ laĂąm viĂŻĂ„c Ă ĂŻĂ söëng, chuĂĄng ta laĂ„i söëng
- 15. 18
Ă ĂŻĂ laĂąm viĂŻĂ„c. NĂŻĂ«u chuĂĄng ta tûÄ tin hĂșn vaĂą coĂĄ triĂŻĂ«t lyĂĄ Ă uĂĄng, chuĂĄng
ta Ă aĂ€ coĂĄ thĂŻĂ hoaĂąn thaĂąnh thĂȘĂ„m chñ hĂșn nhiĂŻĂŹu lĂȘĂŹn so vĂșĂĄi bĂȘy giĂșĂą
vaĂą yĂŻu thñch cöng viĂŻĂ„c cuĂŁa chuĂĄng ta hĂșn, nhĂ»ng chĂł phaĂŁi lao
à öÄng ñt thĂșĂąi gian hĂșn vaĂą daĂąnh phĂȘĂŹn lĂșĂĄn nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng cuĂŁa ta cho
cuöÄc söëng gia Ă ĂČnh vaĂą xaĂ€ höÄi.
ĂiĂŻĂŹu naĂąy seĂ€ laĂą möÄt biĂŻĂ«n chuyĂŻĂn lĂșĂĄn lao vĂŻĂŹ caĂĄch chuĂĄng ta traĂŁi
nghiĂŻĂ„m cuöÄc söëng. ĂĂ Ă ĂȘy sûÄ tiĂŻĂ«n böÄ Ă ang chaĂ„y thuĂ„t luĂąi. ChuĂĄng
ta thĂ»ĂșĂąng quen vui hĂ»ĂșĂŁng cuöÄc söëng thĂčng bĂčçng vaĂą tûÄ taĂ„i, vĂșĂĄi
löëi söëng thanh nhaĂąn, ung dung vĂŻĂŹ thĂșĂąi gian hĂșn, quan tĂȘm
nhiĂŻĂŹu hĂșn Ă ĂŻĂ«n gia Ă ĂČnh vaĂą baĂ„n beĂą, xaĂ€ höÄi cöng bĂčçng vaĂą baĂĄc
aĂĄi hĂșn, nhaĂ€ nhĂčĂ„n vĂșĂĄi ngĂ»ĂșĂąi laĂ„ hĂșn, giaĂŁm bĂșĂĄt cĂčng thĂčĂšng Ă ĂȘĂŹu
oĂĄc vaĂą chaĂĄn naĂŁn, ñt lĂŻĂ„ thuöÄc vaĂąo rĂ»ĂșĂ„u vaĂą ma tuĂĄy, ñt Ă am mĂŻ tiĂŻĂŹn
baĂ„c vaĂą quyĂŻĂŹn lûÄc. GiĂșĂą Ă ĂȘy chuĂĄng ta yĂĄ thûåc nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂŻĂŹ baĂŁn
thĂȘn vaĂą sĂșĂŁ thñch caĂĄ nhĂȘn, nhĂ»ng phĂȘĂŹn nhiĂŻĂŹu chuĂĄng ta caĂŁm
thĂȘĂ«y hoaĂŁng sĂșĂ„ trĂ»ĂșĂĄc sûÄ tûÄ do mĂșĂĄi. ChuĂĄng ta lo ĂȘu nhiĂŻĂŹu hĂșn,
tĂČm kiĂŻĂ«m trong tuyĂŻĂ„t voĂ„ng aĂŁo giaĂĄc vĂŻĂŹ sûÄ an toaĂąn, maĂą duĂą coĂĄ
khöng ngûùng phĂȘĂ«n Ă ĂȘĂ«u Ă iĂŻn cuöÏng noĂĄ vĂȘĂźn cûå luĂąi xa khoĂŁi
chuĂĄng ta.
CuöÄc söëng thĂșĂąi nay chia thaĂąnh nhĂ”p söëng nhanh vaĂą nhĂ”p
söëng chĂȘĂ„m. CaĂŁ hai Ă ĂŻĂŹu ñt Ă Ă»ĂșĂ„c chĂȘĂ«p nhĂȘĂ„n so vĂșĂĄi nhĂ”p söëng
phöà biĂŻĂ«n cuĂŁa ngaĂąy trĂ»ĂșĂĄc. Ăöëi vĂșĂĄi nhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi, nhĂ”p söëng chĂȘĂ„m
coĂĄ nghĂŽa laĂą khöng an toaĂąn vĂŻĂŹ kinh tĂŻĂ«: thu nhĂȘĂ„p keĂĄm, vĂ” thĂŻĂ« xaĂ€
höÄi thĂȘĂ«p, lo thĂȘĂ«t nghiĂŻĂ„p, vaĂą khöng Ă Ă»ĂșĂ„c hĂ»ĂșĂŁng nhûÀng tiĂŻĂ„n
nghi vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t ngaĂąy caĂąng tĂčng nhĂ» nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi theo nhĂ”p
söëng nhanh. Nhûng nhÔp söëng nhanh khöng phaãi laù khöng coå
nhûÀng ruĂŁi ro cuĂŁa noĂĄ. Ăöëi vĂșĂĄi nhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi noĂĄ coĂĄ nghĂŽa laĂą nößi
aĂĄm aĂŁnh duy nhĂȘĂ«t Ă ĂŻĂ tiĂŻĂ«n lĂŻn phña trĂ»ĂșĂĄc, toaĂąn tĂȘm cho cöng
viĂŻĂ„c vĂșĂĄi caĂĄi giaĂĄ laĂą nhûÀng möëi quan hĂŻĂ„ caĂĄ nhĂȘn, vaĂą löëi söëng
- 16. 19
Ă iĂŻn cuöÏng xem troĂ„ng cöng viĂŻĂ„c hĂșn bĂȘĂ«t cûå gĂČ khaĂĄc. NhĂ”p söëng
nhanh cuĂ€ng mang laĂ„i ĂȘu lo vaĂą thiĂŻĂ«u thöën, cho duĂą trong trĂ»ĂșĂąng
hĂșĂ„p naĂąy laĂą thiĂŻĂ«u thöën thĂșĂąi gian vaĂą tĂČnh caĂŁm chûå khöng phaĂŁi
tiïÏn baÄc.
NĂŻĂ«u phĂȘn tñch naĂąy vĂŻĂŹ nhûÀng lĂșĂ„i thĂŻĂ« vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t vaĂą bĂȘĂ«t lĂșĂ„i vĂŻĂŹ
caĂĄ nhĂȘn cuĂŁa cuöÄc söëng hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i Ă Ă»ĂșĂ„c taĂĄn à öÏng, thĂČ töi coĂĄ
chuyĂŻĂ„n Ă ĂŻĂ noĂĄi Ă ĂȘy. NĂŻĂ«u chuĂĄng ta thûùa nhĂȘĂ„n rĂčçng cuöÄc söëng
hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i hiĂŻĂ„u quaĂŁ ĂșĂŁ cĂȘĂ«p à öÄ vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t, khoa hoĂ„c vaĂą kyĂ€ thuĂȘĂ„t,
nhĂ»ng laĂ„i thĂ»ĂșĂąng laĂąm ngheĂąo naĂąn cuöÄc söëng caĂĄ nhĂȘn cuĂŁa chuĂĄng
ta, thĂČ töi coĂĄ thĂŻĂ tuyĂŻn böë rĂčçng coĂĄ möÄt caĂĄch rĂȘĂ«t mĂșĂĄi meĂŁ giuĂĄp
thoaĂĄt khoĂŁi tĂČnh traĂ„ng naĂąy.
Töi Ă ang noĂĄi Ă ĂŻĂ«n nguyĂŻn lyĂĄ 80/20, vĂșĂĄi quan saĂĄt rĂčçng khoaĂŁng
80% kĂŻĂ«t quaĂŁ bĂčĂŠt nguöÏn tûù 20% hoĂčĂ„c ñt hĂșn nhûÀng nguyĂŻn
nhĂȘn. PhĂȘĂŹn tiĂŻĂ«p theo trong chĂ»Ășng naĂąy töi seĂ€ giaĂŁi thñch nguyĂŻn
lyĂĄ naĂąy hoaĂ„t à öÄng nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo vĂșĂĄi nhiĂŻĂŹu vñ duĂ„ mĂșĂĄi meĂŁ. CoĂąn bĂȘy
giĂșĂą, töi chĂł noĂĄi rĂčçng trong khi nguyĂŻn lyĂĄ 80/20 Ă Ă»ĂșĂ„c aĂĄp duĂ„ng
thaùnh cöng trong kinh doanh vaù kinh tïë hoÄc, vaù à aÀ cheùo laåi sûÄ
tiĂŻĂ«n böÄ suöët caĂŁ quaĂĄ trĂČnh cuĂŁa thĂŻĂ« giĂșĂĄi hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i, noĂĄ vĂȘĂźn chĂ»a
Ă Ă»ĂșĂ„c aĂĄp duĂ„ng vaĂąo bĂȘĂ«t kyĂą Ă iĂŻĂŹu gĂČ ĂșĂŁ qui mö tĂ»Ășng tûÄ trong cuöÄc
söëng caĂĄ nhĂȘn. NĂŻĂ«u noĂĄ Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c aĂĄp duĂ„ng thĂČ chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ
hĂ»ĂșĂŁng thuĂ„ cuöÄc söëng nhiĂŻĂŹu hĂșn, laĂąm viĂŻĂ„c ñt hĂșn vaĂą Ă aĂ„t thaĂąnh
tûÄu nhiĂŻĂŹu hĂșn.
Trong thûÄc tĂŻĂ«, caĂĄch töët nhĂȘĂ«t Ă ĂŻĂ Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn laĂą laĂąm
ñt Ă i. Ăt laĂ„i laĂą nhiĂŻĂŹu khi chuĂĄng ta tĂȘĂ„p trung vaĂąo möÄt vaĂąi viĂŻĂ„c
thûÄc sûÄ quan troĂ„ng, chûå khöng phaĂŁi caĂĄi töëi thiĂŻĂu cuĂŁa nhûÀng
gĂČ mang laĂ„i haĂ„nh phuĂĄc cho chñnh chuĂĄng ta vaĂą ngĂ»ĂșĂąi thĂȘn cuĂŁa
mĂČnh.
- 17. 20
CuöÄc Ă ĂșĂąi naĂąy seĂ€ ra sao nĂŻĂ«u traĂąn Ă ĂȘĂŹy sûÄ quan tĂȘm,
Ta khöng coĂąn thĂșĂąi gian Ă ĂŻĂ
chĂčm chĂčm à ûång nhĂČn nûÀa.
William Henry Davies
Töi seĂ€ lyĂĄ giaĂŁi nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo vaĂą vĂČ sao sûã duĂ„ng nguyĂŻn lyĂĄ 80/
20 coĂĄ thĂŻĂ gĂȘy ra sûÄ thay à öĂi cĂș baĂŁn vĂŻĂŹ caĂĄch chuĂĄng ta tiĂŻĂ«p cĂȘĂ„n
cuöÄc söëng ĂșĂŁ ChĂ»Ășng 2 vaĂą 3. NhĂ»ng töi khöng cho pheĂĄp mĂČnh
chaĂ„y trĂ»ĂșĂĄc chñnh mĂČnh. TrĂ»ĂșĂĄc hĂŻĂ«t, töi seĂ€ giĂșĂĄi thiĂŻĂ„u vĂșĂĄi caĂĄc baĂ„n
Ă ĂȘĂŹy Ă uĂŁ vĂŻĂŹ nguyĂŻn lyĂĄ 80/20, möÄt trong nhûÀng khaĂĄm phaĂĄ laĂąm
mĂŻ say, coĂĄ aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng sĂȘu röÄng vaĂą gĂȘy ngaĂ„c nhiĂŻn nhĂȘĂ«t trong
voĂąng 200 nĂčm qua.
NĂŻĂ«u ta choĂ„n lĂȘĂ«y 100 ngĂ»ĂșĂąi vaĂą chia thaĂąnh möÄt nhoĂĄm
80 vaĂą möÄt nhoĂĄm 20 ngĂ»ĂșĂąi, chuĂĄng ta seĂ€ kyĂą voĂ„ng
nhoĂĄm 80 ngĂ»ĂșĂąi hoaĂąn thaĂąnh gĂȘĂ«p böën lĂȘĂŹn nhoĂĄm kia. VaĂą nĂŻĂ«u
chuĂĄng ta choĂ„n ngĂȘĂźu nhiĂŻn thĂČ coĂĄ leĂ€ noĂĄ xaĂŁy ra nhĂ» thĂŻĂ« thĂȘĂ„t.
Tuy nhiĂŻn haĂ€y tĂ»ĂșĂŁng tĂ»ĂșĂ„ng möÄt thĂŻĂ« giĂșĂĄi khĂȘĂ„p khiĂŻĂźng
nĂși 20 ngĂ»ĂșĂąi Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c
nhiĂŻĂŹu kĂŻĂ«t quaĂŁ
hĂșn 80 ngĂ»ĂșĂąi kia.
HaĂ€y laĂąm cho thĂŻĂ« giĂșĂĄi khĂȘĂ„p khiĂŻĂźng Ă oĂĄ laĂ„ Ă ĂșĂąi hĂșn. Thûã tĂ»ĂșĂŁng
tĂ»ĂșĂ„ng rĂčçng 20 ngĂ»ĂșĂąi Ă oĂĄ khöng chĂł Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn 80
ngĂ»ĂșĂąi, maĂą hoĂ„ coĂąn Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn gĂȘĂ«p böën lĂȘĂŹn.
- 18. 21
ĂiĂŻĂŹu naĂąy Ă uĂĄng laĂą ngĂ»ĂșĂ„c Ă ĂșĂąi. ChuĂĄng ta seĂ€ nghĂŽ rĂčçng 80
ngĂ»ĂșĂąi seĂ€ Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c gĂȘĂ«p böën lĂȘĂŹn 20 ngĂ»ĂșĂąi. BĂȘy giĂșĂą, trong caĂĄi thĂŻĂ«
giĂșĂĄi laĂ„ luĂąng vaĂą khöng cĂȘn xûång naĂąy, chuĂĄng ta tĂ»ĂșĂŁng tĂ»ĂșĂ„ng
ngĂ»ĂșĂ„c laĂ„i: 20 ngĂ»ĂșĂąi naĂąy bĂčçng caĂĄch naĂąo Ă oĂĄ Ă aĂ€ coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c kĂŻĂ«t quaĂŁ
gĂȘĂ«p böën lĂȘĂŹn 80 ngĂ»ĂșĂąi kia.
Khöng thĂŻĂ laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c Ă»? Khöng thĂŻĂ xaĂŁy ra sao? ChĂčĂŠc chĂčĂŠn
rĂčçng caĂĄi thĂŻĂ« giĂșĂĄi khĂȘĂ„p khiĂŻĂźng Ă oĂĄ, duĂą khoĂĄ coĂĄ thĂŻĂ hĂČnh dung ra
Ă Ă»ĂșĂ„c, phaĂŁi laĂą rĂȘĂ«t hiĂŻĂ«m.
ChuyĂŻĂ„n gĂČ xaĂŁy ra nĂŻĂ«u möÄt ngaĂąy naĂąo Ă oĂĄ chuĂĄng ta phaĂĄt hiĂŻĂ„n
ra rĂčçng chĂčĂšng nhûÀng khöng bĂČnh thĂ»ĂșĂąng, thĂŻĂ« giĂșĂĄi khĂȘĂ„p khiĂŻĂźng
Ă oĂĄ thûÄc tĂŻĂ« laĂ„i laĂą tiĂŻu biĂŻĂu - rĂčçng thĂŻĂ« giĂșĂĄi thĂ»ĂșĂąng phĂȘn chia
thaĂąnh möÄt söë thĂŻĂ« lûÄc rĂȘĂ«t huĂąng maĂ„nh vaĂą söë à öng laĂą nhûÀng
ngĂ»ĂșĂąi hoaĂąn toaĂąn khöng quan troĂ„ng. LiĂŻĂ„u Ă iĂŻĂŹu naĂąy coĂĄ Ă aĂŁo
ngĂ»ĂșĂ„c toaĂąn böÄ quan Ă iĂŻĂm cuĂŁa chuĂĄng ta hay khöng?
ĂĂȘy chñnh laĂą Ă iĂŻĂŹu xaĂŁy ra khi chuĂĄng töi khaĂĄm phaĂĄ nguyĂŻn
lyĂĄ 80/20.
ChuĂĄng töi phaĂĄt hiĂŻĂ„n rĂčçng 20% con ngĂ»ĂșĂąi à ûång Ă ĂȘĂŹu, lûÄc
lĂ»ĂșĂ„ng tûÄ nhiĂŻn, Ă ĂȘĂŹu vaĂąo kinh tĂŻĂ«, hay bĂȘĂ«t kyĂą nguyĂŻn nhĂȘn gĂČ
khaĂĄc maĂą chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ cĂȘn Ă ong Ă o Ă ĂŻĂ«m Ă Ă»ĂșĂ„c, Ă em Ă ĂŻĂ«n tiĂŻu
biĂŻĂu khoaĂŁng 80% kĂŻĂ«t quaĂŁ, thaĂąnh quaĂŁ hay hiĂŻĂ„u quaĂŁ.
ĂĂŻĂ«m caĂĄc thaĂąnh phöë haĂąng Ă ĂȘĂŹu cuĂŁa nĂ»ĂșĂĄc Anh, töi thĂȘĂ«y rĂčçng
53 thaĂąnh phöë lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t coĂĄ 25.793.036 ngĂ»ĂșĂąi dĂȘn sinh söëng,
vaĂą 210 thaĂąnh phöë à ûång tiĂŻĂ«p theo coĂĄ 6.539.772 ngĂ»ĂșĂąi. ĂĂȘy laĂą
möëi quan hïÄ 80/20 chñnh xaåc à ïën kinh ngaÄc: 20,2% thaùnh
phöë chiĂŻĂ«m söë dĂȘn 79,8%.1
53 trong söë 263 thaùnh phöë = 20,2%
25.793.036 trong söë 32.332.808 dĂȘn = 79,8%
- 19. 22
QuyĂŻĂŹn nĂčng cuĂŁa nguyĂŻn lyĂĄ 80/20 töÏn taĂ„i trong söë liĂŻĂ„u Ă oĂĄ thĂȘĂ„t
khaĂĄc thĂ»ĂșĂąng, khöng nhĂ» chuĂĄng ta nghĂŽ. DĂ»ĂșĂąng nhĂ» chuĂĄng ta
Ă Ă»ĂșĂ„c lĂȘĂ„p trĂČnh â coĂĄ leĂ€ do nĂŻĂŹn vĂčn hoĂĄa tûÄ do cuĂŁa chuĂĄng ta hoĂčĂ„c
caĂŁm giaĂĄc bĂȘĂm sinh vĂŻĂŹ sûÄ quĂȘn bĂČnh - Ă ĂŻĂ mong chĂșĂą bûåc tranh
nhĂ» trong hĂČnh 1, ĂșĂŁ Ă oĂĄ nhĂȘn vaĂą quaĂŁ khaĂĄ laĂą ngang bĂčçng nhau.
NhĂȘn QuaĂŁ
HĂČnh 1: NhĂȘn vaĂą quaĂŁ: ĂiĂŻĂŹu chuĂĄng ta mong muöën
Thay vaĂąo Ă oĂĄ, caĂĄi maĂą chuĂĄng ta coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c thĂČ hoaĂąn toaĂąn khaĂĄc,
theo kiĂŻĂu hĂČnh 2
NhĂȘn QuaĂŁ
HĂČnh 2: NhĂȘn vaĂą quaĂŁ: ĂiĂŻĂŹu thûÄc tĂŻĂ« xaĂŁy ra
- 20. 23
Sau Ă ĂȘy laĂą möÄt söë minh hoĂ„a khaĂĄc:
NĂčm ngĂ»ĂșĂąi ngöÏi Ă aĂĄnh baĂąi poker. HĂȘĂŹu nhĂ» möÄt ngĂ»ĂșĂąi trong
söë Ă oĂĄ â 20% â seĂ€ ra vĂŻĂŹ vĂșĂĄi ñt nhĂȘĂ«t 80% söë tiĂŻĂŹn thĂčĂŠng Ă Ă»ĂșĂ„c.
Trong bĂȘĂ«t kyĂą möÄt cûãa haĂąng baĂĄn leĂŁ lĂșĂĄn naĂąo, 20% nhĂȘn viĂŻn
baĂĄn haĂąng seĂ€ baĂĄn Ă Ă»ĂșĂ„c trĂŻn 80% doanh söë.
CaĂĄc nghiĂŻn cûåu cuĂ€ng cho thĂȘĂ«y tĂ»Ășng tûÄ rĂčçng 20% khaĂĄch
haĂąng Ă em laĂ„i trĂŻn 80% lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n cho bĂȘĂ«t cûå cöng ty naĂąo. Thñ
duĂ„, NgĂȘn haĂąng Royal cuĂŁa Canada Ă ĂčĂ„t taĂ„i Toronto mĂșĂĄi Ă ĂȘy
tñnh toaĂĄn lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n mößi khaĂĄch haĂąng cuĂŁa mĂČnh Ă Ă»a laĂ„i nhĂ»
thĂŻĂ« naĂąo. NgĂ»ĂșĂąi ta ngaĂ„c nhiĂŻn khi biĂŻĂ«t rĂčçng 17% khaĂĄch haĂąng
Ă em laĂ„i 93% lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n.
Khöng Ă ĂȘĂŹy 20% nhûÀng ngöi sao truyĂŻĂŹn thöng löi keĂĄo Ă Ă»ĂșĂ„c
80% sûÄ chuĂĄ yĂĄ cuĂŁa cöng chuĂĄng, vaĂą hĂșn 80% söë saĂĄch baĂĄn ra
laĂą cuĂŁa 20% taĂĄc giaĂŁ.
TrĂŻn 80% nhûÀng bĂ»ĂșĂĄc à öÄt phaĂĄ vĂŻĂŹ khoa hoĂ„c xuĂȘĂ«t phaĂĄt tûù
chĂ»a Ă ĂŻĂ«n 20% caĂĄc khoa hoĂ„c gia. Trong moĂ„i thĂșĂąi Ă aĂ„i, chñnh
söë ñt nhûÀng nhaĂą khoa hoĂ„c Ă Ă»ĂșĂ„c vinh danh laĂ„i chiĂŻĂ«m hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t
nhûÀng phaåt minh.
Thöëng kĂŻ vĂŻĂŹ töÄi phaĂ„m liĂŻn tuĂ„c cho thĂȘĂ«y khoaĂŁng 20% tĂŻn
tröÄm chöm troĂĄt loĂ„t 80% taĂąi saĂŁn mĂȘĂ«t cĂčĂŠp.
AI ĂĂĂĂC HEĂN HOĂ NHIEĂU NHAĂT THEO KIEĂ
U HEĂN HOĂ TOĂC ĂOĂ?
Phong traÞo gaà n ñaùy nhaåt cuûa ngöÎÞi ñoÀc thaùn Îû New York vaÞ
London â duĂž noĂč coĂč theĂ„ ñaĂ” xeĂŻp xuoĂĄng luĂčc baĂŻn ñoĂŻc cuoĂĄn saĂčch naĂžy â
laÞ heïn hoÞ toåc ñoÀ.
