1. 1
Omgaan met hondensperma:Omgaan met hondensperma:
de dagelijkse praktijk en de toekomstde dagelijkse praktijk en de toekomst
Maarten KappenMaarten Kappen
www.dierenkliniekeersel.nlwww.dierenkliniekeersel.nl
www.cryolab.nlwww.cryolab.nl
12 april 200812 april 2008 RoyalRoyal CaninCanin EindhovenEindhoven

2. 2
Wat gaan we bespreken?Wat gaan we bespreken?
•• Het onderzoek, houdbaar maken enHet onderzoek, houdbaar maken en
bewaren van spermabewaren van sperma
•• Het transporteren van spermaHet transporteren van sperma
•• Kunstmatig inseminerenKunstmatig insemineren
•• Voordelen voor de fokkerijVoordelen voor de fokkerij
•• KynologischeKynologische
overtuigingen/misvattingenovertuigingen/misvattingen
Waarom spermaonderzoek?Waarom spermaonderzoek?
1.1. Aanduiding van vruchtbaarheid van reuAanduiding van vruchtbaarheid van reu
2.2. Aanduiding van invriesbaarheidAanduiding van invriesbaarheid
3.3. Ziektekundige informatieZiektekundige informatie
4.4. Het verloop in de tijd hiervanHet verloop in de tijd hiervan

3. 3
Hoe nemen we sperma af?Hoe nemen we sperma af?
•• Met een loopse teefMet een loopse teef
•• Alleen de 2Alleen de 2ee fraktiefraktie
•• Rustige omgevingRustige omgeving
•• SchoonmakenSchoonmaken
•• Voorverwarmd plasticVoorverwarmd plastic
bakjebakje
•• ‘‘De gouden greepDe gouden greep’’

4. 4
Anatomie enAnatomie en funktiefunktie van eenvan een
spermacelspermacel
1.1. Kop met kopkap: informatie en penetratieKop met kopkap: informatie en penetratie
2.2. Middenstuk: deMiddenstuk: de ‘‘motormotor’’
3.3. Staart: de voortbewegingStaart: de voortbeweging
1
2
3
Beoordelen van sperma:Beoordelen van sperma:
1.1. De bewegingDe beweging
2.2. De vorm enDe vorm en
eigenschappen vaneigenschappen van
de kopde kop
3.3. Hoeveel zijn het er?Hoeveel zijn het er?

5. 5
Nieuwe gedachte over sperma:Nieuwe gedachte over sperma:
•• clusterprincipeclusterprincipe: hardlopers, spelers,: hardlopers, spelers,
rondlopers, hangjongerenrondlopers, hangjongeren
De vorm enDe vorm en struktuurstruktuur in beeldin beeld
brengen:brengen:
•• KleuringenKleuringen
•• Kop en middenstukKop en middenstuk

6. 6
Het aantal doet er ook toe!Het aantal doet er ook toe!
•• Variatie: 100Variatie: 100--1500 x 101500 x 10--6/ejaculaat6/ejaculaat
•• LeeftijdLeeftijd
•• DekfrequentieDekfrequentie
•• Ras: klein is weinig, groot is veelRas: klein is weinig, groot is veel
Wat kan er verder nog bijzitten?Wat kan er verder nog bijzitten?
•• Bloed: penispunt of geslachtsklierenBloed: penispunt of geslachtsklieren
•• OntstekingscellenOntstekingscellen
•• Prostaatcellen/urinewegcellenProstaatcellen/urinewegcellen
•• RefluxReflux dekker/urinedekker/urine

7. 7
Principes om de houdbaarheid tePrincipes om de houdbaarheid te
vergroten:vergroten:
•• Energiebehoefte verminderen/stilleggenEnergiebehoefte verminderen/stilleggen
•• Spermacelwand en celinhoud intact houdenSpermacelwand en celinhoud intact houden
•• Geproduceerde afvalstoffen opnemenGeproduceerde afvalstoffen opnemen
•• Genetisch materiaal intact houdenGenetisch materiaal intact houden
•• Reversibel proces!Reversibel proces!
In de praktijk zijn er 2 manieren:In de praktijk zijn er 2 manieren:
1.1. InvriezenInvriezen: houdbaarheid: houdbaarheid
levenslanglevenslang
2.2. Vers verdunnenVers verdunnen: houdbaarheid van 3: houdbaarheid van 3--55
dagendagen

