Unit operation of open pit
- 2.
Уг хичээлийг оюутнуудад үр өгөөжтэйгөөр хүргэхийн тулд маш
ойлгомжтойгоор, нягтрал сайтайгаар явуулах хэрэгтэй. Мөн
лекцийн хичээлийг PowerPoint буюу Slide хэлбэрээр, ойлгомжтой
байдлаар заавал бэлтгэн явуулах бөгөөд цээж бичиг хийлгэх буюу
дуудан бичүүлэх аргаас зайлсхийх шаардлагатай. Уг хичээлийн ач
холбогдлыг судлах гэж буй оюутанд чухалчлан тайлбарлан өгч
хичээлээс хоцрох, таслах асуудал дээр анхаарах тухай буюу
хувийн зохион байгуулалтыг сайн шаардах хэрэгтэй. Учир нь
хичээлийн агуулгыг маш нягт, их хэмжээний материалыг
нягтралтайгаар боловсруулсан болно. Хичээлийн зарим тооцоолол
Империк системээр хийгдсэн байгаа тул СИ системд хөрвүүлэх
тухай анхааруулж хэлэх, аргачлалыг заах зэрэг арга хэмжээг авбал
зохилтой. Мөн холбогдох материалын байршлийг сайн заан өгөх,
лекцийн материалыг вэб хуудсанд тавих зэрэг туслах ажлыг хийн,
оюутнуудад бие даалгах чиглэлээр сэдэв гарган өгч түүнийгээ
дүгнэн явах хэлбэрээр зохион байгуулвал зохимжтой.
Course instructor - Khatanzorig.E
(Mining engineering school)
- 3.
Семинарын хичээл нь ихэвчлэн бодлого бодох, гарсан
үр дүнгээр бүдүүвч схем зурах хэлбэрээр явагдах бөгөөд
оюутан бүр бие даан өөр өөрийн өгөгдлөөр семинарын
удирдагч багшийн удирдлаган дор бодлогыг хийж
гүйцэтгэнэ.
Оюутнуудыг
бүлэглэн
семинарын
хичээлийг явуулах нь үр дүнгүй арга гэж үзэн оюутан
бүр өөрийн уурхайн процессын талаар онолын
мэдлэгийг ашиглан хялбаршуулсан тооцооллыг бие
даан хийх естой. Семинарын удирдагч багш
оюутнуудын дунд хоцрогдол гаргахгүйн тулд тухайн
семинарын бодлогуудыг жишээ байдлаар бодож
өгөхийг зарим тохиолдолд ашиглах хэрэгтэй. Мөн
бүлгийн оюутны тооноос шалтгаалан 5-6 багт хуваан
бие даалтын ажлыг явуулах шаардлагатай.
Course instructor - Khatanzorig.E
(Mining engineering school)
- 4. Явцын үнэлгээ /70 оноо/ : Үүнд:
Хичээлийн ирц
-10
Явцын шалгалт (2 удаа)
-30
Бие даалтын ажил
-30
Хөндлөнгийн үнэлгээ /30 оноо/:
Улирлын шалгалт
-30
Course instructor - Khatanzorig.E
(Mining engineering school)
оноо
оноо
оноо
оноо
- 5.
Тайлбар: Хичээлийн ирц 80%-иас дээш
бүрдсэн тохиолдолд тухайн хичээлийн
холбогдох агуулгыг судалсан гэж үзэж
явцын болон улирлын шалгалтанд орох эрх
олгогдоно.
Course instructor - Khatanzorig.E
(Mining engineering school)
- 6. №
Нэр
Зохиогч
Онолын сурах бичиг
Open pit mine planning and design 3th
W.Hustrulid, M.Kuchta
edition (Unit operation )
and R.Martin
Ил уурхайн процесс
С.Цэдэндорж
Michael Noakes, Terry
Cost estimation handbook
Lanz
Туслах бурах бичиг
С.Цэрэндорж
Ил уурхайн процесс. Практикум
Д.Пүрэвсүрэн
Инженерийн лавлах 5
ШУТИС
Ил уурхайн тооцоо
С.Цэдэндорж
Хаана хэвлэсэн он
UK, London 2013
Улаанбаатар 2005
Australia 1993
Улаанбаатар 2005
Улаанбаатар 2011
Улаанбаатар 2013
Course instructor - Khatanzorig.E
(Mining engineering school)
- 7. Эрэл, хайгуул ба ордын
үнэлгээ
Төлөвлөлт ба бүтээн
байгуулалт
Олборлолтын ажиллагаа
Уурхайн хаалт
Course instructor - Khatanzorig.E
(Mining engineering school)
- 8. Road – Автозам
Berm – Аюулгүйн берм
Bench - Догол
Slope angle – Хажуугийн өнцөг
Pit floor – Уурхайн ёроол
Toe of bench – Доголын доод ирмэг
Crest of Bench – Доголын дээд ирмэг
Course instructor - Khatanzorig.E
Surface – Газрын гадаргуу
(Mining engineering school)
- 9. Bench width – Доголын өргөн
Face angle – Доголын өнцөг
Bench height – Доголын
өндөр
Course instructor - Khatanzorig.E
(Mining engineering school)
- 10. Уурхайн процессын ерөнхий ойлголт
Хүдрийн биетийн олборлолтын ажилд ашиглагддаг
- өрөмдлөгө (drilling)
- тэсэлгээ(blasting),
- ухаж ачих (loading),
- тээвэрлэх (hauling) процессууд нь уурхайн
процесст хамаарна.
