Wnioski z Europejskiego Kongresu Gospodarczego 2017

1. WNIOSKI
DLA EUROPY
W Y D A W N I C T W O I X E U R O P E J S K I E G O K O N G R E S U G O S P O D A R C Z E G O
10-12 MAJA 2017
KATOWICE

2. O T W A R C I E
Witamy
w metropolii
W n i o s k i d l a E u r o p y 2 0 1 7
2

3. N
a czas każdej edycji Europejskiego Kongresu Gospo-
darczego Katowice stają się stolicą gospodarczej
Europy i jednym z najważniejszych miejsc debaty
o przyszłości europejskiej wspólnoty. Miasto i region
wciąż zmieniają swój tradycyjny charakter, stawiając na nowe
gałęzie przemysłu i usług, rozbudowując infrastrukturę, przy-
ciągając inwestorów.
Kongres ma swój udział w kształtowaniu nowego wize-
runku Katowic i Śląska.
– Kolejny, X Europejski Kongres Gospodarczy zostanie
zorganizowany w stolicy dwumilionowej metropolii śląsko-
-zagłębiowskiej – tak powitał kongresowych gości Marcin
Krupa, prezydent Katowic. Do utworzenia metropolii i prze-
mian w regionie nawiązał także, witając uczestników EEC,
Jarosław Wieczorek, wojewoda śląski, który przypomniał,
że ustawę metropolitalną zapowiedziała, właśnie z kongre-
sowej trybuny, w roku 2016 premier Beata Szydło.
Wojciech Saługa, marszałek województwa ślą-
skiego, z satysfakcją witał na sali znajome twarze:
– Wszyscy mamy EEC wpisane w nasze kalenda-
rze, a ci, którzy są z nami pierwszy raz, pożałują,
że nie byli tu wcześniej.
– W ramach Europejskiego Kongresu Gospodar-
czego w Katowicach rozmawiamy o tym, co jest
siłą Europy – o rynku, integracji i solidarności.
Wskazujemy też słabości Unii Europejskiej, po to,
by je przezwyciężać – podkreślił Wojciech Kuśpik,
prezes zarządu PTWP i inicjator Europejskiego
Kongresu Gospodarczego, wprowadzając do me-
rytorycznej części pierwszego dnia. – Kluczową
wartością Kongresu jest zróżnicowanie środowisk
i poglądów, ale głównymi jego twórcami i uczest-
nikami są przedsiębiorcy. Kongres przemawia
mocnym głosem środowisk gospodarczych.
E U R O P E J S K I K O N G R E S G O S P O D A R C Z Y 2 0 1 7
3

4. W n i o s k i d l a E u r o p y 2 0 1 7
P O G L Ą D Y
Europejski Kongres Gospodarczy (EEC) jak co roku zmierzył się
z najważniejszymi dylematami rozwoju europejskiej wspólnoty
i jej gospodarki. Przesłanie IX EEC, choć wielogłosowe, jest
jednoznaczne: akceptując różnice, spierając się o to, co i jak trzeba
zmienić, mierząc się z całkiem nowymi wyzwaniami, nie możemy
narażać na szwank fundamentów współpracy i wartości, które nas
łączą. Pomyślmy, jak lepiej wykorzystać europejskie atuty.
Debata o lepszej
4

5. E U R O P E J S K I K O N G R E S G O S P O D A R C Z Y 2 0 1 7
N
iech będzie jak dawniej – ta życzeniowa formuła już
w Europie nie działa. Przemiany polityczne, przechy-
lające się w kierunku populizmu, izolacjonizmu, pro-
tekcjonizmu w gospodarce – będą nadal wpływać na
warunki prowadzenia biznesu. Trudny do przewidzenia zestaw
skutków Brexitu dla wymiany gospodarczej, europejskiego ryn-
ku pracy, finansów czy hasło – Europa dwóch lub wielu prędko-
ści – skłaniają do refleksji nad integralnością Unii Europejskiej
dziś i jutro.
Niezależnie od braku przełomowych politycznych decyzji
nowy kontekst w Europie zyskują już teraz takie kwestie jak
migracje i wspólny rynek pracy, akces do wspólnej waluty
czy dalsze losy unijnej strategii spójności.
Ten zestaw tematów – o absolutnie fundamentalnym
znaczeniu – stanowił tematyczną oś Kongresu. Pytanie
o nową wizję Europy otwierało trzydniową debatę i powra-
cało w różnych wariantach, odsłonach i przybliżeniach.
Łączyć, nie dzielić
Europa jest niepewna swojej przyszłości, odczuwa skutki
podziałów i kryzysu zaufania – diagnozowali pierwsi dys-
kutanci Kongresu. Jednak integralności wspólnego rynku
nie można podważać – apelowano; zdecydowanie proeu-
ropejski i prorynkowy głos towarzyszył Kongresowi od sesji
inaugurującej.
Pierwszą ofiarą realizacji scenariuszy dzielenia Europy
byłby bowiem wspólny wolny rynek obejmujący 500 mln
obywateli – instrument budowania ich dobrobytu i rozwoju
przyszłości
Dzielenie Europy nie rozwiąże żadnego z jej
problemów, a stworzy nowe. Bez względu na
nieporozumienia Unia Europejska to kluczowy
kontekst budowania dobrobytu i rozwoju.
5

6. W n i o s k i d l a E u r o p y 2 0 1 7
6
R E K O M E N D A C J E
gospodarki. Szukając nowej Unii, nie możemy zepsuć tego,
co mamy. Potrzebujemy współpracy i odpowiedzialności,
ale także poczucia podmiotowości. Uczestniczenie w pro-
cesie integracji wymaga poczucia wpływu na kształt two-
rzonej struktury.
Europa musi znaleźć odpowiedź na pytanie, jak się zmie-
niać i który z uproszczonych scenariuszy przyjąć: wariant
odwrotu od integracji, trwania przy niej (z modyfikacjami)
lub odważnego pogłębienia tego procesu. Rozwiązanie
będzie zapewne hybrydowe. Unia musi jednak pokazać, że
umie rozwiązywać problemy, które dotykają jej mieszkań-
ców – by odzyskać zaufanie.
Europa – to wskazywano jako źródło nadziei – z kryzy-
sów wychodzi bardziej zintegrowana. Praktyczny wymiar
integracji to m.in. rozwój infrastruktury i związane z tym,
zauważalne dla mieszkańców i gospodarki, korzyści.
Dla Litwinów to właśnie kryzys stanowił argument za
przyjęciem euro, choć dziś akces do eurostrefy jest dysku-
syjny. Możliwe, że będziemy mieli do czynienia z „paradok-
sem Brexitu”, który jest przecież potencjalnym argumentem
za integracją.
Odpowiedzialność – to słowo przywoływano niejedno-
krotnie w debatach o polityczno-gospodarczej tematyce.
Podkreślano, że bierze się ona z poczucia podmiotowości
i wpływu na przyjmowane wspólnie rozwiązania. Z człon-
kostwa wynikają jednak nie tylko korzyści, ale i obowiąz-
ki. Dzielenie się także trudnościami, a nie tylko owocami
sukcesu, jest trudne, ale konieczne i uczciwe. Negacja bez
dania alternatywy prowadzi do politycznego pata i gospo-
darczej stagnacji.
– Możemy się spierać, ale nie możemy być bierni – za-
chęcano z kongresowej trybuny.
Człowiek i rynek
„Ratujmy kapitalizm przed nim samym” – to popularne ostat-
nio powiedzenie stało się punktem wyjścia dla części debat
Kongresu układających się w jeden z jego żywych nurtów.
Odpowiedzialność biznesu – odczytywana w nowym
„pokryzysowym” kontekście – połączyła ten nurt z deba-
tami dotyczącymi człowieka jako podmiotu współczesnej
gospodarki. Gospodarki wykorzystującej wiedzę, wymaga-
jącej wysokich kwalifikacji, zależnej od edukacji i zmienia-
jącej szybko i głęboko życie przedsiębiorców, pracowników
i konsumentów.
W ramach tego szerokiego nurtu szukano nowych od-
powiedzi na tradycyjne pytanie: o faktyczny i praktyczny
wymiar odpowiedzialności w biznesie, o społeczne obo-
wiązki gospodarki dotyczące środowiska, zdrowia, wartości,
a także o aktualnie pożądaną rolę państwa jako regulatora
stającego między kapitałem a pracownikiem czy odpowia-
dającego za redystrybucję dochodu narodowego.
Liberalna doktryna gospodarcza znalazła się w ogniu
krytyki po ostatnim kryzysie, którego echa przetaczają się
przez Europę. Jeśli jednak nie rynek i wolność gospodarcza,
to co? – pytali przedsiębiorcy.
Współczesny kapitalizm w dużej części nie uczestni-
czy w dyskursie o społecznej roli gospodarki, ignorując
kwestie niesłużące bezpośrednio maksymalizacji zysku.
Nie dziwią wobec tego objawy kontestowania dotychcza-
sowego porządku przyjmujące postać buntów przeciwko
globalizmowi, korporacjom czy wspieraniu kapitału przez
rządy uzasadniane obawami o destabilizację rynków.
Spontaniczny sprzeciw staje się gruntem dla populizmu,
co znajduje odzwierciedlenie w wielu krajach przy urnach
wyborczych.
Kapitalizm jest ułomny, ale nikt nie wymyślił lepszego
systemu gospodarczego. Wobec braku alternatywy należy
znaleźć sposoby eliminacji jego największych wad. Dla re-
alizacji koncepcji takiej „naprawy” trzeba jednak uzyskać
przyzwolenie różnych grup społecznych.
Moralna odbudowa systemu to mozolny proces, w któ-
rym kluczowa będzie rola gospodarki społecznej, sektora
organizacji pozarządowych, wszelkich form samorządu,
regulacji dotyczących prawa pracy, jej bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia. Nie do przecenienia jest też rola klien-
tów, konsumentów i inwestorów prywatnych, którzy swoimi
codziennymi decyzjami kształtują postawy i strategie firm
i korporacji w takich dziedzinach jak relacje ze środowi-
skiem naturalnym, standardy pracy i współpracy, metody
i kierunki inwestowania, transparentność i komunikacja czy
zarządzanie ryzykiem.
W „naprawę kapitalizmu” powinno się włączać czyn-
nie państwo. Swoje funkcje opiekuńcze powinno realizo-
wać w nowoczesnych, dostosowanych do stopnia rozwoju
Rządy państw członkowskich przypisują sukcesy
polityce krajowej, za przyczynę porażek uznając
zwykle Unię Europejską. Tymczasem dla Europy jest
tylko jedna opcja gorsza niż istnienie UE: jej brak.