HĂŹnh thöĂčc cuĂ»a noĂč nhö theĂĄ naĂžy: ñöa khoaĂ»ng 20-40 ngöÎÞi vaĂžo
chung moĂ€t phoĂžng. NöÔ giĂŽĂči ngoĂ i ĂŽĂ» baĂžn, coĂžn nam thĂŹ di chuyeĂ„n töÞ choĂŁ
- 21. 24
naĂžy sang choĂŁ khaĂčc. MoĂŁi ñoĂąi coĂč töÞ 3-5 phuĂčt chuyeĂ€n troĂž tröÎĂčc khi
ngöÎÞi nam chuyeÄn sang ngöÎÞi nöÔ tieåp theo. Moãi ngöÎÞi ñeo moÀt con
soå rieùng vaÞ baïn phaûi ghi laïi soå cuûa baåt kyÞ ngöÎÞi naÞo baïn muoån heïn
hoĂž. Ban toĂ„ chöĂčc seĂ” thu laĂŻi baĂ»n ghi cheĂčp cuĂ»a baĂŻn vaĂžo cuoĂĄi buoĂ„i toĂĄi
hoĂąm ñoĂč vaĂž gheĂčp nhöÔng ñoĂąi thĂch nhau laĂŻi. NgaĂžy hoĂąm sau hoĂŻ gĂŽĂ»i
email nhöÔng ñoĂąi ñöÎïc gheĂčp vĂŽĂči ñaĂ y ñuĂ» teĂąn vaĂž ñĂČa chĂŠ lieĂąn laĂŻc.
NgöÎÞi ñieĂ u haĂžnh chĂnh heĂŻn hoĂž toĂĄc ñoĂ€ ĂŽĂ» Hoa KyĂž khaĂșng ñĂČnh
raĂšng haĂ u heĂĄt nhöÔng cuoĂ€c heĂŻn hoĂž rĂŽi vaĂžo töÎng ñoĂĄi soĂĄ Ăt nhöÔng
ngöÎÞi tham döï. âĂt nhaĂĄt 75% söï quan taĂąm loĂŻt vaĂžo khoaĂ»ng 25%
ngöÎÞi,â oĂąng nhaĂ€n xeĂčt. âLeĂ” taĂĄt nhieĂąn hoĂŻ coĂč xu höÎĂčng laĂž nhöÔng
ngöÎÞi haĂĄp daĂŁn, nhöng cuĂ”ng coĂč moĂ€t thöïc teĂĄ laĂž phaĂąn nöûa nhöÔng anh
chaĂžng laĂžm toĂĄt ñaĂ” töÞng ñeĂĄn vĂŽĂči heĂŻn hoĂž toĂĄc ñoĂ€ tröÎĂčc ñoĂč, vaĂž vĂŹ
vaĂ€y töï tin hĂŽn.â
DöÎÞng nhö ñeĂ„ coĂč ñöÎïc nhieĂ u cuoĂ€c heĂŻn, thĂŹ neĂąn tham döï Ăt
nhaåt hai laà n söï kieÀn heïn hoÞ toåc ñoÀ.
LĂ»u yĂĄ rĂčçng 80/20 chĂł laĂą caĂĄch ruĂĄt goĂ„n à öëi vĂșĂĄi möëi quan hĂŻĂ„
rĂȘĂ«t chĂŻnh lĂŻĂ„ch giûÀa nhĂȘn vaĂą quaĂŁ. CaĂĄc con söë khöng phaĂŁi Ă ĂŻĂ
cöÄng laĂ„i cho Ă uĂŁ 100. Trong möÄt söë trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p, 30% nhĂȘn dĂȘĂźn
Ă ĂŻĂ«n 70% quaĂŁ. NhûÀng vñ duĂ„ khaĂĄc coĂĄ thĂŻĂ cho thĂȘĂ«y quan hĂŻĂ„ 70/
20: 20% nhĂȘn dĂȘĂźn Ă ĂŻĂ«n 70% quaĂŁ. HoĂčĂ„c coĂĄ thĂŻĂ phĂȘn chia 80/
10, 90/10 hay thĂȘĂ„m chñ 99/1.
ChuĂĄng töi thĂ»ĂșĂąng thĂȘĂ«y möÄt hĂČnh aĂŁnh thĂȘĂ„m chñ coĂąn lĂŻĂ„ch xa
hĂșn caĂŁ mûåc 80/20, Ă oĂĄ laĂą khi tĂł lĂŻĂ„ con ngĂ»ĂșĂąi vaĂą nguyĂŻn nhĂȘn
thĂȘĂ«p hĂșn nhiĂŻĂŹu mûåc 20%, trong möÄt söë trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p ñt Ă ĂŻĂ«n mûåc
1% hay thĂȘĂ«p hĂșn nûÀa, Ă em Ă ĂŻĂ«n 80% kĂŻĂ«t quaĂŁ. ĂĂȘy laĂą möÄt vaĂąi
vñ duĂ„ rĂȘĂ«t khĂȘĂ„p khiĂŻĂźng:
- 22. 25
Betfair, âsaĂąn giao dĂ”ch caĂĄ cĂ»ĂșĂ„câ haĂąng Ă ĂȘĂŹu thĂŻĂ« giĂșĂĄi, nĂși ngĂ»ĂșĂąi
ta Ă aĂĄnh cĂ»ĂșĂ„c vĂșĂĄi nhau, cho biĂŻĂ«t 90% söë tiĂŻĂŹn Ă ĂčĂ„t cĂ»ĂșĂ„c laĂą cuĂŁa
10% khaĂĄch haĂąng.
TaĂ„i Indonesia nĂčm 1985, ngĂ»ĂșĂąi Hoa chiĂŻĂ«m chĂ»a Ă ĂȘĂŹy 3% söë
dĂȘn, nhĂ»ng sĂșĂŁ hûÀu 70% cuĂŁa caĂŁi.2
TĂ»Ășng tûÄ, ngĂ»ĂșĂąi Hoa chĂł
chiĂŻĂ«m möÄt phĂȘĂŹn ba dĂȘn söë Malaysia, tuy nhiĂŻn sĂșĂŁ hûÀu 95%
cuĂŁa caĂŁi.3
TaĂ„i Mauritius, caĂĄc gia Ă ĂČnh ngĂ»ĂșĂąi PhaĂĄp chiĂŻĂ«m 5%
dĂȘn söë nhĂ»ng sĂșĂŁ hûÀu 90% cuĂŁa caĂŁi.
Trong söë 6700 ngön ngûÀ, 100 ngön ngûÀ â 1,5% haĂąng Ă ĂȘĂŹu
â laĂą Ă Ă»ĂșĂ„c 90% ngĂ»ĂșĂąi dĂȘn trĂŻn thĂŻĂ« giĂșĂĄi sûã duĂ„ng.
Trong möÄt thñ nghiĂŻĂ„m nöĂi tiĂŻĂ«ng, nhaĂą TĂȘm lyĂĄ hoĂ„c Stanley
Milgram Ă aĂ€ choĂ„n ngĂȘĂźu nhiĂŻn 160 cöng dĂȘn cuĂŁa Omaha,
Nebraska vaĂą Ă ĂŻĂŹ nghĂ” hoĂ„ gĂșĂŁi möÄt tuĂĄi haĂąng cho möÄt ngĂ»ĂșĂąi möi
giĂșĂĄi chûång khoaĂĄn ĂșĂŁ Boston, nhĂ»ng khöng gĂșĂŁi trûÄc tiĂŻĂ«p. HoĂ„
phaĂŁi gĂșĂŁi tuĂĄi haĂąng cho möÄt ngĂ»ĂșĂąi naĂąo Ă oĂĄ maĂą hoĂ„ quen biĂŻĂ«t,
röÏi ngĂ»ĂșĂąi Ă oĂĄ phaĂŁi chuyĂŻĂn noĂĄ cho ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc coĂĄ quan hĂŻĂ„ vĂșĂĄi
mĂČnh, maĂą hoĂ„ nghĂŽ coĂĄ thĂŻĂ biĂŻĂ«t ai Ă oĂĄ quen vĂșĂĄi ngĂ»ĂșĂąi gĂȘĂŹn guĂ€i
vĂșĂĄi ngĂ»ĂșĂąi möi giĂșĂĄi chûång khoaĂĄn, vĂȘn vĂȘn. HĂȘĂŹu hĂŻĂ«t caĂĄc tuĂĄi
haĂąng Ă ĂŻĂ«n Ă Ă»ĂșĂ„c ngĂ»ĂșĂąi möi giĂșĂĄi chûång khoaĂĄn trong voĂąng saĂĄu
bĂ»ĂșĂĄc, dĂȘĂźn Ă ĂŻĂ«n yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng âsaĂĄu cĂȘĂ«p à öÄ phĂȘn chiaâ. NhĂ»ng Ă iĂŻĂŹu
chuĂĄng ta xeĂĄt Ă ĂŻĂ«n laĂą hĂșn möÄt nûãa caĂĄc tuĂĄi haĂąng Ă ĂŻĂ«n Ă Ă»ĂșĂ„c vĂșĂĄi
ngĂ»ĂșĂąi möi giĂșĂĄi chûång khoaĂĄn thöng qua chĂł ba ngĂ»ĂșĂąi coĂĄ
quan hĂŻĂ„ röÄng ĂșĂŁ Boston. Ba ngĂ»ĂșĂąi Ă oĂĄ coĂĄ vai troĂą quan troĂ„ng
trong viĂŻĂ„c coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c kĂŻĂ«t quaĂŁ mong muöën hĂșn nhiĂŻĂŹu so vĂșĂĄi tĂȘĂ«t
caĂŁ caĂĄc cĂ» dĂȘn khaĂĄc cuĂŁa Boston.4
DĂ”ch bĂŻĂ„nh xaĂŁy ra do möÄt tĂł lĂŻĂ„ rĂȘĂ«t nhoĂŁ caĂĄc ca bĂŻĂ„nh, vaĂą sau
Ă oĂĄ aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng Ă ĂŻĂ«n toaĂąn böÄ. LĂȘĂ«y thñ duĂ„ vĂŻĂŹ Ă ĂșĂ„t buĂąng phaĂĄt
bĂŻĂ„nh lĂȘĂ„u taĂ„i khu vûÄc quanh Colorado Springs nĂși chĂł coĂĄ 6%
- 23. 26
dĂȘn söë thaĂąnh phöë nhĂ»ng chiĂŻĂ«m Ă ĂŻĂ«n 50% ca nhiĂŻĂźm bĂŻĂ„nh.
ĂiĂŻĂŹu tra phaĂĄt hiĂŻĂ„n ra rĂčçng 168 ngĂ»ĂșĂąi gĂčĂ„p gĂșĂ€ trong 6 quaĂĄn
bar Ă aĂ€ gĂȘy nĂŻn toaĂąn böÄ trĂȘĂ„n dĂ”ch. VĂČ thĂŻĂ«, chĂ»a Ă ĂȘĂŹy 1% dĂȘn
söë cuĂŁa Colorado Springs chĂ”u traĂĄch nhiĂŻĂ„m à öëi vĂșĂĄi 100% dĂ”ch
bĂŻĂ„nh.5
NgĂ»ĂșĂąi MyĂ€ chiĂŻĂ«m chĂ»a Ă ĂȘĂŹy 5% dĂȘn söë thĂŻĂ« giĂșĂĄi, nhĂ»ng laĂ„i tiĂŻu
thuĂ„ 50% lĂ»ĂșĂ„ng cocain.
TrĂŻn 80% cuĂŁa caĂŁi Ă Ă»ĂșĂ„c taĂ„o ra tûù nhûÀng lĂŽnh vûÄc kinh doanh
mĂșĂĄi xuĂȘĂ«t phaĂĄt tûù chĂ»a Ă ĂŻĂ«n 20% nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi khĂșĂŁi taĂ„o ra
chuĂĄng. CoĂĄ leĂ€ chĂł 1% caĂĄc cöng ty mĂșĂĄi trong 30 nĂčm qua â kĂŻĂ
caĂŁ Microsoft coĂĄ taĂąi saĂŁn trĂŻn 200 tĂł à öla â chiĂŻĂ«m 80% giaĂĄ trĂ”
Ă Ă»ĂșĂ„c taĂ„o nĂŻn. TĂ»Ășng tûÄ, 1% caĂĄc doanh gia â Ă aĂĄng chuĂĄ yĂĄ laĂą
Bill Gates ngĂ»ĂșĂąi coĂĄ trĂŻn 30 tĂł à öla â Ă aĂ€ laĂąm ra 80% taĂąi saĂŁn
tûù caĂĄc doanh nghiĂŻĂ„p mĂșĂĄi.
CaĂĄc taĂąi liĂŻĂ„u lĂ”ch sûã Ă aĂ€ cho thĂȘĂ«y rĂčçng mĂȘĂ„t vuĂ„ taĂ„i chĂȘu Ău biĂŻĂ«t
Ă Ă»ĂșĂ„c trong nhûÀng nĂčm tûù 1847 Ă ĂŻĂ«n 1917 coĂĄ haĂąng nghĂČn
ânhaĂą caĂĄch maĂ„ng chuyĂŻn nghiĂŻĂ„pâ. Tuy nhiĂŻn, chĂł möÄt ngĂ»ĂșĂąi
trong söë Ă oĂĄ â Vladimir Ilyich Ulyanov, ngĂ»ĂșĂąi xĂ»ng laĂą LĂŻ-nin
â mĂșĂĄi thûÄc sûÄ tiĂŻĂ«n haĂąnh cuöÄc caĂĄch maĂ„ng lĂȘu daĂąi. VĂČ thĂŻĂ«, möÄt
nhaĂą caĂĄch maĂ„ng trong söë trĂŻn 3.000 â 0,03% nhaĂą caĂĄch maĂ„ng
taĂ„o nĂŻn 100% nhûÀng cuöÄc caĂĄch maĂ„ng thaĂąnh cöng trong thĂșĂąi
gian Ă oĂĄ. Cho duĂą Ă ĂȘy laĂą möÄt vñ duĂ„ cûÄc Ă oan, nhĂ»ng trong
lĂ”ch sûã coĂĄ Ă ĂȘĂŹy rĂȘĂźy nhûÀng trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p möÄt thiĂŻĂu söë rĂȘĂ«t ñt
nhûÀng taĂĄc nhĂȘn Ă aĂ€ laĂąm biĂŻĂ«n à öĂi toaĂąn böÄ tĂČnh thĂŻĂ«.
ChĂčĂŠc chĂčĂŠn laĂą 20% hay ñt hĂșn nûÀa nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi taĂ„o ra 80%
hoĂčĂ„c hĂșn caĂĄc kĂŻĂ«t quaĂŁ, duĂą töët hay xĂȘĂ«u, cuĂ€ng khöng phaĂŁi Ă Ă»ĂșĂ„c
choĂ„n lûÄa ngĂȘĂźu nhiĂŻn. HoĂ„ khöng phaĂŁi laĂą tiĂŻu biĂŻĂu. HoĂ„ laĂąm
- 24. 27
ngĂ»ĂșĂąi ta quan tĂȘm chñnh vĂČ hoĂ„ taĂ„o ra nhûÀng kĂŻĂ«t quaĂŁ ñt nhĂȘĂ«t
laĂą hĂșn 10 Ă ĂŻĂ«n 20 lĂȘĂŹn so vĂșĂĄi kĂŻĂ«t quaĂŁ maĂą ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc taĂ„o ra. Do
nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi coĂĄ hiĂŻĂ„u suĂȘĂ«t cao nhĂ» vĂȘĂ„y khöng phaĂŁi thöng minh
hĂșn ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc gĂȘĂ«p 10 hoĂčĂ„c 20 lĂȘĂŹn, maĂą chñnh phĂ»Ășng phaĂĄp
vaĂą nguöÏn lûÄc hoĂ„ sûã duĂ„ng coĂĄ sûåc maĂ„nh khaĂĄc thĂ»ĂșĂąng.
Muön mĂčĂ„t cuöÄc söëng
NguyĂŻn lyĂĄ 80/20 khöng chĂł aĂĄp duĂ„ng cho nhûÀng nhoĂĄm ngĂ»ĂșĂąi
vaĂą haĂąnh vi cuĂŁa hoĂ„, maĂą gĂȘĂŹn nhĂ» à öëi vĂșĂĄi moĂ„i mĂčĂ„t cuĂŁa cuöÄc
söëng. Luön töÏn taĂ„i möÄt thiĂŻĂu söë nhoĂŁ vĂșĂĄi lûÄc lĂ»ĂșĂ„ng rĂȘĂ«t huĂąng
maÄnh vaù à aÄi à a söë khöng coå vai troù quan troÄng. Thñ duÄ:
20% quöëc gia vĂșĂĄi chĂ»a Ă ĂȘĂŹy 20% dĂȘn söë thĂŻĂ« giĂșĂĄi tiĂŻu thuĂ„ 70%
nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng, 75% kim loaĂ„i vaĂą 85% göß.
ChĂ»a Ă ĂŻĂ«n 20% bĂŻĂŹ mĂčĂ„t traĂĄi Ă ĂȘĂ«t cho 80% khoaĂĄng saĂŁn.
DĂ»ĂșĂĄi 20% söë loaĂąi gĂȘy ra hĂșn 80% suy thoaĂĄi vĂŻĂŹ sinh thaĂĄi.
NgĂ»ĂșĂąi ta Ă»ĂșĂĄc tñnh chĂł möÄt trong söë 30 triĂŻĂ„u loaĂąi trĂŻn traĂĄi Ă ĂȘĂ«t,
tûåc laĂą 0,00000003%, laĂą nguyĂŻn nhĂȘn cuĂŁa 40% thiĂŻĂ„t haĂ„i.
MöÄt tĂł lĂŻĂ„ phĂȘĂŹn trĂčm rĂȘĂ«t nhoĂŁ caĂĄc thiĂŻn thaĂ„ch rĂși xuöëng traĂĄi
Ă ĂȘĂ«t gĂȘy ra trĂŻn 80% töĂn thĂȘĂ«t.
ChĂ»a Ă ĂȘĂŹy 20% cuöÄc chiĂŻĂ«n dĂȘĂźn Ă ĂŻĂ«n hĂșn 80% thĂ»Ășng vong.
Ăa söë haĂŁi cĂȘĂu con ĂșĂŁ Alaska chĂŻĂ«t non; 80% nhûÀng con söëng
soåt laù con cuãa 20% caå thïà meÄ.
DuĂą baĂ„n Ă i Ă ĂȘu cuĂ€ng thĂŻĂ«, khöng Ă ĂŻĂ«n 20% Ă aĂĄm mĂȘy gĂȘy ra
80% mûa.
GĂȘĂŹn 20% tĂȘĂ«t caĂŁ baĂŁn nhaĂ„c Ă aĂ€ ghi ĂȘm Ă Ă»ĂșĂ„c biĂŻĂu diĂŻĂźn hĂșn 80%
thĂșĂąi gian. NĂŻĂ«u baĂ„n Ă i xem möÄt chĂ»Ășng trĂČnh ca nhaĂ„c, nhaĂ„c
rock hay cöà à iĂŻĂn cuĂ€ng thĂŻĂ«, nhûÀng khuĂĄc nhaĂ„c quen thuöÄc
- 25. 28
xĂ»a cuĂ€, möÄt phĂȘĂŹn rĂȘĂ«t nhoĂŁ trong toaĂąn böÄ caĂĄc tiĂŻĂ«t muĂ„c, seĂ€
Ă Ă»ĂșĂ„c trĂČnh tĂȘĂ«u laĂ„i.
ChĂ»a Ă ĂŻĂ«n 20% caĂĄc baĂĄu vĂȘĂ„t trong kho taĂ„i hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t caĂĄc baĂŁo
taĂąng nghĂŻĂ„ thuĂȘĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c trĂ»ng baĂąy trĂŻn 80% thĂșĂąi gian.
VĂŻĂŹ Ă ĂȘĂŹu tĂ» cuĂŁa caĂĄc nhaĂą tĂ» baĂŁn thaĂąnh cöng, 5% trong söë hoĂ„
cung cĂȘĂ«p 55% tiĂŻĂŹn mĂčĂ„t, 10% chiĂŻĂ«m 73%, vaĂą 15% chiĂŻĂ«m töĂng
söë 82%.
GĂȘĂŹn 20% caĂĄc phaĂĄt minh coĂĄ 80% taĂĄc à öÄng vaĂąo cuöÄc söëng
chuĂĄng ta. Trong thĂŻĂ« kyĂŁ 20, nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng haĂ„t nhĂȘn vaĂą maĂĄy vi
tñnh coĂĄ leĂ€ Ă aĂ€ aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng nhiĂŻĂŹu hĂșn haĂąng trĂčm nghĂČn phaĂĄt
kiĂŻĂ«n vaĂą cöng nghĂŻĂ„ mĂșĂĄi khaĂĄc.
TrĂŻn 80% lĂ»Ășng thûÄc coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c tûù chĂ»a Ă ĂŻĂ«n 20% Ă ĂȘĂ«t Ă ai.
TĂ»Ășng tûÄ, traĂĄi cĂȘy chiĂŻĂ«m tĂł lĂŻĂ„ thĂȘĂ«p hĂșn 20% nhiĂŻĂŹu vĂŻĂŹ sinh
khöëi hay troĂ„ng lĂ»ĂșĂ„ng cuĂŁa caĂŁ cĂȘy hay dĂȘy leo. VaĂą thĂ”t laĂą möÄt
daĂ„ng tinh goĂ„n cuĂŁa söë lĂ»ĂșĂ„ng cûÄc lĂșĂĄn nguĂ€ cöëc vaĂą coĂŁ Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c
tiĂŻu hoĂĄa.
Caåc loaÄi thûåc uöëng cuÀng laù möÄt minh chûång cûÄc à oan cuãa
nguyĂŻn lyĂĄ 80/20. CaĂĄi gĂČ laĂąm cho Coca-Cola giaĂĄ trĂ” hĂșn nhiĂŻĂŹu
so vĂșĂĄi caĂĄc loaĂ„i nĂ»ĂșĂĄc giaĂŁi khaĂĄt khaĂĄc trĂŻn haĂąnh tinh naĂąy? Cöng
thûåc bñ ĂȘĂn vĂŻĂŹ möÄt lĂ»ĂșĂ„ng tñ xñu chĂȘĂ«t cö Ă ĂčĂ„c hoĂąa vĂșĂĄi möÄt lĂ»ĂșĂ„ng
nĂ»ĂșĂĄc lĂșĂĄn taĂ„o thaĂąnh âCokeâ. Hay Ă iĂŻĂŹu gĂČ laĂąm cho bia vaĂą caĂĄc
nhaĂ€n hiĂŻĂ„u bia trĂșĂŁ nĂŻn khaĂĄc biĂŻĂ„t?
Trong thûÄc tĂŻĂ«, toaĂąn böÄ quaĂĄ trĂČnh trong cuöÄc söëng, tûù quaĂŁ
Ă ĂȘĂ«u Ă ĂŻĂ«n cĂȘy söÏi to lĂșĂĄn, tûù luĂĄa maĂ„ch Ă ĂŻĂ«n öà baĂĄnh mĂČ Ă ĂŻĂŹu laĂą
sûÄ diĂŻĂźn Ă aĂ„t hoaĂąn haĂŁo cuĂŁa nguyĂŻn lyĂĄ 80/20, ĂșĂŁ cĂȘĂ«p à öÄ Ă ĂȘĂŹy
Ă uĂŁ nhĂȘĂ«t. NhĂȘn nhoĂŁ, quaĂŁ lĂșĂĄn.