Мөн овоолгын ажил нь нэг процесс болон
хамаардаг боловч үүнийг барууны
орнуудад тусд нь авч үздэг.
Course instructor - Khatanzorig.E
(Mining engineering school)
- 11.
Уг хичээлд бид ANFO-н ашиглалт, эргэлтэт өрөдлөгө,
экскаваторын
ухаж
ачих
ажил,
автотээврийн
тээвэрлэлтийн талаар судлах болно. Уг хичээлийг
судлах оюутнууд “SME mining engineering handbook, 3rd
edition,” (SME, 2011), “The blasters’ handbook” (ISEEE,
2011) болон “Blasting principles for open pit mining”
(Hustrulid, 1999) зэрэг ном сурах бичгүүдийг давхар
судлахыг зөвлөж байна. Мөн та бүхэнд “Caterpillar
performance handbook” (Caterpillar, 2012), “Komatsu
specification and Application handbook (Komatsu, 2009)
болон “Blast hole drilling in open pit mine (Atlas Copco,
2011) зэрэг нь маш сайн сүүлийн үеийн жишээ болно.
Эдгээр гарын авлагууд тус тусын вэбсайтад pdf
хэлбэрээр байх магадлалтай.
Course instructor - Khatanzorig.E
(Mining engineering school)
- 12.
Шаардлагатай чулуулгийн бутлалт (ширхэгшил) нь хүдэр
олборлох процессын эхний гол түлхүүр элемент юм. Энэ нь
2 шатны үйл ажиллагаагаар явагдана.
Step 1/ Нэгдүгээр үе шат нь чулуулгийн массивт тэсрэх
бодисыг цэнэглэх цооногуудыг бутлалтын төлөвлөгөөнд
тодорхойлсоны дагуу өрөмдөх буюу өрөмдлөгийн ажлыг
хийсэн байх шаардлагатай.
Step 2 / Энэ нь цаашлаад чулуулгийн массивын
ширхэгшлийг тогтооход нөлөөлнө.
Step 3 / Үр дүнд нь үүссэн материалыг ухаж ачаад
Step 4 / тээврийн хэрэгслээр тээвэрлэнэ.
Course instructor - Khatanzorig.E
(Mining engineering school)
- 13.
ӨТА – Ухаж ачих – Тээвэрлэх – Овоолох
Өрөмдлөгө тэсэлгээний ажил нь чулуулгийг
сийрэгжүүлэх уурхайн эхний ажиллагаа юм.
Уг ажиллагааг өрмийн машин, тэсрэх
бодисын тусламжтайгаар нарийн
тооцоолол, загварчлалын үр дүнд хийгдэнэ.
Ухаж ачих ажиллагаа нь экскаватор, дугуйт
ачигч зэрэг тоног төхөөрөмжийн
тусламжтайгаар тээврийн төхөөрөмжид
дамжуулах ачих
Course instructor - Khatanzorig.E
(Mining engineering school)
- 14.
Тээвэрлэх ажиллагаа нь автозамын тээвэр,
төмөрзамын тээвэр, конвейер, хоолойн
тээвэр, канатан тээвэр зэрэг төхөөрөмжийн
тусламжтайгаар явагдана.
Овоолох ажиллагаа нь бульдозер, дугуйт
ачигч, утгуурт тоног төхөөрөмжийн
тусламжтайгаар хийгдэнэ.
Зарим ил уурхайн онцлогоос шалтгаалан
зарим нэг процессын ажиллагаа явагдахгүй
байж болно.
Course instructor - Khatanzorig.E
(Mining engineering school)