7. E U R O P E J S K I K O N G R E S G O S P O D A R C Z Y 2 0 1 7
7
gospodarczo-społecznego formach – mniej zapo-
móg i zasiłków, więcej zachęt do pracy, aktywizacji
i samodoskonalenia.
Państwo winno osłabiać motywację przedsię-
biorców do lokowania ich zysków w papiery warto-
ściowe i skarbowe, a w zamian tworzyć bodźce do
inwestowania w realnej gospodarce, powstawania
nowych miejsc pracy. Niestety, brak fiskalnej od-
powiedzialności niektórych rządów europejskich
sprawia, że dzieje się odwrotnie. Niekiedy to sami
politycy dają „antywzorce” życia ponad stan kosz-
tem przyszłych roczników i pokoleń, zaciągają zo-
bowiązania obliczone na to, że koniunktura będzie
trwać wiecznie. Trwa niestety przekonanie, że gdy
podmiot gospodarczy jest zbyt duży, a konsekwen-
cje jego potencjalnego upadku wystarczająco roz-
ległe i poważne, otoczenie nie pozwoli mu upaść
– kosztem zdrowych firm i rzetelnych podatników.
Pokusa działań gospodarczych (inwestycji) za-
kładających ryzyko jest tym większa, im mniej
stabilne są realia – szeroko pojęte otoczenie go-
spodarki. Niestabilność prowokuje do aktywności
w krótkiej perspektywie – nastawionej na szybki
zysk i wykorzystanie gwałtownych wahań. W ten
sposób nakręca się spiralę ryzyka nieprzewidywal-
ności i chaosu. Rolą państwa jest w tym kontek-
ście stabilizacja warunków prowadzenia biznesu,
określanie trwałych ram prawnych, nienakładanie
nadmiernych obciążeń podatkowych na pracę – tak
by zachęcać do długoterminowego i odpowiedzial-
nego inwestowania.
Rynkiem pracy coraz częściej rządzi zjawi-
sko rozmijania się kwalifikacji z oczekiwaniami
pracodawców, a jednocześnie co czwarta z orga-
nizacji zatrudniających ponad 1 tys. pracowników
doświadczyła w 2016 roku odpływu pracowników
na poziomie ponad 20 proc. Firmy borykają się
z problemem utrzymania deficytowego specjali-
sty, a absolwenci wyższych uczelni bezskutecznie
poszukują stabilnej pracy. Z trwałego zatrudnienia
cieszą się niektóre firmy (często o rodowodzie ro-
dzinnym), które swoje kadry traktują jako priorytet
i kluczowy kapitał.
Obszarem sprzeczności są także relacje i wza-
jemne oczekiwania między pokoleniem pracodaw-
ców a młodymi pracownikami. Weryfikacji podlega-
ją modele rekrutacji, świadczenia pracy, lojalności,
motywacji i wynagradzania, hierarchie życia pry-
watnego i zawodowego.
Zarówno pracodawcy, jak i pracownicy mu-
szą się dostosować do nowych warunków. Dia-
logu i elastyczności wymaga ustalenie nowych
standardów dzielenia zysku, odpowiedzialności
i zaangażowania.
Energia i polityka
Wpływ polityki ochrony klimatu na kondycję i per-
spektywy energetyki oraz na konkurencyjność
przemysłu; współpraca europejska na rzecz soli-
darności, bezpieczeństwa i suwerenności. Wokół
tych kwestii toczyła się rozpisana na kilkanaście
sesji i wydarzeń debata energetyczna w ramach IX
Europejskiego Kongresu Gospodarczego.
Polityka klimatyczna Unii Europejskiej nie od
wczoraj jest polem sporu i wciąż nieosiągalne-
go kompromisu. W trakcie kongresowych sesji
Energetyka w Europie – najważniejsze pytania.
W sesji pod tym hasłem europejscy politycy formułowali opinie o wpływie
regulacji na przyszłość energetyki i gospodarki w swoich krajach i w Unii.

8. W n i o s k i d l a E u r o p y 2 0 1 7
8
R E K O M E N D A C J E
poświęconych regulacjom i polityce energetycznej nie tu-
szowano różnic. Otwarcie mówiono o roli węgla w energe-
tyce – malejącej w zachodniej Europie i stabilnej w Polsce.
Powracał apel o uwzględnianie energetycznej specyfiki po-
szczególnych krajów. Jeden z głównych dylematów brzmiał
– jak pogodzić wpisaną w unijną politykę dbałość o środo-
wisko z dążeniem do większej suwerenności energetycznej
Europy, opartej na dywersyfikacji źródeł i kierunków impor-
tu surowców.
Głosem jak zawsze obecnych na Kongresie środowisk go-
spodarczych podkreślano potrzebę większej elastyczności
w polityce klimatycznej UE – na wzór podejścia, które legło
u podstaw klimatycznego Porozumienia paryskiego z 2015
roku. Ich niepokój budzi wzrost unijnych ambicji dotyczą-
cych redukcji CO2
w stosunku do tego, co zostało ustalone
w 2014 roku w ramach konkluzji Rady Europejskiej.
Polski sektor wytwarzania energii elektrycznej, ze
względu na swoją specyfikę, potrzebuje więcej czasu na
przejście do gospodarki niskoemisyjnej, niż wynikałoby to
z celów przedstawianych przez Brukselę. Polska jest dzisiaj
jedynym krajem w Europie, któremu zależy na węglu, bo
uważa go za gwarancję swojego bezpieczeństwa i energe-
tycznej suwerenności.
Brakuje jednak w tej chwili przesłanek, by twierdzić, iż
UE zweryfikuje zasadniczo politykę klimatyczno-energe-
tyczną, a utrzymywanie dominacji węgla w strukturze wy-
twarzania energii elektrycznej może prowadzić Polskę do
osamotnienia w unijnych regulacyjnych starciach
Wypracowanie, zapewne niełatwe, kompromisu pomię-
dzy energetyką klasyczną (węglową) a preferowanymi
i promowanymi źródłami odnawialnymi uznano za koniecz-
ność. Brak takiego kompromisu odbiłby się niekorzystnie
zarówno na systemach energetycznych i gospodarkach
wciąż zależnych od węgla czy na węgiel stawiających, jak
i na energetyce odnawialnej.
Jasno wyrażano zastrzeżenia sprowadzające się do tego,
że państwa członkowskie są przymuszane do określenia ce-
lów w zakresie OZE, efektywności energetycznej i redukcji
emisji gazów cieplarnianych w sposób taki, który w zasa-
dzie – choć nie jest to wprost powiedziane – powoduje zo-
bowiązania dla państwa.
Tymczasem dróg, sposobów i strategii ograniczenia
wpływu gospodarki i szerzej – działalności człowieka – na
zmiany klimatu i stan środowiska może być wiele i nie war-
to z żadnej z nich rezygnować, o ile okaże się racjonalna.
Polityka energetyczna to nie tylko energia elektryczna,
równie ważny jest gaz. Co więcej, w świetle polityki środo-
wiskowej Unii Europejskiej, „błękitne paliwo” może odgry-
wać coraz większą rolę. Tu także współpraca jest konieczna.
Jednak europejska współpraca energetyczna (i to zapew-
ne nieprędko się zmieni) to rozciągnięta w czasie próba
godzenia sprzecznych interesów. Jednostkowe, proporcjo-
nalne ustępstwa oznaczają jednak wspólne korzyści. Nad
konsensusem warto nadal pracować, bo im lepsza współ-
praca w obszarze energii, tym większe bezpieczeństwo
dostaw, korzystniejsze ceny, a więc szansa na podniesienie
konkurencyjności przemysłu.
Istotnym elementem współpracy w dziedzinie energii
i paliw jest rozwój infrastrukturalnych możliwości importu
gazu i szans na jego energetyczne wykorzystanie. Działania
te nie są sprzeczne z rozwojem energetyki odnawialnej. Tę
zaś warto wspierać w jej licznych naturalnych odmianach
i technologiczych wariantach (tj. wykorzystującą nie tylko
siłę wiatru czy słońca, ale też biogaz, a także tę związaną
z zagospodarowaniem odpadów), by częściowo uzupełniać
kosztowny import gazu i sukcesywnie modernizować oraz
stopniowo wycofywać się z inwazyjnej energetyki opartej
na węglu.
Źródła odnawialne stopniowo tanieją i zlekceważenie
tego trendu byłoby błędem; przemysłu OZE na poziomie
krajowym nie da się jednak zbudować bez solidnego ryn-
ku wewnętrznego. Potrzebna jest konsekwencja i pro-
gramy o długim horyzoncie, które pokażą inwestorom,
że można stawiać na ochronę środowiska – powietrza
i wody – a jednocześnie starać się, by energetyka była
mocniej zdywersyfikowana i bardziej niezależna od im-
portu paliw.
Zgodnie z zasadami solidarności i dążąc do zapewnie-
nia Unii Europejskiej bezpieczeństwa energetycznego,
należałoby dzielić się innowacjami i wynikami progra-
mów badawczych. Taka kooperacja przyniosłaby korzyści
gospodarce i konsumentom. Jak zauważono, członkowie
Unii mówią często: „Tak, w zasadzie ta idea jest sensow-
na”, ale gdy dochodzi do konkretów – umywają ręce. Po-
łączenie sił na rzecz bezpieczeństwa energetycznego po-
zostaje kwestią ściśle polityczną – zadaniem polityków
jest przekonanie do podjęcia realnych działań.
Dekarbonizacja, decentralizacja i digitalizacja – te
trendy będą kształtować najbliższą przyszłość europej-
skiej energetyki. Przy czym dekarbonizacja nie powinna
być rozumiana wyłącznie jako eliminacja węgla, ale tak-
że wprowadzanie technologii „czystego węgla”, wysoko-
sprawnej kogeneracji czy jako walka z niską emisją.
W kontekście regulacji i nowych, czystszych techno-
logii powrócił w czasie Kongresu temat konkurencyjno-
ści europejskiego przemysłu, który działając pod silną
podwójną presją (eskalacja wymagań dotyczących emi-
sji i spowodowany tym wzrost ceny energii), będzie się
Komisja Europejska nie ufa rynkowi
i stawia na administracyjne sposoby
zapewniania bezpieczeństwa
energetycznego. Wprowadzenie
rynku mocy może być tańsze
niż funkcjonowanie tylko samego
rynku energii.
Rozmawiano o tym, co w różnym stopniu jest troską
europejskich rządów – o różnie rozumianej suwerenności
energetycznej, o drogach dywersyfikacji dostaw paliw,
o deklarowanej i faktycznej solidarności państw Unii.