Cuöëi cuĂąng, sûÄ tiĂŻĂ«n hoĂĄa cho ta möÄt thñ duĂ„ thĂȘĂ„t tuyĂŻĂ„t vĂșĂąi vĂŻĂŹ
tñnh choĂ„n loĂ„c. NhaĂą sinh vĂȘĂ„t hoĂ„c Richard Dawkins Ă»ĂșĂĄc tñnh
- 26. 29
rĂčçng 1% caĂĄc loaĂąi tûùng xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n trĂŻn traĂĄi Ă ĂȘĂ«t taĂ„o thaĂąnh 100%
caåc loaùi hiïÄn à ang töÏn taÄi.
NguyĂŻn lyĂĄ 80/20 hiĂŻĂ„u nghiĂŻĂ„m khĂčĂŠp nĂși trong cuöÄc söëng. ĂoĂĄ
laĂą Ă iĂŻĂŹu kinh ngaĂ„c, khöng nhĂ» chuĂĄng ta nghĂŽ. CoĂĄ möÄt sûÄ mĂȘĂ«t
cĂȘn à öëi lĂșĂĄn giûÀa nhĂȘn vaĂą quaĂŁ.
PhĂȘĂŹn lĂșĂĄn nhĂȘn coĂĄ ñt quaĂŁ,
chó möÄt söë
chuyĂŻĂn hoĂĄa vaĂąo cuöÄc söëng.
NhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi tin rĂčçng nguyĂŻn lyĂĄ 80/20 vĂșĂĄi sûÄ nhĂȘĂ«n
maĂ„nh 20% haĂąng Ă ĂȘĂŹu vöën laĂą thuyĂŻĂ«t tinh hoa. NhĂ»ng
Ă iĂŻĂŹu Ă oĂĄ laĂą nhĂȘĂŹm lĂȘĂźn. ThĂȘĂ„t laĂą aĂŁo tĂ»ĂșĂŁng rĂčçng coĂĄ giĂșĂĄi haĂ„n naĂąo Ă oĂĄ
vĂŻĂŹ à öëi tĂ»ĂșĂ„ng sûã duĂ„ng nguyĂŻn lyĂĄ 80/20, hoĂčĂ„c Ă oĂĄ laĂą lĂșĂ„i ñch coĂĄ
töĂng bĂčçng khöng. Khöng phaĂŁi laĂą töi Ă Ă»ĂșĂ„c hĂ»ĂșĂŁng lĂșĂ„i tûù nguyĂŻn
lyĂĄ naĂąy thĂČ ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc phaĂŁi chĂ”u thiĂŻĂ„t.
ĂĂŻĂ phaĂŁn biĂŻĂ„n à öëi vĂșĂĄi lĂȘĂ„p luĂȘĂ„n Ă ĂȘĂ«y chĂčĂšng qua laĂą thuyĂŻĂ«t tinh
hoa bÔ laÄc à ïÏ: tiïën böÄ laù à iïÏu mong muöën vaù noå giuåp ñch cho
moĂ„i ngĂ»ĂșĂąi. SûÄ hoaĂąn haĂŁo vaĂą bĂČnh Ă ĂčĂšng Ă ĂŻĂŹu khöng thĂŻĂ coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c,
vaĂą theo töi thĂČ Ă ĂŻĂŹu khöng Ă Ă»ĂșĂ„c ngĂ»ĂșĂąi ta mong muöën. NguyĂŻn
lyĂĄ 80/20 chĂčĂšng tinh hoa hĂșn gĂČ nhûÀng thûå nhĂ» tiĂŻĂŹn baĂ„c, taĂąi
saĂŁn riĂŻng, hay vĂčĂŠc-xin phoĂąng chöëng bĂŻĂ„nh tĂȘĂ„t. ChuĂĄng Ă ĂŻĂŹu laĂą
cöng cuĂ„ Ă ĂŻĂ caĂŁi thiĂŻĂ„n cuöÄc söëng cho moĂ„i ngĂ»ĂșĂąi.
BĂȘĂ«t kyĂą ai cuĂ€ng coĂĄ thĂŻĂ caĂŁi thiĂŻĂ„n cuöÄc söëng cuĂŁa mĂČnh bĂčçng
caĂĄch sûã duĂ„ng phĂ»Ășng thûåc 80/20: viĂŻĂ„c aĂĄp duĂ„ng nguyĂŻn lyĂĄ
- 27. 30
80/20 vaĂąo cuöÄc söëng haĂąng ngaĂąy cuĂŁa chuĂĄng ta nhĂčçm muĂ„c tiĂŻu
giaĂŁm bĂșĂĄt sûÄ gĂčĂŠng sûåc vaĂą ĂȘu lo, à öÏng thĂșĂąi gia tĂčng haĂ„nh phuĂĄc
vaĂą kĂŻĂ«t quaĂŁ maĂą ta muöën. ChuĂĄng ta sûã duĂ„ng phĂ»Ășng thûåc 80/
20 Ă ĂŻĂ theo Ă uĂĄng baĂŁn chĂȘĂ«t cuĂŁa vuĂ€ truĂ„, taĂ„o ra kĂŻĂ«t quaĂŁ khaĂŁ quan
hĂșn möÄt caĂĄch dĂŻĂź daĂąng hĂșn. Khi chuĂĄng ta laĂąm thĂŻĂ«, ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc
cuĂ€ng Ă Ă»ĂșĂ„c hĂ»ĂșĂŁng lĂșĂ„i nûÀa.
ĂiĂŻĂŹu gĂČ seĂ€ xaĂŁy ra nĂŻĂ«u moĂ„i ngĂ»ĂșĂąi Ă ĂŻĂŹu sûã duĂ„ng phĂ»Ășng thûåc
80/20? MoĂ„i ngĂ»ĂșĂąi seĂ€ giaĂąu coĂĄ hĂșn lĂŻn. VĂȘĂźn seĂ€ coĂĄ phĂȘĂŹn trĂŻn 20%
vaĂą phĂȘĂŹn dĂ»ĂșĂĄi cuĂąng 80% cuĂŁa moĂ„i thûå khöng? ChĂčĂŠc chĂčĂŠn laĂą coĂĄ.
NĂŻĂ«u khöng thĂČ chĂčĂšng coĂĄ Ă iĂŻĂŹu gĂČ caĂŁi thiĂŻĂ„n hĂșn diĂŻĂźn ra. ChĂł khi
naĂąo chuĂĄng ta Ă aĂ„t Ă ĂŻĂ«n möÄt thĂŻĂ« giĂșĂĄi khöng tĂ»ĂșĂŁng hay coĂ€i niĂŻĂ«t
baĂąn - möÄt thĂŻĂ« giĂșĂĄi hoaĂąn haĂŁo â thĂČ nguyĂŻn lyĂĄ 80/20 khöng coĂąn
taåc duÄng nûÀa. May thay à iïÏu à oå seÀ khöng xaãy ra vaù chuång ta
luön coĂĄ caĂĄi gĂČ Ă oĂĄ Ă ĂŻĂ caĂŁi thiĂŻĂ„n.
Theo kinh nghiĂŻĂ„m cuĂŁa riĂŻng töi vaĂą haĂąng trĂčm nghĂČn ngĂ»ĂșĂąi
Ă aĂ€ phaĂĄt hiĂŻĂ„n rĂčçng sûã duĂ„ng nguyĂŻn lyĂĄ 80/20 coĂĄ thĂŻĂ taĂĄc à öÄng
khöng chĂł vĂŻĂŹ mĂčĂ„t kinh tĂŻĂ« xaĂ€ höÄi, maĂą coĂąn cuöÄc söëng caĂĄ nhĂȘn
cuãa chuång ta nûÀa. Noå laùm cho chuång ta haÄnh phuåc, hoaùn
thaĂąnh nhiĂŻĂ„m vuĂ„ vaĂą thĂ» giaĂ€n. ChuĂĄng ta bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu bĂčçng viĂŻĂ„c taĂ„o
ra nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù ñt nöß lûÄc hĂșn...
- 28. 31
2Saång taÄo nhiïÏu tûù söë ñt
NhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi lĂŻn Ă Ă»ĂșĂ„c thiĂŻn Ă Ă»ĂșĂąng chĂł bĂčçng nûãa
cöng sûåc so vĂșĂĄi xuöëng Ă Ă”a nguĂ„c.
Ben Johnson
ToaĂąn böÄ lĂ”ch sûã loaĂąi ngĂ»ĂșĂąi, toaĂąn böÄ tiĂŻĂ«n böÄ cuĂŁa nĂŻĂŹn
vĂčn minh xoay quanh viĂŻĂ„c coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù
söë ñt.
GĂȘĂŹn 8000 nĂčm trĂ»ĂșĂĄc, con ngĂ»ĂșĂąi chuyĂŻĂn tûù sĂčn bĂčĂŠt thuĂĄ
hoang, haĂĄi lĂ»ĂșĂ„m cĂȘy traĂĄi sang hĂŻĂ„ thöëng nöng nghiĂŻĂ„p, canh taĂĄc
Ă ĂȘĂ«t Ă ai vaĂą chĂčn nuöi gia suĂĄc. Töà tiĂŻn chuĂĄng ta coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c thûåc
Ăčn nhiĂŻĂŹu hĂșn vaĂą ngon hĂșn maĂą ñt phaĂŁi vĂȘĂ„t löÄn kiĂŻĂ«m söëng vaĂą ñt
nguy hiĂŻĂm hĂșn.
Cho Ă ĂŻĂ«n caĂĄch Ă ĂȘy 300 nĂčm, 98% dĂȘn söë lao à öÄng trĂŻn Ă ĂȘĂ«t
à ai. Thïë röÏi cuöÄc caåch maÄng nöng nghiïÄp xaãy ra, maåy moåc
Ă Ă»ĂșĂ„c sûã duĂ„ng Ă ĂŻĂ laĂąm thay à öĂi nĂčng suĂȘĂ«t. NgaĂąy nay taĂ„i caĂĄc
- 29. 32
nĂ»ĂșĂĄc phaĂĄt triĂŻĂn, nöng nghiĂŻĂ„p chĂł sûã duĂ„ng 2-3% lûÄc lĂ»ĂșĂ„ng lao
à öÄng, nhĂ»ng saĂŁn xuĂȘĂ«t ra rĂȘĂ«t nhiĂŻĂŹu lĂ»Ășng thûÄc Ă a daĂ„ng vaĂą
nhiĂŻĂŹu dinh dĂ»ĂșĂ€ng hĂșn. ĂoĂĄ chñnh laĂą Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù söë ñt.
Xa löÄ phaĂĄt triĂŻĂn kinh tĂŻĂ« trong 400 nĂčm qua cuĂ€ng Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c
nhiĂŻĂŹu hĂșn bĂčçng viĂŻĂ„c xaĂĄc Ă Ă”nh ñt Ă i möÄt vaĂąi nguöÏn lûÄc vaĂą
phĂ»Ășng phaĂĄp hiĂŻĂ„u quaĂŁ (20%) vaĂą nhĂȘn röÄng chuĂĄng, Ă ĂŻĂ coĂĄ thĂŻm
nhiĂŻĂŹu kĂŻĂ«t quaĂŁ vĂșĂĄi nguöÏn lûÄc ñt hĂșn. LĂ»ĂșĂ„ng Ă ĂȘĂ«t Ă ai, vöën, lao
à öÄng, quaĂŁn lyĂĄ, nguyĂŻn vĂȘĂ„t liĂŻĂ„u Ă Ă»ĂșĂ„c sûã duĂ„ng caĂąng ñt Ă i Ă ĂŻĂ taĂ„o
ra kĂŻĂ«t quaĂŁ chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng vaĂą söë lĂ»ĂșĂ„ng cao hĂșn: nhiĂŻĂŹu theĂĄp hĂșn tûù
ñt quĂčĂ„ng sĂčĂŠt, vöën vaĂą lao à öÄng; nhiĂŻĂŹu xe cöÄ töët hĂșn tiĂŻĂ«t kiĂŻĂ„m
nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng vaĂą chi phñ hĂșn; nhiĂŻĂŹu haĂąng tiĂŻu duĂąng Ă uĂŁ loaĂ„i hĂșn
coĂĄ nhiĂŻĂŹu tñnh nĂčng vaĂą chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng cao hĂșn vĂșĂĄi giaĂĄ reĂŁ hĂșn.
MöÄt thĂŻĂ« kyĂŁ trĂ»ĂșĂĄc, maĂĄy tñnh chĂ»a xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n. ChĂł caĂĄch Ă ĂȘy 40
nĂčm, möÄt vaĂąi chiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh to lĂșĂĄn, cöÏng kĂŻĂŹnh Ă Ă»ĂșĂ„c chĂŻĂ« taĂ„o
bĂčçng cöng sûåc vaĂą chi phñ rĂȘĂ«t lĂșĂĄn. NĂčng lûÄc maĂĄy tñnh cuĂŁa caĂŁ
haĂąnh tinh luĂĄc bĂȘĂ«y giĂșĂą coĂąn keĂĄm xa so vĂșĂĄi chiĂŻĂ«c maĂĄy tñnh xaĂĄch
tay töi Ă ang duĂąng. MaĂĄy tñnh ngaĂąy caĂąng trĂșĂŁ nĂŻn reĂŁ, goĂ„n, dĂŻĂź sûã
duĂ„ng hĂșn vaĂą maĂ„nh hĂșn. ChuĂĄng minh hoĂ„a cho cuĂ„m tûù nhiĂŻĂŹu
hĂșn tûù ñt hĂșn.
Mößi möÄt tiĂŻĂ«n böÄ vĂŻĂŹ vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t cuĂŁa loaĂąi ngĂ»ĂșĂąi â vĂŻĂŹ khoa hoĂ„c,
cöng nghĂŻĂ„, mûåc söëng, nhaĂą ĂșĂŁ, thûÄc phĂȘĂm, sûåc khoĂŁe vaĂą tuöĂi thoĂ„,
vïÏ giaãi trñ, à i laÄi, vïÏ moÄi thûå laùm cho cuöÄc söëng hiïÄn à aÄi phong
phuĂĄ vaĂą vui veĂŁ hĂșn trĂ»ĂșĂĄc - Ă ĂŻĂŹu thĂŻĂ hiĂŻĂ„n nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù ñt hĂșn.
ChuĂĄng ta thĂ»ĂșĂąng coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù ñt hĂșn Ă Ășn giaĂŁn bĂčçng
caĂĄch boĂŁ bĂșĂĄt caĂĄi gĂČ Ă oĂĄ. Mön Ă aĂ„i söë cho pheĂĄp chuĂĄng ta tñnh toaĂĄn
dĂŻĂź daĂąng hĂșn nhiĂŻĂŹu bĂčçng caĂĄch lĂ»ĂșĂ„t bĂșĂĄt caĂĄc söë haĂ„ng, Ă oĂĄ laĂą cĂș
sĂșĂŁ cho nhûÀng bĂ»ĂșĂĄc à öÄt phaĂĄ vĂŻĂŹ lĂȘĂ„p trĂČnh maĂĄy tñnh. MaĂ„ng toaĂąn
cĂȘĂŹu vĂȘĂ„n haĂąnh bĂčçng caĂĄch loaĂ„i Ă i yĂŻĂ«u töë khoaĂŁng caĂĄch vaĂą vĂ” trñ
khoĂŁi phĂ»Ășng trĂČnh. MaĂĄy nghe nhaĂ„c Sony Walkman, laĂą möÄt
- 30. 33
caĂĄch tĂȘn phi thĂ»ĂșĂąng, thûÄc ra laĂą chiĂŻĂ«c maĂĄy cassette boĂŁ bĂșĂĄt Ă i
böÄ khuïëch à aÄi vaù loa, nhûng taÄo ra caåch nghe nhaÄc cûÄc kyù
linh hoaĂ„t khĂčĂŠp moĂ„i nĂși. MöÄt ly dry martini trĂșĂŁ nĂŻn rĂȘĂ«t ngon
nĂŻĂ«u boĂŁ Ă i rĂ»ĂșĂ„u Martini.1
ToaĂąn böÄ ngaĂąnh cöng nghiĂŻĂ„p thûåc Ăčn
nhanh chĂł laĂą nhûÀng nhaĂą haĂąng khöng coĂĄ nhĂȘn viĂŻn phuĂ„c vuĂ„.
Khöng quaĂĄ khi noĂĄi rĂčçng nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù ñt hĂșn laĂą nguyĂŻn tĂčĂŠc
cĂș baĂŁn maĂą khoa hoĂ„c, cöng nghĂŻĂ„ vaĂą kinh doanh hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i thuĂĄc
Ă ĂȘĂy mûåc söëng khĂčĂŠp nĂși.
NguyĂŻn lyĂĄ 80/20 noĂĄi rĂčçng thiĂŻĂu söë nguyĂŻn nhĂȘn coĂĄ thĂŻĂ dĂȘĂźn
Ă ĂŻĂ«n Ă aĂ„i Ă a söë kĂŻĂ«t quaĂŁ. NĂŻĂ«u chuĂĄng ta biĂŻĂ«t rĂčçng kĂŻĂ«t quaĂŁ laĂą caĂĄi
ta cĂȘĂŹn, vĂČ thĂŻĂ« chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ tĂČm kiĂŻĂ«m caĂĄch thûåc siĂŻu hiĂŻĂ„u quaĂŁ
Ă ĂŻĂ coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng kĂŻĂ«t quaĂŁ Ă oĂĄ. NguyĂŻn lyĂĄ 80/20 Ă aĂŁm baĂŁo rĂčçng
luön coĂĄ caĂĄch Ă ĂŻĂ laĂąm. LuĂĄc naĂąo cuĂ€ng vĂȘĂ„y, nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù ñt hĂșn laĂą
Ă iĂŻĂŹu coĂĄ thĂŻĂ, nĂŻĂ«u chuĂĄng ta tĂČm ra Ă Ă»ĂșĂ„c 20% vaĂąng Ă oĂĄ: tûåc con
ngĂ»ĂșĂąi, phĂ»Ășng phaĂĄp vaĂą nguöÏn lûÄc cûÄc kyĂą saĂĄng taĂ„o vaĂą hiĂŻĂ„u quaĂŁ.
NhûÀng cöng ty vaĂą quöëc gia tĂČm caĂĄch Ă em laĂ„i nhiĂŻĂŹu giaĂĄ trĂ”
hĂșn à öëi vĂșĂĄi ñt cöng sûåc, nhĂȘn lûÄc vaĂą tiĂŻĂŹn baĂ„c hĂșn, nhĂ»ng hoĂ„
khöng bao giĂșĂą nguĂŁ quĂŻn trĂŻn vinh quang, vĂČ luön coĂąn caĂĄch
Ă em laĂ„i thĂȘĂ„m chñ nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù ñt hĂșn nûÀa vaĂą sĂșĂĄm muöÄn seĂ€ coĂĄ
ngĂ»ĂșĂąi tĂČm ra. Chñnh vĂČ nguyĂŻn lyĂĄ 80/20, kinh tĂŻĂ« khöng ngûùng
tiĂŻĂ«n triĂŻĂn.
ChuĂĄng ta khöng aĂĄp duĂ„ng nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù ñt hĂșn vaĂąo
cuöÄc söëng caĂĄ nhĂȘn
MĂčĂ„c duĂą thĂŻĂ« giĂșĂĄi hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i tuĂȘn theo qui luĂȘĂ„t phaĂĄt triĂŻĂn â
nguyĂŻn tĂčĂŠc kinh tĂŻĂ« vaĂą khoa hoĂ„c cuĂŁa nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù ñt hĂșn â
nhĂ»ng laĂ„i thĂȘĂ«t baĂ„i khi aĂĄp duĂ„ng Ă uĂĄng nguyĂŻn lyĂĄ naĂąy vaĂąo caĂĄch
thûåc chuång ta töà chûåc cuöÄc söëng riïng tû vaù xaÀ höÄi. Nguyïn
- 31. 34
tĂčĂŠc hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i à öëi vĂșĂĄi caĂĄ nhĂȘn Ă oĂĄ laĂą Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù nhiĂŻĂŹu
hĂșn. ĂĂŻĂ coĂĄ nhiĂŻĂŹu tiĂŻĂŹn hĂșn, Ă Ă”a vĂ” cao hĂșn, cöng viĂŻĂ„c thuĂĄ vĂ”
hĂșn, cuöÄc söëng hûång thuĂĄ hĂșn, dĂ»ĂșĂąng nhĂ» phaĂŁi daĂąnh ngaĂąy
caĂąng nhiĂŻĂŹu hĂșn cho nghĂŻĂŹ nghiĂŻĂ„p, cöng viĂŻĂ„c, cöng ty, hay khaĂĄch
haĂąng, à öi khi tĂșĂĄi à öÄ khöng coĂąn thĂșĂąi gian hay sûåc lûÄc cho baĂŁn
thĂȘn, gia Ă ĂČnh, hay baĂ„n beĂą, Ă oĂĄ laĂą chĂ»a noĂĄi Ă ĂŻĂ«n viĂŻĂ„c nghĂł ngĂși
hoĂčĂ„c naĂ„p laĂ„i nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng saĂĄng taĂ„o.
CuöÄc söëng höëi haĂŁ chuyĂŻĂn thaĂąnh laĂąm viĂŻĂ„c höëi haĂŁ. TĂȘĂ«t nhiĂŻn
nhiĂŻĂŹu thaĂĄch thûåc, nhiĂŻĂŹu kñch thñch vaĂą nhiĂŻĂŹu tiĂŻĂŹn hĂșn, nhĂ»ng
cuĂ€ng coĂąn tĂČnh traĂ„ng khuĂȘĂ«t phuĂ„c hoaĂąn toaĂąn à öëi vĂșĂĄi yĂŻu cĂȘĂŹu
cöng viĂŻĂ„c, kiĂŻĂ„t sûåc vaĂą ĂȘu lo nhiĂŻĂŹu hĂșn.
Sao chuång ta sûã duÄng thaùnh cöng
nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù ñt hĂșn
trong khoa hoÄc, cöng nghïÄ vaù kinh doanh,
nhĂ»ng vĂȘĂźn giûÀ caĂĄch nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù nhiĂŻĂŹu hĂșn
trong Ă ĂșĂąi söëng cöng viĂŻĂ„c cuĂŁa chuĂĄng ta?
NĂŻĂ«u nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù ñt hĂșn coĂĄ taĂĄc duĂ„ng à öëi vĂșĂĄi caĂĄc cöng ty vaĂą
nĂŻĂŹn kinh tĂŻĂ«, thĂČ noĂĄ cuĂ€ng coĂĄ taĂĄc duĂ„ng à öëi vĂșĂĄi caĂĄ nhĂȘn. ThûÄc ra
töi biĂŻĂ«t laĂą noĂĄ coĂĄ taĂĄc duĂ„ng, tûù kinh nghiĂŻĂ„m baĂŁn thĂȘn vaĂą viĂŻĂ„c
nhĂČn thĂȘĂ«y baĂ„n beĂą vaĂą ngĂ»ĂșĂąi quen nhĂȘĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù ñt
hĂșn, Ă oĂĄ laĂą: thoĂŁa maĂ€n nhiĂŻĂŹu hĂșn, thaĂąnh tûÄu nhiĂŻĂŹu hĂșn, tiĂŻĂŹn baĂ„c
nhiĂŻĂŹu hĂșn, haĂ„nh phuĂĄc nhiĂŻĂŹu hĂșn, quan hĂŻĂ„ töët hĂșn, vaĂą möÄt
cuöÄc söëng thĂčng bĂčçng vaĂą thoaĂŁi maĂĄi hĂșn, ñt laĂąm luĂ„ng cûÄc nhoĂ„c,
à öà möÏ höi söi nĂ»ĂșĂĄc mĂčĂŠt hĂșn.
