1. REPORTAZH
Jacqueline Vanacek duke folur ne Chongqing University ne Kinë
Sipërmarrja, shprehje e vetvetes
Jacqueline Vanacek, këshilltare sipërmarrjeje globale nga Silicon Valley
Prime Collection #3
DHJETOR 2015 Kryeredaktor: Mateo Prifti Design: Arsel Aga, Rigers Qarri
Ad eundum
quo
nemo ante iit
Arsyeja përse quhemi Prime
Collection #3 është se me futjen e
gazetës online dhe ndryshimeve të
tjera që kemi sjellë, kemi nisur një
epokë të re të Laboremus-it.
Albania Study Abroad
Initiative
Dalin Borici interviston Au-
lon Kuqin, bashkëthemelue-
sin e ASAI.
INTERVISTE fq.5
EDUKIM fq.6
BIZNES fq.10
BIBLIOTEKA
KULTURE
Aktivitetet e bibliotekës këtë muaj
Të rejat nga klubi i robotikes.
Fultzistja shkruan parathenien e Sherlok Holms
Hapat që duhen ndjekur
për të studjuar në Gjer-
mani.
Viktoria na prezanton me
hapat që duhen ndjekur për tu
shkolluar në Gjermani.
Evente qe nuk duhen
humbur nga siperma-
rresit e rinj.
Keni nje ide biznesi? Kërkoni
investime? Ketu do të gjeni
disa nga aktivitetet më të
mëdha të biznesit në botë.
Konferenca nder-
kombetare e fizikes
ne Tirane.
Nxënësi i Fultzit na tre-
gon për eksperiencën e tij
në konferencën e fizikës.
fq.7
6 Leksione
Lidershipi nga Bill
Gates.
Bill Gates një nga ikonat e
inovacionit në teknologji ës-
htë një shëmbull perfekt për
të gjithë ata që duan të bëhen
lidera. fq.8
Si të ndërtosh një plan biznesi të
sukseshëm. Fq. 9
Si të gjeni pasionin tuaj në jetë.
Fq. 9
Ja si të bëni para online në 6 hapa.
Fq. 7
Eksperienca ime në JA.
Fq. 10
Klubi i robotikes po vazhdon me intensitetin planin e parashikar. Grupet janë në
fazën e fundit, që është ndërtimi dhe testimi i projekteve të tyre. Fazë kjo që
vjen pas etapave paraardhëse që kanë qenë fitimi i njohurive praktike me anë të mi-
krokontrollorëve lego evo3, dhe atyre teorike me anë të leksioneve të ndryshme të
ofruara nga studentët amerikanë. Në fund mund të themi se projetet përfundimtare
priten të jenë të një cilësie të lartë, meritë kjo që i atribohet edhe printerit të ri 3D (tre
përmasor).
Biblioteka e Harry Fultz është faciliteti më i përdorur për sa i përket organizimit të aktivi-
teteve me karakter akademik, kulturor dhe jo vetëm. Ky muaj ka qënë shumë i ngarkuar,
pasi ka pasur një fluks prezantimesh nga universitete të huaja si ai i American University in
Bulgaria dhe American College Thesaloniki. Festat e nëntorit sollën një atmosferë ndryshe
me prezantimet dhe performancat e nxënesve lidhur me historinë që kanë mbrapa tyre datat
28 dhe 29 nëntor. Për të parën herë, këtë vit biblioteka e shkollës mirëpriti biznesmenin Re-
nis Tërshana, ekzekutivin e R&T Group i cili foli për sipërmarrjen dhe biznesin në Shqipëri.
fq.10
Që prej 13 nëntorit mund të gjeni një përkthim të ri të Aventurave të Sherlok Hol-
msit jo vetëm në shumicën e librarive të Tiranës, por dhe në bibliotekën e shko-
llës. Libri përmban novelën e parë “Etyd në tone të purpurta” dhe historitë e shkurtra
të koleksionit “Aventurat e Sherlok Holmsit”, të cilat përbëjnë më pak se gjysmën e
aventurave te detektivit londinez. fq.4

2. 2
Entrepreneurship, Decision Making, EducationBUSINESS
What are your thoughts on high
school age people trying to pursue an
idea and build a startup?
I think any high school students who
are passionate about an idea and will te-
naciously pursue a startup should go for
it! A successful entrepreneur will pursue
his or her idea at all costs. That is what
Elon Musk and Mark Zuckerberg are
famous for - focus and commitment at
all costs. It takes about 10 years to build
a sustainable, profitable business. So
anyone wanting to be an entrepreneur
also needs to be willing to “jump in for
the long haul.” I have great respect for
young people today - they have so much
courage and wisdom. It is inspiring to
witness! So if a student already knows
he or she wants to bypass college to be
an entrepreneur first, regardless of what
tradition or other people might say, then
go for it! Or … go to college and pursue
your startup on weekends and vaca-
tions. Prove your product concept with
a working model, validate with friends
and prospects via a prototype, and then
decide if you have a market opportunity
to further pursue your startup part- or
full-time. But be prepared to work
harder than ever before! But it’s exciting!
Alternatively, if a student prefers to at-
tend college, explore your options! You
need to know yourself. If you do not
know where to take your future, try new
courses to expand your skills, clarify
your preferences and do summer jobs or
internships where you think you want to
contribute. While not everyone wants or
is meant to launch a startup, I strongly
believe universities should teach entre-
preneurship anyway. Entrepreneurship
is a mindset for taking charge of one’s
life. It’s not just for business. In the US,
it is expected that more than 40% of our
workforce will be “freelancers” by 2020.
These independent careers will mix
part-time “gigs” like driving for Uber or
other “on demand” services in our “gig
economy,” and Corporate or small busi-
ness projects or consulting. So learning
how to be an entrepreneur will allow
everyone to craft their futures with
greater flexibility and in pursuit of what
they really love and where they excel.
How do you make big decisions in
life or business?
How I make big decisions is to always
maximize my options. So if I were
deciding between launching a startup or
attending college, then I would explore
how I could be part of a startup while
attending college or keep the door open
to college in future. I would not want to
eliminate either option permanently in
case I wanted to do it later.
And I would realistically map out each
scenario so I could make a well-in-
formed decision. It is not an all or noth-
ing decision. I once helped my niece
address this question. She wanted to go
to graduate school but my sister and her
father wanted her to get a job. I advised
her to apply to her favorite graduate
schools and also look for a job. That
way, if she didn’t get into a preferred
graduate school, then she could work to
support herself and see if her employer
would pay for her graduate school in
future. A lot of large companies do that.
It’s an option she didn’t know she had.
She attended school on a scholarship
but did not finish her master’s degree
and ran out of money. So she took a job
and loves it! Now she is working and
slowly finishing her master’s, to advance
her career. While not the route she
planned, she will end up with both! So
my point is, if you are not sure which
path you want, maximize your options
for both. That way you can combine or
stagger your preferences over time, in a
way that’s manageable.
But also know that your decision could
be made for you by circumstance! What
if you aren’t admitted to the college of
your choice? Then you might attend
a different college, get a job, join a
startup or launch your own. To launch
a startup, you need to realistically map
out what it takes. For example, what
will it cost? How are you going to pay
for it? Where will you set up shop? How
will you support yourself and employ-
ees? What are your resources? Who is
your team? Another option is to study
entrepreneurship in college and pursue
your startup there. Many universities
now offer entrepreneurship programs
and startup incubators. For example,
UC Berkeley has a new program with a
new curriculum. They built an incuba-
tor called SkyDeck and are aiming to be
more like Stanford. Many leading tech
ideas come out of Berkeley, yet Stanford
is always recognized as Silicon Valley’s
academic innovation hub!
The bottom line is: understand your
environment and its challenges, map
out your options and profile each option
at a high level, end-to-end, to make a
well-informed decision. If interested,
keep the door open to both avenues. If
you really want to do both, you’ll find
a way! Most importantly … I always
ask myself “what do I really want?” I
let my heart and intuition be my guide,
because they lead to decisions that are
authentically right for me. I have done
this my entire life - and it works!
How important is it to have a college
degree?
This is a personal decision, and it’s
critical to understand a) how the power
structure sees the value of college, and
b) the ramifications of your decision.
I have a friend who left her family in
Ukraine to come to San Francisco. She
got her green card but never finished
her bachelor’s degree. She left the coun-
try before graduating college. Without
a bachelor’s degree she is finding it very
hard to land a professional office job.
She said that nobody wants to talk to
her. I told her that in US, a degree is
essential to get a foot in the door and
have her resume seriously considered. It
might not be right or fair, but that’s how
the power structure for employment
works here. In today’s job environment,
you have more options with a bachelor’s
degree. If you don’t have one, then you
might only get access to 20% of the job
opportunities you’re interested in. If you
choose not to get a bachelor’s degree,
be very clear that you could be walking
Conversation with Jacqueline Vanacek on Entrepreneurship.
Mateo Prifti
About nine months ago, I was among the lucky few chosen to attend and compete at the “Geek
Business Camp” in Osijek Croatia, which was being held in parallel with the Ron Brown Forum.
It was an amazing and very insightful experience. This very well-organized event brought the best
business and entrepreneurship community from the region and beyond to attend. During my stay
at the camp I was fortunate enough to meet Jacqueline Vanacek, a Corporate Software Executive
from Silicon Valley, who was one of the mentors. Even though the camp ended after less than a
week, we managed to keep in touch. Just recently I asked Jackie to have an interview about youth
entrepreneurship, making decisions and things to keep in mind going from high school to college.
From right to left, Jackqueline Vanacek and Guy Kawasaki
Who is Jackie?
Jacqueline Vanacek is a Global
Entrepreneurship Advisor from Silicon
Valley. She mentors students and start-
ups and educates policymakers in U.S.,
EU and China on how cloud computing,
mobility, social media and data analytics
can advance entrepreneurship and
streamline government. With nearly 30
years’ experience at corporate high tech
leaders SAP, HP and Fujitsu, she was
most recently Vice President and Cloud
Computing Evangelist at SAP.
She was just honored as the only woman
and American business Executive
invited to speak at an International
Management Forum at Chongqing
University of Posts and Telecommunica-
tions in China. She was also appointed a
Visiting Professor.
She represented Silicon Valley at
Croatia’s Brown Forum for economic
development, by invitation of the U.S.
Dept of State. She mentored startups in
our boot camp and spoke on technology
trends.
She has also been the first business
woman ever sponsored for 1000 Talents
Fellowship by China’s Ministry of
Transport Research Institute
an industry advisor for Eisenhower Fel
lows foreign relations foundation in U.S.
a featured contributing journalist in
Forbes promotional case studies.
While Vice President at SAP, she
achieved the first ever White House
recognition for SAP, Stanford School
of Medicine and Germany’s NCT in
President Obama’s U.S. Federal Big Data
Initiatives, for innovations in genomics
analytics to advance precision medicine.
