ความคืบหน้าเรื่อง”การดำเนินการแก้ปัญหาและเยียวยาภายหลังน้ำลดในพื้นที่จังหวัดนครราชสีมา ภายใต้ความร่วมมือของภาคประชาชน ภาครัฐ ภาคเอกชน,องค์กรอิสระ และภาคสื่อมวลชน แบบบูรณาการเพื่อความยั่งยืน (Korat Model)” ผู้สรุป : กลุ่มเครือข่ายเพื่อสังคมโคราช(CSR Korat)

1. ความคืบหน้าเรื่อง “การดาเนินการแก้ปัญหาและเยียวยา
ภายหลังน้าลดในพื้นที่จังหวัดนครราชสีมา ภายใต้ความ
ร่วมมือของภาคประชาชน ภาครัฐ ภาคเอกชน,องค์กร
อิสระ และภาคสื่อมวลชน แบบบูรณาการเพื่อความยั่งยืน
(Korat Model)”
ผู้ประสานงานโครงการ : กลุ่มเครือข่ายเพื่อสังคมโคราช(CSR Korat)

2. เกณฑ์การเลือกพื้นที่ดังนี้
• เป็นพื้นที่ประสบอุทกภัย ทั้งทรัพย์สิน และพืชผลการเกษตร และเป็นพื้นที่แรก ๆ
ที่ประสบอุทกภัย
• ชุมชนมีความเข้มแข็ง มีความพร้อมที่จะสามารถรวมกลุ่มและจัดการแก้ไขปัญหา
ร่วมกัน โดยใช้หลักการพึ่งพาตนเอง
• มีพื้นที่การเกษตรที่จาเป็นต้องมีการแก้ปัญหาอย่างเร่งด่วน เมื่อดาเนินการแก้ไข
ปัญหาเบื้องต้นแล้ว สามารถนามาใช้เป็นกรอบแนวคิดให้กับพื้นที่อื่น ๆ ได้
• ระดับอาเภอมีแผนเบื้องต้น ในการแก้ไขปัญหา และมีการเก็บข้อมูลเบื้องต้นไว้แล้ว
• มีทีมผู้ประสานงานในพื้นที่ ที่สามารถเชื่อมต่อและเก็บข้อมูลพื้นที่เพิ่มเติมได้
ตลอดเวลา

3. ประกอบไปด้วย 4 หมู่บ้านได้แก่
บ้านดอนมะนาว,
บ้านปรางเก่า
บ้านหัวสระ,
บ้านถนนนาดี
ตาบลกุดน้อย อาเภอสีคิ้ว จังหวัดนครราชสีมา

5. ความเป็นมา
• พื้นที่ที่เลือกทาเป็นกรณีตัวอย่าง เป็นพื้นที่เกษตร ที่อยู่ในเขต
ชลประทาน มีคลองชลประทานปูนเพื่อทดน้าเข้าพื้นที่นา เพื่อทานาปรัง
แต่เนื่องจาก 3 ปีที่ผ่านมาประสบปัญหาเรื่องน้าในเขื่อนลาตะคองไม่
เพียงพอ จึงไม่สามารถทานาปรังได้ชาวบ้านในพื้นที่จึงได้ทานาปี และ
สภาพคลองชลประทานเดิมไม่สามารถใช้การได้เนื่องจากมีวัชพืชขึ้นปก
คลุมและไม่มีน้า ภายหลังจากอุทกภัย นาข้าวบริเวณนี้เสียหายเกือบ
ทั้งหมด ทางอาเภอและชาวบ้านจึงได้มีการเตรียมการลอกคลอง
ชลประทานเดิม และขอน้าจากชลประทาน เพื่อจะทานาปรังทดแทน
โดยจะต้องปลูกข้าวครั้งใหม่ให้ทันภายในเดือนธันวาคม และจะสามารถ
เก็บเกี่ยวได้ในช่วงเดือนเมษายน

6. จานวนครัวเรือนและพื้นที่ ที่ประสบอุทกภัย
- จานวนผู้ประสบอุทกภัยและอยู่ในพื้นที่ชลประทาน
จานวน 139 ครัวเรือน
-พื้นที่ ที่สามารถทานาปรังได้ตามแนวคิด Korat Model
จานวน 2,116 ไร่