- 32. 35
PhĂȘĂŹn nhiĂŻĂŹu nhûÀng gĂČ chuĂĄng ta laĂąm tiĂŻu hao nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng
nhĂ»ng tĂŻĂ„ haĂ„i hĂșn laĂą noĂĄ vö duĂ„ng. Lo lĂčĂŠng laĂą möÄt vñ duĂ„ Ă Ășn giaĂŁ
nhĂȘĂ«t. Lo lĂčĂŠng chĂčĂšng bao giĂșĂą coĂĄ lĂșĂ„i caĂŁ. Khi chuĂĄng ta thĂȘĂ«y mĂČnh
phiĂŻĂŹn muöÄn, hoĂčĂ„c laĂą chuĂĄng ta laĂąm gĂČ Ă oĂĄ Ă ĂŻĂ khoĂŁi lo nghĂŽ, hoĂčĂ„c
laĂą quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh khöng laĂąm gĂČ vaĂą khöng lo lĂčĂŠng nûÀa. NĂŻĂ«u chuĂĄng
ta coĂĄ thĂŻĂ laĂąm gĂČ Ă oĂĄ Ă ĂŻĂ traĂĄnh Ă Ă»ĂșĂ„c xui xeĂŁo hoĂčĂ„c giaĂŁm bĂșĂĄt khaĂŁ
nĂčng nhûÀng Ă iĂŻĂŹu khöng hay xaĂŁy ra â vaĂą haĂąnh à öÄng Ă oĂĄ coĂĄ giaĂĄ
trĂ” thĂČ chuĂĄng ta nĂŻn laĂąm vaĂą khöng lo nghĂŽ nûÀa. TraĂĄi laĂ„i, nĂŻĂ«u
chuĂĄng ta khöng thĂŻĂ kiĂŻĂŹm chĂŻĂ« hoĂčĂ„c taĂĄc à öÄng Ă ĂŻĂ«n Ă iĂŻĂŹu sĂčĂŠp xaĂŁy
ra, thĂČ lo ĂȘu seĂ€ laĂąm cho chuĂĄng ta kiĂŻĂ„t sûåc chûå khöng giuĂĄp gĂČ
cho chuĂĄng ta: chuĂĄng ta chĂčĂšng thĂŻĂ laĂąm gĂČ Ă Ă»ĂșĂ„c vaĂą cuĂ€ng khöng
nĂŻn lo nghĂŽ laĂąm gĂČ. Lo lĂčĂŠng luön naĂŁy sinh nhĂ»ng chuĂĄng ta coĂĄ
thĂŻĂ haĂąnh à öÄng maĂą khöng cĂȘĂŹn lo lĂčĂŠng, lĂȘĂ„p tûåc quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh haĂąnh
à öÄng hay khöng haĂąnh à öÄng, nhĂ»ng trong trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p naĂąo
cuĂ€ng gaĂ„t lo lĂčĂŠng qua möÄt bĂŻn.
ChuĂĄng ta coĂĄ möÄt dûÄ Ă Ă”nh lĂșĂĄn phña trĂ»ĂșĂĄc: khöng gĂČ khaĂĄc hĂșn
laĂą Ă aĂŁo ngĂ»ĂșĂ„c thoĂĄi quen söëng vaĂą laĂąm viĂŻĂ„c hiĂŻĂ„n Ă ai, thay à öĂi tûù
laĂąm nhiĂŻĂŹu Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu sang laĂąm ñt Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu trong cuöÄc söëng
caĂĄ nhĂȘn, xaĂ€ höÄi vaĂą nghĂŻĂŹ nghiĂŻĂ„p cuĂŁa mĂČnh.
ĂiĂŻĂŹu Ă oĂĄ seĂ€ mĂȘĂ«t thĂșĂąi gian. NhûÀng traĂąo lĂ»u xaĂ€ höÄi khöng
thay à öĂi nhanh choĂĄng vaĂą dĂŻĂź daĂąng thĂŻĂ« Ă ĂȘu. Quan Ă iĂŻĂm cuĂŁa
thuyĂŻĂ«t Calvin cho rĂčçng, laĂąm luĂ„ng vĂȘĂ«t vaĂŁ vaĂą Ă iĂŻĂŹu rĂčĂŠc röëi laĂą cĂȘĂŹn
thiĂŻĂ«t cho sûÄ phaĂĄt triĂŻĂn cuĂŁa caĂĄ nhĂȘn, Ă aĂ€ Ăčn sĂȘu vaĂąo göëc rĂŻĂź vĂčn
hoĂĄa vaĂą nhûÀng giaĂŁ Ă Ă”nh vĂŻĂŹ cöng viĂŻĂ„c trong Ă ĂșĂąi söëng hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i
Ă ĂŻĂ«n nößi phaĂŁi mĂȘĂ«t caĂŁ thĂŻĂ« hĂŻĂ„ mĂșĂĄi coĂĄ thĂŻĂ nhöà tĂȘĂ„n göëc Ă Ă»ĂșĂ„c tĂ»
tĂ»ĂșĂŁng Ă oĂĄ. ThĂŻĂ« nhĂ»ng caĂĄi hay cuĂŁa phĂ»Ășng thûåc 80/20 à öëi vĂșĂĄi
bĂȘĂ«t kyĂą caĂĄ nhĂȘn naĂąo â vĂșĂĄi baĂ„n vaĂą vĂșĂĄi töi â laĂą chuĂĄng ta khöng
phaĂŁi chĂșĂą Ă ĂșĂ„i. ChuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ bĂčĂŠt tay vaĂąo aĂĄp duĂ„ng noĂĄ vaĂą coĂĄ
lĂșĂ„i ngay tûåc thĂČ.
- 33. 36
LaĂąm thĂŻĂ« naĂąo Ă Ă»ĂșĂ„c haĂ„nh phuĂĄc hĂșn vĂșĂĄi
ñt cöng sûåc hĂșn
NhiĂŻĂŹu hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn laĂą cöng cuĂ„ thûÄc tiĂŻĂźn Ă em laĂ„i hai triĂŻĂn
voÄng:
Luön luön coĂĄ thĂŻĂ caĂŁi thiĂŻĂ„n Ă iĂŻĂŹu gĂČ Ă oĂĄ trong cuöÄc söëng cuĂŁa
chuĂĄng ta, khöng phaĂŁi möÄt lĂ»ĂșĂ„ng nhoĂŁ maĂą laĂą lĂ»ĂșĂ„ng lĂșĂĄn.
CaĂĄch Ă ĂŻĂ tiĂŻĂ«n haĂąnh viĂŻĂ„c caĂŁi thiĂŻĂ„n laĂą Ă ĂčĂ„t cĂȘu hoĂŁi: âCaĂĄi gĂČ seĂ€
Ă em laĂ„i cho ta kĂŻĂ«t quaĂŁ töët hĂșn maĂą laĂ„i ñt töën nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng
hĂșn?â
TĂČm kiĂŻĂ«m sûÄ caĂŁi thiĂŻĂ„n bĂčçng caĂĄch à öà nhiĂŻĂŹu cöng sûåc hĂșn
hoĂčĂ„c ngang vĂșĂĄi hiĂŻĂ„n taĂ„i laĂą chĂ»a Ă uĂŁ. PhaĂŁi tĂČm ra möÄt kĂŻĂ«t quaĂŁ
töët hĂșn vĂșĂĄi ñt cöng sûåc hĂșn.
Mong chĂșĂą Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn tûù ñt hĂșn coĂĄ veĂŁ vö lyĂĄ, nhĂ»ng Ă oĂĄ
chñnh laù lyå do cho nhûÀng caãi thiïÄn à aång kinh ngaÄc à aÀ xaãy à ïën.
CaĂĄi bĂȘĂźy trong viĂŻĂ„c cöë gĂčĂŠng nhiĂŻĂŹu hĂșn Ă ĂŻĂ caĂŁi thiĂŻĂ„n moĂ„i thûå laĂą
chuĂĄng ta tiĂŻĂ«p tuĂ„c nöß lûÄc nhĂ» trĂ»ĂșĂĄc. CoĂĄ thĂŻĂ chuĂĄng ta cuĂ€ng caĂŁi
thiĂŻĂ„n gĂČ Ă oĂĄ, nhĂ»ng noĂĄ seĂ€ laĂą sûÄ caĂŁi thiĂŻĂ„n rĂȘĂ«t nhoĂŁ vaĂą sĂșĂĄm hay
muöÄn, chuĂĄng ta cuĂ€ng seĂ€ kiĂŻĂ„t sûåc theo thĂșĂąi gian. Thay vaĂąo Ă oĂĄ,
seĂ€ dĂŻĂź hiĂŻĂu khi Ă ĂčĂ„t ra yĂŻu cĂȘĂŹu gĂȘy ngaĂ„c nhiĂŻn laĂą Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu
hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn, chuĂĄng ta seĂ€ phaĂŁi mĂș Ă»ĂșĂĄc bĂ»ĂșĂĄc à öÄt phaĂĄ lĂșĂĄn.
BĂčçng caĂĄch cĂčĂŠt boĂŁ coĂĄ chuĂŁ Ă Ă”nh nhûÀng gĂČ chuĂĄng ta Ă ĂčĂ„t thaĂąnh
nhiĂŻĂ„m vuĂ„ duĂą vĂȘĂźn Ă oĂąi hoĂŁi nhiĂŻĂŹu hĂșn, chuĂĄng ta buöÄc mĂČnh phaĂŁi
tĂ» duy thĂȘĂ„t nhiĂŻĂŹu vaĂą laĂąm gĂČ Ă oĂĄ khaĂĄc Ă i. ĂĂȘĂ«y laĂą göëc rĂŻĂź cuĂŁa moĂ„i
sûÄ tiïën böÄ.
TĂ» duy thĂȘĂ„t nhiĂŻĂŹu nghe ra cuĂ€ng ngaĂĄn thĂȘĂ„t, nhĂ»ng tĂ» duy
nhiĂŻĂŹu hĂșn chuĂĄt xñu Ă ĂŻĂ Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c kĂŻĂ«t quaĂŁ töët hĂșn vaĂą traĂĄnh Ă Ă»ĂșĂ„c
nhiĂŻĂŹu viĂŻĂ„c khoĂĄ nhoĂ„c thĂČ chĂčĂšng töët hĂșn sao? ThûÄc haĂąnh möÄt vaĂąi
- 34. 37
Cao
NĂĂ LĂĂ
C
ThĂȘĂ«p
HĂȘĂ«p dĂȘĂźn
nhĂȘĂ«t:
nhiĂŻĂŹu hĂșn
vĂșĂĄi ñt hĂșn
lĂȘĂŹn, baĂ„n seĂ€ thĂȘĂ«y suy nghĂŽ caĂĄch Ă ĂŻĂ Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn
trĂșĂŁ nĂŻn thuĂĄ vĂ” Ă oĂĄ. MeĂ„o nhoĂŁ ĂșĂŁ Ă ĂȘy laĂą nhĂčĂ„t ra nhûÀng hoaĂ„t à öÄng
Ă em laĂ„i sûÄ tĂ»ĂșĂŁng thĂ»ĂșĂŁng cao hĂșn vĂșĂĄi ñt nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng hĂșn.
ThĂȘĂ«p TĂĂĂNG THĂĂĂNG Cao
HĂČnh 3: SĂș à öÏ nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn
TĂ»ĂșĂŁng tĂ»ĂșĂ„ng baĂ„n laĂą ngĂ»ĂșĂąi tiĂŻĂŹn sûã taĂ„i thĂ” trĂȘĂ«n Bedrock, quĂŻ
hĂ»Ășng cuĂŁa Gia Ă ĂČnh Flintstone (loĂ„at phim hoaĂ„t hĂČnh rĂȘĂ«t Ă Ă»ĂșĂ„c
Ă»a thñch vaĂąo nhûÀng nĂčm 1960 kĂŻĂ vĂŻĂŹ gia Ă ĂČnh Flintstone cuĂąng
nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi baĂ„n söëng ĂșĂŁ thĂ” trĂȘĂ«n Bedrock thĂșĂąi tiĂŻĂŹn sûã vĂșĂĄi
nhûÀng vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ thĂșĂąi hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i â ND). BaĂ„n vöÄi vaĂ€ muöën Ă ĂŻĂ«n khu
vûÄc bĂŻn kia cuĂŁa thĂ” trĂȘĂ«n. BaĂ„n chĂł coĂĄ lûÄa choĂ„n Ă i böÄ hay chaĂ„y.
Ăi böÄ thĂČ maĂ€i cuĂ€ng chĂčĂšng tĂșĂĄi Ă Ă»ĂșĂ„c, coĂąn chaĂ„y thĂČ mĂȘĂ«t sûåc hĂșn.
ChaĂ„y seĂ€ mĂčĂŠc möÄt sai lĂȘĂŹm ngĂșĂĄ ngĂȘĂn rĂȘĂ«t thĂșĂąi Ă aĂ„i laĂą nöß lûÄc
nhiĂŻĂŹu hĂșn Ă ĂŻĂ Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn. ĂoĂĄ laĂą chiĂŻĂ«c bĂȘĂźy cöà à iĂŻĂn maĂą con
- 35. 38
ngĂ»ĂșĂąi hay mĂčĂŠc phaĂŁi: cöë gĂčĂŠng Ă aĂ„t kĂŻĂ«t quaĂŁ töët hĂșn bĂčçng caĂĄch
laĂąm cĂȘĂ„t lûÄc hĂșn.
PhĂ»Ășng thûåc 80/20 thĂČ khaĂĄc hĂčĂšn. ChuĂĄng ta Ă oĂąi hoĂŁi, hĂŻĂ«t sûåc
vö lyĂĄ, möÄt kĂŻĂ«t quaĂŁ töët hĂșn nhiĂŻĂŹu maĂą laĂ„i töën ñt cöng sûåc hĂșn.
NhĂ»ng vĂČ chuĂĄng ta biĂŻĂ«t rĂčçng giaĂŁi phaĂĄp nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn laĂą
coĂĄ thĂŻĂ Ă Ă»ĂșĂ„c, nĂŻn chuĂĄng ta tiĂŻĂ«p tuĂ„c suy nghĂŽ cho Ă ĂŻĂ«n khi chuĂĄng
ta coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c cĂȘu traĂŁ lĂșĂąi. LaĂąm thĂŻĂ« naĂąo chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ Ă i qua thĂ”
trĂȘĂ«n Bedrock nhanh hĂșn nhiĂŻĂŹu maĂą khöng phaĂŁi vĂȘĂ«t vaĂŁ chaĂ„y?
NhĂ» cö phuĂ„c vuĂ„ baĂąn cho bûÀa Ăčn töëi thĂșĂąi tiĂŻĂŹn sûã, chuĂĄng ta
coĂĄ thĂŻĂ trĂ»ĂșĂ„t pa-tanh Ă ĂŻĂ Ă ĂșĂ€ mĂȘĂ«t sûåc hĂșn chaĂ„y maĂą laĂ„i nhanh
hĂșn. HoĂčĂ„c chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ dĂȘĂ«n thĂŻm bĂ»ĂșĂĄc nûÀa nhaĂŁy lĂŻn lĂ»ng
con khuĂŁng long khöĂng löÏ dĂŻĂź thĂ»Ășng. ĂoĂĄ chñnh laĂą Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu
hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn. Hay thûã tĂ»ĂșĂŁng tĂ»ĂșĂ„ng rĂčçng baĂ„n laĂą möÄt cĂȘĂ„u trai
mĂșĂĄi lĂșĂĄn muöën heĂ„n hoĂą vĂșĂĄi möÄt cö gaĂĄi hoĂčĂ„c chaĂąng trai hĂȘĂ«p dĂȘĂźn
naĂąo Ă oĂĄ. SĂș à öÏ nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn coĂĄ thĂŻĂ nhĂ» hĂČnh 4.
BaĂ„n coĂĄ thĂŻĂ nghĂŽ Ă ĂŻĂ«n möÄt cuöÄc heĂ„n hoĂą thĂș möÄng, nhĂ»ng
khöng laĂąm gĂČ caĂŁ. DĂŻĂź nghĂŽ Ă ĂȘĂ«y nhĂ»ng vö ñch.
BaĂ„n coĂĄ thĂŻĂ thu huĂĄt sûÄ chuĂĄ yĂĄ Ă ĂŻĂ«n baĂŁn thĂȘn mĂČnh, coĂĄ thĂŻĂ trĂșĂŁ
thaĂąnh chuĂŁ tĂ”ch höÄi tranh luĂȘĂ„n chuyĂŻn Ă ĂŻĂŹ hay giĂȘĂ„t möÄt giaĂŁi
Ă iĂŻĂŹn kinh. NhĂ»ng khöà nößi chaĂąng trai hay cö gaĂĄi baĂ„n theo Ă uöĂi
khöng lĂ»u tĂȘm cuĂ€ng chĂčĂšng maĂąng Ă ĂŻĂ«n â phĂ»Ășng caĂĄch nöß lûÄc
cao nhĂ»ng tĂ»ĂșĂŁng thĂ»ĂșĂŁng thĂȘĂ«p.
BaĂ„n coĂĄ thĂŻĂ daĂąnh rĂȘĂ«t nhiĂŻĂŹu thĂșĂąi gian Ă ĂŻĂ lĂȘĂ«y loĂąng böë meĂ„ ngĂ»ĂșĂąi
ĂȘĂ«y, hy voĂ„ng rĂčçng hoĂ„ seĂ€ daĂąn xĂŻĂ«p chuyĂŻĂ„n heĂ„n hoĂą. CaĂĄch naĂąy
cuĂ€ng coĂĄ thĂŻĂ hûÀu duĂ„ng, nhĂ»ng phaĂŁi vĂșĂĄi nöß lûÄc rĂȘĂ«t lĂșĂĄn.
HoĂčĂ„c baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ Ă Ășn giaĂŁn tiĂŻĂ«n Ă ĂŻĂ«n à öëi tĂ»ĂșĂ„ng trong möÄng
cuĂŁa mĂČnh, nĂșĂŁ möÄt nuĂ„ cĂ»ĂșĂąi thĂȘĂ„t tĂ»Ăși vaĂą Ă ĂčĂ„t vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ vĂŻĂŹ cuöÄc heĂ„n
â cuĂ€ng dĂŻĂź daĂąng vaĂą dĂŻĂź coĂĄ taĂĄc duĂ„ng.
- 36. 39
Cao
NĂĂ LĂĂ
C
ThĂȘĂ«p
CaĂĄch hĂȘĂ«p
dĂȘĂźn nhĂȘĂ«t:
Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu
maĂą cĂȘĂŹn ñt.
LĂȘĂ«y loĂąng
böë meÄ
Thu huĂĄt
sûÄ chuå yå
vĂŻĂŹ mĂČnh
MĂłm cĂ»ĂșĂąi
vaĂą Ă ĂčĂ„t
vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ
NghĂŽ Ă ĂŻĂ«n
vaù khöng
laĂąm gĂČ
Vñ duĂ„ naĂąy khaĂĄ roĂ€ raĂąng, nhĂ»ng baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ veĂ€ ra sĂș à öÏ nhiĂŻĂŹu
hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn cho bĂȘĂ«t kyĂą Ă iĂŻĂŹu gĂČ trong cuöÄc söëng cuĂŁa mĂČnh.
VĂșĂĄi möÄt chuĂĄt tĂ»ĂșĂŁng tĂ»ĂșĂ„ng, baĂ„n seĂ€ phaĂĄt hiĂŻĂ„n ra giaĂŁi phaĂĄp coĂĄ
Ă Ă»ĂșĂ„c kĂŻĂ«t quaĂŁ cao hĂșn nhĂ»ng chĂł sûã duĂ„ng ñt nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng hĂșn.
Töi khöng noĂĄi rĂčçng chuĂĄng ta nĂŻn Ă i con Ă Ă»ĂșĂąng ñt chöng gai
hay à ûùng bao giĂșĂą tĂȘĂ„n tĂȘm tĂȘĂ„n lûÄc hĂŻĂ«t 100% cho möÄt hoaĂ„t à öÄng
hay muÄc tiïu maù chuång ta quñ troÄng. SûÄ lûÄa choÄn laù cuãa chuång
ta. NĂŻĂ«u chuĂĄng ta laĂąm nhûÀng viĂŻĂ„c cĂȘĂŹn laĂąm, chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ laĂąm
khöng mĂŻĂ„t moĂŁi vaĂą Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu Ă iĂŻĂŹu, hay chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ
döÏn hĂŻĂ«t sûåc vaĂąo caĂĄi chuĂĄng ta laĂąm vaĂą Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn nûÀa.
ThĂȘĂ«p TĂĂĂNG THĂĂĂNG Cao
HĂČnh 4: Thanh niĂŻn mĂșĂĄi lĂșĂĄn muöën heĂ„n hoĂą
HaĂ€y nghĂŽ Ă ĂŻĂ«n bĂȘĂ«t kyĂą nhaĂą khoa hoĂ„c, nhaĂ„c sĂŽ, nghĂŻĂ„ sĂŽ, nhaĂą tĂ»
tĂ»ĂșĂŁng, ngĂ»ĂșĂąi tûù tĂȘm hay laĂ€nh Ă aĂ„o doanh nghiĂŻĂ„p vĂŽ Ă aĂ„i naĂąo Ă oĂĄ.
- 37. 40
HoĂ„ coĂĄ thaĂąnh Ă aĂ„t bĂčçng caĂĄch laĂąm caĂĄi gĂČ Ă oĂĄ hoĂ„ thĂȘĂ«y dĂŻĂź daĂąng
vaĂą tûÄ nhiĂŻn, hay vĂȘĂ«t vaĂŁ vaĂą khöng tûÄ nhiĂŻn?
HoĂ„ coĂĄ thaĂąnh Ă aĂ„t vĂČ hoĂ„ laĂąm viĂŻĂ„c cĂȘĂ„t lûÄc hay vĂČ hoĂ„ thĂȘĂ«y dĂŻĂź
daĂąng nöĂi tröÄi hĂșn ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc trong lĂŽnh vûÄc maĂą hoĂ„ choĂ„n?
PhaĂŁi chĂčng hoĂ„ laĂąm viĂŻĂ„c cĂȘĂ„t lûÄc vĂČ hoĂ„ caĂŁm thĂȘĂ«y coĂĄ töÄi, hay vĂČ
hoĂ„ à öÏng caĂŁm vĂșĂĄi cöng viĂŻĂ„c, coĂĄ niĂŻĂŹm tin vaĂą yĂŻu thñch noĂĄ?