9. E U R O P E J S K I K O N G R E S G O S P O D A R C Z Y 2 0 1 7
9
z Europy wyprowadzał. Ten, już trwający proces, będzie
niekorzystny dla rynku pracy, a jednocześnie emisja CO2
w skali świata będzie rosła, bo produkcja poza Europą
odbywa się z większą emisją CO2
.
Inwestycje i współpraca
Tak zwany Plan Junckera jest sukcesem i należy go rozsze-
rzyć, bo dzięki temu instrumentowi finansowemu działa
efekt mnożnika. Bez Europejskiego Funduszu na Rzecz In-
westycji Strategicznych, czyli popularnego Planu Junckera,
trudno byłoby wdrożyć do realizacji wiele długotermino-
wych przedsięwzięć o podwyższonej stopie ryzyka.
Po dwóch latach Plan Junckera pozwolił wygenero-
wać w UE nowe inwestycje o wartości ok. 183,5 mld euro
i zmierza do osiągnięcia założonego celu (wutyczonego na
315 mld euro).
To zdaniem dyskutantów dowód na to, że współpra-
ca na wielu poziomach może zaowocować sukcesem
inwestycyjnym.
Z trudem realizowane są wspólne projekty infrastruktu-
ralne w Europie, szczególnie wśród nowych krajów człon-
kowskich UE. Na przeszkodzie stoją różne ich potrzeby,
doświadczenia i standardy procesów organizowania inwe-
stycji i zarządzania inwestycjami. Dochodzi do tego także
przeważnie problem braku wspólnego źródła finansowania.
Przykładem efektywnej współpracy w dziedzinie in-
westycji infrastrukturalnych jest działalność dyrektorów
zarządzających odcinkami europejskich korytarzy trans-
portowych TEN-T. Inicjują oni szereg działań, a projekty ko-
lejnych odcinków infrastruktury – usuwających szczególnie
wąskie gardła w sieci transportowej – są wnoszone przez
rządy na agendy projektów inwestycyjnych.
Innym pozytywnym przykładem takiej międzynarodowej
współpracy jest postęp prac nad budową szlaku kolejowe-
go Rail Baltica, wiodącego z krajów nadbałtyckich przez
Polskę do Niemiec. Wspólny lobbing uczestników projektu
skutkuje tym, że realizacja projektu może liczyć już nie tyl-
ko na pomoc unijną na etapie projektowania, ale realnego
wykonawstwa.
W trakcie Kongresu szeroko rekomendowano nowe moż-
liwości finansowania inwestycji, szczególnie w zakresie
efektywności energetycznej, przez partnerstwo-publiczno
prywatne. Stymulująco na inwestycje mogą działać regu-
lacje i tworzone przez nie systemy wsparcia. Zaapelowano
o dialog między regulatorem a biznesem, przypominając
jednak, że regulacje muszą być tak wprowadzane, by ener-
gia nie stała się zbyt kosztowna – wprowadzenie ich za-
wsze wiąże się z ingerencją w wolny rynek, o czym regula-
torzy, beneficjenci i konsumenci powinni pamiętać.
Po dwóch latach Plan Junckera pozwolił
wygenerować w UE nowe inwestycje o wartości
ok. 183,5 mld euro i zmierza do osiągnięcia
założonego celu.
Czy kapitalizm wymaga reformy, sanacji, uzupełnienia?
A jeśli tak, to w jakim kierunku mogłyby pójść zmiany? Nad przyszłością
systemu debatowali przedsiębiorcy, politycy i działacze społeczni.

10. W n i o s k i d l a E u r o p y 2 0 1 7
10
Przestrzegano też przed wielorakimi, a nie do końca
przewidywalnymi w niestabilnych realiach geopolitycz-
nych, skutkami realizacji wielkich przedsięwzięć infrastruk-
turalnych. Mogą one nieść ze sobą również negatywne
skutki, związane z tym, że skala projektów zmienia układ
sił w światowej gospodarce, a to oznacza, że oprócz jego
beneficjentów, kreuje także przeciwników. Kluczowym pro-
jektem powinna być obecnie rozbudowa lądowych szlaków
z Chin do Europy – zarówno tych biegnących przez Rosję,
jak i tego wiodącego przez kraje Azji Centralnej.
Digitalizacja gospodarki – szanse i zagrożenia
Dotychczasowe motory wzrostu gospodarczego tracą na
znaczeniu, przyszły model rozwojowy Europy będzie zwią-
zany w dużym stopniu z gospodarką opartą na wiedzy i in-
nowacjach. Ich nośnikiem są z jednej strony młode firmy
– start-upy, z drugiej duże korporacje dysponujące budżeta-
mi badawczo-rozwojowymi, ale nieskore do podejmowania
ryzyka i raczej ostrożne w odkrywaniu nowych biznesowych
lądów. Obie te strony nowoczesnej gospodarki spotkały się
w tym roku na drugiej edycji European Start-up Days – wy-
darzeniu towarzyszącym EEC – by szukać porozumienia, sy-
nergii i możliwości obopólnie korzystnej współpracy.
Postępująca szybko digitalizacja całej gospodarki – także
jej tradycyjnych gałęzi – to wielka szansa, ale nie wolna od
zagrożeń, ryzyka i pułapek. Zarządzanie informacją i wiel-
kimi zbiorami danych, Internet rzeczy, digitalizacja w han-
dlu są wyzwaniem dla biznesu, administracji, obywatela.
Zjawiska te, które już teraz są europejską rzeczywisto-
ścią, będą postępować – tempo zmian skłania do używania
terminu rewolucja, ale w debatach poświęconych wpły-
wowi rozwoju technologicznego na gospodarkę używano
raczej określenia „ewolucja”, zwracając uwagę na zaawan-
sowanie, długotrwałość i powszechność tego megatrendu.
Możliwości, jakie cyfryzacja przyniesie w organizacji ta-
kich sektorów jak transport, energetyka, handel, usługi fi-
nansowe lub rozwój koncepcji inteligentnych miast, są dziś
trudne do całościowej oceny. Wiemy jednak, że te dziedziny
życia wkroczyły na drogę gruntownych zmian. Elektromo-
bilność z jej głównym komponentem, czyli nowymi możli-
wościami magazynowania energii, będzie w coraz większym
stopniu zmieniała życie codzienne, ale przekształci także
sektor energii i paliw oraz przemysł środków transportu.
Robotyka i automatyzacja zmienią całą produkcję, a w kon-
sekwencji rynek pracy i edukację. Technologie ICT będą na-
dal kształtować zachowania klientów, ale również relacje
w zakladach i firmach oraz biznesowe strategie tych ostat-
nich. Pokolenia ukształtowane w środowisku zaawansowa-
nych i wszechobecnych technologii ICT to inni konsumenci
i pracownicy, inne systemy i hierarchie wartości, nowe na-
wyki i reakcje.
Modele biznesowe czasów cyfryzacji winny uwzględniać
jako kluczowe zmiany w zasobach ludzkich tak, by firmy zy-
skały umiejętność tworzenia strategii w oparciu o prognozy,
a nie o dane archiwalne. Decydującym o konkurencyjności
zasobem firmy stanie się więc kompetencja i kreatywność
R E K O M E N D A C J E
Przede wszystkim inwestycje – to temat jednej z kluczowych sesji, a zarazem postulat
Kongresu bliski zarówno panelistom, jak i publiczności.

11. E U R O P E J S K I K O N G R E S G O S P O D A R C Z Y 2 0 1 7
11
zespołu. Najważniejszym pytaniem nie jest – czy
nowe technologie zastąpią ludzi, lecz czy będą wy-
magać nowych zdolności i podniosą wartość pracy.
Celem wszystkich tych przeobrażeń pozostanie
bowiem człowiek z jego potrzebami, ułatwienie
ludziom życia. Wytwórcy dóbr i usługodawcy będą
w coraz większym stopniu kształtować swoją ofer-
tę jako „spełnianie ludzkich potrzeb”, a nie wytwa-
rzanie produktu. W erze cyfrowej, rządzonej przez
wszechstronną i błyskawiczną wymianę informacji,
wrażeń, opinii, elementem gospodarczych strategii
będą nowe modele budowania produktu – np. „ko-
-kreacja”, tj. zaproszenie klienta do współtworze-
nia oferty.
Niezależnie od tego, jak zdefiniujemy i nazwie-
my nowe pokolenie konsumentów i pracowników,
układem odniesienia dla postępu technologiczne-
go pozostanie człowiek, a zmieniające się niemal
z dnia na dzień technologie zawsze będą jedynie
narzędziem. Człowiek jest celem, ale i współtwo-
rzy ekosystem zmian, które, co podkreślano, „dzieją
się w głowach”. Firmy korzystające w coraz więk-
szym stopniu z nowych technologii nie powinny
wobec tego zapominać ani o edukacji, ani o war-
tości dialogu.
– Trzeba zrozumieć potrzebę klienta i wkompo-
nować w nią produkt – apelowano w trakcie jednej
z debat. – Nie zapominajmy, że klienci chcą mieć
relacje z człowiekiem; z wykorzystaniem technolo-
gii dążymy do digitalizacji tej relacji.
Wspólna praca na tych samych modelach, przy
użyciu tych samych aktualizowanych informa-
cji o czasie oraz wielkości kosztów i nakładów,
może być sposobem na kształtowanie relacji (np.
inwestor–wykonawca) w warunkach zrozumienia
i zaufania.
Z technologii korzystają jednak także ludzie,
którym zależy na destabilizacji, chaosie lub któ-
rzy używają ich do łamania prawa. Zależność od
technologii np. w dziedzinie infrastruktury krytycz-
nej rodzi nieznane dotychczas i poważne w skali
zagrożenia. Cyberbezpieczeństwo nie ma granic
– podkreślano w trakcie debat w międzynarodo-
wych gremiach. – Dlatego konieczna jest ścisła
współpraca pomiędzy wszystkimi zainteresowany-
mi krajami i organizacjami w tej sprawie.
W „nowym cyfrowym świecie” konieczne będą
nowe regulacje: zapobiegające cyberzagrożeniom,
chroniące prywatność i prawa konsumenta w obie-
gu informacji między firmami, wyznaczające stan-
dardy wykorzystania dronów czy pojazdów auto-
nomicznych, inicjujące powstawanie infrastruktury
koniecznej np. do rozwoju elektromobilności.
Rola regulatora jest tu jasna – nadążyć za roz-
wojem technologii, tworząc ramy gwarantujące
wolną konkurencję. Tworzenie jednolitych zasad
(np. dla przesyłu danych) dla całego rynku europej-
skiego nie będzie problemem dla przedsiębiorców.
Przeciwnie – biznes nie lubi, kiedy na poszczegól-
nych rynkach UE obowiązują różne zasady.
Kluczem do rozwoju cyfrowej gospodarki na rynku
europejskim jest swobodny przepływ danych
i jednolite regulacje dla całej Unii Europejskiej.
IV rewolucja przemysłowa to nasza współczesność.
Kongres nie mógł pominąć tego megatrendu
oraz związanych z nim szans i zagrożeń.