7. ข้อเท็จจริงจากการลงพื้นที่ศึกษา
• จากการเก็บข้อมูลพบว่า สิ่งที่ชาวบ้านกังวลมากที่สุด คือเรื่องพื้นที่
การเกษตรที่เสียหาย เนื่องจากเป็นวิถีชีวิตหลักของชาวนา หากไม่มี
ข้าว นั่นหมายความว่า ครัวเรือนนั้น ๆ จะไม่มีรายได้ตลอดปี และไม่มี
ข้าวสาหรับบริโภคตลอดปีเช่นกัน อีกทั้งยังไม่สามารถชาระหนี้ที่กู้ยืม
มาทาการเกษตรได้ อาจจะนามาซึ่งการกู้หนี้นอกระบบ

8. • ภาคแรงงานเกษตรที่ทานาในปัจจุบัน เป็นคนชรา ที่ส่วนมากบุตร
หลานจะเดินทางไปทางานที่อื่น ข้อเท็จจริงข้อนี้อาจจะส่งผลในแง่
ของวิธีการทานา ซึ่งชาวนาส่วนมากยืนยันว่า ไม่มีแรงงานเพียง
พอที่จะทานาดาได้ต้องทานาหว่านเท่านั้น
ข้อเท็จจริงจากการลงพื้นที่ศึกษา

9. • ชาวบ้านในพื้นที่ศึกษา มีความเข้าใจเกี่ยวกับการรับความช่วยเหลือใน
รูปแบบของการพึ่งหาตนเอง เนื่องจากมีการรวมกลุ่มสร้างความเข้าใจ
ร่วมกัน โดยทางอาเภอเป็นผู้ประสานและสร้างความเข้าใจผ่านผู้นา
ชุมชน
• มีการรวมกลุ่มเบื้องต้น ในรูปของกรรมการหมู่บ้าน ทั้งนี้ หากมีการ
ให้ความช่วยเหลือ น่าจะมีการรวมกลุ่มเพื่อบริหารจัดการได้เอง โดย
อาศัยคาแนะนาจากผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง
ข้อเท็จจริงจากการลงพื้นที่ศึกษา

10. ความคืบหน้าของการดาเนินงานในปัจจุบัน
• ภาครัฐ
‟ ผู้ประสานงาน : เจ้าพนักงานฝ่ ายปกครอง อาเภอสีคิ้ว
„ - มีการเก็บข้อมูลผู้ประสบภัยไว้แล้วทั้งหมด มีการจัดทาเป็นฐานข้อมูล แบ่งเป็น
พื้นที่เขตชลประทาน และนอกเขตชลประทาน สาหรับในพื้นที่ตัวอย่างซึ่งเป็น
เขตชลประทานนั้น มีผู้เสียหาย 139 ครัวเรือน พื้นที่เสียหายที่จะใช้เป็นพื้นที่
ศึกษาเพื่อทานาปรังตามแนวคิดของ Korat Model ทั้งหมด 2,126 ไร่โดยเตรียม
ดาเนินการเป็นโครงการนาร่องชื่อโครงการ “กู้นา ฝ่าวิกฤติ”
„ - มีการลงพื้นที่ทาความเข้าใจกับชาวบ้านในเรื่องของการรับความช่วยเหลือ
แบบพึ่งพาตนเอง
„ - มีการจัดเตรียมหาแหล่งซื้อพันธุ์ข้าวและสถานที่จัดเก็บ ในกรณีที่ได้รับ
บริจาคเป็นเงินหรือ เมล็ดพันธุ์ โดยทางอาเภอสามารถมีความพร้อมในการเป็นผู้
ประสานในการจัดซื้อเมล็ดพันธุ์ได้

11. ภาครัฐ
- จัดเตรียมการให้คาแนะนา ในการบริหารจัดการพันุ์ข้าวที่ได้
รับมาในรูปแบบของการยืม-คืน
• - ประสานขอความร่วมมือกับกรมชลประทาน เพื่อปล่อยน้าใน
การทาการเกษตร
• - จัดเตรียมการให้ความช่วยเหลือในพื้นที่อื่น ๆ ที่ไม่สามารถทานา
ปรังได้หรืออยู่นอกเขตชลประทาน
ความคืบหน้าของการดาเนินงานในปัจจุบัน

