SlideShare a Scribd company logo
SENYAWA AROMATIK
(Benzena & Turunannya)
Senyawa Aromatik
Alkana CnH2n+2 C6H14 (Hidrokarbon Jenuh)
Alkena CnH2n C6H12
(Hidrokarbon Tak Jenuh)
Alkuna CnH2n-2 C6H10
Benzena - C6H6
Hidrokarbon TakJenuh
(terdapat ikatan rangkap)
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc.
Kenyataan tentang Benzena ~
dibandingkan dengan alkena
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc.
Pereaksi Alkena Benzena
Br2 adisi substitusi
HCl adisi substitusi
KMnO4 teroksidasi tak teroksidasi
Model Orbital untuk Benzena
• Benzena menurut teori orbital :
– Semua atom berada pada bidang datar
– Semua atom C memiliki orbital hibrida sp2
(sebanyak tiga)
– 2 orbital sp2 dari tiap C overlap dg orbital sp2
dari dua C berdekatan membentuk ikatan
σ(sp2-sp2) dan 1 orbital sp2 dari tiap C
overlap dg orbital 1s dari atom H
membentuk ikatan σ(sp2-1s)
– Tiap C memiliki orbital p terisi 1 elektron
yang terletak ⊥terhadap bidang datar tsb.
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 4
⇒ Memenuhi syarat ikatan delokal (meliputi lebih
dari dari 2 atom)
∴ benzena memiliki orb. delokal yang meliputi
ke-6 atom karbon
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 5
Struktur resonansi
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 6
Aromatisitas (ketentuan Hückel)
• Senyawa aromatis adalah senyawa siklis
yg memiliki sistem ikatan ganda dua
terkonjugasi dengan jumlah elektron
π = (4 n + 2)
• n = bilangan bulat = 0, 1, 2, 3, . . ., ∞
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 7
Tata nama
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 8
Gugus alkil/aril penting :
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 9
Energi Resonansi pada Benzena
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 10
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 11
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 12
Substitusi elektrofilik aromatik
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 13
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 14
Gugus pengaktif & pendeaktif cincin
Data percobaan kecepatan relatif terhadap nitrasi benzena :
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 15
Gugus pengarah orto, para & meta
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 16
• Pengarah orto,
para (gugus
pemberi elektron) :
Pengarah meta
(gugus penarik
elektron :
Bagaimana fakta tersebut dapat diterangkan?
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 17
Nitrasi toluena (tinjauan ion benzenonium)
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 18
• orto, para melibatkan pembentukan karbokation tersier
• Meta tidak melibatkan pembentukan karbokation
tersier
∴
Ion benzenonium akibat serangan pada orto, para
adalah lebih stabil daripada ion benzenonium pada
serangan meta
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 19
Nitrasi nitrobenzena
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 20
• orto, para melibatkan benzenonium ion dengan muatan
⊕ ⊕berdampingan -> tidak stabil
• Meta tidak ditemui hal serupa
∴
Ion benzenonium yang terlibat pada serangan
meta adalah lebih stabil daripada ion benzenonium
pada serangan orto dan para
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 21
Secara Umum :
Pengarah Orto :
Gugus alkil dan gugus
yang mempunyai atom
dg pasangan elektron
bebas terletak
berdampingan dg
cincin benzena
Pengarah Meta :
Gugus yang mempunyai
atom pengemban muatan
parsial + terletak
berdampingan dg cincin
benzena
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 22
Pembuatan asam m-klorobenzenasulfonat
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 23
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 24
Senyawa Aromatik Heterosiklik
• Mengandung atom hetero (N, O, S) pd cincinnya
Fakta : Aromatis
Kelima atom C adlh sp2
dg 5 el. pada 5 orbital
p yg berjajar.
Untuk memenuhi
aromatisitas hanya
butuh 1 elektrin dari
orb. p atom N
Delokalisasi tdk
melibatkan pasangan
elektron (orb. isi dua)
dari N
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 25
• Fakta : aromatis
• Untuk memenuhi
aromatisitas, 2 elektron
orb. p atom N
diperlukan untuk
delokalisasi
• Akibat : N merupakan
basa sangat lemah dan
tidak bereaksi dg asam
encer
Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 26

More Related Content

What's hot

2. mekanisme substitusi nu
2. mekanisme substitusi nu 2. mekanisme substitusi nu
2. mekanisme substitusi nu
Nhia Item
 
Revisi artikel reaksi substitusi nukleofilik dwi karyani 1313031019
Revisi artikel reaksi substitusi nukleofilik dwi karyani 1313031019Revisi artikel reaksi substitusi nukleofilik dwi karyani 1313031019
Revisi artikel reaksi substitusi nukleofilik dwi karyani 1313031019
Dwi Karyani
 
Isokuinolin (isoquinoline)
Isokuinolin (isoquinoline)Isokuinolin (isoquinoline)
Isokuinolin (isoquinoline)
Gustia Ningsih
 
Nukleofilik dan elektrofilik_by:echang
Nukleofilik dan elektrofilik_by:echangNukleofilik dan elektrofilik_by:echang
Nukleofilik dan elektrofilik_by:echangreza_kaligis
 
Senyawa Heterosiklik
Senyawa HeterosiklikSenyawa Heterosiklik
Senyawa HeterosiklikIndra Lasmana
 
Reaksi interkon gugus fungsi (igf) suyatno-unesa
Reaksi interkon  gugus fungsi (igf) suyatno-unesaReaksi interkon  gugus fungsi (igf) suyatno-unesa
Reaksi interkon gugus fungsi (igf) suyatno-unesa
suyatnosutoyo
 

What's hot (9)