8. 8
Verdere verschillen:Verdere verschillen:
•• KostenKosten
•• Beperkt aantal invriesstations: 3 in NLBeperkt aantal invriesstations: 3 in NL
•• ‘‘GebruikersgemakGebruikersgemak’’ (kwetsbaarheid)(kwetsbaarheid)
•• Wettelijke beperkingen / eisenWettelijke beperkingen / eisen
•• Kansen op drachtKansen op dracht
Kansen op dracht:Kansen op dracht:
•• VersverdundVersverdund: 10 jaar geleden: 65%: 10 jaar geleden: 65%
Momenteel: +/Momenteel: +/--80%80%
•• Ingevroren: 10 jaar geleden: <40%Ingevroren: 10 jaar geleden: <40%
Momenteel: +/Momenteel: +/--5050--55%55%
•• Natuurlijke dekking: 80%Natuurlijke dekking: 80%

9. 9
•• Alleen de 2Alleen de 2ee fractiefractie
•• CentrifugerenCentrifugeren
•• VerdunnenVerdunnen
•• Afkoelen afhankelijk van benodigde tijdAfkoelen afhankelijk van benodigde tijd
•• Box met koelelementen/thermosflesBox met koelelementen/thermosfles
•• Documenten: kwaliteit, inhoud, identificatie,Documenten: kwaliteit, inhoud, identificatie,
kopie stamboom, commercialkopie stamboom, commercial invoiceinvoice
•• Bestand tegenBestand tegen ‘‘mishandelingmishandeling’’
Hoe ontstaat een vers verdundHoe ontstaat een vers verdund
pakketje?pakketje?
Hoe ziet zoHoe ziet zo’’n pakketje eruit?n pakketje eruit?

10. 10
Eigenschappen vers verdundEigenschappen vers verdund
sperma op een rij:sperma op een rij:
•• Houdbaarheid mits gekoeldHoudbaarheid mits gekoeld
minimaal 3, maximaal 5 dagen!!!minimaal 3, maximaal 5 dagen!!!
•• Bevruchtingsresultaten goed: 80%Bevruchtingsresultaten goed: 80%
enigzinsenigzins tijdsafhankelijktijdsafhankelijk
•• Eenvoudig, relatief goedkoopEenvoudig, relatief goedkoop
•• Binnen Europa, VSBinnen Europa, VS
•• Sanitaire eisen staan verdereSanitaire eisen staan verdere
verspreiding nog in de wegverspreiding nog in de weg
Hoe vriezen wij sperma in?Hoe vriezen wij sperma in?
•• Alleen de 2Alleen de 2ee fraktiefraktie
•• Centrifugeren: 700g/5Centrifugeren: 700g/5
minutenminuten
•• Stapsgewijs verdunnenStapsgewijs verdunnen
•• Afkoelen naar 4 gradenAfkoelen naar 4 graden
CelsiusCelsius
•• EquibrilerenEquibrileren min. 2 uurmin. 2 uur
•• Afvullen in rietjesAfvullen in rietjes
•• VriescurveVriescurve
•• Ontdooicurve en procedureOntdooicurve en procedure

11. 11
Vriescurve: invriescomputerVriescurve: invriescomputer
•• IcecubeIcecube SylabSylab::
•• ExacteExacte
invriescurveinvriescurve
Ontdooiprotocol: voorbeeldOntdooiprotocol: voorbeeld
•• 70 graden Celsius 8 seconden in waterbad70 graden Celsius 8 seconden in waterbad
•• Uit rietje in reageerbuisUit rietje in reageerbuis
•• Direct inseminerenDirect insemineren

