Autor: Pedro Abad

1. EXERCICIOS ANTIGO RÉXIME
Sociedade
• A partires destes gráficos comenta qué problemas e desaxustes podía presentar a sociedade francesa
do Antigo Réxime e qué solucións poderían aportarse.
“D. Antonio López de Zúñiga, Avellaneda, Bazán, Chaves, Chacón, Ossorio, Acevedo, Salas, Valdés,
Cárdenas, Rojas, Luna, Vargas, Enriquez, y Mendoza, Conde de Miranda, Duque de Peñaranda, Marqués
de la Bañeza, de los dos Myrallos, y del Baldumquillo, Conde de la Calzada, y de Casas-Rubios, Vizconde
de la Valduerna,...
A Vos, el Concejo, Justicia y Regimiento de mi Villa de Adrada, sabed: Que haviendo recibido la
proposición de personas que me haceis para que sirvan los Oficios de Justicia y Públicos en este año de
1751, aunque tengo por beneméritos a todos los propuestos, es mi voluntad nombrar y nombro por
Alcalde ordinario a Manuel de Catalina, por Regidor a Francisco Bravo, por Procurador síndico general a
Francisco García, por Alcalde de la Hermandad a Ángel de Perosanz, por Alguacil maior a Mateo de
Perosanz, todos vecinos de esa dicha mi villa. Por tanto Yo os mando, que luego que veáis este mi
nombramiento,juntos en vuestro Concejo, o Ayuntamiento, según costumbre hagáis llamar a los aquí
nombrados, y estando presentes, doy comisión al Alcalde maior de mi villa de Peñaranda de Duero, juez
de apelaciones de ella las demás de su Estado con conocimiento en la primera instancia... para que
recibiendo el juramento y fianza conforme a Derecho les dé la posesión y entregue las Varas de Justicia a
dichos nombrados, a quienes doy el poder que puedo para que sirvan sus Empleos... Y los unos y los otros
así lo cumplid y ejecutad, pena de 20.000 maravedíes para mi Cámara. Y para su cumplimiento mandé
despachar el presente firmado de mi mano, sellado con mis armas y refrendado de mi Secretario. En
Madrid, a 22 de enero de 1751.”
Arquivo Histórico Provincial de Burgos, sección Concejil
• Estamos ante unha fonte primaria ou secundaria?. Razoao
• A que estamento pertence o protagonista?, En que te baseas para afirmalo?
• Comenta coas túas palabras que acontece no texto

2. • Que poderes ten polo tanto o protagonista do texto? Comenta que outros privilexios e "poderes" tiña
un membro deste estamento
• Pode na actualidade algún particular realizar estas funcións? Razoao
“De todos os froitos que nos dá o noso señor se lle deben décimos por dereito divino e humano, e eses
ten a súa Maxestade para sustentar os ministros da súa Igrexa. Polo tanto, mandamos que todas as
persoas do noso bispado, de calquera estado ou condición que sexan, en virtude de santa obediencia e
pena de excomuñón... paguen os décimos ben e cumpridamente, sen encubrir nin defraudar parte algunha
deles...
E por canto no tempo e xeito de pagar achamos neste o noso bispado grande abuso, en especial no gran
mandamos a todos os devanditos garden a lei do Reino... cuxas palabras son as seguintes:
Por escusar os enganos que podería haber no décimo, defendemos firmemente que de aquí en adiante
ningún sexa ousado de medir nin coller a súa morea de pan na era sen que primeiro sexa repenicada a
campá para que veña aquel que debe recadar os décimos{...}
E advertimos todos os fieis, para que non pretendan ignorancia, que o dicir que a cantidade que se
sementou pódese sacar libre de décimo, é proposición condenada e mandada expurgar dos libros polo
Santo Oficio da Inquisición so penas graves.”
Constitucións promulgadas por D. Francisco de Roys e Mendoza, Bispo de Badaxoz, 1673
• Que é o décimo?. Quen o debía pagar?
• Para que necesita a Igrexa o décimo?. Que ocorre se non se paga?
• Cres que do texto dedúcese que existía moito fraude?. Explicao
• Que outros poderes teñen os membros deste estamento?
“Pedro Francisco Gutiérrez, peleteiro, usureiro encuberto: en primavera para os grans, e en verán para o
viño, adiantaba aos campesiños en dificultades as sumas necesarias, a cambio da entrega das súas
colleitas a un prezo determinado, moi por debaixo dos cursos do mercado. Particularmente activo nos
anos malos, daba proba dunha notable habilidade. Deste xeito había vilas en que preto da metade dos
cabezas de familia eran debedores seus.
Historia Universal Salvat, t. 6, 1981
1.
“Son os homes máis infelices que eu coñezo en Europa. Exercítanse en ir traballar aos cortijos e
oliveirais, pero non van senón cando os chaman os administradores das herdades, isto é, nos tempos
propios do traballo. Entón, viven aos menos co pan e o gazpacho que lles dan: pero en chegado o tempo
morto, aquel en que pola intemperie non se pode traballar, padecen fame, non teñen asilo nin esperanza,
e vense obrigados a mendigar... Estes homes a metade do ano son xornaleiros e a outra metade
mendigos.”
Pablo de Olavide, Informe sobre a Lei agraria, século XVIII
“En Argonne encontrei a unha pobre muller que se queixaba do tempo e do triste país (...) díxome que o
seu marido non tiña máis que un anaco de terra, unha vaca e un caballejo e que, sen embargo, debían
pagar a un señor unha renda de 42 libras de trigo e tres polos, e a outro 168 libras de avea, un polo e un
céntimo, sen contar os impostos do Estado. Ela tiña 7 nenos e o leite da vaca servía para facer as sopas.
Esta muller, vista de cerca, representaba sesenta ou setenta anos, tan encorvada estaba e co rostro
enrugado e endurecido polo traballo; pero dixome que só tiña vinte e oito.

3. A. Young, Viaxes por Francia, 1787
• Tras ler estes textos, ¿como pensas que serían as condicións de vida destes campesiños modestos que
constituían a maoiría da aldea? Quenes se beneficiaban desta situación? Como?
• Por que cres que os campesiños aceptaban esta situación?
• Elabora unha redacción comentando estas condicións, os seus hábitos, problemas, desexos, visión
das cousas,...
2.