2. mekanisme substitusi nu
2. mekanisme substitusi nu 2. mekanisme substitusi nu
2. mekanisme substitusi nu
 
metabolisme
metabolismemetabolisme
metabolisme
 
Alkana
AlkanaAlkana
Alkana
 
Revisi artikel reaksi substitusi nukleofilik dwi karyani 1313031019
Revisi artikel reaksi substitusi nukleofilik dwi karyani 1313031019Revisi artikel reaksi substitusi nukleofilik dwi karyani 1313031019
Revisi artikel reaksi substitusi nukleofilik dwi karyani 1313031019
 
Isokuinolin (isoquinoline)
Isokuinolin (isoquinoline)Isokuinolin (isoquinoline)
Isokuinolin (isoquinoline)
 
Nukleofilik dan elektrofilik_by:echang
Nukleofilik dan elektrofilik_by:echangNukleofilik dan elektrofilik_by:echang
Nukleofilik dan elektrofilik_by:echang
 
Asam nukleat 6
Asam nukleat 6Asam nukleat 6
Asam nukleat 6
 
Senyawa Heterosiklik
Senyawa HeterosiklikSenyawa Heterosiklik
Senyawa Heterosiklik
 
Reaksi interkon gugus fungsi (igf) suyatno-unesa
Reaksi interkon  gugus fungsi (igf) suyatno-unesaReaksi interkon  gugus fungsi (igf) suyatno-unesa
Reaksi interkon gugus fungsi (igf) suyatno-unesa
 

Bab+4+senyawa+aromatik

  • 2. Senyawa Aromatik Alkana CnH2n+2 C6H14 (Hidrokarbon Jenuh) Alkena CnH2n C6H12 (Hidrokarbon Tak Jenuh) Alkuna CnH2n-2 C6H10 Benzena - C6H6 Hidrokarbon TakJenuh (terdapat ikatan rangkap) Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc.
  • 3. Kenyataan tentang Benzena ~ dibandingkan dengan alkena Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. Pereaksi Alkena Benzena Br2 adisi substitusi HCl adisi substitusi KMnO4 teroksidasi tak teroksidasi
  • 4. Model Orbital untuk Benzena • Benzena menurut teori orbital : – Semua atom berada pada bidang datar – Semua atom C memiliki orbital hibrida sp2 (sebanyak tiga) – 2 orbital sp2 dari tiap C overlap dg orbital sp2 dari dua C berdekatan membentuk ikatan σ(sp2-sp2) dan 1 orbital sp2 dari tiap C overlap dg orbital 1s dari atom H membentuk ikatan σ(sp2-1s) – Tiap C memiliki orbital p terisi 1 elektron yang terletak ⊥terhadap bidang datar tsb. Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 4
  • 5. ⇒ Memenuhi syarat ikatan delokal (meliputi lebih dari dari 2 atom) ∴ benzena memiliki orb. delokal yang meliputi ke-6 atom karbon Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 5
  • 6. Struktur resonansi Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 6
  • 7. Aromatisitas (ketentuan Hückel) • Senyawa aromatis adalah senyawa siklis yg memiliki sistem ikatan ganda dua terkonjugasi dengan jumlah elektron π = (4 n + 2) • n = bilangan bulat = 0, 1, 2, 3, . . ., ∞ Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 7
  • 8. Tata nama Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 8
  • 9. Gugus alkil/aril penting : Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 9
  • 10. Energi Resonansi pada Benzena Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 10
  • 11. Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 11
  • 12. Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 12
  • 13. Substitusi elektrofilik aromatik Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 13
  • 14. Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 14
  • 15. Gugus pengaktif & pendeaktif cincin Data percobaan kecepatan relatif terhadap nitrasi benzena : Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 15
  • 16. Gugus pengarah orto, para & meta Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 16
  • 17. • Pengarah orto, para (gugus pemberi elektron) : Pengarah meta (gugus penarik elektron : Bagaimana fakta tersebut dapat diterangkan? Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 17
  • 18. Nitrasi toluena (tinjauan ion benzenonium) Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 18
  • 19. • orto, para melibatkan pembentukan karbokation tersier • Meta tidak melibatkan pembentukan karbokation tersier ∴ Ion benzenonium akibat serangan pada orto, para adalah lebih stabil daripada ion benzenonium pada serangan meta Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 19
  • 20. Nitrasi nitrobenzena Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 20
  • 21. • orto, para melibatkan benzenonium ion dengan muatan ⊕ ⊕berdampingan -> tidak stabil • Meta tidak ditemui hal serupa ∴ Ion benzenonium yang terlibat pada serangan meta adalah lebih stabil daripada ion benzenonium pada serangan orto dan para Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 21
  • 22. Secara Umum : Pengarah Orto : Gugus alkil dan gugus yang mempunyai atom dg pasangan elektron bebas terletak berdampingan dg cincin benzena Pengarah Meta : Gugus yang mempunyai atom pengemban muatan parsial + terletak berdampingan dg cincin benzena Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 22
  • 23. Pembuatan asam m-klorobenzenasulfonat Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 23
  • 24. Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 24
  • 25. Senyawa Aromatik Heterosiklik • Mengandung atom hetero (N, O, S) pd cincinnya Fakta : Aromatis Kelima atom C adlh sp2 dg 5 el. pada 5 orbital p yg berjajar. Untuk memenuhi aromatisitas hanya butuh 1 elektrin dari orb. p atom N Delokalisasi tdk melibatkan pasangan elektron (orb. isi dua) dari N Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 25
  • 26. • Fakta : aromatis • Untuk memenuhi aromatisitas, 2 elektron orb. p atom N diperlukan untuk delokalisasi • Akibat : N merupakan basa sangat lemah dan tidak bereaksi dg asam encer Prof. Dr. Jumina & Robby Noor Cahyono, S.Si., M.Sc. 26