12. 12
Goede resultaten mogelijk metGoede resultaten mogelijk met
ingevroren sperma als:ingevroren sperma als:
•• Minimaal 150 x 10Minimaal 150 x 10--66
spermiespermieëënn
•• Liefst meerdere malenLiefst meerdere malen
inseminereninsemineren
•• Later in de cyclusLater in de cyclus
•• Echo/LH/ProgesteronEcho/LH/Progesteron
begeleidingbegeleiding
•• Ontdooiprotocol in achtOntdooiprotocol in acht
nemennemen
•• HeleHele trajekttrajekt moet goed zijn:moet goed zijn:
zwakste schakelprincipe!zwakste schakelprincipe!
Bewaren van ingevroren spermaBewaren van ingevroren sperma
•• Vloeibare stikstof (Vloeibare stikstof (--170 /170 / --196 graden C)196 graden C)
•• Verdampt en daardoor koelVerdampt en daardoor koel
•• RietjesRietjes ½½ ofof ¼¼ , bolletjes, bolletjes
•• Levenslang houdbaarLevenslang houdbaar
•• VerzekeringVerzekering
•• VeiligheidVeiligheid

13. 13
BewaarvatBewaarvat CryolabCryolab
Wat voor rassen tot nu toeWat voor rassen tot nu toe
ingevroren:ingevroren:
•• Golden/Labrador/Golden/Labrador/FlatcoatFlatcoat
•• EngelseEngelse BulldogBulldog/Franse/Franse BulldogBulldog
•• RhodesianRhodesian RidgebackRidgeback
•• BoerboelBoerboel
•• Duitse DogDuitse Dog
•• MastiffMastiff,, BullmastiffBullmastiff,, MastinoMastino,,BordeauxDogBordeauxDog
•• SintSint BernhardBernhard
•• Grote ZwitserGrote Zwitser
•• Duitse Herder,Duitse Herder, TervuerenTervueren,, MechelseMechelse Herder,Herder,GroenendaelerGroenendaeler
•• PetitPetit BrabanconBrabancon
•• MopshondMopshond
•• GreyhoundGreyhound,, SalukiSaluki
•• Ierse WolfshondIerse Wolfshond
•• BeagleBeagle
•• ClumberClumber
•• TibetaanseTibetaanse TerrierTerrier, Jack, Jack RussellRussell TerrierTerrier,, AirdaleAirdale, Schotse, Schotse TerrierTerrier
•• SchnauzerSchnauzer
•• AmstaffAmstaff
•• Bobtail,Bobtail, SheltieSheltie
•• Border CollieBorder Collie
•• NewNew FoundlanderFoundlander
•• DobermannDobermann, Duitse, Duitse PinscherPinscher
•• RottweilerRottweiler
•• ShibaShiba InuInu
•• TatraTatra
•• WeimaranerWeimaraner

14. 14
Begeleidende documentatieBegeleidende documentatie
•• Identificatie reuIdentificatie reu
•• Uitgebreid spermarapport na ontdooienUitgebreid spermarapport na ontdooien
•• OntdooiprotocolOntdooiprotocol
•• InseminatieadviesInseminatieadvies
Hoe ziet het vervoer vanHoe ziet het vervoer van
ingevroren sperma eruit ?ingevroren sperma eruit ?

15. 15
Welke landen:Welke landen:
•• USA/CanadaUSA/Canada
•• AustralieAustralie/Nieuw Zeeland/Nieuw Zeeland
•• Scandinavische landenScandinavische landen
•• Engeland/IerlandEngeland/Ierland
•• AndereAndere EuropescheEuropesche landenlanden
•• JapanJapan
•• Zuid AmerikaZuid Amerika
•• Zuid AfrikaZuid Afrika

16. 16
LIST OF DOCUMENTS FOR THE EXPORT OF FROZEN SEMEN
TO AUSTRALIA
Original Permit for import IP07013527
Copie of the pedigree of the dog
Document containing names and addresses of owner,
veterinarian, state veterinary office, the freezing center
Veterinary Certificate from the VWA (official state
veterinary department)
Document containing sanitary information
Document of identification, supervising, health check,
residency of the dog
Owners confirmation of residency of the dog
Copie of lab results of Brucella Canis/Leptospirosis
Copie of rabies vaccination documents
Document of collection and storage of the semen, and
disinfecting the container
Disinfecting protocol that was used
Report on the quality of this frozen semen (2x)
Commercial Invoice for International Shipment
Document for handling straws; thawing procedure and
dosage advice
InseminatieInseminatie
•• Reu versus kunstmatigReu versus kunstmatig
•• NoorweegseNoorweegse cathetercatheter methodemethode
•• EndoscopischeEndoscopische transcervicaletranscervicale inseminatieinseminatie
•• (Chirurgische inseminatie): bij wet(Chirurgische inseminatie): bij wet
verboden in Nederlandverboden in Nederland