Lastly, she was a leader in the U.S.
Cloud Commissions that developed
industry best practices to guide Federal
and State-Local Governments in cloud
computing adoption. She became the
only American active in a European
CloudUP Consortium to help Euro-
pean small business, and she advised
on a high-level cloud roadmap for the
Republic of Kazakhstan.
Skydiving with Navy Seal from 13,000 feet

3. 3
away from 80% of the higher paying
professional jobs.
If serious about running your own
company someday, then the value of a
bachelor’s degree would depend on the
kind of startup and you as an individu-
al. For example, do you need a college
degree to open a small retail shop or
movie theater? What about a software
startup? What matters is the skills you
need to run your business and where to
get them. In college or “on the job?” Or
will you hire others with the skills you
need? And will this make your chance
for success harder … or easier? There is
a big controversy in U.S. today about if
our higher education is suited to devel-
op the right skills for our digital econo-
my. Universities are beginning to teach
entrepreneurship and require students
to study both business and IT to prepare
for our data-driven society. But college
is not just about learning content.
It’s useful for building your network.
PayPal, Google and others are great
startup examples of Stanford classmates
who launched their startups in school
or went into business together later!
And the content learned in college often
has little to do with what’s required
in your first job. And job descriptions
rarely reflect what you will really do on
a day-to-day basis. College is not just for
learning content, but also for learning
how to a) think critically, b) budget time
and money, c) live independently, and
d) manage your future.
While I majored in chemistry, I had no
interest in being a chemist. I initially
planned to go to medical school. But I
later chose to work for Hewlett-Pack-
ard. I used my chemistry degree in a
business-oriented way, to sell chemical
instruments to pharmaceutical com-
panies. I learned firsthand from my
customers how little I really knew about
chemistry! But as I moved into the
computer side of high tech, I excelled
in using my skill to envision the big
picture and translate that into its com-
ponent parts. It was extremely helpful
to lead cross-functional or Enterprise
programs. I had honed that skill doing
theoretical “roadmap problems” in
organic chemistry. It was amazing how
I was using my education. It wasn’t the
chemistry that mattered, but rather, how
it taught me how to think. The ability to
see the vision, the detail and how they
relate, is unique. Being good at *both*
vision and detail is my greatest skill.
And it is how a CEO needs to think.
Do people who go to college have an
advantage over those who do not
when starting a business?
Bill Gates didn’t finish college. Neither
did Mark Zuckerberg. And there are
other stories. That is why Peter Thiel
established the Thiel Fellowships, which
grants money to young entrepreneurs
to pursue their big ideas instead of
“sitting in a classroom.” Thiel’s point
isn’t that college isn’t useful, but rather
that today’s college curriculum doesn’t
best serve entrepreneurs who want to
innovate and build something new.
Many people here do not think our
mainstream education fosters entrepre-
neurship and innovation. How should
we change the education system so that
it does? Stanford now offers a special
entrepreneurship program on campus
and in several countries. Cornell Tech
is spending over a billion dollars to
build a New York City campus as their
own “Silicon Alley.” UC Berkeley is
completely changing their curriculum
to focus on entrepreneurship. Univer-
sity of Southern California, Pepperdine
University and UCLA met with the
Los Angeles mayor and built their own
“Silicon Beach.” That is where unicorn
startups Snapchat and SpaceX launched.
In summary, if you are deciding
between launching a startup or going
to college, or how to combine both,
realistically map out your options. Talk
to entrepreneurs and business profes-
sionals to understand your choices and
challenges. Go to meetups and events
to get a better view of what launching
a startup really takes. And if you have
a burning idea - see what your trusted
circle thinks! Does your idea “have
legs” - how fast can you get a prototype
“out there” - and are future customers
just waiting for your creative genius?!
How would you define the word
entrepreneur?
An entrepreneur is someone who takes
a creative idea or question and builds
something new as a means of personal
expression. The venture solves a prob-
lem one cares deeply about, or defines
one’s personal legacy. A prominent se-
rial entrepreneur in Silicon Valley once
told me that his first software startup
was about money. But his second start-
up was about legacy … to deliver some-
thing unique to the technology industry
by which he would be remembered.
Entrepreneurship is about sharing one’s
gifts with the world. It is not just about
money.
My neighbor’s son graduated from UC
Irvine in business and IT. While his
mother wanted him to work for SAP,
he was not interested. Rather, he told
me he wanted to work for a startup. He
did some local networking, including
with college alumni, and landed a job
in a Los Angeles startup. He is now
doing big data analytics for consumer
purchases. His role is part business and
part IT. He said they keep piling projects
on him but he loves it. In a startup, you
do what needs to get done. You don’t
always get to choose. If you have 5
people in your company and 30 things
to do, everybody takes 6. Every job is
cross-functional so the company can
survive and grow. We call it “wearing a
lot of hats.” In a startup, everything you
know can be creatively applied. And not
just the founders, but everyone in the
startup is an entrepreneur!
Would you say that an entrepreneur
is similar to a politician?
No! I think any similarity between an
entrepreneur and a politician is simply
in influencing stakeholders to drive an
agenda. An entrepreneur’s agenda is to
drive revenue via product or service to
help customers, employ workers and re-
imburse investors. A politician’s agenda
is to implement policies that support
ways for citizens to succeed. The
politician’s role is to enable the engine
of success, while the entrepreneur and
business community *are* the engine of
success!
We have a larger private sector in US
than elsewhere. And having worked
with public and private sector customers
and policymakers globally, I have seen
firsthand how the private sector can
play a huge role in advancing a country’s
future. So I am inspired to help young
entrepreneurs in your country and else-
where use their skills to enhance your
future at home!
What if politicians were more like
entrepreneurs...
Carly Fiorina is interesting to watch,
because I knew her when I was at Hew-
lett-Packard. I did not think she was
effective as HP’s CEO, because some de-
cisions hurt the company, like acquiring
Compaq. But what I like about Carly is
that she represents a staunch indepen-
dent thinker. She is extremely focused
on what she wants and has the same
kind of laser focus that Mark Zucker-
berg is known for. She does not allow
what people say about her in business
or politics to deter her from her goals.
She has a somewhat mixed reputation in
politics for her failed run as CA Senator
and past role in Senator John McCain’s
Presidential campaign. But she has a
single-minded vision that is fueling her
pursuit of the US Presidency or some
other prominent position. That kind of
commitment to go after what you want,
from your inner core, is what makes an
entrepreneur successful. Some people
are natural entrepreneurs and already
have what it takes.
And an entrepreneur is not necessarily
someone who builds a company from
scratch. An entrepreneur is someone
who thinks differently to create some-
thing new.
You absolutely captured it in your email
to me, that being an entrepreneur is
expressing a representation of self. I am
extremely entrepreneurial but for many
years, chose to “invent new models and
processes” in a corporate environment
with financial safety net. I don’t like the
status quo, so I am always inventing new
approaches inside a complex environ-
ment. But a year ago, I embarked on my
own to build an international consulting
practice, applying my unique knowl-
edge and experience to help others. It
was very much about “expressing my
authentic self.” I am my own startup!
What’s one of the biggest mistakes
that an entrepreneur makes when
just starting out?
To be an entrepreneur is hard work. It
means never taking a vacation, working
12 - 16 hours every day, potentially liv-
ing on no income or having some other
source of income. It also means learning
how to sell. So if you’re someone who
is really technical, analytical, shy and
not good at standing in front of other
people to sell your idea, then you need
to partner with someone who is. Your
startup won’t survive otherwise. And
that’s a mistake many entrepreneurs
make. Developers build something they
think is cool, except maybe no one else
thinks so. They have no idea if there is
a market for their product or not. I go
to pitch contests at which some people
promote their idea or product, yet they
fail to qualify the business value (“who
cares?”) and quantify the market oppor-
tunity (“how much $$$ will I make?”)
to investors. The reaction of the investor
community is “Who is this person and
why is he or she wasting my time?”
To help tackle this problem, technical
people need to partner with business
people. And they need to validate their
ideas, prototypes and products with real
customers every step of the way. This is
a key ingredient to becoming a success-
ful entrepreneur.
You need to be cross-functional in
your thinking, team-oriented in your
leadership and offer a solution to a real
customer problem. And you need to be
passionate and committed for the long
haul.
This is what it takes. So if this is what
you are burning to do, then go for it!
China technology magazine cover
(How cloud computing can accelerate
entrepreneurship in China)
With well-known 500 Startups Incubator
Founder & CEO Dave McClure at a Silicon
Valley startup event

4. 4
Viktoria Ruci shkruan parathënien e HolmesKULTURE
Viktoria Ruci
Robert Downey Jr, Cumber-
batch apo Johnny Lee Miller?
- Jo faleminderit, unë zgjedh
Holms, të parin, të vetmin,
atë të vërtetin, atë nga i cili
u frymëzuan dhjetëra filma
e libra të tjerë; unë zgjedh
Holmsin e fletëve të verdha të
librit, që tani mund ta zgjidh-
ni dhe ju.
Që prej 13 nëntorit mund
të gjeni një përkthim të ri të
Aventurave të Sherlok Hol-
msit jo vetëm në shumicën e
librarive të Tiranës, por dhe
në bibliotekën e shkollës.
Libri përmban novelën e parë
“Etyd në tone të purpurta”
dhe historitë e shkurtra të
koleksionit “Aventurat e Sher-
lok Holmsit”, të cilat përbëjnë
më pak se gjysmën e aven-
turave të detektivit londinez.
Me pak fjalë, ky është vetëm
fillimi i një rrugëtimi të gjatë
për Holmsin mes lexuesëve
shqiptarë, një maratonë
historishë emocionuese, në
parathënien e së cilës, në
pak faqe pata nderin t’i uroja
mirëseardhjen personazhit
tim më të dashur.
Historia se si emri im
përfundoi në ato faqe është
shembulli klasik i kombinimit
të rastësisë dhe pasionit, që
sjell sukses (sado të vogël),
që provon se me pak fat dhe
shumë dashuri mund të
arrihet shumë; mund të arrish
të kërcesh nga një artikull i
shkurtër tek “Laboremus” në
një parathënie të një vepre
madhështore si ajo e Artur
Konan Dojl. Për të mos u
zgjatur shumë, vjet shkruajta
një artikull mbi të pathënat
e Dojl dhe trillimit të tij tek
“Laboremus”, që rastësisht,
gjatë Panairit të Punësimit
dhe Arsimit Profesional,
përfundoi në duart e pronarit
të shtypëshkronjës që po
përkthente “Aventurat e Sher-
lok Holmsit”.
Është e tepërt të them se si
rrodhën pastaj ngjarjet, deri
sa papritur u gjenda para
përgjegjësisë dhe nderit të
papërshkrueshëm, që vinin
bashkë me t’i uruarit mirë-
seardhjen të madhit Holms.