12. W n i o s k i d l a E u r o p y 2 0 1 7
12
E U R O P A I P O L S K A W O B L I C Z U Z M I A N
prof. Jerzy Buzek
poseł do Parlamentu Europejskiego,
jego były przewodniczący i szef Rady
EEC
– Tutaj, na Europejskim Kongresie Go-
spodarczym, zawsze stawialiśmy trudne,
kontrowersyjne pytania. Tu udawało nam
się odnajdywać odpowiedzi, które miały
wpływ na podejmowane później w Euro-
pie decyzje. Odpowiadaliśmy na zagroże-
nia, ale też szukaliśmy szans.
Nie będziemy tego ukrywać. Grecja, ko-
lejne kryzysy i przesilenia, dotyczyły nas,
ale wciąż były daleko od nas. Dziś bezpo-
średnio mamy do czynienia z Brexitem,
problem stanowi polityka Rosji; problemy
zrodzone przed laty nie zostały rozwiąza-
ne, a przybywa nowych wyzwań.
Konrad Szymański
sekretarz stanu ds. europejskich
w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
– Bez względu na nieporozumienia i na-
pięcia Unia Europejska tworzy dla nas
kluczowy kontekst budowania dobrobytu
i rozwoju. Wspólny rynek byłby pierwszą
ofiarą realizacji jakiegokolwiek scenariu-
sza dzielenia Europy. Dzieląc Europę, nie
rozwiążemy żadnego z jej problemów.
Europa nie może być pewna swojej przy-
szłości, odczuwa skutki podziałów i kry-
zysu zaufania, ale integralności wspólne-
go rynku nie można podważać.
Polska nie boi się o swoją pozycję w Eu-
ropie. Boimy się o Europę, której podział
niczego nie da, a wytworzy nowe proble-
my. UE musi pokazać, że umie rozwiązać
problemy. Musimy przy tym jasno po-
wiedzieć, że odpowiedzialność bierze się
z poczucia wpływu na rozwiązania.
Mikulāš Dzurinda
były premier Słowacji, prezes Wilfried
Martens Centre for European Studies
– Musimy być bardziej zjednoczeni,
z większą świadomością uczestniczyć
w klubie, którego jesteśmy członkami.
A to oznacza zarówno czerpanie z korzy-
ści, jak i gotowość na obowiązki i obciąże-
nia. Nie może być tak, że część krajów Unii
Europejskiej ma tego pełną świadomość,
a część pozostałych próbuje jedynie „zry-
wać czereśnie”, czyli korzystać wyłącznie
z dobrodziejstw Wspólnoty.
Jeżeli nie będziemy w stanie przyjmo-
wać na siebie także przypadających na
nas obowiązków, nie rozwiążemy coraz
bardziej palących problemów. Bliższa
współpraca konieczna jest w szczególno-
ści w zakresie polityki zagranicznej, bez-
pieczeństwa i obronności.
Janusz Reiter
szef rady fundacji Centrum Stosun-
ków Międzynarodowych
– Jeżeli obecny porządek się zachwieje, to
Polska będzie jednym z krajów, który na
tym straci. W tej chwili w Europie stoimy
w obliczu konkurujących patriotyzmów.
Nie wszyscy zdają sobie sprawę, gdzie
się znajdziemy, jeżeli nie położymy kresu
tej konkurencji patriotyzmów gospodar-
czych. Polska ma w tej konkurencji małe
szanse.
Jan Krzysztof Bielecki
przewodniczący rady partnerów, EY,
ekonomista i były premier polskiego
rządu
– Polska może być zadowolona – gospo-
darka kraju się rozwija i nic nie wskazuje
na to, że to się zmieni. W Europie mamy
trudną sytuację polityczną, a jednocze-
śnie jesteśmy po 10 latach kryzysu finan-
sowego – musi nadejść zmiana w cyklu
gospodarczym. Oznacza to dobry klimat
do konsolidacji i reform. Gospodarka jest
na etapie zwrotu i stara Europa może się
zebrać i skonsolidować.
Co do Brexitu – Brytyjczycy pójdą po
rozum do głowy. Muszą mieć okres przej-
ściowy, w którym kupią sobie 5 czy 7 lat
„antypolityki” wobec Unii.

13. 13
E U R O P E J S K I K O N G R E S G O S P O D A R C Z Y 2 0 1 7
Mateusz Morawiecki
Wiceprezes Rady Ministrów, minister
rozwoju i finansów
– Gdy popatrzymy na ostatnie 6-9 mie-
sięcy z punktu widzenia perspektyw
polskiego PKB, mamy przed sobą bardzo
dobry rok i kolejne też bardzo dobre lata.
A to powinno zachęcić do inwestowania.
I toniejestpoglądMinisterstwaFinansów
ani Ministerstwa Rozwoju, lecz instytucji
finansowych i analitycznych, przedsta-
wiających szacunki wzrostu gospodar-
czego Polski: wszystkie w ostatnich kilku
miesiącach znacząco podnoszą prognozy.
O ile jeszcze w październiku-listopadzie
przewidywania wzrostu PKB oscylowały
wokół 2 proc., o tyle dziś mowa jest już
o 3,5 proc., a nawet 4 proc. wzrostu go-
spodarczego w najbliższych 12-18 mie-
siącach. To bardzo dobra wiadomość! (…)
Nie boimy się dużych inwestycji publicz-
nych, chcemy Zachód nie tylko dogonić,
ale i przeskoczyć.
Jan Fischer
były premier Czech
– Nie da się obecnie przewidzieć gospo-
darczych konsekwencji Brexitu bez krysz-
tałowej kuli. Opinie na ten temat są skraj-
ne, od takich, że praktycznie nic się nie
zmieni, po wieszczenie totalnej katastro-
fy. Nie lubię skrajności, nie wolno też za-
pominać, że Brexit dotknie nie tylko sfery
gospodarki, bo to decyzja stricte geopoli-
tyczna. Kto wie, może doprowadzi on do
nowych synergii w Europie i paradoksal-
nie stanie się nową szansą dla Europy.
Jeśli podejmuje się taką decyzję, nie da
się zachować pełnego wspólnego rynku.
Jednak słowo klucz to odpowiedzialność
– zarówno polityków, jak i obywateli Unii.
Dla Europy jest tylko jedna opcja gorsza
niż istnienie Unii Europejskiej: jej brak.
Andrius Kubilius
były premier Litwy
– Do tej pory z każdego kryzysu Europa
wychodziła jeszcze bardziej zintegrowa-
na. Dla Litwy Europa to nie tylko jedno-
lity rynek, ale także fundament naszego
bezpieczeństwa politycznego. A tego
właśnie potrzebujemy w pierwszej kolej-
ności: bezpieczeństwa, przewidywalno-
ści i stabilności. Przy czym ten problem
dotyczy całej Europy, nie tylko naszego
regionu. Jego nowym aspektem jest
choćby problem uchodźców. W dłuższej
perspektywie nasze bezpieczeństwo bę-
dzie uzależnione m.in. od umiejętności
Unii Europejskiej do bycia pełnoprawnym
globalnym graczem.
Brunon Bartkiewicz
prezes ING Banku Śląskiego
– Jako przedsiębiorcy, przez wiele lat
brakowało mi wizji, priorytetów dla go-
spodarki. Obecnie rząd zaczyna określać
te ramy. Coraz bardziej staje się jasne,
w jakim obszarze działamy. Poziom nie-
pewności, niejednoznaczności nadal jest
duży, ale zaczęliśmy rozmawiać o przy-
szłości, o priorytetach.
Natomiast niepokoją mnie sygnały mó-
wiące o tym, że zadania państwa w go-
spodarce będą realizowane głównie
poprzez podmioty, których jest ono wła-
ścicielem. Myślę, że nie jest to najlepszy
pomysł. Nie znam przykładów systemów
gospodarczych, w których takie rozwią-
zania dobrze by się sprawdzały. Wolę
sytuację, w której to przedsiębiorcy dzia-
łają w rzeczywistości, której ramy tworzy
państwo.
książę Michael von Liechtenstein
prezes Geopolitical Information
Service
– Nie ma powszechnego poparcia dla
wolnego handlu. Częściej oczekują pro-
tekcjonizmu większe firmy. Średnie są
bardziej przychylne wolnemu handlowi,
bo potrzebują przestrzeni do rozwoju.
Firmy, które rosną, są produktywne i kon-
kurencyjne, chcą robić interesy tam, gdzie
mają rynek i zdolności produkcyjne.

14. W n i o s k i d l a E u r o p y 2 0 1 7
14
K L I M A T , E N E R G E T Y K A , P R Z E M Y S Ł
Žygimantas Vaičiūnas
minister energetyki Litwy
– Bezpieczeństwo dostaw, konkurencyj-
ność i zrównoważony rozwój to elemen-
ty, na których opieramy naszą strategię
energetyczną. W krajach bałtyckich kon-
centrujemy się na bezpieczeństwie do-
staw surowców energetycznych i energii
elektrycznej, ponieważ przez lata mieli-
śmy do czynienia z monopolem jednego
dostawcy. Od kilku lat Polska i Litwa mają
alternatywne dostawy gazu.
Dzięki połączeniom transgranicznym
jesteśmy w stanie obniżyć ceny energii
elektrycznej i gazu, a jednocześnie zwięk-
szyć pewność dostaw.
Maroš Šefčovič
wiceprzewodniczący Komisji Euro-
pejskiej
– Europejski Kongres Gospodarczy to
jeden z dowodów, że Europa Środkowa
znakomicie się rozwija. W UE jej głos jest
wysłuchiwany. Obecnie w Unii ok. 70
proc. dostaw gazu i 90 proc. dostaw ropy
pochodzi z importu, a ten udział będzie
się zwiększać, ponieważ wewnętrzna
produkcja w UE będzie spadać. Dlatego
też będziemy inwestować w odnawialne
źródła energii. Wzmacniamy połączenia
energetyczne wewnątrz Europy i staramy
się zmniejszać liczbę państw uzależnio-
nych od jednego dostawcy paliw.
Zdajemy sobie sprawę z tego, że potrzeb-
ne jest podejście skoordynowane (…), od-
noszące się zarówno do zapotrzebowania
na energię, jak i do wyzwań związanych
ze zmianami klimatu. Będziemy pracować
nad tym, aby wewnętrzny rynek dawał
gwarancję bezpieczeństwa energetycz-
nego obywatelom Europy. Będziemy
starali się podnosić efektywność energe-
tyczną, zmagać się z wyzwaniami zmian
klimatycznych, a jednocześnie wzmac-
niać konkurencyjność i innowacyjność.
(…)
Chcemy zaproponować głęboką, szeroko
zakrojoną reformę sektora energetyczne-
go, największą od czasu stworzenia sys-
temu opartego na paliwach kopalnych.
Ten pakiet zmian wygeneruje nowe miej-
sca pracy i będzie impulsem wzrostu PKB.
Okres przejściowy będzie trudny. Wszyst-
kiewprowadzanezmianymusząoznaczać
korzyści dla społeczeństw i uwzględniać
potrzeby obywateli państw, których go-
spodarka w dużym stopniu uzależniona
jest od węgla.
Przygotowaliśmy projekt nowej inicjaty-
wy pomocowej dla regionów węglowych
przechodzących transformację gospodar-
czą i społeczną, chcemy, aby skorzystały
z niej Śląsk i Małopolska. By transforma-
cja regionów górniczych była sprawiedli-
wa, musimy zapewnić dobre potraktowa-
nie mieszkańców tych regionów.
Morten Helveg Petersen
wiceprzewodniczący Komisji Prze-
mysłu, Badań Naukowych i Rozwoju
(ITRE) Parlamentu Europejskiego
– Powinniśmy, postępując zgodnie z za-
sadami solidarności i dążąc do zapew-
nienia Unii Europejskiej bezpieczeństwa
energetycznego, dzielić się innowacjami
i wynikami programów badawczo-roz-
wojowych. Po to, by rozwijać start-upy
i przedsiębiorstwa. Także po to, by stwo-
rzyć transgraniczną platformę współpra-
cy w tej dziedzinie.
Tymczasem, jak dotąd, gdy tylko docho-
dzimy do kwestii przekraczających swym
zasięgiem granice państw unijnych – od
razu pojawiają się problemy. A przecież
z takiej kooperacji wynika wiele korzyści
dla firm, dla konsumentów, dla instytucji
rządowych... Na forum Parlamentu Eu-
ropejskiego staramy się zachęcać kraje
członkowskie do przełamywania tych ba-
rier. Uda się nam to zrobić, jeśli połączy-
my siły i będziemy współpracować.
Christian Ehler
członek Komisji Przemysłu, Badań
Naukowych i Energii (ITRE) Parla-
mentu Europejskiego
– W przypadku systemu EU ETS trze-
ba myśleć przede wszystkim o dwóch
kwestiach – o zrównoważeniu tego sys-
temu, ale również o konkurencyjności
przemysłu. To są te elementy, które mu-
szą być uwzględnione i muszą stanowić
fundamenty polityki energetycznej UE.
Natomiast jeśli chodzi o dyskusję o tym,
w jaki sposób powinien funkcjonować
system EU ETS, to ona jest zakończona.
Porozumienie paryskie wniosło pewnego
rodzaju retorykę, która przeniosła się do
USA, ale nie dostrzeżemy tam tego, co
można by naprawdę nazwać odrodze-
niem przemysłu węglowego.

