Δ' τάξη 3ο Δ.Σ. Παλλήνης

1. Ποντιακός Ελληνισμός
Λιλίτσα Φράγκου
Δ΄1
3ο Δ.Σ Παλλήνης

2. Γεωγραφική θέση του
Πόντου
Ο Πόντος είναι γενικώς η ονομασία της γεωγραφικής περιοχής των ΒΑ
ακτών της Μικράς Ασίας, η παράλια περιοχή της Καππαδοκίας, ανατολικά
της Παφλαγονίας, η οποία σήμερα ανήκει στην Τουρκία.
Η παρουσία των Ελλήνων στην περιοχή αυτή χρονολογείται από τους
μυθικούς χρόνους, την εποχή του χαλκού. Ο Πόντος, μέχρι το 1923
κατοικούνταν, σε σημαντικό ποσοστό, από ελληνόφωνους χριστιανικούς
πληθυσμούς.

3. Ποντιακά μουσικά όργανα
Αγγείο - τουλούμ' - τουλουμπάς
Το αγγείο ήταν ένα από τα πιο διαδεδομένα όργανα
στον Ανατολικό Πόντο και ανήκε στη οικογένεια των
πνευστών. Το όργανο αυτό το κατασκεύαζε συνήθως
ο ίδιος ο οργανοπαίχτης και το καταλληλότερο
δέρμα για την κατασκευή του ήταν το δέρμα της
κατσίκας.
Αποτελείται από 4 μέρη: τη στομωτήρα ή φυσερόν,
το ποστ’ (δέρμα ζώου, ασκί), το αγγόξυλον ή ναβ και
τα τσιμπόνια.

4. Ταούλ - νταούλι
Είναι το κυρίαρχο όργανο συνοδείας του ζουρνά, του
αγγείου και σπανιότερα του κεμεντζέ. Το χρησιμοποιούσαν
κυρίως στους ανοιχτούς χώρους λόγω της μεγάλης του
ηχητικής έντασης.
Το ξύλο που χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή του ήταν
καστανιά, την οποία θεωρούσαν ότι παράγει τον καλύτερο
ήχο.
Στις δύο βάσεις τοποθετούσαν τα δέρματα, που συνήθως
ήταν γίδας, τράγου ή σπανιότερα προβάτου.

5. Ποντιακή
λύρα
Η ποντιακή λύρα, είναι έγχορδο μουσικό όργανο το οποίο παίζεται
κυρίως από Έλληνες του Πόντου. Το όργανο ανήκει στην κατηγορία των
εγχόρδων τοξοτών μουσικών οργάνων, δηλαδή, των εγχόρδων που
χειρίζονται με τόξο (κοινώς δοξάρι, ποντιακά: τοξάρ). Συνήθως, παίζεται
με συνοδεία άλλου ενός οργάνου. Το μήκος της κυμαίνεται από 55 μέχρι
60 εκατοστά.

6. Ποντιακή γλώσσα
▪ H Ποντιακή διάλεκτος ή Ποντιακή γλώσσα
είναι η γλώσσα των Ποντίων που κατοικούσαν
στις νότιες-νοτιοανατολικές ακτές και στα
ρωσικά παράλια της Μαύρης Θάλασσας.
Σήμερα, τα Ποντιακά ομιλούνται από τους
απογόνους των προσφύγων που κατέφυγαν
στην Ελλάδα.
▪ Κατά κάποιους γλωσσολόγους, η ποντιακή
διάλεκτος αποτελεί συνέχεια της αρχαίας
ελληνικής καθώς διατηρεί πολλές λεξιλογικές,
γραμματικές, συντακτικές και φωνολογικές
ομοιότητες με την αρχαία Ιωνική διάλεκτο.

7. Παραδοσιακές φορεσιές του Πόντου
Οι φορεσιές του Πόντου διαφέρουν από περιοχή σε
περιοχή. Στα μεγάλα αστικά κέντρα οι στολές ήταν
διαφορετικές από αυτές των χωριών. Στα χωριά με
μεγάλο υψόμετρο οι φορεσιές ήταν βαριές για να
προστατεύουν από το κρύο.
Στις περισσότερες περιοχές, οι γυναικείες φορεσιές ήταν
μακριές μέχρι τον αστράγαλο. Πάντα, οι γυναίκες στόλιζαν
τις φορεσιές τους με διάφορα κοσμήματα. Γενικότερα, τα
κοσμήματα και τα χρώματα κυριαρχούσαν στη γυναικεία
ποντιακή φορεσιά.
Η ανδρική φορεσιά δεν είχε πολλά χρώματα και
κεντήματα. Ήταν σκουρόχρωμη, συνήθως μαύρη ή γκρι.
Πολλές φορές οι άνδρες φορούσαν ασημένια κοσμήματα
στο λαιμό.

8. Ποντιακά
τραγούδια
Τα ποντιακά τραγούδια, υμνούν την
ποντιακή γη και τις ομορφιές της.
Εκφράζουν την ομορφιά και την χαρά της
ζωής αλλά και τον πόνο. Συχνά έχουν θέμα
τον ξεριζωμό από την πατρίδα και την
νοσταλγία της.
Περνούν από γενιά σε γενιά και μέσω
αυτών διατηρείται η παράδοση των
προγόνων, έτσι παραμένουν διαχρονικά.

9. Γενοκτονία των Ποντίων
1η φάση
Οι Τούρκοι με πρόσχημα την «ασφάλεια του κράτους» εκτοπίζουν ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού
πληθυσμού στην μικρασιατική ενδοχώρα, μέσω των λεγόμενων «ταγμάτων εργασίας». Οι άνδρες που
επιτάχθηκαν από τους Τούρκους δούλευαν σε λατομεία, ορυχεία και στη διάνοιξη δρόμων, κάτω από
εξοντωτικές συνθήκες με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να πεθάνουν από πείνα, κακουχίες και αρρώστιες.
2η φάση
Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα για να ξεκινήσει τη δεύτερη και πιο
άγρια φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας, υπό την καθοδήγηση των γερμανών και σοβιετικών συμβούλων του.
Οι πόλεις και τα χωριά κάηκαν, οι χωρικοί σφάχτηκαν, ατιμάστηκαν, εξορίστηκαν ή έφευγαν ομαδικά στα
δάση και στα βουνά ενώ όσοι άνδρες συλλαμβάνονταν προωθούνταν στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας. Οι
Ελληνοπόντιοι που έχασαν τη ζωή τους από «τουρκικό σπαθί» ξεπέρασαν τους 200.000.
Το 1994, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης για τη
Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού.

10. Βιβλιογραφία
• https://www.sansimera.gr/
• https://el.wikipedia.org/
• http://www.pontos-news.gr/