1. Patellaluxatie: meer dan alleen een losse knie!Patellaluxatie: meer dan alleen een losse knie!
Lezing Maarsbergen
Chihuahua/Mopshonden liefhebbers
18 november 2007
Maarten Kappen
Kliniek voor Gezelschapsdieren Eersel
Programma vanmiddag
1. Intro
2. Wat is patellaluxatie?
3. Hoe ontstaat het
4. Wat kunnen we eraan doen
5. Belang voor de fokkerij
6. Conclusie
7. Vragen
2. Overzicht Kniegewricht
Introductie
• Sinds 1984 als dierenarts
werkzaam
• 1e en 2e lijnskliniek in Eersel:95%
honden
• Aandachtsvelden: orthopedie,
chirurgie, radiologie, echografie en
gyneacologie
• 1997 oprichting Cryolab
3. Een losse knie(schijf) alleen?
1. Afwijkende hals van bovenbeen
2. Afwijkende stand heupgewricht
3. Torsie bovenbeen
4. Misvorming bovenbeenuiteinde
5. Misvorming onderbeen
6. Torsie onderbeen
7. Bovenbeenspieraanhechting
niet goed in lijn
8. Bovenbeenspierspanning te
laag
9. Kniepeesaanhechting
onderbeen afwijkend
10. Groeve knieschijf te ondiep
11. Arthrose kniegewricht
12. Verscheuring kniebanden
13. Verscheuring kruisbanden
14. Meniscusletsel
15. Te hoog ‘rijdende’ knieschijf
16. (Ehlers-Danlos)
Intro
• Veel voorkomend
• 75% naar binnenkant, 25% naar buitenkant
• 50% beiderzijds
• Teven 1.5 x zoveel als reuen
• Kleine én grote rassen
• Vanaf geboorte tot later in leven
• Aangeboren én erfelijk
• Incidenteel traumatisch
• NB: 15% heeft óók een voorste kruisband letsel
4. Wat is patellaluxatie?
• Een orthopedische groei- of
ontwikkelingsstoornis die leidt tot het incidenteel
of permanent uit de groeve raken van de
knieschijf
• Veroorzaakt kreupelheid, ongemak, pijn,
arthrose
• Afhankelijk van onderzoekers:
a) 2 vormen
b) 4 graden
Orthopedische groeistoornissen
• HD, ED, OCD, enostosis, craniomand.ost.,
Voorstr kruisband letsels, etc
• Aangetoonde rasgevoeligheid: genetische
invloed waarschijnlijk
• OFA: database voor Patellaluxatie
5. 2 vormen
1. Habituele patellaluxatie: af en toe
schiet hij eruit, vaak op latere leeftijd cq
groeifase, goed te corrigeren
2. Permanente patellaluxatie: mogelijk
vanaf de geboorte, grote afwijkingen
skelet, lastiger te corrigeren
4 graden:Singleton (anatomie) of
Putnam (palpatie/voelen)
1. Patella normaal op zijn plaats, met moeite te luxeren,
komt altijd weer terug in groeve, nauwelijks of niet
kreupel, zeer geringe deformiteit.
2. Patella door manipuleren uit en in de groeve te krijgen,
soms door buigen en strekken. Geringe
botafwijkingen, soms trekken met been, soms
erger.15-30 graden deviatie tt
3. Patella permanent naast de groeve, er wel op te
krijgen, maar gaat automatisch weer terug. Grotere
botafwijkingen, O-benen. 30-60 graden deviatie tt
4. Patella permanent naast de groeve, niet te reponeren.
Grote deformiteiten, geen of zeer ondiepe groeve.
Continu kreupel of niet belasten. 60-90 graden tt
6. •
Hoe komt het zover?
• Spierspanning quadriceps
groep onevenwichtig
• Hoek aanhechting
quadriceps-spieren niet
goed
• Hoeking en stand
bovenbeenkop afwijkend
• Torsie bovenbeen
7. Dus hoe is het vast te stellen?
1. Op de onderzoekstafel: voelen bij ontspannen staande
en liggende hond
2. Soms op de rug liggend tijdens stevige manipulatie
3. Additioneel en met name graad 3 en 4: rontgenfoto’s
craniocaudaal (voor-achter)
4. Wetenschap: MRI, CTscan, Rontgenfoto’s
5. In de toekomst: DNA onderzoek
Vanaf welke leeftijd kunnen we de diagnose stellen?
• Soms vanaf geboorte al vaststelbaar
maar moet minimaal voor de fokrijpe
leeftijd.
• OFA database: minimaal 12 maanden
• Chihuahua : 5.6 % lijders
• Mops: 8.4 % lijders
• (Labrador: 14.2, Am.Cocker
Spaniel:22.4, Yorksh.Terrier: 13.4)
• Herhalen op latere leeftijd!
8. Kan ik vaststellen of het erfelijk dan wel traumatisch is?
• Als er vormafwijkingen zijn en een
vlakkere groeve dan is het ws erfelijk
• Acute verscheuring van de zijdelingse
band met enorme zwelling dan
traumatisch (zeer zelden)
• Verreweg de meeste gevallen hebben een
erfelijke basis!
9. Behandeling afhankelijk van:
• Leeftijd
• Ernst van de klachten
• Graad van patellaluxatie
• Ernst van de misvormingen en standafwijkingen
Behandelingen:
1. Conservatief: fysio/nsaids/glucosaminen etc
2. TTT: tuberositas tibia transpositie
3. Groeve aanpassen: wig of blokvormig
4. Spanningsvermindering van band binnenzijde
5. Spanningsverhoging van contralaterale band
6. Botcorrecties
7. Spieraanhechting verplaatsen
10. Doel van de chirurgische behandeling
• Herstel van normale
krachtenlijn van de
quadricepsgroep-
spieren
• Herstel van de correcte
ligging in de groeve en
stabiliteit van de
knieschijf
Graad 3/4
13. Tuberositas Tibia Transpositie: scheenbeen punt
verplaatsing: kniepees-aanhechting verplaatsing:
Losbeitelen en opnieuw vastzetten van de
aanhechting van de kniepees op het scheenbeen
15. Beencorrecties
Belang voor de fokkerij:
• Erfelijke faktor
• Polygeen probleem ws
• Verschillende rassen, verschillende
pathogenese
• Eenvoudig vast te stellen voor de fokrijpe leeftijd
in de meeste gevallen
• Alle fokdieren, meerdere generaties
• Bepaalde mate van subjektiviteit van test :
nadeel
• Graad 1 t/m 4 uitsluiten?
• DNA?
16. Conclusie:
• Patellaluxatie komt veel voor, is relatief
eenvoudig te diagnosticeren, kan in de
meeste gevallen goed behandeld worden,
is erfelijk, waarschijnlijk polygeen, en dus
via gericht fokbeleid op den duur uit te
bannen.
• Genetic problems of Chihuahuas include:
collapsing trachea,corneal dystrophy (annual
CERF exams should be done in all breeding
dogs, regardless of breed), entropion, Factor VIII
deficiency, glaucoma, PSS, hydrocephalus,
hypoplasia of dens,hypothyroidism, iris atrophy,
KCS,lens luxation,mitral valve defects,neuronal
ceroid lipofuscinosis,patellar
luxation,cryptorchidism (check the littermates,
uncles, etc), PRA.