15. 15
Jos Delbeke
dyrektor generalny ds. działań
w dziedzinie klimatu, Komisja Euro-
pejska
– Jedna z głównych opinii, gdy rozma-
wiamy o Porozumieniu paryskim, to tak
naprawdę dość absurdalny zarzut, że to
porozumienie będzie zabijało gospodar-
kę. Mówi się o tym powszechnie, ale nie
zgadzam się z tym całkowicie.
System EU ETS jest kluczowym instru-
mentem UE w walce o obniżanie emisji
gazów cieplarnianych – obejmuje około
11 tys. instalacji i stanowi bardzo istotny
wkład w redukcję emisji.
Nie może być jakiegokolwiek konfliktu
pomiędzy polityką klimatyczną i polityką
węglową. Te dwa elementy polityki mu-
szą być ze sobą w pełni zgodne. Dlatego
wzywamy wszystkie kraje członkowskie,
aby tworzyć zintegrowane systemy za-
rządzania kwestiami energii i klimatu.
Eryk Kłossowski
prezes zarządu Polskich Sieci Elektro-
energetycznych
– Trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie,
czy rynek jest w stanie zagwarantować
bezpieczeństwo, czy nie. Wydaje się,
że Komisja Europejska wbrew pozorom
i wbrew wielu zaklęciom, które tyczą
się „rynkowości” Pakietu zimowego, nie
ufa rynkowi i stawia na administracyjne
sposoby zapewniania bezpieczeństwa
energetycznego.
Niezbędne jest wprowadzenie rynku
i maksymalnie przejrzystych procesów
regulujących współpracę międzynarodo-
wą. Tymczasem KE stawia na działania
pozarynkowe, nietransparentne i jeszcze
stara nam się je pokazywać jako przykład
właściwego działania.
Krzysztof Tchórzewski
minister energii
– Zapowiedzi UE mówią, że w roku 2050
będziemy mieli energetykę bez węgla. To
na pewno nie uda się w przypadku Polski.
Możemy z dużym wysiłkiem, kosztem ok.
200 mld zł, obniżyć poziom węgla w pol-
skiej energetyce do poziomu 50 proc.,
przy zachowaniu równomiernego rozwo-
ju kraju i bez stref dużego bezrobocia.
Czysta energia jest rzeczą bardzo ważną
i to nie jest tak, że jako Polacy bagatelizu-
jemy ten temat. Należy jednak pamiętać,
że żyjemy w konkretnym otoczeniu i nam
jest trudniej spełnić wszystkie wymogi
środowiskowe.
Henryk Baranowski
prezes zarządu PGE Polskiej Grupy
Energetycznej
– Musimy sobie odpowiedzieć na trzy
pytania: ile chcemy wydać na ochronę kli-
matu, ile chcemy wydać na bezpieczeń-
stwo energetyczne i jaką cenę energii jest
w stanie zaakceptować nasza gospodarka
i nasi klienci. Nie są to proste pytania.
Niektóre kraje już doświadczyły, albo
obecnie doświadczają, wątpliwości i py-
tań, czy równowaga tych kwestii nie
została zakłócona, czy nacisk na któryś
z tych punktów nie został zbyt mocno
położony.
Paweł Sałek
wiceminister środowiska, pełnomoc-
nik rządu ds. polityki klimatycznej
– Porozumienie paryskie mówi o tym,
iż należy zmniejszać koncentrację CO2
w atmosferze, a to niekoniecznie wiąże
się z tym, co proponuje UE, czyli „tylko
i wyłącznie z redukcją CO2
z przemysłu”.
W Europie niestety obserwujemy wzrost
ambicji w stosunku do tego, co w 2014
roku w ramach konkluzji Rady Europej-
skiej zostało ustalone. Także w obszarze
non-ETS następuje zwiększenie ambicji
klimatycznych UE. Polski sektor wytwa-
rzania energii elektrycznej, ze względu na
swoją specyfikę, potrzebuje więcej czasu
na przejście do gospodarki niskoemisyj-
nej, niż wynikałoby to z celów przedsta-
wianych przez Brukselę.
E U R O P E J S K I K O N G R E S G O S P O D A R C Z Y 2 0 1 7

16. W n i o s k i d l a E u r o p y 2 0 1 7
16
K L I M A T , E N E R G E T Y K A , P R Z E M Y S Ł
Grzegorz Należyty
członek zarządu, Siemens Sp. z o.o.,
dyrektor generalny, Power Generation
– To nie jest tak, że sposobem redukcji
emisji CO2
jest energetyka odnawialna.
Obserwujemy bardzo dużo inwestycji
w fotowoltaikę, energetykę wiatrową
oraz w magazynowanie energii. Ener-
getyka odnawialna funkcjonuje już dość
długo, więc jest już czas na wyciąganie
wniosków.
Niemcy przez ostatnie 10 lat zwiększyli
udział OZE w swoim miksie energetycz-
nym z 10 do 30 proc. W tym czasie koszt
inwestycji w OZE sięgnął 200 mld euro,
a wynik jest taki, że emisja CO2
spadała
rok do roku zaledwie o 1 proc.
Bez działań w energetyce konwencjonal-
nej nie jesteśmy w stanie znacząco zre-
dukować emisji CO2
. Rozwiązaniem jest
podniesienie produktywności części floty
wytwórczej.
Krzysztof Pietraszkiewicz
prezes Związku Banków Polskich
– Bankowcy w Polsce, w Europie i na
świecie dostrzegają, że świat odchodzi
od wytwarzania energii metodami in-
wazyjnymi – tj. obciążającymi w znaczny
sposób środowisko naturalne. Banki, do-
strzegając, że inne nośniki energii, takie
jak gaz, olej czy ropa naftowa mogą być
dostarczane taniej, biorą pod uwagę, że
nadmierne zaangażowanie oszczędności
Polaków w rozwój przemysłu węglowe-
go mogłoby oznaczać narażenie tych
oszczędności na niebezpieczeństwo.
Potrzebny jest program o długim hory-
zoncie, który pokaże inwestorom w kraju
i z zagranicy, że jako Polska stawiamy na
ochronę środowiska – powietrza i wody
– a jednocześnie staramy się, by ener-
getyka była mocniej zdywersyfikowana
i bardziej niezależna od importu paliw.
Aleksandra Gawlikowska-Fyk
kierownik programu Międzynarodo-
we Stosunki Gospodarcze i Polityka
Energetyczna w Polskim Instytucie
Spraw Międzynarodowych
– Komisja Europejska inaczej podchodzi
do Nord Streamu 2 niż do Nord Streamu 1,
proponuje wspólny mandat negocjacyjny.
Stajemy przed wieloma pytaniami. O ile
bowiem Nord Stream 1 był kolejnym po-
łączeniem gazowym, to w praktyce Nord
Stream 2 ma być budowany nie jako uzu-
pełnienie istniejącej infrastruktury, lecz
jako jej część.
Nord Stream 2 powstaje w innym otocze-
niu prawnym. 3 marca 2011 roku wszedł
w życie tzw. III pakiet energetyczny, na
który składają się dwie dyrektywy rynko-
we, dwa rozporządzenia przesyłowe oraz
rozporządzenie ustanawiające Agencję
ds. Współpracy Organów Regulacji Ener-
getyki. W praktyce Nord Stream 1 nie
podlegał europejskim regulacjom, ale
o Nord Streamie 2 nie możemy tego sa-
mego powiedzieć.
Tomasz Rogala
prezes zarządu Polskiej Grupy Gór-
niczej
– Inwestycje PGG będą skierowane tam,
gdzie będzie ich najwyższa efektywność
ekonomiczna. Czyli w te pokłady węgla,
które dadzą najwięcej surowca wysokiej
jakości w konkurencyjnej cenie.
Dla PGG wiodący jest rynek energetyki
zawodowej. I tu nic się nie zmienia, to
nadal będzie priorytet. Zamierzamy rów-
nież umacniać swą pozycję w segmencie
ciepłownictwa i energetyki przemysło-
wej, a także wśród odbiorców z sektora
komunalno-bytowego.