Ngay caĂŁ khi hoĂ„ laĂąm viĂŻĂ„c cĂȘĂ„t lûÄc, cöng viĂŻĂ„c cuĂŁa hoĂ„ khöng khi
naĂąo laĂ€ng phñ - hoĂ„ Ă Ă»ĂșĂ„c Ă ĂŻĂŹn Ă aĂĄp rĂȘĂ«t nhiĂŻĂŹu tûù nöß lûÄc cuĂŁa mĂČnh.
Trong cuöÄc söëng cuãa chuång ta, luön coå nhûÀng à iïÏu chuång
ta coĂĄ thĂŻĂ laĂąm vaĂą coĂĄ taĂĄc duĂ„ng rĂȘĂ«t töët, nhĂ»ng laĂ„i töën ñt tiĂŻĂŹn baĂ„c
vaĂą cöng sûåc. Nghe Ă Ășn giaĂŁn Ă ĂŻĂ«n khoĂĄ tin, nhĂ»ng coĂĄ nhûÀng Ă iĂŻĂŹu
töët Ă eĂ„p nhĂȘĂ«t trong cuöÄc söëng Ă em laĂ„i cho ta maĂą khöng mĂȘĂ«t
chuĂĄt cöng sûåc naĂąo hay gĂȘĂŹn nhĂ» cho khöng.
NoĂĄi lĂșĂąi caĂŁm Ășn, baĂąy toĂŁ loĂąng tri ĂȘn, böÄc löÄ tĂČnh caĂŁm, ngĂčĂŠm
nhĂČn bĂČnh minh hay hoaĂąng hön, chĂčm soĂĄc con vĂȘĂ„t hay caĂĄi cĂȘy
yĂŻu thñch, mĂłm cĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi ngĂ»ĂșĂąi quen hay ngĂ»ĂșĂąi laĂ„, chĂșĂ„t laĂąm möÄt
viĂŻĂ„c thiĂŻĂ„n, daĂ„o chĂși trong möÄt khung caĂŁnh Ă eĂ„p â Ă oĂĄ laĂą nhûÀng
caĂĄch coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu maĂą cĂȘĂŹn ñt. PhĂȘĂŹn thĂ»ĂșĂŁng quaĂŁ laĂą khöng
tĂ»Ășng xûång vĂșĂĄi cöng sûåc.
NĂŻĂ«u baĂ„n nghĂŽ Ă ĂŻĂ«n Ă iĂŻĂŹu Ă oĂĄ, caĂĄch duy nhĂȘĂ«t Ă ĂŻĂ coĂĄ bĂ»ĂșĂĄc nhaĂŁy
voĂ„t trong cuöÄc söëng cuĂŁa chuĂĄng ta laĂą Ă oĂąi hoĂŁi coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn
tûù ñt hĂșn. CaĂĄi hay cuĂŁa nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn ĂșĂŁ chöß noĂĄ coĂĄ thĂŻĂ aĂĄp
duĂ„ng vaĂąo bĂȘĂ«t kyĂą Ă iĂŻĂŹu gĂČ, noĂĄ luön hûÀu duĂ„ng, vaĂą luön coĂĄ cĂȘu traĂŁ
lĂșĂąi maĂą baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ duy trĂČ suöët caĂŁ cuöÄc Ă ĂșĂąi. VĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ cuĂŁa viĂŻĂ„c laĂąm
nhiĂŻĂŹu Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu laĂą noĂĄ khöng bĂŻĂŹn vûÀng. LaĂąm ñt Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu dĂŻĂź
duy trĂČ vaĂą mĂșĂŁ röÄng hĂșn. TĂ» duy nĂȘng cao möÄt chuĂĄt laĂą caĂĄi giaĂĄ
nhoĂŁ nhoi so vĂșĂĄi phĂȘĂŹn thĂ»ĂșĂŁng lĂșĂĄn cuĂŁa caĂŁ Ă ĂșĂąi ngĂ»ĂșĂąi.
- 38. 41
KhoĂĄ trĂșĂŁ nĂŻn dĂŻĂź
YĂŻĂ«u töë sau cuĂąng cuĂŁa laĂąm ñt Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu maĂą coĂĄ thĂŻĂ taĂ„o nĂŻn
khaĂĄc biĂŻĂ„t lĂșĂĄn trong cuöÄc söëng cuĂŁa chuĂĄng ta laĂą vai troĂą cuĂŁa thoĂĄi
quen. BĂȘĂ«t cûå Ă iĂŻĂŹu gĂČ chuĂĄng ta laĂąm lĂȘĂŹn Ă ĂȘĂŹu cuĂ€ng Ă ĂŻĂŹu khoĂĄ khĂčn,
vaĂą caĂąng laĂąm seĂ€ caĂąng dĂŻĂź daĂąng hĂșn, Ă ĂŻĂ«n möÄt luĂĄc naĂąo Ă oĂĄ chuĂĄng
ta seĂ€ caĂŁm thĂȘĂ«y laĂąm dĂŻĂź hĂșn laĂą khöng laĂąm. MöÄt vñ duĂ„ roĂ€ nhĂȘĂ«t laĂą
tĂȘĂ„p thĂŻĂ duĂ„c. LĂȘĂŹn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn baĂ„n Ă i böÄ 5 dĂčĂ„m cûÄc kyĂą gian nan,
nhĂ»ng nĂŻĂ«u ngaĂąy naĂąo baĂ„n cuĂ€ng Ă i thĂČ khöng coĂĄ gĂČ dĂŻĂź hĂșn nûÀa.
CaĂŁ thĂŻĂ xaĂĄc vaĂą tinh thĂȘĂŹn Ă ĂŻĂŹu quen vĂșĂĄi bĂȘĂ«t cûå Ă iĂŻĂŹu gĂČ chuĂĄng ta
laĂąm sau khoaĂŁng hai tuĂȘĂŹn lĂŻĂź: noĂĄ trĂșĂŁ nĂŻn baĂŁn nĂčng thûå hai.
CaĂĄi gĂČ khoĂĄ trĂșĂŁ nĂŻn
dĂŻĂź
vaĂą caĂĄi gĂČ dĂŻĂź
thĂ»ĂșĂąng taĂ„o ra khoĂĄ khĂčn.
DuĂą cho chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ thay à öĂi thoĂĄi quen bĂȘĂ«t cûå luĂĄc naĂąo,
nhĂ»ng thay à öĂi luĂĄc coĂąn treĂŁ dĂŻĂź hĂșn. NĂŻĂ«u chuĂĄng ta luön luön
laĂąm Ă iĂŻĂŹu dĂŻĂź daĂąng â nhĂ» laĂą Ăčn quaĂĄ nhiĂŻĂŹu, Ă i Ă ĂȘu cuĂ€ng Ă i xe
thay vĂČ Ă i böÄ, hay mĂșĂĄi bĂ” khiĂŻu khñch möÄt tñ Ă aĂ€ tûåc giĂȘĂ„n â thĂČ
chuĂĄng ta seĂ€ thĂȘĂ«y khoĂĄ Ă aĂŁo ngĂ»ĂșĂ„c thoĂĄi quen chĂł trong vaĂąi nĂčm.
TraĂĄi laĂ„i, nĂŻĂ«u chuĂĄng ta laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c möÄt vaĂąi Ă iĂŻĂŹu coĂĄ giaĂĄ trĂ” lĂșĂĄn lao
maĂą rĂȘĂ«t khoĂĄ luĂĄc khĂșĂŁi Ă ĂȘĂŹu, thĂČ chĂčĂšng bao lĂȘu chuĂĄng ta thĂȘĂ«y
chuĂĄng trĂșĂŁ nĂŻn dĂŻĂź daĂąng.
MöÄt vaĂąi thoĂĄi quen chñnh laĂą cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t bĂșĂŁi vĂČ nĂŻĂ«u khöng coĂĄ sûÄ
taĂĄi taĂ„o liĂŻn tuĂ„c, chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ Ă aĂĄnh mĂȘĂ«t nhûÀng gĂČ chuĂĄng ta
- 39. 42
Ă aĂ€ à öà bao cöng sûåc mĂșĂĄi coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c. LĂȘĂ«y vñ duĂ„, bĂȘĂ«t luĂȘĂ„n chĂ»Ășng
trĂČnh tĂȘĂ„p thĂŻĂ hĂČnh coĂĄ chuyĂŻn sĂȘu Ă ĂŻĂ«n Ă ĂȘu Ă i nûÀa maĂą sau möÄt
thaĂĄng khöng vĂȘĂ„n à öÄng, tĂȘĂ«t caĂŁ thaĂąnh quaĂŁ seĂ€ tiĂŻu tan hĂŻĂ«t. TaĂ„i
sao laĂ„i töën cöng vĂȘĂ«t vaĂŁ Ă ĂŻĂ chĂčĂšng Ă Ă»ĂșĂ„c gĂČ, khi möÄt vaĂąi thoĂĄi quen
trĂșĂŁ thaĂąnh baĂŁn nĂčng thûå hai coĂĄ thĂŻĂ cho baĂ„n nhĂ”p söëng laĂąnh
maÄnh haùng ngaùy?
ChuĂĄng ta Ă Ă»ĂșĂ„c Ă ĂŻĂŹn Ă aĂĄp nhiĂŻĂŹu hĂșn maĂą töën ñt nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng hĂșn
nĂŻĂ«u chuĂĄng ta tĂȘĂ„p möÄt thoĂĄi quen böà ñch tûù Ă ĂȘĂŹu chûå khöng nĂŻn
Ă ĂŻĂ vĂŻĂŹ sau. NhĂ»ng bĂŻn caĂ„nh Ă oĂĄ, theo baĂŁn chĂȘĂ«t cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi,
chuĂĄng ta nĂŻn biĂŻĂ«t choĂ„n loĂ„c nhûÀng thoĂĄi quen töët maĂą mĂČnh seĂ€
tĂȘĂ„p. ChuĂĄng ta trĂșĂŁ nĂŻn sung sĂ»ĂșĂĄng hĂșn maĂą khöng phaĂŁi cöë gĂčĂŠng
nhiĂŻĂŹu nĂŻĂ«u chuĂĄng ta choĂ„n lûÄa nhûÀng thoĂĄi quen xuĂȘĂ«t sĂčĂŠc maĂą
chuĂĄng ta muöën coĂĄ vaĂą laĂąm chuĂŁ noĂĄ, khöng phaĂŁi bĂčn khoĂčn vĂŻĂŹ
tĂȘĂ«t caĂŁ nhûÀng thoĂĄi quen töët khaĂĄc maĂą vĂŻĂŹ lyĂĄ thuyĂŻĂ«t, chuĂĄng ta coĂĄ
thĂŻĂ reĂąn luyĂŻĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c. Söë lĂ»ĂșĂ„ng nhûÀng thoĂĄi quen töët maĂą hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t
chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ reĂąn luyĂŻĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c coĂĄ giĂșĂĄi haĂ„n. Tuy nhiĂŻn, möÄt söë
thoĂĄi quen coĂĄ thĂŻĂ coĂĄ taĂĄc à öÄng phi thĂ»ĂșĂąng à öëi vĂșĂĄi haĂ„nh phuĂĄc
cuĂŁa chuĂĄng ta suöët cuöÄc Ă ĂșĂąi â tûåc laĂą chuĂĄng ta coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c nguöÏn
cuĂŁa caĂŁi lĂșĂĄn tûù möÄt nöß lûÄc vĂ»Ășn tĂșĂĄi nhoĂŁ beĂĄ.
Chñnh baÄn, chûå khöng phaãi töi, seÀ quyïët à Ônh nhûÀng thoåi
quen coĂĄ lĂșĂ„i mĂșĂĄi naĂąo Ă ĂŻĂ reĂąn luyĂŻĂ„n ngay tûù bĂȘy giĂșĂą (baĂ„n seĂ€ mĂȘĂ«t
Ă i cĂș höÄi nĂŻĂ«u Ă ĂŻĂ sau mĂșĂĄi laĂąm). BaĂ„n khöng nĂŻn choĂ„n möÄt thoĂĄi
quen vĂČ noĂĄ âtöëtâ vĂŻĂŹ mĂčĂ„t Ă aĂ„o à ûåc, maĂą vĂČ lĂșĂ„i ñch lĂșĂĄn lao à öëi vĂșĂĄi
chñnh baĂ„n. HaĂ€y choĂ„n ngay baĂŁy thoĂĄi quen siĂŻu lĂșĂ„i ñch seĂ€ à öÏng
haĂąnh cuĂąng baĂ„n suöët Ă ĂșĂąi.
PhĂȘĂŹn kĂŻĂ« tiĂŻĂ«p laĂą möÄt söë vñ duĂ„ vĂŻĂŹ nhûÀng thoĂĄi quen coĂĄ lĂșĂ„i ñch
to lĂșĂĄn (nĂŻĂ«u baĂ„n quan tĂȘm Ă ĂŻĂ«n lĂșĂ„i ñch; chĂł coĂĄ baĂ„n mĂșĂĄi Ă aĂĄnh giaĂĄ
Ă Ă»ĂșĂ„c). ChoĂ„n ra baĂŁy thoĂĄi quen coĂĄ lĂșĂ„i möÄt caĂĄch cĂȘĂn thĂȘĂ„n! CoĂĄ
Ă Ă»ĂșĂ„c haĂ„nh phuĂĄc nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂșĂĄi nöß lûÄc ñt hĂșn.
- 40. 43
NHĂĂNG VĂ DUĂ VEĂ THOĂI QUEN COĂ LĂĂI SUOĂT ĂĂĂINHĂĂNG VĂ DUĂ VEĂ THOĂI QUEN COĂ LĂĂI SUOĂT ĂĂĂINHĂĂNG VĂ DUĂ VEĂ THOĂI QUEN COĂ LĂĂI SUOĂT ĂĂĂINHĂĂNG VĂ DUĂ VEĂ THOĂI QUEN COĂ LĂĂI SUOĂT ĂĂĂINHĂĂNG VĂ DUĂ VEĂ THOĂI QUEN COĂ LĂĂI SUOĂT ĂĂĂI 2
THOĂI QUEN LĂĂI ĂCH
TaĂ€p theĂ„ duĂŻc haĂžng ngaĂžy SöĂčc khoĂ»e toĂĄt hĂŽn, thaĂąn theĂ„ ñeĂŻp
hĂŽn, tinh thaĂ n thoaĂ»i maĂči
LuyeĂ€n trĂ oĂčc haĂžng ngaĂžy Duy trĂŹ söï minh maĂŁn, taĂȘng trĂ
thoĂąng minh, coĂč ñöÎïc thuĂč tö duy
MoĂŁi ngaĂžy laĂžm moĂ€t ñieĂ u vĂČ tha LaĂžm baĂŻn thaĂĄy haĂŻnh phuĂčc
ThieĂ n ñĂČnh hay tĂłnh taĂąm Xua ñi nhöÔng roĂĄi raĂ©m trong ñaĂ u,
moĂŁi ngaĂžy coĂč quyeĂĄt ñĂČnh saĂčng suoĂĄt hĂŽn
ChaĂȘm soĂčc ngöÎÞi mĂŹnh yeĂąu GiöÔ ñöÎïc ngöÎÞi mĂŹnh yeĂąu, laĂžm
haĂžng ngaĂžy cho hoĂŻ haĂŻnh phuĂčc
LuoĂąn khen ngĂŽĂŻi hoaĂ«c caĂ»m ĂŽn LaĂžm cho ngöÎÞi ngöÎÞi khaĂčc vaĂž
khi coĂč theĂ„ caĂ» baĂŻn caĂ»m thaĂĄy vui
TieĂĄt kieĂ€m vaĂž ñaĂ u tö 10% TöÎng lai khoĂąng lo laĂ©ng veĂ
thu nhaÀp tieà n baïc
RoĂ€ng löÎïng vĂŽĂči baĂŻn beĂž ThaĂ©t chaĂ«t quan heĂ€, caĂ»m thaĂĄy
vui
LuoĂąn coĂč 2-3 giĂŽĂž nghĂŠ ngĂŽi PhuĂŻc hoĂ i naĂȘng löÎïng, duy trĂŹ
tuyeÀt ñoåi moãi ngaÞy3
haĂŻnh phuĂčc vaĂž söĂčc khoĂ»e
KhoĂąng bao giĂŽĂž löÞa doĂĄi TaĂŻo nieĂ m tin, naĂąng cao uy tĂn
LuoĂąn giöÔ bĂŹnh tĂłnh vaĂž thoaĂ»i maĂči CaĂ»m thaĂĄy vui veĂ», khoĂ»e hĂŽn,
soĂĄng laĂąu hĂŽn
TaĂ€p trung vaĂžo nhöÔng gĂŹ lieĂąn LaĂžm ñöÎïc nhieĂ u hĂŽn vĂŽĂči
quan ñeĂĄn baĂŻn soĂĄ Ăt ñoĂč
- 41. 44
QuyeĂĄt taĂąm khoĂąng bao giĂŽĂž lo laĂ©ng: Thanh thaĂ»n taĂąm hoĂ n, bĂŽĂčt ñi
luoĂąn haĂžnh ñoĂ€ng maĂž khoĂąng lo aĂąu coĂąng söĂčc
hoaëc khoùng haÞnh ñoÀng cuÔng
chaĂșng lo aĂąu
TaĂ€p thoĂči quen töï hoĂ»i baĂ»n thaĂąn CaĂ»i thieĂ€n raĂĄt hieĂ€u quaĂ» trong
laĂžm theĂĄ naĂžo ñeĂ„ coĂč ñöÎïc nhieĂ u baĂĄt kyĂž tĂŹnh huoĂĄng naĂžo
hĂŽn töÞ Ăt hĂŽn
ChoĂ„n ra nhûÀng thoĂĄi quen coĂĄ lĂșĂ„i nhiĂŻĂŹu maĂą seĂ€ giuĂĄp baĂ„n haĂ„nh
phuĂĄc nhĂȘĂ«t. BaĂŁn liĂŻĂ„t kĂŻ seĂ€ khöng bao giĂșĂą hĂŻĂ«t caĂŁ, vĂČ thĂŻĂ« Ă Ă»a
thĂŻm vaĂąo nhûÀng thoĂĄi quen coĂĄ khaĂŁ nĂčng laĂąm cho baĂ„n haĂ„nh
phuĂĄc, röÏi thûÄc hiĂŻĂ„n baĂŁy thoĂĄi quen cuĂŁa mĂČnh.
NhiĂŻĂŹu hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn: GiĂșĂĄi haĂ„n cuöëi cuĂąng
ĂiĂŻĂŹu gĂČ laĂą quñ nhĂȘĂ«t à öëi vĂșĂĄi chuĂĄng ta vaĂą Ă ang thiĂŻĂ«u? CaĂĄi gĂČ
seĂ€ laĂąm cho chuĂĄng ta buöÏn phiĂŻĂŹn nhĂȘĂ«t khi bĂ” caĂ„n kiĂŻĂ„t?
CĂȘu traĂŁ lĂșĂąi coĂĄ leĂ€ laĂą thĂșĂąi gian.
DĂ»ĂșĂąng nhĂ» rĂȘĂ«t khoĂĄ tin rĂčçng phĂ»Ășng caĂĄch lĂȘĂ«y ñt thĂčĂŠng nhiĂŻĂŹu
ûång vaĂąo caĂĄi chuĂĄng ta suy nghĂŽ mĂČnh thiĂŻĂ«u nhĂȘĂ«t laĂą: thĂșĂąi gian.
Tuy laĂ„ luĂąng thĂŻĂ«, nhĂ»ng Ă iĂŻĂŹu Ă oĂĄ laĂą möÄt sûÄ thĂȘĂ„tâŠ
- 42. 45
3ChuĂĄng ta sĂșĂŁ hûÀu toaĂąn böÄ
thĂșĂąi gian trong thĂŻĂ« giĂșĂĄi naĂąy
ThĂșĂąi gian laĂą möÄt vĂ” thaĂĄnh nhĂȘn tûù.
Sophocles
ĂĂtuöĂi 30, möÄt thĂ»Ășng gia cûÄc kyĂą thaĂąnh cöng ĂșĂŁ Wall
Street quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh sang TĂȘy TaĂ„ng, vaĂąo chuĂąa vaĂą
nghiĂŻn cûåu tön giaĂĄo. VaĂąo ngaĂąy Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn, trong khi caĂĄc à öÏng
Ă aĂ„o khaĂĄc Ă ang coĂąn ruĂ„t reĂą, thĂČ ngĂ»ĂșĂąi cûÄu thĂ»Ășng gia Ă i thĂčĂšng
Ă ĂŻĂ«n vĂ” ThiĂŻĂŹn sĂ» cao nhĂȘĂ«t vaĂą hoĂŁi: âThĂ»a, thĂ»ĂșĂąng phaĂŁi mĂȘĂ«t bao
lĂȘu mĂșĂĄi ngöÄ Ă aĂ„o?â
âBaĂŁy nĂčm,â vĂ” ThiĂŻĂŹn sĂ» traĂŁ lĂșĂąi.
âNhĂ»ng con Ă aĂ€ tûùng laĂą sinh viĂŻn à ûång Ă ĂȘĂŹu lĂșĂĄp taĂ„i TrĂ»ĂșĂąng
Quaãn trÔ Kinh doanh Harvard, con à aÀ laùm ra 10 triïÄu à öla taÄi
- 43. 46
Goldman Sachs, vaĂą trĂ»ĂșĂĄc khi qui y, con Ă aĂ€ theo hoĂ„c tĂȘĂ«t caĂŁ caĂĄc
khoĂĄa töët nhĂȘĂ«t vĂŻĂŹ quaĂŁn lyĂĄ thĂșĂąi gian. VĂȘĂ„y nĂŻĂ«u con tĂȘĂ„p trung cao
à öÄ vaĂą hoĂ„c haĂąnh chĂčm chĂł Ă ĂŻĂ ruĂĄt ngĂčĂŠn thĂșĂąi gian, con seĂ€ mĂȘĂ«t
bao lĂȘu thĂ»a sĂ» phuĂ„?â
VĂ” ThiĂŻĂŹn sĂ» mĂłm cĂ»ĂșĂąi Ă aĂĄp, âMĂ»ĂșĂąi böën nĂčm.â
TraĂĄi laĂ„i, baĂ„n coĂĄ nhĂșĂĄ cĂȘu chuyĂŻĂ„n vĂŻĂŹ Archimedes? MöÄt ngaĂąy
noĂ„, öng Ă ang ngĂȘm mĂČnh trong böÏn tĂčĂŠm, nĂ»ĂșĂĄc traĂąn ra hai bĂŻn,
thĂŻĂ« laĂą bĂȘĂ«t chĂșĂ„t öng mûùng rĂșĂ€ nhaĂŁy ra khoĂŁi böÏn tĂčĂŠm, khöng mĂčĂ„c
quĂȘĂŹn aĂĄo, chaĂ„y thĂčĂšng ra Ă Ă»ĂșĂąng phöë chñnh cuĂŁa Athens, gaĂąo hĂŻĂ«t
sûåc, âEureka! TĂČm thĂȘĂ«y röÏi!â
Ăng Ă aĂ€ khaĂĄm phaĂĄ ra möÄt thuyĂŻĂ«t quan troĂ„ng. NoĂĄ xaĂŁy ra chĂł
trong möÄt phuĂĄt giĂȘy bĂȘĂ«t chĂșĂ„t, khi öng Ă ang thĂ» giaĂ€n vaĂą khöng
suy nghĂŽ nhiĂŻĂŹu.