Të them se detektivi gjakf-
tohtë e gjenial është idhulli
im është pak; jeta ime mori
kuptim ditën që zbulova, se
në muret e dhomës së tij në
Baker Street ndodhen të gd-
hendura inicialet V.R., edhe
pse për arsye të tjera patrio-
tike, të cilat refuzoj t’i pranoj
(“Victoria Regina”).
Mendoj se me kaq mund të
kuptoni pse kjo ishte për mua,
mes të tjerash, finalizimi i
një dashurie të madhe. Them
mes të tjerash, sepse më bëri
të kuptoj sa fuqi promovuese
për talentet e nxënësve ka një
gazetë shkolle, se si mirën-
johja e “Laboremus” mund
t’u shërbejë nxënësve të
"Harry Fultz” dhe se sa duhet
vlerësuar kjo aftësi e shtypit
të shkollës. Dikush aty jashtë
është duke kërkuar pikërisht
atë që JU mund të ofroni
dhe “Laboremus” është ura
lidhëse.
Ndaj s'më mbetet gjë tjetër,
veçse të them: "Faleminderit
një mijë herë!" dhe t'ju uroj
të gjeni "Sherlok Holmsin"
tuaj, atë ç'ka ju bën vërtet të
lumtur dhe, pse jo, ta ndani
me ne.
Holmes, Sherlock Holmes
Çmimet Oskar 2015 – Nominimet për Filmin Më të Mirë të VititREVIEW FILMASHT
Birdman
(The unexpected virtue of ignorance)
Një Shpëtimtar i Errët i ndërgjegjes
Një aktor “i dalë boje” (Riggan), tashmë i tërhequr
nga bota e filmave aksion dhe vetë Hollywood-it,
përpiqet t’i rikthehet rrugës së suksesit duke vënë
në skenë një pjesë teatrale, që i kushton Rigganit
më shumë se ç’kishte menduar. Ditët e fundit para
shfaqjes në Brodway, Riggan lufton me egon e tij
shkatërrimtare, që i shfaqet në formën e Birdman,
personazhit që e bëri të famshëm 20 vite më parë. Një
përpjekje e fundit për të shpëtuar veten, karrierën dhe
familjen e tij, veçanërisht marrëdhënien me të bijën,
ish përdoruese e drogës (portretizuar përsosmërisht
nga Emma Stone), që përpiqet të shlyejë gabimet e
saj duke i qëndruar pranë një babai egoist. Mania
e Riggan për sukses nxitet nga etja për famë dhe
prestigj, duke na provuar se sa rrënjësisht ndrysho-
jnë këto dy të fundit nga njëra-tjetra. Drejtuar nga
regjizori meksikan Alejandro González Iñárritu, i
njohur për guximin e tij, filmi vjen si një alarm zgjimi
për t’u përmendur nga kllapia e famës. I konsideruar
nga mediat si një prodhim madhështor, që na bën
të pyesim veten se ç’mund t’i bëjë njeriut bota e
kinemasë. Përveç skenarit të padëgjuar, çfarë e bën të
veçantë këtë prodhim, është filmimi pa ndërprerje, ku
i gjithë filmi duket si një xhirim, një skenë e vetme, që
të mban ngulur në ekran për 90 minuta fantastike.
Viktoria Ruci
The Grand Budapest Hotel
Wes Anderson dhe Stefan Zweig? Kombinim i përkry-
er. Një film që përshkon një vijë mendimi shumë më
të lartë e të hollë se çdo film i nominuar këtë vit. Një
kritikë e ëmbël, por e dhimbshme e historisë midis
dy luftërave botërore, që të bën të buzëqeshësh të
mendosh. Vetëm fakti se është frymëzuar nga novelat
e Stefan Zweig të parapërgatit për një film tërheqes,
domethënës, plot të papritura të këndshme dhe një
fund jo aq të lumtur, por të pashmangshëm. Një film
tipik i Wes Anderson, ku gjejmë firmën e regjizorit
në çdo detaj: në ndërtimin e çuditshëm dhe simetrik,
qesharak, fëminor dhe pakashume të dalë mode, në
ngjyrat e ndezura të kombinuara aq bukur, muzikën
e mirë e notat aq komike. I vlerësuar me katër cmime
Oskar (Music, Costume, Make-up and Hairstyling,
Production Design), The Grand Budapest Hotel ko-
siderohet si filmi më artistik i këtij viti. Mos e lini t’ju
gënjejë traileri: filmi ju bën për të qeshur, por nuk është
qesharak; është çuditërisht i vërtetë dhe, më e rëndë-
sishmja, ju bën të mendoni. Për të mos u humbur.
The Imitation Game – një film i bërë për
t’u nominuar
Historia e matematikanit Alan Turing, heroit të heshtur
homoseksual, që askush nuk e kutpon, që me gjenialite-
tin e tij theu Enigmën, kryeveprwn naziste, dhe “shpër-
blimi” që mori për misionin e tij. Një film i parashikue-
shëm, i ngurtë e megjithatë prekës, kryesisht për shkak
të performancës së përkryer të Benedict Cumberbatch
dhe Kiera Knightly krah për krah. Ndoshta sepse është
një histori e treguar më parë, ndoshta sepse personazhi
kryesor të duket i njohur (tek kujton pak Beatuiful
Mind), filmi nuk u prit dhe aq mire nga kritikat.
Megjithatë duhet vlerësuar për misionin e tij: tregoi një
histori, që të vjen turp dhe inat që nuk e dije, jo për fajin
tënd, ç’është më e keqja, por për shkak të një shoqërie
mizorisht homofobike. Mund të derdhni ndonjë lot
andej nga fundi, ndoshta jo, por gjithsesi është një film
që duhet parë patjetër.

5. Dalin Boriçi
“Albanian Study Abroad Initiative
(ASAI) është një nismë e disa stu-
dentëve dhe ish-studentëve shqip-
tarë për të këshilluar gjimnazistë që
mendojnë të vazhdojnë studimet e larta
jashtë Shqipërisë. Duke u udhëzuar
nga studentë aktualë ose ish-studentë
të një universiteti të huaj, gjimnazistët
do të mund të marrin informacion të
detajuar mbi procedurat e aplikimit dhe
mundësitë e përfitimit të bursave.”
Ky është përshkrimi i faqes “Albanian
Study Abroad Initiative - ASAI” në
“Facebook”, të cilën ma rekomanduan
miqtë e mi, ish-studentë të shkollës
sonë, Aleksandër Bello dhe Aulon
Kuqi. Për të pasur një ide më të qartë
rreth “ASAI” dhe se cilët janë ata pas
kësaj nisme, kam intervistuar një prej
themeluesve, Aulon Kuqin.
Aulon, ju lutem, një prezantim dhe
për rrugëtimin tuaj të deritanishëm.
U maturova në degën “Elektronikë”, kla-
sa e 2014. Semestri i vjeshtës së vitit të
fundit ishte më i ngarkuari, pasi duhet
të punoja paralelisht me shkollën, SAT-
et, TOEFL-in, letrat e rekomandimit,
procesin e plotë të aplikimit me pak
fjalë. Pikësynimi fillestar ishte ShBA, më
pas zvogëlova numrin e universiteteve
në ShBA dhe rrita ato në Hollande, si
dhe shtova ne lisë “Jacobs” (që është
në Gjermani). Shkurtimisht, zgjedhja
ideale për mua ishte Jacobs University
Bremen. Momentalisht studioj në vitin
e dytë, dega “Computer Science”. Punoj
në kampus si dhe jam organizatori krye-
sor i “jacobsHack!” - një “hackathon”
(maratone programimi), e cila po rritet
nga viti në vit dhe po vendos themelet
si një prej hackathon-ave më të mëdha
europiane.
Si ju lindi ideja për ASAI?
Bashkuam forcat, ide të ngjashme për
t’i dhënë jetë iniciativës. Personalisht,
gjatë procesit të gjatë të aplikimeve, kam
biseduar me të gjithë miqtë e mi, shumi-
ca ish-Fultzista, që studionin jashtë dhe
aty e kuptova se sa mungesë informa-
cioni kisha. Duke e vënë veten në pozitë
të shumë gjimnazistëve të tjerë, ishte
e qartë se kjo mungesë informacioni
pengonte një numër të madh studentësh
në arritjen e synimeve të tyre. Gjatë vitit
të fundit të Fultzit bisedoja shumë me
disa studentë shqiptarë në universitete
të huaj, të cilët më ndihmuan në proces-
in e aplikimeve. Unë mendova të ndaj
eksperiencen time duke shkruar një do-
kument të thjeshtë të cilin e shperndava
“online”. Duke folur dhe me studentë
të tjerë rreth çështjes së edukimit dhe
gjimnazeve në Shqipëri, konvergjuam
në këtë nismë.
Si mendoni t’i ndihmoni gjimna-
zistët e sotëm?
Mentorship një-më-një. Secili nga ne
do jetë në kontakt me një gjimnazist të
interesuar dhe do e shoqërojmë hap pas
hapi në këtë proces. Këshillat tona do
jenë të bazuara nga eksperienca perso-
nale, nga bisedat e shumta me studentët
e tjere në pozita te ngjashme si tonat,
si dhe nga kerkimi i vazhdueshem në
burime të sigurta informacioni lidhur
me procesin e lartpermendur.
Si mund t’ju kontaktoje një gjimnazist i
interesuar?
Na kontaktoni nëpërmjet faqes së
facebook-ut “Albanian Study Abroad
Initiative” ose dërgoni e-mail në study-
abroadinitiative@gmail.com
A ka ndonjë kosto monetare ky
shërbim?
Absolutisht jo. E gjitha është punë vull-
netare me synimin e krijimit të një rrjeti
të fortë informacioni. P.sh unë ndaj
eksperiencen me disa gjimnazistë, pas
disa vitesh ata e ndajne me disa të tjerë,
e keshtu e me rradhe. Duhet theksuar se
do na ndihmonte shumë nëse studentet
e interesuar kanë filluar kerkimin. Nëse
na kontakton pak muaj para diplo-
mimit dhe do të studiosh në ShBA për
shembull, nuk mund të të ndihmojmë
dot pasi shumë afate do kenë kaluar në
atë kohë.
Kur do ishte periudha ideale për t’u
regjistruar?
Kjo është një pikë shumë e rendesishmë!
Duhet ditur që procesi i aplikimit është i
gjatë dhe i lodhshëm, prandaj është mirë
të filloni sa më shpejt të jetë e mundur.
Hapi i parë është të vendosësh nëse do
të studiosh jashtë apo jo. Hapi i dyte
është të kesh një ide në cilin shtet do te
studiosh dhe sigurisht të fillosh gjuhën.
Hapi i tretë është krijimi i një ideje
rreth degës dhe universiteteve konkrete.