17. 17
E U R O P E J S K I K O N G R E S G O S P O D A R C Z Y 2 0 1 7
Tomasz Dąbrowski
dyrektor Departamentu Energetyki
w Ministerstwie Energii
– Najistotniejszym zastrzeżeniem, wy-
rażonym w stanowisku polskiego rządu,
jest to, że państwa członkowskie są przy-
muszane do określenia celów w zakresie
OZE, efektywności energetycznej i reduk-
cji emisji gazów cieplarnianych w sposób
taki, który w zasadzie – choć nie jest to
wprost wyrażone – powoduje zobo-
wiązania dla państwa. Inną bardzo kon-
trowersyjną kwestią z punktu widzenia
państw członkowskich jest to, że należy
określić ścieżki dochodzenia do celów.
Tego rodzaju wytyczne, choć w trakta-
tach mają charakter niewiążący, w prak-
tyce stają się silnym instrumentem od-
działywania na kształtowanie polityki
każdego państwa członkowskiego. Wiele
państw ma z tym istotny kompetencyjny
problem i są zgłaszane zastrzeżenia w tej
sprawie.
Grzegorz Tobiszowski
wiceminister energii, pełnomocnik
rządu ds. restrukturyzacji górnictwa
– Chcemy zabezpieczyć nie tylko część
energetyczną polskiego rynku, ale rów-
nież część ciepłownictwa oraz rynek
odbiorców indywidualnych. Ostatnio
ratowaliśmy polskie górnictwo, starając
się przy tym przygotować plan inwesty-
cyjny i zaplecze finansowe do obecnych
potrzeb. Polska Grupa Górnicza zapre-
zentowała strategię do roku 2030 i ma
ruszyć z inwestycjami w poszczególnych
kopalniach. Przed nami wyzwanie, by jak
najszybciej odtworzyć moce produkcyjne,
byśmy mogli wypełnić przestrzeń pol-
skiego rynku. Kluczem restrukturyzacji
powinno być zbudowanie polskiego sek-
tora węgla kamiennego zdolnego zapew-
nić zapotrzebowanie rynku krajowego.
A drugim obszarem powinny być rynki
zagraniczne.
Piotr Woźniak
prezes Polskiego Górnictwa
Naftowego i Gazownictwa
– Cały czas przygotowujemy się do akwi-
zycji w złoża na szelfie norweskim, bie-
rzemy też pod uwagę Iran. Jeśli w 2017 r.
będą tam jakieś możliwości, to z całą
pewnością z tego skorzystamy. Spółka
ma dosyć wyśrubowane wymagania; nie
kupujemy niczego bez bardzo starannego
oglądu, bo to się zwykle wiąże z długo-
trwałą inwestycją. Budujemy na szelfie
norweskim swoje złoża produkcyjne po
to, by sprowadzać gaz do Polski i chociaż
w części przeciwdziałać tej ogromnej sile,
którą buduje Gazprom.
Mirek Topolánek
członek zarządu Eustream a.s.,
premier Republiki Czeskiej w latach
2006-2009
– Jestem katolikiem i nie potrzebuję innej
religii – np. „religii zmian klimatu”. Tem-
peratura na świecie się zmienia, ale naj-
lepszym rozwiązaniem w tej sytuacji jest
adaptacja do tych zmian.
Każde państwo w Unii Europejskiej posia-
da prawo samodzielnego decydowania
o własnym, krajowym miksie energetycz-
nym. Teraz nie mamy takiej suwerenno-
ści; za każdym razem, gdy chcemy zre-
alizować jakąś inwestycję energetyczną,
musimy mieć zgodę Komisji Europejskiej.
Joanna Maćkowiak-Pandera
prezes Forum Energii, była wicemini-
ster środowiska
– Nie rozumiem paniki, która pojawiła
się wokół reformy ETS. Dużo trudniej-
szą regulacją jest dyrektywa o emisjach
przemysłowych (IED) oraz rekomendacje
BAT. One faktycznie wyłączają stare bloki
węglowe, ponieważ te nie będą w stanie
spełnić standardów środowiskowych.

18. W n i o s k i d l a E u r o p y 2 0 1 7
18
K L I M A T , E N E R G E T Y K A , P R Z E M Y S Ł
Anna Chmielewska
EBOiR
– Przywykliśmy do mówienia o energety-
ce odnawialnej jako o energetyce drogiej.
Jeśli spojrzymy na megatrendy światowe,
widać, że to przestaje być rzeczywisto-
ścią. Dochodzimy do sytuacji, w której
w najlepszych lokalizacjach technologie
odnawialne współzawodniczą ramię
w ramię z energetyką najbardziej konku-
rencyjną. Aukcje na fotowoltaikę, oczywi-
ście w dużo bardziej słonecznych krajach
niż nasz, osiągają naprawdę bardzo kon-
kurencyjne poziomy.
Mirosław Kowalik
prezes zarządu Enea SA
– Większość analiz w ostatnim okresie
zmienia się dość dynamicznie, podobnie
jak prognozy dotyczące ścieżek ceno-
wych. W jaki sposób firmy energetyczne
mają planować inwestycje, które będą
służyły przez 20-30 lat? Nikt nie jest
w stanie wróżyć z fusów. Stąd apel o sta-
bilność regulacji i otoczenia po to, abyśmy
mogli właściwie inwestować.
Tomasz Ślęzak
dyrektor ds. zarządzania i restruktu-
ryzacji majątku, energetyki i ochrony
środowiska ArcelorMittal Poland
– Wprowadzenie systemu ETS w propo-
nowanej obecnie postaci będzie oznaczać
koniec europejskiego hutnictwa zinte-
growanego. Nie jesteśmy sobie w stanie
wyobrazić, jak można konkurować z pro-
ducentami z innych regionów, którzy nie
mają tych obciążeń.
Jeżeli te rozwiązania, które są obecnie
dyskutowane, zostaną finalnie wprowa-
dzone w takim kształcie, jak są obecnie
planowane, to nasz deficyt darmowych
uprawnień do emisji CO2
to 30-45 proc.
Gdyby ceny ETS utrzymały się na dzisiej-
szym poziomie pięciu euro, hutnictwu
nie groziłaby katastrofa. Sztuczne kilka-
krotne podniesienie ceny oznaczałoby
obciążenie ceny tony stali „podatkiem”
w wysokości co najmniej 25-30 euro.
Sanjay Samaddar
prezes zarządu, ArcelorMittal Poland
– Takie kraje sąsiedzkie, jak Ukraina czy
Rosja, nie muszą się trzymać unijnych
przepisów i nie ponoszą kosztów, które
dotykają przedsiębiorstw z państw człon-
kowskich UE. Uważamy, że rząd powinien
wesprzeć branże narażone na tego rodza-
ju konkurencję, by zapobiec przenoszeniu
emisji dwutlenku węgla z kraju do kraju.

19. 19
I N W E S T Y C J E , I N F R A S T R U K T U R A , F I N A N S E
Witold Słowik
wiceminister rozwoju
– Jestem przekonany, że w następnej
perspektywie finansowej UE Polska bę-
dzie objęta polityką spójności, ale nie
wiadomo, ile będzie środków, biorąc
pod uwagę także tendencję zastępo-
wania finansowania grantowego instru-
mentami zwrotnymi, na pewno nie uda
nam się sfinansować wszelkich potrzeb
rozwojowych kraju ze środków budże-
towych i grantowych. Samorządowcy
w dużej mierze mają więc rację, mówiąc,
że nie ma alternatywy dla Partnerstwa
Publiczno-Prywatnego.
W wielu projektach PPP sektor prywat-
ny wnosi poza finansowaniem także
know-how; taka współpraca jest po-
trzebna z punktu widzenia całej polskiej
gospodarki.
Dlatego też rząd działa w tym obsza-
rze wielotorowo: chodzi m.in. o projekt
ustawy oraz liczne zmiany legislacyjne,
program szkoleniowy i listę projektów
przeznaczonych dla PPP.
Paweł Borys
prezes Polskiego Funduszu Rozwoju
– Takie instrumenty jak tzw. Plan Junc-
kera są bardzo potrzebne. Dotyczy to
projektów związanych z większym ryzy-
kiem. W Polsce luka w kredytowaniu in-
westycji długoterminowych – zwłaszcza
infrastrukturalnych – wynosi co najmniej
kilkanaście miliardów złotych. Nie chce-
my wypychać z rynku instytucji komercyj-
nych, dlatego nasze wsparcie kierujemy
właśnie na nią. (…)
Wyzwaniem jest szybkość i sprawność
uruchamiania projektów rozwojowych,
projektów inwestycyjnych, czyli strona
podażowa. To dotyczy zarówno projek-
tów infrastrukturalnych, niezależnie od
tego, czy mówimy o samorządach, czy
o inwestycjach centralnych, jak również
sektora prywatnego w sferze innowacji.
Krzysztof Mamiński
prezes zarządu grupy PKP
– Równolegle z pierwszym etapem bu-
dowy Centralnego Portu Komunikacyj-
nego (CPK) miały być realizowane kom-
pleksowe inwestycje wokół CPK, w tym
dla potrzeb rozwoju przewozów cargo
lotniczego, oraz budowa linii kolejowej
i drogowej.
W szczególności istotne są analizy i plany
połączenia portu z największymi aglo-
meracjami, z których dojazd nie przekra-
czałby ok. 2 godzin. Takie czasy przejazdu
mają zapewnić nowego kształtu koleje.
Do obszaru dyskusji i analiz należy to, czy
ich rozwój oprzemy na modernizowanych
liniach kolejowych i obsłudze pociągami
typu Intercity lub Premium, czy ewentu-
alnie linii kolei dużych prędkości.
Michael Gschnitzer
wiceprezes Kapsch TrafficCom na
Europę Środkowo-Wschodnią
– Problem słabej współpracy przy reali-
zacji pewnych projektów infrastruktu-
ralnych to problem całej Europy. Mamy
uchwalone przepisy prawa, standaryza-
cję, procedury, a jednak okazuje się, że
interesy krajów europejskich w realizacji
projektów są czasami sprzeczne i utykają.
Przykładem problem unifikacji w Europie
systemu poboru opłat drogowych. Po-
mimo przyjętej dyrektywy w tej sprawie
i wskazania standardów, jest ona nadal
ideą, mimo prób regionalnych porozu-
mień w tej sprawie.

20. W n i o s k i d l a E u r o p y 2 0 1 7
20
I N W E S T Y C J E , I N F R A S T R U K T U R A , F I N A N S E
Tomislav Mihotić
sekretarz stanu, Ministerstwo Morza,
Transportu i Infrastruktury Chor-
wacji
– Dużą część infrastruktury transporto-
wej, szczególnie drogowej, udało się nam
zbudować w ciągu 17 lat przed wstąpie-
niem do Unii Europejskiej, czyli bez jej
wsparcia finansowego. Skorzystaliśmy
z kredytów, w tym Banku Światowego,
i choć miały one korzystne warunki, to
powstał wielki problem.
Tylko w tym roku Chorwacja musi oddać
ratę i odsetki w wysokości 1 mld euro. To
wielkie obciążenie finansowe. W następ-
nych okresach spodziewamy się otrzymać
ok. 2 mld euro pomocy UE na rozbudowę
infrastruktury transportowej.
Główne cele to: modernizacja linii kole-
jowych i dostosowanie jej do prędkości
pociągów do 170 km/h oraz rozbudowa
lotniska w Zagrzebiu. Rozbudowa por-
tów morskich będzie realizowana w for-
mule PPP.
Hadley Dean
prezes Echo Polska Properties
– Widzimy, że Europa stara się na nowo
jednoczyć, a jeśli spojrzymy na Polskę,
to widzimy miejsce niezwykle atrakcyjne
dla inwestorów zagranicznych. Dlaczego
więc nie mielibyśmy inwestować więcej
w biurowce czy centra handlowe? Tym
bardziej że długoterminowa prognoza dla
Polski rysuje się znacznie lepiej niż przy-
szłość innych krajów.
Przestańmy porównywać Polskę do
Czech lub Węgier, patrzmy na Zachód.
Iwona Chojnowska-Haponik
dyrektor Departamentu Inwestycji
Zagranicznych Polskiej Agencji Inwe-
stycji i Handlu
– Gdy mówimy o inwestycji zagranicznej,
firmy powinny dokonać dogłębnej ana-
lizy. Warto wiedzieć, jak się poruszać na
wybranym rynku. Im lepsza informacja,
tym mniej zaskoczeń i większa szansa
na odniesienie sukcesu. Z naszych do-
świadczeń wynika, że nie wszystkie firmy
oczekują wsparcia. Duże koncerny potra-
fią radzić sobie same. Mają rozbudowane
służby, które analizują opłacalność inwe-
stycji. Zresztą w Unii Europejskiej odcho-
dzi się od wspierania dużych firm. Inaczej
małe i średnie przedsiębiorstwa – one
liczą na nasze wsparcie, pytają o nie.
Mikołaj Wild
pełnomocnik rządu ds. Centralnego
Portu Komunikacyjnego
– Pierwszym zadaniem, jakie sobie posta-
wiłem po objęciu stanowiska, jest możli-
wie szybkie przygotowanie, być może
jeszcze do końca czerwca, koncepcji bu-
dowy Centralnego Portu Komunikacyj-
nego do akceptacji przez Radę Ministrów.
Wiemy, że lotnisko, które zamierzamy
zbudować, musi mieć możliwość rozwo-
ju. Jego struktura będzie więc opierała
się na modułach, które będą mogły być
oddawane do użytku bez ingerowania
w pracę lotniska. Jeśli mówimy o pierw-
szym module, który zapewni obsłużenie
do 50 mln, to projekt musi zakładać roz-
wój lotniska do wielkości, która pozwoli
osiągnąć poziom nawet 100 mln pasaże-
rów rocznie.
Monika Kośko
wiceprezes zarządu Ursus SA
– Zdobyliśmy wiele zagranicznych ryn-
ków, jesteśmy tam, gdzie marka Ursus
dotychczas nie była znana. Kluczem do
sukcesu okazało się postawienie na re-
strukturyzację produktową: zdobycie
nowych rynków i na przemianę wewnątrz
spółki – przede wszystkim organizacyjną.