ThĂșĂąi gian laĂą nhĂ» vĂȘĂ„y: cûång Ă ĂȘĂŹu cûång cöà khi chuĂĄng ta muöën
tĂčng töëc, ngĂ»ĂșĂąi baĂ„n thĂȘn thĂ»Ășng khi chuĂĄng ta chĂȘĂ„m laĂ„i.
ĂiĂŻĂŹu Ă oĂĄ coĂĄ liĂŻn quan gĂČ Ă ĂŻĂ«n nguyĂŻn lyĂĄ 80/20? ThĂșĂąi
gian coĂĄ leĂ€ laĂą vñ duĂ„ töët nhĂȘĂ«t cho nguyĂŻn lyĂĄ naĂąy, vaĂą
laĂą möÄt trong nhûÀng thûå quñ giaĂĄ nhĂȘĂ«t trong cuöÄc söëng cuĂŁa
chuång ta. Nïëu chuång ta taÄo ra giaå trÔ cao trong cöng viïÄc,
chuĂĄng ta seĂ€ Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c ñt nhĂȘĂ«t 80% giaĂĄ trĂ” Ă oĂĄ trong voĂąng 20%
thĂșĂąi gian cuĂŁa mĂČnh. Trong cuöÄc söëng caĂĄ nhĂȘn, chuĂĄng ta seĂ€ coĂĄ
Ă Ă»ĂșĂ„c 80% haĂ„nh phuĂĄc vaĂą giaĂĄ trĂ” chuĂĄng ta yĂŻu quñ vĂșĂĄi 20% hoĂčĂ„c
ñt hĂșn thĂșĂąi gian cuĂŁa chuĂĄng ta.
MöÄt khi nhĂȘĂ„n ra Ă Ă»ĂșĂ„c Ă iĂŻĂŹu naĂąy, cuöÄc Ă ĂșĂąi chuĂĄng ta seĂ€ biĂŻĂ«n
chuyĂŻĂn. Bößng dĂ»ng, khöng coĂąn bĂ” thiĂŻĂ«u thĂșĂąi gian nûÀa. Khöng
coĂĄ gĂČ vöÄi vaĂąng. NĂŻĂ«u chuĂĄng ta nghĂŽ möÄt caĂĄch khön ngoan Ă iĂŻĂŹu
- 44. 47
gĂČ chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ Ă aĂ„t Ă ĂŻĂ«n vĂșĂĄi quĂŽ thĂșĂąi gian cuĂŁa chuĂĄng ta, thĂČ
chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ thĂ» giaĂ€n, thĂȘĂ„m chñ lĂ»ĂșĂąi möÄt chuĂĄt. ThûÄc ra, lĂ»ĂșĂąi
biĂŻĂ«ng â coĂĄ nhiĂŻĂŹu thĂșĂąi gian Ă ĂŻĂ suy nghĂŽ â coĂĄ thĂŻĂ laĂą Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n tiĂŻn
quyĂŻĂ«t Ă ĂŻĂ Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn.
ĂiĂŻĂŹu naĂąy Ă uĂĄng vĂșĂĄi ngĂ»ĂșĂąi Hy LaĂ„p cöĂ. Nö lĂŻĂ„ laĂąm tĂȘĂ«t caĂŁ moĂ„i
viĂŻĂ„c, hoĂ„ daĂąnh thĂșĂąi gian suy nghĂŽ, tranh luĂȘĂ„n vaĂą nhûÀng thuĂĄ tiĂŻu
khiĂŻĂn. KĂŻĂ«t quaĂŁ: nĂŻĂŹn vĂčn minh, khoa hoĂ„c vaĂą vĂčn hoĂ„c vĂŽ Ă aĂ„i
nhĂȘĂ«t tûùng hiĂŻĂ„n hûÀu. NoĂĄ cuĂ€ng Ă uĂĄng à öëi vĂșĂĄi xaĂ€ höÄi phaĂĄt triĂŻĂn
hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i. BĂșĂŁi vĂČ phĂȘĂŹn lĂșĂĄn chuĂĄng ta khöng phaĂŁi laĂąm viĂŻĂ„c chĂȘn
tay, chuĂĄng ta sûã duĂ„ng trñ oĂĄc Ă ĂŻĂ taĂ„o ra cuĂŁa caĂŁi, khoa hoĂ„c vaĂą vĂčn
hoĂĄa.
Tuy nhiĂŻn nghĂ”ch lyĂĄ laĂą ĂșĂŁ Ă ĂȘy. ChuĂĄng ta chĂ»a bao giĂșĂą tûÄ do
nhĂ» thĂŻĂ«, nhĂ»ng chuĂĄng ta khöng nhĂȘĂ„n ra Ă Ă»ĂșĂ„c mûåc à öÄ tûÄ do
cuĂŁa mĂČnh. ĂĂșĂąi söëng hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i bĂčĂŠt chuĂĄng ta phaĂŁi tĂčng töëc cuöÄc
söëng. Chuång ta sûã duÄng cöng nghïÄ à ïà laùm moÄi thûå nhanh
hĂșn. NhĂ»ng trong cuöÄc chaĂ„y Ă ua vĂșĂĄi chiĂŻĂ«c à öÏng höÏ, nhûÀng gĂČ
chuĂĄng ta laĂąm laĂą gĂȘy cĂčng thĂčĂšng cho chñnh mĂČnh. Ăi nhanh
hĂșn khöng Ă em laĂ„i cho chuĂĄng ta nhiĂŻĂŹu thĂșĂąi gian hĂșn â noĂĄ laĂąm
cho chuĂĄng ta caĂŁm thĂȘĂ«y mĂČnh luön bĂ” boĂŁ laĂ„i Ă aĂąng sau. ChuĂĄng
ta chiĂŻĂ«n Ă ĂȘĂ«u vĂșĂĄi thĂșĂąi gian, keĂŁ thuĂą tĂ»ĂșĂŁng tĂ»ĂșĂ„ng cuĂŁa chuĂĄng ta.
ChuĂĄng ta caĂŁm nhĂȘĂ„n thĂșĂąi gian nhĂ» Ă ang tĂčng töëc, tiĂŻu hao khoĂŁi
cuöÄc söëng ĂșĂŁ mûåc baĂĄo à öÄng.
Andrew Marvell viĂŻĂ«t:
âTöi luön nghe sau lĂ»ng töi
cöà xe phi maĂ€ cuĂŁa thĂșĂąi gian, höëi
haĂŁ Ă uöĂi Ă ĂŻĂ«n gĂȘĂŹn.â
- 45. 48
Henry Austin Dobson quan saĂĄt möÄt caĂĄch giĂŻĂźu cĂșĂ„t:
âBaĂ„n noĂĄi gĂČ, thĂșĂąi gian tröi Ă i Ă»? Khöng Ă ĂȘu!
TrĂșĂąi aĂ„, thĂșĂąi gian ĂșĂŁ laĂ„i, chuĂĄng ta Ă i Ă ĂȘĂ«y.â
Tuy nhiïn, Marvell vaù Dobson cuÀng nhû cuöÄc söëng hiïÄn à aÄi
Ă ĂŻĂŹu khöng Ă uĂĄng. ChuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn:
nhiĂŻĂŹu haĂ„nh phuĂĄc hĂșn vĂșĂĄi ñt thĂșĂąi gian hĂșn, nhiĂŻĂŹu thaĂąnh quaĂŁ vĂșĂĄi
ñt thĂșĂąi gian hĂșn.
PhĂ»Ășng thûåc 80/20 Ă aĂŁo löÄn quan Ă iĂŻĂm hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i vĂŻĂŹ thĂșĂąi
gian, giaĂŁi phoĂĄng chuĂĄng ta Ă ĂŻĂ tĂȘĂ„n hĂ»ĂșĂŁng cuöÄc söëng maĂą khöng
lo lĂčĂŠng vĂŻĂŹ thĂșĂąi gian. ThĂșĂąi gian khöng thiĂŻĂ«u, chuĂĄng ta chĂł bĂ” noĂĄ
cuöën Ă i. ThĂșĂąi gian khöng cĂȘĂŹn vöÄi vaĂ€, chuĂĄng ta cuĂ€ng vĂȘĂ„y. ThĂșĂąi
gian coå thïà dûùng laÄi, mang à ïën cho chuång ta haÄnh phuåc,
thaĂąnh Ă aĂ„t vaĂą sûÄ traĂŁi nghiĂŻĂ„m vĂŽnh hĂčçng.
ThĂșĂąi gian laĂą Ă aĂ„i dĂ»Ășng vö tĂȘĂ„n. ChuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ tung tĂčng
bĂși löÄi trong biĂŻĂn thĂșĂąi gian, tûÄ tin, thanh thaĂŁn khöng coĂąn caĂŁm
giaĂĄc tai Ă»Ășng lĂș lûãng trĂŻn Ă ĂȘĂŹu. CuĂ„ Sophocles röët cuöÄc laĂ„i Ă uĂĄng:
ThĂșĂąi gian laĂą vĂ” thaĂĄnh nhĂȘn tûù.
CoĂĄ hai caĂĄch chuĂĄng ta traĂŁi nghiĂŻĂ„m vĂŻĂŹ thĂșĂąi gian. MöÄt
lĂ»ĂșĂ„ng nhoĂŁ thĂșĂąi gian â 20% hoĂčĂ„c ñt hĂșn â Ă em laĂ„i
80% nhûÀng Ă iĂŻĂŹu ta mong muöën. VaĂą phĂȘĂŹn lĂșĂĄn thĂșĂąi gian â 80%
hoĂčĂ„c hĂșn â Ă em laĂ„i 20% Ă au khöĂ.
ThĂșĂąi gian khöng phaĂŁi tröi qua theo möÄt töëc à öÄ khöng à öĂi.
ThĂșĂąi gian tröi Ă i theo tûùng Ă ĂșĂ„t, roĂĄc raĂĄch hay aĂąo aĂ„t, doĂąng chaĂŁy
nhoĂŁ hay doĂąng nĂ»ĂșĂĄc luĂ€. CoĂĄ nhûÀng giai Ă oaĂ„n daĂąi khöng xaĂŁy ra
Ă iĂŻĂŹu gĂČ, röÏi à öÄt ngöÄt buĂąng nöà khi cĂșn soĂĄng thuĂŁy triĂŻĂŹu laĂąm biĂŻĂ«n
- 46. 49
à öĂi caĂŁ thĂŻĂ« giĂșĂĄi. NghĂŻĂ„ thuĂȘĂ„t lĂ»ĂșĂĄt trĂŻn thĂșĂąi gian laĂą lĂȘĂŹn tĂČm nhûÀng
con soĂĄng vaĂą cĂ»ĂșĂ€i soĂĄng Ă ĂŻĂ«n haĂ„nh phuĂĄc vaĂą thaĂąnh cöng. ThĂșĂąi
gian khöng phaĂŁi laĂą tuyĂŻĂ„t à öëi â thĂșĂąi gian chĂł tĂ»Ășng à öëi so vĂșĂĄi
caĂŁm xuĂĄc, sûÄ chuĂĄ tĂȘm vaĂą sûÄ sĂčĂŠp xĂŻĂ«p cuĂŁa chuĂĄng ta.
Coå nhûÀng luåc chuång ta hoaùn toaùn maãi mï, say sûa haÄnh
phuĂĄc, hoĂąa nhĂ”p vĂșĂĄi vaĂ„n vĂȘĂ„t, luĂĄc Ă oĂĄ thĂșĂąi gian à ûång laĂ„i. ChĂčĂŠc
chĂčĂŠn chuĂĄng ta khöng yĂĄ thûåc vĂŻĂŹ mĂčĂ„t thĂșĂąi gian hay baĂŁn thĂȘn
chuĂĄng ta. ChuĂĄng ta ĂșĂŁ trong möÄt laĂ€nh Ă Ă”a, trong thĂșĂąi khĂčĂŠc nĂŻĂ«m
traĂŁi caĂŁm giaĂĄc bĂČnh yĂŻn trong sĂȘu thĂčĂšm hay niĂŻĂŹm haĂ„nh phuĂĄc
vö bĂșĂą.
ChuĂĄng ta hay noĂĄi: âThĂșĂąi gian tröi Ă i
NgaĂąy daĂąi chĂșĂ„t
biĂŻĂ«n mĂȘĂ«t.â
ĂoĂĄ laĂą nhûÀng phuĂĄt giĂȘy hiĂŻĂ«m hoi maĂą chuĂĄng ta caĂŁm thĂȘĂ«y
haĂ„nh phuĂĄc nhĂȘĂ«t vaĂą laĂą luĂĄc chuĂĄng ta Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu nhĂȘĂ«t. PhĂȘĂŹn
naĂąo nhĂ» Archimedes, chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c sûÄ saĂĄng suöët
hay yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng mang tñnh à öÄt phaĂĄ. ChuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ coĂĄ quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh
laĂąm thay à öĂi cuöÄc Ă ĂșĂąi. NhûÀng luĂĄc nhĂ» thĂŻĂ« Ă aĂĄng giaĂĄ nhiĂŻĂŹu
ngaĂąy, nhiĂŻĂŹu tuĂȘĂŹn, nhiĂŻĂŹu thaĂĄng hay nhiĂŻĂŹu nĂčm thĂșĂąi gian âthöng
thĂ»ĂșĂąngâ.
NhûÀng luĂĄc khaĂĄc, ñt coĂĄ Ă iĂŻĂŹu gĂČ Ă aĂĄng kĂŻĂ xaĂŁy ra. ChuĂĄng ta caĂŁm
thĂȘĂ«y chaĂĄn naĂŁn, khöà sĂșĂŁ, vö vĂ”. VaĂąo nhûÀng ngaĂąy trĂșĂąi Ăși Ă ĂȘĂ«t hĂșĂ€i
nhĂ» thĂŻĂ«, thĂșĂąi gian khöng muöën tröi Ă i cuĂ€ng khöng buöÏn à ûång
laÄi, noå cûå keåo daùi lï thï.
- 47. 50
PhaĂŁi chĂčng thĂșĂąi gian ĂșĂŁ phaĂ„m truĂą thûå nhĂȘĂ«t coĂĄ cuĂąng tñnh chĂȘĂ«t
vaĂą giaĂĄ trĂ” nhĂ» thĂșĂąi gian ĂșĂŁ phaĂ„m truĂą thûå hai? Khöng thĂŻĂ. MöÄt
ngaĂąy trong laĂ€nh Ă Ă”a coĂĄ thĂŻĂ Ă aĂĄng giaĂĄ bĂčçng caĂŁ cuöÄc Ă ĂșĂąi cuĂŁa
nhûÀng ngaĂąy trĂșĂąi Ăși Ă ĂȘĂ«t hĂșĂ€i. Ăt hĂșn maĂą nhiĂŻĂŹu hĂșn laĂą vĂȘĂ„y.
GiaĂĄ trĂ” cuĂŁa thĂșĂąi gian vaĂą caĂĄch maĂą chuĂĄng ta traĂŁi qua tuĂąy thuöÄc
vaùo viïÄc chuång ta sûã duÄng chuång nhû thïë naùo: chuång ta caãm
nhĂȘĂ„n thĂŻĂ« naĂąo vĂŻĂŹ cuöÄc söëng cuĂŁa mĂČnh - vĂŻĂŹ mĂčĂ„t thĂșĂąi gian.
ChuĂĄng ta gĂȘĂŹn nhĂ» traĂŁi nghiĂŻĂ„m 80% haĂ„nh phuĂĄc trong 20%
thĂșĂąi gian.
80% thĂșĂąi gian cuĂŁa chuĂĄng ta chĂł Ă oĂĄng goĂĄp 20% haĂ„nh phuĂĄc.
CoĂĄ leĂ€ 80% nhûÀng gĂČ chuĂĄng ta Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c xuĂȘĂ«t phaĂĄt tûù 20% thĂșĂąi
gian cuĂŁa chuĂĄng ta.
⊠vaĂą 80% thĂșĂąi gian coĂąn laĂ„i cuĂŁa chuĂĄng ta chĂł Ă em laĂ„i 20%
thaĂąnh quaĂŁ.
Theo Ă oĂĄ thĂČ:
HĂȘĂŹu hĂŻĂ«t nhûÀng gĂČ ta laĂąm Ă ĂŻĂŹu coĂĄ giaĂĄ trĂ” hûÀu haĂ„n, à öëi vĂșĂĄi
chuĂĄng ta cuĂ€ng nhĂ» ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc. TiĂŻĂu thuyĂŻĂ«t gia ngĂ»ĂșĂąi PhaĂĄp
La BruyeĂąre viĂŻĂ«t: âNhûÀng ngĂ»ĂșĂąi sûã duĂ„ng thĂșĂąi gian keĂĄm nhĂȘĂ«t
chñnh laĂą nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi luön phaĂąn naĂąn thiĂŻĂ«u thĂșĂąi gian nhĂȘĂ«t.â
MöÄt söë Ă iĂŻĂŹu chuĂĄng ta traĂŁi nghiĂŻĂ„m vaĂą thûÄc hiĂŻĂ„n vĂșĂĄi rĂȘĂ«t ñt thĂșĂąi
gian laĂ„i coĂĄ giaĂĄ trĂ” rĂȘĂ«t to lĂșĂĄn. ChuĂĄng ta thu hoaĂ„ch Ă Ă»ĂșĂ„c khaĂĄ
lĂșĂĄn khi 20% thĂșĂąi gian Ă em laĂ„i 80% haĂ„nh phuĂĄc hay thaĂąnh tûÄu
â tûåc chuĂĄng ta thu Ă Ă»ĂșĂ„c gĂȘĂ«p böën lĂȘĂŹn hay 400% à öëi vĂșĂĄi
khoaĂŁng thĂșĂąi gian naĂąy.
NĂŻĂ«u chuĂĄng ta tĂȘĂ„n duĂ„ng töët möÄt phĂȘĂŹn nhoĂŁ thĂșĂąi gian cuĂŁa
chuĂĄng ta thöi, thĂČ chuĂĄng ta khöng thĂŻĂ naĂąo thiĂŻĂ«u huĂ„t nhiĂŻĂŹu
- 48. 51
vĂŻĂŹ thĂșĂąi gian. NĂŻĂ«u 80% thĂșĂąi gian cuĂŁa chuĂĄng ta Ă em laĂ„i 20%
giaĂĄ trĂ”, thĂČ thu hoaĂ„ch cuĂŁa chuĂĄng ta à öëi vĂșĂĄi khoaĂŁng thĂșĂąi gian
Ă oĂĄ chĂł laĂą 20 chia cho 80 hay 25%. VĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ khöng phaĂŁi laĂą thĂșĂąi
gian maĂą laĂą chuĂĄng ta laĂąm gĂČ vĂșĂĄi noĂĄ. ChuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ nhĂȘĂ„n
Ă Ă»ĂșĂ„c 25% nhoĂŁ beĂĄ à öëi vĂșĂĄi thĂșĂąi gian cuĂŁa chuĂĄng ta, hay 400%.
NĂŻĂ«u chuĂĄng ta kinh doanh vaĂą daĂąnh hai ngaĂąy mößi tuĂȘĂŹn cho
hoaĂ„t à öÄng Ă aĂĄng quñ nhĂȘĂ«t cuĂŁa mĂČnh, thĂČ chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ coĂĄ
Ă Ă»ĂșĂ„c 160% giaĂĄ trĂ” maĂą thĂ»ĂșĂąng phaĂŁi mĂȘĂ«t nĂčm ngaĂąy Ă ĂŻĂ taĂ„o ra
â nhĂ» thĂŻĂ« vĂȘĂźn coĂąn ba ngaĂąy cho bĂȘĂ«t kyĂą viĂŻĂ„c gĂČ ta muöën.
ChuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ nĂȘng cao chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng cuöÄc söëng cuĂŁa mĂČnh
bĂčçng caĂĄch thay à öĂi caĂĄch sûã duĂ„ng thĂșĂąi gian cuĂŁa chuĂĄng ta.
NĂŻĂ«u chuĂĄng ta tĂȘĂ„p trung nhiĂŻĂŹu hĂșn cho chĂł möÄt vaĂąi viĂŻĂ„c hiĂŻĂ„u
quaã vaù laùm cho chuång ta haÄnh phuåc, vaù giaãm nhiïÏu hoaÄt
à öÄng chiĂŻĂ«m phĂȘĂŹn lĂșĂĄn thĂșĂąi gian cuĂŁa chuĂĄng ta nhĂ»ng khöng
Ă em laĂ„i haĂ„nh phuĂĄc hoĂčĂ„c thaĂąnh quaĂŁ ĂșĂŁ mûåc à öÄ cao, chuĂĄng ta
coĂĄ thĂŻĂ caĂŁi thiĂŻĂ„n cuöÄc söëng cuĂŁa mĂČnh möÄt caĂĄch kyĂą diĂŻĂ„u - tĂȘĂ«t
caĂŁ chĂł à ïà ñt phaĂŁi cöë cöng hĂșn!
ChuĂĄng ta thĂ»ĂșĂąng traĂŁi qua nhûÀng luĂĄc âvui veĂŁâ maĂą ngĂčĂŠn nguĂŁi,
vaĂą nhûÀng luĂĄc âtöÏi tĂŻĂ„â maĂą laĂ„i keĂĄo daĂąi. NĂŻĂ«u ta Ă aĂŁo ngĂ»ĂșĂ„c
chuĂĄng laĂ„i thĂČ thĂŻĂ« naĂąo? LaĂąm cho thĂșĂąi gian âvui veĂŁâ keĂĄo daĂąi vaĂą
thĂșĂąi gian âtöÏi tĂŻĂ„â ngĂčĂŠn laĂ„i Ă Ă»ĂșĂ„c, tûåc chuĂĄng ta Ă aĂ€ laĂąm möÄt
cuöÄc caĂĄch maĂ„ng trong Ă ĂșĂąi.
TĂȘĂ«t nhiĂŻn, haĂ„nh phuĂĄc vaĂą hiĂŻĂ„u quaĂŁ caĂĄ nhĂȘn khöng thĂŻĂ naĂąo
Ă o lĂ»ĂșĂąng chñnh xaĂĄc Ă Ă»ĂșĂ„c. NhûÀng con söë 80/20 chĂł laĂą phoĂŁng
chûùng. Tuy vĂȘĂ„y, laĂąm cho giaĂĄ trĂ” thĂșĂąi gian cuĂŁa chuĂĄng ta tĂčng
lĂŻn böën lĂȘĂŹn - möÄt kinh nghiĂŻĂ„m töët â thĂČ giöëng nhĂ» söëng Ă ĂŻĂ«n
320 thay vĂČ 80, maĂą khöng thĂȘĂ«y bĂȘĂ«t lĂșĂ„i gĂČ vĂŻĂŹ mĂčĂ„t tuöĂi taĂĄc.
- 49. 52
ĂaĂŁo haĂ„nh phuĂĄc cuĂŁa baĂ„n?
ĂaĂŁo haĂ„nh phuĂĄc chĂł laĂą möÄt mĂȘĂu thĂșĂąi gian beĂĄ nhoĂŁ â nhûÀng
thĂșĂąi Ă iĂŻĂm Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t, vinh quang â khi chuĂĄng ta haĂ„nh phuĂĄc
nhĂȘĂ«t. HaĂ€y nhĂșĂĄ laĂ„i lĂȘĂŹn thûÄc sûÄ haĂ„nh phuĂĄc gĂȘĂŹn Ă ĂȘy nhĂȘĂ«t cuĂŁa
baĂ„n xem, röÏi thĂșĂąi gian trĂ»ĂșĂĄc Ă oĂĄ nûÀa.