Mendimi im personal është që në vit të
parë të shkollës së mesme të keni gati dy
hapat e pare. Në fund të vitit të parë dhe
në fillim të vitit të dytë, na kontaktoni
ne.
Mbaj mend se megjithëse po kryenit
vitin e parë të studimeve universi-
tare, ju erdhet në shkollën tonë për të
dhënë një prezantim për universite-
tin në të cilin studioni. A mendoni të
bëni po të njëjtën gjë edhe në shkolla
të tjera?
Une jam gjithmonë i gatshem. Fakti që
dhashë një prezantim te Jacobs-it në
Fultz lidhet me gatishmerinë e Fultzit.
Gjithmonë ju bëj një vizitë sa here që
kthehem në Shqipëri dhe në Janar 2015
u ktheva vetëm për 5 ditë, prandaj nuk
kisha mundësi të vizitoja shkolla të tjera.
Por nëse dikush më fton dhe unë jam
në Shqipëri, me shumë kenaqesi do të
shkoja.
Si e shikoni tendencën që një pjesë
e mirë e elitës së nxënësve shqiptarë
duan të studiojne jashtë? A janë
të gatshëm ata të kthehen në një të
ardhme në Shqiperi dhe t’i japin
kontribut vendit të tyre?
Fatkeqsisht kjo është jashtë parashiki-
meve tona. Ne nuk duam të imponojmë
asnjë detyrim ndaj studentëve. Ne be-
sojmë se edukimi është mjeti më i fortë
në zhvillimin e një shteti. Kjo ndihmë
mbetet thjeshtë ndihmë; nuk pres-
im asgjë në kthim. Sigurisht do të na
pëlqente nëse këta studente do të ishin
të gatshëm të ndihmonin Shqipërinë
dhe duhet thënë se ka plot mënyra të
tilla edhe nëse nuk ndodhemi fizikisht
në Shqipëri. Vetë krijimi i një komunite-
ti të studenteve shqiptarë nëpër botë do
të kishte vlerë të madhe për vendin.
5
INTERVISTE - INFORMACIONNjihuni me Aulonin! Bashkthemeluesin e ASAI
Albanian Study Abroad Initiative (ASAI)
Aulon Kuqi
NJOFTIME
Keni deshire te degjoni kengen E
preferuar ne pushimin e madh ?
KONTAKTONI FONINË E SHKOLLËS NË:
Rigers Qarri rigersqarri

6. Viktoria Ruci
Gjermania në listën e destinacioneve
për studime? Natyrisht. Universitetet
me traditë qindravjeçare, standartet e
larta të jetesës dhe përqindja më e ulët
e papunësisë në Evropë mjaftojnë për ta
bërë Gjermaninë një magnet studentësh.
Por si të aplikosh në një universitet
gjerman? Ky udhëzues i vogël do t’ju
orientojë pak mbi procedurat.
Rankimet e universiteteve
Duhet të kesh parasysh se vlerësimet e
universiteteve në Gjermani përditëso-
hen çdo vit dhe janë shumë të ndry-
shueshme: nëse vjet për shembull TU
München e gjeje patjetër ndër 4 vendet
e para, këtë vit ka humbur shumë terren
në krahasim me universitete të tjera
më pak të dëgjuara. Kjo ndodh sepse:
1. Sistemi i vlerësimit është shumë
fleksibël, ai merr parasysh anketimet
mes studentëve 2. Pedagogët ndërrojnë
shpësh vendet e punës, ndaj dhe cilësia e
mësimdhënies ndryshon.
Elektroteknikë dhe Teknikë Infor-
macioni
RWTH Achen
TU Dresden
Uni BW München
TU Darmstadt
Karlsruher Inst. f. Technologie KIT
TU Ilmenau
Informatikë
RWTH Achen
Uni Augsburg
Jacobs Uni Bremen (priv.)
Hasso-Plattner-Inst. Potsdam (priv.)
Uni des Saarlandes/Saarbrücken
Uni Magdeburg
Shkenca Ekonomike
Uni Frankfurt am Main
Uni Jena
Uni Mainz
Uni Tübingen
Uni Ulm
Mjekësi
Uni Heidelberg
Uni Tübingen
Uni Lübeck
Uni Würzburg
TU München
Uni Münster
Cfarë duhët të dish paraprakisht:
Syno lart, por ki një plan rezervë
Nëse ke ndërmend të aplikosh në 5
universitete, mos zgjidh 5 më të mirët.
Zgjidh 3 nga më të mirët dhe dy mesa-
tarë, në mënyrë që të rrisësh mundësitë
e pranimit.
Njihu me klishetë dhe thyeji
“Universitetet më të mira janë në perën-
dim. Oh, po dhe jugu i Gjermanisë është
përrallë! Universitet më të vjetra janë
atje: Heidelberg, Uni Freiburg, LMU
München, TU München.” Meqë vetë
gjermanët preferojnë perëndimin e ven-
dit për të jetuar dhe studiuar, studentët e
huaj gjejnë më shumë mundësi pranimi
në lindje. Dhe mesa tregojnë zhvillimet
e fundit, kjo është shpesh më e mira për
ta. Qytetet lindore i kanë dhënë shumë
rëndësi arsimit kohët e fundit. Lepizigu
dhe Dresdeni kanë ndërmarrë reforma
të shumta për të tërhequr studentë jo
vetëm të huaj, por dhe nga Gjermania
perëndimore. Leipzigu vetëm këtë vit
nga ndërtuar 3 konvikte të reja për
studentët, ndërsa TU Dresden mund ta
gjeni ndër vendet e para në çdo rankim.
Qytetet lindore janë gjithashtu më të
lira, dhe më miqësore për studentët.
Dresdeni është qytet i ri (rikonstruktu-
ar tërësisht pas bombardimeve të ’44)
dhe Leipzigu, përvec universitetit ku ka
studiuar Merkel, Goethe dhe Nietzche,
është i njohur për shpirtin e tij të gjallë
e rinor.
Ji realist
Duhet të qëndrosh me këmbë në tokë.
Uni Freiburg për shembull nuk ka pran-
uar asnjë aplikim nga Shqipëria vjet,
Uni Heidelberg dhe LMU München
janë gjithashtu shumë të vështirë për t’u
kapur dhe nga vetë gjermanët (duhet të
merrni parasysh kuotat e ulta për non-
EU Students). Nëse pyet një gjerman,
do të të thotë se nuk ia vlen fare të
konkurrosh për mjekësi në Charite-n e
Berlinit, LMU München, Uni Freiburg
apo Heidelberg. Do të të thonë se pa një
mesatare 1.0 (10.0) nuk pranohesh.
Por nuk i dihet asnjëherë
Mos u beso gjithmonë “gojëve të liga”.
Vështirësitë e pranimit nuk duhet të të
dekurajojnë. Nëse përmbush kriteret
e gjuhës, apliko sepse nuk i dihet asn-
jëherë. Mrekulli ndodhin...
Vendi i mundësive të dyta
Kur vjen puna tek shkolla e lartë, Gjer-
maninë mund ta quash pikërisht kështu.
Nëse nuk pranohesh për semestrin
e dimrit (që fillon në shtator-tetor),
mund të aplikosh përsëri për semestrin
e verës (që fillon në shkurt-mars).
Njih gjuhën
Nëse ke ndarë mendjen për Gjermani,
do të të duhet të merresh me burokraci-
rat e pafundme të aplikimeve (gjer-
manët vdesin të ta bëjnë jetën e vështirë)
dhe pothuajse çdo informacion online
është VETËM gjermanisht. Ndaj duhet
ose ta njohësh gjuhën shumë mirë ose të
gjesh dikë që e njeh dhe që mund të të
ndihmojë. Ambasada Austriake dhe ajo
Gjermane ofrojnë një listë përkthyesish
që mund të ndihmojnë me aplikimet
(kundrejt një pagese patjetër).
Fol me dikë, informohu
Shqiptarët që studiojnë në Gjermani
janë shtuar shumë gjatë 5 viteve të fun-
dit. Nesë mendon pak, njeh patjetër dikë
(ose dikë që njeh dikë që njeh dikë...) që
studion në Gjermani. Kontaktoje dhe
pyete mbi gjithçka që do të dish: që nga
aplikimet, deri te ku mund të blesh një
bicikletë. Nuk ka si informacioni i dorës
së parë, pikërisht nga ata që e kanë për-
jetuar vetë stresin e të qenurit student
në një vend të huaj.
TestAS
Ky është një testim inteligjence +
njohurish specifike. Ai provon aftësinë
tënde për të ndjekur studimet në Gjer-
mani dhe do të të duhet VETËM kur
të aplikosh për universitet (jo Studien-
kolleg, pra jo vitin e parë). Testi mund
të jepet në gjermanisht ose anglisht dhe
duhet zgjedhur një drejtim i caktu-
ar (shkenca natyrore+matematikë +
informatikë/ ekonomi/ lëndë shoqërore/
shkenca inxhinierike). Ai përmban dy
pjesë kryesore: një që mat inteligjencën
(Kerntest) dhe një që mat njohuritë në
degën e zgjedhur. Kerntest/Coretest
përbëhet nga 4 pjesë: problema matem-
atike, plotësim vargu numerik, përcak-
tim marrëdhëniesh mes fjalëve, plotësim
modeli figurash. Kerntest është ndërtuar
në mënyrë të tillë, që të mos arrihet
asnjëherë rezultati 100%, pra duhet të
mësohesh me idene se s’do të të dalë
koha për të gjitha. Pjesa e specifikuar ka
pyejte cilësore në lidhje me degën dhe
është në përgjithësi më e lehtë.
Hapi 1: Pse Studeinkolleg?
Diploma e Maturës Shtetërore Shqiptare
nuk njihet nga universitetet gjer-
mane, ndaj duhet të bësh atë që quhet
“unifikim diplome”, pra të marrësh një
diplomë të barasvlefshme me atë gjer-
mane. Këtë mund ta bësh ose duke iu
nënshtruar menjëherë të ashtuquajturit
“Feststellungprüfung”, pra me pak fjalë
të japësh provimet e maturës gjermane
(gjermanisht kuptohet) ose të bësh 2
semestra përgatitës për këtë test, pra
të ndjekësh një Studienkolleg. Reko-
mandohet gjerësisht (për të mos thënë
absolutisht) të ndiqet mënyra e dytë.
Pranoje: s’mund thjesht të japësh men-
jëherë maturën gjermanisht. Për atë Zot,
proteinës i thonë “Eiweiss” dhe laringut
“Kehlkopf”, si u shkoi në mendje...