21. 21
E U R O P E J S K I K O N G R E S G O S P O D A R C Z Y 2 0 1 7
Tomasz Domogała
przewodniczący rady nadzorczej TDJ
– Mamy stabilną gospodarkę, a ci, którzy
mają co do tego wątpliwości, na pewno
je rozwieją, jeżeli rozejrzą się po Europie,
po innych krajach świata i zobaczą lokal-
ne problemy, z którymi muszą się mierzyć
przedsiębiorcy.
Uważam, że jako inwestorzy w Polsce ab-
solutnie nie możemy narzekać na klimat
inwestycyjny. Mamy ogrom szans, które
można tutaj wykorzystać i które moż-
na przekuć na sukces. (…) Myślę, że cała
Polska może poszczycić się tym, że mamy
niezwykłych pracowników, niezwykle
pracowitych, zdeterminowanych i głod-
nych sukcesu. To jest coś, czego nie ma
w Europie Zachodniej na taką skalę jak
w Polsce.
Łukasz Greinke
prezes zarządu Morskiego Portu
Gdańsk
– Sukces rosnących od lat wolumenów
przeładunków portu Gdańsk i bicie wła-
snych rekordów jest efektem inwestycji,
jakie poczynili działający w nim ope-
ratorzy oraz sam port. Nie możemy też
zapominać o inwestycjach poprawiają-
cych dostęp dla kolei, zrealizowanych już
w porcie przez PKP PLK.
W efekciebędącportemgłębokowodnym,
czyli takim, do którego mogą zawijać naj-
większe statki, jakie wpływają na Bałtyk,
staliśmy się nowym miejscem na mapie
drogowej armatorów oceanicznych. Do
nas przesuwane są coraz większe wolu-
meny ładunków, które do niedawna ob-
sługiwały porty Europy Zachodniej.
Gérard Bourland
dyrektor generalny, Grupa Veolia
w Polsce
– Główną przeszkodą w realizacji inwe-
stycji przez prywatne firmy jest ciągła
niepewność polityczna w wielu krajach
Europy. Sytuacja we Francji nie jest jesz-
cze ustabilizowana. Mamy wybory do par-
lamentu, które mają potężne znaczenie.
Głównym problemem wynikającym z nie-
pewności jest konieczność podejmowa-
nia trudnych decyzji. To, o czym zadecy-
dujemy dziś, wpłynie na nasze operacje
za kilka lat. Nie wiemy jednak, co wtedy
będzie się działo.
W Veolii opracowaliśmy techniczne fun-
damenty, na których musi opierać się
każda inwestycja. Jeśli są zdrowe, projekt
będzie efektywny, ewentualne ryzyko
jest niskie.
W R A M A C H D E B A T O G O S P O D A R C Z E J W S P Ó Ł P R A C Y
M I Ę D Z Y N A R O D O W E J P O W I E D Z I E L I :
Guo Peidong
dyrektor generalny przedstawicielstwa
China Council For The Promotion of Inter-
national Trade w Warszawie
– To prawda, ze PKB Chin jest ogromne, ale
mamy też 31 prowincji, z których każda może
się pod względem wielkości równać z euro-
pejskim krajem. Te prowincje też mają swoje
możliwości.
Danny Zabusu Kambo
szef grupy ds. budownictwa i realizacji
zadań Rendeavour – Africa’s Urban Deve-
loper
– Budujemy nowe miasta w Afryce, działa-
my w pięciu krajach. Szkoda, że nie ma tam
wielu polskich firm, bo Polska ma znakomite
produkty.
Wojciech Fedko
członek zarządu, Polska Agencja Inwesty-
cji i Handlu
– Kluczowe jest budowanie w Polsce świado-
mości kulturowej, dyplomatycznej i bizneso-
wej dotyczącej Afryki.

22. W n i o s k i d l a E u r o p y 2 0 1 7
22
C Y F R Y Z A C J A , T E C H N O L O G I E , I N N O W A C J E
Ralph Talmont
ekspert innowacji i kreatywności
– Wprowadzenie dowolnego rozwiązania
technologicznego to tylko kwestia czasu
i pieniędzy. Prawdziwa zmiana musi do-
konać się na poziomie zarządzania pra-
cownikami w firmach i przestawienia ich
na tory poszukiwania nowych rozwiązań
i ciągłego uczenia się.
Technologia powoduje bowiem, że te
modele biznesowe, które sprawdzały się
wczoraj, w czasach galopującej zmiany
mogą upaść z dnia na dzień. Tworzenie
i wdrażanie strategii trwa miesiącami,
a technologie zmieniają się z dnia na
dzień. Dlatego ludzie muszą nauczyć się
tworzyć strategie w oparciu o progno-
zy, a nie dane archiwalne. To oznacza
m.in. konieczność przestawienia szko-
leń pracowników z wykonywania co-
dziennych obowiązków na wzbudzenie
kreatywności.
Gerard de Graaf
dyrektor generalny ds. sieci komu-
nikacyjnych, treści i technologii (DG
Connect) w Komisji Europejskiej
– Jeśli chodzi o stopień ucyfrowienia
gospodarki, Unia jako całość znajduje się
na średnim poziomie w skali świata, ale
mamy wśród naszych członków absolut-
nych światowych liderów, przede wszyst-
kim wśród krajów skandynawskich,
którzy wyprzedzają nawet takie kraje
jak Japonia. Z drugiej strony europejscy
outsiderzy pozostają w tym wyścigu dość
daleko w tyle. Zależy nam zatem na tym,
żeby poziom się wyrównywał, dlatego
kraje pod tym względem zapóźnione mu-
szą ruszać do przodu nawet szybciej. Pol-
ska znajduje się na 23. miejscu wśród 28
krajów Unii, ma więc sporo do zrobienia.
Jarosław Gowin
wicepremier, minister nauki i szkol-
nictwa wyższego
– Trwa budowanie pomostu między na-
uką a gospodarką. Parę solidnych przę-
seł już zbudowaliśmy. Obowiązująca od
pierwszego stycznia ustawa o innowa-
cyjności to jeden z najważniejszych ele-
mentów, które budują nowe relacje mię-
dzy uczelniami a rynkiem pracy. Daje ona
realne ulgi podatkowe przedsiębiorcom,
którzy angażują się w obszar badań i roz-
woju, którzy chcą produkować produkty
innowacyjne. Zawiera także cały szereg
zachęt dla naukowców, żeby angażowali
się we współpracę z biznesem.
Z kolei tak zwana druga ustawa o inno-
wacyjności, daje kolejne zachęty podat-
kowe tym, którzy stawiają na innowacje.
Ulgi podatkowe będą miały imponującą
wysokość.
Eugene Kandel
CEO, Start-Up Nation Central, doradca
gospodarczy premiera Izraela
– To nie cyfrowa rewolucja, a raczej
ewolucja, ponieważ dotyczy procesów
produkcyjnych znanych i rozwijanych od
25 lat, a więc już bardzo zoptymalizowa-
nych i efektywnych. Producenci boją się,
że zmiana jakiegokolwiek elementu tego
procesu doprowadzi do wywrócenia go.
Innowacje muszą więc obejmować nie
tylko wymyślenie nowych procesów, ale
także wpasowanie ich w dotychczasowe
struktury.
David Harmon
wiceprezes ds. globalnych public
affairs, Huawei
– Zamierzenia wynikające z programu
Industry 4.0 wymagają inwestycji, za-
równo rządowych, jak i sektora publicz-
nego. Podniesienie inwestycji w rozwój
technologii informatycznych powoduje
zwiększenie PKB o 1 proc. Rozwój ICT
przestaje być domeną jednego wyspecja-
lizowanego ministerstwa, zajmującego
się rozwojem nauki, bo technologie zwią-
zane z Przemysłem 4.0 w rzeczywistości
będą oddziaływały na różne sfery admi-
nistracji, np. transport, energetykę czy
usługi finansowe.