NhûÀng lĂȘĂŹn nhĂ» thĂŻĂ«, hay möÄt vaĂąi lĂȘĂŹn Ă oĂĄ coĂĄ Ă iĂŻĂm gĂČ chung?
BaĂ„n coĂĄ ĂșĂŁ möÄt nĂși Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t, vĂșĂĄi möÄt ngĂ»ĂșĂąi Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t, hay theo
Ă uöĂi cuĂąng möÄt loaĂ„i hoaĂ„t à öÄng khöng? PhaĂŁi chĂčng coĂĄ möÄt söë
chuĂŁ Ă ĂŻĂŹ chung naĂąo Ă oĂĄ?
LaĂąm thĂŻĂ« naĂąo baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ tĂčng gĂȘĂ«p böÄi thĂșĂąi gian cuĂŁa mĂČnh
trĂŻn Ă aĂŁo haĂ„nh phuĂĄc? NĂŻĂ«u baĂ„n hĂČnh dung rĂčçng Ă aĂŁo haĂ„nh phuĂĄc
chiĂŻĂ«m 20% thĂșĂąi gian cuĂŁa mĂČnh, laĂąm thĂŻĂ« naĂąo coĂĄ thĂŻĂ Ă Ă»a noĂĄ lĂŻn
40, 60 hoĂčĂ„c 80%?
NĂŻĂ«u 80% thĂșĂąi gian cuĂŁa baĂ„n Ă em laĂ„i chĂł 20% haĂ„nh phuĂĄc, thĂČ
liĂŻĂ„u baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ cĂčĂŠt giaĂŁm nhûÀng hoaĂ„t à öÄng Ă oĂĄ, daĂąnh thĂșĂąi gian
cho nhûÀng Ă iĂŻĂŹu laĂąm baĂ„n haĂ„nh phuĂĄc Ă Ă»ĂșĂ„c khöng?
May mĂčĂŠn thay, luön luön coĂĄ nhiĂŻĂŹu hoaĂ„t à öÄng chuĂĄng ta thu
laĂ„i haĂ„nh phuĂĄc rĂȘĂ«t keĂĄm so vĂșĂĄi thĂșĂąi gian boĂŁ ra. LĂȘĂ«y thñ duĂ„, khaĂŁo
saĂĄt nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi xem truyĂŻĂŹn hĂČnh cho thĂȘĂ«y rĂȘĂ«t ñt ngĂ»ĂșĂąi noĂĄi
mĂČnh haĂ„nh phuĂĄc sau khi xem tivi haĂąng giĂșĂą. CuĂ„ thĂŻĂ, hoĂ„ caĂŁm
thĂȘĂ«y chaĂĄn naĂŁn. NĂŻĂ«u xem tivi laĂąm cho baĂ„n haĂ„nh phuĂĄc thĂČ cûå
xem tiĂŻĂ«p nûÀa, bĂčçng khöng thĂČ thöi!
CoĂąn Ă iĂŻĂŹu gĂČ khaĂĄc khöng Ă em laĂ„i haĂ„nh phuĂĄc mĂȘĂ«y maĂą baĂ„n coĂĄ
thĂŻĂ tûù boĂŁ? BaĂ„n laĂąm gĂČ ngoaĂąi caĂŁm giaĂĄc phĂȘĂ„n sûÄ? NĂŻĂ«u coĂĄ ñt niĂŻĂŹm
vui trong phĂȘĂ„n sûÄ nhĂ» thĂŻĂ«, baĂ„n laĂąm töët Ă Ă»ĂșĂ„c bao nhiĂŻu? NĂŻĂ«u
baĂ„n haĂ„nh phuĂĄc, thĂČ niĂŻĂŹm haĂ„nh phuĂĄc cuĂŁa baĂ„n seĂ€ lan toĂŁa vaĂąo
cuöÄc söëng cuĂŁa moĂ„i ngĂ»ĂșĂąi quanh baĂ„n. ThĂșĂąi gian boĂŁ ra maĂą laĂ„i
khöà sĂșĂŁ vĂȘĂ„y thĂČ thĂȘĂ„t laĂą phaĂŁn xaĂ€ höÄi.
- 50. 53
HaÀy tûÄ hoãi,
nĂŻĂ«u phĂȘĂŹn lĂșĂĄn thĂșĂąi gian cuĂŁa ta
khöng laùm ta haÄnh phuåc
laĂąm thĂŻĂ« naĂąo ta coĂĄ thĂŻĂ
daĂąnh ñt thĂșĂąi gian hĂșn cho nhûÀng hoaĂ„t à öÄng naĂąy?
ĂĂc Ă aĂŁo thaĂąnh quaĂŁ cuĂŁa baĂ„n laĂą gĂČ?
Khi nghe Ă ĂŻĂ«n nguyĂŻn lyĂĄ 80/20 lĂȘĂŹn Ă ĂȘĂŹu, nhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi hiĂŻĂu
sai Ă i. MöÄt ngĂ»ĂșĂąi à ûång Ă ĂȘĂŹu möÄt töà chûåc tûù thiĂŻĂ„n gĂȘĂŹn Ă ĂȘy baĂŁo
töi rĂčçng: âYĂ tĂ»ĂșĂŁng naĂąy vĂŻĂŹ lyĂĄ thuyĂŻĂ«t thĂČ rĂȘĂ«t hay, nhĂ»ng töi
khöng thĂŻĂ aĂĄp duĂ„ng noĂĄ vaĂąo thûÄc tiĂŻĂźn Ă Ă»ĂșĂ„c. Töi khöng thĂŻĂ giĂșĂĄi
haĂ„n mĂČnh vaĂąo 20% töët nhĂȘĂ«t nhûÀng gĂČ töi laĂąm - cuöÄc söëng hiĂŻĂ„n
thûÄc khöng cho pheĂĄp bĂ»ĂșĂĄc Ă i Ă oĂĄ duy trĂČ lĂȘu daĂąi.â
âThĂŻĂ« anh nghĂŽ 20% giaĂĄ trĂ” nhĂȘĂ«t cuĂŁa anh laĂą gĂČ?â töi hoĂŁi.
âĂĂ, cuöëng cuöÏng chaĂ„y quanh Ă ĂŻĂ diĂŻĂźn thuyĂŻĂ«t, quyĂŻn goĂĄp tiĂŻĂŹn,
gĂčĂ„p gĂșĂ€ ngĂ»ĂșĂąi vĂŽ Ă aĂ„i vaĂą ngĂ»ĂșĂąi töët. TuĂȘĂŹn naĂąo coĂĄ diĂŻĂźn thuyĂŻĂ«t, töi
Ăčn hai bûÀa trĂ»a vaĂą hai bûÀa töëi, khöng hĂșn vaĂą röÏi töi kiĂŻĂ„t quĂŻĂ„.â
âNhĂ»ng coĂĄ leĂ€ Ă oĂĄ khöng phaĂŁi laĂą thĂșĂąi gian giaĂĄ trĂ” nhĂȘĂ«t cuĂŁa
anh,â töi phaĂŁn à öëi. âHaĂ€y nghĂŽ Ă ĂŻĂ«n khoaĂŁng thĂșĂąi gian ñt oĂŁi anh
Ă Ă»ĂșĂ„c thoaĂŁi maĂĄi nhĂ»ng vĂȘĂźn Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu Ă iĂŻĂŹu. GĂȘĂŹn Ă ĂȘy anh
coĂĄ luĂĄc naĂąo Ă Ă»ĂșĂ„c nhĂ» thĂŻĂ« khöng? CoĂĄ leĂ€ khi anh coĂĄ möÄt yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng
mĂșĂĄi nöĂi bĂȘĂ„t.â
âĂĂ, töi hiĂŻĂu yĂĄ anh. CoĂĄ möÄt chiĂŻĂŹu rĂȘĂ«t Ă eĂ„p, vaĂą töi mĂŻĂ„t laĂŁ, thĂŻĂ«
laĂą töi vĂŻĂŹ nhaĂą ngöÏi trĂŻn chiĂŻĂ«c ghĂŻĂ« xĂŻĂ«p ngoaĂąi vĂ»ĂșĂąn. ThûÄc tĂŻĂ«, töi
- 51. 54
ngöÏi thûù ngĂ»ĂșĂąi ra, nhĂ»ng röÏi töi coĂĄ möÄt yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng cho chiĂŻĂ«n
dĂ”ch vĂȘĂ„n à öÄng mĂșĂĄi cuĂŁa mĂČnh. VaĂą Ă oĂĄ laĂą sûÄ thûÄc, chuĂĄng töi Ă aĂ€
quyĂŻn goĂĄp Ă Ă»ĂșĂ„c gĂȘĂ«p nĂčm lĂȘĂŹn tûù chiĂŻĂ«n dĂ”ch Ă oĂĄ so vĂșĂĄi möÄt
nĂčm trĂ»ĂșĂĄc.â
NhûÀng öëc Ă aĂŁo thaĂąnh tûÄu laĂą nhûÀng thĂșĂąi Ă iĂŻĂm luĂĄc baĂ„n hoaĂ„t
à öÄng nĂčng suĂȘĂ«t vaĂą saĂĄng taĂ„o nhĂȘĂ«t: nghĂŽa laĂą khi baĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu
hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn, hoaĂąn thaĂąnh nhiĂŻĂŹu nhĂȘĂ«t bĂčçng ñt nöß lûÄc roĂ€ rĂŻĂ„t
nhĂȘĂ«t vĂșĂĄi rĂȘĂ«t ñt thĂșĂąi gian. NhûÀng öëc Ă aĂŁo cuĂŁa baĂ„n laĂą gĂČ?
ChuĂĄng coĂĄ Ă iĂŻĂm chung gĂČ? ChuĂĄng coĂĄ xaĂŁy ra cuĂąng thĂșĂąi Ă iĂŻĂm
trong ngaĂąy khöng? NhûÀng hoaĂ„t à öÄng Ă oĂĄ coĂĄ tĂ»Ășng tûÄ hay khöng,
nhû laù mua baån, viïët laåch hay à ûa ra quyïët à Ônh? Chuång coå
xaĂŁy ra ĂșĂŁ möÄt nĂși Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t, vĂșĂĄi nhûÀng à öÏng nghiĂŻĂ„p Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t,
hay sau khi coĂĄ cuĂąng möÄt sûÄ kiĂŻĂ„n hoĂčĂ„c kñch thñch naĂąo Ă oĂĄ? TĂȘm
traĂ„ng baĂ„n luĂĄc Ă oĂĄ thĂŻĂ« naĂąo? Trong möÄt nhoĂĄm ngĂ»ĂșĂąi hay möÄt
mĂČnh? VöÄi vaĂąng hay thoaĂŁi maĂĄi? Ăang chuyĂŻĂ„n troĂą, lĂčĂŠng nghe,
hay suy nghĂŽ?
LaĂąm sao baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ tĂčng gĂȘĂ«p böÄi thĂșĂąi gian trĂŻn öëc Ă aĂŁo thaĂąnh
tûÄu cuĂŁa mĂČnh vaĂą giaĂŁm bĂșĂĄt thĂșĂąi gian cho moĂ„i viĂŻĂ„c khaĂĄc?
Richard Adams laĂą möÄt viĂŻn chûåc haĂ„ng trung chaĂĄn Ă ĂșĂąi. Khi
öng 50 tuöĂi, öng tĂ»ĂșĂŁng tĂ»ĂșĂ„ng ra möÄt cĂȘu chuyĂŻĂ„n kĂŻĂ cho con
gaĂĄi mĂČnh trĂ»ĂșĂĄc giĂșĂą nguĂŁ, Juliet, ngĂ»ĂșĂąi rĂȘĂ«t thñch thoĂŁ. Cuöën
Watership Down Ă Ă»ĂșĂ„c baĂĄn trĂŻn baĂŁy triĂŻĂ„u baĂŁn, Ă aĂ€ laĂąm thay à öĂi
cuöÄc Ă ĂșĂąi cuĂŁa Adams.
BaĂ„n coĂĄ thĂŻĂ daĂąnh nhiĂŻĂŹu thĂșĂąi gian hĂșn cho nhûÀng Ă iĂŻĂŹu mĂČnh
thĂȘĂ«y thñch thuĂĄ, ngay caĂŁ khöng tûù boĂŁ cöng viĂŻĂ„c haĂąng ngaĂąy cuĂŁa
baĂ„n? LiĂŻĂ„u thuĂĄ tiĂŻu khiĂŻĂn, niĂŻĂŹm yĂŻu thñch, hay nghĂŻĂŹ phuĂ„ trong
cuöÄc söëng cuĂŁa baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ hoĂĄa thaĂąnh möÄt nghĂŻĂŹ mĂșĂĄi? HaĂ€y tĂČm
caĂĄch: daĂąnh nhiĂŻĂŹu thĂșĂąi gian hĂșn cho nhûÀng viĂŻĂ„c mĂČnh yĂŻu
- 52. 55
thñch. Thûã caĂĄc dûÄ aĂĄn mĂșĂĄi trong khi mĂČnh vĂȘĂźn laĂąm cöng viĂŻĂ„c
bĂČnh thĂ»ĂșĂąng. Thûã nghiĂŻĂ„m nhûÀng yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng khaĂĄc nhau cho Ă ĂŻĂ«n
khi coå möÄt viïÄc thaùnh cöng.
NgĂ»ĂșĂąi thĂ» kyĂĄ hay mĂș möÄng khöën khöĂ
XĂ»a coĂĄ möÄt cĂȘĂ„u hoĂ„c troĂą bĂ»ĂșĂĄng bĂłnh. BĂ” Ă uöĂi hoĂ„c vĂČ töÄi gĂȘy
röëi, cĂȘĂ„u tĂČm Ă Ă»ĂșĂ„c möÄt chĂȘn thĂ» kyĂĄ queĂąn, lĂ»Ășng böĂng chĂčĂšng ra
gĂČ. CĂȘĂ„u ta chaĂĄn naĂŁn caĂĄi cöng viĂŻĂ„c thûùa thaĂ€i thĂșĂąi gian ngöÏi mĂș
maĂąng hay Ă oĂ„c saĂĄch khoa hoĂ„c. CĂȘĂ„u tûÄ cho mĂČnh laĂą nhaĂą khoa
hoÄc nghiïÄp dû, tûÄ hoÄc.
CĂȘĂ„u beĂĄ Ă oĂĄ laĂą Albert Einstein. ĂĂ tuöĂi 25, cĂȘĂ„u ta Ă aĂ€ laĂąm rung
chuyĂŻĂn giĂșĂĄi khoa hoĂ„c bĂčçng ThuyĂŻĂ«t TĂ»Ășng à öëi. CĂȘĂ„u ta phaĂĄt
hiĂŻĂ„n ra noĂĄ khi ĂșĂŁ vĂčn phoĂąng cĂȘĂ«p bĂčçng saĂĄng chĂŻĂ« cuĂŁa ThuĂ„y SĂŽ taĂ„i
Berne böën nĂčm trĂ»ĂșĂĄc. Tûù Ă oĂĄ Ă ĂŻĂ«n cuöëi Ă ĂșĂąi, öng vui hĂ»ĂșĂŁng
quaĂ€ng Ă ĂșĂąi coĂąn laĂ„i cuĂŁa mĂČnh vĂșĂĄi tĂ» caĂĄch laĂą âkhoa hoĂ„c gia nöĂi
tiĂŻĂ«ngâ haĂąng Ă ĂȘĂŹu.
NhiĂŻĂŹu yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng vĂŽ Ă aĂ„i xuĂȘĂ«t phaĂĄt tûù nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi laĂąm cöng
viĂŻĂ„c bĂČnh thĂ»ĂșĂąng. ThĂșĂąi gian nĂŻĂ«u khöng phñ phaĂ„m hoĂčĂ„c sûã
duĂ„ng keĂĄm coĂŁi thĂČ coĂĄ thĂŻĂ trĂșĂŁ nĂŻn vö cuĂąng saĂĄng taĂ„o hoĂčĂ„c thuĂĄ vĂ”
lĂčĂŠm chûå.
HaĂ€y suy nghĂŽ vĂŻĂŹ nhûÀng cĂȘu hoĂŁi 80/20 kĂŻĂ« tiĂŻĂ«p. TraĂŁ lĂșĂąi cĂȘu
hoĂŁi, cöë gĂčĂŠng suy nghĂŽ hoĂčĂ„c viĂŻĂ«t ra tĂȘĂ«t caĂŁ nhûÀng Ă iĂŻĂŹu thûÄc sûÄ
laĂąm baĂ„n thñch thuĂĄ, maĂą baĂ„n muöën laĂąm vaĂąo bĂȘĂ«t kyĂą luĂĄc naĂąo trong
cuöÄc söëng â vĂŻĂŹ cöng viĂŻĂ„c, thuĂĄ tiĂŻu khiĂŻĂn vaĂą thĂŻĂ thao, nhûÀng
phuĂĄt giĂȘy Ă aĂĄng coĂĄ nhĂȘĂ«t mößi ngaĂąy. Sau Ă oĂĄ, choĂ„n möÄt trong
nhûÀng hoaĂ„t à öÄng Ă oĂĄ vaĂą biĂŻĂ«n noĂĄ thaĂąnh trung tĂȘm cuöÄc söëng
cuĂŁa baĂ„n, hay tĂČm hiĂŻĂu xem caĂĄc hoaĂ„t à öÄng coĂĄ Ă iĂŻĂm gĂČ chung vaĂą
tĂȘĂ„p trung nhiĂŻĂŹu hĂșn cho viĂŻĂ„c Ă oĂĄ, vaĂą giaĂŁm Ă i nhûÀng viĂŻĂ„c khaĂĄc.
- 53. 56
Vñ duĂ„, cuöÄc Ă ĂșĂąi cuĂŁa töi bĂ»ĂșĂĄc sang möÄt bĂ»ĂșĂĄc ngoĂčĂ„t theo
hĂ»ĂșĂĄng töët hĂșn khi töi nhĂȘĂ„n ra rĂčçng nhûÀng gĂČ töi thñch laĂąm gĂșĂ„i
nĂŻn loĂąng nhiĂŻĂ„t huyĂŻĂ«t: laĂąm cho möÄt ngĂ»ĂșĂąi, hay thöng thĂ»ĂșĂąng laĂą
möÄt nhoĂĄm, tĂȘĂ«t caĂŁ Ă ĂŻĂŹu chung sûåc theo möÄt chuĂŁ à ñch hoĂčĂ„c yĂĄ
hĂ»ĂșĂĄng maĂą baĂŁn thĂȘn töi Ă ang caĂŁm thĂȘĂ«y tĂȘm huyĂŻĂ«t. VĂČ lyĂĄ do Ă oĂĄ
nĂŻn giĂșĂą Ă ĂȘy töi daĂąnh phĂȘĂŹn lĂșĂĄn thĂșĂąi gian viĂŻĂ«t saĂĄch, Ă i thuyĂŻĂ«t
trĂČnh, vaĂą chuyĂŻĂ„n troĂą cuĂąng baĂ„n beĂą vĂŻĂŹ nhûÀng yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng maĂą tĂȘĂ«t caĂŁ
chuång töi à ïÏu thñch thuå. Khöng coå phaÄm truù cöng viïÄc tiïu
chuĂȘĂn naĂąo à öëi vĂșĂĄi viĂŻĂ„c gĂșĂ„i nĂŻn loĂąng nhiĂŻĂ„t huyĂŻĂ«t â tuy nhiĂŻn
Ă iĂŻĂŹu sĂȘu sĂčĂŠc Ă oĂĄ chñnh laĂą nhûÀng gĂČ töi thĂȘĂ«y thñch thuĂĄ nhĂȘĂ«t vaĂą
laĂąm töët nhĂȘĂ«t Ă aĂ€ Ă Ă»a töi Ă ĂŻĂ«n möÄt cuöÄc söëng troĂ„n veĂ„n vaĂą phong
phuĂĄ hĂșn, trong khi vĂȘĂźn laĂąm ñt hĂșn. GiĂșĂą Ă ĂȘy töi coĂĄ möÄt nguyĂŻn
tĂčĂŠc quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh Ă Ășn giaĂŁn Ă oĂĄ laĂą: nĂŻĂ«u Ă Ă»ĂșĂ„c yĂŻu cĂȘĂŹu laĂąm gĂČ Ă oĂĄ maĂą
khöng liĂŻn quan Ă ĂŻĂ«n viĂŻĂ„c gĂșĂ„i lĂŻn loĂąng nhiĂŻĂ„t huyĂŻĂ«t, thĂČ töi seĂ€ noĂĄi
khöng.
ĂiĂŻĂŹu tĂ»Ășng tûÄ ĂșĂŁ baĂ„n laĂą gĂČ?
NHĂĂNG CAĂU HOĂI 80/20
LieĂ€u toĂąi coĂč theĂ„ taĂ€n höÎûng nieĂ m vui soĂĄng baĂšng caĂčch xaĂąy
döïng moĂ€t yĂč thĂch hay yĂč töÎûng thuĂčc ñaĂ„y toĂąi? NoĂč coĂč daĂŁn
ñeĂĄn moĂ€t ngheĂ nghieĂ€p mĂŽĂči khoĂąng?
- 54. 57
ToĂąi coĂč neĂąn döïa treĂąn khoaĂ»ng thĂŽĂži gian Ăt oĂ»i maĂž thĂch thuĂč
nhaĂĄt cuĂ»a mĂŹnh ñeĂ„ taĂŻo ra moĂ€t ngheĂ nghieĂ€p töÞ ñoĂč khoĂąng?
NhöÔng caĂąu gĂŹ toĂąi coĂč theĂ„ töï hoĂ»i baĂ»n thaĂąn khi xuaĂĄt phaĂčt -
khĂŽĂ»i ñaĂ u caĂ»m höĂčng?
ThĂȘĂ«t voĂ„ng vĂșĂĄi viĂŻĂ„c âquaĂŁn lyĂĄâ thĂșĂąi gian, phĂȘĂ«n khĂșĂŁi vĂșĂĄi
cuöÄc caĂĄch maĂ„ng vĂŻĂŹ thĂșĂąi gian
Ăûùng tĂČm caĂĄch quaĂŁn lyĂĄ thĂșĂąi gian cuĂŁa baĂ„n.
TĂČm caĂĄch quaĂŁn lyĂĄ Ă iĂŻĂŹu gĂČ Ă oĂĄ nĂŻĂ«u baĂ„n bĂ” thiĂŻĂ«u, tiĂŻĂŹn baĂ„c,
chĂčĂšng haĂ„n. NhĂ»ng chuĂĄng ta khöng thiĂŻĂ«u thĂșĂąi gian. ChuĂĄng ta
coĂĄ thĂŻĂ thiĂŻĂ«u yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng, tûÄ tin, hoĂčĂ„c oĂĄc phaĂĄn Ă oaĂĄn, chûå khöng
phaĂŁi thĂșĂąi gian. CaĂĄi chuĂĄng ta thiĂŻĂ«u, Ă oĂĄ laĂą nhûÀng thĂșĂąi Ă iĂŻĂm tuyĂŻĂ„t
vĂșĂąi, khi thĂșĂąi gian nhĂ» dûùng laĂ„i, khi chuĂĄng ta cûÄc kyĂą haĂ„nh phuĂĄc
vaù saång taÄo.