Hapi 2: Aplikimet
Aplikimi për Studienkolleg NUK kryhet
direkt në Studienkolleg. Aplikimi kalon
njëherë nga universiteti ku do të stu-
diosh. Universiteti vlerëson Diplomën
tënde si të pavlefshme, pastaj e dërgon
aplikimin tënd në Studienkolleg-un e
land-it (rrethit). Jo çdo universitet ka
Studienkolleg-un e tij, psh.: TU Dresden
dhe Uni Leipzig kanë të njëjtin Studi-
enkolleg: Studienkolleg Sachsen. Kini
parasysh: Nëse aplikon vetëm në dy uni-
Hapat që duhen
ndjekur për shkollim
në Gjermani
6
Udhërrëfyes për shkollim në GjermaniEDUKIM
LMU Munchen

7. versitete, ke mundësi më të mira nëse
janë dy universitete me dy Studienkol-
lege të ndryshëm. Nëse s’të pranon njëri
Studienkolleg, mbetet tjetri si opsion.
Por nëse vareni vetëm nga një Studien-
kolleg (i cili shqyrton aplikimet nga dy
universitetet e ndryshme), është më e
“rrezikshme”. Kur përfundon Studien-
kollegun, automatikisht konkurron në
universitetin që ke vendosur në aplikim-
in fillestar, por mund të aplikosh në çdo
universitet tjetër që dëshiron. Tashmë ke
një diplomë të vlefshme.
Nga t’ia nisësh?
Patjetër që nga website-t tërësisht
gjermanisht, me terma kilometrikë,
të komplikuara sa një manual ndër-
timi avioni dhe me një grafikë prej
fillestari HTML-je (të thashë që të duhet
ndihmë). Gjej rubrikën “Internation-
al>>International Bewerber/Applicants”
dhe informohu mbi mënyrën si dërgo-
het aplikimi dhe cilat materiale duhen
(CV, certifikatë gjuhe, listë notash).
Shumë universitete pranojnë aplikime
VETËM nëpërmjet faqes uni-assist.
Kjo ta lehtëson punën, pasi ngarkon të
dhënat vetëm një herë (psh certifikatën
e gjuhës) dhe ajo u dërgohet të gjithë
universiteteve. Cdo universitet ka
formularin e vet të aplikimit, që duhet
printuar, plotësuar, firmosur, ngarkuar
në uni-assist dhe pastaj dërguar. Por jo
çdo universitet pranon aplikime nga
uni-assist. Disa duan aplikim të drejt-
përdrejtë, këtë duhet ta marrësh vesh
nga faqja e universitetit.
Informohu mbi kriteret dhe afatet
Kriteri kryesor është ai i gjuhës. Ai
ndryshon nga universiteti në universitet,
por në përgjithësi duhet TË PAKTËN
një certifikatë niveli B1 me rezultate
“gut” ose “sehr gut”. Nuk mjafton cer-
tifikata e pjesëmarrjes në kurs, ju duhet
patjetër ajo e një provimi ndërkombëtar
(Goethe Zertifikat/TestDAF/të tjera).
Me një nivel B2 jeni tërësisht në rregull,
me TestDAF akoma më mirë. Kujdes
të madh afateve të dërgimit të aplikim-
it! Përpiqu t’i dërgosh sa më herët, në
mënyrë që nëse ka probleme (mungojnë
dokumente/ humbasin/ nuk janë të
vlefshme), të kesh mundësi t’i ridër-
gosh. Kjo vlen për të gjitha dokumentet,
përvec Diplomës. Zakonisht Diploma
jonë del më vonë se afatet e pranimit,
ndaj sigurohu të keni pyetur paraprak-
isht (dhe me shumë mirësjellje), nëse
mund ta dërgosh me pak vonesë. Por
në rastin e Studienkolleg Hamburg, kjo
nuk pi ujë. Afati i fundit i dërgimit të
aplikimeve është 25 marsi dhe nuk besoj
se 4 muaj mund të quhen “pak vonesë”.
Më vjen keq, harrojeni Hamburgun.
Hapi 3: Banimi
Fakti që ke fituar një vend në Studi-
enkolleg, në parim nuk ju siguron një
vendbanim. Aplikimi për një dhomë në
konvikt bëhet veçmas dhe është vetëm
pak më pak i komplikuar. Ndonjëherë
mund të të kërkojnë intervista, deri ese
të tipit “Pse doni të banoni në konviktin
tonë?”. A nuk është mjaft e qartë...? Se
s’dua të fle poshtë urës! Nëse kërkon
në internet Studentenwohnheim /
Studentenwerk do të dalin plot faqe që
ngjasojnë me ato për kërkimin e një
apartamenti. Çmimet variojnë nga qyte-
ti në qytet: në qytete të mëdha (Ham-
burg, Berlin, München) qiraja mujore
mund të arrijë deri 500 euro për dhomë.
Në qytete më të vogla dhe në qytete
lindore (Leipzig, Dresden) mund të
gjeni dhoma me 180-300 euro në muaj.
Funfact: Konviktet nuk kanë WiFi, kanë
vetëm Internet fiks (logjika gjermane:
bli modemin tënd po deshe, s’është puna
ime). Përpiqu të gjesh një banesë sa më
parë, sepse zihen shumë shpejt. Disa
thonë se duhet ta gjesh madje PARA
se të vijë përgjigja nga Studienkollegu,
edhe pse mund të mos jetë e sigurt se
do të jetosh në atë qytet. Aq e vështirë
është të gjesh një dhomë gjatë përiudhës
gusht-shtator.
Hapi 4: Studentifikohu
Bëhu student! Mëso si t’ia dalësh me
një buxhet të kufizuar, si të menaxhosh
kohën, gjej mencat më afër shkollës,
njihu me zonën dhe bli një bicikletë. Për
një student në Gjermani kjo e fundit
nuk është mundësi, është detyrim! Mbi
të gjitha, mos e merr me frikë. Do të jetë
ndryshim i madh, por do t’ia dalësh.
Shumë të tjerë e kanë arritur, pse ti jo?
*Do t’ju thoja të më kontaktonit për in-
formacione të mëtejshme, por sinqerisht
nuk di më shumë se kaq. Suksese!
7
EDUKIM
SHKENCË
Udhërëfyes për shkollim në Gjermani
Konferenca nderkombetare e Fizikes ne Tirane
Dalin Borici
Vjet në pothuajse këtë periudhë, u mbajt në Shkodër
një konferencë ndërkombëtare për fizikën, e cila u
organizua nga Universiteti i Shkodrës, Universiteti i
Tiranës dhe CERN (Qendra Europiane e Kërkimeve
Bërthamore). Të ftuar ishin shumë profesorë dhe
kërkuesë nga vende të ndryshme të botës. Tematika e
diskutimeve ishte mjaft e gjerë: nga fizika e energjive
të larta e të ulta deri në aplikimet e saj në industri si
në mjekësi apo inxhinieri. Atë e ndoqën me interes
studentë nga një sërë universitetesh, por gjithashtu
edhe një grup prej gjashtë nxënësish nga Instituti
Harry Fultz.
Sivjet, Departamenti i Fizikës në Fakultetin e Shken-
cave të Natyrës të Universitetit të Tiranës, organizoi një
konferencë me karakter të ngjashëm në Tiranë më 14
nëntor. Kjo konferencë ishte e para e cila organizohej
tërësisht nga Departamenti i Fizikës.
Temat mbi të cilat u fol në konerencë kishin të bënin
kryesisht me aplikime të fizikës në fusha të ndryshme
të industrisë, si në mjeksi, industri ushqimore apo
në mjedis. Në të mabjtën referime profesorë nga vetë
fakultetet e fizikës nga e gjithë Shqipëria, kërkuesë nga
Instituti i Fizikës Bërthamore, si dhe studentë doktor-
ature. Po njësoj si vjet, konferencën e ndoqën studentë
edhe nga Instituti Harry Fultz.
Në konferencë ishte i ftuar fizikanti dhe profesori
grek Panos Agiragis nga Universiteti i Selanikut, i cili
ka një miqësi të vjetër me Departamentin e Fizikës.
Ai ka vizituar Tiranën që në vitet 80’, ku nisi edhe
bashkëpunimin shkencor me ne. Profesor Agirakis dha
referimin e parë në konferencë dhe foli për një fushë
mjaft interesante dhe të re në fizikë: Ekono-Fizika
dhe Socio-Fizika. Shumë njerëz mund të pyesin me
habi se ç’lidhje ka fizika me shkenca si ekonomia apo
sociologjia. Në fakt ligjet fizike shpjegojnë shumë
dukuri ekonomike apo shoqërore. Llogaritjet të cilat
kryhen në fizikën e grimcave elementare mund të
përdoren fare mirë për të bërë kërkim në sociologji
apo ekonomi. Kjo temë zgjoi mjaft interes edhe për
nxënësit e shkollës sonë.
Departamenti i Fizikës planifikon të organizojë eveni-
mente të ngjashme në të ardhmen dhe synon të forcojë
bashkpunimin me shkollën tonë duke rritur interesin
ndaj fizikës edhe në nivelin e shkollës së mesme.
Konferenca Ndërkombëtare e Fizikës
Econophysics sociophysics
Hyrja e FSHN

8. 8
BIZNES Evente qe mund tju ndryshojne jeten
Mateo Prifti
Startup Weekend:
Është një lëvizje ndërkombëtare e cila
ka për qëllim fuqizimin e liderëve të
rinj të komunitetit dhe spiërmarrësve
të cilët po mësojnë bazat e të ndërtuarit
një biznes të suksesshëm. Kjo lëvizje
inkurajon individë me prirje lidershipi
të organizojnë konkurse në komu-
nitetet e tyre. Konkursi zgjat gjithsej
54 orë. Gjatë këtyre 54 orëve, pjesmar-
rësit formojnë grupe, ndërtojnë plane
biznesi, marrin leksione nga mentorë
dhe në ditën e fundit prezantojnë atë
ç’kanë arritur përpara një jurie. Çmimet
varijojnë nga konkursi në konkurs,
në varësi të investimeve dhe partner-
iteteve që kanë bërë stafet organizative
paraprakisht. Mundësitë e pafundme
që ofrohen për të njohur njerëz të rinj e
bëjnë këtë aktivitet një mundësi që nuk
duhet humbur.
Startup Grind:
“Misioni i Startup Grind Tirana është të
mirëpresë në një forum të ngushtë ko-
munitetin e themeluesve dhe sipërmar-
rësve që duan të mësojnë nga eksperien-
ca më e mirë e liderëve apo drejtuesve të
kompanive të teknologjisë”, thotë Endri
Mataj, drejtori rajonal i “Startup Grind”.
Sipas tij, qëllimi i “Startup Grind
Tirana” është promovimi i komunitetit
shqiptar të fushës së teknologjisë dhe
sipërmarrjes, për të ndarë eksperienca
dhe mendime me homologët e tyre
lokalisht dhe në botë.