23. 23
E U R O P E J S K I K O N G R E S G O S P O D A R C Z Y 2 0 1 7
Patrycja Klarecka
prezes, Polska Agencja Rozwoju
Przedsiębiorczości
– Środki unijne, które finansują innowa-
cje, w pewnej perspektywie się skończą.
Lukę, która w sektorze małych i średnich
przedsiębiorstw jest szacowana na 50
mld złotych, będziemy musieli zapełnić
innymi środkami. Ta luka nie dotyczy jed-
nak wszystkich obszarów, lecz głównie
działalności innowacyjnych firm, start-
-upów, oraz finansowania innowacyjnych
projektów tam, gdzie występuje ryzyko,
którego instytucje komercyjne nie chcą
brać na siebie. Zależy nam na efektywno-
ści finansowanych projektów, ponieważ
badań na rynku jest dostatek, a kluczowe
jest to, jak przedsiębiorcy przekuwają ich
wyniki w rynkowe innowacje. Proces ten
wymaga wiedzy, doświadczenia i specjal-
nych kompetencji.
Preston McAfee
główny ekonomista Microsoft Cor-
poration
– Każda nowa technologia wyklucza lu-
dzi, np. buldożer zastąpił stu pracowni-
ków z łopatami. Spowodował jednak po-
trzebę zatrudnienia operatora buldożera,
czyli pracownika o wyższych umiejętno-
ściach. Najważniejszym pytaniem nie jest
więc to, czy nowe technologie zastąpią
ludzi, ale czy będą wymagać nowych
zdolności i podniosą wartość pracy, czy
też ułatwiając czynności, zmniejszą zapo-
trzebowanie na umiejętności i doprowa-
dzą do zmniejszenia wartości pracy.
Iddo Moed
koordynator ds. cyberbezpieczeństwa
MSZ Izraela
– Musimy pamiętać, że cyberbezpieczeń-
stwo nie ma granic. Dlatego konieczna
jest ścisła współpraca pomiędzy wszyst-
kimi zainteresowanymi krajami i organi-
zacjami w tej sprawie.
Jacek Łukaszewski
prezes firmy Schneider Electric Polska
– Pod względem konkurencyjności pro-
dukcji przemysłowej Polska zajmuje 15.
miejsce w świecie. Około 15 proc. naszych
zakładów produkcyjnych jest już w peł-
ni zautomatyzowane, a w pozostałych
wprowadzane są pewne elementy auto-
matyzacji. Całkiem nieźle jak na start.
Najważniejsza zmiana dokonuje się
w głowach, a zmieniające się trendy tech-
nologiczne w większym lub mniejszym
stopniu dotykają nas wszystkich. Mówi-
my o mobilności, wszyscy oczekujemy
niemal nieograniczonych możliwości
komunikacyjnych, umiemy przetwarzać
dane spływające z czujników wraz z da-
nymi gromadzonymi w chmurze.
Każdy z tych trendów jest w jakimś stop-
niu wykorzystywany przez przemysł,
natomiast granica tego, co jest zaawan-
sowaną technologią, a co nie, również
nieustannie się przesuwa.
Julianna Orban Mate
dyrektor w European Grouping
of Territorial Cooperation (EGTC)
Via Carpatia.
– Choć minęło 10 lat od zgłoszenia przez
Polskę tej inicjatywy i mimo spotkań na
szczeblach ministerialnych, a także po-
wołania międzyministeralnej grupy robo-
czej, sprawy mało się posunęły. Być może
zniechęca do współpracy brak finanso-
wania tej drogi. Ale właśnie celem EGTC
jest lobbing na rzecz wpisania tej trasy do
sieci TEN-T.

24. 24
Katarzyna Zawodna
Business Unit President, Skanska
Commercial Development Europe
– Polska ma szansę być jednym z głów-
nych beneficjentów Brexitu. Mamy wspa-
niałą perspektywę, ponieważ sporo usług
może trafić do Polski. Oczywiście wśród
miast, które również skorzystają na Brexi-
cie, jest m.in. Frankfurt, Paryż czy Dublin.
Jednak Polska nie celuje w sektor front
office. Jesteśmy lokalizacją komplemen-
tarną i mamy szansę obsługiwać usługi
sektora middle office i back office. To jest
rozpoznawalna globalnie specjalizacja
Polski. Jesteśmy, po Indiach i Chinach,
jednym z najważniejszych ośrodków lo-
kalizacji nowoczesnych usług dla biznesu.
Z tego możemy być dumni.
Michał Kurtyka
podsekretarz stanu w Ministerstwie
Energii
– W projekcie ustawy o elektromobil-
ności i paliwach alternatywnych zakła-
damy, że pojazdy elektryczne mogłyby
korzystać z buspasów, a ich parkowanie
na parkingach publicznych mogłoby być
darmowe. Przewidujemy ponadto wyż-
sze odpisy amortyzacyjne, jeśli chodzi
o zakup takich pojazdów dla firm. To jest
o tyle istotne, że w Polsce 60, a może
już nawet 70 procent nowych pojazdów
stanowią pojazdy kupowane na potrzeby
przedsiębiorstw.
Ustawa przewiduje ponadto możliwość
wprowadzania przez samorządy stref ni-
skoemisyjnych, które byłyby otwarte dla
pojazdów elektrycznych, a zamknięte dla
innego typu pojazdów.
Rynek pracy, przedsiębiorczość, konkurencja, ale także Brexit i przyszłość
kapitalizmu. Spektrum tematów Europejskiego Kongresu Gospodarczego
jest jak co roku zbyt szerokie jak na ramy jednej publikacji. Sygnalizujemy
kilka tematów, opierając się na wypowiedziach panelistów.
Wachlarz tematów
Tomasz Pisula
prezes Polskiej Agencji Inwestycji
i Handlu
– Polskie firmy powinny ograniczyć
konkurencję na zagranicznych rynkach.
Przenoszenie tam wojny konkurencyjnej
toczonej na polskim rynku najczęściej
kończy się przegraną w walce o kontrak-
ty. Przedsiębiorcy powinni jeszcze w kraju
porozumieć się w tej sprawie z potencjal-
nymi krajowymi konkurentami. W innych
krajach takie dżentelmeńskie porozumie-
nia bardzo dobrze się sprawdzają.
Polskie firmy powinny też rekomendować
inne krajowe firmy jako podwykonawców
przy realizacji kontraktów zagranicznych.
Przedsiębiorcy mogliby również wyraźnie
brandować swoje produkty i usługi jako
pochodzące z Polski. To w krótkim czasie
nie przyniesie wymiernych korzyści finan-
sowych, ale w dłuższej perspektywie zbu-
duje polską markę.

25. E U R O P E J S K I K O N G R E S G O S P O D A R C Z Y 2 0 1 7
25
Paweł Mucha
sekretarz stanu w Kancelarii
Prezydenta RP
– Mamy m.in. biuro ds. narodowej rady
rozwoju, które jest otwarte na wszelkie
inicjatywy legislacyjne i pogłębiony dia-
log. Jesteśmy w przededniu prac final-
nych nad Konstytucją dla Biznesu.
Skala obciążeń przedsiębiorców rozma-
itymi obowiązkami sprawozdawczymi
czy elementami biurokratycznymi jest
ogromna. Założenia na rzecz odpowie-
dzialnego rozwoju to jedne z głównych
postulatów zmian w polskim prawie –
zależy nam na tym, by uwolnić przedsię-
biorczość, zrzucać balast administracyjny
i uruchomić mechanizmy pozwalające na
rozwój polskich firm.
Przemysław Krych
prezes zarządu Griffin Real Estate
– Kapitalizm w Polsce cierpi na wady
opisane przez Nialla Fergusona w pracy
„Wielka degeneracja”. Chodzi m.in. o ze-
rwanie umowy społecznej między star-
szym a młodszym pokoleniem, określo-
nej w systemie emerytalnym Bismarcka
(osoba pracująca musi pracować na coraz
więcej osób w wieku trzecim), ale także
o upadek rządów prawa.
Inny typowo polski problem, z którym
trzeba się mierzyć, to brak kultury kom-
promisu, charakterystycznej dla etosu
mieszczaństwa, które w polskiej historii
było albo słabe, albo było domeną innych
narodowości. Nowym elitom politycznym
w Polsce, pochodzącym z chłopstwa lub
szlachty, daleko do uznania, że – jak czę-
sto bywa w biznesie – mogą wygrać obie
strony. (…) Państwo wprowadza coraz
więcej regulacji formalnie mających sta-
bilizować, a w istocie destabilizujących
działalność gospodarczą.
Maciej Witucki
prezes zarządu Work Service
– Z jednej strony mamy ogromny odsetek
młodych Polaków, którzy kończą studia,
a z drugiej wysyp stanowisk pracy zu-
pełnie niedopasowanych do tej struktury
kształcenia.
Frustracja, którą obserwujemy, dotyczy
tysięcy młodych ludzi, każdego roku tra-
fiających z tytułem licencjata czy magi-
stra na rynek, który poszukuje spawaczy,
pracowników sieci produkcyjnych, sprze-
dawców czy innych pracowników prze-
mysłu bądź usług.
Jeśli chodzi o poziom płac, to wolny rynek
działa tu moim zdaniem sprawnie, skoro
mamy do czynienia z 5-7-procentowym
wzrostem wynagrodzeń w zawodach
i specjalnościach poszukiwanych przez
pracodawców. Inna sprawa, że zmusza-
my młodych ludzi, wykształconych zbyt
wysoko jak na dostępną na rynku ofertę
pracy, by pracowali poniżej poziomu wy-
nagrodzeń, którego oczekują.

26. W Y D A R Z E N I A
Europejski Kongres Gospodarczy
– jedna z największych i najważniejszych
debat gospodarczych w Europie Centralnej
W n i o s k i d l a E u r o p y 2 0 1 7
26

27. E U R O P E J S K I K O N G R E S G O S P O D A R C Z Y 2 0 1 7
27
Media z Europy
i z Polski
Pełne spektrum tematów
i branż – najważniejsze
problemy europejskiej
gospodarki
800 panelistów
Ponad 9 tysięcy
uczestników
Politycy
z Europy
i świata
Inwestorzy,
przedsiębiorcy,
eksperci
EEC- Liderzy
przyszłości
– młodzi ludzie
u progu kariery
132 sesje w trzy dni

28. 28
W n i o s k i d l a E u r o p y 2 0 1 7
W Y D A R Z E N I A E U R O P E A N S TA R T- U P D AY S 2 0 1 7
W
hali widowiskowo-sportowej Spodek w centrum Ka-
towic odbyła się II edycja European Start-up Days
(ESD) – imprezy towarzyszącej Europejskiemu Kon-
gresowi Gospodarczemu. Europejskie dni start-upów
zgromadziły młodą, innowacyjną przedsiębiorczość w Katowicach,
umożliwiając jej przedstawienie swojego pomysłu szerszemu gronu
odbiorców – przede wszystkim przedstawicielom korporacji zainte-
resowanych współpracą i wykorzystaniem nowatorskich rozwiązań.
Dwa dni wypełnione były debatami i spotkaniami, a formuła
organizacyjna sprzyjała nawiązywaniu bezpośrednich relacji. Do
udziału w tegorocznej edycji konkursu Start-up Challenge zgło-
siło się blisko 200 start-upów. Sto najciekawszych zaprezento-
wało się w Scale-up Alley – dedykowanej biznesowym wizjone-
rom przestrzeni katowickiego Spodka.
Wartość pomysłu weryfikują
praktyka i rynek. Nie ma innowacji
bez komercjalizacji. To najprościej
ujęte wnioski ze spotkań start-
upów z dojrzałym biznesem.
Czas
start-up!

29. E U R O P E J S K I K O N G R E S G O S P O D A R C Z Y 2 0 1 7
29
300
zaproszonych
start-upów
Ponad
100
pomysłów
na biznes

30. Kreatywni
i doświadczeni
D
ruga edycja European Start-up Days stworzyła przestrzeń otwartego dialogu pomiędzy start-
-upami, inwestorami a organizacjami wsparcia biznesu. Udział w wydarzeniu wzięło 37 proc.
gości Europejskiego Kongresu Gospodarczego.
– Połączenie konkursu start-upów z wydarzeniem tak wielkiej, rangi jak Europejski Kon-
gres Gospodarczy to wyjątkowa szansa zarówno dla młodych firm, jak również dla przedsiębiorstw
z ugruntowaną pozycją na rynku – podkreśla Magdalena Wąsik, przedstawiciel start-upu Gradis.
– W jednym miejscu i czasie mogliśmy zaobserwować spotkanie kreatywności, młodej, często zu-
chwałej energii z wieloletnim doświadczeniem biznesowym.
W Y D A R Z E N I A E U R O P E A N S TA R T- U P D AY S 2 0 1 7
30

31. 31