17. 17
HoeHoe komkom ikik in dein de baarmoederbaarmoeder??
•• VaginaleVaginale plooiplooi en cervixen cervix passerenpasseren
•• CervixCervix ligtligt alsals eeneen tuitjetuitje in dein de voorstevoorste
vaginavagina
•• LengteLengte vagina 10vagina 10--30 cm!30 cm!
NoorweegseNoorweegse cathetercatheter

18. 18

19. 19
NoorweegseNoorweegse cathetercatheter
Noorweegse catheter klein
cervix baarmoeder
lichaam
hoorn
InseminatieInseminatie NoorweegseNoorweegse cathetercatheter ::
Pas op!Pas op!
•• Naast de cervixNaast de cervix
•• In de blaasIn de blaas
•• Door de vaginawandDoor de vaginawand

20. 20
BasisBasis--setset transcervicaletranscervicale inseminatieinseminatie
TranscervicaleTranscervicale inseminatie vervolginseminatie vervolg
•• Optiek enOptiek en
geleidingshulsgeleidingshuls
•• Lichtbron enLichtbron en
cameracamera
•• FlexibeleFlexibele cathetercatheter
•• Steriel inbrengenSteriel inbrengen
•• Niet in de blaas!Niet in de blaas!

21. 21

22. 22
Voordelen voor de fokkerijVoordelen voor de fokkerij
•• AlgemeenAlgemeen: meer uitwisseling genetisch: meer uitwisseling genetisch
materiaal mogelijkmateriaal mogelijk
•• Vers verdundVers verdund: goed en succesvol alternatief: goed en succesvol alternatief
voor reizen met de teef of reuvoor reizen met de teef of reu
•• InvriezenInvriezen::-- opslag van genetisch materiaalopslag van genetisch materiaal
voor de toekomstvoor de toekomst
-- mogelijkheid van genenbank per rasmogelijkheid van genenbank per ras
-- import/export van spermaimport/export van sperma
van of naar verre landenvan of naar verre landen
KynologischeKynologische
overtuiging/misvattingenovertuiging/misvattingen
1.1. De eerste sprong na lange dekrust is minder vanDe eerste sprong na lange dekrust is minder van
kwaliteitkwaliteit
2.2. Reu die niet veel dekt heeft slechter spermaReu die niet veel dekt heeft slechter sperma
3.3. Koppeling is wel/niet nodig voor bevruchtingKoppeling is wel/niet nodig voor bevruchting
4.4. Hoe langer gekoppeld des te beter de dekkingHoe langer gekoppeld des te beter de dekking
5.5. HerpesinfektiesHerpesinfekties worden altijd overgebracht doorworden altijd overgebracht door
dekkingdekking
6.6. Mijn reu kan precies aangeven wanneer de teefMijn reu kan precies aangeven wanneer de teef
optimaal isoptimaal is
7.7. Reu metReu met éééén bal kan wel/niet bevruchtenn bal kan wel/niet bevruchten
8.8. Bal kan na een jaar nog afdalenBal kan na een jaar nog afdalen
9.9. Bal in buik moet wel/niet geopereerd wordenBal in buik moet wel/niet geopereerd worden
10.10. Voorhuid moet ontsmet worden voor/na de dekkingVoorhuid moet ontsmet worden voor/na de dekking
11.11. Het sperma is 95% dus de reu is prima vruchtbaarHet sperma is 95% dus de reu is prima vruchtbaar

23. 23
www.dierenkliniekeersel.comwww.dierenkliniekeersel.com
www.cryolab.nlwww.cryolab.nl