TechChrunch Disrupt:
Është një nga konferencat e teknologjisë
më të pritura në botë. Kompani nga e
gjithë bota marrin pjesë me shpresë se
idetë e tyre do të njihen nga një audi-
encë e gjerë pjesmarrësish ku midis tyre
gjenden edhe investitorë potencial. Çdo
vit bëhet një përkujdesje dhe seleksion-
im i madh i personave që do mbajnë
fjalime në këtë konferencë kaq prestig-
joze. Paralelisht në të njëjtwn kohë me
konferencën, zhvillohet edhe “Startup
Battlefield”, ku startupe të ndryshme
konkurojnë midis tyre me shpresën se
do t’u jepet mundësia të prezantojnë bi-
znesin e tyre para të gjithë pjesmarrësve.
Wired Business Conference:
Event i cili tërheq emra të mëdhenj nga
fusha e biznesit, “Weird Business Con-
ference”, mbledh në një sallë të vetme
disa nga mendimtarët dhe inovatorët
më të mëdhenj të momentit në botë.
Një mundësi që nuk duhet humbur nëse
do të bësh vlerësime të ideve të tua të
biznesit dhe të marrësh “feedback” nga
mendimtarë të shquar dhe sipërmarrës
serial të klasit botëror.
Evente të tilla janë mundësi e artë për
të validuar idenë tuaj, gjetur investitor
dhe frymëzuar për të vazhduar përpa-
ra me të njëjtin entuziazëm që e nisni
një projekt.
Evente që nuk duhen humbur nga
sipërmarrës të rinj
Darius Vishkurti
1.Bëj marrëveshjet e duhura
Kur Microsoft-i ishte në moshën 6
vjeçare, kompania bëri një lëvizje që, jo
vetëm do të ndryshonte të ardhmen e
kompanisë, por dhe atë të kompjuterave
personalë. Kjo ndodhi kur Microsoft
bleu një sistem operimi për 75000 $ nga
Seattle Computer Products. Këtë sistem
Microsoft-i e zhvilloi për kompjuterat
e parë personale IBM. Ky sistem ishte
MS-DOS (Microsoft Disk Operating
System), i cili dominoi tregun në një
kohë rekord që nga shfaqja e tij për
publikun e gjerë në 1981. Po në atë vit
Gates, tashmë një person goxha me
influencë në fushën e teknologjisë, në
një intervistë më PC Magazine, tha se
Microsoft në mënyrë të pavetëdijëshme
mund të kishte revolucionuar tregun e
kompjuterave personalë dhe për rrjed-
hojë kishte revolucionuar mënyrën se si
njerëzit punojnë.
2.Jep kur ke mundësi.
Liderët e suksesshem e kuptojnë
rëndësinë e përdorurit të suksesit të tyre
si një mjet për të ndihmuar njerëzit në
nevojë, duke dhënë një shembull pozitiv
dhe për njerëzit e tjerë që e kanë këtë
mundësi. Me anë të fondacionit “Bill
& Melinda Gates”, tashmë në vitin e 15
të themelimit, duke dhuruar rreth 42
bilion $, familja Gates është përpjekur të
ndihmojë vende në nevojë në të gjithë
botën, duke duke kontribuar në aspekte
të ndryshme, ku më të rendësishëm janë
shëndeti publik, arsimimi dhe ndërtimi
i infrastukturës në vendet në zhvillim.
3. Lexoni sa më shumë
Ta quani Bill Gates thjesht një lexues të
apasionuar është një nënvlerësim. Gatës
ka një mardhënie të vecantë me librat
e tij, të cilëve së fundmi i ka dedikuar
një blog online, ku që nga viti i shkuar,
ka komentuar dhe rekomanduar një
mori librash të kategorive nga më të
ndryshme. Në listën e tij janë një numër
i madh autorësh ku mund të përmen-
dim Allie Brosh, Randall Munrow dhe
Doris Kearns Goodwin. Pra një lidër i
suksesshëm e kupton rëndësinë e lex-
imit dhe perspektivat e reja që krijohen
nga leximi, duke ditur që frymëzimi
mund të vijë nga cdo anë.
4. Mos harroni që t’ia kaloni mirë
dhe të argëtoheni
Gates nuk e kalon të gjithë kohën e tij
duke lexuar apo duke zgjidhur prob-
lemet e botës. Ndonjëherë ai preferon
të bëjë disa punë të lehta shtëpie apo të
luajë ndonjë lojë me letra. Gjithashtu ai
njihet nga kolegët e tij si njeriu i festave,
duke qenë se Krishlindjet e kaluara
krijoi një program, ku cdokush mund
të zgjidhte dhuratën e preferuar sipas
dëshirës.
5. Ndiqe vizionin tënd me pasion
dhe tregohu bashkëpunues.
Gjatë konferencës D5 në 2007, Bill
Gates dhe Steve Jobs, ishin të dy një-
kohësisht pjesëmarrës në një interv-
istë dhe folën për të shkuarën dhe të
ardhmen kompanive përkatëse. Gates
reflektoi mbi punën e tij dhe se si ai arri-
ti të përmbushte dëshirën e Paul Allen,
bashkëpuntorit dhe bashkëthemeluesit
të Microsoft, duke vendosur një komp-
juter në cdo tavolinë dhe cdo shtepi. Në
fund, ai shtoi se sfida më e madhe dhe
njëkohësisht më shpërblyese për të, ishte
gjetja e individëve dhe ndërtimi i ekipit
të duhur
6. Kurrë mos ndalo së kërkuari ndaj
vetes.
Gjatë një fjalimi në një ceremoni diplo-
mimi, në Harvard, në 2007, Gates foli
për rëndësinë e kthimit të dëshirës për
të bërë mirë në dicka konkrete që mund
të zgjidhë shumë probleme në botë.
Ai iu drejtua studentëve të diplomuar
duke u thënë: “Caktoni një qëllim në
jetë, mendoni për problemet që do të
hasni gjatë realizimit të këtij qëllimi, më
pas mendoni se si do ti zgjidhni këto
problme dhe, pasi ti keni menduar këto
dy hapa, hidhuni në sulm dhe kurrë
mos ndaloni, derisa t’ia dilni mbanë.
Në fund mos harroni asnjëherë të ndani
eksperiencat tuaja, qofshin ato pozitive
apo negative.”
Për më shumë rreth Bill Gates mund të
ndiqni blogun e tij në internet “gates-
notes.com” , vend në të cilin ai ndan
mendimet dhe pikëpamjet e tij në lidhje
me shumë tema globale.
Shkëputur dhe përshtatur në shqip
nga entrepreneur.com
KARRIERË6 Leksione lidershipi nga ikona e teknologjisë
Leksione lidershipi nga Bill Gates

9. Keshilla mbi ndertimin e nje plani biznesi
Mateo Prifti
Kur fillon një biznes duhet të kesh një
vizion të qartë të qëllimeve dhe objek-
tivave që do të arrish. Mënyra më e mirë
për t’i identifikuar këto, është përmes
hartimit të një plani biznesi.
Përse duhet një plan biznesi?
Në sipërmarrje, ka shumë raste kur do
të të duhet një plan i tillë: në rastet kur
të duhet të gjesh investitor, të aplikosh
për kredi biznesi dhe të besh përmir-
sime në konceptim dhe ide.
Hapi i parë i ndërtimit të një plani të
suksesshëm është identifikimi i nevojës
që përmbush biznesi.
Nëse nuk je i sigurt se çfarë qëllimi ka
ose çfarë problemi zgjidh biznesi yt,
atëhere duhet të rimendosh gjithçka nga
e para, para se të dalësh në treg.
Hapi i dyte është te artikulosh dhe
përshkruash saktë, se si biznesi do t’i
plotësojë këto nevoja. Përpiqu të listosh
objektivat e veprimeve që do ndjekësh
për të zgjidhur një nevojë apo problem
që identifikon biznesi yt.
Hapi i tretë është të kuptosh se ku qën-
dron e veçanta e biznesit tënd. Specifiko
se cili është modeli i biznesit, me detaje
mbi avantazhet dhe se si do mbijetojë
ai në treg. Dallo pikat e dobëta dhe të
forta.
Hapi i Katërt është të identifikosh
se cilët do të jenë pjestarët e bordit,
aksionerët dhe bashkthemeluesit. Teksa
liston pjestarët e ekipit, sigurohu që të
identifikosh qartë dhe saktë se cilat janë
benefitet që ata i sjellin biznesit.
Hapi i pestë konsiston në njohjen me
tregun që pretendon të impaktosh. Të
arrish të kuptosh problemet e tyre, çfarë
shërbimesh përdorin aktualisht dhe a
është biznesi yt vërtetë i nevojshëm për
ta?
Hapi i gjashtë është identifikimi i
grupmoshave dha klasave sociale,
politike dhe demografike që përbëjnë
targetin tënd. Në këtë mënyrë do e kesh
shumë më të thjeshtë të dish cilin treg
po impakton dhe si ai reagon në bazë të
rrethanave të sipërpërmëndura.
Hapi i shtatë është listimi i metodave që
do përdoren për promocion. Pas listi-
mit duhet bërë një vlerësim i kostove,
shpenzimeve dhe impaktit që do ketë në
shitje apo reklamim raporti i energjisë
dhe përkushtimit të stafit kundrejtë
kostove dhe impaktit që kanë pasur
metodat e përzgjedhura.
Hapi i tetë është identifikimi i të ard-
hurave të bzinesit tënd. Si do paguash
stafin? Zyrat, taksat dhe jetesën tënde?
Studion ligjore dhe ato të reklamimit
nëse do i kesh të jashtme për të mini-
mizuar kostot?
Hapi i nëntë është planifikimi i buxhetit
që nevojitet për të filluar biznesin.
Identifikimi i mundësive dhe burimeve
ku mund të gjesh atë lloj investimi.
Përshëmbull: investitor ëngjëj, “venture
capital”, kredi biznesi, “crowdfunding”
etj.
Hapi i dhjetë është nxjerrja e statisti-
kave se kur biznesi do kthehet fitimpru-
rës dhe si do ndahen këto fitime për të
përmbushur nevojat për zmadhimin
dhe menaxhimin e mëtejshëm.
Si të ndërtosh një plan
biznesi të sukseshëm
KARRIERËSi të zbuloni pasionin tuaj në jetë
Patrik Bardhi
Në një epokë kaq diverse sa ç’është kjo
e jona shpesh herë është e vështirë të
zbulosh se çfarë të pëlqen në të vërtetë
dhe se me çfarë dëshiron të merësh
gjatë jetës , në mënyrë që t’i japësh
kuptim asaj. Shembuj konkretë nga
jeta jonë e përditshme siç janë Bill
Gates ose Mark Zuckenberg kanë bërë
epokë duke ndjekur ato çfarë duan, ose
e thënë ndryshe pasionet e tyre. Këto
personazhe nuk bien në sy vetëm prej
pasurive miliona dollarëshe që zotërojnë
por edhe prej asaj që bëjnë, mënyrës se
si ato i krijojnë dhe menaxhojnë gjithë
këto të ardhura. Ato ndjekin pasionet e
tyre dhe i përdorin ato për t’u pasuruar
dita ditës si dhe për të pasur impakt mbi
tokë. Njerëz të mençur kanë thënë se
njeriu bën vepra madhështore kur nxitet
nga pasioni. Megjithatë shumë prej nesh
adoleshentëve nuk kanë arritur ende të
gjejnë pasionet tona dhe t’i përdorim
ato në shërbim te vetes sonë. Më poshtë
do të rendis disa mënyra që çdokush të
mund t’i përdorë për të kuptuar ekzak-
tësisht se cilat janë pasionet e tyre.