12. • ภาคเอกชนและองค์กรอิสระ
– ผู้ประสานงาน : CSR Korat
– มีการลงพื้นที่คุยกับชาวบ้าน และประชุมร่วมกับฝ่ายปกครอง เพื่อหารือแนวทางแก้ไข
ปัญหาร่วมกัน
– สรุปความต้องการ ส่งต่อข้อมูล โดยสรุปความต้องการของพื้นที่มีดังต่อไปนี้
• พันธุ์ข้าวนาปรัง ไวแสง ระยะเก็บเกี่ยวประมาณ 3 เดือน (ใช้จริงประมาณ 46 ตัน
มีผู้บริจาคแล้วประมาณ 12 ตัน),(คลังพลาซ่ามูลนิธิชุมชนไทย,etc.)
• นักวิชาการ ที่สามารถลงมาให้ความรู้กับชาวบ้านได้ในการทานาปรังเพื่อเพิ่ม
ผลผลิต(มทส,etc.)
• บริษัทเอกชนที่มีความรู้และเครื่องจักร เพื่อลงมาให้ความรู้กับเกษตรกร ในการทา
นาปรัง(Kubota, etc.)
• ประสานงานกับอาเภอ และเอกชนในเรื่องอาชีพเสริมสาหรับพื้นที่นอกเขต
ชลประทาน (อยู่ระหว่างการเก็บข้อมูลและเลือกพื้นที่)
ความคืบหน้าของการดาเนินงานในปัจจุบัน

13. ภาคประชาชน
ผู้ประสานงาน : ผู้นาชุมชนและชาวบ้าน
มีการรวมกลุ่มกันขุดลอกคลองเพื่อเตรียมรับน้า
มีการรวมกลุ่มกันเพื่อคิดวิธีการบริหารจัดการกองทุนพันธุ์ข้าว หรือ
อาชีพเสริมอื่น ๆ
มีการจัดเตรียมขอซื้อพันธุ์ข้าว จากพื้นที่ข้างเคียงที่ไม่เสียหาย ใน
กรณีที่ความช่วยเหลือด้านเมล็ดพันธุ์ล่าช้า
ความคืบหน้าของการดาเนินงานในปัจจุบัน

14. • ภาคสื่อมวลชน
– อยู่ระหว่างการติดต่อและส่งข้อมูลเบื้องต้นให้กับสื่อมวลชน
– มีการประชาสัมพันธุ์และขอความรร่วมมือโดยการส่งข่าวสารทาง
• Face book, Email
ความคืบหน้าของการดาเนินงานในปัจจุบัน

15. พันธุ์ข้าวที่ต้องการ
• ข้าวนาปรังอายุสั้น ไวแสง อายุเก็บเกี่ยวประมาณ 90-120 วัน เช่น
• พันธุ์สุพรรณบุรี60
• สุพรรณบุรี 1
• ชัยนาท 1

16. • ประมาณ 40 ตัน
• ระดมได้แล้ว ประมาณ 20 ตัน จาก 3 ลักษณะ
-รับเป็นพันธุ์ข้าวจากมูลนิธิชุมชนไทย 3 เกวียน
-ได้รับบริจาคเงินมาซื้อพันธุ์ข้าว
-ซื้อพันธุ์ข้าวจากในพื้นที่ ที่ไม่ได้รับความเสียหาย
จานวนพันธุ์ข้าวที่ต้องการ

17. • กาหนดการการดาเนินการ โครงการ “กู้นาฝ่ าวิกฤติ” ภายใต้กรอบแนวคิด
• Korat model
• 18 พย. 53 ลงพื้นที่พูดคุยกับชาวบ้าน
• ประชุมหารือกับอาเภอ ในเรื่องแนวทางการดาเนินงาน
• 19-23 พย.53 ระดมพันธุ์ข้าวและเงินบริจาคพันธุ์ข้าว
• 24 พย. 53 สั่งซื้อพันธุ์ข้าวปลูก ,เตรียมการบริหารจัดการพันธุ์
ข้าว ปลูกที่ได้รับ
• 30 พย. 53 รับพันธุ์ข้าวปลูก ประสานงาน จัดเก็บ
• 7-8 ธค.53 ลงแขก หว่านข้าว
• เมษายน 54 เก็บเกี่ยวผลผลิต บริหารจัดการผลผลิต
• พฤษภาคม พูดคุย สรุป และหาวิธีดาเนินการเพื่อความยั่งยืน