QuaĂŁn lyĂĄ thĂșĂąi gian thĂČ baĂŁo chuĂĄng ta phaĂŁi nhanh lĂŻn. ĂiĂŻĂŹu Ă oĂĄ
hûåa heĂ„n cho ta nhiĂŻĂŹu thĂșĂąi gian hĂșn, thĂșĂąi gian Ă ĂŻĂ nghĂł ngĂși,
- 55. 58
nhĂ»ng noĂĄ coĂĄ Ă Ă»a cho ta Ă ĂȘu. Hûåa heĂ„n chĂł laĂą cuĂŁ caĂą röët Ă ĂŻĂ thuĂĄc
chuĂĄng ta nhanh hĂșn maĂą thöi. Giöëng nhĂ» con lûùa, chuĂĄng ta
thĂȘĂ«y mĂČnh Ă i nhanh hĂșn, nhĂ»ng cuĂŁ caĂą röët vĂȘĂźn cûå luön caĂĄch
mĂȘĂ«y mĂ»Ăși phĂȘn khöng keĂĄm. Trong thĂŻĂ« giĂșĂĄi höëi haĂŁ ngaĂąy nay,
giĂșĂą giĂȘĂ«c cûå nhĂ» daĂąi ra, cöng viĂŻĂ„c thĂČ keĂĄm thuĂĄ vĂ” hĂșn, vaĂą aĂĄp lûÄc
thĂČ cao hĂșn. NhĂ» con lûùa, chuĂĄng ta Ă aĂ€ bĂ” phĂłnh phĂșĂą. VĂșĂĄi viĂŻĂ„c
quaĂŁn lyĂĄ thĂșĂąi gian, chuĂĄng ta laĂąm viĂŻĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn vaĂą laĂ„i nghĂł ngĂși
ñt hĂșn.
CaĂĄch maĂ„ng vĂŻĂŹ thĂșĂąi gian thĂČ ngĂ»ĂșĂ„c laĂ„i. ChuĂĄng ta coĂĄ quaĂĄ
nhiĂŻĂŹu thĂșĂąi gian, chûå khöng phaĂŁi quaĂĄ ñt. Chñnh vĂČ coĂĄ quaĂĄ nhiĂŻĂŹu
nïn chuång ta laÀng phñ.
Kñch hoaĂ„t cuöÄc caĂĄch maĂ„ng thĂșĂąi gian cuĂŁa baĂ„n Ă i, chĂȘĂ„m raĂ€i trĂșĂŁ
laĂ„i. Ăûùng lo lĂčĂŠng nûÀa. LaĂąm ñt viĂŻĂ„c Ă i.
CĂȘĂ«t baĂŁn liĂŻĂ„t kĂŻ nhûÀng viĂŻĂ„c cĂȘĂŹn laĂąm sang möÄt bĂŻn,
lĂȘĂ„p ra
baãn liïÄt kï nhûÀng viïÄc khöng nïn laùm.
LaĂąm ñt laĂ„i, suy nghĂŽ nhiĂŻĂŹu hĂșn. Suy ngĂȘĂźm vĂŻĂŹ nhûÀng gĂČ thûÄc
sûÄ quan troĂ„ng vĂșĂĄi baĂ„n. Ăûùng laĂąm bĂȘĂ«t cûå Ă iĂŻĂŹu gĂČ khöng coĂĄ giaĂĄ
trĂ”, khöng laĂąm cho baĂ„n haĂ„nh phuĂĄc. HaĂ€y thĂ»ĂșĂŁng thûåc cuöÄc
söëng.
ThĂŻĂ« giĂșĂĄi hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i höëi haĂŁ vĂ»ĂșĂ„t ra khoĂŁi tĂȘĂŹm kiĂŻĂm soaĂĄt. Cöng
nghĂŻĂ„ Ă Ă»ĂșĂ„c cho laĂą seĂ€ trĂșĂ„ giuĂĄp Ă ĂŻĂ giaĂŁi phoĂĄng thĂșĂąi gian cho
chuĂĄng ta, nhĂ»ng noĂĄ Ă aĂ€ laĂąm ngĂ»ĂșĂ„c laĂ„i. NhĂ» Theodore Zeldin Ă aĂ€
noĂĄi:
- 56. 59
Cöng nghĂŻĂ„ Ă aĂ€ vaĂą Ă ang theo möÄt nhĂ”p Ă ĂȘĂ„p höëi
haã, thu goÄn viïÄc nhaù, à i laÄi, giaãi trñ, nhöÏi nheåt
ngaùy caùng nhiïÏu vaùo khöng gian à aÀ cho. Khöng
ai nghĂŽ noĂĄ seĂ€ taĂ„o ra caĂŁm giaĂĄc cuöÄc söëng chuyĂŻĂn
à öÄng quaå nhanh.1
HaĂ€y bĂși ngĂ»ĂșĂ„c doĂąng höëi haĂŁ Ă oĂĄ. LaĂąm khaĂĄc Ă i, thĂȘĂ„m chñ lĂȘĂ„p
dĂ” cuĂ€ng Ă Ă»ĂșĂ„c. DoĂ„n saĂ„ch cuöën nhĂȘĂ„t kyĂĄ. Vûåt boĂŁ Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i di
à öÄng. Ăûùng Ă ĂŻĂ«n nhûÀng cuöÄc höÄi hoĂ„p laĂąm baĂ„n chaĂĄn ngĂčĂŠt.
GiaĂąnh laĂ„i thĂșĂąi gian cho chñnh baĂ„n vaĂą nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi maĂą baĂ„n
quan tĂȘm.
NhûÀng nhaĂą caĂĄch maĂ„ng vĂŻĂŹ thĂșĂąi gian
CuĂ€ng nhĂ» nhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi, töi ngĂ»ĂșĂ€ng möÄ Warren Buffett, möÄt
nhaĂą Ă ĂȘĂŹu tĂ» giaĂąu thûå hai trĂŻn haĂąnh tinh. Töi khöng khĂȘm phuĂ„c
öng vĂŻĂŹ sûÄ nhaĂ„y beĂĄn trong laĂąm Ăčn hay tiĂŻĂŹn baĂ„c cuĂŁa öng, maĂą laĂą
caĂĄch sûã duĂ„ng thĂșĂąi gian hĂŻĂ«t sûåc khaĂĄc ngĂ»ĂșĂąi cuĂŁa öng.
Ăng Ă iĂŻĂŹu haĂąnh möÄt tĂȘĂ„p Ă oaĂąn giaĂąu coĂĄ vaĂą lĂșĂĄn nhĂȘĂ«t nĂ»ĂșĂĄc MyĂ€.
NhĂ»ng coĂĄ phaĂŁi öng tĂȘĂ«t bĂȘĂ„t hay khöng? Ăng coĂĄ cûÄc kyĂą bĂȘĂ„n röÄn
chĂčng? HoaĂąn toaĂąn khöng. Ăng noĂĄi rĂčçng öng âvĂȘĂ„n duĂ„ng khiĂŻu
vuĂ€ vaĂąo cöng viĂŻĂ„c.â ĂĂ»ĂșĂ„c nhĂ» thĂŻĂ«, öng âhy voĂ„ng nĂčçm ngûãa maĂą
vĂȘĂźn sĂșn Ă Ă»ĂșĂ„c trĂȘĂŹn nhaĂą nguyĂŻĂ„n Sistine.â Phong caĂĄch cuĂŁa öng,
theo nhĂ» öng noĂĄi laĂą âgĂȘĂŹn nhĂ» thĂșĂą Ășâ. Ăng quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh rĂȘĂ«t ñt, chĂł
nhûÀng viĂŻĂ„c cûÄc kyĂą quan troĂ„ng maĂą thöi. BĂčçng caĂĄch thĂ» giaĂ€n vaĂą
suy tĂ», öng thĂ»ĂșĂąng Ă i duĂĄng hĂ»ĂșĂĄng mĂČnh cĂȘĂŹn.
Trong söë nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi töi biĂŻĂ«t, ai laĂą ngĂ»ĂșĂąi maĂą töi cho laĂą nhaĂą
caĂĄch maĂ„ng thĂșĂąi gian söë möÄt? ĂoĂĄ laĂą Bill Bain, ngĂ»ĂșĂąi saĂĄng lĂȘĂ„p
vaĂą laĂą laĂ€nh Ă aĂ„o trĂ»ĂșĂĄc Ă ĂȘy cuĂŁa möÄt cöng ty tĂ» vĂȘĂ«n quaĂŁn lyĂĄ rĂȘĂ«t
thaùnh cöng.
- 57. 60
Töi Ă aĂ€ tûùng hĂșĂ„p taĂĄc ĂșĂŁ Ă oĂĄ hai nĂčm. MoĂ„i ngĂ»ĂșĂąi laĂąm viĂŻĂ„c nhiĂŻĂŹu
giĂșĂą vaĂą rĂȘĂ«t chĂčm chĂł â ngoaĂ„i trûù möÄt trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p. Töi thĂ»ĂșĂąng
Ă uĂ„ng Ă ĂȘĂŹu Bill ĂșĂŁ thang maĂĄy. Ăng luön Ăčn mĂčĂ„c rĂȘĂ«t tinh tĂ»Ășm.
LuĂĄc naĂąo cuĂ€ng Ă ĂŻĂ«n hoĂčĂ„c rĂșĂąi vĂčn phoĂąng, thĂ»ĂșĂąng trong böÄ à öÏ
tennis saĂ„ch seĂ€. Bill quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh tĂȘĂ«t caĂŁ nhûÀng viĂŻĂ„c chñnh yĂŻĂ«u vaĂą
phĂȘĂ«t lĂŻn nhanh choĂĄng vĂșĂĄi rĂȘĂ«t ñt thĂșĂąi gian vaĂą cöng sûåc.
TĂ» vĂȘĂ«n quaĂŁn lyĂĄ laĂą möÄt cöng viĂŻĂ„c khoĂĄ nhoĂ„c. Tuy nhiĂŻn, âJim,â
möÄt ngĂ»ĂșĂąi baĂ„n vaĂą à öëi taĂĄc cuĂŁa töi, cuĂ€ng Ă i ngĂ»ĂșĂ„c xu thĂŻĂ« Ă oĂĄ. LuĂĄc
Ă ĂȘĂŹu, chuĂĄng töi laĂąm viĂŻĂ„c trong möÄt vĂčn phoĂąng beĂĄ xñu, chĂȘĂ„t
chöÄi, rĂȘĂ«t öÏn aĂąo vaĂą Ă ĂȘĂŹy nhûÀng chuyĂŻĂ„n Ă iĂŻn Ă ĂȘĂŹu. MoĂ„i ngĂ»ĂșĂąi cûå
va chaÄm nhau à ïën phaåt röÏ. NgoaÄi trûù Jim. Anh ta ngöÏi à oå,
bĂČnh thaĂŁn xem lĂ”ch vaĂą chĂȘĂ„m raĂ€i ghi cheĂĄp nhûÀng muĂ„c tiĂŻu cuĂŁa
mĂČnh. Cöng viĂŻĂ„c cuĂŁa chuĂĄng töi laĂą thûÄc hiĂŻĂ„n nhûÀng Ă iĂŻĂŹu Ă oĂĄ. Jim
hiĂŻĂ„u quaĂŁ Ă ĂŻĂ«n tuyĂŻĂ„t vĂșĂąi.
âChrisâ laĂą möÄt chuyĂŻn gia tĂ» vĂȘĂ«n vaĂą nhaĂą caĂĄch maĂ„ng vĂŻĂŹ thĂșĂąi
gian khaĂĄc. Anh ta kyĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng hĂșĂ„p à öÏng caĂŁ mĂȘĂ«y triĂŻĂ„u à öla.
NhĂȘn viĂŻn mĂŻĂ«n anh ta lĂčĂŠm. Anh ta luön ĂșĂŁ vĂčn phoĂąng tûù saĂĄng
sĂșĂĄm Ă ĂŻĂ«n töëi mĂ”t. Tuy vĂȘĂ„y, tiĂŻĂ«ng töët vĂŻĂŹ thĂșĂąi gian laĂąm viĂŻĂ„c daĂąi
cuĂŁa anh ta thĂȘĂ„t chaĂŁ xûång Ă aĂĄng tñ naĂąo. ThĂ»ĂșĂąng buöĂi chiĂŻĂŹu
Chris kñn Ă aĂĄo Ă i chĂși golf hay tennis, Ă ĂŻĂ«n trĂ»ĂșĂąng Ă ua ngûÄa,
hoĂčĂ„c rĂŻĂŹ raĂą Ăčn trĂ»a. MoĂ„i ngĂ»ĂșĂąi cûå tĂ»ĂșĂŁng anh ta Ă i gĂčĂ„p khaĂĄch
haĂąng. CoĂĄ lĂȘĂŹn töi mĂčĂŠng anh ta, thĂČ anh ta noĂĄi anh ta Ă ang theo
caĂĄch 80/20, coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c kĂŻĂ«t quaĂŁ nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂșĂĄi ñt nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng hĂșn.
Töi phaĂŁi thûùa nhĂȘĂ„n laĂą Ă uĂĄng nhĂ» thĂŻĂ«!
Söëng trong hiïÄn taÄi
GiĂȘy phuĂĄt hiĂŻĂ„n rĂȘĂ«t quan troĂ„ng. Ăûùng söëng vĂșĂĄi quaĂĄ khûå hay
tĂ»Ășng lai. Ăûùng lo nghĂŽ vĂŻĂŹ quaĂĄ khûå hay tĂ»Ășng lai. HaĂ€y coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c
- 58. 61
nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn â giĂșĂĄi haĂ„n mĂČnh trong thĂșĂąi khĂčĂŠc hiĂŻĂ„n taĂ„i
vaĂą vui veĂŁ tĂȘĂ„p trung cho noĂĄ.
ThĂșĂąi gian khöng hĂŻĂ«t Ă i. NoĂĄ cuĂ€ng khöng chaĂ„y tûù traĂĄi sang
phaĂŁi. NhĂ» trĂŻn mĂčĂ„t à öÏng höÏ, thĂșĂąi gian cûå xoay vĂȘĂŹn. ThĂșĂąi gian
vui veĂŁ trong quaĂĄ khûå vĂȘĂźn coĂąn Ă oĂĄ. ThaĂąnh tûÄu vaĂą nghĂŽa cûã cuĂŁa
chuĂĄng ta vĂȘĂźn coĂąn Ă oĂĄ. HiĂŻĂ„n taĂ„i laĂą thûÄc tĂŻĂ« vaĂą quñ giaĂĄ, bĂȘĂ«t luĂȘĂ„n
tĂ»Ășng lai cuĂŁa chuĂĄng ta daĂąi, ngĂčĂŠn thĂŻĂ« naĂąo. ChuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ tûÄ
haĂąo vĂŻĂŹ quaĂĄ khûå cuĂŁa mĂČnh vaĂą hy voĂ„ng cho tĂ»Ășng lai, nhĂ»ng
chuång ta chó coå thïà söëng trong hiïÄn taÄi.
Quan Ă iĂŻĂm 80/20 vĂŻĂŹ thĂșĂąi gian laĂąm cho chuĂĄng ta thĂȘĂ«y thoaĂŁi
maĂĄi vaĂą âĂ Ă»ĂșĂ„c kĂŻĂ«t nöëiâ hĂșn. ThoaĂŁi maĂĄi vĂČ thĂșĂąi gian Ă aĂ€ qua
khöng phaĂŁi laĂą thĂșĂąi gian Ă aĂ€ sûã duĂ„ng hĂŻĂ«t. ChuĂĄng ta Ă Ă»ĂșĂ„c nöëi kĂŻĂ«t
nhiĂŻĂŹu hĂșn à öëi vĂșĂĄi nhûÀng gĂČ Ă ang xaĂŁy ra vaĂą vĂșĂĄi nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi
khaĂĄc.
ChuĂĄng ta coĂĄ quaĂą tĂčĂ„ng quñ giaĂĄ cuĂŁa cuöÄc söëng höm nay, Ă ĂŻĂ
Ă Ă»ĂșĂ„c vui söëng vaĂą traĂŁi nghiĂŻĂ„m caĂĄch chuĂĄng ta lûÄa choĂ„n thĂŻĂ« naĂąo.
Mößi phuĂĄt giĂȘy trong Ă ĂșĂąi Ă ĂŻĂŹu coĂĄ phĂȘĂm chĂȘĂ«t cuĂŁa sûÄ vĂŽnh hĂčçng,
dĂȘĂ«u ĂȘĂ«n caĂĄ nhĂȘn cuĂŁa riĂŻng ta. Khi thĂșĂąi gian à ûång laĂ„i, chuĂĄng ta
hoaĂąn toaĂąn Ă ĂčĂŠm mĂČnh trong hiĂŻĂ„n taĂ„i. ChuĂĄng ta laĂą tĂȘĂ«t caĂŁ vaĂą
chuĂĄng ta cuĂ€ng khöng laĂą gĂČ caĂŁ. ThĂșĂąi gian laĂą phuĂą du vaĂą laĂą vĂŽnh
cûãu. ChuĂĄng ta haĂ„nh phuĂĄc, thĂČ cuöÄc söëng coĂĄ yĂĄ nghĂŽa. ChuĂĄng ta
laĂą möÄt phĂȘĂŹn cuĂŁa thĂșĂąi gian, à öÏng thĂșĂąi chuĂĄng ta cuĂ€ng khöng
thuöÄc vïÏ noå.
CaĂĄch maĂ„ng vĂŻĂŹ thĂșĂąi gian Ă em laĂ„i cho chuĂĄng ta nhiĂŻĂŹu niĂŻĂŹm
vui hĂșn bĂčçng ñt thĂșĂąi gian hĂșn. Khi khoaĂŁnh khĂčĂŠc hiĂŻĂ„n taĂ„i coĂĄ yĂĄ
nghĂŽa, thĂșĂąi gian laĂą möÄt khöëi à öÏng nhĂȘĂ«t, giaĂĄ trĂ”, nhĂ»ng khoĂĄ thĂȘĂ«y
Ă Ă»ĂșĂ„c. SûÄ höëi haĂŁ Ă aĂ€ qua, Ă»u tĂ» luĂąi dĂȘĂŹn, niĂŻĂŹm vui laĂ„i dĂȘng traĂąn.
ChuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ haĂ„nh phuĂĄc vö ngĂȘĂŹn maĂą khöng maĂąng gĂČ Ă ĂŻĂ«n
- 59. 62
thĂșĂąi gian. Khi chuĂĄng ta hoĂąa laĂąm möÄt vĂșĂĄi cuöÄc söëng vaĂą vaĂ„n vĂȘĂ„t,
chuĂĄng ta Ă aĂ€ bĂ»ĂșĂĄc ra ngoaĂąi thĂșĂąi gian. ChuĂĄng ta Ă aĂ„t Ă ĂŻĂ«n hĂČnh
thûåc cao nhĂȘĂ«t cuĂŁa viĂŻĂ„c coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn.
Caãi thiïÄn nhûÀng yïëu töë then chöët trong cuöÄc söëng
ĂaĂ€ Ă ĂŻĂ«n luĂĄc chuyĂŻĂn sang PhĂȘĂŹn II, Ă ĂŻĂ chuĂĄng ta aĂĄp duĂ„ng ñt hĂșn
laĂą nhiĂŻĂŹu hĂșn vaĂą nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn trong nĂčm lĂŽnh vûÄc chuĂŁ
yïëu cuãa cuöÄc söëng:
BaĂŁn thĂȘn
Cöng viïÄc vaù thaùnh cöng
TiïÏn baÄc
Möëi quan hïÄ
CuöÄc söëng Ă Ășn giaĂŁn, tĂ»Ăși Ă eĂ„p
Trong mößi lĂŽnh vûÄc, chuĂĄng ta hoĂ„c caĂĄch tĂȘĂ„p trung, à ïà ñt trĂșĂŁ
thaĂąnh nhiĂŻĂŹu. ChuĂĄng ta cuĂ€ng seĂ€ tĂČm hiĂŻĂu caĂĄch caĂŁi thiĂŻĂ„n cuöÄc
söëng â traĂĄnh cĂčng thĂčĂšng vaĂą stress do löëi moĂąn giaĂŁi phaĂĄp nhiĂŻĂŹu
hĂșn vĂșĂĄi nhiĂŻĂŹu hĂșn, hoĂ„c caĂĄch tĂȘĂ„n hĂ»ĂșĂŁng nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂșĂĄi ñt hĂșn.
TroĂ„ng tĂȘm xuyĂŻn suöët laĂą caĂĄc bĂ»ĂșĂĄc thûÄc haĂąnh, vaĂą trong phĂȘĂŹn
III, baĂ„n vaĂą töi seĂ€ Ă Ă»a Ă ĂŻĂ«n kĂŻĂ«t luĂȘĂ„n sau cuĂąng, xĂȘy dûÄng möÄt
baĂŁn kĂŻĂ« hoaĂ„ch haĂąnh à öÄng caĂĄ nhĂȘn giuĂĄp chuĂĄng ta phaĂĄt triĂŻĂn
maĂ„nh trong thĂŻĂ« giĂșĂĄi hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i à öÏng thĂșĂąi gaĂ„t sang möÄt bĂŻn
nhûÀng lo toan chaån ngaån.
- 62. 65
4TĂȘĂ„p trung vaĂąo 20 phĂȘĂŹn
trĂčm töët nhĂȘĂ«t cuĂŁa baĂ„n
Töi coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c sûåc lûÄc döÏi daĂąo hĂșn höÏi coĂąn treĂŁ bĂșĂŁi
vĂČ töi biĂŻĂ«t chñnh xaĂĄc töi cĂȘĂŹn laĂąm gĂČ.
BĂȘĂ„c thĂȘĂŹy Ba-lĂŻ huyĂŻĂŹn thoaĂ„i George Balanchine
LuĂĄc 12 tuöĂi, Steven Spielberg quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh trĂșĂŁ thaĂąnh
Ă aĂ„o diĂŻĂźn phim. NĂčm nĂčm sau öng gheĂĄ thĂčm phim
trĂ»ĂșĂąng Universal. Ăng traĂĄnh khöng theo tuyĂŻĂ«n tham quan
thöng thĂ»ĂșĂąng maĂą tĂČm caĂĄch xem phim thûÄc Ă ang Ă Ă»ĂșĂ„c laĂąm thĂŻĂ«
naĂąo. CĂȘĂ„u beĂĄ 17 tuöĂi nñu aĂĄo öng trĂ»ĂșĂŁng Ban biĂŻn tĂȘĂ„p Universal
kĂŻĂ cho öng ta vĂŻĂŹ nhûÀng cuöën phim cĂȘĂ„u dûÄ Ă Ă”nh laĂąm.
Ngaùy höm sau, Spielberg khoaåc böÄ caånh vaùo, nheåt vaùo trong
vali nhoã cuãa böë hai thanh keÄo vaù caåi baånh sandwich, chûÀng
chaĂ„c bĂ»ĂșĂĄc vaĂąo cöĂng phim trĂ»ĂșĂąng Universal. CĂȘĂ„u trĂ»ng duĂ„ng