Shikojeni pasionin tuaj si një rrugëtim
karriere.
Shpesh herë për të gjetur pasionet tuaja
duhet t’i mendoni ato si pjesë thelbësore
të karrirës që keni ndër mend të ndiqni.
Në këtë mënyrë nuk do të punoni
asnjë ditë të vetme të jetës tuaj pasi do
të jeni duke bërë diçka që dashuroni.
Themeluesja e kompanisë “Chic Brides-
maid” ka thënë se në momentin që ajo e
konsideroi pasionin e saj si një rrugëtim
dhe jo destinacion , jeta e saj ndryshoi
pasi ajo pati një ide të qartë se ku t’i
investonte energjitë e saj.
Kujdesuni që të mësoni nga cdo gjë që
bëni.
Të presësh që çdo gjë që bën të të pëlqe-
jë është e pamundur . Shpesh herë na
duhet të bëjmë dhe gjëra që nuk na in-
teresojmë ose i shohim si të pavlera por
në të tilla raste duhet të fokusohemi në
aftësitë e reja që mund të fitojmë prej
tyre dhe cilat prej tyre mund t’i zbato-
jmë në funksionin tonë. Një shembull
tipik do të ishte Emily Fetcher , e cila
kaloi 10 vite të jetës së saj në aktrim dhe
më pas zbuloi që pasioni i saj i vërtetë
ishte mësimdhënia. Kjo gjë nuk e depre-
soi atë por perkundrazi aftësitë e fituara
gjatë aktrimit i inkorporoi në mësim-
dhënie duke dhënë një ide shumë më të
qartë të asaj që mundohej të shpjegonte.
Tashmë ajo jep mësime joga dhe shumë
nxënës të saj janë puonjës të Google.
Kushtoji rëndësi komplimenteve.
Zakonisht çfarë dimë të bëjmë mirë
tregon se neve na pëlqen të meremi me
të. Nëqoftëse marrim komplimente për
një punë të mirë që kemi bërë atherë me
shumë gjasa është diçka që e kemi bërë
me zemer si dhe i kemi dhënë një trajtë
sipas karakterit dhe intelektit tonë.
Lexoni libra kreativ dhe reflektoni.
Sipas Ayse Birsel , autores së librit të
famshëm “Dizenjo jetën që dashuron”
gjithkush duhet të përpiqet të imag-
jinojë talentin e tij duke e shprehur atë
me muzikë, piktura, etj. Ajo thotë se e
shikon jetën si një projekt, një projekt
ku gjithçka që ajo vizualizon kthehet
në realitet. Kjo është gjithashtu dhe një
mënyrë e mirë për të pasur në kontroll
dhe shprehur kreativitetin.
Mendoni për misionin tuaj në jetë.
Njerëzit në përgjithësi nuk duhet ta
përqëndrojnë vëmëndjen e tytre vetëm
në fusha që ju interesojnë por më së
shumti duhet të fokusohen në aftësitë
që parapëlqejnë të përdorin. Në këtë
mënyrë ato do të kenë rendiment të lartë
në një shumllojshmëri punësh që mund
t’iu ngarkohen. Në qoftëse misionin
e keni të qartë në mendje , ju mbetet
vetëm që të perfeksiononi aftësitë që do
ju ndihmojnë ta përbushni atë.
Gjeni pasionin tuaj në jetë
BIZNES
9

10. 10
Klaudia përshkruan eksperiencën e saj në JASHKOLLA
Klaudia Ndreu
Vitin që shkoi, në vitin tim të tretë, u
shtua një lëndë e re në degën e biznesit.
JA ( Junior Achievement) ishte një lëndë
që na mësonte si të mendonim si sipër-
marrës të rinj. U shqetësuam shumë, si
çdo nxënës, pasi na u shtua një lëndë e
re dhe dy orë mësimi shtesë. Na u duk
një orë e mërzitshme dhe e bezdisur.
Filluan orët e para e nuk po nxirrnim
gjë në dritë. Duhej të gjenim një ide biz-
nesi, të krijonim një kompani, të benim
fushata marketingu dhe ta lançonim
në treg. Kaluan dy muajt e parë dhe na
kishin shteruar idetë. Idetë e një pro-
dukti unik, qe do të shitej shumë, nuk
ishin ne horizont. Kështuqë, vendosëm
të krijonim një shërbim. Ideja konsis-
tonte në krijimin e një web page ku do
të mblidheshin te gjithe zanatçinjtë e
Tiranës, në një faqe të vetme. Menjëherë
krijuam faqen e quajtur
Nesherbimintuaj.al dhe kompaninë
FGI( Future Generation Ideas ). U
habitëm nga interesi I zanatçinjve për
te qënë pjesë e faqes dhe kete ne e
cilësonim si sukses. Dërguam planin e
biznesit dhe të dhënat e kompanisë dhe
na lajmëruan që fazën e parë e kishim
kaluar. Tani mbetej konkursi I madh
mes kompanive të qyteteve të ndryshme
në një panair të madh. Ishim po aq
nervozë saç ishim të sigurtë. Pjesëmarr-
ja e presidentit Bujar Nishani, Ministrit
të ekonomisë, si dhe biznesmenë e
përfaqësues të Bankës së Shqipërisë,
e benin dicka më serioze se thjesht një
lëndë shkollore. Na vizitonin herë pas
here në stendën tonë, na bënin
pyetje, na jepnin ide e këshilla. Më pas
na lajmëruan që ishim një nga gjashtë
kompanitë qe shkonin në finale, ku
duhet të bënim një prezantim për 7
minuta në një sallë te mbyllur përpara
biznesmenëve. Ishim shumë të lumtur,
sigurisht por dhe shumë nervozë për
prezantimin. Fatmiresisht gjithçka shkoi
shumë mirë dhe dolëm të lehtësuar.
Momenti ndarjes së cmimeve ishte
shumë emocionues. Kishte mjaft kom-
pani me ide inovatore dhe konkurenca
ishte shumë e fortë. Fituam vendin
e dytë, ideja më inovatore. Donim të
fitonim, sigurisht, por u gëzuam për
çmimin që morëm.
Për ta mbyllur, doja të shtoja që Junior
Achievement ishte nje nga eksperiencat
më te bukura, emocionuese dhe më
frytdhënëse që kam kaluar.
Eksperienca ime
gjatë programit
Junior Achievment
BIBLIOTEKABiblioteka këtë muaj
Klaudia Ndreu
Biblioteka e shkollës, ndër vite, ka
pasur një sërë aktivitetesh nga ato
artistike e deri te ato shkencore. Ky vit
akademik, që në fillim na ka ndeshur
me prezantimet e bibliotekës për nx-
ënësit e vitit të parë, ku ata u njohën me
ambientet, projektet e aktvitetet.
Unë, nxënëse e vitit të katërt, qeshë
pjesë e një konkursi midis klases, 4-6
dhe klasës tjetër të biznesit, 4-5. Duhej
të ndërtonim kompani brenda seciles
klasë, me dokumentacionin përkatës,
planin e biznesit dhe një katalog ku
shfaqen produktet ose shërbimet tona.
Të tregohem e sinqetë, isha pak kon-
fuze, pasi ne kishim kompani brenda
klasës e përderisa ishte konkurs mes
klasash, s’po kuptoja cilët ishin kundër-
shtarët e vërtetë. Ndoshta është një
mënyrë e re e konkurimit, por ne do na
duhet pak kohë ta kuptojmë.
Fitues dolën katër kompani, dy nga 4-6
e dy nga 4-5. Besoj se do e quajmë një
barazim.
Aktivitetet tjeter interesantë e mo-
tivues, ishte ardhja e dy biznesmenëve
të R&T Group, të cilët dhanë shumë
këshilla të vlefshme e na treguan se
me besim e vullnet ne mund të be-
hemi po aq të suksesshëm sa ata.
Patëm kënaqësinë të kishim në ambi-
entet e bibliotekës disa përfaqësuese të
Aleancës Franceze, të cilat na njohën
me sistemin universitar në francë, dhe
dokumentacionin që duhet.
Në datën 26 Nëntor, ditën e enjte,
u organizua një aktivitet letrar në
bashkëpunim me lëndët shoqërore. U
prezantuan projekte për dy shkrim-
tarë, Carlos Zafon dhe Paulo Coelho.
A.Leskaj, Xh.Rrapi, E. Mukli dhe
S. Zelka prezantuan punët e tyre.
Prezantimet ishin mjaft të bukur
estetikisht dhe kishin informacion
të thelluar e detajuar. U fol për jetën,
veprat kryesore dhe efektin që I japin
lexuesit.
Gjithashtu, me rastin e festave të
nëntorit, kabineti I anglishtes mblodhi
maturat e këtij viti, gjimnaz dhe pro-
fesionale, në projekte e prezantime në
kuadër të kësaj dite.
Në fund, siç është tradita, tashmë disa
vjecare, kabineti I letërsise mbledh
nxënës të talentuar për të treguar his-
torinë ndër vite, për të recituar disa nga
vjershat e poezite të shkrimtarëve më
të mirë shqiptarë, për të interpretuar
ashtu sic dimë të bëjmë vetëm ne, në
fund mbyllet aktiviteti me një kolazh
vallesh nga vajzat e shkollës, të cilat e
bëjnë atmosferën më patriotike dhe
energjike.
Aktivitetet e bibliotekës këtë muaj
Ekzekutive te R&T Group dhe Darius
Vishkurti
Nxenes biznesi duke i drejtuar pyetje
ekzekutiveve te R&T Group
Prezantime ne kuader te 28 - 29 nentorit
Workshop ne ambjentet e “Oficina”
Nga American College Thesaloniki

11. 11
EDUKIM
Darius Vishkurti
Sipas një studimi të Jupiter Research
gjatë vitit 2008, një shumë marra-
mendëse prej 2.1 bilion $ është gjeneru-
ar nga pagesat e reklamimeve online.
Ky studim konfirmon atë që ekspertët
e internetit e dinë prej kohësh: Që
markentingu online është një prej
mundësive më përfituese të biznesit, kjo
sepse kostot e kësaj sipërmarrje janë të
ulëta dhe të ardhurat mund të arrijnë
shuma marramëndëse. Marketingu
online kërkon që ju të keni një faqe
interneti dhe në këtë faqe të reklamoni
produkte të ndryshme. Për cdo shitje
të suksesshme që është iniciuar nga një
reklamë në faqen tuaj, ju merrni një
përqindje në formën e një komisioni.
Reklamimi online mund të bëhet si një
punë me kohë të pjesëshme, por janë
të shumtë ata që kanë pasur aq shumë
sukses, saqë e kanë kthyer këtë punë
në profesion me kohë të plotë. Pjesa
emocionuese është, se ti mund ta fillosh
këtë provojë në kuadrin e disa orëve.
Por suksesi i kësaj sipërmarrje varet nga
koha dhe mundi që ju i kushtoni. Ja se
si ju mund të bëni para online me këto
6 këshilla:
1.Krijo një website ose blog.
Për të qënë një nga reklamuesit online,
ju duhet të keni një website ku të ven-
dosni linqet e produkteve apo shërbi-
meve që ju rekomandoni. Ka shumë
faqe të lira ku ju mund të hostoni faqen
tuaj si Hostgator dhe GoDaddy. Një
mënyrë tjetër më e lehtë është ndërtimi i
një blogu me anën e Google’s Blogger.
2.Vendos kategorinë e produktin
apo. shërbimin që do të reklamosh
Tregjet e reklamimit online ndihmo-
jnë kompanitë dhe sipërmarrësit që të
shesin gjithcka që ata dëshirojnë, nga bi-
zhuteritë deri tek aparatet telefonikë dhe
nga websitet deri tek librat dixhitalë. Zg-
jidh një kategori që e njeh dhe ke infor-
macion ose një që ke dëshirë të mësosh.
Kjo do të ndihmojë në eficencën e punës
tënde si reklamues produktesh online
dhe do të rrisë mundësinë e suksesit.
3.Vendos cilin produkt apo shërbim
do të reklamosh.
Ekzistojnë shumë kompani apo site
të cilat lidhin faqen promovuese me
shitësin, gjë e cila ndihmon këtë të
fundit të shesë produktin apo shërbimin
e tij. Disa nga këto janë:
Clickbank, E-junkie dhe PayDotCom, të
cilët janë liderët përsa i përket lidhjes së
krijuesve të librave dixhitalë me faqet që
promovojnë këto produkte.
4.Lidh përmbajtjen e faqes me pro-
duktin që po reklamon.
Ka dy qasje kryesore ose dy modele
biznesi për ta bërë këtë gjë:
E para: faqja të jetë e fokusuar në of-
rimin e artikujve udhëzues ose atikujve
që shfaqin interes relativish të lartë
nga përdoruesit online, dhe më pas të
reklamosh produkte që kanë një lidhje
direkte ose indirekte me artikujt. Për-
ditësimi i informacionit sa më shpesh
është dicka tjetër shumë pozitive, sepse
i jep vistiorëve një arsye më tepër për
t’u rikthyer tek faqja duke rritur në këtë
mënyrë edhe numrin e klikimeve të
reklamave.
E dyta është të faqja jote të jetë një faqe
testimi dhe rishikimi produktesh, ku
ti shkruan rreth tyre dhe i ndihmon
vizitorën të zgjedhim produktin më të
mirë. Për cdo product që ti rishikon, ti
i mundëson vizitorit edhe një link ku ai
mund ta blejë. Kjo qasje është më e mirë
për personat që nuk kanë kohë
ose mundësi që ta përditësojnë shpesh
informacionin, por cilësia e këtyre
artikujve duhet të jetë e lartë dhe sa më
objektivë.
5.Një reklamim i suksesshmën online
kërkon faqe me numër të lartë vizitorësh
Shumica e njerëzve që vizitojnë faqen
ose blogun tuaj nuk do të klikojnë
reklamat. Prandaj është shumë e rëndë-
sishme që të implemetohen disa taktika
marketingu në mënyrë që të tërhiqen sa
më shumë vizitorë.
Për ta bërë këtë gjë ekzistojnë katër
mënyra kryesore:
Reklmamim me pagesë
Edhe pse mund t’iu duket jo eficente,
kjo është mënyra më efektive për sa
i përket tërheqjes së vizitorëve dhe
njëkohësisht me riskun më të lartë të
dështimit apo falimentimit të faqes.
Reklamim falas
Faqe si Craiglist dhe US Free Ads janë
dy nga faqet më popullore që pranojnë
këtë metodë reklamimi. Arsyeja që këto
faqe të lejonë të reklamosh falas është
sepse këto faqe fitojnë një komision për
cdo klikim që bëhet në reklamën tënde.
Për rrjedhojë, reklamimi “falas” nuk
është një zgjidhje afatgjatë e tërheqjes së
vizitorëve.
Markteting
me anë të artikujve** Kjo është metoda
më popullore dhe ofron shumë përfi-
time. Kjo medotë realizohet me anë të
artikujve cilësorë dhe objektivë të
lartpërmendur.
Marketing me anë të emailit
Cdo visitor i faqes është i rëndësishëm,
kështu që krijimi një lidhje me ta është i
rëndësishme. Kjo realizohet duke marrë
emrin dhe emailin e vizitorëve, dicka
që patjetër është fakultative. Faqja ime e
preferuar që e ofron këtë shërbim është
Aweber, por ekzistojnë dhe shumë faqe
të tjera cilësore.
6.Mëso rreth reklamimit online
nëpërmjet forumeve
Ekzistojë forume online me një numër
të madh antarësh. Anëtarët kanë intere-
sa të përbashkëta dhe ndajnë ndërmjet
tyre ide dhe eksperienca nga më të
ndryshmet. Disa nga këto forume janë:
Digital Point Forum
Gjigand, me rreth 25000 mijë antarë
aktiv, Një vend i shkëlqyer për të mësuar
rreth teknikave dhe risive të reja në
lidhje me marketingun online.
aBestWeb
Një mga forumet më të mëdhaja, me
afërsisht 100 nën-forume. Mbulon një
fushë të gjerë të reklamimit online,,
duke filluar që nga marketingu dhe deri
tek gjetja e reklamave online.
Warrior Forum
Një nga forumet më inovativë dhe i
përshtatshëm si për fillestarët edhe për
profesionistët. Kështu që regjistrohu,
bëhu pjesëmarrës i rregullt, pyet dhe
promovo veten.
Nëse dëshiron të kesh sukses, lexo dhe
mëso nga eksperiencat e të tjerëve,
adapto mjetet dhe strategjitë e fundit,
por përpara se të fillosh, zgjidh një
kategori reklamimi që ti e njeh mirë. Sa
më shumë të përfshihesh, aq më shpejt
do të jesh në gjendje ta kthesh metodën
e reklamimit online në një biznes të
suksesshëm.
Pershtatur neshqip nga keto burime:
businesstoday.in
forbes.com
entrepreneurs.com
Si të bësh para
online në 6 hapa
Doni të bëni para online?

12. Në kontrast nga vitet e mëparshme, stafi i gazetës Labore-
mus këtë vit do të sjellë ndryshime dhe risi në mënyrën se si
gazeta do të operojë.
Duke qenë se mediat e printuara e kane të vështirë të qën-
drojnë relevante në ditët e sotme ku teknologjia po ecën me
hapa eksponencialë, stafi i Laboremus po ndërton për të parën
herë nje website online.
Ky website do të perdoret për transmetimin e artikujve në
format dixhital përvec atij të shtypur. Përparësia kryesre qën-
dron ne shpeshtësinë me të cilën do të mund të informoheni.
Nëse versioni i printuar shpërndahet një herë në muaj, në
versionin dixhital do të keni mundësi të përditësoheni më
shpesh. Mision i medias brenda shkollës është informimi, pro-
movimi dhe pasqyrimi i kreativitetit të nxënësve.
Të gjithë ata që mendojnë se kanë diçka për të thënë ose
duan të vet-promovohen, mund të kontaktojnë direkt me
redaksinë e gazetës përmes email-it:
laboremus@harryfultz.edu.al
Shkolla ka pasur dy edicione gazetash ne 91 vitet e fundit
Duke marrë parasysh të gjitha ndryshimet në mënyrënse si
gazeta do të funksionojë, si për stafin dhe kanalet e
komunikimit me kontributorët, këtë vit krijuam edicionin e
tretë.
Numri 3 është numër prim, dhe si rrjedhojë ky edicion do të
quhet “Prime Collection”.
#137
Prime Collection #3
Ka qenë delegat në Global Entrepreneurs-
hip Summit 2015 ne Kenya, pjesëmarrës në
Forumin Ron Brown dhe kampin prestigjoz te
biznesit “Geek Business Camp Osijek”. Fitues
cmimesh nderkombtare ne pikture prej 11 vi-
tesh. I ftuar në takimet konsultuese për harti-
min e Programit të Qeverisë së Shqipërisë dhe
Organizatës së Kombeve të Bashkuara. Autor
artikujsh teknik ne SitePoint.
Mateo Prifti
Kampioni shqiptar në fuqi i skive.
Pjesmarrës në 3 konferenca ndërkombëtare të
fizikës
Kitarrist i bandës “The Zennners”.
Dalin Boriçi
Delegate Dublin Belfast EYP International
Session.
Dita e saj nuk quhet e plotë pa luftuar pa-
triarkinë dhe gabimet drejtshkrimore.
Viktoria Ruci
Anëtar I organizatës ndërkombëtare ambien-
taliste ANEP dhe I ftuar në takimet konsul-
tuese për hartimin e Programit të Qeverisë
së Shqipërisë dhe Organizatës së Kombeve të
Bashkuara. Ka pasion sportet.
Patrik Bardhi
Bota e saj ndahet mes biznesit dhe muzi-
kës, mes shkollës dhe live-ve në lokalet e
Tiranës. Funfact? Kur këndon, bën gjth-
monë një lëvizje te cuditshme me këmbë.
Fituese e vendit te 2 ne konkursin e
Junior Achievment dhe vendit te 1 ne
konkursin prestigjoz te Partners Albania!
Klaudia Ndreu
Shumë I dhënë pas design-it, veçanërisht I
zoti në
përdorimin e Photoshop-it dhe InDe-
sign-it. Kontribues ne dixhitalizimin e
indeksimit te pronave. Eksperienc pune te
JCS. Ka “pak” frikë nga qentë.
Arsel Aga
3 herë rresht kampion kombëtar Tae-
kwondo-je dhe zotëron Diplomën e Shko-
llës së Mesme për Piano.
Është solist I grupit të rock-ut
“The Zenners”.
Rigers Qarri
I apasionuar pas teknologjisë dhe i dhënë
rreth kauzave qytetare dhe shoqërore. Në
kohën e lirë i pëlqen të programojë, lexojë
ose të merret me organizimin e eventeve të
ndryshme. Anëtar në organizata të
ndryshme rinore.
Darius Vishkurti